Militair en levenshouding
Het beeld van
Beel
uit de lucht
EENENTWINTIG DOODEN
bij de ramp te Apeldoorn
Vrees is slechte raadgeefster
WELKOM
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
jftftste JAARGANG
DINSDAG 8 OCTOBER 1946
No. 20182
Moeder van den vlieger zag
het ongeluk gebeuren
„Er is geen scheidslijn
tusschen West en Oost"
De moord op kapelaan
Boecker te Groningen
Het radioprobleem
„Dienst" naar
behooren
VERTROUWEN
GESTAND DOEN
STADION FEIJENOORD
HET PROCES TEGEN
MGR. STEPINAC
Eenige getuigen a décharge
toegelaten
Vicaris-generaal voor
het volksgerecht
AAN SMUTS
OHIEDA
ALGEMEEN REDACTEUR DIRECTEUR: J. KUIJPERS
IT A
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE BROERSVEST 8, SCHIEDAM. TEL. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MNP., 0.26 P. WEEK
HOOFDREDACTEUR
MGR. DR. J. WITLOX
Den aandachtigen lezers van on-
rttt ^nt Zal het niet zy» ontgaan,
aai wij m desbetreffende berich
ten geregeld de tendenz hebben
gelegd: Laat u niet van de wfijs
brengen. Blijf bedenken, dat we
arm zijn en dat de eerstvolgende
jaren nog vele moeilykheden zullen
bréngen.
Het staatsstuk over loonen en pry.
zen en de radio-rede van minister
president Beel kunnen daarom voor
onzen lezerskring nooit zoo hard zyn
geweest als byv. „De Waarheid"
wil suggereeren. Hoewel het beeld
van Beel nog somberder was dan
de voorstelling, welke velen zich
hadden gemaakt. Maar daarvoor
sprak de premier dan ook de waar
heid.
Alle bladen, die stuk en rede
reeds bespraken .deden zulks met
bezorgden toon als ondergrond.
We staan er nog beroerd voor. En
HU is het gemakkeiyk om te zeg
gen: weg met leger en vloot en ko
lonialen oorlog, doch met dergelij
ke slagzinnen zijn alleen nationaal-
achterlyken en maatschappelijk
blinden tot applaus te bewegen.
Een andere zaak is, of we het aan
de Tweede Kamer aangeboden dos
sier over de regeeringspolitiek in
zake loonen en prijzen zonder meer
als een staatsmansstuk bij uitstek
moeten aanvaarden.
Premier Beel heeft de waarheid
omtrent den toestand onverbloemd
ter kennis gebracht. Doch baj al de
maatregelen na overleg en als
vrucht van economisch inzicht, mis
sen we toch de aanwending van
psychologische factoren.
Die niet hooren wil, moet voelen.
En daarom kan hem, die wil blij
ven dansen, terw*yl we op een vul
kaan zitten, gerust worden duide
lijk gemaakt, dat het dansen moet
sijn afgeloopen.
We dienen echter ons volk hoop
te geven bij al de maatregelen, die
van harden aard zijn. De staats
stukken zijn te veel van mensche-
lijkheid gespeend. Koel bureauwerk
met te weinig zakelijkheid, gebrek
aan koopmansfeelingWe bedoelen
geen sentimenteele methode van ge
ruststelling of maar-raak-belo v«en*
doch begrip voor menschen-hunke-
ring en verlangens.
We willen omhoog. We willen te
snel omhoog. Dat kan niet. Best.
Maar dan moet zulks in woord en
daad van bovenaf permanent wor
den getoond., Eenvoud en soberheid
zjijn de leuzen van den dag. Goed,
maar dan van boven af beginnen.
Wat nu de nieuwe maatregelen
betreft. In de nota wordt gezegd,
of liever herhaald, dat op den duur
zal moeten worden overgegaan tot
aanpassing
overleg plaats Er zal worden irigë-1
steld een commissie inzake de prijs
politiek.
