Barmhartigheid
NOODSPRONG
DE EENIGE WEG
OORLOGSINVLOED
SENSATIE om de VOLENDAM
naar toenadering
Het beraad der
GROOTE VIER
op Nederlandsche gemeenschap
CHINEESCH AVONTUUR. Gered!
68ste JAARGANG
DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1946
No. 20099
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
of
REPATRIANTEN OOK AL
„BESMETTE" LADING
Ruslands economische
moeilijkheden
GEVAREN VOOR DE
EENHEID
Geest boven materie
TWEE RANTSOENEN
SCHEERZEEP
9
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
ALGEMEEN REDACTEUR
H. A. PAAL VAST
DIRECTEUR: J. KUIJPERS
HOOFDREDACTEUR
MGR. DR. J. WITLOX
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIEBROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.2S P. KWARTAAL, 1.10 P. MND., 0.26 P. WEEK
Minister van Maarseveen heeft
op openhartige wijze hot vraagstuk
van de politieke delinquenten be
sproken en dan in het bijzonder de
vrijlating van een groot aantal hun
ner. Aldus schreven we de vorige
week
De minister was niet alleen open
hartig doch ook duidelijk en za
kelijk. Duidelijk in zijn uitspraak,
dat er zwaar geleden is door de
Nederlandsche bevolking, zoodat
van uitboeting niet spoedig sprake
kan zijn.
Zakelijk in zijn mededeeling, dat
We niet wrok of haait als richtsnoer
bij bet rechtdoen mogen 'gebruiken
en dat het tempo der 'berechting
moet worden versneld. Zonder
barmhartigheid, mede noodzakelijk
ten bate van de zedelijke grond
slagen in ons volk, komen we er
niet.
Uit de reactie im woord en ge
schrift ook naar aanleiding van
het Bisschoppelijk schrijven blijkt,
dat vele mensehen, zaken de poli
tieke delinquenten betreffend, nog
niet, laten we zeggen, nuchter kun
men bekijken en bespreken.
Er zijn er, die a la „De Waar
heid" opmerken: de barmhartigheid
is voorgewend, alleen de regeering
komt er niet meer uit; er zijn er,
die voor alle delinquenten toch nog
een bijltjesdag willen creëeren, er
zijn er. die overeenkomstig ..De
Prinsestad" 't de Kerk en ook dien
minister kwalijk nemen over barm
hartigheid te spreken, alsof nog
nooit barmhartigheid zou zijn be
wezen en dan tevens de conclusie
trekken, dat men dan „gewone"
dieven b.v ook wel kan vrijlaten.
De kloeke rede van den minister
heeft bij velen uitwerking ten goe
de gemist, omdat zij in haar geheel
niet met de nood'ige aandacht en
onderscheid is aanhoord of gelezen.
Met den eisch van rechtdoen,
eiken dag steeds in scherper vorm
herhaald, jaren lang, is een menta
liteit geschapen, die met tiendui
zenden en tienduizenden menschen
in gevangenschap deed brengen.
De Nederlandsche bevolking schiep
zich daarmede een probleem, dat m
zijn consequenties qua financien,
qua bewaking, qua gezinstoestanden
qua dossiers, qua berechting enz.
enz. enz. door niemand ook maar
bij benadering is geschat
Opgezweept en geweid aange
daan aan zijn rechtsgevoel, is de
Nederlander den foutieven men
schen tegemoet getreden. Recht
moest worden gedaan. Allerlei po
gingen daartoe zijn aangewend.
Doorwerkend volgens de laatste
lijnen zouden we nog jaren arbeid
hebben, om recht te doen. Met
als gevolg ernstig onrecht door
overdreven straffen in kampen
voor niet al te groote politieke zon
daars.
Derhalve zegt minister Van
Maarseveen als we onbarmhartig,
dus zonder barmhartigheid door
gaan, vervallen we zelf in de door
ons vervloekte barbaarschheden.
