Vijftig jaar
Krijgsmansloopbaan
„The real Lloyd George"
Economische samenwerking
tusschen de Lage Landen
Commandant veldleger ging heen
m
DINSDAG 11 FEBRUARI 1947
PAGINA i
LABORATORIUM-
DIEVEN OPEREERDEN
DE ONREEëLE WON EEN
WERELDOORLOG
EEN BOEK OVER VUGHT
Het gemeenschappelijk
toltarief gereed
HOLLAND IN MICHIGAN
VIERT EEUWFEEST
Oorzaak vliegramp bij
Biak
Aan den wand in de kamer, waar hij ook nu nog trouw, stipt
en ijverig blijft arbeiden na zijn aftreden als commandant
van het veldleger en gouverneur der Residentie, hangt een
kaart, waarop in gekleurde vlakken de plaatsen staan aan
gegeven, waar in de donkere Meidagen van 1940 onze troepen
waren gelegerd. En spoedig komt er een aanwijsstok bij te
pas en vertelt luitenant-generaal baron Van Voorst tot Voorst
hoe het kwam, dat de divisies van de Grebbelinie moesten
terugtrekken.
Hitier had twintigduizend
parachutisten doen landen, tien
duizend boven en tienduizend
beneden Rotterdam. De tien
duizend boven Rotterdam wer
den vrijwel volledig vernietigd
of gevangen genomen- Dit kon
geschieden zoowel door het op
treden der onderdeden, welke
aanvankelijk aan de Noordzee-
kust waren opgesteld en er
v. achter als reserve In afwachting
stonden, als doordat een groot
aantal bataljons en batterijen
aan de eigenlijke verdediging
van de Grebbelinie werden ont
trokken en per auto en trein
met spoed naar Rotterdam en
Leiden werden aangetrokken.
In plaats dat de divisies aan de
kust, zooals' in de bedoeling had
gelegen, als reserve voor de
verdediging van de Grebbelinie
ei» de Li-igestelling konden wor
den gebruikt, moest dus de
commandant van het veldleger
nit zijn eigen schamele reserves
putten om bet binnenland tegen
de parachutisten te hulp te
komen. Tenslotte moest het
veldleger terug om het front
gesloten te houden en de Duit-
schers beukten op stellingen, die
reeds verlaten waren en waar
geen Hollandsche soldaat meer
te vinden was.
Het wordt een tamelijk uit
voerig college in strategie en
krijgstactiek door een man, die
ruim vijftig jaar in militairen
dienst is geweest.
Een man met een ernstig gelaat,
beniidenswaardig vitaal, een vrien
delijk gastheer, een soldaat van
ouden adellijken stam. Een edel
man, voor wien de eed van trouw
eau de Koningin als het hoogste
teven gold en die dan ook
geen oogenblik aarzelde, toen van
hem geeischt werd op eerewoord
te beloven, dat bij niets tegen het
Reich zou ondernemen. Hij wei
gerde deze belofte af te leggen en
ging daarvoor vijf jaren ge
vangenschap tegemoet. Maar in
9it' korte anderhalve maand van
vrijheid na de capitulatie had hij
overal gewonden bezocht, onze
vernielde posities en Duitsche
Stellingen doen filmen-. Hij had
zijn werk niet opgegeven.
Een vijftigjarige loopbaan
Zijn loopbaan? Op vijftien
jarigen leeftijd wordt hij cadet
aan de Cadettenschool in Alkmaar,
een soort gemilitairiseerde H B.S.
