VERHALEN van marinemannen
Duitschland levert minder gas
Het vraagstuk
der gezinshulp
PAGINA 6
VRIJDAG 27 DECEMBER I94«S
Vier manéén flesch whiskey
en de drie anderen dronken niet'><*£ az^ndvWetaWniehaandl!
Ser,o-*>ant van den Haak
over Mnltatuli
VOORMALIG TELEGRAAF-
DIRECTEUR GEARRES
TEERD
Gerard Wijdevëïd 2 jaar
geïnterneerd
DE RANTSOENEERING
IN HET ZUIDEN
NIEUWE PRIJZEN VOOR
LEDERWAREN
ST. CHRISTOFFEL 30 JAAR
MINIMUMLOON HANDELS-
REIZIGERS
SOERABAJA, 5 December 1946-
I front en trok op een dijkwegje af
I dat iet3 meer naar links eveneens
oarallel met den kampongrand
In de verte vervaagde bet blauwe Adjoeno-bergmass.ef van „p Meer schoten! Een waterslang
Malang en daarna de eilanden der groene kampongs met de gleed in lange losse kronkels naar
'klapperpalmen boog boven de vlakke lage lijn van den dieper waier. vuurroode libellen
horizon; melkwit dreef de avondnevel aan een krekel begon ^echo'f Wegsloegen6^gen 'den j
driftig het lange doordringende verhaal dat alleen krekels boschrand.
kunnen verstaan, vuurvliegen ontstaken miniatuur-lampions 1 Links en rechts de pionsgeluiden
- waarnaar zij zochten, wist niemand - en om het half uur van marmmrs^ dm v^over
bensden uit een kampong verderop de doffe slagen op een baggerden- Korporaal Nols, van den
hollen boomstam, tot ook daar na tien uur de tijd stil stond- Heerienschen steenweg 78 in Kerk.
irade, die meer extremisten voor
|z'n rekening genomen had dan wie
- - Weer een paar schoten! Niemand
„Niet vervelend worden, jongens!" 1
voor, liep schijnbaar en niet altijd Ik voelde me niet pretitig en
even or. elijk „zoo maar wat mee" zeker niet toen we even later ons
maar wanneer de groepen openeen weg braken door, doornig j
waaierden om een kampe ng testruikgewas en telkens met spron-
.sevesp-en", werkten zij snel en gen zonder dekking naar een
Het studenten-sanatorium Dennenoordte Laren, dat begin '47
zal worden geopend
Een heel verhaal over hetgedisciplineerd en led-
irijwielplria'jie. Dat zou terug- piaats
komen hadden zê gelezen....
„Dan gaan ik niet meer terug!
Don't yo-u worry jonge! mijn niet
gezien' Ik heb nog soo'n mirakel
De .Alkmaarsche P.R.A. heeft
- -een goede vangst gedaan met de
r wist zijn nieuw boschje liepen,. Ze zagen arrestatie van den 40-jarigen Hen-
Begon iemand naast me, drijfnat
van het transpireeren. op Multa
ons en wij hep niet. Mijn rug be
gon pijn te dóen van het gebukt
loopen wéér een paar ver.
tuli te schelden: (sergeant M van dwaalde schoten. Een paar jongens
den Haak uit Beverwijk) '„Dan werden driftig: „Waarom schieten
met f3s 6 banden ook! Moet ik zy er VEm d;e gekijen die >t over we niet terug!"
en or rln hbol fnrar batonln I' r<
sc'-t dubbel foor betaole
I' mand viel 'm in de rede
citeerde een advertentie: „Twee v'~* Batata 'zitta»
glasharde M. P s van de Mariniers groot gas bier
(junglefighters!)Iedereen non
brulde: ,,De M- P.! ze zijn de gen
Wcnokromo-brug In Soerabaja
zélf nog nooit over geweest j
Junglefighters! HahaP'
Volgden „hoopjes" verhalen over
de M. P. en dè story over een
Mokummer, die Tijs heette meen
ik en door de M. P. in z'n kraag
gegrepen werd. bij den kolonel mot zes Maasbode
van Gijn „op paraite" (rapport) j klaar!
moest komen en daar „Acht dagen
streng. Tijs!' te hooren kreeg.
