Onderhoud met kard. Hlond
De Rode Kruis-conventies
Broeder Klaus, die vrouw
f
KATHOLICISME IN POLEN
Oostenrijk-Commissie bijeen
Ruit - nieuivtjes
en lOkinderen voor God verliet
>-r
HET VERZETSMONUMENT
op het Utrechtse Domplein
Nog eens de gebeurtenissen in Kielce
West-Borneo
J-
V
DINSDAG 13 MEI ÏM7
PAGINA t
GESPREK VERVOLGD
Over economische
zaken in Indië
NED. ZOUAVENBOND
WORDT OPGEHEVEN
NOG EEN BEUL VAN
AMERSFOORT
Min. Beel en Jonkman
geven hun indrukken
weer.
een voorspoedige toekomst voor
de Verenigde Staten van Indone
sië, in unie-verband samenwer
kend met Nederland.
EEN EIGEN DAJAK-
STAAT?
Naar een conventie ter
bescherming der burger
bevolking
Een Zwitsers boerenzoon
wordt op Hemelvaartsdag
heilig verklaard.
Tn TVr
VOEDSELNOOD IN
DUITSLAND
TREF DE MOEDER IN
HAAR KIND
mttëmi
GEHEIM-KAMERHEREN
BENOEMD
VAN TIERGARTEN TOT
VOLKSTUIN
AANHOUDEND WARM
WEER
MONSTER OP MOUNT-
EVEREST
UITGEBREIDE HANDEL IN
VERDOVENDE MIDDELEN
STOKOWSKY IN NEDER
LAND
STAATSLOTERIJ
(Van onze S.'redacteur)
WARSCHAU, 24 April 1947.
Ulica Narbutta 12. Een droschka rijdt mij er heen in de
avond. Een oud versleten wagentje met doorgezakte veren,
zoals alles oud is en kapot in een stad, die zó is geplunderd
en zó heeft geleden. Meer dan een kwartier schokt het
wagentje langs ruines en puinhopen, totdat het een straat
binnenrijdt met huizen en bomen, waaraan het eerste
lentegroen te botten hangt.
Dit is de Narbuttastraativaar kardinaal Hlond woont. Een
grote witte villa. Een kleine tuin. Een eenvoudige hall. Uit
een zijkamer komt een priester, een Salesiaan tvont ook
kardinaal Hlond is een Salesiaan van Don Bosco die
ons in een eenvoudige wachtkamer brengt. Een tafel en
ivat stoelen bij het raam, een soort salonbank met zwart
houten ombouw tegen de muur, een enkele prent aan de
wand. Dat is alles.
De kardinaal verwacht ons, en
dezelfde priester leidt ons naar
een kleine zaal, waar de kardinaal
ons reeds bij de deur allervoor-
komendst begroet.
Kardinaal Hlond is een rijzige
prelaat met een nog jeugdig uiter
lijk èn grijze haren. Hij wijst mij
een zetel bij een kleine salontafel
en opent onmiddellijk levendig
het gesprek met een loflied op de
katholieken van .Nederland om
hun prachtige katholieke instel
lingen en levensuitingen.
Ja wy hebben het wat moei-
ljjk zegt de kardinaal als
wij beginnen te vragen naar de
positie der Katholieke Kerk in
Polen. Maar over politiek spreek
ik liever niet. De mensen moe
ten hard werken om aan een be
staansminimum te geraken, tot
zelfs zestien uur per dag toe.
Door de vrije markt zijn de prij
zen te hoog en wil men er wat
bij verdienen, dan moet men
vroeg met zijn arbeid beginnen.
Dit is ook de reden, zegt de kar
dinaal op een bemerking van
onze zijde, dat er 's morgens zo
weinig mensen in de kerken
zijn. U hadt voor de oorlog
eens hier moeten komen. Men
kan het de mensen niet kwa
lijk nemen. Het leven maakt
het hun niet gemakkelijk. Maar
'g Zondags is er altijd weer het
prachtige geloofsleven van voor
de oorlog. U moet dat eens
zien. Het Poolse volk is geluk
kig zeer gelovig; als dat zo
blijft, zal dat de redding voor
ons land betekenen.
Dan raken wij aan een teer
punt: de Jodenkwestie. Een zeer
teer punt in een land, waar van
de drie en een half millioen Joden
van voor de oorlog er nog 120.000
over zijn en waar na de oorlog
enkele progroms hebben plaats
gehad.
„U bedoelt natuurlijk de pro-
grom van Kielce, die in een Ame
rikaanse krant werd aangekon
digd met de kop: „Kardinaal ze
gent de moordenaars van Kielce".
