Regeering beoogt wijziging?
G
Ger brandy
11
over het Indië-accoord
Duitsche demonstraties
Het proces tegen Mgr. Tiso
Recht shoo gleerar en bepleiten
goedkeuring
ONGSLAGEN
68ste JAARGANG
DINSDAG 3 DECEMBER 1946
No. 20J
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
tegen Nederlandsehe eischen
Het consumenten-
crediet
TE BRATISLAWA
BEGONNEN
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DIRECTEUR: J. KUIJPERS
ALGEMEEN REDACTEUR DIRECTEUR: J. KUIJPERS HOOFDREDACTEUR
W. A. irA.AJL.VAST MGR DR J W I T L O X
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE BROERSVEST 8, SCHIEDAM. TEL,. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P.MND.. f'o.2Ö P. WEEK
Naar wij vernemen, is de waarschijnlijkheid groot, dat het
Kabinet de basisovereenkomst van Cheribon niet integraal
zal aanvaarden en, slechts van amendeerende voorstellen
voorzien, aan de Sfaten-Generaal zal voorleggen. Veertien
hoogleeraren in het recht aan de universiteiten van Leiden,
Amsterdam, Utrecht en Batavia uit Utrecht behoort prof.
Pompe tot de onderteekenaars heeft gistermiddag den
ministerraad een schrijven overhandigd, waarin zij als hun
meening te kennen geven, dat de Staten-Generaal thans de
ontwerp-overeenkomst van Linggadjati onmiddellijk moeten
behandelen en goedkeuren.
C.-G. bij de Koningin
Maandagmiddag om 5 unr heeft
H. M. de Koningin de leden van
de commissie-generaal in audiën
tie. ontvangen.. Het onderhoud
heeft ruim een uur geduurd.
Ter adstructie van deze meening
en tevens ter weerlegging van het
adres van vijf hoogleeraren, die
betoogden, dart die goedkeuring op
het oogenblik rechtens ongeoor
loofd is, voeren zij een zevental
punten aan, waarbij zij er zich
van onthouden, in te gaan op d'e
politieke en juridische mérites van
de ontwerp-overeenkomst.
De ontwerp-overeenkomst, aldus
adressanten, bedoelt een hervor
ming van het Koninkrijk, zooals dit
In de Grondwet staalt omschreven.
De grief, tegen de ontwerp
overeenkomst aangevoerd, dat zij
bestaat in regelingen en oplossin
gen van onbestemden aard, gaat
voorbij aan het karakter der over
eenkomst, van te zijn een basis-
vereenkomst; de concrete behuizing
van het toekomstig Neder landsch-
Indonesisch samen-leven zal eerst
geteekend kunnen worden na een
diepgaand staatkundig en rechts
kundig ovarileg waartoe te Batavia
en Linggadjati in de afgeloopen
maanden de voorwaarden en gege
vens ontbraken. De basis-overeen
komst moest juist die voorwaarden
Scheppen.
De Nederlandsdbe vrouwenbe
weging zond het volgende telegram
aan den minister-president en aan
de voorzitters van de Eerste en
Tweede Kamer der Staten-Gene
raal; „De Nederlandsehe vrouwen
beweging, vertegenwoordigende dui
zenden vrouwen uit alle bevolkings
groepen en van alle gezindten, is
van meening, dat de basis-overeen
komst van Linggadjati door het
Nederlandsehe volk moet worden
aanvaard, omdat hiermede een
grondslag wordt gelegd voor vrede
en samenwerking tusschen Neder
land en Indonesië".
Sjahrir over het ontwerp
Zondiagimonaen is heit Indonesi
sche stadsbestuur van Batavia bij
een geweest. Tijdens de vergadering
voerde ook Sjahrir het woord- De
toespraken hadden de stneikkjiing
de hoofdelementen van de ontwerp
overeenkomst te verduidelijken.
Sjahrir kwam op tegen de voor
stelling, als zou men door dit re
sultaat met handen en voeten aan
het „Nederlandsehe imperialisme"
zijn overgeleverd en wees er op,
dat het ontwerp moest worden ge
zien als een begin van datgene,
wat nog gedaan moet worden,
voordat men kan zeggen, dat alles
tusschen die betrokken pertijen ge
regeld i3.
