DADER
GLASVERDEELING en getroffen gebieden
Bevindingen der missie Koets
Minister WALLACE afgetreden
Vertrouwensvotum in Bidault
de Onbekende
Het Westen niet meer bevoorrecht
DE DUBBELGANGER. Wandeling met hindernissen
um
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1946
PAGINA 2
Waar het overschot
blijft
DE BOODSCHAP
EEN MATEN-KWEST1E
ZWART GLAS
Rapport aan Comm.-gen.
Verklaring van president
Truman
In de kwestie van de
ambtenarenloonen
ZALIGVERKLARING
van Nederlandsche
Zuster
ONVAST WEER
Toen op Nieuwjaarsdag 1946 een
ontploffing in de Seheveningsche
«ninen er oorzaak van was, dat in
•een deel van Den Haag ettelijke
honderden ruiten sneuvelden, zaten
die ruiten er een paar weken later
Weer in. En menschen uit bijv. Lim
burg, die dit zagen of vernamen,
keerden verbitterd naar hun Zuide
lijke haardsteden terug en hadden
weer een reden méér om stellig te
weten, dat het Westen des lands
Sterk boven het Zuiden bevoordeeld
werd, aldus lezen we in ^Commen
taar".
Inderdaad, zelfs als men in de ga
ten houdt, dat Zuid-Holland, met
Den Haag en Rotterdam, in den
oorlog veel meer huizen totaal heeft
verloren dan Limburg, tot voor kort
kon gezegd worden, dat het met de
glasvoorziening van dat Westen zoo
slecht nog niet gesteld was en dat
*t Zuiden bijv. minder glas in een
aanzienlijk- langzamer tempo kreeg
toegewezen. Dat is echter thans ra
dicaal veranderd en het is de moeite
waard, even na te gaan hoe de oude
toestand is gegroeid en de nieuwe
ie ontstaan.
Zooals bekend, komt een zeer
groot deel van het vele vensterglas,
dat wij noodig hebben, uit België,
dat in het kader van de handels
overeenkomst een ruime glasleve
ring heeft toegezegd. Tot voor eeti-
gen tijd was de gang van zaken
als volgt: vanwege het Ministerie
van Openbare Werken en Wederop
bouw werden voor de getroffen ge
bieden glasbonnen uitgegeven. Die
moesten door de handelaren in die
gebieden gehonoreerd worden. Ech
ter, in bijv. Limburg en Noord.Bra-
bant hadden die handelaren dik
wijls geen of weinig glas in voor
raad. Want de Belgische glasfabri
kanten zonden bun glas rechtstreeks
naar Nederland en het is natuurlijk,
dat zij dit* deden naar hun belang
rijkste afnemers van voor den oor
log. En die zaten in het .Westen des
lands
Tegelijk met het glas werd dan
een brief af gezonde» naar 't Rijks
bureau voor Keramische producten,
dat in de praktijk eerst wist, dat er
glas was aangekomen, als de wagon
al gelest was. En eer het Ministerie
van Openbare Werken en Wederop
bouw dan wist, dat er glas was, was
bet gewoonlijk al over den kleinhan
del (en weer vooral Kl het Westen
des lands) verdeeld.
Thans is dat anders. Het Rijks
bureau voor Keramische producten
is onlangs opgeheven. En de Bel
gische fabrikanten moeten nu, voor
dat zfl glas naar Nederland afzen
den, daarvan bericht zenden aan
het Ministerie, dat dan bijtijds kan
zorgen voor een goede verdeeling
van het glas over de getroffen ge
bieden. Sinds eenigen tijd is het dan
ook zoo, dat 85 pet. van het uit
België binnenkomende glas naar de
getroffen provinciën buiten de beide
Hollanden gaat en 15 pet. voor de
rest van het land bestemd is. Met
bet gevolg, dat er nu nabij Den Haag
weer menschen zijn, die al weken
lang op glas wachten sinds de zwa
re hagelbui in dezen zomer zoo
vele ruiten vernielde.
Maar de klachten uit Limburg en
Noord-Brabant zijn sinds die nieuwe
regeling veel minder geworden.
