Fok op de MOLENWIEK
Er werd een wieg bezorgd
COMMISSIE-GENERAAL
Bloemen en oranjelinten
hervat besprekingen
Textiel en schoenen in België
PAGINA
WOENSDAG 22 JANUARI 194?!,
Finding op het gebied
van winddrijfkracht
AMERIK. VLIEGTUIG
NEERGESTORT
„DE BLAUWE KAMER"
AFTREDEN VAN
DR. VAN MOOK?
AUTORUS SLOEG OM
Zeven personen naar het
ziekenhuis
STAATSLOTERIJ
ER ZIJN AL WEER
OPRUIMINGEN
DE VERKIEZINGEN
IN POLEN
Regeeringsblok 383 zetelai
Reeds kennen we de gestroom.
lijnde molenwieken volgens de
systemen van de heeren Dekker
van Bussel en anderen. De toe.
passing van deze vindingen
heeft in vele gevallen de omzet,
ting van windbemaling in me
chanische bemaling voorkomen
en tal van molens, die in hun
stoere monumentaliteit het Hol.
landsche landschap sieren, voor
den ondergang behoed.
Dezer dagen hebben we ken.
nis gemaakt met een nieuwe
vinding. Zij is reeds op een twee.
tal molens toegepast en de daar
bereikte resultaten zyn verras
send.
Dit nieuwe systeem is een uit.
Vinding van ir. P L Fauel te Was. j
senaar. een liefhebber van de zeil-
sport, die op hiet idee was geko.
men om evenals bij het zeilen ook j
hij bet malen door het bijzetten
van een fok meer profijt van den
[Wind te trekken.
In 1942, toen door de oorlogs.
omstandigheden zijn gewone fssvc.
tie hem veel vrijen tijd liet. begon
ir. Fauel deze gedachte nader uit
te werken; hij maakte teekenin.
gen. vervaardigde modellen, nam
proeven in de windtunnel van het
laboratorium der Technische Hoo.
geschool te Delft en paste het sys.
teem toe op een proefmolentje in
de buurt van de Prinsestad. De
uitkomsten waren zeer bevredi.
gend. Het aanloopkoppel, dat is
de trekkracht bij den aanvang van
het draaien, bleek bij de toepas,
sing van een fok op de wieken
ongeveer 60 pet. grooter te zijn
dan zonder, fok. Eén groot aan.
loopkoppel is vooral van belang
voor watermolens met scheprad,
die al terstond een groote kracht
gioeten ontwikkelen.
De fok op de molenwiek werkt
op dezelfde wijze als het fokzeil
op een schip. De roede van den
molen kan men hierbij vergelijken
«net den scheepsmast en het mo
lenzeil met het grootzeil. Even.
als het fokzeil van het schip in die
vaarrichting vóór den mast staat,
zoo wordt ook op den molen de
fok in de draairichting voor de
roede geplaatst. De fok bestaat uit
een houten bord van dezelfde
lengte als het molenzeil. De totale
wiekbreedte blijft vrijwel zoo als
die bij de oude wiek is. Voor de
Wvestiging van de fok worden
foor middel van stroppen hoek.
fjzers aan de roeden vast gemaakt.
Op deze hoekijzers worden met
elotschroeven houten klampen
aangebracht, waarop houten deelen
worden bevestigd, die te zamen
een bord oftewel de ,,fok" vor
men. Tusschen dit fokbord, dat
aan de loefzijde hol is en scheluw
verloopt, en de molenroede is een
spleet ter breedte van eenige een.
timeters om den wind, nadat deze
eijn druk op de fok heeft uitge
oefend. te laten wegstroomen. De
fok word uiltgevoerd in stiug ma.
teriaal in casu hout, en niat in zeil
doek, dat bij het passeeren van het
molenlichaam zou gaan slaan, wat
veel slijtage zou veroorzaken. De
winid, die langs de loefzijde van de
fok stroomt, komt aan de lijzijde
van het molenzeil terecht en ver.
hindert, bij een juiste stelling van
de fok ook het slaan van dit zeil.
Fokwieken zijn thans toegepast
©p de korenmolens van Gebr. Man.
ders le Oeffeit en van Jongste aan
den Oudeweg te Nootdorp. Van
deze beide molens zijn slechts
twee tegenover liggende wieken
van fokken voorzien. In de prak.
tijk is gebleken, dat een molen met
twee fokwieken twee steenen bijna
«ven gemakkelijk kan trekken als
«en molen zonder fokwieken één
•teen.
By de toepassing van fokwieken
ïs het niet noodig de roeden af tie
ronden of door middel van meta.
len platen te stroomlijnen. De
kosten daarvan kan men dus be.
sparen en bovendien blijven de
roeden geheel toegankelijk voor
het verrichten van reparatie daar.
aan en oek voor het vervangen
van de heklatten.
