GERBRANDY'S AANVAL op Van Mook
G
Waarom zweeg de oud-premier?
J De samenstelling van het brood canadeesch premier
ONGS LAGEN
Russische koude dringt door
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Officieel protest
der
regeering
De kolenpositie
i
68ste JAARGANG
ZATERDAG 4 JANUARI 1947
No. 2020j
HOOFDREDACTEUR
TOENEMENDE VORST
-
WORDT CANADEES
ER MAG NIET „WIT"
WORDEN GEBAKKEN
Zemelenzeefverbod
ZINGENDE HARTEN I
GEEN YELDSPORT
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
ALGEMEEN REDACTEUR
H. A. PAALVAST
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
DIRECTEUR: J. KUIJPERS
BROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P^MND.', /'o.26P.^VEEB6
In de samenvatting, die wij gis
teren gaven van de Donderdag
avond door prof Gerbrandy gehou
den radiorede over Indië, citeer
den wij als diens meening: „De
weg, door de twee laatste kabinet
ten. ook door het huidige, onder
voorgaan van dr. Van Mook be
wandeld, voert hoe langer hoe
verder weg van het pad der Ko
ninklijke rede van 1942".
Volgens spr. dit thans ter
aanvulling had Van Mook vóór
het uitspreken der Koninklijke
rede op 7 Dec 1942 een voorstel
ingediend, dat neerkwam op het
presenteeren van een groote ver
andering der dtriuctuur van het
Koninkrijk in vrij concrete vor
men. Nochtans handhaafde dat
ontwerp de eenheid van net rijk.
Ook al had het misschien goede
kwaliteiten, zoo meende het kabi
net toch het voorstel-Van Mook
terzijde te moeten stellen en be
perkte de regeering te Londen
zich opzettelijk tot de radiorede
van 7 December 1942, die in ge-
reserveerden vorm perspectieven
opende, maar de concrete staats
vormen volledig ter beschikking
liet aan de bestaande rijksorganen.
Tegen een uitgegeven consigne
In, aldus prof. Gerbrandy verder,
legde dr. Van Mook bij een toe
lichting welke hij te Washington
op de radiorede zou geven, voor
af aan vertegenwoordigers van de
pers zijn ter zijde gestelde plan
voor als een soort proeve hoe de
Koninklijke rede kon worden ver
tolkt.
Ik loon en kan daarin niets
anders zien, aldus prof Gerbrandy,
dan een poging, om zijn terzijde
gesteld plan toch van een stempel
van regeeringsgezag te voorzien.
Naar aanleiding van Gerbrandy's
rede. wordt van officieele zijde het
volgende opgemerkt;
„Het is een vanzelfsprekend en
grondwettelijk gewaarborgd goed
recht van iederen Nederlander, ook
van prof. Gerbrandy, om in het
openbaar vrij zijn meening uit te
spreken over het beleid der re
geering.
Het is van den anderen kant
een even goed recht der regeering
om haar beleid niet tegenover
ieder, die zich als voorvechter van
een andere beschouwingswijze op
werpt, doch slechts in de daartoe
grondwettelijk aangewezen, door
het volk gekozen colleges te ver
dedigen. Zij heeft dit gedaan. Zij
heeft haar beleid in de volksver
tegenwoordiging toegelicht en on
gevraagd heeft deze zioh in groote
meerderheid achter haar voorne
mens geschaard.
De regeering gaat voort met den
arbeid aan de uitwerking der over
eenkomst op de thans gelegde ba
sis en o m. aan de voorbereiding
van de ronde tafel-conferentie, ter
wijl uiteindelijk de koninklijke
belofte van 7 December 1942 ook
In een voorstel tot grondwetswijzi
ging zal worden gegoten.
De regeering meent echter wel
ernstig protest te moeten aantee-
kenen tegen de denigreerende wij
ze, waarop prof. Gerbrandy heeft
gemeend den met zooveel volhar
ding aan zijn zware taak arbeiden
den luitenant gouverneur-generaal,
Van Mook te moeten aanvallen.