Ten aanzien van de prijsverlaging
z)ijn plannen ontworden. Voorts
is de regeering doende om de
handelsmarges te verlagen. Dan is
er nog een plan tot wijziging van
het starre systeem der grondstof
fentoewijzing.
Uit het bovenstaande blijken een
toepassing van maatregelen, die 'n
verhooging van kosten inhouden,
anderzijds een uitvoering van plan
nen, die de belofte van een verla
ging suggereeren. Was een gelijk
tijdig gereedzijn niet te bereiken?
Was een wachten met de invoering
van de verhoogingen psychologisch
niet juister geweest?
Men zal ons misschien tegenwer
pen: psychologisch wel, doch finan
cieel niet. Dan grijpen we terug
naar minstens de gelijktijdigheid
van de twee complexen plannen.
Soberheid, soberheid, 't Kan niet
anders. Maar dan ook voor de toe
komst minder sober en niet sober
der.
1
De ramp te Apeldoorn. Het vernielde dak van de Chr. H.B.S. Op den
achtergrond de wrakstukken van het vernielde vliegtuig.
In den loop van den nacht zijn
'n hei: Julianaziekenhuis nog zeven
van de slachtoffers aan de verwon
dingen bezweken. De toestand van
de andere slachtoffers is, naar wij
vernemen, op dit oogenblik naar
omstandigheden redelijk wel t©
noemen, hoewel daaruit nog geens
zins mag worden opgemaakt, dat zi,
ook allen buiten levensgevaar zijn.
In de beide ziekenhuizen ter
plaatse waren nog 15 slachtoffers,,
waarvan de meesten zwaar gewond
zijn, zoodat de vrees bestond, dat
het aantal dooden nog stijgen zou.
De dooden zijn: de 21-jarige ser
geant-vlieger M. Christern, zijn
moeder en voorts 19 leerlingen van
de klasse 2 C der Christelijke H. B.
S., allen in den leeftijd van 14 tot
15 jaar. Slechts twee leerlingen wis
ten ongedeerd uit de vuurzee te ont
snappen.
®en tragische bijzonderheid is
nog, dat de moeder van den omge
komen vlieger het ongeluk zag ge
tijd
- w beuren, ziy werd door een beroerte
rvan de verkoopprijzen ffetroffen
aan de kostprijzen. Enkele stappen f*™ "en en. overleed korten
moeten nu reeds worden gedaan.
De sergeant-vlieger Chr was ge.
detacheerd bij de marine-luchtvaart-
dienst Hy was 's ochtends met een
.Firefly" voor zijn eerste solo-vlucht
van het vliegveld Valkenburg opge
stegen, met order een half uur in de
omgeving te vliegen om vertrouwd te
geraken met het toestel. HiJ had dus
Brood duurder, melk duurder, boter
duurder. Tegenover deze maatregelen
noemt de minister-president andere,
die de hoogere uitgaven wel zooda
nig zullen nivelleeren, dat de totale
kosten vermoedelijk niet stijgen, ja
zelfs vermoede! ij k zullen ver
minderen.
Wat de loonen betreft, vindt
Onze P arische correspondent
seint ons;
De Zuid-Afrikaanse!»© minister,
president Smuts heeft tijdens de
eer8te der voltallige vergaderingen
nu ter beëindiging van de
VredesconfercntIe plaats hebben,
redevoering uitgesproken en
Bnrder, luid applaus betrad hy het
HPre„k(rwto^te
Hy
nieuw
zeide:
gevaar
.Nieuwe
verzwakt more©/
zeW geioofi, hy, d^Tde
vrees en
hebben, ons reeds
aangetast". Maar
dreven is. Als" vr®es over.
verdwijnt, dan zal een8 ec, !r niet
de wereld er het g«voigPiftln® in
den en dat is ln ons uug ™>r-
Winning ondenkbaar. der over-
Daarom vraagt spr dan ook dat
ae conferentie met aan die
aal toegeven. De valsche propa.
iranda slaat een luider toon aan
en het is de propaganda, die de
ware vriendschap verduistert.
