De nood in Duitschland
o/e
Distributie-
nieuws
UITGAVEN moeten OMLAAG
wereld
BATAVIA is niet veel anders dan
Amsterdam
PAGINA 4
SATERDAG 9 NOVEMBER 1945
BRITSCHE BELEID
SCHERP GELAAKT
AARDAPPELEN BESTELD
IN NEDERLAND
HET BROOD WORDT
BETER
Vleeschartikelen welke
bon-vrij worden
Extra bon voor gesmolten
kaas
de halve suiker-ronde
achterstand
boter naar Suriname
ElectriscRe slot-open<ir
uitgevonden
Horloges EEN 'XUCHT-AMPHIBIE"
RIJKSBEGROOT1NG 1947
Beperking staatsbemoeiing
geboden
Ook geknoei met
uurwerken?
PRIJSCONTROLE IN DE
VER. STATEN
Men woont er niet achter prikkel
draad en wordt niet ontvoerd.
MUZIKAAL, WONDERKIND
In verband met de voedsel-
erisis ln de Britsche zone van
Duitschland bevatten de Brit
sche bladen het nieuws, dat
vier graanschepen uit Amerika
op weg zjjn naar Hamburg, De
„Daily Mali" beweert, dat zü
oorspronkelijk voor de Amerl-
kaansche zone bestemd waren.
De kranten, die eerst meldden,
dat er nog slechts voedsel was voor
enkele dagen, kondigen nu aan,
dat er voorraden zijn voor een
Wieek en meer. Zij leggen er even
wel den nadruk op, dat, indien er
geen extravoorraad aan graan
wordt opgedaan, het moeilijk zal
sgn om een catastrophe te voor
komen.
De „Daily Express" bericht, dat
duizenden tonnen aardappelen uit
Nederland zijn besteld. Volgens de
^Daily Mail" liggen er voorraden
graan in de havens van Rostock,
Wismar en Stralsund, ingevolge
een ruil-overeenkomst, welke on
langs met de sovjet-Russen is ge-
teekend, volgens welke graan naar
De achteruitgang in de hoedas
nigheid van het brood, is zooals
reeds werd medegedeeld, een ge
volg van het feit, dat in overwe
gende mate van tarwe en rogge
van den inlandschen oogst gébruik
wordt gemaakt. Het percentage
buitenlandsche tarwe, verwerkt in
broodbloem was de laatste we
ken zelfs tot 20 gedaald. Nu de
■anvoerd weer toeneemt mag ook
eenige verbetering in de brood
graanpositie worden verwacht. Met
ingang van Maandag zal voor 50
pet. buitenlandsdhe tarwe in de
broodbloem worden verwerkt. De
verdere samenstelling is 30 pet. in-
landsche tarwe en 20 pet. rogge.
Regelmatig zal de mogelijkheid van
wijziging onder oogen worden ge
zien.
Het Grieksche vrachtschip „Ne-
reus" is deze week met een lading
tarwe van Montreal naar Neder
land vertrokken. Het is het eerste
schip met graan, dat sedert twee
maanden vandaar naar Nederland
is gegaan.
Met ingang van Maandag 11 No
veniber zullen ter vereenvoudiging
der vleeschdistributie behalve bloed_
worst ook leverartikelen, nierbrood
en zure zult zonder inlevering van
fconnen verkrijgbaar worden gesteld.
*it geldt eveneens voor lever, nier,
®rezerjk, hart, uier en pooten, al
les uiteraard voorzoover voorradig.
Onderstaande artikelen blijven uit
«hiitend tegen inlevering van vleeseh_
bonnen verkrijgbaar. Achter elk ar
tikel is vermeld, welke hoeveelheid
men orp een bon voor 100 gram
vleesch kan koopen. Versch rund
Jcalfs-, varkens, of schapenvleesch
(zonder been) 100 gram; versch paar
den vleesch (zonder been) 150 gram;
Vleesch in blik 4 oz. plus minus
112 gram; meat and vegetables 8
oz plus minus 225 gram; verschc
tong van runderen, kalvestn, var
kens, schapen en paarden 175 gram;
varkenskluiven 330 gramstaart van
runderen en kalveren 430 gram, ge
rookt en/of gekookt runds-, kalfs-,
varkens-, schapen, en paardenvleesch
gerookte worstsoorten, gebraden ge.
bakt, corned beef, 100 gram; knak
worst, gerookte worst, gerookte
Worstsoorten 130 gram; tongenworst
165 gram.
