u
Gezocht
RENTE- EN LOONPOLITIEK
Radio
Bij het overlijden van Tartaud
Ruit-nieuwtjes
TIM TUIMEL KNAPT HET OP. Opstoppers
wegens moord
AGINA 2
VRIJDAG 3 JANUARI 1947
j Meten met twee maten
HULDEBLIJK
MGR. J. v. d. LOOS
Ontevredenheid aan boord
van de „Weltevreden"
Kolen crisis in Hamburg
Een Rotterdamsch figuur
Dr. C. Truijen neemt
afscheid van de Nijma
van beteekenis
prog ram ma
Bij de verdediging van het wets
ontwerp tot het aangaan van
Êtldleeningen ten laste van het
jk. ter conversie van uitstaande
schuld heeft minister Lieftinck in
de Eers,e Kamer o.a. verklaard, dat
het hem de moeite waard lijkt
en zeker noodzakelijk om ten
aanzien van de renteontwikkeling
©p de kapitaalmarkt een beleid te
voeren, dat er op gericht is om een
atijgmg, althans een merkbare stij
ging, van de kapitaalrente zooveel
mogelijk tegen te gaan. De aange
kondigde voorstellen met betrek
king tot een wetsontwerp tot rege
ling van het kapiaalverkeer wijzen
er op, dat het der Regeering daar
mede ernst is, aldus de minister.
In dit verband voerde de minister
blijkens de Handelingen een argu
ment aan, dat de aandacht ver
dient
In een tijd, dat het algemeen
belang vereischt een zeer be-
wus.e politiek te voeren op het ge
bied van de loonregeling, acht de
regeering het volgens Prof. Lief
tinck rÉede tot haar taak te belmo
ren en in niet mindere mate om
een krachtige politiek te voeren
met betrekking tot het rentepeil.
„De regeering is er wars van om
eenzijdig ten aanzien van de loon-
bepaling een strak standpunt in te
nemen en zulks niet te doen met
berekkirg tot het rentepeil". Daar
om verwierp de minis er de ge-
dachte van een fluctueerende rente
en zeide o.m. dat het geheel past
in de opvatting die de regeering
heeft van hetgeen een goed rente-
en loonoeleid is, voorshands al het
mogelijke te doen om een rente
van 3 5 3!4 pet. te houden.
Indien de minister inderdaad op
het gebied van de rente dezelfde
politiek zou willen toepassen als
op het gebied var. de loonen, het
geen hij beweerde, dan zou men
hiertegen weinig kunnen inbren
gen. Doch in feite moeten wij con-
etateeren dat de minister dit niet
doet, doch met twee maten meet.
Loonen omhoog, rente omlaag
Gaan wij na toe de loonen zich
hebben ontwikkeld sinds het uit
breken van den oorlog dan blijkt
er een sterke stijging te zijn in
getreden Blijkens het indexcijfer
van het C3.S. bedroeg de index
der loonen volgens de loonregelin
gen voor 24 takken van nijverheid
op 30 November 1946 165.0, voor
den landbouw 240.5, voor nijver
heid en landbouw 175.6 "egen een
basis van 100 voor 1933-'39. Op het
t.o.v. voor den oorlog belangrijk
gestegen niveau tracht de overheid
thans, volkomen terecht, de loonen
te s.abiliseeren en een verdere
stijging te voorkomen.
Wat zien wij echter bij de rente?
In 1939 moest de staat der Neder
landen nog een 4 pet. leening uit
geven. Nu wil de minister-de ren e
op 3 a Z'A pet. houden, waarbij wij
voorloopig zélfs wel met 3 pet.
rekening moeten houden, want ook
het rente.ype van de conversielee-
ning zal waarschijnlijk wel 3 pet.'
bedragen. Zou men nu met een
beroep op de politiek tot beheer-
sching van de loonen ook een poli
tiek tot beheersching van de rente
willen verdedigen, dan zou men
bij de -bepaling van het niveau,
waarop men de rente wenscht te
beheerschen, eerst deze rente in
vergelijking met het vooroorlogsche
niveau met eenzelfde percentage
moeten laten stijgen. Doch hiervan
is geen sprake. In.egendeel, men
drukt de rente eerst tot een niveau,
dat beneden het vooroorlogsche ni
veau lig. Wij moeten dan ook he
laas constateeren dat de argumen
ts -ie van Prof. Lieftinck in di
opzicht kant nioch wal raakt. Er
is hier sprake van een melen met
twee maten.
