Ervaringen bandoeng
O
BëGEEHT
B*J
Cocteau, de dichterlijke Don
Quichotte
r~
vanuit de Prision Provincial
I
PAGINA
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1946
DAGROOSTER EN
GEROOSTERDE DAGEN
LIEFDE ZIET GEEN GEVMft.
BRUGGE'S STADHUIS
GEDEELTELIJK VERBRAND
Het is er volkomen rustig,
maar overvol
„La Belle et la Béte"
Tdeurstellende verwachting
Bekeerd tot het
katholicisme
AMERIKAANSCHE
SCHOENEN
Maximumprijzen in V.S.
opgeheven
GASTEN, DIE GIBRALTAR
VERLATEN MOETEN
WAT KOST EEN KINDER
WAGEN?
ii
Het duurde eenige dagen, eer onze
gestrande Engelandvaarder zich ver
zoend had met de Idee Spaansch ge
vangene te zijn. Dat was tegen den
tijd, dat hy op de hoogte raakte met
de dagindeeling Om 7 uur bliea de
braafste gevangene de réveille.
Iedereen bleef liggen, behalve de
Weinigen die meenden zich door een
douche té kunnen verfrisschen. Hun
optimisme in dezen was even groot
alg 't water en de douchecellen vies
waren. De chef d'étage, ook een jon-
5en van goed gedrag, gooide de
ettingen los ©n zette de deuren
open Onder trompetgeschal deed om
half acht de koffie zijn ronde: Een
waschwatermengsel klotste in een.
groote teil, waaruit ieder een alumi-
niumbord vol kreeg opgeschept. Dit
aluminiumbord bestond uit deuken
en opschriften, die ieder bekend zijn,
die wel eens uit het schaftje gegeten
heeft. Meestal waren het zware be-
leedijgingen aan het adreg van den
fouragemeester of de directie van 't
hotel. Enkele chin-chin's zorgden
voor „vleesch" by 't ontbijt, dat be
stond uit een paar hompen brood.
Dit ochtendmaal werd aangevuld
met groote hoeveelheden fruit uit
•igen kas betaald. Om kwart voor
negen volgde het appèl. De officier,
dikke titel voor een doodgewonen
cipier, telde de aanwezigen. Op de
binnenplaats, begon voor alle gevan
genen tegelijk „de lucht" Het
Jpaansche woord „patio", dat hier
voor gebruikt werd, duidt in tegen
stelling tot het bevrijdende Neder-
landsche woord op de ingesloten
ruinite.
Dé taal, die gansch een volk is,
liet 4en vrijheidszin van den Neder
lander ook in het kiezen van de
benaiming voor-zijn gekooide slen-
terij niet in den steek. De lucht
plaats was een ruimte van twaalf
meter in het vierkant; op de muren,
die 4 tot 5 M. hoog waren, twee
carabinieri op postte oordeelen
naar het aantal gaten in den ge
vangenismuur nogal schutterige fi
guren
Demoraliseerend was het verblijf
in de „patio". Meer dan honderd
menschen waren hier op een kleine
ruimte bij elkaar gedrongen, velen
daarvan kaalgeschoren en zwaarge-
baard. De kleeren waren vodden,
om het lichaam gehouden door tou
wen, de spadrillo's aan de smerige
voeten waren niet langer aar
dige rieten sandalen, maar raf
fia. Twee kerels hinkten op één been
ïond.
