Neurenberg op den vooravond
De rechters gaan vonnis spreken
KAMPBEUL OF HELPER
Ambtenarendom verpaupert
Dinsdag is uitspraakdag
SJAHRIR
over de a.s. önderHandelingen
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
DE DUBBELGANGER. Op zoek naar Tobias
te JAARGANG
MAANDAG 30 SEPTEMBER 1946
No. 20125
DE WERELD IN
SPANNING
De vooravond rond het
gerechtsgebouw
Een boekje
De financieele positie der
gein. ambtenaren
EEN ZESDAAGSCHE
VAN AFZONDERING
Ren voor één zullen beklaag
den voor de rechters
ver6ckijuen
&5d-
OVER VAN DER LAAR
De besprekingen worden
ingeleid
De Indonesische eischen
«eest voortellen, Toen begonnen ze
Brand bij Bata
EEN MILLIOEN SCHADE
Zaroebin sowjet-amb'ai-*
sadeur te Londen
bassadeur in Groofc-BrittatuMi. .„J
HIEDAMSCHE COURANT
DIRECTEUR: J. KUIJPERS
^GEMEEN REDACTEUR
tt A P A A L V AST
BUREAUX VOOR REDACTIE BN ADMINISTRATIE: BROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL,. 68804
HOOFDREDACTEUR
MGR. DR. J. WITLOX
ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MND., 0.26 P. WEEK
NEURENBERG, 29 September 1946
(Van onsen bgzonderen
correspondent.
Neurenberg: op Zondagavond,
vooravond van het vonnis over
de misdadige nazileiders Be
stad is door een onzichtbaar, bi
de* laatste weken voortdurend
geperfectionneerd en uitgebreid
net van nieuwskanalen verbon
den met wereld. Voor alle
aders der publiciteit, die door
den aether, over de aarde en
over den bodem der zeeën loo-
pon geldt vandaag het parool:
Neurenberg voor, Neurenberg
nummer één.
Alle autoriteiten in het gerecht3-
rebouw zwijgen thans en de verta
lers en typisten, die het vonnis heb-
»en verwerkt, blijven onder strenge
bewaking.
Hoe ziet dit Neurenberg er uit
>p dezen vooravond van zijn twee
meest enerveerende dagen Het is
er drukker, haastiger en jachtender,
dan wij sedert lang gezien hebben,
maar aan zijn uiterlijk is verder
niets veranderd. Cafetaria van het
rechtsgebouw serveerde vanmiddag
nog zooala altijd een daverende
swing-swing uit luidsprekers en een
onherkenbaar mengelmoes van eten
uit blikken schalen. De bioscoop
speelde met oude smakeloosheid het
reuwig herhaalde spelletje met echt-
Bcheiding en in danszalen wordt er
gejitterbogd en prompt om twaalf
uur wisselde een Duitsche band,
aangediend als eenig restant van
Rommels befaamde Afrikacorps af
met een andere, doch wat niet wis-
eelde was de swing, die ons hier
eeuwig achtervolgt, ook in deze uren
van ongekende ernst en spanning.
En vandaag vloeide en whiskey
en cocacola wellicht overvloediger
dan ooit tijdens de drie honderd
twee procesdagen.
Gisteren lakte de vale bloem der
Amerikaansche en Fransche jeugd
haar nagels achter de schrijfmachi
nes van het gerechtsgebouw, van
daag roodt zij haar hPP®n aan
bar van het Grand Hotel.
Hit is het Neurenberg, waarin wy
moeten trachten ons te bezinnen op
de beteekenis der gebeurtenis van
de beide volgende dagen.
Wij worden hier nu overstroomd
met tijdschriften en brochures vol
foto's, karikaturen en teekeningen
van de een en twintig beschuldig
den, varieerend van Goerings bree-
dc kin tPt Fritsche's langen haviks
neus Voor het. laatst zal de wereld
morgen den blik richten op deze ge
dichten.