Een boemerang
De minister sprak in zijn rede
ook de hoop uit, dat de pers het
hare zal bijdragen om op groote
schaal steun te verleenen aan de
leening en het publiek niet afkee-
rig zal maken van de leening, maar
net zal opwekken gezamenlijk de
schouders te zet,en onder dezen
maatregel, die zoo weinig schade
en zooveel goed kan doen. Wij wil
len op dit oogenblik op de overige
argumenten, welke voor en tegen
de conversie plei.en niet ingaan,
doch meenen er goed aan te doen
er op te wijzen, dat de minister
van de pers niet mag eischen, dat
zij een beroep doet op steun van
het publiek en daarbij argumenten
zou moeten aanvoeren, waarvan de
onhoudbaarheid iederen lezer direct
in het oog springt. Immmers het
betoog van de loonpolitiek-rente-
politiek van Lieftinck pleit tegen
zijn rentepolitiek en tegen een
conversie!
Dezer dagen werd op de pasto
rie te Uitgeest aan Mgr. J. v. d.
Loos, die 15 Augustus 1.1. zijn gou
den priesterfeest vierde, door Dom
Huyben, na een toespraak namens
de redactie van de Haarlemsehe
Bijdragen van pastoor W. Nolet,
een wel zeer eigenaardig huldeblijk
aangeboden: een hulde-bundel van
een 15-tal wetenschappelijke vrien
den, bestaande uit het 60ste deel
van de „Haarlemsehe Bijdragen",
waarvoor Mgr. v, d. Loos zoo
hoogst verdienstelijk werk verricht
te. Kardinaal De Jong gaf den bun
del een zeer waardeerend voor
woord mee-
Dat deze hulde verdiend is blijkt
uit den staat van dienst van den
gehuldigde: de lijst zijner geschrif
ten beslaat niet minder dan 153
nummers. Het laatste daarvan
luidt; „Vaderlandsche kerkgeschie
denis van de noordelijke provinciën
sinds het concilie van Trente", dat
op het oogenblik in 5 deelen ter
perse is.
Reeds van het jaar 1900 af is
Mgr. v. d- Loos de wetenschappe
lijke werker, met name aan de
Haarlemsehe Bijdragen.
De passagiers van de „Weltevre
den", die te Batavia thuishooren
en vallen onder de groep van de
z.g, „in Indië geworteld en'", zijn
té Tjandijong Priok aangekomen,
maar ze waren zeer teleurgesteld,
toen hun werd medegedeeld, dat
zij naar Soerabaja moesten door
varen. omdat Batavia een gesloten
stad is.
Het ministerie van overzeesche
gebiedsdeelen had hun beloofd, dat
zij naar Batavia konden terugkee-
ren Dit heeft echter geheel ever
het hoofd gezien, dat Batavia een
gesloten stad is. Deze mededeeling
gaf aanleiding tot felle protesten
en uitroepen van verontwaardi-
ging.
De Indonesiërs van de ^Welte
vreden", van wie eenige met Ne-
derlandsehe vrouwen gehuwd zijn,
reisden voor het meerendeel naar
Solo.
Een vertegenwoordiger van de
republiek ging aan boord om de
reis voor te bereiden en den ge-
zagvoeder Oosting dank te bren
gen voor de uitnemende zorgen,
aan de Indonesiërs betoond.
De Bnitsche regionale gevo'.
machtigde vo.or Hamburg. Berry,
en Hamburgsehe industrieele en
handelsfunctionarissen, hebben 'n
dringend beroep gedaan op de
vier bezettende mogendheden om
de ontmanteling en wegvoering
naar de Sovjet-Unie van electn.
sche krachtstations te Hamburg te
Voorkomen.
Twee van de vijf stations, die de
stad van electriciteit voorzien,
staan op de nominatie voor de her.
stelbetalingen maar de Bntsche
functionarissen voorspellen een in.
dustrieele ramp, indien dit plan
wordt uitgevoerd.