Met de andere paupers zochten zy
In de vuünishoopen naar bananen-
en sinaasappelschillen. Die uit te
kauwen was voor hen een delica
tesse en een noodzakelijke aanvul
ling van het dagrantsoen. Het lot
van deze armen was alleen te ver
gelijken met die van de Joden uit
Duitsche concentratiekampen. Zij
waren allen Spanjaarden, voor hen
zorgde dus geen buitenlandsche mo
gendheid, van de buitenwereld had
den zij niets te verwachten Velen
van hep waren reeds anderhalf tot
twee jaar ter dood veroordeeld. Hun
voedsel betrokken zij van de mest-
hoopen en de gevangenisporties der
vreemdelingen. Dit gevangeniseten
bestond uit terra-cotta-kleurige
soep, wat aardapplen en 46 prin-
sesseboonen, geserveerd uit dezelfde
teil als de ochtendkoffie en dezelfde
bekoekte borden. Het was gevaar
lijk, om dit brouwsel te nuttigen en
een hotel in de stad zorgde dan ook
op order van het Fransche Roode
Kruis voor ander eten Veel beter
was dit niet. want de directeur van
fit Hotel des Quatre Nacions kende
Jhaar een bevriende natie en dat
was zyn portemonnaie. Koude visch,
droge rijst en konijnenvleesch, dat
herinneringen wekte aan Neder-
landsche dakhazen, waren zoo sma.
kei ijk klaar gemaakt, dat het met
volledig bestek, zijnde een lepel,
niet naar binnen te krijgen was.
Slechts adamsvorken konden het
voedsel verwerkbaar te bestemder
plaatse brengen. Bij wijze van bour
gogne werd limonade over dit on
verteerbare mengsel gesproeid.
Kraanwater kon niet worden ge
dronken, omdat het ongefiltreerd en
typhus een ongewenschte gast vv s.
Hygiënische bezwaren bestonden
echter voor de arme sloebers niet
en zij dromden dus na het middag
uur voor de cellen van de Estran-
geros tezamen om zich te verzadi
gen met de overblijfselen van vreem.
den man's tafel.
Na het eten viel een ieder amech
tig op zijn stroozak om zijn siësta
te houden. De zon brandde in het
zenith en iedere activiteit scheen
doodelijk Lang mocht dit „dolce far
niente" niet duren, want een nieu
we „patio' stond op de dagindeeling.
Deze was nog ellendiger dan die
van des morgens. De zon blakerde
de geheele binnenplaats met uit
zondering van de twee meter breede
schaduwstrook langs den muur.
Honderd menschen zochten daar
hun beschutting, opgaand In het
spel van enkele verwoede „pelot"-
spelers „Pelot" is een Baskisch
balspel, dat door twee mannen zit
tend wordt gespeeld. Vertrouwend
op de natuurkundige wet: hoek van
inval ls gelijk aan hoek van terug
kaatsing slaan zij een bal met de
vlakke hand tegen den muui\ de
tegenpartij laat hem eenmaal stui
ten en slaat weer terug, ongeveer
dus zooals by tennis. Urenlang kon
den de kerels ermee bezig zyn.
Voor de buitenstaanders was het
echter niet om uit te houden en zij
zochten dus te ontkomen aan de
„patio"
Paradoxaal klinkt het. dat zij die
in de gevangenis zaten, 'poogden te
ontsnappen.
*ï<5evedfc
maai alle gevaren
zijn niet zo onschul
dig als bij dit paartje.
Het kan stormen in
een jongenshart,
vooral als hij'vervan
huis zijn militaire
plicht vervult Dan
heeft hij leiding en
steun nodig. Daar
voor kunt U zorgen,
'ja, ook UI Luistert
naai de stem van
Biddend Leger
Nederland Zondag
avond 8 uur voor de
O.O. Vrijwilliger»
voor I
GIRO 436931
Postwissels Po»1 bus 24
HEERLEN
5000.-. of méér salaris?
En wat hebt Gij aan te
bieden? Hoe staat het
met Uw ontwikkeling?
Studeer bij Resa en ver
over dót wat Gij begeertl
Vraagt ons prospectus:
Staatsexamen A B,
H.B.S. A&B. Mulo.
Onderwijzersakte.
Bekende Sehr\fleItflte Cureum
Jean Cocteau.
Een gedeelte van het historische
stadhuis van Brugge is door een
hevigen brand verwoest, meldt
,,A.P.".
De brand ontstond op de eerste
verdieping en breidde zich spoedig
uit tot aan het dak.
De brandweer van Brugg% slaag
de er in, de welbekende „kapel van
het Heilig Bloed", die grenst aan
het stadhuis, te behouden.