Wanneer over hen vonnis wordt
geveM, het vonnis, dat verwacht
■wordt door het rechtsgevoel van den
gewonen man, voor wien de grens
tusschen moreele schuld en juri-
dische strafbaarheid vaag is, zullen
deze mannen zich scharen in de
rijen van de twintig millioen, die
hen voorgingen in de jaren, dat zij
hun macht uitspreidden over Europa
Hun lot als mensch is dan voor de
wereld van geen beteekenis meer.
Wanneer het alleen om hen
ging dan zou juist zgft wat de
Duitschers over het algemeen
zeggen, dat men dezen fyeeren
te veel eer bewezen heeft. Maar
wanneer de rechters in de beide
volgende dagen hun lang over
wogen vonnis uitspreken, dan
deen ze meer dan beslissen over
leven en goed van een en twin
tig mannen en over de toekomst
van een paar millioen volgelin
gen. Van hen is gevraagd, voor
het eerst in de historie een straf
rechtelijke sanctie toe te passen
op de internationale wet, die den
aanvalsoorlog als een misdaad
buiten de wet had gesteld voor
de nazls hum machtsgreep
deden.
Thans zal het gerecht der naties
hierover het. laatste woord spreken
en de wereld, die nog worstelt met
den chaos, waarin zij is gestort,
luistert en hoopt, dat dit woord de
nieuwe rechtsbeginselen zal be
krachtigen, die de samenleving der
volken naar een. betere toekomst
kunnen leiden.
Zoo zien we hier de beteekenis der
vonnisda^en door de nevels van
Amerikanisme, die hangen over dit
internationale Neurenberg, waar
men Heforeeuwsch "hoort spreken
naast Poolsch en Spaansch en naast
het slang van Oregon en Texas.
En hoe wacht men deze dagen af
in dat andere Neurenberg, niet de
stad van telegrammen, swing en
whiskey, doch die van verwoesting,
narigheid en slepende ellende? Hoe
wachten de Duitschers?
Vanmorgen was ik in het mij reed
vertrouwde kerkje, waar de pastoor
preekte over den christelijken plicht
tot het opnemen van armzalige
vluchtelingen uit Sudetenlan-d en het
Oosten Dezen Zondagmiddag zag
ik, als altijd, vrouwen slee pen met
vrachten hout voor den winter
Gisteren zag ik weer de lange rijen
voor de winkels. Voor een groen
ten winkel telde ik 531 menschen. Deze
dingen geven het antwoord Dit an.
dere Neurenberg heeft teveel da-
gelijksche zorgen, om zich in de be.
teekenis van het proces te verdiepen
Er is weer eens een steekproef ge
nomen over den indruk van het pro
ces op de Duitschers, maar de cij
fers zeggen heel weinig. Zij zeggen
eigenlijk alleen maar, wat men
tijd van eenvoudige menschen op
straat hoort: „Wir hoffen, das sic
alle hangen"
Dieper gaat 't oordeel niet en men
vergeeft dit het Duitsche Neurenberg
gemakkelijker dan men het interna
tionale Neurenberg zijn swing ver.
geeft.
De Prins Bernhard Kapel met de onafscheidelijke mascotteKees de
bok, nam afscheid op het paleis Soestdjjk van Prinses Juliana. De
prinsesjes hadden de meeste attentie voor den bok natuurlijk.
Na hetgeen de gemeenteamb
tenaren tijdens de bezetting voor
de overheid gedaan hebbent stemt
tiet onaangenaam dat de finan
cieele toestand voor hen, speciaal
voor de kleinere ambtenarenon
dragelijk is. Het is in het belang
van een richtig bestuur van ons
landdat daardan spoedig een einm
de komt. Wij kunnen niet toela
ten, dat h>et ambtenarendom ver
paupert."