„Vraag ze beter commandant.."
(alsof het een spelletje een-en-
twir.tigen was„Dan 14 dagen!"
Tijs weg.
Nieuw verhaal: Een Drent-sche
Jongen, opgebracht wegens open
bars dronkenschap. Héélemaal
mis: enorme predikatie van z'n
commandant, waarna de jonge
Drent zeer deemoedig schuld be
kende en toegaf in slecht gezel
schap te zijn geraakt: ..Vier man.
één flesch whiskey en de drie
ancacren dronken niet.zei
hij sip.
ri Holdert, zoon van den tijdens
den oorlog overleden directeur van
de „Telegraaf". In Mei 1940 reeds
had hij zich bij de S.S aange
meld en aan den strijd aan het
Oostelijk front heeft hij acief deel
genomen. Toen hjj gewond naar
een gordel van smaragd hebben. Sergeant van den Haak, die vlak 6C„„I1U
weet je v>el Maasbode! In de soosvoor we van dekking naar dekkmg Nederland terugkeerde, hebben de
r» a. I otM>nn^fnn l-i I oof CTOün ITAfY* OOT 1
achter een
Ik zal die
nonsens niet uit m'n duimen zui-
Achter hem l ep een lange ma
gere jongen. Hé. Maasbode, dit is
Versluys. Die wil de groeten doen
aan z'n moeder in Dtn Helder"
.,Aan je meisje ook?"
,,Z'n meisje! Nee jongen, dan ben
nog niet
Jhr. C. W. J. Versluys uit Den
Helder, ct.e zeer traag maar vast
beraden als Marinier derde klas
z'n vaders voetspoor drukt (die is
overste!) lachte en liep zwijgend
verder.
Alle' mariniers hadeen vreemd
brandende oogen van de marte
lende hitte
Na twee en een half uur bereik
ten we een groote open vlakte,
links van een kampongrand, waar
sprongen. bleef staan voor een j D h hem hier ais dlrecteur
kleine philosophie: „Je nummer
moet op den kogel staan, jonge
maar op dat moment klonken een
paar doffe ploffen: „Kijk nou maar
uit, vrind, 'n beetje dekking kan
De 5e kamer van het Haarlemsoh
tribunaal veroordeelde Dinsdag
middag de N-S-B.-didhtar Gerard
Wijdeveld tot twee jaar internee-
ring, welke eindigt op 8 Mei 1947
en ontzetting uit de kiesrechten
voor den tijd van 10 jaar.
Het tribunaal laakte zijn hou
ding en optreden als rector en zijn
publicaties van voor Nederland
onteerende gedichten-
BELGISCHE FRANCS
Afgifte Ned. Bank stopgezet
Naar wij vernamen is door de
van
van de „Telegraaf" aangesteld. Cp
„dollen Dinsdag" koos hij het ha
zenpad en sedert de bevrijding was
hij nog niet ontdekt.
-, - De P.R.A. te Alkmaar kreeg een
geen kwaad waarschijnlijk, want ze ti dat zieh eetl zeewaardigen j Nedair.1 Bank de afg:ften
beginnen met mortieren:" Ik zag j tweemaster, die bij Monnikendam 1 Belgische francs stopgezet. Ver-
niets dan dorens rondom me, he »emeerd lag een verdacht persoon lmoedelijk staat dit iverband met
ophield. In' alle vroegte stelden'de Omstandigheid, dat de toegesta-
daarop eenige rechercheurs aan 1 ne crediet faciliteiten zijn uitgeput
boord een onderzoek in en vonden Nieuwe
er een slapenden man. Toen hij j word-en
,het stonk". We waaierden uit,
Ckken parallel met deze vijande
lijke linie op links gedekt door
onzen mitrailleur het terrein
bestond uit rauwe open-gebarsten
Welke krant is u?" vroeg toen i sawahs, tot de harde grond weeker
iemand.
