Naar de beslissing over Indië De hoed. DE KOUDE van gisteren „Afdoende maatregelen" aangezegd Jg er geen eenheid mogelijk Rommes rede die den moordenaar verried fe DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN H00I.DBÏDAe,,0 fete JAARGANG' DINSDAG 17 DECEMBER 1916 No. SÖÏ9Ï m een ^STS,£l aS^Commlssi^Generaal aanwezig - werd gistermiddag bronnen met de voorloopig laatste acte van het Lmggadj ad- wajangspel, dat door de agitatie, de laatste weken er tegen verwekt, tot een drama dreigde te worden. De redenen van dezen zeer betreurenswaardigen loop van zaken ontvouwde prof Romme, die in een magistraal betoog van anderhalf uur als eerste spreker de principieele aspecten van het werkelijke Linggadjati belichtte en daarbij gelegenheid vond in vragenden vorm opbouwende critiek te oefenen op de details der aan de Kamer overgelegde stukken. Voor het overzicht van zijn rede en de verklaringen van de andere sprekers, verwijzen we naar de pagina 8 4 en 5. dat de rechtsorde dat toelaat; 3. dat aan de beginselen der koninklijke rede positief wordt vol. daan; dat daaraan de weg niet wordt versperd, maan- de noodige ruimte wordt gelaten; GOED POLITIEWERK AMELAND GEÏSOLEERD Het K N M i te De Bilt heeft TE MARSEILLE VAN BURINK KREEG TIEN JAAR DE NIEUWE TEXTIEL- PRIJZEN ALS HET „VOLKSLEGER" BLIJFT SCHIETEN NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT DIRECTEUR: J. KUIJPERS MGR. t)R J. WITLO UR^ui VOO If REDACTIE EN ADMINISTRATIE l BROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, f 1.10 P. MND., 0.26 P. WEEK rEMEEN REDACTEUR A. PAALVAST 4. dat aan missile en zending behoorlijke vrijheid wordt verze kerd; 5. dat de Unie wordt een sou- vereine staat met souvereine be hartiging van gemeene belangen; 6. dat artikel 1 niet bedoelt een afscheuring, een verheffing tot een staat, in strijd met de Grondwet; 7. dat de erkenning van de re publiek slechts bedoelt, dat zij de facto gezag uitoefent in oen rijks deel, dat rijksdeel blijft; 8. dat ondemteekening geschiedt met volledige handhaving van de Met een ontegenzeglijk hoog staande rede heeft de katholleke- fractieleider, prof. Romme, de dis cussies over de ontwerp-overeen- komst van Linggadjati geopend. Scherp heeft hij onderscheid ge maakt tussch/en de 17 punten zon der meer. tegen welker ontijdige publicatie hij met volste recht het ernstigste bezwaar maakte, en de basis-overeenlkamst mèt de regee- ringsverklarinig en mèt de toelich ting van de C.-G- (Dut zijn de initialen van de commissie-generaal, niet van C. Gerretson!) Hij liet geen twijfel over: tegen Linggadjati zonder meer, of althans tegen Linggadjati in de gangbare opvat ting, heb ik onoverkomelijk be zwaar; met Linggadjati plus regee. ringsverklaring en toelichting kan ik meegaan, mits de regeering een dlixideLijk anbwioord geeft, zoodat met narm« op door mij genoemde punten geen spoor van twijfel overblijft- En nu zouden wij met klem de vraag willen 6tel5en: wordt hier door den katholieken leider niet de weg aangewezen, waarop ook de tegenstanders van Linggadjati, die zich tot nu toe zoo hevig heb ben geweerd, een heel eind zouden kunnen meegaan? Immers uit zijn rede blijkt toch wel. hoe voorbarig zij handelden die zich zonder meer ofwel vóór of tegen het ontoege- licble ontwerp-accoord uitspraken. Wat zou het een kracht beteekenen voor de regeering en voor hen, die namens haar de onderhandelm. gen verder zullen voeren, met name tegenover den partner in Indië, indien