worden rechtgebogen
MOEILIJKE KARAKTERS
Samenwerking tusschen België
en Nederland
Kampbeul" die geen beul was
De LIEVELINGE van een volk
f
PAGINA 4
MAANDAG 28 OCTOBER 1946
X
Een zuster geeft college
APELDOORN HULDIGT
KARDINAAL DE JONG
„DE FONKELENDE
STROOM"
Première van „Comedia"
te Haarlem
OOK 'N GEESTELIJKE
UNIE
WEER JUWEELENDIEF
STALLEN IN ENGELAND
Nieuwe bende op oorlogspad
VV
AUTOBUS REED TEGEN
EEN BOOM
HOE ONZE HELENA
HAAR VOLK HELPT
WOLKBREUKEN
TEISTEREN SARDINIË
BR. INDIE'S AMBITIE VOOR
V.-RAAD
X H'rwA,
Vr "V>WfcU,V\ W* \t fX f'«
II (Slot).
Perspectief-teekening van de
psychiatrische inrichting ,,St
Willibrordusstichting" voor
mannelijke zenuw- en ziels
zieken te Heiloo
„Ten aanzien van de heilpaedago-
gische richtlijnen voor dissociate
jeugdigen van 17 tot 21 jaar. hebben
v geheel gebroken met de oude, strenge gestichts- of tuchtschool,
dressuur en trachten w(j met inachtneming van een uiteraard nood
zakelijke uitwendige orde en discipline, waar ©enigszins mogelijk, een
Vorming op te bouwen, die voortkomt uit persoonlijke behoeften en
Initiatieven, individueel© zelfstandigheid en persoonlijkheid/'
Aldus duidde dr. M. L. J. Va.es-
aen, kinderpsychiater en genees
heer van de St. Willibrordusstichting
voor mannelijke zenuw- en ziels
zieken te Heiloo, de sfeer aan waar.
in hij zijn belangrijk aandeel in de
katholieke kinderbescherming levert.
Op onzen tocht langs verschillen
de desbetreffende tehuizen kwamen
Wij 's avonds laat in Heiloo aan, om
daar kennis te maken met een in
Nederland unieke instelling voor de
verpleging en heropvoeding o.a. van
dissocialen, van hen dus, die van
aanleg een karakterafwijking ver-
toonen, waarvoor correctie moge
lijk is.
Een bouwkundig monument, schep
ping van de architecten ir* H. Thun
nissen en J. Hendricks, aangepast
aan en opgezet naar alle eischen
der moderne verpleegkunst en der
psychiatrische wetenschap, bestuurd
door de broeders van O. L. Vrouw
van Lourdes, een symbool van ka
tholiek beschavingswerk met de rust
en de orde van een klooster, afge
sloten van den baaierd en het be
weeg van het dagelijksch leven en
ademend een geest van schoonheid
en regelmaat.
Daar was de waardige verschu
iling van den overste, die ons ont
ving in de stijlvolle bestuurskamer,
daar waren de zonnige, heldere
zieken- en observatiezalen met
overal versche bloemen, de gezellige,
harmonieus ingerichte conversatie-
vertrekken met groote, openslaande
ramen, de hygiënische operatie
kamer. de tuinen met een weelde
van plantenaanleg, daar was ten
slotte de kapel in het centrum van
heel het complex, domineerend door
hoogte en nobelheid van vormen.
Een kinderpsychiater aan
het woord.
Dr. Vaessen maakte ons deelge
noot van zijn opvattingen omtrent
de moderne psychiatrische genees
methode. Bij een nieuweling ver
mijden wy in het begin uitdrukkelijk
het voor de hand liggend paedago-
gisch ingrijpen en berispen van fou
ten, maar trachten ons in te leven
in zijn moeilijkheden, den achter
grond te analyseeren, waarom hy
steelt of onwillig of agressief is of
wegloopt. We zien eerst het ver
trouwen te winnen, een positieve
binding te krijgen. In plaats van de
onsociale gedragingen breed uit te
meten, geven wy blijk van een ge
matigd optimisme ten aanzien van
de nog niet ontwikkelde capacitei
ten.