...re Maasbode".
„O die lezen wij hier ook. Maar
als je hier nou toch bent. Kan je
niet eens een „stukkie" (altijd
heb sen ze 't over „stukkies") op
nemen?"
,,Hoe heet je?"
„Hoe ik heet?' Ook voor de
kran Ik kijk wel uit. jonge! Ik
sta nog in het politieblad van on-
d.r ie bezettingDon't you woTry,
éh! Maar luister: vertel ze maar
in Holland, dat het zoo gezellig
Is. wanneer je zoowat op je tand-
werd en voor we 't wisten waad
den we tot over onze enkels in het
water Op dat moment vielen de
eerste schoten uit den kampong
rand en iedereen maakte doodkalm
was niet bepaald aanlokkelijk
Maar er kwamen geen mortie
ren. Wat die ploffen geweest zijn
weten we nog niet. Iemand zei:
„Ganzeroeren.Opnieuw zwenk
te we af, terug de slooten door,
glijdend en plassend door de sa
wahs-
„Ja, we zijn weer eens de oud
ste en slimste geweest, hé
zeiden ander. We hadden geen
schot gelost. Iedereen slofte weer
terug op huis aan, onverschillig.
Alleen toen we zagen hoe onder
dekking van onze patrouille een
halve kampong bezig was te eva-
cueeren naar ons gebied en al deze
arme schobbers met hun heelen
huisraad op hun nek een kali door
waadden en „Tabeh toean" zeiden,
lachte er een: „Mooie stoel heb je
daar, opa Misschien wilde
hij fets heel anders zeggen
„Tabeh, toean" mummelde opa,
en toen nog een heel verhaal wat
we niet konden verstaan.
J W. HOFWIJK.
onderhandelingen zullen
geopend teneinde nieuwe
gewekt was, vertelde hij Harrie1 crediettopzeggingen te verkrijgen,
de Leeuw te heeten, papieren had j
hij echter niet Daarom wend hij 1
meegenomen naar Alkmaar, waar
het vermoeden rees, dat hij de ver
dwenen H. was; een confrontatie
bevestigde dit. Het bloed groeptee-
ken van de S S. onder den arm
had hij laten verwijderen doch een
litteeken toonde er de plaats nog
van aan- Zijn plan om volgend jaar
met de boot veiliger ooTden op te
zoeken, kan H. nu helaas niet meer
uitvoeren. In het huis van bewa
ring in Amsterdam krijgt hij daar
voor geen „Ausweis".
„COMMENTAAR" BLIJFT
Onlangs meldden wij, dat de re-
e geering overwoog de uitgave van
het weekblad „Commentaar" op 1
Januari 1947 te beëindigen. Thans
blijkt uit een mededeeling aan de
abonné's dat het blad in 1947 nog
blijft verschijnen.
dagelijks 200.000 M3. ontvangen en
wij krijgen maar 50.000 M3. per
I 1IN liiVl AUIiJLiN dag. Onze regeering geeft zich alle
moeite om de oorspronkelijk toege-
.1 „h ter,,» „MU. komt no» Dezer agen heen het rljkskoIen- stane hoeveelheid te krijgen De
wn paar gewonden soms...', en buraau aan de gas~ en electrici-;Duitschers krijgen in hun land al
■ls je dan in dié kranten een groot teitsbednjven een circulaire ver- weer zooveel invloed dat ze kolen
artikel op de voorpagina leest of zonden, waarin het publiek in ver- voor eigen rie e.n e®p Zer!i0c*
de haring nou schoongemaakt een band met den siechten kolenaan- I!ïl„ehXp^°rLbbpnenbgrt^r'
dubbeltje of ne*en en een halve „Iscnen hebben hun hierin moe-
cen mag kosten!.... en dan over voer 101 spaarzaamheid met gas ten toegeven, zoodat er naar Frank-
Indië en hoe wij 't* maken, geen en electiiciteit werd aangespoord, rijk, BelgÉë en Nederland geen ko-
wóérd eh!" aangezien er anders spertijden ^en meer worden uitgevoerd. Ook
a prom ben ik anders net ge- I sten worden ingevoerd. In Lim-1 dit. he.?ft °P onze gasproductie een
De Si-crt van 24 December bevat
de nieuwe prijzenibeschikking,
welke voor lederwaren is vastge
steld- Zij treedt in werking op 1
Januari as., doCh is gedurende
twee maanden niet toepasselijk op
die lederwaren, welke op 1 Januari
bij groot, en kleinhandelaren voor
radig zijn.