Nogmaals de ministerieele rede
bedoelde daarmee niet te verkla
ren: laat maar vrij; die zaak moet
als een soort vervelende, de keei
uithangende ziaak varn de baan af,
want zeer scherp was zijn uitspraak
dat zware misdadigers hun straf
niet zullen ontgaan.
Men vergeet, of ziet niet in, dat
wij bezig zijn om bij ons rechtdoen
onrecht te plegen waarop terecht
aanmerking is te maken, al is er
dan een groep onder de bevolking,
die van meening is, dat tegenover
de bekende lieden onrecht niet zoo
erg is. Als er maar recht wordt ge
daan. Voelt men, dat er iets niet
klopt? Tot het uiterste wenscht
men recht voor zich zelf, ten aan
zien van de politieke delinquenten
komt het niet zoo nauw.
Gelijk hierboven gezegd, stelt
„De Prinsestad" reeds de vraag, of
men gewone dieven achter de tra
lies moet laten: Het weekblad
maakt o.i. hier een denkfout. Als
een man een fiets steelt en men
sluit hem op, om hem dian over een
jaar of anderhalf jaar eens voor de
rechtbank te brengen en dan pas te
gaan berechten, zou dan heel de be
volking niet terecht verbaasd staan
over 'n dergelijke rechtspraak? In
duizenden gevallen staan we er nu
niet anders voor. Terwijl door het
kweeken van haat en 't opjagen van
niet de nobelste instincten een op
roep tot barmhartigheid noodzake
lijk gemaakt werd ook al om de po,
litieke misdadigers gereclasseerd te
krijgen.
We hebben zwaar geleden, we
zijn deerlijk gefolterd, maar daar.
mee is de oude stelregel „oog om
oog" en „ta"d om tand" nog niet
goed t.e praten.
Wie goed luisterde of goed las,
moet o.i. voor minister Van Maar
seveen en Nederland wenschen, dat
zijn nieuwe poginig tot rechtdoen
zal slagen.
Het rechtdoen aan onze eigen
slachtoffers is ook een dringende
zaak doch van een andere soort.
Het resultaat va» de laatste explosie te Velsen. De onderzeebunker
ligt zoo goed als geheel in puin. Een klein deel van het verwoeste bas
tion van den f.onneembarenWestwall.
DE KWESTIE-SPEET
Naar wij vernemen, is* de com
missie-Drost ten aanzien van den
K.R.O.-directeur den heer P. Speet,
tot een gelijke conclusie gekomen
ais met betrekking tot den heer
Vogt, nl. dat hij niet ongeschikt is
gebleken voor het vervullen van een
leiden functie in het radiobestel.
NkA Av'. h
BERICHT 1
Wegens de viering van den Konin
ginnedag zal onze courant aas.
Zaterdag niet verschijnen.
DE DIRECTIE.
verkeerde, de bemanning echter ver
roerde geen vin om den Hollander
bij te staan.
Ondanks deze sabotage hebben de
Nederlanders toch kans gezien ten
slotte zelf de pier te klaren, waar
na koers werd gezet naar Fremantle.
Van hier gaat dan de lange reis
naar het vaderland beginnen. Het
schip vaart n.l. evenmin ais de
Bloemfontein, die Zondag in Am
sterdam arriveerde, niet via Ned.
Indië maar in één ruk gaat het door
naar Aden. Met een zoo sterk bezet
schip heeft dit natuurlijk zijn eigen
aardige moeilijkheden. Daarom
vaart de boot „onder de krijgswet"
en is er aan boord een „politie,
wacht" aangesteld bestaande uit
een aantal passagiers, die dag en
nacht wacht moeten houden over
het schip. Ook mag er niet ongelimi
teerd zoet water worden gebruikt
maar is dit eenigszins gerantsoe
neerd. Op 10 October wordt het
scfhip ïn Rotterdam verwacht.
Het vertrek van de Volendam"
gisteren uit de haven van Melbourne
is sensationeel geweest.