W(j hebben afgerekend met een
z.g. medelijdende instelling, maar
gaan er van uit, dat de verwaar
loosde en crimineele jeugd men-
schen zijn als wij, met recht op
respect, juist omdat hun zelfrespect
©ndanks alle bravour ernstig heeft
geleden. Wij doen niet aanstonds
een beroep op de moraal, maar be
ginnen aan te knoopen aan bestaan,
de goede neigingen, eischen geen
wilstraining zonder meer, maar zoe
ken naar, persoonlijke motieven,
waarvan vooral een goedgekozen
beroepsideaal een machtigen hef
boom vormt. Wij sturen deze men-
•chen niet eiken morgen en bloc
gaar de kerk, stimuleeren wel op
gepaste wijze de godsdienstige
Waardevorming en hebben hoop, dat
zulks meer persoonlijk beleefden
godsdienstzin bewerkstelligt, waar
aan ze ook na het verlaten van de
atlchting zullen blijven vasthouden.
Het scheppen van een dergelijke
heilpaedagogische sfeer kost een
groote mate van geduld, moeite en
zelfverloochening, die tezamen door
medici en verplegers op grond van
Zuiver ideëele motieven tot een heil
zame synthese worden gebracht ten
bate van hen, die anders gedoemd
zouden zijn tot maatschappelijken
ondergang.
Eén van de moeilijkste problemen,
waarvoor de katholieke kinderbe
scherming zich gesteld ziet, is de
toekomst van de debiele jeugdigen.
Het internaat St. Liduina te Leiden
heeft zich de zorg over deze cate
gorie kinderen aangetrokken en de
directrice van dit instituut, Sr. Ac-
cursia, heeft ons een uur lang in
stille bewondering gebracht met
haar interessant betoog over het
systeem, dat zij volgt, ten einde
ook deze kinderen te vrijwaren voor
een triest bestaan en ze, waar mo
gelijk, op te heffen tot een niveau,
waarbij ze in staat zijn, zelfstandig
(Toor het leven te gaan.
En zoo was het, overal waar wij
kwamen. Overal diezelfde hulp
vaardigheid, datzelfde paedagogisch
inzicht, datzelfde vertrouwen op de
katholieke gemeenschap, met welker
toenemenden steun dit werk van
sociale verantwoordelijkheid en
christelijke naastenliefde nog rijker
vruchten zal gaan dragen.
Tot besluit van het eeuwfeest der
Mariaparochie te Apeldoorn heeft
Z. Em. Joh. kardinaal de Jong daar
Zondag een pontificaal Lof gecele
breerd, waarbij de herder der pa
rochie, Deken G. C. Oostveen, en
pastoor Hooglugt van Vaassen as
sisteerden. Daarbij was namens H.
M. de Koningin haar particulier se
cretaresse, mej. Geldens aanwezig,
alsmede de burgemeester van Apel
doorn, mr. A. L. des Tombe.
Na afloop der plechtigheid werd
een défilé gehouden, waarin, het
slechte weer ten spijt, duizenden ka
tholieken voorbij de pastorie trok
ken, waar de kardinaal in gezel
schap van de autoriteiten, den stoet
gadesloeg. Het werd een demonstra
tie van hulde en trouw aan den
kerkvorst.
Ter gelegenheid van het eeuwfeest
is Deken Oostveen tot eere-kanun-
nik benoemd.
Zaterdagavond gaf de tooneel-
groep Corned ia" in den Haarlem-
schen stadsschouwburg de première
van het Engelsche tooneelstuk .,De
Fonkelende Stroom" (Flashing
Stream), spel van Charles Morgan,
in do vertaling en onder regie van
Joan Remmeits.
Het stuk speelt zich af in de
hoogste kringen der Engeische ma
rine op een eiland in den Atlanti-
schen Oceaan, waar enkele officie
ren onder leiding van commander
Ferrers op last der regeering expe-
nmenteeren met een uitvinding op
het gebide van luchtafweer Hierbij
verliest de wiskunde-expert' het le
ven en wordt na eenigen tegenstand
door zijn in tweeërlei opzicht knappe
zuster Karen Selby vervangen,
waar zij als eenige vrouw temidden
van deze overigens hoogstaande
webenechappelyke groep van mari
ne-wiskundigen de oorzaak van een
reeks complicaties wordt met de
,van den opperbevel-
hebber der vloot als onmisbajre af
gunstige tegenspeelster.