„Nou Kees, heb je dan nog een burg en het gedeelte van Brabant,!
nadeeligen invloed
middenstandsbond.
Op Dinsdag 7 Januari belegt de
cultureele sectie van den Ned.
Kath. Middenstandsbond een cul-
tureelen dag in den Stadsschouw
burg te Utrecht. Het programma
vermeldt o.m een toespraak van
Z Em. Kardinaal De Jong en een
inleiding van prof dr. Anton van
De R. K. Ver. van handelsreizi
gers, handelsagenten en verzeke
ringsinspecteurs „St, Christoffel"
bestaat 30 jaar. Op 26 December
1916 had de fusie plaats van de
R. K- Handelsreizigersvereen. te
Rotterdam en den R. K. Bond St.
Christoffel te s-Hertogenbosch, In
het orgaan der vereeniging wor
de- waardeerende woorden gewijd
aan den verdienstvollen arbeid der
organisatie.
In S tert. no. 252 van 24 Decem
ber j.l- is opgenomen een door het
ooilege van rijksbemiddelaars vast
gestelde bindende regeling van een
gegarandeerd minimum-inkomen
voor handelsreizigers.
Naar gelang van de gemeente.
Duinkerken over „De strijd van (klasse, waar hij woont zal een han-
de katholieke cultuur in Neder- delsreiziger per maand provisie
land". In verband en ter voorbe- inbegrepen een loon moeten
reiding van dezen dag zal de heer ontvangen van minstens 155 tot
Jan Bakker Zaterdagavond 2235 'f Deze regeling treedt 1
uur voor den K R O. spreken. Januari a.s. in werking.
sigaret voor meneerV
dat door de Staatsmijnen van gas
Een willekeurige greep uit de
Ik werd den anderen morgen om wordt voorzien, is sinds de vorst-
verderop gaf .foor se fesoen" wat lachen, die voor hun verwring op
mortiervuur terug, maar zond het gas zijn aangewezen beteekem de-,
schijnbaar niet de moeite waardze maatregel m deze koude dugen
eigen artillerie-batterij wakker te een groot ongerief. De ontstem- J
jnaken ming is dan ook algemeen en de
Om half zes was het „overal" opmerkingen over het beleid der advertenties onzer dagbladen be-
(reveille) en een uur later trok Staatsmijnen zijn niet bepaald j wijst voldoende, dat er een ern-
een lange rij van onverschillige vriendelijk. Men begrijpt er nietistig tekort aan vrouwelijke
mariniers, de helm scheef op. veel van, want kort geieden heb- j beidskrachten bestaat woral
helmriem los, kauwgom kauwend, ben er in de pers groote artikelen de huishouding,
jungle karabijn nonchalant over gestaan over de gaslevering uit in October 1945 heeft zich in
den schouder, erop uit voor een Duitschland, welke half October is Limburg een Studiecommissie ge-
„routine-pa rolingegaan vormd, welke in Februari van dit
Door de groene kampongzoomen Te bevoegaer plaatse vertelde jaar een plan bij den Minister
zeefde de zon reeds warmer dan men ons, dat de Staatsmijnen nood- beeft ingediend,^dat zoowel oor-
in Nederland om tien uur 's mor-1 gedwongen tot dezen onaangena-
ar-
in
spronkelijk als radicaal mag wor-
zeer het belang van het gezin als
wel de vorming van het meisje
op de voornaamste plaats. Want
practisch huishoudelijk werk is
voor haar immers de beste voor
bereiding op de taak, welke zij
later als getrouwde vrouw te ver
vullen krijgt. Deze overweging
kwam nog meer tot haar recht in
de aanvullingen, welke bovenge
noemde Studiecommissie in Oct.