Regelborden, waardoor het aan.
tal omwentelingen van de as bin.
nen de perken wordt gehouden,
kan men bij fokwieken ook op zeer
eenvoudige wijze toepassen. Een
gedeelte van het fokbord wordt
dan draaibaar gemaakt, zoodat het
met de hand of automatisch kan
worden gesteld. Op deze wijze kan
de snelheid worden geregeld. De
behoefte aan een dergelijk regel,
bord is, blijkens de ervaring bij
de molens met fokwieken niet
groot. Deze toch draaien minder
onregelmatig dan ide molens met
gestroomlijnde wieken en hebben
ook minder neiging om, zooals
men dat in een vakterm noemt, er
tusschenuit te gaan.
De fokken kunnen ook worden
toegepast op molens met zelf.
zwichting. waarvan de wieken zijn
voorzien van jaloezieën in plaats
van zeilen,
De fokken tasten het mooie
voorkomen van de Hollandsche
molenwieken niet aan. Men zou
zélfs kunnen zeggen, dat het as.
peet ervan verrijkt wordt.
De vereeniging „De Hollandsche
Molen", die zich voor het behouid
van den windmolen in het land.
schap interesseert, toont groote be
langstelling voor deze nieuwe
vinding, waarop ir. Faiuel bereids
octrooi heeft aangevraagd en ver.
kregen,
Een viermotorig transportvlieg-
uig van de Amerikaansche marine
is Maandag te Oakland (Califor.
nië) neergestort en verbrand toen
het in de mist met behulp van
radar trachtte te landen.
Van de 21 personen die naar
men aanneemt, aan boord waren,
werden er 20 gewond naar het
ziekenhuis overgebracht
Vermoedelijk zullen zij in het
leven blijven, aldus ,.A, P."
De molenwiek met de fok
In verband met de te verwach
ten blijde gebeurtenis in, het Prin
selijk gezin is hij het Zuid.Ned.
Tooneel in studie genomen ,,De
Blauwe Kamer" ("t as Oranje', 't
blijft Oranje) een oorspronkelijk
Ned tooneelspel in vijf bedrijven
dpor Toon Rammelt. Het ligt in
het voornemen van het gezelschap
de première uit te brengen om
streeks den tyd, waarin de blijde
gebeurtenis gevierd zal worden.
Het stuk dat in den Fransehen be.
zettjngstijd speelt, zal geregisseerd
worden door Pierre Balledux.
Volgende week, den Sisten, begint het Engelsche Koningspaar
zijn reis naar Zuid.Afrika. In Londen is men reeds met da
repetities begonnen voor het officieel vertrek.
De Nederlandsche commissie-
generaal en de repufolikeinsche de
legatie onder Soetan Sjahrir zou
den heden in Batavia hun formeele
besprekingen hervatten.
Een aantal punten van minder
belang, waaronder het geschil over
de militaire grenzen, moeten nog
geregeld worden, voordat de In
donesische republiék bereid is de
overeenkomst van Linggadjati te
teekenen. aldus meldt ,,A.P."
Het hoofd van de Britsche missie
in Tokio it. gen. Charles H. Gaird-
ner, is in Batavia per Nederlandsch
legervliegtuig aangekomen uit Poe-
pang op Timor, waar zijn toestel
bij de landing omgeslagen was-
Gen. Gairdner zal zijn reis naar
Tokio voortzetten, zoo gauw er een
Een zilver-grijs waas van den ochtend-nevel verdoezelt de
anders zoo scherpe contouren van het paleis te Soestdijk.
Duizenden diamantjes schitteren op takken en twijgen, na
het witte dons van de vorst, waarmee zij eerst bekleed
twaren. Het vroegere jachtslot van Prins Willem III, een
architectonische schepping van Maurits Post, die leefde van
1645 tot 1677, gelijkt nu heelemaal op een paleis uit een
sprookje.
Zoo doet het zidh zeker voor
aan den voorbijsnellenden automo
bilist over den altijd drukken
straatweg tusschen, Amersfoort en
Amsterdam die onwillekeurig het
hoofd terzijde wendt, wanneer hij
een wijde ruimte tusschen de hoo
rnen ontdekt en dari ineens tot zijn
verrassing die blanke fagade met
.klassicistische zuilen op een af
stand ziet. Vooral doen dit de be
stuurders van auto's met een ander
provincie-merk dan van Utrecht,
die hier niet zoo vaak komjen. Zij
weten binnen een familie-leven
met vroolijke kinderen en ouders,
die met evenveel blijde spanning
een grooten dag tegemoet zien als
elke andere vader en moeder, die
een spoedige uitbreiding van hun
gezin verwachten,.