De brand heeft groote schade
aangebracht Tot nu toe is nog niet
bekend hoe de brand ontstaan is.
Een streng onderzoek is, naar na
der gemeld wordt, ingesteld naai
de oorzaak van dén brand in het
stadhuis te Brugge.
Men veronderstelt, dat men hier
met 'opzet te doen heeft In de uit
gebrande lokalen bevonden zich de
verkiezingsdocumenten, die door
den brand werden vernield, zoodat
die verkiezingen te Brugge misschien
zullen moeten warden uitgesteld.
VERHOOGING BELGISCHE
9LEEPTARIEVEN
Na een door het personeel van
de Belgische sleepbootdiensten der
binnenscheepvaart gehouden ver.
gadering, werd bekend gemaakt,
dat de minister van economische
zaken zich accoord heeft verklaard
met een verhooging van 3 procent
van de sleeptarieven der binnen
scheepvaart. Hierdoor wordt het
den werkgevers mogelijk de door
de arbeiders verlangde salarisver-
hooging toe te staan.
De weg klimt. Hier en daar resten
van Nederlandsche huizen, bijna
geheel gesloopt, leeggebrand. In
Tjipajoeng passeeren we 1-4 R. I.
Dat 't uit Den Haag en omstreken
komt, hooren we al aan den luite
nant, die ons de stafkaart laat
zien Een stafkaart is een vreemd
ding. Men kan er precies op zien,
waar de onderdeelen zittenwitte
en roode speldeknoppen. Men kan
deze verzetten. Een roode wollen
draad weeft loodrecht op den weg
de patrouilles dezer onderdeelen.
Tien kilometer aan weerszijden.
Van ai de ontberingen, van de ver
moeienis en de teleurstellingen
vertelt de kaart niets. Alle posten
staan eropkleinere speldeknopjes.
Ook deze aanduiding schiet tekort:
hoe deze kerels zich de eerste
nachten in een vreemd onveilig
land voelden, vertellen namelijk
ook deze knopjes niet. Ik heb een
ongelooflijk respect voor wat er
achter deze knopjes zit.
In geen jaren zagen we. als
we dat zoo maar zeggen mogen,
een „mooieren vent" dan den
majoor van dat bataljon. Iets over
de twee meter, een gezicht al
weer als we dat zoo zeggen mogen
verre van knap, maar gelooid in
de zon, een junglehoed met muske
tier-allures, kortom een echte
„heman". Laatst kreeg zyn vrouw
een dochter. Een naburig onderdeel
ving het radiobericht op, gaf het
door, fuif, 21 saluutschoten waarop
prompt alle inheemsche patiënten
van den bataljonsdokter de been en.
namen uit het pas-ingerichte zie
kenhuis. Stom. Zal voorloopig
overigens wel niet meer gebeuren,
meenen we tenminste ter eere van
een majoorsdochter.
Een eind verderop, over een weg,
die in strakke lussen de Poendjak
opslingert, zit 1450 meter hoog het
tweede peloton van datzelfde
bataljon.
„Had u wat?" schreven ze onder
op het bordje, dat hun onderdeel
verpieldt.
Uitbundig om dit onverwachte
bezoek in hun eenzaamheid, ver
tellen ze: „Ja ziet u, wy blijven
altijd heer. Als we nou zoo'n extre
mist tegenkomen, vragen we eerst:
Had u wat? Momenteel is het
anders rustig."
Ik ontmoette er een jongen uit
Brussel, nauwelijks 19, z'n gezicht
vol lange blonde nestharen. „Als ie
nou 20 wordt, krygt ie een scheer
mes van de „Maasbode" hè Hof
wijk?"
En er zat een oud kampioen
wielrenner op den weg, Berwer van
het Brielsche eiland. „1936 en 1937
Nederlandsch kampioen op den
Hoewel wy verleden week reeds,
bij gelegenheid van de wereldpre
mière te Amsterdam, de nieuwste
film van Jean Cocteau „La Belle et
la bëte" hebben besproken, lijkt het
ons, nu de film in verscheidene ste
den van ons land wordt vertoond,
dienstig nog eens op dit merkwaar
dige product van de Fransche cine
matografie terug <te komen.