Waarschijnlijk zal begin Decem
ber een extra bon voor gesmolten
kaas worden bekend gemaakt, waar
op voor iedereen, behalve voor kin
deren, geboren ln 1945 of later, 50
gram verkrijgbaar zal zijn.
Te beginnen met de periode van
13 November tot 7 December zal de
aanwijzing van den suikerbon weer
tormaal in de eerste week van elke
eertiendaagsche periode geschie-
len.
Suriname heeft moeite met de
▼etvoorziening en daarom aan het
moederland 250.000 kilo boter ge
vraagd. Voorloopig zal ons land hel
pen met de levering van 25.000 kilo
vji den loop dezer maand.
de Britsche zone zal worden ver
scheept in ruil voor staal.
De vertraging in de verscheping
van het graan is volgens het blad
te wijten aan het bezwaar van de
sovjet-Russen tegen de bemannin
gen van de schepen, belast niet het
vervoer van he^. graan, op grond
van politieke opvattingen van le^
den dier bemanningen.
D© Daily Worker" schrijft, dat
er geen sprake is van een dreigen
den hongersnood in de Britsche
zone, daar het tegendeel door Sir
Sholto Douglas, opperbevelhebber
der Britsche zone, verklaard zou
zijn. ,,Maar", zoo voegt het blad er
aan toe, ,,het is eveneens duidelijk,
dat de onbekwaamheid van het
Britsche bestuur e^n aantal ern
stige locale crises heeft veroor
zaakt. Het voedsel is beschikbaar,
maar wordt niet oordeelkundig ge
distribueerd, hetgeen hoofdzakelijk
te wijten is .aan de onvoldoende
zuivering en den zwarten handel.
Onder het hoofd schandaal in
Duitschland" geeft ,,The new sta
tesman" een analyse van de situa/-
tie in de Britsche zone en verklaart
dat een openbaar onderzoek naar
het Britsche beleid in Duitschland
vereischt is.
Naar de Daily Telegraph" ver
neemt, zouden leden van het par
lement meer over Duitschland wil
len vernemen,. Zy zouden veront
rust zÜn door de moeilijkheid om
betrouwbare inlichtingen over wat
daar gaande is te verkrijgen. Be
zoeken aan Duitschland door Brit
sche parlementsleden zijn, aldus
de Daily Telegraph", te goed ge
organiseerd. Met bittere ironie
merkt toet blad op, dat ,,het ijzeren
scherm" naar het Westen op
schuift.
Het Britsche militaire bestuur
deelt mede, dat een schip met 8.000
ton meel onderweg is van Amerika
naar -de Br. bezettingszone. Drie
andere schepen, die 4000 ton meel
en 5000 ton haver zullen aanvoe
ren, worden op het oogen blik ge
laden.
Bovendien worden 36.000 ton
meel en 7000 ton haver tezamen
iets minder dan de behoefte der
Britsche zone voor 5 dagen in de
tweede helft van November in
Amerika geladen. De verlading
van deze schepen geschiedt in het
kader van het normale invoer-pro-
gramma, -dat d®or de scheepsstaking
in de V. S. vertraagd is
Uit binnenlandsche bronnen heeft
men met tot dusverre 563.000 ton
broodgraan en meel vergaard, het
geen ongeveer 40 pot. van den to
talen oogst in de Britsche zone is.
Een smid te Chattanooga (Tennes
see) beweert volgens ,,A. P." een
electrischen looper te hebben uitge.
vonden, waarmede men de gang.
bare deursloten in eenige seconden
kan openen en die een bron van ge
win zou kunnen zijn voor inbrekers
en autodieven. Hij verklaarde ech
ter dit werktuig niet ln den handel
te zullen brengen, omdat hij er als
smid meer voor voelt, goede sloten
te vervaardigen dan deze nutteloos
te maken.
Het apparaat bestaat Uit een lange
stalen naald, die door een vernufti
ge electrische installatie in trilling
wordt gebracht. Men behoeft de via
een paar inductieklossen oip een elee
trische batterij aangesloten naald
slechts in het sleutelgat te steken
en op een knop te drukken. De naald
gaat dan trillen en drijft, geholpen
door den electrischen stroom, de pal
van het slot omhoog, zoodat de deur
open gaat.
Het eenige lawaai, dat het werken
met het apparaat veroorzaakt, is
een zacht gezoem, dat slechts bin
nen een afstand van 3 meter te
hooren is. Het heele geval kan ge.
makkelijk worden meegedragen. Een
drie-cellenbatterij gaat in den eenen
en de inductieklossen met de naald
gaan in den anderen zak
Tv w
Dr. Max Euwe vertrok, zooals gemeld, per K. L. M. naar Curacao
op uitnoodiging van den Schaakbond daar. Hij gaat spelen en
lezingen houden, ook in Venezuela. De stewardess wordt dadelijk
ingewijd in de geheimen van het vak.