Er is echter niets, dat den aan
blik van de Prinselijke woning
anders maakt dan op eiken gewo
nen dag. Ja, toch! Wij missen de
bekende donkerblauwe uniform
van de rijkspolitie, die de ingan
gen bewaakte waarvoor de mare-
ohaussée die het khaki draagt,
met als wachtcommandant den
heer Kemink. vorige week in de
plaats is gekomen. Maar dat is ook
alweer een gewoon lyeld geworden.
Zou er dan niets zijn, dat op
de aanstaande blijde gebeurtenis
duidt? Daar stopt een kleine auto
bij den wachtcommandant, die
jïIet geschenk aan het petekind. Een delegatie van de Ned,
Koopvaardij heeft Prinses Mar grig t een trapauto in den vorm
W een boot gebracht. Het kleine drietal bekijkt de nieuwe
speel-aanwinst met groote belangstellinr
voor de verblijfplaats van den
bewakingstroep tegenover het paleis
geposteerd is, en wij meenen bloe
men en oranjelinten te zien. Er
stapt iemand uit, die den wacht
commandant een brief laat zien
en als wij onze nieuwsgierigheid
trachten te bevredigen hooren wij,
dat de werkmeester van het blin
deninstituut te Den Haag voor H.
K. H. Prinses Juliana een geschenk
komt aanbieden. Wij krijgen net
nog even tijd binnen in de auto
te zien en bewonderen een grap
pige miniatuur-wieg op wieltjes,
met oranje gevoerd en gevuld met
witte tulpen en vaste plantjes. De
gever heeft het zelf geheel ver
vaardigd en toen hij H. K. H. ver
zocht of zij een dergelijk geschenk
wilde aanvaarden, kreeg de man
een vriendelijken brief terug, dat
de Prinses het gaarne ontving.
„Wilde u het zelf aan H. K. H-
overhandigen?" zoo vingen wij op.
„Dat zal moeilijk gaan" begreep
de man zelf. Daarop werd hij naar
den secretaris van H. K. H., baron
Baud, verwezen.
Wij hebben een vermoeden, dat
vooral de kleine prinsesjes enthou
siast over het wiegje zullen zijn,
al zal ook Prinses Juliana deze
attentie op prijs gesteld hebben.
Het was grappig, dat juist den
zelfden morgen ook de echte wieg
voor het nieuwe Prinsenkind ge
bracht werd
De meeste journalisten zullen
over een dag of veertien in die
nabij igelegen hotels, Trier" en
Astoria Chalet" hun intrek ne
men Vooral het laatste hotel be
looft een belangrijk nieuws cen
trum te zijn, van waaruit ide ge
wichtige mededeeling over de ge-
heele wereld verspreid zal wor
den Men is er bezig met het aan
leggen van extra telefoonlijnen,
terwijl ook een telex apparaat
wordt opgesteld, dat rechtstreeks
in verbinding zal stiaian met een
zelfde apparaat in het postkan
toortje tegenover het paleis
Nog om een andere reden zal
dit hotel met de komende feest
dagen een bijzonder piunt zijn, om
dat in den grooten tuin een Ju
lianaBernhardboom wordt ge
plant Een dergelijke plechtigheid
heeft ook plaats voor het Peking-
gebouw aan de Javalaan in Baarn
doch hier worden vier boomen
geplant, voor de drie prinsesjes en
dén jongsten Oranje-telg Hier kan
men thans zoo nu en dan reeds
een militaüé schouwspel galde
slaan, daar de Pekingtuin die oe
fenplaats is voor de ongeveer 60
manschappen van het eerste regi
ment veldartillerie uit Ede, idie op
den grond van boer Haarman aan
den weg naar Spakenburg een bat
terij hebben opgesteld om na de
geboorte wan het prinsje of prin
sesje, respectievelijk 101 of 51 sa
luutschoten te lossen Deze mili
tairen zijn een dezer dagen aan
gekomen, doch hun verblijf hier
beteekent geen vacantie, want de
oefeningen gaan gewoon door
De organisatie van de feeste
lijkheden in Baarn. in welke ge
meente de Prinselijke familie is
gedomicileerd, is in handen van de
plaatselijke Onanjevereeniging en
het uitvoerige programma ver
meldt o,m>, een Oranjetocht, waar
voor zich zelfs deelnemers uit
Friesland en Limburg hebben op
gegeven Uit Middelburg komt
zelfs een fietsclub, bestaande uit
12 personen, die den geheelen af
stand van ruim 200 km per fiets
zullen afleggen
Het ligt voor ide hand, dat ook
voor een goede verkeersregeling
allerlei maatregelen genomen zul
len worden Wat wij t0t heden al
leen van Amerikaansche films
kennen, zullen wij straks in wer
kelijkheid in de omgeving wan
Soestdijk kunnen zien, ml politie
in met radiozenldtoestellen en ont
vangapparaten toegeruste auto's
Zoo ziet 'geheel Nederland vol
vreugde den grooten dag tege
moet, waarop de zon over ons arm
vaderland weer op moge gaan en
wij innerlijk verrijkt worlden
reservetoestel uit Singapore lm
aangekomen, aldus ((AP."