Ten einde tot een juiste waardee-
ring van „La Belle et la Béte" te
komen, moet op de allereerste plaats
de persoon van Jean Cocteau wat
nadr worden belicht. Wel zelden zal
het namelijk voorkomen, dat een
enkele persoon een zoo groote rol
zal spelen- bij die vervaardiging van
een film welke door de regeering van
e^n land officieel wordt gepousseerd
als representatief voor de nationale
filmproductie. Cocteau schreef im
mers voor deze film niet alleen het
scenario en de dialoog, maar hij
voerde tevens de regie
Te ,gereeder zijn wy geneigd, Jean
Cocteau als menscto en als kunste
naar te belichten, omdat wij het
genoegen hadden, op een persconfe
rentie in- Den Haag, waar wij de gast
waren van den heer S Kinsbergen.
directeur van het Passage theater,
persoonlijk me? den Frascher* kun
stenaar kennis te maken.
Markwaardige figuur
Cocteau moet ongetwijfeld worden
beschouwdt, zy 't niet als een der be
langrijkste, dan toch zeker als een der
merkwaardigste figuren, die de Fran
sche Kunstenaarswereld in de afge-
loopen decennia heeft opgeleverd. Hy
kan worden beschouwd als de dien-
ter hij uitstek, die zich geroepen
voelde, poëzie te scheppen („poésie
tout simple") niet alleen, waar he.t
gedichten betrof, doeh ook op het
gebied van de muziek, het tooneei
de kritiek en ten laatste ook de film.
Vaak heeft toen van hem ver
klaard, dat 'hij een dilettant was
hetgeen wij, na.,,La Belle et la Béte"
te hebben gezien, ook van hem zeg
gen wat het regiisseeren van films,
betreft maar steeds moet men er
kennen, dat hij een be.ga.afd dilettant
was, die, in een hem onbekend ge
bied, dingen zag, waarop de vax-
menschen zich hebben blindgestaard
Jean Cocteau werd op 5 Juli 1359
diicht bij Parijs geboren. Zijn* ontwik
gielid# is in zeker opzicht kenmer
kend voor zijn generatie In de
Prince Frivole (1909) ziet men nog
den» invloed van Rostand. ,%La Dance
de Scxptoele" (1911) kenmerkt zich
door het symbolisme „Cap de Bonne
Esjpérance" (1918)- door het dadaisme
Als grondvester van deze richting in
Frankrijk had Cocteau de leiding
van het dadaïstencongies in 1920 De
katholieke schrijver en Thomistische
wijsgeer Jacques Martiain, was de
aanleiding:, dat Costeau katholiek
werd.