de Tweede Kamer in groote meerderheid of zelfs nagenoeg in haar geheel zich zou kunnen veree. niigen op 'n resolutie, in den voirm van 'n motie of anderszins, waarin de voornaamste punilen van Rom- me's rede, door een duidelijke regeeringsverklaring gedekt, des noods met naime werden genoemd, zoodat zou kamen vast te staan (wij volgen de volgorde van Rom- me's rede): 1. dat het arbitrage-artikel uit sluitend slaat op den overgangs tijd. niet op de nieuwe rechtsorde; 2. dat vermindering van troepen. Sterkte niet mag geschieden voor- geldende grondwet van het Ko ninkrijk; 9. dat mèt de basis-overeenkomst j ook de regeeringsverklaring en de toelichting der C-G. geteekend I worden; 1 10. dait elk deel van Indie, ook binnen de republiek, de kans krijgt op een eigen status langs demo- cratischen weg, zonder dat terzake van democratie daaraan hoogerc eischen gesteld Worden' dan aan de republiek. Wij herhalen de vraag: zou men op dezen grondslag niet kunnen komen tot eensgezindheid? De voornaamste punten toch zijn hier bij door den katholieken leider scherp gesteld. Uit zijn rede sprak ook vertrou wen; het vertrouwen dat de rijks eenheid mogelijk blijft op de basis van wederkeerige vrijwilligheid,. Uit zijn rede sprak fierheid; hij bewandelt in letterlijken en figuur lijken zin een Koninklijken weg: de Koninklijke rede blijft de toets steen. Juist ook in het bewustzijn, dat we niet meer onder dwang staan miaar over voldoende macht beschikken roept hij Indië toe: wij begeeren riiet anders dan uw na tionalisme te Zien groeien. Moge de oppositie zich eens af vragen. of er, na de regeerings verklaring en de toelichting, althans niet eenige waarheid schuilt in Romme's woord: Er is beroe ring gewekt over iets, dat achteraf een fantoom blijkt en vooral: of er met eensgezindheid op basis van de door Romme aangegeven pun ten niet méér te bereiken en, als men wiil, te redden valt dan met tweespalt en verdeeldheid. De laatste werkzaamheden aan het wegdek van de verkeersbr,,g bij Zaltbommel zijn beëindigd, zoodat het verkeer weer onbe lemmerd, zijn gang kan gaan. Nu is het nog wachten op de brug bij Hedel. T_- nTTOAT rippn iden, OP dit traject worden gevlogen. I A l vvrn.1lr.cz Vlöt lilt VPT- De vorstperiode, welke zoo plotseling en fel haar intrede heeft gedaan, zal voorloopig nog wel aanhouden. De weer profeten laten ons daaromtrent niet in twijfel. Voor degenen, die daar nieterg op gesteld zjjn, is het misschien een troost te weten, dat het in Noord-Siberië 70 graden onder nul is. Behalve ijspret brengt de koude ook veel narigheid, vooral voof de bewoners in de zwaar-getroffen gebieden. Ameland is ook plotse ling door de vorst overvallen. Kon de postboot Zaterdag nog met moeite oven het wad komen, nu is de waterstand zoo laag geworden, dat de postboot niet meer vlot te krijgen was. Er bevindt zich veel ijs busschen het eiland en den vas ten wal en er bestaat geen vooruit, zicht, dat de boot de eerste dagen zal kunnen varen. Dank zij het initiatief van bur gemeester Walda. is het vliegveld met hulp van de Ballumer bevol. kina zoodanig vergroot, dat er thans ook grootere vliegtuigen kDeeNed.iuchtstrijdkrachten zul len zoolang het i«£emertvoort duurt Vluchten van Leeuwuiucii uitvoeren Niet alleen post. doch oók passagiers zullen voor -over plaatsruimte aanweziig js van d vliegtuigen gebruik kunnen m Te beginnen met Woensdag er om den anderen dag, onvoor ziene omstandigheden voorbehou- uit de gegevens, welke het uit ver scheidene plaatsen ontving, de vol gende lijst van de heerschende vorst in graden Celsius samenge steld: Maandag 16 Dec. Twente 9 uut 10 graden C., 12 uur 7 graden C.; Den Helder 9 uur 5 gr. C„ 12 uur 10 gr, C.Vlissingen 9 uur 7 graden C., 12 uur 5 graden C.; De Bilt 9 uur 9 graden C., 12 uur 6 gr. C.; Schiphol 9 M. 6 gr. C., 12 uur 5 gr. Zondagavond zoo meldt ,.A P."