Scherpe contrasten
JEUGDTEHUIZEN
m
SHERLOCK HOLMES
PAGINA 4
ZATERDAG Zf OCTOBER 1946
teekenen zich af bij een bezoek aan
KINDERBESCHERMING EN f
HAAR MOEILIJKHEDEN
Spanjaarden kwamen
naar Nederland
REDDER IS OEN NOOD.
VOEDSELCRISIS DREIGT!
IN FRANKRIJK
Te strenge rantsoeneering?.
De grenscorrecties in de
Eerste Kamer
Verboden „witte" handel
„HET MEISJE EN HET
MONSTER"
Wereldpremière te A'dam
GOUVERNEUR KASTEEL
NAAR NEDERLAND
NIEUWE POSTZEGELS
Letterkundige prijzen
Op verzoek herleefd - nog steeds levend
Ben onzer redasteu
ren is deze week en
kele dagen de gast ge
weest van het katho
Liek verbond voor
kinderbescherming en
heeft met het werk
van deze instelling
speciaal in den kring
Noord- en Zuid-Hol
landkennis gemaakt.
In twee artikelen
geeft hij zijn indruk
ken weer, die hij tij
dens een tocht langs
verschillende tehuizen
heeft opgedaan.
Heldere, blijde kinderstemmen klinken
luid en speelsch door gangen en lokalen
pan tal van huizen en inrichtingen, die het
gezinsverband vervangen. Ondanks elimi-
peering uit het ouderhuis is de wereld
dezer jeugd die der verbeelding en onbe
vangenheid gebleven.
Her en der verspreid geuren frissche
herfstbloemen; de tinten van aquarel en
penteekening zijn warm en geven sfeer en
intimiteit.
Voor ons, die in het ouderlijk huis een degelijke opvoeding ge
noten, -waar wij met voldoening en dankbaarheid op terugzien, was
het geen gemakkelijke taak, ons los te maken van eigen ervaring
:en ons te verplaatsen in milieu en leven van hen, die hetzij als
gevolg van ouderlijke onmacht of degeneratie dan wel door eigen
karakterafwijking of verstandelijke aberratie, in het maatschappelijk
verkeer dreigen te derailleeren; die worden opgevangen en be
schermd door een instelling, voortgekomen uit en opgebloeid door
gemeenschapszin en verantwoordelijkheidsbesef, genaamd: katholiek
verbond voor kinderbescherming.
- Nochtans achten wij het een
▼oorrecht, op de hoogte te zijn ge
komen van de vele facetten van dit
werk van christelyke naastenliefde
en op openhartige wijze in kennis te
zyn gesteld van de problemen, die
de bescherming van het kind, dat
dreigt ten onder te gaan, met zich
brengt. Achter de schermen te heb
ben gezien immers, maakt een
meer gefundeerd oordeel mogelijk en
Impliceert in het onderhavige geval
hooge waardeering endiepe
teleurstelling.
Kinderen opvoeden is niet ieders
werk. Er kunnen zich omstandig
heden voordoen, dat de ouders
tydelijk daartoe niet in staat ztjn;
er kunnen factoren aanwezig zijn, dat
de opvoeders bij vonnis van den rech_
ter uit de ouderlijke macht worden
ontheven of ontzet; er kunnen indi
caties bestaan, dat het kind zelf
moeilijk of niet opvoedbaar is,
terwijl de ouders van goeden wil
zijn. In al deze gevallen neemt de
katholieke gemeenschap de opvoeding
over en tracht het katholiek verbond
als exponent van die katholieke ge-i»
meenschap deze jeugdigen tb vrij
waren voor de trieste consequenties
daarvan op maatschappelijk en
zedelijk gebied.
Er zijn verschillende methoden,
waarmede wordt gepoogd deze jon
ge menschen te^ vormen en te be
houden voor kerk en maatschappij.
Zoo kan de gezinsband worden ge
handhaafd, terwijl een voogd wordt
aangesteldde kinderen kunnen in
een z.g. pleeggezin worden onder
gebracht; ze kunnen tenslotte een
intemaatopvoeding ontvangen, om
daarna in de maatschappij te wor
den geplaatst als volwaardige bur
gers.
Bij de internaat-jeugd
Verschillende van deze interna
ten hebben wy onder deskundige
leiding van rector H. M. van Spanje
en mevrouw Smit. resp. voorzitter
en secreitaresse vair den kring
Noord- en Zuid-Holland van het
Verbond bezocht.
