G De VER. STATEN van EUROPA Twintig jongens werden ten grave gedragen Militaire opstand in Portugal Nationalisatie van industrieën De opvatting van Smuts Geen margarine op den boterbon ONGSLAGEN Overheerscliing ONZE UITVOER 68ste JAARGANG ZATERDAG 12 OCTOBER 1946 No. 20136 DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN PRACTISCH EN VER WEZENLIJKBAAR Aangrijpende plechtigheid te Apeldoorn Rust thans teruggekeerd? BEWOLKTE LÜCUT DOOR KAPITALISME OF STAAT Een moeilijk thema SEPTEMBER WERD EEN GOEDE MAAND NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT DIRECTEUR: J. KUIJPERS HOOFDREDACTEUR MGR. DR. J. WITLOX BUREAUX voor REDACTIE EN. ADMINISTRATIE BROERSVEST-8. SCHIEDAM, TEL. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MNP., 0.26 P. WEEK ALGEMEEN REDACTEUR H. A. PAALVAST Op de persconferentie in Hotel des Indes beloofde veldmaar schalk Smuts, dat hij nog vóór Zijn vertrek uit Nederland zijn meening over een federatief Europa, over de Vereenigde Sta ten van Europa zou geven Hij deed het gisteren in de Staten- Generaal. De journali'Stenvraag luidde, of Smuts' concepts over deze aangelegenheid verschilde van die. welke Churchill zoowel in ons land als nog onla-ngs in Zurich had verkondigd. In de rede, wel ke Smuts gisteren heeft gehou den, vinden we zeker geen on voorwaardelijke instemming met Churchill, verre vandaar Alle o.i. zeer berecht gebrachte, bij na onstuimige hulde aan den Britsehen staatsman en oorlogs- leider en aan diens uitermate vooruitstrevende en ver-ziende buj"enlaudsehe politiek kan niet verhinderen, dat er innerlijke tegenstellingen in de plannen van de twee in zware beproevingen gerijpte geniale geesten bestaan. En we erkennen volmondig dat de visie van Smuts onis meer aan staat. en ook eer voor verwezen lijking vatbaar lijkt. Dat in veel verder stadium de twee opvat tingen elkaar weer raken, be wijst bovenal, dat het einddoel: de vrede door een zeer, een uiterst 'nauwe samenwerking, niet alleen op politiek, maar evenzeer oP economisch, sociaal en cultu reel terrein van geheel West- Europa, zuiver en scherp ge steld is. Smuts stelt, vragend, een thesis voorop ,,Neem Europa weg, wat blijft er dan voor de toekomst van de meoschheid over?" En de conclusie luidt: „Door het vraag stuk Europa op te lossen, worden tevens alle andere vraagstukken voor de toekomst opgelost." Het lijkt een ietwat boute stelling, maar wie nauwkeurig de con structieve krachten doorschouwt en meet, welke zelfs nog in het totaal geruineerde Europa leven, beseft, hoe hoopvol Smuts' woord is, dat als Europa zelf wil, als het zich waarlijk wil vereenigen, zijn glorie niet in het verleden, maar in de toekomst ligt- Het punit, waarop de twee staatslieden in hun Europeesohe visie het diepst versohillen, ligt wel hierin, dat Churchill de Euro- peesche federatie onder de hege monie van een verzoend Frank- rijk-Duitschland wil plaatsen, terwijl Smuts-- deze verzoening practiiseh slechts als een resultaat van de federatieve samenwerking kan zien. Hij zou er dan ook de voorkeur aan geven als Engeland zelf initiatief en leiding zou wil len nemen. Hij acht dit echter, zeker wat het initiatief betreft, onwaarschijnlijk, en daarom grijpt hij naar een federatieve samen werking van de midden- groote West-Europeesohe staten als eer ste maar zeer belangrijk begin, als embryo van een ware Euro peesché federatie Hier openbaart zich i-n zijn volle overtuiging de vurige verdediger van de kleine naties; de man. die reèds eerder en vaker verzekerde, dat het heil van de wereld niet van de groo- ten, doch slechts van de kiemen te verwachten is. Smuts kent zijn wereld. Zijn ideaal schijnt te zijn een bijna- samensmelting van de staten wel ke in de federatie willen toetre den. Of daarbij de Vereenigde Staten van Amerika of de British Commonwealth hem voor oogen staan, is niet duidelijk. Het kan overigens een zaak van verdere gedachtenwisseling zijn want voorloopiig zien we als nucleus slechts de