Echter blijft het nog voorkomen,
dat men een ruit van een bepaald
formaat noodig heeft, daarvoor een
bon heeft, maar dat glas niet bij
den kleinhandelaar kan betrekken,
hoewel hij glas voldoende in huis
beeft. Dat zit zoo: de handelaren
hebben een marge van 15 pet. voor
versnijden en breken. Vroeger was
het zoo, dat een glashandelaar er
weinig aandacht aan besteedde of
hij een ruit van het gewenschte for
maat nu heel erg voordeelig af
sneed of niet. Er was immers glas
genoeg en het was goedkoop. Tegen
woordig echter willen de handela
ren zoo zuinig mogelijk met hun glas
omspringen omdat die marge van
15 pet. mits met uiterste zuinigheid
gehanteerd, een overschot kan op
leveren. En daarom kan men niet
altijd precies bij zijn handelaar sla
gen. Dit als gevolg hiervan een ge
deelte van het overschot der han
delaren in den zwarten handel ver
dwijnt is jammer, maar alleen te
zoo moeilijk artikel als glas eenij
overschot toewijzen.
Over dien zwarten handel gespro
ken: zwart glas is in Limburg soms
goedkooper dan glas op den bo
Dat komt zoo: smokkelaars koopen
bjj de fabrikanten in België wa
glas Op (over het algemeen van zeer
inferieure kwaliteit, want alleen wat
goed is wordt geëxporteerd door on
ze Zuiderburen) en doen dat in Lim
burg van de hand. Zij berekenen
daarvoar één keer winst, terwijl voor
het glas op den bon de winst van
groothandel en tusschenhandel be
rekend moet worden. Zwart glas in
Holland" kost echter veel meer,
omdat er weer eenige schakels in
wijten aan bepaalde handelaren. Del den zwarten handel tusschen Lim.
Overheid moet nu eenmaal bij een burg en bijv. den Haag zijn.
De leden van het gezelschap
van dr. P. J Koets hebben een
persconferentie gegeven over hun
tocht naar het binnenland van
Java. Dr Koets legde er den na
druk op, dat zjj den tocht zonder
vooroordeel hadden ondernomen,
Hjj deelde mede, dat zij tot de com-
clusie waren gekomen, dat de toe
stand, zooals deze door Frans
Goedhart na zijn onlangs plaats
gehad hebbend bezoek was ge
schilderd, als „rooskleurig" kon
worden beschouwd
Dr. Koets deelde verder mede.
Nergens had men teekenen van
vijandelijkheden ontmoet, men was
getroffen door de hoffelijkheid, met
welke men ontvangen werd. De
bevolking heeft een opmerkelijke
verandering - ondergaan en heeft
thans een gevoel van eigenwaarde,
speciaal de jeugd beseft haar te
kortkomingen
Een onaangename gewaarwording
was het Japansche karakter van
de gewapende troepen, wier kreten
deden herinneren aan het barbaar-
sche gebrul der Japanneezen. Toen
dr. Koets hierover sprak, waren
verschillende Indonesiërs het met
zijn meening eens
Een ander lid van het gezelschap,
dr. ir. F Honig onderdirecteur van
het Ned.-Indische departement van
economische zaken, deelde in een
opsomming mede, dat hjj vijf fa
brieken had bezocht Het leidend
personeel was aan technische scho
len opgeleid en de indruk van dr.
Honig was, dat de fabrieken goed
geleid werden, hoewel hij geen oor
deel over de producten van deze fa
brieken kon geven
De arbeidsvoorwaarden zijn nog
niet geregeld, doch het ligt in de
bedoeling een acht-urigen werkdag
vast te stellen.
Een derde lid van het gezelschap,
prof. C. B de Lange bezocht ver
schillende hospitalen en ook, on
aangekondigd, een krankzinnigen
gesticht. Hij deelde mede, dat deze
instellingen in goeden toestand ver
keerden Voorts verklaarde hjj, dat
de voedselpositie in het binnenland
bevredigend was.
In antwoord op talrijke vragen
deelde dr. Koets mede, dat hij den
indruk had, dat de meerderheid
van de bevolking, voorzoover deze
in staat was zich een oordeel over
politieke aangelegenheden te vor
men, achter de Indonesische re-
publikeinsche regeering stond.