Reeds zijn drastische maatrege
len voor sttoo,Ti-beperking geno
men: zoo is Hamburg thans in drie
zones verdeeld, waarvan er beur
telings één een dag van 7 tot 22
•uiur volkomen van stroom, is afge
sneden.
Deze maatregel be teekent, dat
dagelijks ide industrie van een der.
de van de stad, met haar 1.450.000
inwoners, wordt lamgelegd. Deze
toestand zai voortduren tot de spe
ciale kolentreinen uit *t Ruhrge-
bied, die met voorrang naar Ham
burg zijn gedirigeerd, zijn aangeko
men, wat waarschijnlijk binnen
een week het geval zal zijm.
Functionarissen wijzen erop,
dat de moeilijkheden geheel aan
het transport te wijten zijn, dat,
door de plotselinge vorst, over
water onmogelijk goworden was.
Dr. C. Truijen, die benoemd is
tot directeur-generaal van handel
en nijverheid, heeft afscheid geno
men van de Nijma te Nijmegen,
waarvan hij directeur was sinds
1942. Hij werd gehuldigd door den
tegenwoordigen directeur, dr.
Kalff, en door den perschef, den
heer C. van Leijpzig. Voorts werd
hij namens dien arbeidersraad van
de fabriek toegesproken.
Aan den scheidenden directeur
werden eenige geschenken aange
boden.
Het legendarisch sterke geslacht
der tooneelspelers handhaafde zijn
traditie ook in Frits Tartaud, die
Dinsdag op den laatsten dag van
het oude jaar op bijna 90-jarigen
leeftijd is overleden zooals wü
gisteren reeds meldden.
Voor de jongere generatie was
hij een vrijwel vergelen figuur,
maar er is een tijd geweest dat
Frits Tartaud bij de Rotterdammers
als een der populairste acteurs
g-'ld. Niet weinig ook door zijn
huwelijk met Alida Klein, Neder-
land's groote tragedienne, die in
1938 overleed.
Op Marie van EijsdenVink na.
die ook reeds over de tachtig is,
was Frits Tartaud de laatst over
levende van het oude Rotterdam-
sche Tooneelgezelsehap, waaraan
de Rotterdammers zoo verknecht
waren. Maar ging Marie van
EijsdenVink al vele jaren terug
haar Otium genieten in de renden,
tie, Frits Tartaud bleef toft zijn
laatsten ademtocht Rotterdam ge
trouw.
Amsterdammer van geboorte en
door Louis Bouwmeester ontdekt,
toen hij bij een dilettantengezel
schap een kleine rol speelde, en
hij onder leiding van Boas en
Judels mocht debuteeren in de
welbekende ,,Twee Weezen'', kwam
hij reeds in 1384 naar Rotterdam,
eerst bij Willem van Zuylen, en
spoedig dearna bij het Rotter
damsch Tooneelgezelsehap onder
directie van Le Gras en Haspels.
Hier werd hij de gevierde jeune,
premier, en ging zijn glo'rietijdperk
tegemoet. Later, toen Dick van
Eijsden de leiding vtan het Rotter»
damseh Tooneelgezelsehap had
overgenomen, onderscheidde Frits
Tartaud zich in verschillende
groote karakterrollen.
In 1916 toen het Tooneelgezel
sehap met het Hofstad-tooneel fu-
sionneerde werd -Fri'ts Tartaud in
de directie van het gezelschap op.
genomen maar deze onderscheiding
heeft hem maar weinig voldoening
gegeven.
Toen Dick van Eijsden in 1923
als directeur van he". Rotterdamsch
Tooneelgezelsehap aftrad, en dit
gezelschap zelf tot ontbinding
kwam. beproefde Frits Tartaud te
zemen met zijn begaafde vrouw
Alida Klein een nieuw Rotter
damsch Tooneel te formeeren,
daarbij rijkelijk gesteund door
verknochte stadgenooten, die het
echtpaar zeer genegen waren. Maar
ook aan dit directeurschap heeft
Frits Tartaud door allerlei om.
standiigheden en tegenslagen maar
weinig vreugde beleefd.