De auteur heeft ongetwijfeld
hoog gegrepen met zijn spel van
liefde in combinatie met de gedwon
gen. doel-bewust-gerichte aandacht
voor den wetenschappelijken arbeid,
die beide gelieven moeten volbren-
eJ} waarvoor ze hun persoon-
lyke belangen geheel opzij moeten
zetten
Boeiende dialogen vormen de
hoofdzaak van het geheele spel, dat
Zlc?1 ^speelt in een zonnige, blijde
Zuidelijke sfeer door de decors ge
suggereerd. Het vereischt een voort
durend ingespannen aandacht van
de toeschouwers en vergt de uiter
ste prestaties van de acteurs, die
elk in zijn rol uitstekend voldeden.
Fons Rademakers als Commander
Ferrers en Rie Gilhuys als Karen
Selby speelden boeiende hoofdrol
len, waarbij vooral Ko van Dijk als
Commander Brissing, Mimi Boes-
nach als Lady Helston en Cor Her.
mus als het parlementslid Harrow-
ly zich waardig aangesloten
Het is een interessant psycholo
gisch experiment van Morgan, dat
echter moeilijk een groot publiek
blijvend zal weten te boeien. Om
enkele volkomen overbodige opmer.
kingen een enkele minder wensche-
lijke scène voorbehoud voor vol
wassenen. L P.
Samenwerking tusschen Noord
en Zuid is noodzakelijk omdat wij
Nederlanders zijnNiet alleen
stamverwanten maar bloedbroe
ders, Een tolunie tusschen België
en Nederland is van groot be
langmaar van nog grooter be
lang is de unie van de geesten. De
officieele instanties hebben de
voorwaarden te scheppen, die sa
menwerking mogelijk maken. De
volksdeelen moeten haar verwe
zenlijken"
Aldus eindigde prof# dr. L. Bellon
uit Nijmegen zyn rede waarmee hij
het groot-Nederlandsch congres voor
Katholieken, dat in het afgeloopen
week-ëlnd op Drakenburgh is ge
houden, opende
Met deze woorden gaf hij de groote
beteekenis aan van de bijeenkomst
van vele vooraanstaande figuren uit
het cultureele leven van België en
De juweelendiefstallen in I
land blijven voortduren. Thans is
ingebroken in het Saint James Pa
lace, een der koninklyke paleizen te
Londen, waar een aantal juweelen
van lady Legh, de echtgenoote van
het hoofd van de koninklijke huis
houding, zijn gestolen. Ook de ju
weelen en 't bo<nt van ladv Hart-
ington, dochter van den vroegeren
Am. ambassadeur in Engeland, Jo
seph Kennedy, werden ontvreemd.
Lady Legh's gestolen juweelen ver
tegenwoordigen een waarde van
8000, en die van lady Hartington
van 50.000 gulden.
Men vermoedt, dat een bende, die
voor den oorlog een zekere berucht
heid verworven had door groote ju_
weelendiefstallen zich georganiseerd
heeft en opnieuw op het oorlogs
pad is.
Het bijz. gerechtshof te Amster
dam heeft gisteren de zaak voort
gezet tegen F v. d. Laar, gewezen
simp te
Amersfoort. Als getuige werd nu
nog gehoord mevr. L. v. Overeem
uit Amersfoort, die zoo 'ontzaglijk
veel voor de gevangenen heeft ge
daan. Zy verklaarde inderdaad haar
best te hebben gedaan, dat verd.
als ,,Lageralteste" in functie zou
bljjven om te voorkomen, dat het
lot der gevangenen in slechte han
den zou geraken. Zij kende niemand,
die er beter geschikt voor was. Dat
v. d. L. gevangenen sloeg wist zij
slechts van hooren zeggen; persoon
lijk had zij het nooit geconstateerd.
De advocaat-fiscaal, mr. Blaisse,
hield een uitvoerig requisitoir.