Daarna Breda, waar hij zijn toe
komstig wapen moet kiezep. Hij
kiest het zwaarste, de infanterie-
Zijn vader, die toen overste was,
was van meening, dat hij er later
spijt van zou kunnen hebben, om
dat de cavalerie en de bereden
artillerie als prettiger walpens be
schouwd werden en hij vraagt yan
zijn zoon een verklaring, dat hij
zelf vrijwillig de infanterie ge
kozen heeft om hem later daarop
eventueel te kunnen wijzen. Hij
kreeg die verklaring, maar heeft
haar nooit te voorschijn moetèn
halen. In 1901 wordt hij als officier
in Haarlem geplaatst. En uit dien
tijd vertelt hij dat hij 's avonds
heen en weer naar Akersloot
moest, per trein tot Alkmaar en
dan per vigilante, dikwijls door
modder en sneeuw, naar Aker
sloot om de jeugd daar af te rich
ten- Zij schoten dan met marga-
patronen in de gelagkamer en als
zij na deze opleiding voldeden,
behoefden zij korter onder dienst
te komen.
Als eerste luitenant is hij daar
na gedurende 5 jaren ordonnans
officier van H. M. de Koningin en
zegt hij in die jaren heb ik
de bekwaamheid en het optreden
van de Koningin leeren bewonde
ren in zoover het een jong
officier past daarover te oordee-
len. Hij ha.d juist daarvoor examen
afgelegd voor de krijgsschool en
bloest dit. na die vijf jaren in
directen dienst der Koningin, op
hieuw doen, daar dit examen een
vergelijkend examen was. Voor
achttien officieren waren er toen
tien plaatsen. Deze krijgsschool
volgt de latere generaal tot aan
act uitbreken van den eersten
wereldoorlog. Hij wordt dan eer
ste luitenant by de grenadiers en
aaarna kapitein. Na den oorlog
wordt hy kapitein by den Gene-
raien Staf. Hy wordt bevorderd
tot majoor van het-21e R- I. te
Amersfoort, majoor van de Jagers,
aaarna hoofd van de afdeeling
nerale Staf van het Departe-
vryheid, toen onder onze eerste
legerformatiee vier regimenten
Zwitsers waren en de toenmalige
minister van Oorlog die heette
toen óók al commissaris-generaal
binnen drie maanden zenuwziek
was geworden. Steeds leed ons
leger a&n zeer onvoldoende enca-
dreeringsmogelijkheid, gevolg van
het remplapantenstelsel, want het
duurde nog tot *1898, voordat de
persooniyke dienstplicht werd in
gevoerd.
Hij spreekt met voldoening
over het Engelsche opleidings-
systeem, waarin de soldaat reeds
tüdens de opleiding met den.
werkelljken oorlog vertrouwd
wordt gemaakt, zü het ook, dat
het risico van doodelijke in
gevallen meebrengt. Het aan
tal, dat zonder deze opleiding
méér zon sneuvelen, zou veel en
veel hooger zjjn dan thans het
geval is.
Het is een stuk Nederlandsche
en militaire geschiedenis, dat
i voorbijtrekt, als deze man vertelt
van zijn leven-
Een hoogtepunt? Och. er waren
er zoovele. Maar het mooiste was
toch wel het commandeeren van
liet défilé voor H. M. de Koningin
by haar 40-jarig regeeringsjubi-
leum in 1938, toen er op de Van
Alkemadelaan in Den Haag 13 000
man en alle vaandels en standaar
den voor de Koningin defileerden.
Nu is hij nog voorzitter van de
commissie militaire onderscheidin
gen en deze functie blijft hij ver
vullen- Ook deze taak verricht hij
met dezelfde stiptheid en accura
tesse, die elke krijgsmansdaad be
oordeelt op de drie beginselen van
moed, beleid en trouw, als waar
van zijn eigen krijgsmansleven
-zulk een voortreffeiyk voorbeeld
is geweest.
F. S-
Baron van Voorst tot Voorst
ment van Defensie, in welke
functie hy den schakel vormde
tusschen den minister en het
leger. In '31 wordt hij bevorderd
tot kolonel-commandant van de
brigade grenadiers en jagers en in
'33 adjudant in buitengewonen
dienst van H. M. de Koningin. In
1934 generaal-majoor, comman
dant van het vierde legercorps te
Amersfoort, in 1937 luitenant-
generaal, commandant van het
veldleger en gouverneur van de
Residentie.