nauwelijks aangevan gen, nog met de zwaarste moei lijkheden kampende tolunie van- Nederland, België en Luxemburg. Maar een schema voor mogelijke verdere uitwerking is gegeven, dat, zooals we reeds zeiden, prac- tischer, realistischer schijnt dan dat van Churchill. Smuts maakt zich geen illusie, dia', de Slavische wereld-zich voor- loopig bij zijn „voorstel" zal aan sluiten. Hij wenscht het waar schijnlijk ook nog niet. Maar dui delijk spreekt hij uit, dat he'. geen twee antagonistische fronten mo gen en behoeven te zijn- Twee federaties kunnen samenwerken, even goed als twee landen. Er is eenig optimisme noodiig om aan de volle verwezenlijking te ge- looven; maar men kan ten minste gelooven. In zijn radiorede van 4 October heeft de minister-president, in ver band met de aankondiging van een verhoogingr van den prijs van boter, medegedeeld, dat het in de bedoeling ligt, op de boterbonnen desgewenscht margarine te ver. strekken. Met nadruk werd daarbi; echter vermeld, dat de margarine, grondstoffenpositie deze keuze mo gelijk zal moeten maken, In verL band met de vertraging, welke in den laatsten tijd in den aanvoer van deze grondstoffen is ontstaan, is het thans nog niet mogelijk om tot deze keuze de gelegenheid te geven H^et blijft derhalve tot nader aan. kondigiftg verboden om op de boter, bonnen margarine af te leveren. Zoodra zulks mogelijk is zal het be_ trekken van margarine op boter bonnen worden toegestaan Dit wordt tjjdig bekend gemaakt.' Niemand, die erbij tegenwoordig was sal den aanblik vergeten van de kisten in flauwe'n boog naasf elkaar In een der gangen van het school gebouw, welke toegang geeft tot het gymnastieklokaal, waren de stoffelijke resten van zooveel jonge levens opgebaard, met den etheri- schen groet in i den vorm van na- jaarsbloemen -van verwanten en vrienden. „Voor onzen Wim, Voor onzen Bernard, Robert, Piet....\." en zooveel andere namen. „Van je zusjes en broertjes. Van Vader en Moeder, Oma, buurtbewoners Daar lagen verder kransen en bloemstukken op de werktafels in het laboratorium, vele ook van an dere middelbare scholen uit het ge- heele land en van alle richtingen. In de kerk van Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming droeg kapelaan C. A. M. van Beek gisteren om 9 uur een gezongen H. Mis van Re quiem op voor de twee katholieke jongens, den 19-jarige Henk Schol ten, die pas vorig jaar in een Ja pansch concentratiekamp tot het katholicisme overging hij was te Apeldoorn bij protestantsche fami lie in huis en voor den 13-jari- gen Wim van de Hurk, die even min by zijn ouders woonde. Beide jongens zijn nog van de H.H. Sa cramenten der Stervenden voorzien. De stoet naar het kerkhof Duizenden menschen stonden langs de Jachthaven en den Soeren- scheweg, waaraan de begraafplaats gelegen is, toen tusschen half vier en vier uur de droeve* stoet voorbij trok. Velen konden hun aandoening niet bedwingen. Vier platte wagens, waarop de kisten waren geplaatst, terwijl een vijfde de talrijke bloem stukken meevoerde. Bovendien droe gen nog manschappen van de 4de compagnie van den Dienst Kwar tiermaker-Generaal", die naast de school zijn gelegerd en bij het on geluk dapper hulp verleenden, bloe men mee. Achter de wagens volg den de scholieren met hun leeraren, een delegatie van de Kon. Ned. Ma rine met den Schout-bij-nacht J. A. Gauw, commandant v&n de zee macht aan het hoofd, B. en W. van Apeldoorn en familieleden. Bij den ingang van het kerkhof stond een eerewacht van ongeveer 50 padvinders van de verschillende groepen, waartoe 8 der slachtoffers behoorden. Om ongeveer vier uur kwamen eerst de leerlingen van de H.B.S. bij de graven aan. Vele meisjes hadden bloemen bij zich; zij wierpen zijde lings een droeven blik op de gapen de leegten waarin straks hun ka meraden zouden komen te rusten. Kransen van Koningin eft Regeering BB Volgens niet bevestigde ger nichten te tiHNabou zou door „het leger" aan de regeering een ulti matum gesteld z.ijn, de maeht