HERINNERING aan Canada
NEDERLAND
en het Huis van Oranje
Het sprookje in den zomer tuin
Een huiselijk tooneel in het Prinselijk gezin
PAGINA 3
Statische en dynamische
electriciteit
Dt Fransche en de Duitsche invasie
Proclamatie van Kew
Koningen en Koninginnen
Prins Willem van Oranje.
huwde 1 Augustus 1404 met Johanna v. d.
Leek, erfdochter van Breda. Van dien datum
af is het huis Nassau steeds in Nederland ge
vestigd geweest. Dit huis bezat uitgestrekte
landerijen vooral In de Zuidelijke provinciën
en z\jn leden speelden een belangrijke rol
als provinciaal gouverneur-generaal van de
hertogen van Bourgondië. Want deze lan
den 'behoorden tot hun rijk, totdat deze in
het begin van de zestiende eeuw in het
Spaansche Keizerrijk van Karei V werden
opgenomen.
Drie van de zeven stadhouders, welke on-
ze vaderlandsche geschiedenis kent, trouw
den niet Engelsche prinsessen. De kleinzoon
van Willem den Zwijger huwde met Prin3es
Mary, de dochter van Karei L De zoon uit
dit huwelijk geboren, Willem III, trouwde
Mary, de oudste dochter van James II en
werd koning van Engeland. Deze was de
laatste directe afstammeling van Willem den
Zwijger. Zijn opvolger als stadhouder, Wil
lem IV, was een directe nakomeling van
Jan den Ouden, broeder van Willem den
Zwijger. Willem IV trouwde prinses Anne,
de dochter van den Engelschen koning
George II.
Hun zoon, Willem V, was de laatste
der stadhouders. Hij maakte hetzelfde
mede, wat onze koningin Wilhelmina
moest doen bij den onverhoedschen over
val der Duitschers in '40, toen de geschie
denis zich herhaalde van dezen Willem,
die, in 1795 eveneens naar Engeland moest
vluchten, nadat de lage landen door de
Franschen waren overweldigd ten tijde
van de groote revolutie. Deze Willem V,
die in Kew Gardens woonde, vaardigde
toen de historische „Proclamatie van
Kew" uit, waarbQ aon Engeland het
vecht werd verleend de Nederlandsche
koloniale bezittingen te bezetten en te
beschermen tegen de Fransche agressie.
VOOR het wijdopen raam staat het
vol kleurige bloemen in den stil
len zomertuin. Er zoemen bijen en
er zingen vogels. Er ligt een bal
in het gras en op een tafeltje staan
een paar 'limonade-glaasjes. In een
sprookje wordt verteld van een koning,
die zoo oud geworden was, dat hij
alleen nog maar heel goed wist, hoe
hij eens wel honderd jaar geleden, op
een mooi grasveldje tusschen bloemen met
een wit konijn van wol had zitten spelen.
Nu, zoo'n soort tuin is het. Maar met nog
wat meer vogel» en toch nog een beetje
stiller, denk ik.
Totdat er buiten een portier klikt en er
een deur opengaat. Galoppeerende kinder
voeten in de gang maar een heel Hol-
landsche moederstem: „Jasjes uit, jongens!
Eerst jasjes uit!"
En dan kan de visite beginnen. Op den
grond. Want daar zit al gauw de kleine
prinses Beatrix en schikt met groote aan
dacht erg keurige pakjes in een mooie doo3.
De doos is heelemaal oranje, met veel rood-
wit-blauwe linten erom.
„Wat een prachtige pakjes. Het konden
wel Sinterklaaspakjes zijn" zeg ik.
„Ja, maar het zijn geen Sinterklaaspak
jes", zegt Prinses Beatrix. Het zijn cadeau
tjes om mee naar Holland te nemen. Er
komen er nóg veel meer in. Ik leg er hier
nog eentje en hier nog eentje en hier nog
eentje.
„En wat zit er allemaal in?" vraag ik.