We zyn geleid door vele lesloka
len en recreatie-zalen, door slaap
vertrekken en ziekenkamers, door
baby-afdeelingen en moderne keu
kens. We hebben de warme sfeer
gevoéld en de belangelooze zorg
geconstateerd, waarmede de reli-
gieusen van verscheiden congrega
ties die misdeelde jeugd omringen.
Half September kwamen zes
Spanjaarden in Amsterdam Naar
het heette gevlucht voor Franco. Ze
werden echter door den Vreemde
lingendienst niet toegelaten, doch
ln arrest gesteld. Verscheidene bla
den zijn hiertegen in actie gekomen
en het Tweede-Kamerlid B. Stok
vis heef, over deze aangelegenheid
eenige vragen gericht tot den mi
nister van Justitie, die daarop nu
heeft geantwoord.
Hij deelt daarbij mede, dat het
zestal, dat met het s.s. Oranjefon
tein uit Teneriffe in Antwerpen
was aangekomen, in de Scheldestad
nan land had willen gaan, doch
hierin door toedoen der Belgische
overheid niet slaagde. Daarop zyn
ze naar Amsterdam gegaan, maar
omdat ze de vereischte papieren
niet bezaten, werden ze ook hier
niet toegelaten doch tijdelijk in be
waring genomen.
Aanvankelijk zouden zij 27 Sep
tember met de Oranjefontein wor
den teruggestuurd naar Spanje,
maar omdat de Fransche regeering
tegen toelating geen bezwaar had,
hééft men hen sedertdien naar
Frankrijk laten vertrekken.
Dat de betrokkenen bij terugkeer
ln hun vaderland aan levensgevaar
zouden hebben bloot gestaan, is,
aldus de minister, zeker niet aan
nemelijk ten aanzien van vier van
hen, wier vertrek verband hield met
de te Teneriffe heerschende werk
loosheid. Zij hebben daarop ook
Been beroep gedaan
De twee overigen, broeders, van
Wie een met een Belgisch meisje
verloofd is, beweerden om politieke
redenen te zijn gevlucht, doch kon-
|en die' bewering met geen enkel
iowij» staven
We hebben het spel der kleinen
gadegeslagen en het geduld bewon
derd hunner verzorgers. We hebben
genoten van hun helderen kinder
lach en meegeleefd in hun s hevig
kinderverdriet.
De oudere meisjes hebben we ge
volgd in haar huishoudelijke bezig
heid en over de jongens vernomen,
dat ze hun best doen op school of
in het werk, maar ook, dat het
soms niet goed gaat en dat dan alle
opoffering, alle zorg, alle moeite
vergeefsch zijn.
Hooge waardeering voor dit werk
van sociale barmhartigheid heeft
het katholieke volksdeel van Ne
derland jaren achtereen betoond
in den vorm van moreelen en
geldelijken steun, doch diep teleur
stellend is het desondanks, dat del
belangstelling nog niet zoo alge
meen is, dat de vooral finaneieele
moeilijkheden, waarmede dit werk
te kampen heeft, kunnen worden
verminderd of opgelost.
Een paar moeilijkheden!
De subsidie, welke van staats
wege wordt verstrekt en die se
dert 1 Januari 1946 1.10 be
draagt voor kinderen tot 14 jaar,
1.50 voor de groep tot 19 jaar
en 2.40 voor de bijzondere geval
len, is bij lange na niet voldoen
de om de kosten der opvoeding te
dekken; de salarieering der reli-
gieuse krachten blijft beneden
de salarissen der leeken ln nict-
katholieke Inrichtingen voor ge
stichtsopvoeding; een verlichting
in de vaste lasten der exploitatie
wordt.niet in overweging genomen.
Hulp dringend noodig
Tonnen gelds heeft de katholieke
charitas besteed, om de opvoeding
dezer kinderen mogelijk te maken,
tonnen gelds -zullen alsnog moeten
worden gegeven, zoolang de subsi
die beneden de exploitatiekosten
blijft en de salarieering der reli-
gieusen niet wordt gelijk gesteld
met die der leeken in neutrale in
stellingen.
Het is daarom dringend noodzake
lijk, dat de katholieke gemeenschap
zich haar verantwoordelijkheid ten
dezen nog sterker bewust wordt, dat
zij meer dan tot dusver van haar be
langstelling doet blijken, dat zij een
grooter aantal medewerkers beschik
baar stelt, dat zij goede, degelijke
pleeggezinnen aanwijst en dat zij
tenslotte er zorg voor draagt, dat de
voogdijvereenigingen in staat wor
den gesteld, haar verplichtingen na
te komen eit de internaten gehol
pen, haar kosten, die juist nu zoo
hoog zijn, te dekken.
