Eén LANGE Terreur-reportage
Unie met België en Luxemburg
I
Vóór of tegen DE DOODSTRAF
Priester-j ubilea
in 1947
De
commissie naar
West-Indië
In den sector van het stille Tjermé
met onze jongens
*1
wmmtm
PAGINA 4
VRIJDAG 20 DECEMBER 1946
in het Bisdom Haarlem
OUD-BURGEMEESTER VAN
GEMERT VEROORDEELD
SOERABAJA, 4 December 1946
„Och", zei kolonel Van <jer
Meulen uit Vianen aan de Op PcttrOuille
Lek. en hij keek naar de
reusachtige stafkaart van
het Soerabajafront, ,.we
zijn toch kolonialen en fels we slaan Is het toch om de
Indonesiërs te onderdrukken.Alleen in de kampongs
gelooven ze dat niet en de bevolking die uit de .brandende
kamponghuizen vluchten moet, gelooft *t ook niet en de
loerahs (kamponghoofden) gelooven 't ook niet. maar meestal
kunnen ze dat niet meer vertellen, want dan zijn ze al
gekidnapt.... alleen 14.000 km. hier vandaan, In Holland,
dfefer schreeuwen ze moord en brand!"
TEZAMEN IN EEN SLAG
GROOTE MOGENDHEID
VEILIG VERKEER
VORST BEREIKT
HOOGTEPUNT
Helicopter als postbode
NIEUWE STRIJD OVER
RECHT
Vergelding en cultuur
Zondag manifestatie op
het St. Pieterplein
DE ANTWERPSCHE
HAVENSTAKING
50 JAAR PRIESTER: 15 Augus
tus 1947; J. M. C. Nuyen, rustend
Rector van het Weeshuis te 's-Gra.
venhage, thans verblijvend te
'S-Gravenhage, Prinsegraeht 36; J.
G. Onel, pastoor te Roelofarends-
Veen.
40 JAAR PRIESTER: 15 Agustus
1947: C. J. Boekhorst, Deken en
Pastoor te Buitenveldert; H. A.
Bots, Pastoor te Halfweg; E. B.
Derksen, Pastoor te Oud-Ade; F. B.
J. M. Filbry, proost van het Ka
thedraal Kapittel en plebaan van
St Bavo te Haarlem; J. Th. Jacobs,
Deken en Pastoor te Alkmaar; B.
F. Kosters, Pastoor te Hillegom
(H. Marttnus)A. W. J, Lühn,
Pastoor te Haarlem (HH. Elisabeth
en B rbara); L. P. J. Paulussen,
rustend directeur van St. Augusti-
nus, thans verblijvend te Amster
dam, Mauritskade 28; P. J. )M. J.
v, d. Pavoordt .rustend pastoor van
Beverwijk, thans verblijvend te
Eindhoven, Jan van Li'eshoütstraat
5; L H. Wanna, pastoor te Ofodam;
H. A. C. M. Wennen, pastcvr te
Nieuw-Vennep; I. M. P. A. Wils,
past, .e 's-Gravenhage (H, Agnes),
40 JAAR PRIESTER. 2ll Decem
ber 1947: P. Jongmans, pastoor te
Enkhuizen.
25 JAAR PRIESTER: 10 Juni
1947; L. M. van de Griendt, rector
te Sassenhrilm (St. Bern. Gest.);
Dr. C, J. Henning, regent van het
Seminarie Hageveld te Heemstede;
P. J. M, Heskes rector te Haarlem
(Mariastichting)H. J. M Heynen,
regent te Beverwijk (R. K. Kweek
school); A. M, Kok, pastoor te Rin-
negom; H. C. A, M, Kouwen'hoven,
pastoor te Wieringen; J, Langedijk,
pastoor te Wieringermeer; E. N. F.
Pronk pastoor te IJmuiden; J. J.
J. H. Riswick, pastoor te Maasland;
J. Rijk, rector te Vlissingen (St.
Joseph's Ziekenhuis); H. C. A. M,
Roelvink pastoor te Bleiswijk; C.
Vis, pastoor te Anna Paulowna; H.
N. M Vreeswijk, pastoor te Zwaag-
flijk.
12ȣ JAAR PRIESTER; 15 Dec.