Sjahrir vroeg zich af, of de In-
I donesiëirs zich er wel van bewust
i waren, walt d'e consequenties van
een onafhankelijkheid voor hen
zouden zijn. Hij gaf hiervan een
schetsmatig overzicht en gaf uit
drukking aan de hoop, dat het
Indonesische volk een waardige
plaaits zou innemen in de rij der
onafhankelijke volkeren. Tenslotte
sprak hij de hoop uit, dat deze
j na lang en rijp overleg bereikte
ontwerp-overeenkomst in Nederland
door regeeTing en volks ver tegen-
woordiging gunstig ontvangen zou
worden.
Stem uit een heel
anderen hoek
Douglas Wilkie, de buiitenland-
sche overzichtschrijver van de
'„Melbourne Sun", schrijft, dat de
Calvinisten, een deel van die Ka-
itholieke partij en de „z-g. libera
len" in Nederland de ontwerp-
I overeenkomst melt Indonesië heb-
ben getorpedeerd. „Een deel van
de schuld van de hernieuwde vijan
delijkheden ligt bij de op schieten
beluste Indonesische nationalisten,
die de bepalirngen van het bestand
niet nakomen, welllicht als gevolg
van provocatie. Aan den anderen
kant is de. wereldopinie geneigd
de Nederlanders voor de impasse
aansprakelijk 'te stellen".
Douglas Wilkie schrijft verder,
dat de oppositie voor een groot
deel alleen maar Hollandische kop
pigheid is. Karakteristiek daarvoor
is de houding' van de fanatieke
royalistische Calvinisten en een
Prins Bernhard heeft gisteren een aantal Britsche officieren van
de special forces onderscheiden, waarhij hij o.m. zeide: Behalve
deze onderscheidingen veroverde gij een warm plaatsje in ons hart".
groepje professoren, die met ge
wichtige gezichten op „juiridisclue
gronden" de ontwerp-overeenkomst
veroordeelden.
Deze afwijzing van de overeen
komst, aldus die „Melbourne Sun",
versterkt de uljlra-llinkscfben, als
Soekamo, en ondenmiijmt het gezag
van den gematigden Sjahrir.
De heer Raden Abdoekadir Wid-
jojoatmodjo. adviseur in buiten
gewonen dienst van den luit.-gouv-
gen-, zal Woensdagavond a.s. om
19 uur 15 in de rubriek „het rijk
overzee
den
Het transigeeren over de
hoogste belangen des rijks
moet ophouden
Maandagavond heeft prof. mr.
P. S. Gerbrandy een radio-toe
spraak gehouden over de ten aan
zien van de problemen in Indië
te nemen beslissingen.
Tenzij wij resoluut ons omkee-
ren op den weg, die ons thans
heeft gebracht tot de ontwerp-over
eenkomst van Linggadjati, aldus
spr., is onze reoihtvaardige zaak
verloren.
Deze. door de commissie-generaal
geparafeerde overeenkomst, die de
Ned. souvereiniteit over Ned.-Indië
prijsgeeft, feitelijk die volken al
daar uitlevert aan een kleine bo
venlaag, welke staat onder leiding
van een man, die met onzen vijand
en dien van zijn eligen land colla
boreerde en welke overeenkomst,
om zekeren schijn te redden, een
koning aan den top zet van een
unie, die voor de helft republiek
is. deze, door de commissie-gene
raal of waarschijnlijk meer naar
waarheid deze door de driehoeksfi
guur dir. Van Mook, Sjahrir, Lord
Killeairn, geprojecteerde staatsrege.
ling beëindigt, als ze grondwet
wordt, het rijk der Nederlanden
en verspert de volken in Ned.-Indië
enhet volk van Nederland den weg
naar een betere toekomst, betoogde
spr
„Men heeft niet zelfstandig het
beleid bepaald, althans dat voor
een deel aanvaard uit Britsche
hand", aldus prof. Gerbrandy.