„Hierin zit een boekje. En dit is ook een
boekje. En dit ook. Maar hierin zitten
kleine kaarsjes om mee te spelen",
„En wat zit er in dit heel kleine pakje
„Dat?" vraagt de kleine prinses een
beetje verlegen. „O, daarin zit een een
rinorosje een rienoorsje een
riencerosje
„Een ri-no-ce-ros-je", zegt Moeder.
„Hierin zit een rf-no-ce-ros-je", licht
prinses Beatrix in.
In het Londensche „Vrij Neder
land" van 28 Augustus 1943 vertelt
Mancha van een bezoek, dat zij
bracht aan de Prinselijke familie in
Canada, dat wij om het alleraardig
ste tafereel, dat hierin wordt ver
haald, onzen lezers in deze blijde
dagen niet willen onthouden. Het
geeft een prettigen kijk op het
familieleven, zooals het in de dagen
van ballingschap door het prinselijk
gezin geleefd werd.
„Een levend?" vraag ik verbaasd.
„Wel nee. In zoo'n kleine pakje Dat kan
toch niet!"
Het pakje is maar zoo groot als een dob
belsteentje; zij heeft gelijk, het was een
domme vraag.
„Zeg, ze heet Margriet Francisca van
Oranje Nassau" onthult prinses Beatrix mjj
heel trotsch. „Waarom lachen jullie nou?
Het Is toch zoo".
„Ze kan zeker nog niet praten hè?**
vraag ik.
„Nee, nog nietZe kan nog niet
Ze kan nog niet ri-no-ce-ros-je zeggen",
zegt prinses Beatrix beschermend.
Dan praten de groote menschen een tijdj»
over dat soort dingen, waarover groot»
menschen altijd moeten praten, maar dat
duurt soms wel eens een langen tijd en dat
valt dan niet mee, als je den heelen ochtend
hebt gezwommen.
„Ik wou zoo graag wat zeggen", aarzelt
prinses Beatrix heel beleefd.
Dat mag dan gelukkig. „Wat wou Je da
zeggen?"
„Ik heb zoo'n honger", zegt prlnaea
Beatrix.
Nog in 1970 hoop lk van deze hiermee
min of meer vanzelfsprekend eindigende
visite in Ottawa te vertellen en tegen dien
tijd zal het verhaal misschien wel een beetje
langer zijn geworden. Maar dit is allemaal
echt gebeurd.
„Zou je kinderen niet net zoo goed met
moeilijke woorden kunnen laten beginnen?"
lacht haar Moeder. „Met Ireentje hebben
we een groot suCces gehad. Voor mijn Moe
der kwam logeeren, heb ik erg mijn best
gedaan om haar een paar afschuwelijk
moeilijke woorden te leeren. En toen mijn
Moeder zei, dat het wel erg onweerde, zei
Ireentje: „Statische en dynamische electri
citeit". Echt een wonderkind leek ze".
De heel kleine Irene, die met haar hand
jes op haar rug een poosje naar de wat
donkere wolken heeft staan kijken, draait
zich dan om en zegt, na nog eventjes diep
nadenken, geweldig triomfantelijk: „Onze
Lieve Heer maakt het onweeren dan
stuurt Hij het naar Holland tegen de
stoute soldaten boem en dan
lachen wij allemaal Ha! Ha! Ha!"
En dit klinkt zoo opgetogen, dat er over
den rand van het witte bedje in de serre een
heel verbaasd hoofdje komt kijken, dat dan
ineens tegen iedereen lacht.
Prinses Irene.
Het derde kleine
prinsesje, Prinses
Margriet. Deze op
name werd gemaakt
in Canada.
Op 7 Februari 1901 huwde Koningin
Wilhelmina met Hertog Hendrik van Meck
lenburg- Schwerln. Op 30 April 1909 werd
uit dit huwelijk een dochter Prinses Juliana
geboren. Zij trouwde op 7 Januari 1937 met
Prins Bemhard. Uit dit huwelijk werden
drie dochters geboren, Beatrix, Irene en
Margriet.