De dood van zijn gevierde echt.
genoote Alida Klein werd de laat
ste en zwaarste slag. Sindsdien
trok Frits Tartaud zich terug uit
het tooneelleven, dat hem naast
zooveel glorie ook vele desillusies
had gebracht, maar jaren lang nog
werd hij door de hem vereerende
stadgenooten bewonderd om zijn
nog ongebroken vitaliteit en als
levende herinnering aan de schoon e
dagen toen Rotterdam nog roemen
mocht op een eigen Tooneelgezel
sehap.
Prof. mr, F. Duynstee, hoog.
leeraar in het staatsrecht aan ie
K. universiteit, _js als staatkun
dig hoofdredacteur verbonden aan
de „Gelderlander"
Tot 19 Januari kunnen telers
en binnenlandsche handelaren
pootaardapp^len voor export
aan de stichting B-E.A. II aan
bieden.
<J> De lbootd'enst VlissingenHar
wich der Mij.. „Zeeland" zal be
gin Mei hersteld worden.
O Bij zijn eervol ontslag als pre
sident van het Haag sche ge
rechtshof is mr. A. A. F W.
van Romondt tegelijkertijd' be
noemd tot ridder in de orde
van den Ned. leeuw.
Benoemd teft commissaris van
politie te Middelburg, M. A.
Rencuray; te Vlissingen C. v.
d Mark, thans waarnemend.
<J> Te Amsterdam is 67 oud over
leden prof. dr. S L. Burg, bijz.
hoolgleeraar in de hygiëne
vanwege het Indische Instituut
verbonden aan het instituut
voor tropische hygiëne te Am
sterdam.
De grootste ooit in Nederland
gehouden tentoonstelling over
walvissehen en walvischvaart
zal op 1 Februari a.s. in het
Arnst. raamsche „Art's" wor
den geopend. Deze zal tot 29
Maart duren.
In de week van 15 Gp 21 Dec,
bedroeg het dagelijksch gemid
delde der gecontroleerde werk-
loozen in België 93.450 eenhe
den tegen 47.240 gedurende de
daaraan voorafgaande week,
hetgeen een vsrlbaoging van
87,8 pCt uitmaakt
a
11. De bewaker kwam binnen met
,sen plankje, waarop een stuk
brood lag. ,,Zo,o mannetje, we zul
len jou leeren je me; onze zaken
te bemoeien. Wat dacht je nou,
dat we ons door zo\/n onmogelijk
kereltje, als jij bent, laten dwars-
boomen Hier heb je een stuk
brood en als je soms dorst mocht
krijgen, in die kruik zit wiate<r".
Hij stapte naderbij om het brood
op den grond te ze ten. Op dat
moment had Tim, die de ijzeren
bal inmiddels onder zijn arm had
genomen, gewachtEn met een
plof liet hij deze op de teenen van
z'n cipier vallen. Nvu, ik zal je
vertellen, dat die dat voelde Met
een schreeuw liet de bewaker het
brood vallen om naar zijn teen
te grijpen, maar voor hij daartoe
in de gelegenheid was, had hij
van Tim zoo'n geweldigen opstop
per te pakt =n, dat hij de heele
sterrenwereld vo-or zijn oogen
heen en weer zag dansen
ZATERDAG 4 JANUARI.
HILVERSUM I (301 M-) K.R.O
7-00 Nieuws, gymn. en gram.; 11.00
V. d. zieken; 11.45 Ber uit Indië;
12.60 Sextet; 12-30 Concert; 13.00
V. d. Ned. Strijdkr.; 13.30 Guam.;
13.45 Caus.; 14 00 Klaas van Beeck
(14-15 Eng. les); 15-00 Boekbespr.;
1515 Muz. caus.; 16-00 Trio; 16-30
Caus-; 17-00 De Wiglwam; 18-00
Klaas van Beeck; 18-15 Journ.
overz-; 18.30 V. d. Ned. Strijdkr.;
19.00 Nieuws; 19.15 Buffalo Bill;
19-45 Caus*; 20*00 Actual* en de
gewone man20.15 Gram.; 20.30
Lichtbaken; 21.00 Muziek; 22-00
Gram.; 22-40 Caus.; 22-50 Avond
gebed; 23-00 Nieuws; 23-20 Giam.