1947: A. Groen, kapelaan te 's-Gra
venhage (H. Martha).
Van de parlementaire commissie
naar West-Indië zullen deel uit
maken voor de Tweede Kamer de
heeren Bierema (P.vd.V), Meije-
rink (A.R-), Wagenaar (C-P-N.) en
Logemann (P.v.d-A.); voor de Eer
ste Kamer mr. Kropman (K-V.P.)
en prof. de Zwaan (C-H.).
De commissie uit de beide Ka
mers der Staten-Generaal, welke
een bezoek zat brengen aan Suri
name en de Ned. Antillen, heeft
tot haar voorzitter benoemd mr.
Kropman, en tot haar secretaris
M. F. F. A. de Neree tot Babbe-
rich, commiesgriffier van de tweede
kamer. De commissie heeft het plan
in de tweede week van Januari te
vertrekken.
Het Helmondsche tribunaal heeft
gisterenmiddag den 52-jarigen J.
F. A. Vogels oud-burgemeester van
Gemert, veroordeeld tot 3% jaar
interneering en ontzetting uit de
kiesrechten voor tien jaar.
Vogels was vroeger vertegen
woordiger van Philips-tabaks-indu
strie te Maastricht. In 1942 volgde
hij een zgn. burg. stoomcursus en
in Nov. daarop werd hij tot burge
meester van Gemert benoemd. Hij
zou oa Gemer.sche personen heb
ben laten ar*»teeren om werk
zaamheden in Zeeland te verrichten.
Geeft den Kerstdagen een bijzondere
bekoring door ANGELO GATI I's
meesterwerk: „DE ZONNEVENTER".
Uw exemplaar ligt gereed bij Uw
boekhandelaar. Prijs f 7,90 gebonden.
(I.M.)
Daarna gaf hij mij, wijzend op
de kaart, een verslag van de peri-
me tero verschrij dingen rampokpar.
tijen, ontvoeringen en brandstich
tingen der laatste weken; er w.as
geen sector, waar de tegenpartij
zich aan de bestandsvoorwaarden
bad gehouden, er was practiseh
geen kampong binnen onze stra.
tegisch voor onze eigen veiligheid
volkomen onverantwoorde twee
k.m.-patrouille-zöne, die niet op
een of .andere manier was lastig ge
vallen er waren wel tientallen ge
vallen," waarin de iniheemsche be
volking deze kolonialen" te hulp
had geroepen er waren wel tien
tallen gevallen, waarin wij, ge
bonden aan het bestand, deze hulp
niet hadden kunnen bieden hef
was één lange terreur-reportage.
En den anderen morgen zat ik
aan het front in den N. W. sector
bij Tjermé. Het was een doodstil
dorp, waar vroeger een groote we
verij van een Arabier werk ver
schafte aan honderden inlanders en
waar dagelijks enkele malen een
boemeltreintje naar Lamongan
stopte op een station, dat eigenlijk
niet veel anders was dan de sta
tionnetjes in kleine Kempen-dor
pen, waar de tijd stilstaat tusschen
het amechtig vertreksignaal van
den ochtendtrein en 't verre waar-
schuiwingssignaal van de laatste
gelegenheid naar de stad 's avonds.
Nu was alles veranderd: de
weefgetouwen roestten weg in een
gehavend fabriekscomplex, 'n paar
vrouwen zaten dagen in den sc'he.
mer van haar hutten over de sche
ring en inslag harer huisnijver
heid gebogen, het treintje reed wel
weer, maar nooit verder dan Tjer
mé zelf op een der zijsporen stond
een roóde.kruis-wagen gerangeerd
en de jongen en het meisje van
kapitein De Priester uit Vught,
stonden keurig ingelijst met hun
rug naar een witgekalkten muur,
waarop met groote zwarte letters
geschreven stond: „Awas Kamoe,
Andjing Nica" (,,Pas op, jij Nica-
hond!")
In den namiddag liet hij me de
stellingen zien. Het -dorp was een
doodstil dorp, waarin niets gebeur,
de. Ik werd ondergebracht in de
compagnie van luitenant Zalbel uit
Den Briel. Het was een prettige
compagnie zooals alle compagnieën
aan 't front prettige compagnieën
zijn. Iedereen is er hartelijk en
gul en praat met je, en zoodra ze
merken dat je geen tourist" bent,
word je opgenomen in hun sim
pele groote familie, die in koor
zingt, in koor kankert en in koor
schiet om elkaar bij te staan. Ner
gens is minder pretentie ert meer
kameraadschap. Nergens wordt je
zoo gul ,,m'n laatste sigaret" aan
geboden en „m'n laatste borrel".