Wanneer het waar Is, wat
Prof. Gerbrandy meedeelt over
e voorgeschiedenis der konink
lijke rede van 7 December 1942,
wanneer hy dus reeds in dien
tijd wist, wat hij thans meent
over dr. Van Mook te moeten
zeggen, dan mag de vraag wor."
den gesteld waarom juist hij,
destijds minister-president dien
zelfden dr. Van Mook, dien hij
achtereenvolgens tot minister
van koloniën, tot luitenant gou
verneur-generaal en wederom tot
minister van koloniën voor be
noeming voordroeg, nog ver
scheidene jaren nadat de ge
beurtenissen plaats hadden,
waarmee hij thans zijn oordeel
tracht te staven, als minister
handhaafde.
Sterker nog: waarom hij hem in
October 1944 behalve minister van
koloniën tegelijkertijd tot luitenant
gouverneur-generaal voordroeg, dr.
Van Mook dus meer machtsvolko
menheid schonk, dan ooit een mi
nister van koloniën, of een gouver
neur-generaal bezat, en zioh ten
behoeve van dr. Van Mook een fi
guur veroorloofde, die hij zelf na-
denhand als een „staatkundig mon
strum'* kwalificeerde
Bovendien vraagt de regee
ring zich af, waarom prof. Ger
brandy de toelichting in zijn
radiorede gegeven op de konink
lijke rede van 7 December 1942
en die hy zelf blijkbaar van
groote beteekenis acht voor een
juist begrip van deze rede, aan I
de Staten-Generaal heeft ont
houden, toen hij deze in een nota
op de hoogte stelde van de
hoofdpunten van het regeerings-
beleid in Londen.
Tenslotte zij meegedeeld, dat de
regeering in de nadere toelichting
van prof. Gerbrandy geen aanlei
ding vindt om haar overtuiging, dat
zij niets ongrondwettelijk voorstel
de, noch in strijd handelde met de
bedoeling der koninklijke rede, te
herzien".
Weersverwachting medege
deeld door het K.NM.I, te De
Bilt, geldig tot Zondagavond:
Geleidelijk toenemende vorst;
matige, tijdelijk krachtige wind
tusschen Zuid-Oost en Oost; en
kele overdrijvende wolkenvel
den, afgewiseld door lange pe
rioden met helderen hemel;
droog weer
5 Jan-: Zon op 8 08 uur, onder
16,03 uur; maan op 14 08 uur,
onder 6-18 uur.
6 Jan-: Zon op 8 08 uur, onder
16 04 uur, maan op 15.02 uur,
onder 7.39 uur.
De Nwe Haagsche Crt. berichtte
gisteravond, dat de kolenpositie
zoodanig is, dat van de aanwijzing
van een nieuwen kolenbon, welke
begin Februari zou worden bekend
gemaakt, geen sprake kan zijn.
Naar wij van bevoegde zyde
vernemen, is dit bericht ten eenen-
male onjuist. Tengevolge van de
staking in Amerika en de vorst
periode is de aflevering van kolen
eenigszins vertraagd, zoodat velen
hun derde 3 mud nog niet hebben
ontvangen.
Om te voorkomen, dat er men-
schen zouden zijn, die reeds hun
vierde 3 mud zouden krijgen, ter
wijl anderen nog op hun derde
drietal eenheden zitten te wachten,
zal deze laatste categorie eerst
worden geholpen, voordat een
nieuwe bon zal worden aangewe
zen. Of dit begin of half Februari
zal zijn, is nog niet met zekerheid
te zeggen. Reden om ongerust te
zijn. dat de toegezegde 12 mud niet
zouden worden verstrekt, is er
echter geenszins.
H. M. de Koningin
ontving het corps-
diplomatique in het
paleis op den Dam.
Boven het c.-d. na
de receptie op het
paleis. Hiernaast de
aankomst van Zijne
Excell. de Apos tol.
internuntius
Ons land ondervindt als import-
land van broodgraan den terugslag
van de moeilijkheden in de wereld-
graanvoorziening en de geviolgen
van de stagnatie in de scheepvaart.