Opmerkelijk waren zijn woorden
•ver de scheidslijn in de wereld.
Br Is geen scheidslijn tusschen
West en Oost, er zijn geen moei-
tytcheden, die niet overwonnen
kunnen worden. De valsche propa.
jÉatida voedt de vrees en daar komt
dan de zenuwoortlog uit voort, Ben
propaganda. die iedereen laat den.
ken, dat er niets anders is dan zijn
eigen ideologie. Wel heel opmer
kelijk waren de woorden van
SmutsEr is geen "Westelyke of
Oostelijke ideologie, er is slechts
menschelijk gevoel.
De groote vier zullen waarschijn
lijk na terugkomst uit New York
de besprekingen over Duitschland
beginnen. Als plaats van samen,
komst worden genoemd Parijs zoo
wel als Genève, maar een defini
tieve beslissing Inzake de plaats
van samenkomst is nog niet g
nomen.
De Parijsche vredesconferentie die
nog acht dagen heeft om haar
werk te beëindigen, zou heden
Dinsdag driemaal ln plenaire zit
ting bijeenkomen (9.30 uur 15 30
uur en 21.30 uur).
Woensdag moet men gereed ko
men met de stemming over de 78
artikelen en 9 aanhangsels van het
ontwerp vredesverdrag met Italië,
in de omgeving van Apeldoorn niets
te maken en is geheel op eigen gezag
daarheen gevlogen.
De Koningin betuigt
haar deelneming
H. M de Koningin heeft door den
burgemeester van Apeldoorn, mi, A
L. des Tombe, haar deelneming la
ten betuigen aan de ouders van de
leerlingen van de Chr. H B. S„ die
bij de vliegtuigramp om het leven
zijn gekomen
Het gemeentebestuur van Apeldoorn
betuigde heden zijn deelneming aan
de nabestaanden van de slachtoffers.
Op een September-avond van 1944
vervoegden zich aan de pastorie der
parochie van den H. Franciscus van
Assisië te Groningen vyf personen,
die voorgaven tot de luchtbescher
ming te behooren en aanmerking
maakten wegens het niet goed ver
duisteren van een raam. Kapelaan
J. G. Boecker, die hun open gedaan
had, ging mee naar buiten, doch
de 'verduistering bleek in orde te
zyn. Toen het gezelschap in de hall
der pastorie was teruggekeerd, loste
zekere Laurens eenige schoten op
d<en kapelaan, die doodelyk getrof
fen neerviel. De klacht over 't niet
verduisteren bleek later slechts een
voorwendsel te zyn. He^ vijftal was
tevoren op het Standaardkwartier
aan den Kraneweg bijeengekomen
waar zekere Jebbink in opdracht
van Feldmeföjer mededeelde, dat
pastoor Schoenmakers moest wor
den gedood om zijn felle anti.nat.-
soc. gezindheid. In de pastorie nu
werd kapelaan Boecker aangezien
voor den pastoor, met het gemelde
gevolg.
De Groninger Kamer van het Bij
zonder Gerechtshof te Leeuwarden
behandelde gisteren deze zaak; te
gen Laurens werd de doodstraf ge-
eischt, tegen een der medeplichti
gen 20 jaar gevangenisstraf.
Voorts werd de doodstraf geëischt
tegen twee leden van een ,,Silber-
tanne.kommando", die moorden op
hun geweten hadden, ln het Noor
den van het land gepleegd.
O Het A'damsche byz. gerechtshof
heeft gisteren den oud-N.S.B.
burgemeester van Velsen, Tjeerd
v. d. Weide, ter dood veroordeeld.
Het is ongetwijfeld met groote
ontsteltenis om de rampzalige
gevolgen, dat men kennis neemt
van het dramatisch vliegongeluk
te Apeldoorn. Een militair-vlieger
wilde aan zijn familieleden eens
laten zien, hoe ,,knap" hy in de lucht
kon manoeuvreeren en de gevol
genpiloot omgekomen, een aan
tal H. B. S.-ers gedood of gewond,
de moeder van den waaghals van
schrik overleden, vliegtuig vernield
en schoolgebouw beschadigd.