Nergens bestaat het leven uit een
zoo gering aantal zoo ongecompli
ceerde acten misschien juist omdat
nergens de dood zoo dichtbij kan
fijn.
Ik speelde den eersten avond
fnee in hun bridgedrive, of ik er
nooit weg geweest was .Vijf tafals
met uitgezochte kaarten voo.r tien
teams, in de enorme leege ruimte
van een fabriekshall. Om tien uur
gi.ng prompt het licht van onze
eigen centrale uit. „Dat mag de
pet niet drukke!" zei m'n maat. die
Theo van der Velde heette (Leid-
sche Gracht 96, Mokum) en stak
Voor het departement Arnhem van
de Ned. Mij voor Nijverheid en Han
del sprak lie secreta ts-generaal van
het ministerie van economische za
ken. prof. dr. P. Kuin over de eco
nomische unie met België en Luxem
burg.
Ka een korte inleiding van den
wnd voorzitter ir. Vis, herinnerde
prof. Ku-a aan de voorgeschiedenis
van deze unie De experts zijn thans
gereed gekomen met het uitwerken
Van een tarief, waarover spr. noig
geen andere mededeeüngen kon ver-
eelisffen. Over enkele maanden
«el het wetsontwerp ter ratificatie
Aan de volkflve. tegen woord! ging
Woeden aangeboden. Op 1 November
JR147 hoopt men zoover te zijn, dat
«r tusschen de drie leden van de
Unie geen economische tariefmnren
meer bestaan- Op den duur betee.
'kent dit, dat Nede tand, België en
Luxemburg waarschijnlijk «en go
als eerste prompt den brand in een
blikje met een halve liter benzine.
Alle tafels volgden. Het zweet
brak ons uit, maar een uur later
waren de transpireerende prijswin.
naars toch bekend; Germen Hofstra
uit Groningen (die met 63 ook
het dichtst den voetbaluitslag En
gelandNederland had benaderd;
hooger durfde ik niet gaan!") met
Joop Lichtenberg uit Ben Haag;
sergt.-majoor J. Kloes, die de drive
georganiseerd had. uit Castrieum,
met een anderen Grunninger, A.
Bijzet, een troostprijs voor luite
nant Den Hamer uit Den Haag
omdat ie het beste vuil gespeeld
had"
Den anderen ochtend vroeg
maakte ik m'n eerste patrouille
mee met G. Schenk uit de Heys-
terlbachstraat in Dordt, die drie
secties meenam naar Kambingan,
een kampong N.W. van Tjermé. We
doorzochten een aantal kampongs
binnen de twee kilometer-zöne,
waar de extremisten zich 's nachts
verschansten, maar meteen terug
trokken achter den perimeter wan
neer ze ons zagen aankomen. Over
al hoorden we; „Tabe toean", ner
gens een spoor van onvriendelijk,
heid.
Toen we uit de bamboehaag
van den laatsten kampongrand bra
ken, schreeuwde iemand. „Daar!"
We zagen ze rennen, heel ver weg
al. Kleine bruine figuurtjes, met
een witte uniformbroek. .,Net Pij
pte Drop, jonge! Nou gaon ze ons
achter de perimeter sitte uitlache
en wij maor sweete!"
We gingen ze niet meer achterna.
Bovendien zouden wie waarsehijn-
Onlangs is in de groote ste
den vain ons land een groot,
scheepsche "veilig-verkeersweek
gehouden, om het publiek te lee-
ren zichzelf tegen mogelijke
verkeersongelukken te beveili
ger1.
Aan den anderen kant echter
stelt de regeering practiseh geen
de.iezen beschikbaar voor den
Invoer van richtingaanwijzers,
koplampen en ruitenwisscbers.
apparaten die, naar het ons
voorkomt, toch onmisbaar zijn
bij het bevorderen van de ver.
keersveiligheid.
lijk niets gevonden hebben dan
een aantal onschuldige arbeiders
op het veld, het geweer onder den
sarong of ergens in een greppel.