over te geven, onder bedreiging met een staatsgreep, indien niet aan dezen eisch zou worden vol. daan. Volgens een inmiddels versche nen mededeeling der Portugeesche reireerin" heerscht er thans „volle- dlfe rusSt in het gebeele land-. .Zekere officieren, die uit het le ger waren ontslagen hebben zich in het geheim bij het zesde regi ment cavalerie te Oporto gevoegd en 70 man tot een opstand bewo gen Dezen, door een officier aan gevoerd, zijn naar Aveiro opge rukt, maar hebben zich tengevolge van snel optreden der troepen uit de garnizoenen Coimbra, Figueira da Faz en Aveiro zonder 3trijd overgegeven De regeering is niet bekend met de motieven der op_ standelingen. De regeering achtte het noodzakelijk de voornaamste telefoonverbindingen van het land over te nemen", aldus de verkla ring der regeering. Ook volgens reizigers, die per vliegtuig uit Lissabon in Madrid zijn aangekomen, héerschte in de hoofdstad van Portugal bij hun vertrek op Vrijdagmorgen vol maakte rust. De onlusten te Opor to zouden zijn veroorzaakt door voedselschaarschte. Na den op stand van een gemotoriseerd ca- valerie-regiment te Oporto waren er Vrijdagmorgen volgens deze ooggetuigen geen teekenen van speciale militaire voorzorgsmaat regelen in de straten te bespeuren. Lissabon is Donderdagavond van de buitenwereld afgesneden ge. weest. De Anglo-Portu ge esche te lefoonmaatschappij en andere sleu telposities werden door gewapende politie en buitenlandsche correspon denten omsingeld. Telegrammen werden ingehouden De weg- en treinverbindingen, met het Noorden werden afgesneden. Volgens onbevestigde berichten waren de opstandelingen, toen zij hun opmarsch naar het Zuiden begonnen, vol vertrouwen, dat an dere regimenten in andere steden en fn Lissabon zelf zich bij hen zouden voegen. Toen daald de kisten in de waren, wees ds graven ge_ P. Visser, hervormd predikant en godsdienst leeraar der H B S. op de vergan kelijkheid: die door dit ongeluk ge predikt wordt. Ontroerend was zijn laatste groet, waarbij hij alle namen van -de overledenen noemde De vertegenwoordiger van H. M. de Koningin, intendant Ir van Geuns legde hierna ee$» krans can de Vorstin bij de graven Er was een krans van de regeering namens wel ke de heer Van der Weyst, verte genwoordigende den Minister van On derwijs, een woord van deelneming sprak Voorts werd het woord ge voerd door Schout-b\j-nacht J. A Gauw namens den Minister van Ma rine en door den Commissaris der Koningin in de provincie Gelderland, Jhr dr C. G C Quarles van Uf- ford, waarna burgemeester Mr A Na 6 jaar en 7 maanden was deze week de verbrokkelde door Giaco- bini en Zyiner ontdekte komeet weer eens aan de beurt als een sen satie-nummer dat tegelijkertijd, wan neer het schouwspel van 1933 zich herhaalde, voor een magnifiek; nachtelijk gratis vuurwerk zou zorg dragen Werden voorts in genoemd jaar niet 14 000 meteorieten alleen reeds in Duitschland gevonden? De ratisvoorstelling is, door he: wol kendek vrywel niet doorgegaan Maar zit Nederland ook niet in de zöne der bewolkte luchten? De be- grqoting klopt op 1% milliard na, prof. Lieftinck verklaart: 1947 wordt een topjaar voor de centjes, de ar beidsproductiviteit is te gering, de outillage vaak nog te gebrekkig ondanks de vele en verlokkende ad vertenties komen we tienduizenden handen van vrouwen en mannen te kort Alles is ,,te" maar dan in mineur en behalve ,te"vreden. Generaal Smuts heeft ons jour nalisten deze week verklaard: Beur de menschen op, wek ze op, het is jullie plióht. Hij kon dat zeggen als oude en oud-strgder. Opgewektheid is inderdaad be langrijk materiaal bij den arbeid. Het geeft dubbele productie zonder loonsverhooging Het gaat ,er echter om voorwaar den weten te scheppen voor de op- gewektheid Daartoe behooren op ue eerste plaats hoop wekken bij de bevolking, zooals deze week r^ids werd betoogd en daarnaast waar- deeren van den arbeid, ook van vak- arbeid Ook door de werken zelf. Al dan niet wat vuile handen