Naar een Nederlandsche militaiu
re woordvoerder mededeelde, heeft
een vliegtuig boven twee plaatsen
in de omgeving van Makassa- pam.
fletten uitgeworpen bevattende
een ultimatum van 72 uur, omdat
onvoldoende gehoor is gegeven (jan
de waarschuwing geen barricades
op fe werpen of bruggen te. ver
nietigen.
Te Soerabaja zijn nogmaals hon«
derd vlüchtelingen uit Ma do era
aangekomen.
Er duiken opnieuw allerlei ge
ruchten op over een eventueel af
treden van den luiten an t-gouver»
neur-generaal dr. Van Mook. Het
schijnt wel vast te staan, dat dit
aftreden binnen afzienbaren tyd.
op een daarvoor geschikt moment,
te wachten is.
Elsevier's Weekblad noemde in
venband met zijn opvolging den
naam van onzen ambassadeur in
Moskou, A. H- J. Lovimk, die tot
voor kort onze ambassadeur was
in China-
Wij hebben reden aan te nemeiv
dat de heer Lovirvk een dergenen
is, die voor eventueele opvolging
in aanmerking is gekomen. i
Naar wij vernemen, heeft de
Nederlandschle ambassadeur üi
Londen, Jhr. Michiels van Ver»
duynen. vc^r de eer beüankt.
op den hoek van den Lammen»
schansweg te Leiden is een autobus
in botsing gekomen met een zwaren
vrachtwagen met aanhangwagen uit
Rijnsburg, die geen voorrang gaf.
De bus, waarin 24 passagiers zaten,
sloeg om en kwam gedeeltelijk op
het trottoir terecht. Twee voetgan
gers, die juist op het trottoir pas,
seerden, raakten onder het gevaarte
en werden zwaar gewond.
Met vy'f van de passagiers, van
wie ook enkelen ernstig gekwetst
waren, werden zij naar het Acad.
Ziekenhuis vervoerd. Levensgevaar
wordt echter niet aanwezig geacht.
Zeven anderen hadden nog snjj-
en schaafwonden opgeloopen.
Trekking van 22 Januari. Prijs
van 1000 op nos 8650, 11838,
15038, 15178 en 19302.
Naar in kringen van den Belgi
schen handel verluidt, zou de Bel
gische regeering in overweging
nemen in verschillende sectoren,
te beginnen met textiel en fcchoe-
nlen, een prijsverlaging van 10 pro
cent tot stand te brengen.
Voor bepaalde artikelen en
vooral voor die beide laatstge
noemde, heeft de productie een
dusdanig peil bereikt, dat lot rui
meren uitvoer kan wordlen over
gegaan, zonder schade toe te bren
gen aan de binnenlandsche be-
bevoorrading.
Onder zekere voorwaarden zou
een beperking der winstmarge op
den verkoop in het binnenland
overwogen kunnen worden, zoo
dat hierdoor een verlaging
der prijzen van bepaalde artike
len verwezenlijkt zou kunnen
worden.
De kleedingssector zou voor deze
prijsverlaging bet eerst in aan
merking komen.
Kenmerkend voor de goede tex-
tielpositi-e in België is wel, dat ia
vele kledingmagazijnen weer zgn.
jaariijksche opruimingen worden
gehouden, waar men dan dikwijls
kleedingstukken kan aanschaffen
met 30 procent reductie op den
oorspronkelijklen verkoopsprijs.
Het Poolsche democratische
blok. welks vier partijen de regee
ring vertegenwoordigen, heeft,
volgens de tot nu toe bekende uit
slagen, 383 van de 444 parlements
zetels verworven-
De boerenpartij van Bikolajc
zyk verkreeg 27 zetels, de Katha-
lieke arbeiderspartij 17, de onaf
hankelijke boerenpartij 13, de on
afhankelijke Katholieken 3 en de
andere partijen 1 zetel.
Er blijven nu nog 72 zetels over
ter verdeeling onder de partijen
naar verhouding van het aandeel,
dat deze in het totaal aantal uit
gebrachte stemmen hebben.