Wy hebben in den oorlog genoeg
leed ondervonden en angst uitge
staan om te mogen vragen, dat we
nu zonder schrik een vliegtuig in
de lucht kunnen zien en hooren. Een
der voorwaarden daartoe is, dat
kunststukjes als deze boven bebouwd
gebied streng verboden zijn niet
&lleen maar ook, dat aan zoo'n
verbod streng de hand wordt ge
houden.
Bij dit ongeluk zijn jonge levens
verloren gegaan, welke zich gereed
maakten om spoedig de nog onvol
doende werkkrachten aan te vullen
en er werd materiaal vernield, het
welk schaarsch is in ons land.
Dat is onduldbaarVliegtuigen
zijn een te kostbaar engevaarlijk
bezit dan dat daarmede roekeloos
mag worden omgesprongen en be
schadigde gebouwen zijn er reeds
veel te veel.
Wij willen aannemen, dat de
militaire autoriteiten in dit ongeluk
aanleiding zullen vinden om de
teugels strakker aan te halen.
Een officieele verklaring echter,
waarbij de strengste maatregelen
toegezegd worden om herhaling van
zoo'n ramp te voorkomen, zou voor
de burgerij een geruststelling zijnr
welke na dit vreeselyk ongeluk
waarlijk niet overbodig genoemd kan
worden.
De leden van den Radioraad heb
ben Zaterdag een bezoek aan Hil-
^rtum gebracht, ten einde zich op
r? hoogte te stellen van de huidige
"jctuur ln het omroepbedrijf,
raar? aü vernemen, zal de radio,
naar aanleiding van dit be.
rapport uitbrengen aan den
r van Onderw
gezaghebbende
zoet -I" aanleiding van dit be.
mmtKfJ;pport uitbrengen aan de
Van !„vaT Onderwijs K en W.
men d(? J?K ben<ie zöde spreekt
uinïater h?Trachtin* uit, dat de
wachte l N?vember a s het ver-
regelimrwetsontwerp zal indienen tol
regeling van bet radiotoestel.
Maandag heeft generaal-majoor
Duerst Britt, commandant der 7
December-dlvisie voor den zender
P.C.J, de in Indonesië aangeko
men kwartiermakers toegespro
ken:
,,Ik heb mij mogen overtuigen",
aldus spr., „van de voortref felyke
stemming en geest, welke onder u
heerschten en ik heb vernomen uit
een verslag, my toegezonden uit
Port Said, dat, ondanks verschil
lende bezwaren, welke zich voor
doen aan boord van een zoo dicht
bevolkt troepenschip en ondanks de
zeeziekte, waaraan meer dan de
helft van u leed den dag na het
verlaten van het vaderland, de geest
uitmuntend is gebleven."
Op 12 October hoopt spr. per
vliegtuig uit Nederland te vertrek
ken om de later vertrokken onder
deelen by aankomst in Indië te
kunnen begroeten.
In het verder gedeelte van zyn
rede zeide de generaal nog: ,,Wij
zullen ons uitsluitendf doch onver»
biddelijk tegen die elementen wen.
den, die wanorde en terrorisme te
weeg brengen. Dit is de taak, welke
de regeer in-g. het vaderland van
ons vraagt.
Niet alleen verwacht ik, dat gij
uw dienst naar behooren zult ver
vullen, ik verwacht ook, dat uw
optreden buiten dienst zoodanig
zal zijn, dat gij het vertrouwen
dat uw ouders, uw vrouw, uw ver
loofde, uw familie in u stellen,
nooit zullen beschamenHoedt u
voor de gevaren, die u op moreel
en zedelijk gebied zouden kunnen
bedreigen.