V (slot)
Van welke zijde men ook de cijfers
benadert, uit aLles blykit, dat zij
volkomen speculatief zyn en dat dit
alleen maar bevestigt, dat de cyfere
van de begroeting op zichzef reeds
meer dan voQdoenide aan to on en, dat
veel dieper inigrypende maatregelen
noodiig zyn. dan tot dusverre geno
men werden.
In de slotpassage van de finan-
cieele nota wordt dan ook toegege
ven. dat het beoogde doel alleen
bereikt kan worden indien de over
heid er in slaagt de uitgaven tot een
lager niveau terug te brengen dan
werd geraamd. Wanneer de over
heid zelf tot dit inzicht komt dan
is het in de eerste plaats haar plicht
om den weg tot verbetering te wij
zen.
Zij zal de voorbeelden moeten
stellen. Daarvoor zyn niet primair
de vermogenshef fingen, doch de
reëele bezuinigingen, die een ieder
moet toepassen, wanneer toy plat
zak is. Dan moet voorop staan de
oud-vaderlandsche soberheid. Ook
al moge voor enkele functionaris
sen in top-posities een zekere be-
wegingsvryheid noodig zyn. zoo
moet uit het optreden naar buiten
van de overheid en de organisatie
naar binnen de ernst soberheid te
willen betrachten tot uitdrukking
komen.
Voorts zal men den omvang van
de staatsbemoeiing met kracht moe
ten beperken, ook al strookt zulks
niet met de idealen, die men thans
voor oogen he |?t. Het gaat niet a an,
dat eenerzijds de buitenlandsche
dienst van het Ministerie van Bui
tenlandsche Zaken uitgebreid wordt
en dat er dan nog bijna één millioen
wordt uitgetrokken voor een daar
buitenstaandian Buitenlandschem In
lichtingendienst. Evenmin lykt één
millioen voor een Centralem Veilig
heidsdienst verantwoord. Een bedrag
^an acht ton voor Zuivering in
Bedrijfsleven ten laste van de over
heid kunnen wij ons niet permittee-
ren. Uitgaven van 11 millioen voor
de Politieke Opsporingdiensten lijken
ph en om en aal. Een nadeelig slot van
153 millioen op zuivel, vetten en
oiën is niet te dragen, dit beteekent
75 per jaar per gezin gemiddeld.
In de periode van overvloed noot
den oorlog was het Landbouwcrisis-
fonds over het algemeen sluitend,
nu beteekent het tekort in een pe
riode van schaarschte 150 per ge
zin per jaar.
Diep ingrijpen in het begrootings-
beeid beteekent eenerzyds een harde
strijd met de bureaucratie en ander-
zyds stryd met die groepeeringen,
welke grooten steun van de overheid
ontvangen. Daarboven beteekent dit
echter, dat men afstand moet doen
van veel hooggestemde verwachtin
gen en verlangens, die sinds de be-
vryding werden gepropageerd.
Men zal hier echter niet alleen in
woord en geschrift onomwönden voor
moeten uitkomen, doch men zal dit
mettertijd moeten toonen. De Volks-
vertegsniwoord'iglng heeft niet al
leen den plicht hierop harerzijds te
wyzen. doch zij zal het der Regee
ring mogelijk moeten maken en haar
desnoods moeten dwingen een ge
zonde financieele politiek te voeren.
In de te Utrecht gehouden ver
gadering van de unie van uurwerk
makers vormde de distributie van
horloges den hoofdschotel der ge
voerde besprekingen. Het blijkt dat
deze voor de winkeliers tot vele
klachten aanleiding geven.
De distributie van de schaarsch
geïmporteerde artikelen in deze
branche heeft ten doel alleen ben
in het bezit van een uurwerk te
stellen, die daar absoluut niet bui
ten kunnen. De winkeliers hebben
echter de ervaring, dat de vergun
ningen in verkeerde handen komen
Het merkwaardige feit doet zich
voor, dat op .de verstrekte bonnen
vrywel steeds naar dameshorloges
wordt gevraagd. Als een heeren
horloge wordt verlangd, geschiedt
dit (even merkwaardig) op vergun
ningen, uitgereikt aan verplegend
damespersoneel. Deze verklaren
dan dat het horloge moet dienen
voor een neef of voor een kennis.