Op de vraag, of de leden van het
gezelschap de bevolking van Java
rijp voor zelfregeering achtten, ant
woordde dr. Koets: „Op dit oogen-
blik zeker niet, omdat het benoo-
digde aantal deskundigen niet voor
handen is en hieraan speciaal op
financieel gebied een groot gebrek
is. Doch na zeker tijdsverloop zou
hét mogelijk zijn"
President Truman heeft den
minister van handel, Henry
Wallace, die door zyn gerucht
makende politieke meenings-
nitingen zooveel opschudding
verwekte, verzocht af te treden.
De president verklaarde, dat hij
volledig vertrouwen had in den
minister van buitenlandsche za
ken, James F Byrnes en diens
medegedelegeerden ter vredes
conferentie van Parys Hij voeg
de eraan toe, dat er "geen ver
andering zou komen* in de bui
tenlandsche politiek der V. S
zooals Byrnes en hijzelf dié tot
dusver hadden uitgestippeld.
Minister Wallace is daarop af
getreden.
De tekst van de verklaring, door
Truman tijdens een persconferentie
afgelegd, had den volgenden inhoud
De buitenlandsche politiek van dit
land is de belangrijkste zaak, waar
mee wij heden ten dage te doen heb
ben. Onze verantwoordelijkheid voor
het verkrijgen van een rechtvaar
digen en blijvenden vrede strekt
zich niet alleen uit over het volk
van deze natie, maar over alle vol
keren ter wereld. Het volk der Ver.
Staten mag het vrijelijk en openlijk
oneens zijn over elke zaak, met in
begrip van de buitenlandsche poli
tiek, maar de regeering der Ver.
Staten moet als een eenheid tegen
over de rest van de wereld staan.
,,Ik heb", zoo zei Truman, ,,den
heer Wallace heden gevraagd uit de
regeering te treden".
Truman zette vervolgens uiteen,
dat er een fundamenteel conflict
ontstaan was tusschen Wallace en
de andere leden der regeering in
zake de buitenlandsche politiek.
Men had verwacht, dat Truman
alleen een verklaring zou afleggen
ter ondersteuning van Byrnes' poli-
Onze Farysche correspondent seint
ons d.d. gisteren:
Naar aanleiding van de Staking
van de verschillende personeelen,
die onder het ministerie van finan
ciën ressorteeren, had de wetgevende
vergadering, op voorstel van de so
cialisten, tegen den raad van den
minister van financiën in, bij ver
rassing een besluit genomen om de
regeering uit te noodigen, van 1 Oe
tober af voorschotten op een aan
staande loonsverhooging aan de
ambtenarén te geven.
Deze manoeuvre van de Socialis
ten, die de samenwerking tusschen
de drie partijen zou kunnen verbre
ken, is door den minister-president
direct „opgevangen".
De heer Bidault verscheen heden
middag in de kamer om stelling te
nemen. Hij wees er op, dat de amb
tenaren zoojuist 35 pet. loonsverhoo
ging hebben ontvangen en dat hun
tevens beloofd is, dat er I Januari
a.s. een algemeene reclasseering der
loonen zal plaats hebben, en dat de
tinaneieele toestand van den staat
niet toelaat, dat men telkens met
voorstallen tot het verleenen van
voorschotten komt.
Achter de schermen had de M. F
F. duidelijk aan de socialisten en
communisten te verstaan gegeven
dat het niet aanging om terwille van
demagogische bedoelingen besluiten,
die gemeenschappelijk in den minis
terraad waren genomen, te niet te
doen.
Minister-president Bidault ver
kreeg dan ook gemakkelijk het ver.
trouwensvotum, dat met 537 tegen
13 stemmen werd aangenomen, zoo
dat de voorschotten-kwestie van de
baan* was.
Intusschen wekt de staking om
den omvang, dien zij neemt, groote
ongerustheid.
tiek. Slechts dit zou Byrnes pep
„teleprinter" verzocht hebben.