Het schip had daar ongeveer I860
Nederlanders uit Indië aan boord
genomen, die een half jaar reeds in
Australië hebben vertoefd voor
herstel van gezondheid en die nu
naar het vaderland zouden repatriee-
ren. De Australische zeelieden
organisatie kwamen echter tot de
conclusie, dat deze „lading", als
■ware het oorlogsmateriaal, even
goed „besmet" was en dus ondei
haar boycot viel, zoodat de sleep-
booten het schip niet zouden assis-
teeren bij het verlaten van de haven.
Van dit besluit kreeg kapitein
"Vlies tra pas op het allerlaatste
oogenbllk kennis, zoodat hij geen
anaere maatregelen had kunnen
treffen. Na het noodige beraad
werd het besluit genomen op eigen
kracht weg te varen, de trossen
werden losgegooid en vijf kwartier
het schip van den kant
wat de oorzaak van een en ander
is geweest, b rnt de berichten niet
geheel duidelijk, maar verm.oedeliik
was het een geY°ië van den ster
ken wind, dat de honderden toe
schouwers op den wal, plotseling de
„Volendam" recht op de Princes
Pier zagen afstevenen. De menigte,
welke daar stond, rende weg om
zich in veiligheid te stellen en ook
de bemanning van een der sleep-
booten, die hadden moeten assistee-
ren, en welke juist daar genie eru
lag, zal eenige benauwde oogenblik- -
ken hebben gehad. Voor dat er 39- In vliegende vaart kwam een
echter ongelukken waren gebeurd, stofwolk nader, die zich ontpopte als
heeft men op de „Volendam het een auto. Tobias en Binky waren,
Bevaar weten te bezweren. De jn weerwi) van het naderende ge-
tweede sleepboot was niet meer dan h h bui„en staan M t
vUftig meter van het schip ver- i vaaJ
^ijderd, toen dit in moeilijkheden renunengeknars kwam de auto tot
De motieven, waarom van Angel
saksische zijde met zooveel kracht
is aangedrongen op een bijeen
komst, en zoo mogelijk op geregel
de conferenties van de ministers
van buiterlandsche zaken der Groo
te Vier, die allen in de Fransche
hoofdstad zijn, liggen voor de hand
Het is niet alleen het tempo, maar
misschien no-g meer de temperatuur
en het temperament van de Parij-
ecihe vredesconferentie, welke alle
deelnemers ten zeerste verontrus
ten.
Men is, na zeer langdurige en
allesbehalve gemakkelijke bespre
kingen te Potsdam, Moskou, Londen
en ten slotte Parijs thans met de
kleinere staten aan de groene tafel
gaan zitten om vrede te sluiten;
maar men beseft ten volle, dat
wat nu gebeurt, den vrede aller
minst dient en er slechts toe leidt,
dat alle bestaande, latente of acute
tegenstellingen op de spits worden
gedreven. Debatten, als Dinsdag in
de verschillende commissies tus
schen Australië en Rusland worden
gevoerd, werken, zelfs als de gede
legeerden na gedanen arbeid
lachend met elkaar staan te praten,
alleen en uitsluitend destructief.
Over het vredesverdrag met Fin
land wordit weinig of niet gespro
ken, het schijnt een zuiver Rus-
sisch-Finsehe aangelegenheid te
zijn. De vier andere vredesverdra
gen, met Hongarije, Roemenië, Bul
garije en Italië, hebben des te meer
belangstelling. Want daarbij gaat
het om den Donau en de Middel
lands che Zee, terwijl ook het vraag
stuk der herstelbetalingen voor die
landen meer en meer op den voor
grond treedt, en de laatste dager,
zelfs een eerste plaats begint in te
nemen. Over deze problemen kan
de conferentie eindeloos blijven de-
batteeren zonder tot een bevredi
gend resultaat te komen De eenige
uitweg uit de impasse schijnt te
zijn, dat de Groote Vier, die onder-
tusschen uit de verbitterde polemie
ken en de talrijke ingediende
amendementen wel weten, hoe de
zeventien over allerlei zaken den
ken. in de stille afgeslotenheid van
een verzegelde raadskamer bijeen
komen om naar toenadering, en in
dien zulks mogelijk zou zijn, naar
waarachtige samenwerking te stre
ven.
per aangetast dan men aanvanke
lijk zelfs in de hoogiste leidende
kringen te Moskou kon vermoeden.