HILVERSUM II (415 en 218 M.)
V-A-R..A. 7.00 Nieuws, gymn- en
grarn-; 1100 V- d. continu-arb.;
12-00 Orgel: 12.30 Gram.; 13.00
Nieuws; 13-15 Caus.; 13-30 Muziek;
14.15 Sportpr.; 14-30 Orkest- 15-30
Boekbespr.; 15-45 Caus.; 16.10 Le
zing; 16.25 Ramblers; 17.00 Mu
ziek; 17.30 V. d- jongeren; 1800
Nieuws; 18-15 Jan Corduwener;
1845 Caus-; 1900 Cello; 49 30
Caus-; 1945 Bijbel; 20-00 Actual-;
20.15 Oké prog.; 21.30 Caus-; 21.45
Gram-; 21.55 Stafimuziek; 22-30
Hoorspel; 23-00 Nieuws; 23.15
Pozzlen; 23.30 Huisbios.
67)
Misschien zal in dit stadium
een kleine verklaring gewenseht
zijn, zei hij. Zooals U weet had ik
destijds in Marseille de leiding van
het onderzoek tegen Terry Travers,
Het was een van de moeilijkste
zaken, welke ik ooit onder han
den heb gehad, gedeeltelijk ook
«undat ik niet met de mentaliteit
van Franschen te doen had. Een
lange ervaring met poliitiewerk
leert iemand vrij nauwkeurig hoe
hij zijn medemenschen moet beoor-
deelen, en zooals ik U al meer ver
teld heb. vroeg ik mij, nadat ik
Travers de eerste maal gesproken
bad, ernstig af of hij werkelijk
schuldig kon zijn. Maar tegenover
de overstelpende bewijzen, was
mijn plicht duidelijk. Aan den
anderen kant, heb ik van Urqu-
hart nooit een gunstiger indruk
opgedaan, hoewel niets er toch ook
op wees. dat hij loog of ergens een
fout had gemaakt. Bovendien le
ken de vingerafdrukken op het
wapen, waar de moord mee ge
pleegd was. alle verdere bewijzen
overbodig te maken. Ik wil U nu
«chter wel bekennen, dat het eèn
enorme opluchting voor mij betee-
gende, toen de rechtbank Travers
niet ter dood veroordeelde hoewel
ik vermoed dat zulks het gevolg
was van een zekeren twijfel, wel
ken ik destijds heb geuit.
Wanneer een zaak is afgeslo
ten. vervolgde Lavaile, vergeet
men die gewonlijk om zijn aan
dacht aan andere dingen te schen
ken maar omtrent Trayers ben ik
nooit heelemaal voldaan geweest.
Duivels Eiland is geen Paradijs,
m'sieur, zelfs niet voor een ver
hard misdadiger, en de gedachte
alleen, dat ik misschien een on
schuldige daarheen gezonden had
was uiterst onaangenaam. Voor
mijn eigen ge. t '"stelling zou ik
graag wat meer omtrent Urquhart
geweten hebben. Blijkens ontvan
gen rapporten, was hij een uiterst
respectabel Engelsoh burger en
niemand koesterde ook maar den
minsten twijfel aan zijn reputatie.
Alvorens naar Engeland terug
te keeren, bleef bij nog een paar
dagen in Parijs. Ik heb hem daar
ontmoet en kwam toen toevallig
met Suzanne over hem te spre
ken. Zij is volkomen bekend met
de misdadigerswcreld, aangezien
zij zich van kind af aan sterk voor
mijn werk geïnteresseerd heeft.
Op haar voorstel bracht ik
Urquhart er toe een bezoek te
brengen aan de Blauwe Aap. Ik
gaf Suzanne carte blanche om
hem op alle mogelijke manieren
op de proef V stellen. Hij wist
echter niet, dat ik haar zelfs ook
maar ooit gezien had.