De overheid moge' zich realisee-
ren, dat dit werk van nationale cul
tuur zonder haar volledige medewer
king niet dan met nog grooter
offers in stand kan worden gehou
den.
dat kunt ook U dagelijks
zijn door Uw gebed en
Uw offer. Onze mannen
in uniform verkeren in
grote morele gevaren
Helpt hen door U als
vrijwilliger te melden bij
het Biddend Leger
Nederland. Luistert Zon
dagavond 8 uur naai de
K.R.O en hoort zelf, hoe
onze jongens in uniform
oordelen over dit mach
tige thuisleger.
GIRO 4 3 6 9 3 1
Postwissels Postbus 24
HEERLEN
Commandeur IV feliciteert Commandeur V De N.-Hollandsche ge
meente Wagnum ia 112 jaren lang van vader op zoon door een Com
mandeur bestuurd. De traditie wordt voortgezet; dezer dagen werd
papa V. door zoon C. opgevolgd
Vertegenwoordigers der Fransche
regeering en voedselproducenten
zijn in beraad ten einde een voed-
selcrisis te voorkomen, die zou
voortvloeien uit het strenge rantsoe.
neeringssysteem, ingevoerd door
minister Farge. Als gevolg van
deze te strenge rantsoeneering
zouden er te veel levensmiddelen
op de zwarte markt terecht
komen. Mede wegens gebrek aan
scheepsruimte, kan er niet veel
ingevoerd worden.
Men zal nu volgens deskundigen,
öf moeten terugkeeren tot fie vry«
markt, öf moeten overgaan tot vor.
dering van producten op de boer
derijen, een maatregel dien elke
regeering sinds de bevryding ver
meden heeft, om de stemmen der
landbouwende bevolking niet te
verliezen.
Franchon, de communistische
secretaris van het verbond van vak.
vereenigingen, heeft in de „Huma*
nite" de boeren gewaarschuwd en
hun geadviseerd de regeering te
steunen ten einde een financieél»
catastrophe voor Frankrijk te ver
hoeden.
Opheffing der pandjeshuizen
Nadab het comiité„g«nenaal der
Tweede Kamer over de inhammen''
nog tot gisterenmiddag half één had
voortgeduurd, stond minjste r-pr e s i_
dent Boel om 2 uur al weer klaar
om voor den Senaat een reprise ie
geven van de verklaring, waarin de
geheime plannen der regeering (die
in verschillende kranten al met
landkaartjes staan toegelicht) worden
ontvouwd
Voor het daartoe kwam, werden
een zieventai wetsontwerpen, waaron.
der het onteigeningsontwerp inzake
de nieuwe begraafplaats te Roermond,
de hernieuwde inwerkingtreding van
de Distributie wet (enkele artikelen)
en van de Prijsopdrijvings. en ham.
sterwét, alsook de definitieve opnei-
fing der pandjeshuizen besproken.
Bij laatstgenoemd ontwerp voelde
de heer v. d. Kdeft (P. v d A
zich genoopt het vrijkomende pei-
soneel in de welwillende aandacht
van de iegeering aan te bevelen. Mi
nister Reel, die collega Lieftinck
verving, kon zich, daar de aange
legenheid niet by de schriftelijke
gedachten wisse Iiing was aangeroerd
bepalen tot een toezeggen van na
der onderzoek, inmiddels zijn be.
duchtheid te kennen gevend, dat ten
deze een gevaarlijk precedent zou ge
schapen kunnen worden.
Daarna was weer het groote oog en
blik gekomen, dat de voorzitter met
een steelschen blik naar de pers tri
bune ordonneerde de deuren te slui
ten Toen de kranten.menschen zich
terugtrokken, bevonden zich an
ders dan in de Tweede Kamer
met den minister-president alléén de
ministers van buitenlandsche zaken
en van verkeer (die voor een aan
vulling der landbouw-uitvoeTwet col
lega Mansholt had Vervangen) ach
ter de mi nis terstafel
De bespreking duurde tot ruim
vijf uur, waarna besloten werd haar
Dinsdag a.s. voort te zetten-
L. H
De Fransche economische politie,
zoo meldt „AP" uit Bordeaux, heeft
12 ton zoute haring in beslag ge
nomen. die verkocht werd tegen
meer dan 50 procent beneden den
officieel vastgestelden prijs.