Vandaar dat Molotoff en andere
Russische gedelegeerden voortdu
rend op de vernielingen in Rusland
wijzen om hun herstel- en andere
economische eischeu te rechtvaar
digen. Wat gevraagd wordt, zou
onverbiddelijk noodzakelijk zijn
om het eerste naoorlogsche, in de
geheele reeks het vierde vijfjaren
plan eenige kans van slagen te ge
ven.
In Britsohe diplomatieke kringen
te Parijs wordt dain ook verklaard,
dat de nieuwe besprekingen tus-
schen de Groote Vier zich meer op
economisch dan op politiek terrein
zouden bewegen Men hoopt daar
de brug tusscihen West en Oost te
kunnen bouwen, en de drukke be
sprekingen, welke de laatste dagen
tusschen Londen en Washington
zijn gevoerd, zouden vooral deze
zijde van het vraagstuk hebben be
licht. Elk woord over politiek ver
diept de klove tusschen de twee;
wellicht kan een po-ging tot econo
mische samenwerking hèt middel
zijin om op den duur ook vele poli
tieke moeilijkheden uit den weg te
ruimen. Het Amerikaansche voor
stel over een rechtmatige verdee-
üng der olievoorraden zou reeds
een voorspel in de richting van be
tere verstandhouding zijn. Slaagt
dit. dan kan men ook over een
reorganisatie van den wereldhandel
en over een gezonder distributie
In dezen samenhang is het zeker
niet oninteressant, en ook niet zon
der belang, dat de laatste dagen in
Parijs wordt gesuggereerd, dat meer
nog dan de politieke tegenstellingen
de economische moeilijkheden van
Rusland de situatie beheerschen.
Vele geruchten, welke uit Moskou
komen, wijzen heel sterk in d:ie
richting. De verwoestingen welke
de Duitschers in Rusland hebben
aangericht; het ontstellend groote
aantal dooden vooral onder de jon-- - -
gemannen, en de ontevredenheid van de grondstoffen spreken. Waar
onder de overlevende arbeiders I schijnlijk ligt daar de eenige weg
hebben de Russische economie die- naar den vrede.
De eerste dag van het congres te
Nijmegen over Nederland en de be.
schaving -heeft een geslaagd ver
loop gehad, er is op vruchtbare
wijze van gedachten gewisseld.
De vergadering werd te 11 uur ge
opend in de aula der R. K. Univer
siteit door den rector.magnificus
prof. dr. J. D. M. Cornelissen, die
in zijn welkomstwoord zijn groote
vreugde uitsprak dat het eenige on
geschonden gebouw der Nijmeeg-
sche Universiteit voor het eerst een
lid van het Koninklijk Huis binnen
zijn muren mocht ontvangen. Spr.
wees op de noodzakelyke verdieping
van het nationale bewustzijn en ver
sterking van den nationalen gemeen
schapszin. Hiertoe is energieke of
ferbereidheid en breedheid van vi
sie een eerste vereischte. ,,Zyn wij",
zoo vroeg spreker zich af, „al zoo
ver dat de gemeenschapsgedachte
alle denken en handelen van de Ne
derlanders beheerscht?" Prof. Cor
nelissen kwam tot de conclusie dat
dit nog geenszins het geval is. In
den oorlog was men zich de gemeen-
Op den Don Textiel A.M." der
textielkaart V.A. 605 worden voor
mannen 2 rantsoenen scheerzeep
beschikbaar gesteld. Men moet de
zen bon by een detaillist in scheer
zeep inleveren.