Dit waren ongeveer de woorden
die de heer A. M. Teyssen als voor.
zitter moest doen hooren by de
opening van de eerste algemeene
vergadering na de bevryding van
de hoofdgroep gemeente-ambtena
ren van de A. R. K. A. Zaterdag
jj.l, in 's Hertogenbosch.
In een dergelyken mineurtoon
waren ook zijn slotwoorden, waarbij
hij niet schroomde te verklaren, dat
het bestuur bij een niet inwilligen
van redelyke eischen een krachtige
actie zal ontwikkelen.
Een andere urgente kwestie is de
ongelijkheid der salarissen in de
verschillende provincies, waarbij die
in het zuiden het laagst zijn, hetgeen
den voorzitter de opmerking ontlok
te, dat er aan de provinciale grif
fies wel eens een frisschere wind
mocht gaan waaien.
Een der afgevaardigden deelde
mee, dat een besluit van zyn ge
meente, in Januari genomen, tot he.
den nog niet door Ged. Staten was
behandeld.
De opleiding van gemeente-ambte
naren zal langs andere banen ge.
schieden, maar van bestuurszijde
werd erop gewezen, dat confes
sioneel organisaties hierby andere
eischen stellen dan de neutrale.
Ter sprake kwam voorts de werk
wijze van de dienstcommissies,
waarbij de directeur am het A. R.
K. A.-bureau, dr. Dysselbloem, be
toogde, dat er een tendens is om
het medezeggenschap uit te breiden
Er is een voorontwerp van wet
inzake het georganiseerd overleg in
voorbereiding, welk overleg volgens
minister Beel geen „brievenbus-
overleg" mag zyn, doch waarby ter
dege aan de partijen geiyke be
voegdheid wordt toegekend.
Wanneer Dinsdagmiddag, aan
het einde van de rechterlijke uit
spraak. de straffen zullen wor
den opgelegd, zullen de bescliul.
digden niet, zooals tijdens het
geheele proces gewoonte was,
tezamen- in de beklaagdenbank
zitten
«U zullen in de volgorde van
akte van beschuldiging wor-
i 11 binnengebracht, hun vonnis
le?d*°n en weer worden wegge-
stmf*1 vVoor «en tullen ze hun
er»emen.
elaegever«?eMt een A.N.F.-ver-
■ber"" die' sinrt°ensohen in Neuren-
iohoud van het 2sfnig® d^gCn de.n
Voordat zij hun .vertrouwenswerk
begonnen, zyn zy door president
Lawrence beëedigd en hebben zij een
verklaring geteekend, waarin zij erin
toestemden, vanaf 1.1 Donderdag 26
September tot na het vonnis, onder
strenge bewaking, afgezonderd van
fle buitenwereld, te leven. Zij zijn
ondergebracht in een streng bewaakt
huis, dat geheel is ingericht om hen
in staaf te stellen, hun werk te ver
richten. De vyftig menschen, die
deze vertrouwenstaak verrichten,
zijn allen vrijwilligers, zoodat nie
mand gedwongen is deze zesdaag-
sehe gevangenschap te ondergaaÜL
Naar wij vernemen, is het nog
niet zeker, of ln het vonnis ook de
wijze, waarop eventueele doodvonnis,
sen zullen worden uitgevoerd, zal
worden aangegeven. De laatste be
slissing hierover berust by den geal
lieerden bestuursraad.
Een groot aantal autoriteiten uit
vele landen,' die bij het vonnis zullen
tegenwoordig zijn, is Zaterdag en
Zondag in Neurenberg gearriveerd,
o.a. de Nederlandsche minister van
justitie.