Truman betuigde voorts nog zijn:
spijt over de noodzaak, de officieels
relaties met Wallace te moeten ver
breken. Hij hoopte, dat Wallace als
ambteloos burger meer geluk zóu
hebben by het uitoefenen van zijn
recht van meeningsuiting. Hij had
met Wallace een vriendschappelijk
telefoongesprek gevoerd.
Voortaan, zoo ging Truman ver
der, zullen er geen verklaringen
over buitenlandsche politiek meer.
worden afgelegd, die niet de goed
keuring van het departement van
buitenlandsche zaken hebben. Bij
verschil van inzicht hierover tus
schen regeerings-instanties zal Tru
man beslissen.
Nader wordt bericht, dat Wallace
zijn ontslag met ingang van héden
heeft aanvaard. Hij schreef Trüman
een korten brief van den volgenden
inhoud: „Op uw verzoek neem ik
ontslag. Ik zal voor den vrede blij
ven vechten. Ik ben er zeker van,
dat u dit goedkeurt en mij in dia
groote onderneming zult steunen".
Met Wallace verdwijnt de laatsta
man van Roosevelt's „New Deal"-
groep Uit de regeering. Zijn ontslag
volgt een week na zijn felle rede
over., het „Britsehe imperialisme"
en zijn kreet om 'n „vriendschappe-
lijker" politiek tegenover de sovjet
unie.
Harold Voung zal optreden als
minister van handel ad interim der
Staten. Harold Young was ju
ridisch adviseur by het departement
van handel.
Radio-rede van Wallace.
Henry Wallace heeft, bij zijn af
treden als minister van handel, gis
teravond een door alle radiostations
van de V. St. uitgezonden rede ge
houden.
Niets zou hij doen, zoo zeide hij,
dat een succesvol verloop van de
vredesconferentie te Parijs zou kun
nen schaden. Ik wensch het duide
lijk te maken, dat ik tegen alle soor
ten van imperialisme en agressie
ben.
Wjj moeten de rechten en belangen
van andere volken respecteeren,
zooals wij- van hen verwachten, dat
zij de onze respecteeren.
Ik ben besloten, den strijd voor
den vrede voort te zetten. Het win
nen van den vrede is belangrijker
dan het bekleeden van een hooge
functie, belangrijker dan iedere
partijpolitiek
fij» I"'-'
>3 -ajr
Bïi.
18. Welgemoed stapten de twee
vrienden door. „Ik ben al sinds van
ochtend zeven uur op, Binky". begon
zijn vriend en ik verlang naar myn
bed „Nog een half uurtje loopen,
Tobias." antwoordde Binky, terw.ij!
hy zijn horloge raadpleegde. „Toch
zou ik wel even willen gaan 'zitten
ik voel myn voeten, en jij"
..Stil," zei Tobias, en hij luister,
de even, „daar komt een paard en
wagen aan. we zullen vragen, of
we mee mogen rijden 1" De vrien
den bleven langs den kant van den
weg staan en spoedig had de ach
teropkomende wagen hen ingehaald.
Tobias deed een stap naar voren,
hief zijn hand op, opende zyn mond,
en sloot hem toen weer met een
klap. De boerenkar was leeg. een
voerman wa3 niet te bekennen „Nu
breekt mijn klomp!" zei Binky, .'.dat
lijkt me wel een weinig onverant
woordelijk. Als wjj dieven waren
geweestwie weet wat er in den
wagen zit......" „Of wat er achter op
staat1" viel Tobias hem met har
de stem in de rede
Op 24 November a*s.
Op 24 November a.s. zal te Rome)
de plechtige zaligverklaring plaats
hebben van Zuster Maria Adolphine,
van het Instituut der Fraiiciscanes-
sen-missionarissen van Maria.
De nieuwe Zalige werd geboren In
Ossendrecht, in het Bisdom Breda,
Zij onderging In het jaar 1900 met
zes medezusters in China den mar
teldood.
Voor geheel katholiek Nederland
zal die dag ongetwyfeld een grootq
vreugdedag zijn.
De havenstaking te Willemstad
is geëindigd. In de geheele haven
is het werk hervat.