Eén rantsoen is 50 gram scheer
zeep, 100 gr. scheerzeep crème of
400 gr. snelcrême. Aangezien de
vorige maal een bon voor één rant
soen was aangewezen, ontvangen
betrokkenen thans een dubbele hoe
veelheid.
stilstand en een beleefde stem zei:
„Ik geloof, dat de heeren in moei
lijkheden zitten, niet? Stapt U maar
vlug in F* Het was hun medereiziger
op de Oblneesche Jonk. de mijn
ingenieur Denipopel! De twee /rien-
den sprongen vlug op de treeplank
en voor dat ze gelegenheid hadden
naar binnen te gaan, zette de auto
zich, onder de vaardige hand van
Uenipopel, in beweging en gierde
weg.
schap der natie ten volle bewust-
Toen het Zuiden reeds bevrijd was,
werd alles gedaan om het uitgehon
gerde Noorden des lands na de be
vrijding te hulp te snellen. Thans
echter vergeet men in het Westen
de randprovinciën. Er zrjn voorbeel
den te over van bevoordeeling van
Holland boven de andere provincies.
Als voorbeeld haalde spreker aan
dat men aan het Scheveningsche
strand weer achter de glazen schot
ten der restaurants voor den wind
beschut is, terwijl Nijmegen weer
een winter ingaat, waarby met celo-
faan, karton en planken de ramen
der woningen worden afgesloten.
Prof. Cornelissen waarschuwde
dat deze materieele achterstelling
mogelijk geestelyke gevolgen zou
kunnen hebben die een bedreiging
der nationale eenheid zouden vor
men. Hij sprak de hoop uit dat het
nooit zal komen tot een „Amok
in <je buitengewesten".
Prins Bernhard spreekQ
Na dezen spreker nam de voor.
zitter van. het Nationaal Instituut
Z.K.H. Prins Bernhard het woord*
Hij wees op het vertrouwen dat
er bestaat in de ontwikkelings„
mogelijkheid van het Nederlandsen^
volk en op het geluk der vryheid
dat thans alle Nederlanders genie«
ten ondanks de zwar© zorgen dia
nog op het volk drukken. Maar
„van brood alleen kan de mensck
niet leven". Het was de macht van
den geest, die den bezetter over
won.
Anderhalf jaar zjjn verstreken
sinds de bevrijding en er is nog
allerminst rust. Het is allereerst de
geest en niet het geweld die hiec
orde op zaken moet stellen. Neder,
land heeft in dit opzicht ook een
internationale taak te vervullen.
Zonder op het onderwerp van het
congres te willen voorui t loopen,
wees ZK.E erop dat men in da
verscheidenheid der levensopvattin
gen één lyn moest trachten te vin
den. Er bestaan in ons volk diep*
gaande principieele verschillèn, dit
neemt niet weg dat practische
algemeene richtlijnen voor de toe
komst van onze cultuur gevonden
kunnen worden. De Prins hoopte
dat het aan het congres gegeven
zou zijn mede te werken aan het
geestelijk herstel van ons volk.
De rest van den ochtend werd
besteed aan de referaten van dr«
J. C H. de Pater en dr. A. J. M*
Cornelissen, over de historische
grondslagen van onze nationale cul
tuur.
Des middags werd het referaat
van prof. dr. W. Banning behandeld
over het onderwerp: „Welke inbreu
ken hebben oorlog en bezetting ver
oorzaakt op onze Nederlandsche cul-»
tuur en voor welke problemen stelt
ons dit". Spreker kwam tot de coni
clusie, dat het deel van het Neder-,
landsehe volk, dat niet op meta*
physische (Christelijke of platoni*
sche) basis staat, wél deel heeft aam
de Nederlandsche beschaving, maar
geen creatieve kracht bergt. Het ia
een stuk dood hout aan den Neder*
landschen stam.