„Pemoeda? Did a ada Toean!",
„Geen pemoeda's gezien, Meneer",
En daarom slingerde de lange rij'
van soldaten over dorre dorstige
sawahs vol diepgeibarsten brokkeli
ge droogtescheuren maar ,>op huis"
aan.
Drie uur patrouille
En achter ons de tegenpartij
(„wat zijn dat nou eigenlijk?"
vroeg iemand. „Vijandelijke vrien
den van ons. of vriendelijke vijan
den?") die reeds weer binnen den
perimeter hun gang konden gaan,
wanneer ze dat wilden.
Drie uur patrouille
Toen we om half tien onze eer
ste posten passeerden, hadden we
de hitte van den dag reeds gedra
genEen lange rij van moede
soldaten, den reuk van het zweet,
dat den rug van hun uniformen
donker maakte, de glimmende spo
ren op hun stef-beslagen gezich
ten
„Niets te melden, comman.
dant
Maar de dag was nog lang
J W. HOFWUK.
Weenverwachting, medege-
deeld door het K.N.M.I. te De 5
Bilt, geldig tot Zaterdagavond:
Helder weer met strenge vorst
en weinig wind, morgen over.
dag geleidelijk wat meer [be- S
wolking bij iets toenemenden g
wind, hoofdzakelijk tusschen S
Oost en Zuid; nog geen neerslag
van beteekenls, matige tot lichte l
vorst,
21 Dec.Zon op 8.45 uur,
onder 16.30 uur; maan op 6.46 S
uur, onder 15.07 uur.
Op 6 Januari zal te New York
een begin worden gemaakt met
uitgebreide proefnemingen, waarbij
pogingen zullen worden gedaan om
de helicopter in te schakelen bij
de postbestellingen in de groote
steden, aldus meldt ,,A, P.".
Een maand, of langerzullen 10
helicopters been en weer vliegen
tusschen de voornaamste postkan,
toren in de staten New York, New
Yersey, Conimectieut en zelfs tus
schen New York City en schepen»
die zich op zee bevinden.
Het landelijk comité van actie
tegen de doodstraf iheeft aan de
leden van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal een adres toege
zonden, waarin 't hum aanlbeveeldlt
aan de regeering te verzoeken:
A. Een diepgaand onderzoek on
der leiding van deskunditjjn op
massa-psychologisch, paedagogisch,
junidisch-filosofiscih en begrips-
critisch gebied te doen instellen
naar het desbetreffende probleem
in het algemeen en meer in het
bijzonder naar de juistheid der na.
volgende, dit probleem samenvat
tende stelling: dat alle lichamelijke
straffen (doodstraf, lijfstraf, folte
ring) uit massa-educatief oogpunt
verwerpelijk zijn, omdat zij zich
uitsluitend richlten op de zuiver
individueel-reflexieve instincten
van pijn- en doodvrees en daarom
wel een onvermijdelijke rechtstreek_
sche afschrikking van bepaalde
handelingen kunnen teweegbren
gen, maar de mentaliteit, waaruit
de te bestrijden misdrijven voort
komen, niet vermogen aan te tas
ten, lleiwijl zij daarentegen Ihiet
cUltureele peil der bevolking in het
algemeen in ernstige mate ver-
laigen.
B. De gratieregeling in zake
doodvonnissen in dier voege uiit
te breiden, dat daarin ook uitdruk
kelijk de mogelijkheid van Straf-
wijzigiing op massa-educatieve
gronden worde opgenomen.
C. In afwachting daarvan de
verdere executie van doodvonnis
sen op te schorten.
Met dit verzoek zitten we weer
meenschappeiyke kas zullen bezitten
voor invoerrechten.
Ala gevolg van de unie zal voor
Nederland het tarief der invoerrech
ten waarschijnlijk stijgen, voor Bel
gië vry aanzienlijk dalen, aldus spr.
Als voordeelen noemde hij de ver
ruiming van de binnenlandsche
markt, 17% millioen menschen om
vattende Het uitgebreid eccnomisch
draagvlak biedt de mogelgkheid tot
taakverdeelinig aan de industrie,
welke in een kleiner gebied niet toe
kwam aan specialisatie. Op han
delspolitiek gebied beteekent het,
dat wij met een slag een grroote
mogendheid zijn geworden, de dei de
na de Ver. Staten en Engeland.