Zyn invloed op de muziek bleek,
toen hij promotor werd van de „Si*",
een groep jonge componisten, die in
Frankrijk de re voTu t ie - n a - D e b u s s y
begonnen. Evenals op het terrein der
dichtkunst en- op dat der muziek
deed hij ook zyn invloed gelden op
dat van het tooneel. Stukken ais
„Orpfli>eus" en „Boeuf sur le Toit"
leggen getuigenis af var? zijn pogen,
door het alledaagsche heen te breken
en tierug te keeren naar de sfeer van
het fantastische, het sprookjesachtige
Sterker dan de leer
En deze sfeer heeft Cocteau. de
dichterlijke Don Quichotte, ook in
de film willen brengen Dat hij hierin
met „La Belle et ha Béte vee]
meer dan met „l'tEtemel Retour"
is geslaagd, is volgens ons hoofd
zakelijk te danken aan het feit, dat
de persoon van Cocteau sterker is
dan zijn leer. Jean Cocteau, die een
bescheiden en sympathie ken indrux
maakte, hoewel hij de publicatie
nooit heeft geschuwd, verklaarde ons
namelijk, dat degenen, die een
film maken, niet meer ziin dan ar
beiders. ,,Niet wij maken iets poë
tisch dat doen de spelers"
Onaanvaardbare theorie
Volgens *deze, voor ons volkomen
onaanvaardbare theorie zou de regis
seur van de film geen scheppende
taak hebban en zou hét artistieke en
aest-hetische peil van een film vol
komen afhankelijk zijn van- de ac
teurs. Alidus doorredeneer end zou
men tot de conclusie moeten komen,
dat iedere meter film, waarin geen
acteurs optreden, artistiek waarde
loos zou zijn Niemand zal toch dur
ven beweren, dat b.v. de voorwerpen
op een stilleven op zich de kunst
waarde van een schilderstuk uitma
ken en niet de wijze, waarop de
schilder die voorwerpen heeft ge
rangschikt en uitgebeeld-
Dat het Cocteau nriettemin ernst is
met zijn theorie, blijkt wel uit de
verontwaardiging, waarmee hij op
merkte, dat de in Cannes bekroonde
film „La Bataillie du Rail" dezelfde
bozetting heeft als „La Belle et ia
Béte", diie wiet werd bekroond Maar
„La Baitaille diu Rail" werd geregis
seerd door René Clément en- niet
door Jean Cocteau!
De fout van de Fransche film "s
altijd geweest, dat de acteurs zich
te weinig beheerschten en het niet
aan het gevoelige oog van de camera
overlieten, hun gevoelens te registree.
ren. De theorie van Cocteau werki
deze fout in de hand en daarom ge.
looven wij niet, dat hij ooit een film
regisseur van formaat zal worden
„La Belle et la Béte" als film is
een mislukking Vooral het slot is
totaal onvoldoende. Dat zij niette
min een dichterlijk sprookje met
den nadruk op sprookje is ge-
Worden, is in hoofdzaak te danken
aan de prachtige, maar koude foto
grafie en aan de uits-teken-de dialoog,
welke, in afwijking van die in de
meeste Fransche films, uitmunt door
beknoptheid en kernachtigheid.
Een film, die d.e hoog gespannen
verwachtingen, welke wij ervan koes
terden, by lange na niet heeft ver
wezenlijkt, maar die niettemin een
merkwaardig voorbeeld ia van wat
een dichterlijke fantasie als die van
Cocteau tot stand kan brengen in
den strijd tegen de domheid en op
pervlakkigheid, die algemeen nog in
de filmproductie overheerscht.
weg. Maar ben nou aan *t treenfc
foor de Kouwberg".
En daarna sleurden ze me naag
een Rotterdammer, die met 88
meisjes correspondeert, naar ze m<fc
zeiden. Zoo'n vaart loopt het niet^
maar wel had hij boven een eigen»*
gemaakt bureautje (met een papie»
ren randje vol eigen geteekend®
molens en schepen) z'n heeloi
„litteraire harem" hangen. „Non
de mazzel!" zei hy, toen we weg
gingen en ik kan u nauwelijks
vertellen hoe komisch al die uit»
drukkingen hier klinken-
Toen nam de regen bezit van ons
geen stroomende regen, geen
blaasjes regen, een soort zondvloed*
verblindend, alles doorweekend*
alles overspoelend. Eerst toen heel
ver weg de typische Tangkoeban
Prahoe vulkaan, die inderdaad op
een omgekeerde prauw lijkt, uit do
wolken naar voren schoof, werd
het helderder.
De weg daalt steil, een herstelde
brug neemt den koenen sprong
over een breed schuimende kali ea
met een scherpe bocht klimt do
weg daarna opnieuw. Iets over die
brug sneuvelde een sergeant, wiena
naam ik niet te weten kon komen,
Hy reed mee in een der eerst©
groote transporten als chauffeur
van een zware drietonner. Over de
brug viel plotseling vuur, een kogel
sloeg hem door den keel, drie
andere door den borst. Hy reed zyn
wagen opzij van den weg. zoodat
het convooi ongehinderd door koa
rijden, schakelde vrij, remde af»
draaide het contactsleuteltje om
en was dood. Ik vind het jammer
dat ik zijn naam niet te weten
kon komen.