Het is my niet gebleken, noch
uit de dossiers, noch uit de getui
genverklaringen, dat wij hier met
een „beul" te doen hebben, in de
verste verte niet. Dat het noodig
was, in het kamp de orde te hand
haven spreekt vanzelf. Da^ dit met
straffe maatregelen moest geschie
den, is voor hen, die het kampleven
kennen, volkomen begrijpelijk" Wel
meende spr., dat verd. hij zyn straf
maatregelen de grenzen van het toe
laatbare had overschreden.
Veel aandacht besteedde de advo
caat-fiscaal ook aan de collabora
tie, waaraan v d. Laar zich heeft
schuldig gemaakt. In dit opzicht
achtte hy de ten laste legging be
wezen.
Ten aanzien van het kampbeleid
achtte mr. Blaisse bewezen, dat
verd. veelal de gevangenen belee-
digde en sloeg, wanneer het niet noo
dig was. De collaboratie meende de
advocaat-fiscaal ernstig te moeten
aanrekenen. Hij requireerde tenslot
te een gevangenisstraf van 3 jaar
met ontzetting uit de politieke rech
ten voor den tyd van 10 jaar.
In een uitvoerig pleidooi schetste
de verdediger mr. L. A. van den
Heuvel, hej. kampleven en zijn hete
rogene bevolking en verzocht ten
slotte het hof den verd: onmiddellijk
in vryheid te stellen en in aanmer
king te nemen den langen tijd, wel
ke hij in detentie heeft doorgebracht.
Van de Laar, die het laatste woord
had, schilderde nog hoe hy, geleid
door zijn wil den chaos in het kamp
ten behoeve van de gevangenen te
bestryden, het baantje van „Lageral-
teste" had aanvaard en hoe hij tij
dens zijn bewind voor het algemeen
heil had gevochten.
Uitspraak 9 November.
Vijfhonderd Duitsche experts zijn
op het Franscbe vliegveld St.
Raphael by Marseille aangeko
men om proeven te verrichten met
nieuwe methoden voor het af
schieten van V1 en V2 wa
pens. De Duitschers zijn vrijwillig
naar Frankrijk gekomen.
Onder Loc hem is een autobus van
de Ned Spoorwegen geslipt en te-
fcïïï 06r" boom gereden. Van de in-
■^btenden wend een militair uit En.
Bchedé op slag gedood, terwijl en.
«ole uren later In het ziekenhuis de
nakende voetbalscheidsrechter Bioe-
Rers uit Enschedé overleed Vijf an-
ten^ Uepen vrij ernstige
Na dei} tweeden wereldoorlog is
Tsjecho-Slowakije in de Russische
zone komen te liggen; en door dit
feit alleen reeds ig de communis
tische invloed er zeer groot gewor
den. En toch, communistisch is het
land, ook thans, niet. Van den le-
vensbeschouwelijken, godloozen
kant van het stelsel wil men niets
weten; de Kerk zijn tot dusverre
geen belemmeringen in den weg
gesteld; men aanvaardt slechts een
reeks sociaal-economische maat
regelen, en nu een aantal nationali
saties is doorgevoerd, en ook het
groot-grondbezit aanmerkelijk is
besnoeit, meent men aan het strij
dende communisme te hebben vol
daan. En met diep heimwee zien
breede groepen uit naar het Westen
om toch vooral het contact met de
Christelijke beschaving niet te ver
liezen.
Onder deze laatsten neemt na
tuurlijk de Volkspartij, welke door
de katholieken is georganiseerd,
maar voor allen, die het program
kunnen onderschrijven, is openge
steld daarom juist heeft men elk
praedicaat; katholiek of christelijk
achterwege gelaten een eerste
plaats in, ofschoon andere politieke
en cultureele organisaties op het
zelfde front medestrijden.
Toch vallen er ook in de Volks
partij tactische nuances waar te
nemen. In de topleiding bespeurt
men een neiging om tegenover de
door communisten beheerschte re
geering deze wordt als nationale
coalitie gekarakteriseerd, en er
hebben ook overtuigde katholieken
zitting in de verstgaande tege
moetkoming aan te nemen, en daar
bij zelfs de eigen beginselen wat op
den achtergrond te houden. De
breede massa der partijgenooten
wenscht zich echter op principieel
standpunt te plaatsenboven alles
katholiek, maar dan ook een sociale
en een cultureele politiek, welke met
deze houding overeenstemt.