De opbouw van het leger
Wat heeft deze man al niet ge
daan om de afbraak van het leger
in den tyd van „geen man en
geen cent" te voorkomen! En nu
spreekt hij weer enthousiast over
den opbouw van het nieuwe leger
en maakt vergelijkingen met den
tyd na het herwinnen van onze
Van de zijde der Fransche poli
tie wordt vernomen, dat dieven
zich toegang hebben verschaft tot
het laboratorium van professor
Jeffe Tanner, een Amerikaanschen
scheikundige te Confolens in Z-W.
Frankrük.
Tanner is in 1940 begonnen met
het onderzoek naar oorzaak en ge
nezing van kanker. Naar zijn zeg
gen was hij reeds ver gevorderd
bij het onderzoek naar de gene
zing van de ziekte.
Naar verluidt, heeft de Fransche
regeering onlangs financieele
steun toegezegd.
Nauwkeurige beschryvingen van
ongeveer 1500 proeven en een
reeks reageerbuisjes zyn verdwe
nen.
De beide waakhonden van den
professor hebben in den nacht van
den diefstal niet aangeslagen.
(Van onzen Londenschen
correspondent).
Later in het jaar zal onder den
titel ,,The Real Lloyd George" een
boek verschijnen, dat thans reeds
druk besproken wordt, niet zoo
zeer door de beoefenaars van his.
torische en biograf sche kritiek als
wel door die der sensatie-journa.
listiek Het is geschreven door A.
J. Sylvester, die een, persoonlijk
assistent en secretaris van den be.
roemden aaasman 'geweest is,
toen deze zich op het hoogtepunt
van zijin faam bevond.
De schrijver geeft vooral een
analyse van Lloyd Geofge's ka
rakter en een schets van zün- le.
verisomstandigh. den; een eigen,
lijke politieke biografie levert hij
niet. Dit kan, ook van het stand,
punt van den ernstigen s'udent
van polittiekie geschiedenis nuttig
en leerzaam zijn, want de opvat
ting volgens welke men het open.
bare leven van een groot man
scheiden moet van zijn particul er
leven is een misvatting, zoo niet
vaak een hypocrisie. Wy moeten
den man kennen om zijn werken
'e begrijpen.
Lloyd George komt er bij den
beschrijver van zijn particul, e-
leven niet zeer goed af. De organi
sator van de overwinning in den
eertsl'.en Wereldoorlog, de volks,
man die door de massa vereerd
w-erd, omdat hij het was. die h er
ouderdomspensioenen invoerde, de
strijder voor democratie, vriiheid
en recht (hij was als jong politicus
een der leiders van de pro-Boers
tijdens den Zuid Afrikaanschen
oorlog) wordt, ofschoon zijin groot,
heid als staatsman erkend wordt,
voorgesteld als uitermate ijdel.
slordig, tyranniek, onhandelbaar,
besluiteloos.
Lloyd George is, behalve door
een oudere generatie d e hem
dankbaar bleef voor zyn ouder-
domspensoenen, nooit .verafgood"
geworden zooals Churchill. Hy is
nooit een nationaal troetelkind, en
meestal zelfs ëenigszins onpopu.
Onder auspiciën van het Vught-
comité en onder redactie van Ed."
Hoornik en Nico Rost zal a.s. na
jaar een boekwerk verschijnen,
waarin de geschiedenis van het
concentratiekamp Vught tijdens
de bezetting wordt weergegeven.
Oud-gevangenen, die boeken,
verhalen, aanteekeningen, impres
sies enz. in hun bezit hebben,
worden verzocht deze op te stu
ren aan Nico Rost, Amonimes,
poste Eresee, prov. Luxemburg,
België.
(Van onzen -Brusselsdhen corres
pondent.)
Dat de gedachte van een nauwe
economische samenwerking tus
schen de Lage landen niet nieuw
is, weten al degenen die zicth met
de kwestie der handetLsfoetrefekin-
gen tussdhen Nederland, België en
Luxemburg bezighouden.