Ons volksbrood, dat aanvankelijk
zoo prachtig blank was, is lang
zamerhand in kleur achteuiltgegaan
De moeilijke broodgraanpositie,
aldus deelt men ons van de zijde
van het ministerie van Landbouw,
Visscherij en Voedselvoorziening
mede, maakt hat noodig den graan
korrel verder uit te malen, waar
door het brood grauwer is ge
worden. Bovendien maakte de
noodgedwongen samenstelling van
de bloemimélange het uiterlijk van
Voor leden van het Vaticaan droeg Z. H. Paus Pius XII op
Kerstmis de middernacht-Mis op in de St. Pieter.
het brood er niet beter op. Het
publiek voor zoover het zich
deze luxe kan veroorloven is
er toe overgegaan nvser klein-
brood (cadetjes e-d.te nemen, dat
iets blanker van kleur kon zijn
als gevolg van bet feit, dait de bak
kers hun toewijzing inlandsohe
patentbloem daarvoor reserveerden.
De hoogere prijs van kleinbrood
werkte dit in de hand.
De vraag naar kleinbrood en
witter groot brood nam zulke af.
metingen aan, dat de bakkers daar.
aan niet meer konden voldoen,
vooral niet, toen de joewij zingen
voor inlandsch patentbloem moes.
ten worden beperkt. Een aantal
bakkers vond er wat op en ging
er toe over, uit het op toewijzing
verstrekte meel de zemelen ;e ze
ven, waardoor de broodjes uit iwit.
ter imeel gebakken konden worden
Het is duidelijk, dat daardoor
de totale hoeveelheid voor brool
bestemd meel wordt verminderd
of dat nog donkerder, namelijk
meer zemelen Wevatte,ndle „gewo
ne" brooden worden gebakken. Bo
vendien ontstaat op deze wijze eer.
oneerlijke concurrentie, waarin
steeds meer bakkers aanleiding
vinden een concessie aan den smaak
van een deel van het publiek te
doen.
De minister van landbouw enz.
kon deze situatie niet laten voort
duren, daar de practijken van het
zeven van het meel de uitvoering
van de voorschriften, welke voor
j de samenstelling van de bloem in
verband met de krappe graanpo-
sitie moeten worden uitgevaardigd,
j verzwakken. Thans is het den bak
kers dan ook verboden meel of
bloem anders dan in de samenstel-
i ling, waarin zij deze grondstoffen
j hebben ontvangen, tot brood te
i verwerken. Op grond van het
I nieuwe voorschrift kan dus het
heuvel van het zeven van meel of
bloem bestredten worden.
Het vermengen van meel en
bloem voor bruin brood of het ver-
De Canadeesche prgmier, Mac
kenzie King, die in Canada is ge
boren heeft Vrijdagavond zijn pa
pieren als Canadeesch staats
burger ontvangen.
Hij is n.l., tegelijk met 12 mil-
lioen andere Canadeezen, op 1
Januari van dit jaar formeel .Ca
nadeesch staatsburger' geworden,
want op genoemden datum is de
nieuwe wet op het staatsburger
schap van het dominion van kracht
geworden. Evenals de andere Ca
nadeezen. zart de minister echter
tevens „Britsch onderdaan**' blij
ven.
In het leven van een normalen
mensch komen eiken dag bepaal»
de taken terug Zy eischen den on*
dergrond van een goede intentie,
wil men niet vervlakken of
tot s'eur zonder meer komen.
Daarnaast "Zijn zoowel in het gees,
telijke als in het tijdelijke hoogte,
punten van beteekenis. Die festij,
nen werken als hefboomen voor
het dagelijksche werk geven kleur
aan den vaak moeilijken, zorgelij.
ken levensgang. Juist de gedachte
en de bezinning op zoo'n hoogte,
punt kunnen het in ons binnen
ste doen zingen.
Kerstmis, Oude Jaar en Nieuw,
jaar waren van die vreugdeheuve
len op den levensweg Doch wat
we hoorden zagen of 'azen in en
rondom die dagen, was niet by.
zonder opwekkend.
Het Vredesfeest en de overgang
maar een nieuw tijdperk vormden
maar het schijnt, prachtige gele.
genheden om in donkere tanen en
kleuren het toekomst-schilderij op
te zet-ten.
Levensernst en verantwoorde,
lijkbeidsgevoel zijn benijdenswaar.
j dilge eigenschappen. Een volk
heeft daarvan niet te gauw over.
vloed, doch het jagen van de
menschheid in het kankerbosch
en het drijven van oud en jong
in het meer van pessimisme zijn
methoden, die elk onzer met alle
energie zal moeten helpen bestry.
den
Natuurlijk, 1947 wordt nog een
moeilijk jaar. We hebben zulks in
de rede van premier Beel kunnen
beluisteren. Maar de leider onzer
regeering drong tegelijkertijd aan
op leven van hooger peil.