jl. aan haar oorspronkelijk ont
werp heeft toegevoegd.
Vooreerst wil zij aan de meis-
eeniging wenden; in dat geval zou
den zij zich tot de afdeelingen
Vrouwenbemiddeling van het
Rijksarbeidsbureau kunnen ver.
voegen. Dezelfde instellingen in-
inspecteeren het werk en reiken
de certificaten uit.
Het valt te betreuren, dat deze
aangelegenheid, welke voor ons
geheele volk van zoo groot belang
is. nog steeds niet do,tr de Over.
heid met drastische maatregelen
werd aangepakt. Er zijn mooie
plannen genoeg gemaakt, ontwer-
jesj die een jaar in de huishou- jpen opgesteld, adressen aan de re
ding werkzaam zijn geweest jn den i geering verzonden. Maar eenmaal
vorm van een bepaald certificaat
een diploma uitreiken. Daardoor
worden zij gedwongen om haar
best te doen en het werk met ijver
gens in den hoogzomer. Overal men maatregel waren overgegaan, ide" genoemd. Het ging uit van de vreugde, toewijding en liefde te
kwamen menschen uit hun hutten Zy beschikken op het oo^nblik ^hte, da: dé mrfges ^engoed verrichten, wat aan haar
dezelfde
hoeveel
maar
als de jongens plichten tegenover
de gemeenschap te vervullen heb-
bleven staan en keken: „Tabeh weliswaar over
d?ètwareymZufaüle°t2-se dTmor- hBa g3S als ,voor de vors,t ""T i ben. De jongens worden ztttnder
de zware mitrailleurs, de mor omdat er ln <je gezinnen den laat. I de h id ODperoeoen sekeurd
tieren, de karabijnen, de M. 1 ge- hih veei aaskachels ziin bii°e-i opgeroepen gexeura
7„ wis„„ dp»p flen UJQ veel gasxacneis zijn oyae en opgeield voor den dienstplicht.
weren. Ae wis en dat met deze komen en zelfs verwarmingsketels De mejsies m0eten daarentegen
tenPo^de™rVeld™ w^lnnge- w:et meer met kolsn m2ar met gaS zich geuren
nomen En ze dmtoden' worden gestookt, werd er plotse-,de een jaar aan de in nood ver-
p lln)? zooveel afgenomen, dat er ge.keerende gezinnen te wijden. Naar
meenten waren die wel zes maal {eigen keuze mogen zij gaan hel-
ïot i j <teD an? zooveel gebruikten als voor de kou- pen waar zij willen, mits zij maar
het veld en de toean beschermde
hun sapi (koe) en de schamele be
zittingen in den kleinen kampong.
We trokken snel naar het Zui
den. Na een half u>ur in de hitte
werden onze passen anders; niet
vermoeider, maar als het ware
meer automat.sch werktuige ijker.