De regeeringen van deze drie
landen vonden elkaar in Londen
en stelden daar toekomstplannen
op. Zoo werd daar, op 21 Octo
ber 1943, tusschen de drie regee
ringen een monetaire overeen
komst gesloten, waarbij de offi-
cieele koers van den gulden werd
vastgesteld op B.frs. 16.52. of
B.frs. 100 voor f 6.053. Tegelijker
tijd werd een regeling getroffen
voor het verstrekken van weder-
zijdsche credieten. Deze monetaire
en financieele overeenkomst, was
de voorloopster van de Neder-
la ndedi-B el gisclh - Lu x emib urgsche
douaneovereenkomst van 5 Sep
tember 1944, Na de bevrijding zou
den deze landen één tolunie vor
men, d.w-z. tegenover den invoer
uit derde landen zou een zelfde
douanetarief worden toegepast ter
wijl intern, tusschen de landen zelf,
alle onderlinge invoerrechten zou
den worden afgeschaft, met behoud
nochtans van compensatoire invoer
rechten. De overeenkomst laat de
mogelijkheid van toetreding door
derden open.
Thans zijn reeds eenige jaren
verloopen sinds deze overeenkomst
in Londen werd afgesloten. De om
standigheden hebben de uitvoering
van de plannen vertraagd. Een jaar
later dan men oorspronkelijk had
gehoopt, in April 1946, begaven de
Belgische en de Luxemlburgsche
ministers «zich naar hun ambtge-
nooten in Nederland, en in Den
Haag werd de oderlinge verhou
ding nog eens onder de loupe ge
nomen, met het resultaat dat de
overeenkomst van Londen niet ai-
leen bekrachtigd, maar de uitvoe
ring ervan zooveel mogelijk werd
bespoedigd, terwijl een maand la
ter te Brussel een handelsaccoord
tot stand kwam, waarin België door
ruime credietverleening Nederlands
tijdelijk exportekort hielp over
bruggen. Op 1 Juli van hetzelfde
jaar werd te Brussel het secreta
riaat-generaal van de Neder-
landsdh. B elgisch-Luxemiburgsche
Douaneovereenkomst geopend,
dat het werk vam de di
verse raden moet bevorderen en
coördineeren-
Eind 1947 geen onderlinge
tolgrenzen
Uit inlichtingen welke wij zoo
juist van dit secretariaat-generaal
ontvingen, blijkt dat men hard
werkt otm de douane-unie zoo spoe
dig mogelijk te verwezenlijken.
Het nieuwe gemeenschappelijke
toltarief, dat tegenover derde lan
den van kracht zal zijn, werd bij
de betrokken regeeringen inge
diend.
Men hoopt dat het spoedig door
de parlementen zal worden gera
tificeerd waarop dan tegen het
einde van 1947 ook de onderlinge
tolgrenzen zouden wegvallen. Het
nieuwe tarief zal de nomenclatuur
van het indertijd ie Genève vast
gestelde tarief, dat reeds door Bel
gië werd toegepast, overnemen; ge
lijk het Nederlandsche, zal het ech
ter vooral een ad valorem-tarief
zijn.
Wanneer met het totstandbrem-
gen van het gemeenschappelijk ta
rief tegenover derde landen de
eerste phase zal zijin afgesloten
moeten, voordat ook de onderlinge
tolgrenzen tusschen de drie landen
kunnen verdwijnen, accijizen, om
zetbelasting en andere rechten met
elkaar in overeenstemming ge
bracht worden. Men hoopt, het
tweede stadium in de geschiedenis
der tolunie vóór einde 1947 te
kunnen afsluiten.
Maar ook dan, zoo zegt ons het
secretariaat-generaal, kan van een
gehed vrij goederenverkeer nog
geen sprake zijn. Men moet de
economie van de drie landen den
tijd laten zich cm den nieuwen
toestand aan te passen.