De handelaar werd beschuldigd
van ..omgekeerdèn" zwarten handel.
De grootte Fransche dichter en
fantast Jean Cocteau, heeft zich ge
waagd aan de verfilming van een
sprookje en wel aan de subtie;e ve-_
telOing ,.La Belle et la Béte'*, van
Mad. Leprimce de Beaumont, ten on
rechte dikwijls toegeschreven aan Per
rault. Een verhaal met de diepe wijs
heid en de schoorae dichten '4 k n e id
van alle sprookjes, dat leert dat de
liefde een man in een beest kan
veranderen, maar dat een groote
liefde ook een leelijk mensch mooi
kan maken Cocteau zegt dat hij d.t
sprookje heeft willen teekenen, schil
deren, ten toomeele brengen, maar dat
de film de eenige mogelijkheid bood
om zyn droom te verwezen lij ken
De film is dan ook geheel zijn werk,
hij schreef het scenario, d e dia ogen
en had de regie In zyn verantwoor
ding zegt hij, dat een sprookje stiji
heeft, weiken men niet kan imiteeren
en dat men er zich dus aan te on
derwerpen heeft. Oo«k het mysterie
heeft zijn regels en het onwaar
schijnlijke vereisoht een waarscnijn.
lrjkheid. Hij vraagt tenslotte geloof
in het sprookje, zooals kinderen er
in gelooven.
Zonder weliswaar te willen beweren
dat Cocteau met dit product de film
nieuwe mogelijkheden heeft gegeven,
staat tooh in ieder geval vast dat
dit een zeer opmerkelijke film is
geworden. Cocteau wist genoeg van
de mogelijkheden af om ze alle uit te
buiten en ons te brengen in üe
wereld van den droom Maar men
moet openstaan voor de schoonheid
van dit verhaal, en laat men zich
erdoor meevoeren, dan wordt men
overtuigd De film zelf echter over
tuigt niet geheel, misschien is het
iets te langdradig, wellicht iets ie
nadrukkelijk.
Cocteau is een droomer in de
schoonheid, soms gaat zijn fantasie
te ver en ontstaat e,r een mislukking
als Onsterfelijke liefde". Dit keer
heeft hij ook zijn fantasie den vrijen
teugel gelaten, doch alleen bij de rea.
liseerinig van een bepaadd gegeven,
waaraan hij verder trouw vast hieid
Het geheel is waarlijk indrukwek
kend, prachtig de sfeer, drukkend
de spanning, fantastisch de bouw
sels, de wouden, de tuinen. Schiv
terend de regie* die all© moge
lijkheden van décors, van spiegels,
van water en alle andere materiaien
Gouverneur Kasteel zal binnen,
kort naar Nederland v^t.rekken
voor besprekingen met 1 rland-
sche autoriteiten Men neemt aan,
dat zijn reis in verband staat met
een brief van minister Jonkman
aan de Staten van Curacao over den
toekomstigen pol it leken status van
dit gebiedsdeel.
Nieuwe postzegels zijn, naar een
ontwerp van J. van Krimpen, ver
vaardigd in de waarden 1 cent
(rood), 2 cent (blauw) en 4 cent
(groen). Met ingang van 1 Novem
ber zullen tevens adreswijzigings
formulieren verkrijgbaar zijn aan de
postinfichtingen Deze zullen afdruk
dragen van het nieuwe type fran
keerzegel van 2 cent.
gebruikte en zijn spelers wist te inspi.
reeren tot groote dingen
Wamt ook qua speelfilm is dit een
mooi en gaaf pro-duct Jean Mana.s
als het monster en Josette Day ais
het meisje hebben ons doen geioo_
ven in de waarheden die dit sprook
je bevat De Fran-sche filmindustrie
heeft er een triomf mee behaald
over welk een menschen en moge
lijkheden heeft men daar de beschik
king. Alle onderdeel^n wist men tot
in de perfectie te verzorgen, een
prachtige fotografie, met het karak
teristieke Fransche clair-obscur, een
meesleepende illustratieve muziek,
een fantastische wereld van pracht.
Zoo is dan deze mieuwe Cccteau-
film zeker een gebeurtenis. Het is
niet die openbaring geworden die men
verwachtte. Maar zij heeft ons weer
vertrouwen gegeven in den Franschen
geest en een wereld geschapen die
ver staat boven de banaliteit van al
ledag. N S
De proza-prys ten bedrage van
2000, van de gemeente Amsterdam
voor het jaar 1946 is toegekend aan
den heer S. Vestdiijk voor zyn ro
man „Pastorale 1943".