De heer van Veen van de afd.
grossiers in Den Haag. die de
distributie behandelt, verklaarde
dat er op een juiste uitvoering van
de voorschriften wel degelijk con
trole wordt uitgeoefend.
Een 37 jarige Amerikaan heeft
een combinatie van een auto en een
vliegmachine uitgevonden. De uit
vinder arriveerde per auto op een
vliegveld in Connecticut, bevestig
de een propeller en vleugels aan
zijn wagen en steeg op. Na eenigen
tijd met een snelheid van 190 Km
per uur tfe hebben rondgecirkeld,
landde de vliegende auto" op vier
wielen, waarmede de teerste proef
vlucht was geslaagd.
De uitvinder heeft een fabriek
opgericht om deze nieuwe toestel
len te bouwen. Zij zullen ongeveer
10.000 gulden per stuk kosten Het
bevestigen en verwijderen van
schroef en vleugel neemt slecht»
vijf minuten in beslag. De zeer
lichte carrosserie van de auto biedt
plaats aan tw»ee personen.
De gemeenteraad van het Engel-
sche plaatsje Ley ton in Essex, heeft
in één en dezelfde zitting besloten:
1. een beroep te doen op de bewo
ners om de uiterste zuinigheid te
betrachten, bij bet verbruik van
electriciteit, en
2. een campagne te steunen, ten
einde het gebruik van electricitedt
De regeering der Ver. Staten heeft
besloten byna alle nog bestaand*» populariseer en.
controle op loonen en prijzen op te Dat doet de redactie van ,,Diö
heffen. Alleen zou een uitzondering rare wereld" denken aan ,,De Waar-
worden gemaakt voor huren, suiker, heid", die zoo hardnekkig propa-
siropen en rijst ganda maakt voor ware democratie.
Voor meer dan 2000 toehoorders
heeft de zesjarige DoMs Webster
uit Fredericksburg (Virginia) Mo
zart's concert in a-majeur uitge
voerd, gevolgd door de' Minuten-
wals van Chopin en een Noeturne.
Dit was de tweede maal, dat zy
sinds zij op vierjarigen leeftijd met
de studie der muziek begon, eon
concert gaf en de eerste keert dat
zij met een orkest speelde^
De critici noemden haar geheu
gen, haar techniek en haar gevoel
buitengewoon en haar leerares
deelde mede, dat zij de Nocturne
in vier dagen had geleerd.
AAN BOORD m.s. %9Boissevain 26 Oct. yVJ DPO^T-
lk wilde u nogmaals over Batavia schrijven I
Velendie ik er sprakvertelden mijdat l BRIEVEN
in Nederland de wonderlijkste verhalen
de ronde deden. Zij zeiden: onze familie vraagt, of wij nog altijd
achter prikkeldraad tvonen, of er nog steeds zooveel menschen
ontvoerd worden, of er nog geschoten wordthoe wij hier nou
eigenlijk leven....
Ja, hoe wij hier nou eigenlijk le.
ven
Het is wonderlijk boe weinig de
Westersche menseh verandert en
hoezeer hij zijn omgeving dwingt,
zich aan hem aan te passen. Bata
via, nu ik er twee weken woonde,
ia niet veel anders da» Amsterdam
alleen is Amsterdam voor som
migen zeer ver en in ieder geval
zijn de menschen, die men er ont
moet, niet zeer verschillend. Wan
neer 'ik des avonds den weg afliep,
met aan weerszijden bet gele avond
licht in de „hotelkamers" in In.
dië is een hotel een groot complex
van bungalows met een verandah,
een slaapkamer en een badgelegen
heid hoorde ik al de klanken, die
ik ook in Amsterdam hooren kon.
Men heeft bier in de hotels niet
zeer veel „privacy"in haast elke
kamer schettert een radio, een gra-
mofoon krast het heimwee dieper,
een eenzaam man drinkt starend
naar de foeileelijke reproductie van
een molen aan het water met een
bootje in het riet, zijn ijsgekoelde
whiskey.