Daarom zullen na opheffing der
tolgrenzen, conlingenteerings. en
deviezen controle nïe" direct gemist
kunnen worden. In het derde sta
dium, hoopt men echter deze res
tricties geleidelijk te kunnen af
schaffen en een volledige Econo
mische Unie tot stand te brengen.
Het uiteindelijk doel is, een ge
heel vrije binncnlandsche markt te
söheppen, welke in de behoeften
van. de 18 millioen personen, die
het grondgebied der drie landen
bevolken, zoo goed mogelijk voor
ziet. Dank zij een gxooter afzetge
bied, hoopt iman goectkooper te
kunnen produceeren en daardoor
het welvaartspeil der bewoners op
te voeren. Nederland, België en
Luxemburg zuilen alsdan een eco
nomisch geheel vormen, dat in
economische beteekenis onmiddel
lijk zal volgen op Amerika ©n
Groot-Britannië. Gezamenlijk zal
men van derde landen voordeeien
kunnen verkrijgen die men afzon
derlijk niet zou bekomen. Men ont
veinst zich evemwel niet, dat nog
j'aren van voorbereiding noodig
zijn en dat nog vele moeilijkheden
zullen moeten overwonnen worden
Talrijke commissies werden iri
'het leven geroepen, die trachten
'een oplossing van de door de dou-
ane-overeenikomst en de na-oorlog-
sdhe ontwikkeling gestelde proble
men te vinden. Er.zijn er voor-
loopig zes, die haar taak begonnen
zijn, n.l. vpor: industrieele ontwik
keling; landbouw, voedselvoorzie
ning en visseiherij; verdeélirag en
prioriteit; prijzen, loonen en geld
wezen; transport en havenverkeer;
coördinatie der statistieken.
Het spreekt van zelf, dat ook be
langrijke financieele problemen
moeten opgelost worden.
Ieder die de geschiedenis der
Lage Landen kent, weet verder
ook welk een gewichtige rol
haven- en transportfcwesties steeds
in de betrekkingen tusschen de
huidige partners van de tolunie
speelden.
Het is eohter verrassend, zoo
constateerde het secretariaat-gene
raal, hoe tijdens bet werk blijkt
in welke mate men in de aigeloo-
pen jaren naar elkaar is toege
groeid. Wat vroeger onoverkome
lijk leek, blijkt dank zij den nieu
wen geest van saamihoorigheidr niet
langer onoplosbaar. Men weet, dat
voor het gemeenschapsbelang het
particulier belang zal moeten wij
ken. Verwacht wordt, dat men de
wereld in de komende decennia
zal kunnen toonen, waartoe drie
buurlanden op het gebied yan eco
nomische samenwerking ip staat
zijn, wanneer zij gerugsteund wor
den door breede bevolkingslagen,
die voldoende affihitatt bezitten
om elkaar te begrijpen.
lair geweest althans persoonlijk,
zelfs tijdens den vorigen oorlog',
toen hij bijna algemeen beschouwd
werd als de eenige man, die de
eigenschappen bezat om .,'t klaar
te spelen".
Men hield niet van hem. Niet
alleen was hij te typisch Welsh
om persoonlijke waardeering te
vinden bij den gemiddelden En-
gelschman. maar vooral ook was
hy op minder behaaglijke manier
»e typisch zichzelf. Een ieder had
een.ig begrip van wat de „wer,
kelijke Lloyd George" was, en men
gaf de voorkeur aan den minder
werkelijken Lloyd George, die
toch reëel genoeg was om een
kwar eeuw lang een leidend© rol
in zijn land te spelen, en in. een
kri ieke periode een dreigende
nederlaag in een grootte eindover
winning om te zetten. Maar m.s.
sehien heeft ha: Engeteche pu.
bliek van geen groot staatsman,
zelfs in de periode van zijn hoog.
sfe openbare glorie, instinctief
zoozeer de fouten, zwakheden en
onaantrekkelijkheden aangevoeld
als juist van Loyd George.