> heeft de politie te Marseille twee mannen gearresteerd!, die ervan verdacht werden den Noorschen Consul ter plaatse. F. Marstrander, vermoord te hebben Op 26 November werd deze Noor- sche autoriteit tijdens de lunch door inbrekers verrast en neerge schoten, zooals men weet. De politie, die een hoed had ge vonden. dien de dieven bij hun vlucht hadden achtergelaten, kreeg daardoor een spoor te pakken. De man, dien zij achtervolgden, was een Corsicaansche caféhouder, die. n-aar bleek, op 8 December naar Ajaccio was vertrokken. De politie vloog naar Ajaccio, arresteerde hem en bracht hem naar Marseille terug voor het verhoor Tenslotte noemde hij zijn mede plichtige, maar deze tweede man ontvluchtte. Politie-honden, „die de achtervolging inzetten, brachten de politie naar zijn schuilplaats. De politie deelde mede. dat hij na een verhoor, dat een nacht had geduurd, volledig had bekend en dat de dienstbode van de familie Marstrander cle beide mannen had herkend. Mevrouw Marstrander bevindt zich thans in Oslo Het vroegere Rotterdamsche gemeenteraadslid G. van Burink is door het bijzonder gerechtshof C„ Eindhoven 9 m loV C."l2 «ur I o-ude^nd^be actvitmt 7 gr C.j Leeuwarden 9 uur 9 gr. gedurende de hezetmgsjaren ve_ C, 12 uur 4 graden C.; Groningen i oordeeld tot tien jaar ge 9 uur 7 gr. C„ 12 uur 4 graden C.: straf, met aftrek van prevenUev Beek (L 9 uur 9 graden C, 12 hechtenis en met verlies van bei uur 7 gr. C Gilze Rijen 9 u. 10 gr. |de kiesrechten voor het leven. De C 12 uur 8 graden C. eisch was 15 jaar. De Staatscrt. van Maandag Be vat de reeds aangekondigde nieu we prijzenbeschikking voor den textielhandel, waarin de lagere handelsmarges zijn verwerkt. Deze beschikking en hiermede dus ook de prijsverlaging voor textie goe deren treedt 15 Januari a.s. in werking. - Dezelfde Staatsc?t. bëvat een prij zenbeschikking voor den kleinhan del in papierwaren enz., welke 24 December a.s. in werking treedt. Maandagmorgen beeft een mi litaire woordvoerder het volgen de overzicht van de militaire si tuatie in Ned.-Indië gegeven: V-ij dagmiddag heeft de ter ritoriaal troepen-commandant van Noord-Sumatra den laison- officier van de T. R- I. op het hoofdkwartier der Z-b-igade ontboden en hem meegedeeld, dat, indien de beschietingen van het Lasjkar Ra'jat (volksleger) zouden voortduren, van Ned. zij de afdoende maatregelen zou den worden get-offen. Sint Nicolaas heeft ook aan Indië en speciaal aan onze troepen te Batavia een bezoek gebrachtSint kon niet op den grooten dag zelf komen, maar arriveerde een dag later. Eerste bezoek gold den legercommandant, luit.