Weerverwachting medegedeeld
door het K. N. M. I. te De Bilt
geldig tot Zondagavond:
In den nacht vrij helder en
koud met weinig wind; morgen
overdag weer toenemende bewol
king met later plaatselijk lich
ten regen en aanwakkerenden
Zuid-Westelijken wind; tets min
der koel.
22 Sept.zon op 6.24 uur, on
der 18.40 uur; maan op 2.15 uur,
onder 18.10 uur.
23 Sept.: zon op 6.26 uur, on
der 18.38 uur; maan op 3.36 uur,
onder 18.31 uur.
i).
HOOFDSTUK XXIV
Het gelaat voor het raam.
Een klein sagaretje maar, Dick,
verzocht La.ure en dien middag van
ha&r plaatsje op de verhooging in
he» atelier
Spencer legde met zyn duim wat
verf op en veegde die dan voorzich
tig weer weg.
Dat heb je nu al drie keer ge
daan, plaagde zy Kan ik geen si
garet krijgen?
Zeker niet, zei hij ernstig Je
hebt er een half uur geleden al een
gehad. Hoe kan ik werken? Wan
neer je rookt, vertrek je de spieren
In je hals en in je gezicht De hemel
■weet, dat het toch al moeilijk ge
noeg' is, je vijf minuten te laten stil
zitten.
Denk er maar eens aan, hoe ver
velend het voor my is, hier maar
eenwig doodstil voor me uit te moe
ten staren naar niets
Dich Spencer streek met zijn hand
door zijn haar
Je kunt naar mijn gezicht kij
ken, stelde hij voor.
Laureen trok snuivend haar neus
je op.
- Dat heb ik gezien Daar be
klaag ik me juist over. Zij hief haar
armen omhoog en rekte zich uit
Het gaat niet, Dick. Ik kan geen
minuut langer blijven zitten. Jii
werkt vandaag niet zoo goed als
anders en dat weet je. Schei er nu
uit en laten we theedrinken en wat
praten
Dick -wierp boos zijn palet neer.
Lat beteekent dus, dat ik moet
theezetten en dat jy zult praten
Hy vulde den ketel met waer en
zette dien op het gasstelletje
Dan liet hij zich neer op den di
van, waar zij reeds was gaan zitten.
Zij trok een groot kussen naar zich
toe, waardoor een pyjama zicht
baar werd.
Wat mankeert er aan je slaap
kamer? vroeg zij plagend.. Of ben
je plotseling zóó artistiek geworden,
dat je hier ook al slaapt?
Dick bloosde diep, terwijl hij de
kleedingsstukken achter den divan
wierp
Ja neen Luister eens, Lau
reen. zei hij dan ernstig. Ik maak
me vreeselyk bezorgd over die ellen
dige moord-geschiedenis. Kun je
mij nu niet eindelijk mijn zin geven?
Laten we trouwen en er vandoor
gaan op huwelyksreis.
Zij keek hem vriendelijk in het be
zorgde gelaat
Goeie Dick, je kunt de wetten
van Engeland niet ontloopen, enkel
omdat je mal genoeg bent met my
te willen trouwen. Die halstarrige
inspecteur zou denken dat ik Del-
mond vermoord had en nog op Avice
geschoten had ook, indien ik iets
dergelijks zou probeeren
Wel, heb je dat dan niet ge
daan? vroeg hij gekscherend, ter
wij] hij met de shawl speelde, welke
zij droeg.
Zij sprong overeind. Haar gelaat
was rood van verontwaardiging
Hoe durf je dat zeggen? vroeg
ze op bitteren toon
In een wip stond Dick naast haar,
smeekend, dat hij zijn onhandige
poging, om een grapje te maken,
zou vergeven
Ik ben een taktlooze ezel kreun
de hy. Alsof je zenuwen door die
ellendige geschiedenis toch al niet
tot het uiterste geprikkeld zyn,
moet ik je er nu nog mee gaan pla
gen ook.