Weet, ik herhaal het wederom,
dat uwe meerderen en ook ik, al
les in het werk zullen stellen om
u te helpen op elk gebied. Wendt
u in voorkomende gevallen met
uwe moeilijkheden tot uwe com
mandanten, die zullen trachten
deze samen met u op te lossen, en
Otyft vooral niet zwygen, Zoekt
steun bij .uwe geestelijke verzor
gers, blijft uw godsdienstplichten
trouw vervullen.
Weest ervan overtuigddat ik
voor uw belangen, zoowel thans als
by terugkeer naar Nederland, op
de bres zal staan, gij hebt daar
bovendien recht op.
En zoo thans aan het werk, hoe
eerder hoe beter."
Op advies van de amateurscom
missie heeft het bestuur van den
K.N.V.B. besloten niet toe te staan
dat de voetbalvereeniging „Feijen-
oord" de directie van het stadion te
Rotterdam op zich neemt.
Ondanks felle pogingen van het
O.M., om alle getuigen d decharge
den mond te snoeren, besloot het
tribunaal te Zagreb Maandag, 22
hurmer te laten voorkomen. Veertien
anderen zullen echter niet toegelaten
worden. De president van het hof
heeft geen redenen voor zijn weige.
ring gegeven, meldt A P.
De verdediging begon met een ver.
klaring van procureur Politeo voor te
lezen. Volgens deze verklaring heeft
de aartsbisschop vóór den oorlog en
tijdens de bezetting order gegeven
geen rassenonderscheid te maken
Hij was nimmer bvj politieke werk
zaamheden betrokken.
Politeo zei, dat het afschrift van
de rapporten Stepinac, die volgens
het O.M in 19*3 naar Rome zouden
ztjn gezonden valsch en ongeteekend
was.
Vicaris-generaal Ivan Jeric te
Maribor (Marburg) is voor een
volks-tribunaal gedaagd. Hy wordt
ervan beschuldligd, ,,een terrorist!,
sche bende georganiseerd te hebben,
die het dorp Sovenske Gorice geplun
derd heeft".
Sinds de bevryding hebben vele
geallieerde staatslieden en militairen
ons land bezochit. Zy werden hier
met gejubel en met dankbaarheid
ontvangen, want ieder had zijn eigen
groot aandeel in de overwinning
over het nazi-dom.
Als veldmaarschalk Jan Smuts
zich echter morgen in ons midden
bevindt, eeren wy in hem een per-
soonlykheid, die ons op zeer by-
zondere wyze dierbaar is. Want hy
is een van onzen stam, hy de Zuid-
Afrikaan, de politicus en generaal
uit het zoo verwante land der dap
pere Boeren.
Hy is meer; hy is een der grootste
staatslieden van onzen tijd. Na in
den eersten wereldoorlog zyn talen
ten aan de zaak der victorie te
hebben gewyd, was hy tusschen de
twee groote conflicten een der meest
constructieve geesten in het werk
van 'n werkelijke vredesorganisatie.
Realist als hy was, zag hy elke
zwakke stee in den volkenbond en
in het toenmalige wereldbestel. Hy
stelde de diagnose zeer scherp, maar
onweerstaanbare krachten verhin
derden, dat hy door de verwezen-
lyking van een zeer juiste visie de
ramp kon voorkomen, welke de ge
heel© wereld in de diepste ellende
zou storten.
In de zwarte periode heeft hy al
zyn gaven wederom in dienst van
de overwinning gesteld. Maar boven
dien wist hy door *Un rustig en
Veldmaarschalk Jan Smuts
bezonnen woord ons vertrouwen in
de eindtriomf levendig te houden.
Men geloofde hem onvoorwaardeiyk*
als hy sprak; dat was geen propa
ganda, dat was wetenschap, dat wai
de absolute zekerheid der komends
bevryding.
Daarom, veldmaarschalk, begroe
ten wy u warm, by uw komst in ons
vaderland, uw stamland. Daarom#
Jan Smuts, zyt ge zoo van ganscher
harte welkom in onzen kring, die ff
eert en dankt, en u nog een lang:
leven wenscht,
i