En ook verderop heeft de oorlog
gewoed. Tactiek verschroeide aard©
Alle huizen neergebrand, gebroken
en gebarsten dakpannen op den
vloer, nog een paar cementen)
paaltjes van de fundamenten. Dit
is triester dan het puin in Duitsch-
land. Hier is zoo heelemaal niets
over, heelemaal niets. Natuurlijk
waren daar vroeger ook menschen
gelukkig.
Ook de buitenwijken van Ban
doeng, het Zuidelijk deel over den
spoorweg, is zeer gehavend. Extre
misten kregen er twee dagen tijd
om hun werk te doen. Iemand, die
dit alles van nabij had meegemaakt
zei me: „Dat „no orders" van-do
Engelschen is funester geweest
dan de heele rampok en moord
partijen. Man, wat had er niet
voorkomen kunnen worden
Maar momenteel is Bandoeng
zelf volkomen rustig; het is er
echter overvol. We dwaalden uren
voor we tait onze natte kleeren en
in een dry Martini konden duiken.
Daarna aten we in een Chineesche
dancing-annex restaurant, dronken
er nog meer uit curiositeit een
triple-aex (gaat u maar op do
drankenlijst kijken) en ontde'ktén
er twee Limburgsche stoottroepers
tusschen alle uniformen een beetja
verloren aan een tafeltje. De een
kwam uit Ürmond by Stein, .do
ander uit Sittard.
Het was nou niet direct een café
uit een rustig Limburgsch dorp, do
band swingde er achtereenvolgens
„Jippie Jaja". „Zie ginds komt do
stoomboot" en „Waar in 't brons
groen eikenhout" en toen kikkerden
deze Limburgers werkelyk op, en
tot geruststelling voor de twee
Limburgsche moeders van 'deze
twee Limburgsche jongens: het
was een nette gelegenheid, en als
ik me niet vergis heette 't ^ei-
ping" of zoo iets. Maar een van
hen zei me: „Och jongen, alles bjj
elkaar is 't toch maar een gekko
wereld". Waarschijnlijk had ie dat
al in Urmond hooren vertellen en,
gelijk had ie, maar wat zal ie in
het dorpscafé van Urmond niet
over „Peiping" kunnen vertellen!
J. W. HOFWIJK.
Ben der vele, op de fide
eeuwsche Hollandsche
schilder» geïnspireerde
tooneeltje» uit Cocteau.'»
film ,^La Belle et la
Béte"
De maximumprijzen voor schoe
nen, leder en huiden ziin gister
avond in Amerika plotseling opge
heven. Deze maatregel is noodig
geworden, aldus de directeur der
reconversie John Snyder, door de
opheffing der prijscontrole op vee.
Men verwacht dat de schoenen 20
tot 25 pet duurder zullen worden.
De Spanjaarden, die als politieke
vluchtelingen sinds 1936 gastvrijheid
in Gibraltar genieten, zullen bin
nenkort deze stad dienen te verla
ten. Het bestuur van Gibraltar heeft
medegedeeld, dat het onmogeiyk ia
betrokkenen langer te huisvesten#
Het gaat om ongeveer 350 personen.
De regeering van Venezuela heeft
zich bereid verklaard, de zeelieden»
vakarbeiders en havenarbeiders an*
der hen toegang te verleenen
Alle kinder- en wandelwagens in
de winkels moeten zijn voorzien van
een label, waarop duidelijk het num.
mer van de desbetreffende prijj^
vaststelling en de prijs voor het pu
bliek zijn aangebracht. Verreweg de
meeste kinderwagens worden gefa
briceerd in de prijsklasse van HO
tot 120 franco huis verbruiker, ter
wijl voor ƒ90 tot 100 ook reeds een
behoorlijke wagen te koop is. Hen
prijs boven 330 dient alleen betaald
te werden voor een luxe-wagen.