-gen. Spoor Hoewel Vrijdagmorgen de alge- meene militaire toestand te Medan rustig was, is de laatste dagen de activiteit van sluipschutters weer toegenomen. Te Padang heeft de militaire po rtie een zuiveringsactie in de stad ondernomen waarbij 44 personen, verdacht van moord en het wer- J pen van handgranaten, werden, gearresteerd. Te Batavia is Zaterdag in het gebied van Babakan een Ned; pa- trouille door ongeregelde benden 'beschoten. De Nederlanders beant woordden het vuur, waardoor een Indonesiër werd gedood. Aan Ned, zijde werden geen verliezen ge leden. Ten Noord-Oosten van Bandoeng heeft Vrijdag een overval plaats gehad oip een Ned. patrouille, waar bij aan Ned. zijde één man den dood vond. Te Ajeuhkolot arri veerden zij gevlucht waren vanwege de daar heerschende terreur van rampokbenden. Aan de Oostzijde van Stmarang zijn Ned troepen een zuiverings actie van het kampongcomplex Be gonnen. Aan beide zijden werd gebruik gemaakt van de artillerie. Aan Ned. zijde vielen één doode en een zwaargewonde te betreu ren. De republikeinsche verlie zen zijn onbekend. De actie duurt nog voort. Op Bali reed een, Ned. vracht auto op een landmijn, waarna de inzittenden werden beschoten en een vuurgevecht ontstond. Bij de reeds eerder gemelde grootscheePsche zuiveringsactie ten Zuiden van Makassar is het hoofd kwartier van de T R. I. ontdekt waarbij het hoofd van den inlich tingendienst is gearresteerd en verschillende T. R. I.-commandan- ten werden gedood. Een hoeveel heid munitie en wapens is in be slag genomen benevens een uit gebreid archief, waarin zich een lijst bevond met voormalige led» van de P. N J. en een aantal Ja- pansche vlaggen en vlaggen van de „Banteng Mierah" Iroode buffel) De bevolking van Soerabaja Volgens een opgave van het bu- reau Bevolkingszaken van Soera baja is het aantal inwoners van de stad sedert 5 Nov. met 6575 toe genomen. Hiervan zijn 4854 Ja vanen en Madoereezen. Het aant,al ingezetenen bedroeg de vorige maand 182 263. welk getal op 9 veernen wederom een 50-tal Dec. was opgetoopen tot 188.338, Vluchtelingen uit het repub ikein- waarvan 128.325 sche gebied, die verklaarden, dat doereezen en 43.302 Wnneezen. V oorloopige raad voor Banka Bij besluit van den luit. gouv. gen. is in afwachting van de voor bereiding van de vorming van een autonoom ressort Banka de ,,Voor- loopi.ge Raad van Banka" ingesteld De raad bestaat uit vijf en twin tig leden; hiervan zijn 14 Indone siërs, 9 Óhineezen en 2 Nederlan ders- De Indonesische en Chineesche leden zullen door verkiezingen worden aanewezen. Actie tegen het Cheribon- pact. Het algem. Ned. Verbond be sloot een motie te zenden aan de Staten-Generaal ten gunste van de handhaving van de ongeceel- >de eenheid van het Koninkrijk der Nederlanden. Voorts hebben nog eer aantal hoogleeraren zich aangesloten Bij het door 109 hoogleeraren onder- teekende telegram van 4 Dec. j.l,. inhoudende sterken aandrang de ontwerp-overeenkomst van Ling gadjati in dezen vorm niet te aanvaarden. Onder voorzitterschap van Prot. mr. P- S Gerbrandy is gevormd een nationaal comité ..Handhaving rijkseenheid", dat zich ton doel stelt het centraal orgaan t» vor men van alle acties, wélke in net land gevoerd worden tegen hei aanvaarden van het ontwerp-ac coord van Linggadjati. waardij het er naar streeft den tegen het ontwerp-accoord* van Linggadia 1 gerichten tegenstand, welke zich naar het oordeel van het cojm-é overal ir «ton lande in alle knn, gen. partijen en groepen open baart, door vereemging van krach- ten zoo sterk mogelijk te ma m Viif-en-twintig notarissen allen resideerende te Amsterdam, hebben een adres gericht aan de Stolen- Generaal waarbij zij hebben ver zocht de concept-overeenkomst van Linggadjati in het belang, zoowrt van de volkeren van Indonesië als van de bevolking van Nederland, niet aldus te aanvaarden-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1946 | | pagina 1