Driemaal de smeltende weemoed
van Bing Crosby („And kiss me
once and kiss mfi twice and kiss me
once again"), vijf maal Frank Si
natra, en verderop eiken avond de
lichtelijk schorre stem van Davids
(„Naar de bollenaar de heer
lijke bolletot plotseling dicht
bij een dronken schorre saxofoon
gurgelend spasmatiscb preludeert op
der Andrew Sisters „Rum and Co.
ca Cola"
Dan zwijgt de tokèh, deze geheim
zinnige watervlugge hagedis, wiens
zevenmaal herhaalde „tokéh".roep
geluk zoo brengen; het heele leven
van den tropennacht, zoo vol myste
rie dat men, wanneer het stil zou
zijn, wellicht aan het zwart fluweel
de sterren zou kunnen hooren bran
den, wordt vaneengescbeurd, geha
vend als de nachten ln Amsterdam
en Parjjs, Calcutta, en Rangoon en
Singapore, want n<>g hebben zich
over heel de wereld Westersche
menschen verschanst, achter de tri
omfen onzer beschaving, achter een
ijskast, en 'n radio, achter 'n schijn
baar zeer degelijk fort van geper.
fectioneerd mechanisme.
Een negertrompetist hitst dronken
de overprikkelende verslapping on
zer cultuur tot nieuwe extasen, dan
send op een waggelenden wereldbol,
die alleen nog „technisch" „van
ons" is: vliegtuigen, auto's, de ra_
v»io en een ijskast-
En over dienzelfden weg, tusschen
de hotelbungalows, schuift de ge-
ruischloosheid der djongos, de in-
landsche bedienden voorbij, een an
dere wereld achter een masker van
Oostersche rust. Ik kon hun niet
vragen, wat zjj ervan dachten, mis
schien dachten zij hier reeds lang
heelemaa! niet over.
Maar waarschijnlijk zal uwe be
langstelling meer practisch gericht
zijn: Welnu, Nederlanders noch In
donesiërs leven in Batavia achter
prikkeldraad, er zijn, voor zoover
wij geïnformeerd zijn, geen ontvoe
ringen meer, er wordt niet meer ge.
schoten dan ln Amsterdam na de
bevrijding, maar gemakkelijk heeft
de burger het op den dag van van
daag hier zeiter niet.
Het uiterlijk van de stad, met haar
groot aantal uniformen, het gejak
ker van militaire wagens de wijze
waarop zeer veel vrouwen zich ge.
liëerd hebben met alles wat uniform
draagt, de verhalen vap corruptie, „schot in".
de centralisatie van een aantal ci
viele diensten in officieel half-mili-
tair verband, de extra-bevoegdheden
van nieuwe instanties met beknot,
ting van particuliere initiatieven, de
klachten over gebrek aan effieiente
werkkrachten op de tientallen bu
reaux, de aarzelende manier, waar
op het geweldige en zeer ingewik.
kelde raderwerk van het openbare
leven weer gaat draaien, dit alles
herinnert sterk aan een toestand,
die wt) zelf na de bevrijding in Ne
derland kenden.
Nee, de burger heeft hel zeker
niet gemakkelijk: Batavia is plot
seling een millioenenstad geworden
en iemand van de huisvesting.com-
missie vertelde mjj, dat er per M2.
drie viermaal zooveel menschen
wonen als voor den oorlog. Van
daar, dat de woningnood zeer ur
gent is. niet alleen door de aanwe.
zigheid van een groot aantal troe
pen, die uiteraard vele openbare ge
bouwen en woonruimte in beslag
genomen hebben, maar ook door het
feit, dat uit Midden.Java practisch
alle Europeanen zijn afgevloeid naar
Batavia, terwijl het vraagstuk der
huisvesting van ex-geïnterneerden
een en ander nog moeilijker maakt.
De prijzen zijn enorm gestegen:
rijst van 0.08 tot 1.25 per liter,
eieren van twee cent tot twee
kwartjes, aardappelen van acht cent
tot een rijksdaalder, een kip, die on
geveer alle records slaat, van vijftig
cent tot oen tientje.
Afgezien van de gedistribueerde
artikelen, waar men va.n leven kan.
is op de zwarte markt alles te krij
gen en dikwijls nog goedkooper dan
de officieel verstrekte voedings
waren, die veelal uit geconserveerd
voedsel van vroegere geallieerde le-
gervoorraden bestaan. Er is geen
gas, het iichtnet is dusdanig over.
belast, dat sommige wijken dea
avonds in het donker zitten, de druk
op de waterleiding is te gering, ko
len zijn er ook niet.
Ook de samenwerking tusschen
de Republiek en Het Gouvernement
verloopt nog niet altijd naar beider
wensch. ZToo zijn er bijv. twee ge-
meenterein:gingeneen republikein,
sche en een Nederlandsche, die zoo
zeer op eikaars activiteit vertrou.
wen, dat in sommige wijken geen
van beide werkt.
En toch, ik hoop dat u mjj deze
uitdrukking niet kwalijk neemt, toch
zit er, volgens menschen die hier
na een half Jaar weer terugkeerden.