En nu wéér een dochter. De vierde
dochter in het gezin van Prinses Juliana
en Prins Bernhard. Velen hadden gehoopt
op een prins. Een prins, dien wij sinds
den dood van Prins Alexander in het huls
van Oranje niet meer hadden gekend.
Een Prins na meer dan zestig jaar. Een
Prins, die als zijn Moeder eenmaal
den troon zou hebben bestegen den
fleren naam zou dragen van „Prins van
Oranje", tout court. Het heeft niet zoo
mogen zijn. Zijn wij nu teleur gesteld f
Neen, allerminst, want wjj hebben het
illustere voorbeeld van een koningin
Emma, het wijze regeerbeleid van wel»
haast een halve eeuw van koningin Wil"
helmina, wjj kennen den eenvoud en de bo»
minnelijkheid van Prinses Juliana. Onder
haar is het goed geweest te leven in dit
kleine land. Wij mogen oprecht vertrou
wen, dat dit nieuwe koninklijk geslacht
deze hooge traditie zal voortzetten.
DE namen Oranje en Nassau, on
verbrekelijk aan ons Koningshui»
verbonden, behooren tot de oud
ste namen van Europeescbe
[Vorstenhuizen, en beide namen stammen
Uit verschillende tijden. Nu ons Vorsten-
hnis zich weer wijder gaat ontplooien,
gaat de vraag van velen naar den oor
sprong dezer namen.
Vanwaar de naam Oranje, vanwaar de
ftaam Nassau?
De naam Oranje stamt uit 1544, toen
Willem I, graaf van Nassau, den titel van
Oranje erfde. Hij was toen elf jaar oud.
Deze titel is een der oudste in Europa
Op een der diplomatieke missies, waar
mede Keizer Karei V hem had belast, vie)
hij op door zijn stilzwijgendheid tijdens de
diplomatieke besprekingen en verwierf
toen den bijnaam van „De Zwijger". In
den gigantischen strijd der Nederlanden
in de zestiende eeuw tegen het machtigste
keizerrijk van dien tijd, Spanje, werd Prins
[Willem in den tachtigjarigen oorlog de
'aanvoerder en de leider der onderdrukte
natie en in dien strijd werd hij de
„Vader des Vaderlands".
Wat den naam Nassau betreft: Walram
van Laurenburg noemde zich in 1160 graaf
van Nassau naar den burcht Nassau aan de
Lahn. Zijn afstammeling Engelbrecht I
Zijn zoon Prins Willem Frederik, land
de na de nederlaag van Napoleon op 30
November 1818 te Schevenlngen en werd
den volgenden dag tot koning uitgeroe
pen.
Hiermede begon de nieuwe periode van
ons koningshuis. Koning Willem I trad in
1840 af en werd opgevolgd door zijn zoon
Willem II, die de Russische prinses Anna
Faulowna trouwde. Zijn opvolger Willem
III was de laatste koning van Nederland,
ofschoon hij uit zijn eerste huwelijk, dat
met Koningin Sophie, drie zoons had. Maar
dezen stierven voor hun vader. Kroonprins
Willem, geboren in 1840, stierf in 1879.
Prins Maurits Alexander stierf op zeer
jeugdigen leeftijd en de jongste zoon, Prins
Alexander stierf in 1884, slechts 33 jaar
oud.
Sindsdien zijn er gedurende bijna een
eeuw geen mannelijke telgen van het huis
van Oranje geboren. In de bijna vierhonderd
jaren, dat leden van het huis van Oranje
als stadhouders of als koningen regeerden,
heeft dit huis slechts vijftien mannelijke
afstammelingen gekend.
Gedurende de laatste zes en vijftig jaren
is de troon van het Koninkrijk der Neder
landen uitsluitend door vrouwen bezet ge
weest.
Koningin Emma, de tweede vrouw van
koning Willem III en de Moeder van konin
gin Wilhelmina regeerde als Koningin Re
gentes van 1890 tot 1898, toen Prinses Wil
helmina den troon besteeg.