Een zeer veel omstreden figuur
stond Zaterdag terecht voor het
bijz Gerechtshof te Amsterdam: de
33-j'arige F. H M. v d. Laar uit
Weetrt Volgens velen zou hij als
Lageralteste" in Amersfoort door
zijn optred-en tegenover zijn
medegevangenen den naam van
beul ten volle verdienen vele an
deren daarentegen weten voor die
mishandelingen een verontschul
digende verklaring te vinden en pro-
zen hem-0111 zijn hulp bij hun ont
snapping. De procureur-fiscaal, mr
W. J Blaisse had een twintigtal ge
tuigen a charge opgeroepen, de ver
dediger, mr. L. v d. Heuvel, nog
meer a décharge.
Allereerst waren verd. ten laste
gelegd, weermachtsleveranties van
ledikanten, matrassen e.a. artikelen
in 1941 en 1942. Daarna volgde de
opsomming van een reeks wreed
heden in 1944 ten opzichte van zijn
medegevangenen gepleegd
Uit het getuigenverhoor, waaroij
ook eenige Duitschers verklaringen
moesten afleggen, kwam naar voren
dat vet-d. als lajsschenpersoon bij
weermachtsleveranties, toen hü <zm
350.000 in handen had bij de afwik
keling van de zaken van zekeren
J. Daudey (zwarthandelaar en leve
rancier van de Duitschers) moeilijk
heden heeft gehad met de bezetters
Heden hebben de leden van de
commissie-generaal, Lord Rlllearn
en Sjahrir tezamen in het paleis van
den luitenant-gouverneur de lunch
gebruikt.
Soetan Sjahrir, de premier van
de „Indonesische republiek" ver
telde Zaterdag op een persconfe
rentie, dat de Indonesiërs by tic
komende onderhandelingen op de
eerste plaats de erkenning de fac
to van het gezag van de repubïl-
keinsche regeering op Java en
Sumatra als eisch zouden stellen.
Hij voegde hier de voorwaarde
aan toe, dat de besprekingen over
de vorming van een Indotvesischen
„vrijen staat" ,welke samengesteld
zou zijn wit geheel Nederlandsch
Indië, later gehouden moesten wor
den.
Sjahrir zei. dat de Indonesische
eischen niet veranderd waren sinds
de tegenvoorstellen van Juni. waar
op de Nederlanders niet geantwoord
hadden en dat zy slechts weinig
veranderd waren ten opzichte van
de overeenkomst, welke de regee
ring in Den Haag weigerde te ratl-
ficeeren nadat lord Iniverchapel de
twee partijen in het voorjaar van dit
jaar tot elkaar had gebfacht.
De kwestie van een militairen va
penstïlstand, zoo deelde Sjarir me<de
zou een punt vormen van de onder
handelingen, gezien het feit, dat de
militaire delegaties uiet tot overeen,
stemming hadden kunnen komen
Sjahrir, die zei de, dat hy premier
zou blyven. verklaarde, dat het ka
binet zeer spoedig de macht van
So<ekarno zou overnemen, en dat
Soekarno dan «itet rechtstreeks aan
de onderhandelingen zou deelne
men.
Ofschoon Rritsche en Nederland
sche kringen verwachten, dat de be
sprekingen op 30 September een
aanvang zullen nemen, verklaarde
Sjahrir dat lord Killeam nog niet den
datum heeft vastgesteld en dat men
verwacht, dat ze later zullen be.
ginnen.
Er ontstond zelfs een twist tusschen
het Reichsministerhim en den S D.
Uit d© verklaring van den toenma-
ligen Duitschen politiechef O.