Op de een of andere subtiele
maaier wist zij bij hem den in
druk te wekken, dat haar werk in
het cabaret jieehts een dekmantel
was, waarachter zij zich met an
dere, minder onschuldige bezig-
be.cn ophield. Hij was echter
uiterst gesloten, en hoewe het
hem ten zeerste scheen te in te
resseeren, verried hij zich niet.
Telkens wanneer hij later in
Parijs k-.vam, zocht hij haar op en
hoewel Susainne het gevoel had,
dat hij haar te zijner tijd moge
lijk wel eens het een of ander zou
toevertrouwen, is het daar nooit
toe gekomen.
De kwestie is, zei Burke, dat
ik er van overtuigd ben, dat Burke
een misdadiger was. Wat U mij
echter verteld hebt" versterkt mij
nog meer in die meening. Toeval
lig is mij bekend, dat hij dacht,
dat Suzanne op de een of andere
manier nuttig voor hem zou kun-
zen zijn. Nu we toch van de eene
onthulling in de andere vailen,
mag ik misschien tegelijk wel vra
gen of uw dochter wist wat Cairn
en ik zochten, toen wij haar voo-r
het eerst ontmoetten?
Dat wist zij niet. Maar ik
had haar natuurlijk wel geschre
ven, dat ik in Engeland naar
Travers zocht en daarbij tevens in.
formaties inwo'n omtrent den dood
van Urquhart. Zij schreef me
terug, dat twee geheimzinnige
Engelsehen bij een agent de police
naar haar geinformeerd hadden an
dat één hunner vooral m'sieur
Cairn heel charmant was.
Terstond nadat ik dat gelezen
had belde ik haar op om haar al.es
te verklaren, haar tege ijk ver
zoekend noch met m'sieur Cairn,
noch roet U over mij te spreken.
Zij beloofde zulks. En dat schijnt
haar in een ietwat moeilijke po
si tie gebracht te hebben.
Burke grinnikte.
En Cairn ook, zei rij. Ik had
hem gewaarschuwd, uiterst voor
zichtig met haar te zijn.
Tiens meende de Fransch-
man. En het is te begrijpen dat zij
er natuurlijk voor terugschrok
Cairn te vertellen, dat ik probeer
de Travers te vinden. Ik heb haar
echter zoojuist, medegedeeld, d'at
het 't verstandigst zal zijn hem
de vedgende maal dat zij hem ziet
alles te vertellen. De heele situatie
heeft zich gewijzigd en dit brengt
mij op de zaak, waarom ik u heb
verzocht hierheen te komen.
Ik ben tot uw dienst, ant
woordde Burke.
Om kort te gaan wil ik dat
u duidelijk beseft, dat ik Travers
oogenblikkelijk zal laten arrestee
ren wanneer hij zijn huidige
schuilplaats verlaat.
Burke bestudeerde het gélaat
van den ancfer.
Weet u waar hij is
Laten wij geen woorden ver
spillen. Ik heb reden om te ver
onderstellen, dat u hem in uw
flat onderdak verleent.
Burke voelde hoe een ader in
zijn keel begon te kloppen,
Waarv'm hebt u mij laten
roepen vroeg hij 'n tikje heesch.
Begrijp me niet verkeerd.
Lavalie's stem klonk heel ern tig.
Dit is geen bluf. Ik was er bijna
zeker van, maar nu kan ik dé
waarheid in uw oogen lezen. Vol
gens de wet van mijn land is Tra.
vers een ontsnapte moordenaar en
als vertegenwoordiger van de Su-
reté te Parijs is t mijn plicht er
voor te zorgen, dat hij aan de
Fransche autoriteiten wordt uit.
geleverd.
Hebt u (Je Engelscjie politie
ingelicht omtrent uw theorie be
treffende zijn verblijfplaats
Neen, maar twee van mijn
mannen bewaken uw flat en ik heb
het volste vertrouwen in hen. Ik
waarschuw u plechtig dat het voor
hem het einde zal beteekenen,
wanneer hij probeert daar van.
daan te gaan.
Wat school achter dit alles T
Burke trommelde met zijn vingers
op de armleuning van zijn stoel.
nn hebt u mij laten
komen 7 nerhaalde hij.
.(Wordt wrvolgd).