Spr. keerde Zich vervolgens te
gen het argument: „Het kon niet
anders". Volgens spr. had het zeker
anders gekund, indien niet eenigen
der huidige bewindsmannen Ned.-
Indië innerlijk reeds hadden losge
laten.
Vervolgens kwam prof. Gerbran
te spreken over Ue be teekenis
van Linggadjati en de gevolgen, die
het accoord op Nederlands positie
zou hebben.
Het accoord van Linggadjati be
rust, volgens spr., niet op een hei
lig moeten. .,Het roer moet radi
caal om Het transigeeren over de
hoogste belangen des rijks met Soe
kamo, president van een republiek,
dlie geen republiek is, moet ophou
den Het heeft geleid van de eene
vernedering naar de andere en zal
dat blijven doen".
„Men late zich toch niet in een
dwangpositie brengen. Laten toch
regeering en Staten-Generaal, die
voor groote moeilijkheden, maar
ook voor groote verantwoordelijk
heden staan, ook niet den weg be
wandelen van amendeening van
een acooord, hetwelk zou zijn als
het slaan van een spijker in het
zand".
Spreker was van meening, dat de
republiek niet in staat is het Ned-
gezag over te nemen.
Tenslotte beval spr. als eenigen
weg tot redding aan een politiek,
gedragen door de boodschap van 7
Dec. 1942, die aanstuurt op een
rijksoonferentlie, waarop slechts ge
sproken zal worden met loyale ver
tegenwoordigers der verschillende
volken en groepen.
In Emdem is Maandag een massa
demonstratie gehouden tegen de
Nederlandsehe eischen voor een
een herziening van de grens met
Duitschland.
De bungs meester v«w* Emden be
sprak de uitwerking, die de grens
wijzigingen zouden hebben op
Emden en het district Oost-Fries
land en zeiide volgens A.P.: „Wij
eischen dat er bij de oplossing van
de territoriale kwestie rekening
gehouden wordt met de ware men-
schelijkheid.
Wij vragen het Nederlandsehe
volk om de inspanning van Oost-
Friesland te steunen. Wij verzoe
ken één volk te mogen blijven en
niet verdeeld te worden in deze
ure des gevaars".
De president van de kamer van
koophandel, H, Fisser, verklaarde,
™t de „ondergang" van een haven
als Emden niet toegestaan mocht
worden, daar deze sinds het einde
van den oorlog reeds veel van haar
vroegere belangrijkheid heeft her
wonnen.
„Emden en Rotterdam kunnen
naast elkaar bestaan", zei hij. „Aan
den eisch tot herstelbetaling van
Nederland kan op andere wijze
voldaan worden".
In een resolutie van politieke
partijen werd gezegd: „De eischen
van Nederland zijn noch mensche-
lijk, noch democratisch. De her
stelbetalingen vormen een eere
schuld voor de Duitsche democra
ten. Onrechtvaardigheid moet ech
ter niet worden vergoed met on
rechtvaardigheid".
Vertegenwoordigers van alle po
litieke, cultureele en handels-orga
nisaties, alsmede bestuursautoritei-
ten hebben te kennen gegeven, dat
zij van plan zijn een „wereldpro
clamatie" over de kwestie het licht
te doen zien.
EEN PAAR OUDE VRIJERS
Volgens mededeelingen van pers-
ijut'eaux en talrijke corresponden
ten is St. Nicolaas wederom ia
Nederland' aan het toeren.
De verwachtingen zullen der
halve wel gespannen zijn. Er is nog
een radiotoespraak hou- niet volop te krijgen evenmin als er
volop is in verscheidene beurzeq,
Doch we kunnen dit jaar weer
iets doen. Laten we ons boven
dien zoo instellen dat we, wie
we ook zijn, ons dankbaar toonen.
voor hetgeen ons wordt geboden.
Want de geest van het St. Nico-
laas-f estij n. culmineert bij velen
wel in de gedachte: hoeveel kan
ik op Zijn feestdag den Heiligen
Bisschop ontfutselen, maar het
gansche geschenken geven en ont
vangen moet zijn hoogtepunt vin
den in een ruime maat van goed
heid en erkentelijkheid..