De poezie-prys voor het jaar 1946.
ten bedrage van 1000 Is toegekend
aan den heer Jan H de Groot voor
zijn bundel ..Moederkoren".
De tooneel-pry's voor hetzelfde
jaar ten bedrage van 1000, is tóe
gewezen aan den heer Ci. Gonggrijp
voor zijn tooneelspel „Hier is Lon
den".
Wanneer in een
roman de held komt
te sterven, dan is 't
denkbaardat de le
zers dit droeve feit
betreuren t Het is
echter waarschijnlij
kergezien het peil
van de meeste ro
mans, dat ze, met
een zekere opluch
ting, dezen gang van
zaken toejuichen. In
ieder geval is het
leespubliek voldoen
de gedresseerd om
zich bij de verhaalde
feiten, hetzij treu
rend of juichend
neer te leggen.
Maar dat de lezers
zich als één man
verzetten tegen dien
dood van een ro
manheld als tegen
persoonliyk onrecht,
en hierover 'n iheel
continent in op
schudding brengen,
dat is in de litteraire
historie een gebeur
tenis zonder weerga.
De held, wiens dood
tot deze unieke ge
beurtenis aanleiding
gaf, was Sherlock Holmes. Toen
Conan Doyle het nameiyk waagde
in een der verhalen uit ,,The Me
moirs of Sherlock Holmes" (1893)
dezen mageren detective ergens in
Zwitserland in een ravyn te laten
storten, brak een storm van veront
waardiging los.
Van alle kanten ontving de schrij
ver brieven. Booze brieven en Vlei
«ode brieven, smeekbrieven en
Een van de illustraties die Bantzlnger voor
Sherlock Holmes avonturen maakte.
dreigbrieven. Men eischte Sherlock
Holmes terug. „You beast" schreef
een opgewonden lezeres, „wat ma
tig je je vbor recht aan over dood
en leven van onzen held?" De kin
deren, die zyn leespubliek vormden,
wilden zich het geliefde speelgoed
niet meer laten ontnemen.
Conan Doyle is gezwtcht voor
de overmacht en hij Het den ver
eerden heM herleven.
En h(j leeft vandaag nog, Dit
bewijst een nieuwe uitgave van
Sherlock Holmes' avonturen wnlke
in de kundige vertaling van Vest
dijk dezer dagen verschenen is.*
Deze verhalen zijn niet in het
minst verouderd, een compliment
dat men slechts aan zeer weinig
boeken van vorige generaties g&-
ven kan.
De naam Conan Doyle rvo^e. te
midden van de groote Engelsche
auteurs uit zijn tyd, een Shaw een
Wilde, een Galsworthy, nau1'diiks
genoemd worden, tot het niveau
van wat du Perron met „de lees
trommel" placht te betitelen be
hoeft men hem zeer zeker niet te
verlagen; Sherlock Holmes behoort
tot de zeer weinige boeken die zoo
wel uit litterairen smaak a'« ujt
louter leeslust worden ter hand ge
nomen beide malen mei voldoe
ning.
Zijn verhalen hebben de strak
heid, de vaart en de spanning welke
een goede short-story niet missen
mag; geen natuurbeschrijvingen of
karakterschetsen houden den gang
van de gebeurtenissen op, en toch
en dit is het knappe van Doyle's
beste verhalen is er sfeer, de ro
mantische sfeer van het Victoria
aansche Bonden
Psychologische diepte heeft Doyle
niet nagestreefd maar in den toon
der gesprekken en in een enkele
scherp waargenomen karakterisee
ring geeft hij raak de vers-hiupnde
types weer, terwijl de uitbeelding
van den scherpzinnigen zonderling
Holmes en zijn vry onnoozelen as
sistent dr. Watson eenvoudig su
bliem is van eenvoud.
In zijn voorwoord wijst. Vestdijk
op de twee manieren waarop men
den detective-roman kan lezen, als
.sprookje" of als „schaakpro-
bleem". Zich afvragend tot welke
categorie Sherlock Holmes' avon
turen behooren aarzelt hb"
lang, en inderdaad wie ln
uitstekend, geselecteerden
avonturen nog eens m€L^^fr.'
komt onherroepelijk weer on derden
ban van Co^en Doylen sprookjes-
a<Een bc-k°om' een stuk nachtrust
voor op te offeren.
5»
A Conan Doyle, Sherlock Hol
mes vonturen vert, door S. Vest.
dltk Uttg. Contact, Amsterdam
194C