De uniformruggen waren reeds
de. Bovendien moet het stikstof-1 twaalf
bindingsbedrijf bij ministerieele be
schikking blijven doorwerken,
waarvoor al draait het geduren
de deze dagen op minimum-capa
citeit een flinke gashoeveelheid
beschikbaar moet blijven
Maar dit alles zou geen rol van
maanden als hulp in
donker van zweet. Ik liep vooraanbeteekenis hebben gespeeld wan-
naast een der verkenners. Ik ver.
gat zijn naam te vragen. Bij eiken
bocht in den weg bleef hij even
staan, keek nog eens, nam den
kijker en wanneer hij dan nog
niet uit kon maken of er wat zat.
iging zijn mond open vati span-
neer de gs3toevoer uit Duitschland
de laatste twee maanden niet veel
te wenschen over gelaten had De
kwaliteit van het gas, dat de Anna.
cokesfabriek te Alsdorf produceert,
is slecht en er wordt bovendien
veel minder geleverd dan aanvan-
»ing. De rest die na kwam had kelijk met de Britsche autoriteiten
schijnbaar nergens belangstelling overeengekomen was. Wij zouden i
wat aan haar alge-
meene vorming slechts ten goede
kan komen. Zij worden door in-
spectrices geregeld in het, werk
gecontroleerd en ontvangen pas
het begeerde document, wanneer
er geen aanmerkingen van betee
kenis op te maken zijn. Hebben
zij daarentegen niet voldaan ctf
toonen zij zich op huishoudelijk
gebied onwillig, bijzonder onhan
dig of zelfs achterlijk, d'an wordt
haar een certificaat van een be
paalde kleur uitgereikt, dat, na
tuurlijk een minder goede aanbe
veling bij haar toekomstige werk
gevers vormt.
Vervolgens zal de regeering
eenige vereen igingen, welke zich
cp het terrein van vrouwen- of
gezinsleven bewegen, moeten er
kennen, waaraan de organisatie
van deze gezinshulp wordt toever
trouwd. Deze moeten aan bePsal-
de voorwaarden, welke door den
minister worden opgesteld, vol
doen. Aan deze instanties kunnen
de meisjes opgeven, dat zij haar
jaar beginnen, tenzij zij zich lie-
de
huishcuding werkzaam zijn. Pas
wanneer zij dit jaar achter den
rug hebben, kunnen zij van den
Directeur van het Gewestelijk Ar
beidsbureau verlof krijgen om een
betrekking in het bedrijfsleven te
aanvaarden. Hier kwam het ont.
werp in grooté lijnen op neer.
Het bepaalde bovendien, dat de
meisjes gedurende dien tijd tegen
de helft- van het normale loon
moesten werken, zoodat ook groo
te gezinnen, welke veelal een hulp
in de huishouding niet kunnen be
kostigen en er niettemin dringend
•m verlegen zitten, hiervan kon
den profi'eeren.
Toch stond in dit plan niet zoo-1 levensbeschouwing ingestelde ver-I ken.
op de schrijftafels der Haagsche
bureaux tprochl gekomen, verdwij
nen ze tusschen andere paperassen
en men hoort er niets meer van.
Op het congres van het Gezin, dat
in September te Den Bosch ge
houden werd. werd ercp gewe
zen, dat het gezin tot nog toe bij
de regeering geen adv'seerend col
lege bezit, zooals de Middenstand
en de Landbouw er wel een heb
ben. Het is daarom dringend ge-
wenscht. dat er een Gezinsraad
tot stand wordt gebracht welke
de regeering deskundig kan in
lichten. Er zijn immers zooveel
vraagstukken, welke dringend om
oplossing vragen. Als sprekend
voorbeeld zcuden wij kunnen wij
zen op de verwikkelingen, welke
door het Buitengewoon Besluit
Arbeidsverhoudingen 1945 ont
staan zijn. Dit besluit bevat de be
paling, dat zijn regeling van loo-
nen en arbeidsvoorwaarden niet
op meisjes, die in gezinnen wer.
ken van toepassing zijn. Zoodoende
kan deze belangrijke aangelegen
heid niet wettelijk geregeld wor
den. tenzij de wet zelf gewijzigd
wvirdt
Inmiddels is minister Drees met
een studie over dit vraagstuk voor
den dag gekomen, welke wij in
ver niet tot een op een bepaalde leen volgend artikel zullen bespre-