schijnt tegenwoordig het criterium voor de al dan niet waardeer mg van den vakarbeid te zijn Een boord en wat voor een vaak betee- kent pas standing duidt, op ,,hoo- ger op". Degelijke vaklui komen we met duizenden en duizenden tekort, amb tenaren en wat vooral van wat daar voor wil doorgaan hebben we over een jaar tienduizenden over. Er vinden herscholingen plaats, maar die lossen het probleem niet op. Er moet meer waardeerine ko men voor den arbeid, 'n Ongeloofeiijk aantal malen* heb ik dat op ar-bei. dersvergaderirvgen hooren eisch en Dóch vele zoons zijn uit vaders vak gevlucht Waarom? Vakarbeider» hebben vaak vele jaren, van studie en ervaring achter zich, voordat zij producten van beteekenis afleveren. Dergelijke producten op verschillend terrein mogen dan ook worden ge zien en geroemd Meer waardeering voor den arbeid, ook van onderaf Dat beteekent een lichtstraal in de bewolkte lucht. HENK VAN DER MAZE L. des Tombe meedeelde, dat tui r.og bewijzen van deelneming had ont vangen van de Zwitserscbe regeer ng en het Belgische Ministerie var Op-, voeding De heer Plancque sprak ais directeur van de H B. S bewoon over ,,mijn jongens". Ds. Karros voorzitter vari het schoolbestuur, dankte voor de belangstelling en een. slotte bad Ds. A F. Timmer, scref predikant een .,Onze Vader' Later heeft pastoor Blanken neim van de St Victorparochie boven de des morgens gewijde graven van ie twee katholieke jongens de absoute verricht. De piloot en zijn moeder ztfn giste ren in W.esterveld begraven De „Dagenham Girl PipersSchotsche meisjes met hun trommels en doedelzakkendie een tournee maken door ons land, op weg door Rotterdam naar het theater, viaar zij deze week' optreden bij gele genheid van de vertooning van de film ,fle Slag om Arnhem". Nadat onlang:» dooi Z. H. den Paus een schrijven was gericht tot den leider der „Semalnes Sociale»" ln Frankrijk, waarin geweien werd op de gevaren der nationali satie, op de eerste plaats voor de arbeiders zelf, brengt thans op nieuw de „Civllta Cattolica" deze kwestie ter sprake, vooral naar aanleiding van zekere Interpretatie van het Pauselijk schreven, als zou de Kerk tegen alle nationali satie gekant zijn. Ofschoon geen uitgave v»n het Vaticaan, geniet de „Civilta" in hooge mate het vertrouwen van den H. Stoel en algemeen wordt zijn zienswijze beschouwd als een weer gave van het standpunt van den H. Vader. Over de nationalisatie is er thans de welbekende pater de Marco S.J. aan het woord. Hij schrijft: „De Kerk is in beginsel niet tegen de nationalisatie van in dustrieën, maar de Kerk, die den socialen vrede en de waardigheid van het individu behouden wenscht te zien, kan zich niet verhelen, dat uitgebreide nationalisatie, welke gaat in de richting van economische over- heersching door den staat, geen op lossing vormt voor het ingewikkeYle sociale probleem". „Volgens de maatschappelijke idea, len van de Kerk is en hierop moe ten wij met nadruk wijzen in enkele 'bijzondere gevallen de socia lisatie der industrie niet alleen toe laatbaar, doch zelfs aanbevelens- Awaardig en gepast". Pater de Marco voegt er echter aan toe, dat dit alleen geldt t-ij strikte noodzakelijkheidindien de algemeene welvaart ervan afhangt en indien er geen ander middel la, om het economisch belang van de natie te dienen, „Daarom moet de staat bepaalde industrieën natinna. liseeren, vooral die, welke als ge- Volg van haar monopolistisch karak ter of den aard van haar produce ,e een middel tot uitbuiting vormen in de handen van privé'-kapttsllsfp- Volgens de door het Centraal Bureau van de Statistiek samen gestelde voorloopige cijfers be droeg de uitvoer over September 314.215 ton (Aug. 389.242 :on> ter waarde van 91.6 millioen (Aug. 60.4 millioen). In het uitvoerbe. drag van Sept. is begrepen 31.3 millioen van bloembollen. Over enkele dagen zullen de voorloopige invoercijfers over Sept. gegeven kunnen worden. V

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1946 | | pagina 1