De leidende figuur in deze breede
massa is een vrouw, mevr. dr.
Helena Prochaska-Kozeluhova, de
echtgenoote van den katholieken
minister van gezondheidswezen, die
meer de opvattingen van de top
leiding volgt.
Deze merkwaardige vrouw, be
kwame juriste, uiterst begaafde
journaliste en onvermoeibare spreek
ster, die volle zalen door haar be
zielend woord tot geestdrift brengt,
is de lievelinge van het volk ge
worden. In Tsjecho-Slowakjje kent
men haar nog slechts als „onze
Helena", van wie niemand, ook de
communist niet, één woord kwaad
durft zeggen.
Gedurende de geheele verkiezings
campagne in de lente van dit jaar,
stond z(j avond aan avond op het
spreekgestoelte, om voor de Volks
partij te pleiten Haar program was:
wij vechten niet om te vechten te
gen het communisme; wij strijden
voor de verwezenlijking van ojvse
eigen beginselen, want die alleen
kunnen ons volk gelukkig en wel
varend maken.
Interviews verleent zij niet. Wil
een „nieuwsgierige" haar iets vra
gen, dan moet hij zijn vragen
schriftelijk zoo formuleeren, dat er
met ja of neen op kan worden ge
antwoord. Aan dit korte woord
wordt nooit iets toegevoegd. Ook
haar artikelen en redevoeringen
munten stêeds door ongewone klaar
heid uit, en spreken juist daardoor
tot de ziel der groote massa.
Dat de Volkspartij bij de ver
kiezingen een relatief groot succes
behaalde, was vooral aan „onze
Helena" te danken. Dat zij met
haar vurig temperament niet steeds
in den smaak van de voorzichtige en
bange leiders viel, bleek, toen zij,
een week na haar schitterende
overwinning wegens ondisciplinair
optreden" uit de party werd gezet.
Mevr, Kozeluhova bewaarde het
stilzwijgen, haar volgelingen echter
kwamen in verzet, en eischen, ge
heel overeenkomstig de partijdisci
pline, dat een congres zal worden
bijeengeroepen. Maar het hoofd
bestuur durft het niet aan, en tot
dusverre ia er niets geschied. Wat
natuurlijk het prestige van „onze
Helena" aanmerkelijk verhoogt.
Zij zelf zwijgt op het oogenblik;
Zij wacht af. Maar een leder In
Tsjecho-Slowakije is er van over
tuigd, dat haar uur spoedig weer
zal aanbreken, en dat zij op haar
wijze een belangrijke rol zal spelen
om de christelijke beschaving van
haar land tegen het opdringende
Oostelijke materialisme te verde
digen. K. S.
ons land, die over en weer in open*
hartigheid en goede vriendschap dei
punten hebben besproken, waarop
samenwerking niet allen gewenscht
maar ook noodzakelijk is.
Een historische gebeurtenis deze
ontmoeting van bekende Vl.'iamscha
voorvechters met hun Noord-Nedex*
landsche vrienden, door de politieks
ontwikkeling van de laatste jaren
mogelijk en geboren uit den econo-
mischen'nood.
Menig spreker heeft hierop dan
ook met onverholen vreugde en voL
doening gewezen.
Een ongeveer gelijk aantal Vla
mingen en Noord-Nederlanders, pro
fessoren en studenten, litteratoren
en journalisten en vertegenwoordi
gers van organisaties, in totaal een
SO personen waren tegenwoordig.
Prof. Bellon besprak als eerste in-
leidere de noodzakelijkheid van sa
menwerking omdat het Katholieken
betreft, Nederlanders en Europeanen
Beide volksgroepen strijden voor d«
verwezenlijking van Christus' r(jlc
op aarde, Europa is niet denkbaar
zonder het Christendom. Het zat
Christelijk zijn of ten onder gaan.