Ik sta steeds eenigzins sceptisch
tegenover een biografie, die zich
aandient onder den titel „The Real
SoandSo". Al te vaak immers
doet de schrijver nie s anders dan
misbruik maken van het feit, dat
de meeste menschen min of meer
een dubbele persoonlijkheid''
zijn. Maar war. mij in den titel van
Sylves ers boek vooral en onmid
dellijk trof was, dat ik hem kende.
Ik kan mij niet voorstellen da*
Mr. Sylvester nier. weet dat lang
geleden 'n klein bpekje verscheens,
Th Real Lloyd George, by G. E.
Raine (uitgegeven door Georgs
Allen Co., L d.), Het werd uitge
geven in 1913, toen Lloyd Georgn
kanselier van de schatkist en
een der invloedrijkste Brifsch»
staatslieden was, en zelfs reeds in,
ter-nationale vermaardheid genoot.
De schrijver behandelde niet ha*
particuliere, doch her politieks
karakter van den staatsman. Zij*
kritische beschouwingen, ofschoon
hoogst belangwekkend, getuigde»»
van party-vooringenomenheid (LI.
G. gold toen nog steeds al»
„rood"), en Lloyd George kwam et
zeer slecht af.
Sommige opmerkingen die Syl,
vester thans maakt, maakte Rai
ne 35 jaren geleden reeds. In ha*
eerste hoofdstuk noemit hij LI. G.
,,een man van emoties maar weti
nig beginselen". Het tweede is ge
titeld „Doelmatigheid opgeofferd
aan effect, In het laatste beween
hij dat LI. G. vernieuwing van be»
openbaar vertrouwen niet waar,
dig is; dat hij op het podium een
democraat, maar als minister een
autocraat is, en dat wij niet door
één man geregeerd wenschen
worden".
Maar het treffendst is de titel
van het boek. die ervan getuig
dat men zich 35 jaren geleden al
evenzeer ervan bewust was, da*
Lloyd George een raadsel was, en
dat er een „real Lloyd George*
was, dien men kennen moest om
den „unreal Lloyd George" (.pie
dan toch een wereldoorlog win
nen zou) të leeren begrijpen,
Ongeveer tweeduizend inwoner*
van Holland (Michigan), worstel
den zich door een halve meter
hooge sneeuwbanken en tegen
een hevigen sneeuwstorm in, om
de plechtigheden ter gelegenheid
van den konderdsten verjaardag
van deze stad van .15.000 inwo
ners bij te wonen, meldt U.P.
Het verheugt ons onze meest'
vriendschappelijke wenschen
voor een glorierijke toekomst
te kunnen overbrengen, zeide
Neerlands minister van buiter»
landsche zaken in een op gra»
mofoonplaten opgenomen bod
schap uit Den Haag. Holland
in Michigan is werkelijk dooi,
vele Hollanders opnieuw ont
dekt en deze belangstelling ve~-i
breidt zich snel. Wjj zijn on»
meer dan ooit bewust dat do
oude banden nog altijd bestaan.
De legervoorlicnltingsdienst
Batavia maaltt bekend, dat do
commissie, omast met het onder
zoek naar de ooizaak van de vlieg,
ramp bü Biak (Nieuw-Grinea),
waardoor het cabaretgezelschap
Hans Snel werd getroffen, rapporti
heeft uitgebracht.
Uit het onderzoek is gebleken
dat toen het vliegtuig op één da.v
drie vliegvelden van Biak wild'
landen er aan den kant van de
landingeplaats een jee. reed.
De bestuurder van de jei a
stopte, zoodra hij de landingsp
ging van «het vliegtuig be uerl i.
Dit kon echter blijkbaar door d. of-
piloot niej worden waargenomen,.
Deze meende terecht, dat hij met
kon landen en lie: zijn ma chii»
wederom optrekken- Het toesK,
had echter te weinig snelheid et
gleed daarom af.