Went sky, bleek, dat verdachte's be
voorrechte positie in het kamp
Amersfoort voortsproot uit het feit,
dat de Duitschers eigenlijk geen juri
dische termen hadden hem vast te
houden, maar dat zulks geschiedde
om persoonlijke motieven van een
groep functionarissen van het ryks-
ministerie. Hy had zyn functie als
lageraelteste na overleg met andere
kampigervangenen aanvaard om als
zoodanig in hun belang op te kunnen
treden Met rustige stem vertelde
Van dé Laar over zijn positie in het
kamp. Hy schetste den wantoestand
die in het kamp heerschte, voordat
hij in functie trad. De gevangenen
buitten elkander uit en ex.orbitante
prijzen werden verlangd voor een
bordje eten of een brood Waar ten
aanzien van de weermachtsleveran
ties niet geheel kwam vast te staan,
welke rol verd hierby gespeeld
heeft, bleek het volgende punt van
de ten laste legging het opzette
lijk verraden van een ontvluchtings
plan van enkele gevangenen niet
door de verklaringen van den ver
dachte en de opgeroepen getuigen te
kunnen worden gestaafd. Het ont
vluchtingsplan was te ver doorge
lekt en verdachte had in overleg met
andere verantwoordelijke gevange-
nen besloten het ontvluchtingspian
by de Duitschers bekend te maken
ter wille van het lot der andere
kampgenooten.
Ten aanzien van de mishandelingen
gaven de getuigen vrijwel allen te
kennen, dat het disciplinaire maat
regelen waren om de kamporde t®
bewaren. Verd. werd geschilderd als
een impulsief man, die snel driftig
wordt.
Hij verdedigde zich weloverwogen
en met nadruk en zeide, dat door
zy'n vaak hardhandig optreden de
orde gehandhaafd bleef en dat daar
door maatregelen van de Duitschers
achterwege bleven.
Na het verhoor der getuigen a
charge las de president nog een aan.
tal schriftelijke verklaringen van
gevangenen voor over het gedrag van
verdachte In het algemeen kwamen
deze hierop neer, dat verdachte de
gevangenen schopte en sloeg
De zitting werd vervolgens ver
daagd tot 12 October, dan zullen de
getuigen a decharge worden gehoord.
KINDERBIJSLAGWET
Bü Kon. besluit ls bepaald.dat
de wet van 18 September 1946, hou.
dende wijziging der kinderbijslagwet
in werking treedt mét ingang van
1 October a.s.
25. Het edele vyftal was met
groote sprongen by het wrak van
de auto gekomen en stond beduusd
te kijken naar de enorme ravage,
die eens een moderne ford-truck
gelyktydig onder de wrakstukken
te zoeken. Her en derwaarts smeten
ze de kapotte onderdeelen, tot ein
delijk heel in de diepte een been
zichtbaar werd. Verschrikt keken ze
eikaar aan. Zou de man nog leven?
Ze hadden toch opdracht om hem
levend mee te nemen. Eén begon aan
het been te rukken en een harde
schreeuw, onder uit het puin ko
mend, vertelde hun, dat Tobias nog
leefde.
Gisterenavond omstreeks half ach!
heeft een geweldige ontploffing
plaats gehad in de Batafabrieken te
Best Een steekvlam sloeg boven het
dak uit en in minder dan geen tijg
woedde een zware brand in eemg#
magazijnen, waarin o.a zoolleer, tex.
tiel en chemicaliën waren opgeslagen
De eigen fabrieksbrandweer, geassis
teerd door de brandweer van Eind.
hoven en van Philips tastte de vuur,;
zee met groot materiaal aan en om
streeks half elf kon men zeggen dat
het gevaar voor uitbreiding was ge
weken
De eigenlijke fabrieken zijm ge
spaard, doch bovenbedoelde opslag
plaatsen zijn volkomen uitgebrand,
Door het verlies van grondstoffen!
zullen de fabrieken vermoedelijk
echter eenlgen tijd komen stil t*
liggen
De 'schade, die door verzekering
wordt gedekt, wordt geschat op on*
seveer een millioen gulden.
Men» vermoedt, dat de ontploffing
is ontstaan in een ruimte, waajf
chemicaliën waren geborgen,
Radio Moskou meldt dat ZaroA.
bin, sovjet-Russisch ambassador ut
Canada, bekend door de gfcoon.*
spiotmage-affaire, waarmede hij
tusschen, volgens de uitspraak vaiS
een commissie van onderzoek niet*
te maken had. is benoemd tot am*