Het gaat om een cultuur, die steunt
op vereenigde economische krachten»
gelijke inzichten van sociale recht
vaardigheid en een gelijk idealisme
van onze kunstenaars
Er zijn karakterverschillen tus
schen Noord en Zuid en niemand
beter dan Anton van Duinkerken
kon die schetsen in zy.T" kleurrijke
en sprankelende taal; een betoog,
dat diep' gefundeerd was en door
trokken met fijne, humoristische
trekjes. In het noorden vindt men
vooral een realisme, waartegenover
spr. een conceeptionalisme in het
Zuiden stelde; een verschil, dat
overigens niet °P godsdienstige mo
tieven rust, zooals men veelal meent
want het bestond reeds lang voor
van het protestantisme g-irake was.
Prof. dr. H. L v, Breda O,F M.
uit Leuven belichtte d noodzaak
van aanpassing oP onderwysgebied,
waarbij hij concludeerde, dat weder,
zijdsche rechtsgeldigheid van de di
ploma's van middelbaar onderwys
onmiddellijk mogelijk is Voor het
hooger onderwijs kan vo'orloopig en
kel wederzijdsche geldigheid van
examina worden overwogen. Ook
aanpassing in de structuur van het
hooger onderwijs is noodzakelyk.
Leuven en Nijmegen kunnen inni
ger samenwerken en elkaar aanvul
len.
Albert Westerlinck, Leuven, noem
de, zonder een requisitoir te willen
houden, enkele symptomen van het,
geen hy zag als fouten van Neder-
landsche critici tegenover de Vlaam-
sche letterkunde. Een uitwisseling
van schrijvers én journalisten zou
zeer wenechelyk zyn. Een acade,
misch, doch niet minder interessant
referaat hield Gerard Knuvelder
over de progressieve Groot-»Neder-
landsche gedachte in het interna
tionale kader van dezen tijd.
Na een uitstekend historisch over
zicht van de ontwikkeling van de
Vlaamsche beweging wees hij op de
urgentie om de economische en so
ciale verschillen te nivelleeren^ Van
Nederland uit zal doelbewust d'e
plaats der Ned. cultuur moeten wor
den gezien binnen het kader van de
toenadering tusschen de staten Ne
derland en België.
De Katholieken hebben in dit be
stek een specifieke taak, n.l. om
de cultuur te toetsen aan de Kath.
beginselen en haar te positiveeren.
Vandaar ook de bijzondere rol van
Brabant en Limburg by deze samen
werking
Bernard Verhoeven gaf voor deze
samenwerking eenige concrete pun
ten aan en als practisch resultaat
van het congres werd een commissie
benoemd, die o.a. een soortgelijk
congres in België zal voorbereiden.
Naast de zakelyke besprekingen
droeg ook het onderlinge contact
bij tot een goede toenadering. Geani
meerd was vooral de stemming in
de avonduren. Den eersten avond
vergastte Piet Oomes met zijn doch-
terschaar de congressisten op mu
ziek en zang Den laatsten avond
hield Vital Hasaert een voordracht
„Hoe de Vlaming den Noord-Neder
lander zieT"
Enorme wolkbreuken hebben Sar
dinië geteisterd, meldt U. P., en
minstens 33 menschenlevens ge-
eischt, terwijl bovendien een zeer
groot aantal personen gewond werd.
Het noodweer vernielde over de
honderd hulzen en verbrak alle ver
bindingen tusschen dit eiland en het
vasteland. Het zwaarst geteisterd
werd de stad Cagliari, de grootste
stad op Sardinië, en haar omgeving.
Het plaatsje Elmas telde negen
tien dooden en vijftig verwoeste
huizen. Tengevolge van overstroo
mingen kwam ook veel vee om. In
het plaatsje Sestu werden negen
personen gedood en veertig huizen
verwoest.
De Br. dele,gat ie by de assemblee
van de Ver. Naties heeft besloten
een poging van Rr.-Imdië tot het
verkrijgen van een zetel in den vei
ligheidsraad te steunen. Naast de
Rrifsche sympathie voor deze Biv-
Indische aspiraties speelt ook de
overweging een rol, dat het van
belang is voor een goede geografi
sche representatie im den raad, dat
de milltcor en volken van Azië die
thans door China worden vertegen*
woondigd, een tweeden zetel In den
raad krijgen.