Deze economische eenheid tens'otte
zal op den dur ook leiden tot ophef
fing van de economische grenzen
TenaVMs te kunnen beginnen, stelt
men zich voor de maatregelen gelei-
artikelen volkomen cc-zien,
delijk in te voeren, bedrijfstaksge-
wijze fcood a men een bepaalde groep
kan hA&r deviezeneontingenteerijig
words» opgeheven*
midden in den strijd der moderne
strafrechtsleer soms op humanis-
tischen, vaker nog op atheist iseh-
materialistischên grondslag, waar.
bij zooals destijds baron van Wijn
bergen in een geschrift opmerkte
eerst van de vergeldingsleer een
caricatuur werrdt gemaakt om
haar dan dood te slaan.
Juist door dé genoemde gevallen
van lijfstraf en foltering zou men
zich van de wijs kunnen latten
brengen door deze straffen als
onmensehelijk voor te stellen. Het
gaat echter in wezen om vasthouw
den aan principes in heit algemeen.
We verwijzen hiervoor naar
enkele duidelijke uitspraken van
St. Thomas van Aquino.
Van strafoplegging kan slechts
sprake zijn, waar schuld is.
Deur de straf wordt dé ge
schonden gerechtigheid weer in
evenwicht gebracht, in zooverre
hij, die door te misdoen, teveel
zijn wil volgde, men ged"wongen
wordt iets te dulden tegen zijn
wil.
„Waar sommigen worden ge
vonden, ai te zeer geneigd tot
het kwaad, die het verbodene
niet laten alleen omdat het ver
boden is, is heit nvbdzakelijk,
dat dezulken door geweld en
vrees, door strafbedreiging en
straf worden afgehouden van het
kwaad en door hen op die wijze
af te houden van het kwaad, zal
aan de anderen maatschappelijke
rust, orde, veiligheid beter ge
waarborgd zijn, en zullen tevens
zij zelf zachtjes aan er aan ge
woon worden geheel vrijwillig
te doen of te laten, wat zij
vroeger deden of lieten uiit vrpes
voor straf en op die wijze tot
goede burgers worden gemaakt".
De problemen van vrijen wil,
milieu en maatschappelijke ver.
antwoordelijkheid doen weer op-
gelcj.
Siraf moet blijven. Het volks,
rechtsbewustzijn eischt zulks. We
kunnen niet alleen volstaan met
„behandeling" of „sociale verde
digingsmaatregelen".
Terwijl in heel Italië a.s. Zondag
en 29 dezer de katholieken onder
leiding van de Katholieke Actie,
zullen getuigen van hun aanhanke
lijkheid, aan den Opperherder en
protesteeren tegen den smaal. Hem
en den clerus in zeker dee,l der
Per*~W^ s'ed a an, bereidt katholiek
Rome zLch voor op een grandioze
manifestatie, welke op het St. Pie
terplein Zondag zal plaats hebben.
Intusschen bereiken den minister
president van alle zijden dringende
telegrammen, waarin onmiddellijk
wettelijke maatregelen geëischt wor
den, om aan de 1-stercampagne te.
gen godsdienst en geestelijkheid een
einde te maken
Wegens zwaren ijsgang in den IJssel is de schipbrug bij Deven
ter, die de verbinding vormt tusschen Zutjen, W, Holland en
Twente uit de vaart genomen
.De ierbinding kan ix>or de voetgangers echter onderhouden
worden over de Bailys poor brugdoor de N. S, opengesteld.
Indien de Anw.rpsche havenar-
jbelders he-en (Vrij-eg) het werk
niet zouden bet-en h.jvat, zouden
door de regeering uaatrege.en wor
den genomen o.n het iaden en los
sen der rchepen toch doorgang to
I doen vinden.
Daar ce staking eer havenarbei.
ders riet door de vakbonden wordt
erkend en onderste und, wordt ner
gens door de stakers gestempeld,
en lubben zij geen inkomen.
Met het personeel eer binnen-
sleepdiensten en de ongeveer
6000 stakers in den sclu epsbouw
tezamen, omvat de staking than#
ongeveer 20.000 man,