H M. de Koningin karakteri.
seerde onze algemeene fout noS
scherper: We willen zoo spoedig
mogelijk de oorlogsellende uit,
maar met het gevaar, dat we te
veel rnet ons zelf alleen bezig zijn.
Blijven we in dit zware harnas
romdloopen waarmee de duvel
en zijn oude moeder ons leelijk
te pakken hebben al lijkt de aan.
kleeding net echt dan ver.
knoeien we eigen en anderer le.
ven op misdadige wijze.
Het is echte levenskunst kleine
vreugden te zoeken en te waardee.
ren en die ook voor onze omge.
ving voor te bereiden. Dan wordt
het ongetwijfeld zorgelijke leven
tenminste draaglijk. Ons rechtsge,
voel maar bovenal onze nangebo.
ren bezitszucht doodt bij het ami
van een rijkere st0ffeering in het
leven van den soms zoo stom eta.
leerenden en geurenden buur de
zangstem in onze harten. In ons
binnenste steken orkanen op, die
naar buiten zich ontlasten in kan,
kerbuien en plasregens van haat.
en wrokui'ingen.
Bij dit alles is veel verlies en
geen winst. Aanvaard betrekkelij.
ke armoede, staar u niet blind op
den soms maar schijnbaren en
wankelen rijkdom van een an.
der, Iaat het in uw binnenste zin.
gen. Zingende harten.
Zingende harten van gezin en
samenleving Dan krijgen we da
„symphonie der levensblijheid".
Dan wordt 1947 toch nog een goed
jaar en Nederland een voorbeeld.
Vooruit dan, naar de vorming van
zingende harten.
HENK VAN DER MAZE.
Het machtige gebied van hoogen
luchtdruk over Rusland verplaatst
zich aldus het weeroverzicht van
h.et K.N.M I. hedenmorgen, nog
iets in Zuidwestelijke richting. De
kern ligt thans nabij Leningrad
met een luchtdrukwaarde van on
geveer 1050 millibar (788 milli
meter)
Daar de luchtdruk in het
Middellandsche-Zeegebied verder
daalde, ontstond over midden en
Oost-Europa een in kracht toe
nemende Oostelijke luchtstroo-
ming, waardoor de koude lucht uit
Rusland over de Noord-Duitsche
laagvlakte in Westelijke richting
naar ons land wordt getranspor
teerd. Ook de Balkanlanden wor
den wederom door de koude lucht
overstroomd, waarbij de tempera
turen overal belangrijk daalden.
'Zoo werden hedennacht de vol
gende temperaturen gemeld:
Uit Zuid-Ru land 30. uit Roe
menië 20. uit Polen 18. uit de
omgeving van Berlijn —12, uit
Tsjechoslowakije 14, uit West-
uit Hongarije en
ongeveer 8 graden voorkomt.
De begrenzing van de koude
lucht passeerde in den loop van
hedennacht ons land, waarbij de
temperaturen langzaam daalden.
Hedenmorgen om zeven uur wer
den de volgende temperaturen ge
meten:
Groningen (vliegveld Eelde) 4,
Leeuwarden 3, Den Helder 0,
vliegveld Twente 3, De Bilt 1.
Schiphol 1. Eindhoven 1
Maastricht (vliegveld Beek) 1,.
Gilze Rijen 1. Vlissingen 0.
Daar de luchtdruk in Spanje en
Portugal steeds verder daalde, en
ook bij de Azoren vrij diepe depres
sies passeerden is de luchtdruk*
verdeeling thans wederom gunstig
voor een vorstperiode van meer
dere dagen, waarbij de tempera
turen geleidelijk lager zullen wor*
den.
Naar wij vernemen> zijn alle
voetfbal-, hockey-, korfbal, en
Duitschland —8, uit liongarye en handbalwe<lstrijden VOOr mor*
mengen van verschillende soorten Joegoslavië 8. terwyl in de
bloem blijft geoorloofd. IPo-vlakte nog steeds een vorst van 6en aiöeiasi>