Over de helpers van den Sint
bewaar ik liever het stilzwijgen.
Over Zwarte Pieten heb ik 't heele
jaar ai geimord en gelezen. Het
zwarte-piet-zy.n wordt, naar ik
begin te gelooven, een vaste be
trekking. Overal komt men derge
lijke lieden tegen; geen enkele
stand en geen enkel beroep zijn
Vrij van pietachtige amateu»s en
doorgefourneerdten
Wat me verheugde in de laatste
week was het weder verschijnen
van die ouderwetsche vrijers. Xk
heb er zelfs twee gekocht. Beide
poppen heb ik van een naam voor
zien. Zij heeten nu „Treurniet" en
,,Zeurniet".
Wat zullen die smaken na al
dat gelamenteer van de afgeloopen
maanden.
Eet „Treurniet" en „Zeurnief*
zal ik herhaaldelijk zeggen.
Doet u ook mee met deze spe»
culaasactie? Laten we zeggen voor-
loopig tot Kerstmis.
Zet 'm op, oude vrijers.
HENK VAN DER MAZE.
Naar wij vernemen, is de ter
mijn voor het aanvragen van een
consumenten-crediet opnieuw ver
lengd en wel thans tot en met 14
December. Voor de opvarenden van
binnenschepen en ter koopvaardij
sluit deze termijn 31 December.
Onder den invloed van de pro
paganda, welke er de laatste we
ken voor is gevoerd, is het aantal
aanvragen wel belangrijk geste
gen, doch het bedrag, er voor
uitgetrokken, is nog niet verwerkt.
Ook vernamen wij nog, dat het
waarschijnlijk niet mogelijk zal
zijn het crediet op 1 Januari a.s
in werking te laten treden. Men
verwachtte, dat het wel een
maandje later zou worden
Tegen mgr. Josef Tiso, presi
dent van de „Slowaaksche repu
bliek" tijdens de Duitsche be
zetting van Tsjechoslowakije, is
Maandag voor een volksgerechts
hof te Bratislawa het proces we
gens samenwerking met Duitsch
land begonnen. De acte van
beschuldiging beslaat B13 blad
zijden.
In verband met het vertrek van de Britsche troepen werd op het
Koningsplein te Batavia een afscheidspa'ade gehouden, waaraan
door Britsch-Indische troepenaf deelingen werd deelgenomen.
Mgr. Tiso wordt en- van beschul
digd, contact te hebben gezocht
met de leidiendie nazis, zooals doe
ring en Von Rfbbenlirop, teneinde
hun steun te verkrijgen bij de
afscheiding van Slowakije van den
Tsjechoslowaakschen staat. Hij
heeft tevens de onafhankelijkheid
van Slowakije uitgeroepen. Migr.
Tiso verzocht om bot zenden van
Duitsche terroristen naar Bratislawa
om de politici, die zich tegen de
afscheiding verzetten, te inltimii-
deeren. Het laatste gedeelte van de
beschuldiging gaat over mgr. Tiso's
maatregelen in Slowakije zelf, in
hetr bijzonder zijn strijd tegen de
partisanen en de deportatie van
joden.
Na een uur te hebben overlegd,
heeft het Hof 'n verzoek van mgr.
Tiso's verdediger om een proces
voor een internationaal gerechtshof
verworpen. De bewering, als zou
mgr. Tiso's arrestatie in Duitseh-
'and een inbreuk zijn op het inter»
nationale recht, werd ontkend. De
arrestatie werd verricht met goed»
keuring van de Amerikaansche
bezettingsautoriteiten.
De veiligheidspolitie, aldus „U.
P.", had speciale voorzorgsmaat
regelen getroffen om een ongestoor
de behandeling van de zaak te ga
randeoren.
Met mgr. Tiso zullen terecht
staan zijn minioter van binn/eu-
landsche zaken, Sano Mach en zijn
minister van buitenlandsche zaken,
Ferdinand Durcansky, welke laat
ste echter bij verstek gevonnist zal
l moeten worden,