Laureen duwde een dikke lok haar
achterover en drukte haar handen
tegen haar kloppende slapen
Stil maar Dick Het was dwaas
van me, om zoo direct op te vliegen
over hetgeen je zei Ik ben doodop
van mijn werk in den schouwburg
en de spanning van dat drama in
mijn flat. En vanmorgen zy hui
verde daar bovenop nu nog dat
ongeval van Avice. Ik heb het ge
voel, dat die kogel voor mij be
doeld was Misschien zal het de vol
gende maal mijn beurt zijn
Dick greep bezorgd haar beide
handen. Nog nooit had hij Laureen
in een dergelijke stemming gezien.
Lieve, wees toch voorzichtig, zei
hy. Dinsdagavond is de broer van
inspecteur Reynolds bijna doodge
stoken, maar die surprise was na
tuurlijk bestemd voor onzen scherp-
zinnigen detectieve zelf
De oogen van het meisje werden
groot van angst
Ik heb de laatste dagen bijna
geen courant gelezen, bekende zij.
Waar is dat gebeurd, Dick?
In het voortuintje van inspec
teur Reynolds' huis Reynolds was
weg hy glimlachte bij de herin
nering aan hun ontmoeting in Parijs
en de een of ander, die een grief,
tegen den inspecteur moet hebben
gehad, zag blijkbaar diens broer
voor hem aan Beroerd voor dien
broer hé? Ik hoor echter, dat hij het
goed maakt
Laureen Hield haar adem in. Als
ze nu maar eens 'n oogenblik alleen
kon zijn om ongestoord te Kunnen
nadenken.
Het water kookt, Dick, zeide
zij.
Spencer verdween, om thee te
zetten
Laureen leunde in de kussens
achterover, met droevige blikken
door de kamer naar de groote ramen
starend Zij bedekten bijna de helft
van den muur en er was ook een
deur, welke uitkwam op een balcon,
waarvandaan een ijzeren trap naar
den tuin voerde.
Haar hoofd duizelde van het
nieuws van den aanval op Reynolds'
broer. Hield dat ook al verband met
de zaak Delmond? Zoo ja, waar
zou dan het eind zijn? Wie zou nu
aan de beurt zyn?
Zjj voelde zich afgemat. Het zou
haar nu niet kunnen schelen, het
volgende slachtoffer te zijn, als zij
maar een eind kon maken aan de
afschuwelijke angst, die haar geheel
beheerschte.
O, als ze maar iemand in vertrou
wen kon nemenBijna had ze met
Lansberg gesproken Maar nu dacht
zij met schrik, dat hij er wellicht
ook bij betrokken zoo al niet wer
kelijk 'schuldig was.
Diek Spencer kwam als raadgever
niet in aanmerking Op de eerste
plaats was hij te zeer op haar ver
liefd, om onbevooroordeeld te kun
nen 'adviseeren; overigens kon zij
geen nieuwe verplichting jejgens hem
op zich nemen, daar haar gevoelens
voor hem louter vriendschappelijk
waren.
Plotseling -werden naar oogen
groot van schrik. Zij zag hoe da
schaduw van een man over een hoek
van het raam viel Vóór de man
zelf zichtbaar kon worden, was zij
instinctief weggedoken achter de
kussens, welke naast haar lagen
opgestapeld. Een kleine opening
vrijlatend om er doorheen te kun
nen kijken, bleef zy afwachten
Het bleeke gelaat van een man
werd tegen het raam gedrukt. Hij
probeerde naar binnen te gluren.
Donker, ongekamd haar viel over
zijn voorhoofd en een smalle, ze
nuwachtige hand beschutte zyn
brandende oogen
De thee is klaar, riep Dick opge
wekt vanuit de keuken. En ik heb
waj toast gemaakt ook
By het eerste geluid van Spen
cer's stem verdween de man ter
stond. Gespannen toeluisterend, kon
Laureen flauw hooren, hoe hij langs
den ijzeren ladder omlaag daalde.
Over alle leden bevend, wierp zij
de kussens opzij en probeerde op te
Dick hoorde een kreet en naar
binnen snellend, vond hij haar be
wusteloos op den grond liggen. Hij
tilde haar op den divan en boog zich
bezorgd over haar heen
Wat een dwaas ben ikmom
pelde zij, haar oogen opslaand en.
om zich heen starend. Dat is me
nog slechts één keer eerder over
komen Dick
(Wordt vervolgd).