Ik ben werkelijk een beetje hui
verig daarover te spreken. In een
land waar de Joden zo hebben
geleden lijkt het voor mensen,
die de achtergrond van dit alles
niet kennen, spoedig op antise
mitisme. Laat ik dus voorop zeg
gen, dat ik in de jaren van de
oorlog, die ik in Zuid-Frankrijk
doorbracht ik woonde toen bij
de bisschop van Lourdes tal
van Joden heb geholpen naar
Amerika te ontsnappen en ook
tal van Joden in onze kloosters
in Frankrijk heb verborgen. Onze
priesters hebben voor de oorlog
de invloed van de levenswijze
van vele Joden ik bedoel daar
mee natuurlijk zeker niet alle
Joden op de katholieken in
ons land gezien en als priester,
die de zielen leidt, had ik de
plicht daartegen te waarschuwen.
Ik pleeg dat nogal openhartig te
doen, zodat de katholieken mij
niet kunnen misverstaan, en voor
mensen, die van de beginselen
van ons katholiek geloof niet op
de hoogte zijn, maakt het dan'de
indruk van antisemitisme. Ik
neem hun dat niet kwalijk, al
doen zij dat mij wel.
Maar nu Kielce. U moet de
voorgeschiedenis kennen. Er wa
ren duizenden Joden hier geko
men uit Rusland met de bedoe
ling om naar het Westen door te
reizen en als U de vernielde ste
den hebt gezien en weet onder
welke omstandigheden de men
sen hier moeten leven zes en
zeven mensen in één kamér
dan zult U begrijpen dat het
kwaad bloed zette, dat deze Jo
den de mooiste huizen kregen toe
gewezen, waarbij nog komt, dat
de invloed der Joden in de rege
ring zeer sterk is."
Ik dacht aan de grap, die in
Polen algemeen wordt verteld, en
die ik juist had gehoord. Before
the war the Jewish were in dan
ger, now they are in security,
waarmee dan niet alleen in vei
ligheid bedoeld wordt, maar ook
bij de veiligheidspolitie. Het te
kent in ieder geval de stemming,
die onder het volk heerst.
„Dat wil natuurlijk niet zeg
gen aldus ging de kardinaal
verder dat dit moord en dood
slag rechtvaardigt, en dat heb ik
dan ook nadrukkelijk verklaard.
Toen ik hoorde van de progrom
in Kielce, ben ik er onmiddellijk
in mijn auto heen gereden en ik
bevond, dat er vier-en-dertig Jo
den bij deze progrom waren ge
dood. Twintig van hen waren
echter gedood bij een vuurge
vecht met de politie, die zij de
toegang tot het huis weigerde,
omdat deze dit huis had gevor-
rode kardinaalskalot, straalde van
optimisme.
Ik wil U dit nog zeggen
zeide hij dat ik het Hollandse
volk buitengewoon bewonder.
Het is arbeidzaam en ernstig,
en de katholieken hebhen er
een prachtige arbeid verricht
en schone resultaten bereikt. Ik
heb veel van het Hollandse
volk geleerd. Ik ken uw wijze
en doortastende kardinaal De
Jong, ik was een goed vriend
van de vroegere bisschop van
Den Bosch, mgr. Diepen, dat
was een groot bisschop. Ik ken
uw pers en uw radio. Wij heb
ben hier ook getracht een eigen
katholieke radio te stichten,
maar kunnen nu daarvoor geen
permissie krijgen.
De kardinaal geleidde mij in
tussen naar de deur, en zeide
dan nog: Zeg tegen het ka
tholieke volk van Nederland,
dat ik het zegen. Breng uw le
zers en allen mijn oprechte
groeten en zeg, dat het mij al
tijd een grote vreugde is Neder
landers te ontmoeten.
Dan stond ik weer in de hal.
Dezelfde priester in eenvoudig
zwarte toog kwam uit de zijka
mer naar mij toe om mij uit te
laten. De kardinaal was bui
tengewoon vriendelijk en bemin
nelijk zeg ik hem. Dat is hij
altijd, antwoordt de Salesiaan be
leefd, ook als hij de hele dag
audiënties verleent, zoals van
daag. Daarom heeft hij ook de
kracht te strijden tot het einde
toe
Z. Em. Kardinaal Hlond
derd. Dit had een oploop buiten
ten geyolge, en terwijl in het huis
hevig werd geschoten, sprongen
andere Joden in hun angst uit het
raam. In deze opwinding is dat
gebeurd en zo zijn er vier-en-
dertig omgekomen. Wij zijn nog
bezig aan een uitgebreid onder
zoek en in het rapport, dat bin
nenkort hierover zal verschijnen,
zal deze zaak wel worden opge
helderd.
Natuurlijk zijn deze moorden
hiermee niet goed gepraat, maar
het is toch wel nodig de achter
grond ervan te kennen. Toen ik
terug kwam uit Kielce kreeg ik
het verzoek van de politie om 18
Amerikaanse journalisten te wil
len ontvangen, omdat ik de zaak
ter plaatse had onderzocht. Ik
heb toen een schriftelijke verkla
ring opgesteld, waarin ik o.a.
Iedere moord en ook die in Kiel
ce veroordeelde. Dat was zelfs het
eerste punt van mijn verklaring.
Maar de volledige tekst van deze
verklaring heb ik nooit in enige
krant gelezen. Wel kwam later
een rabbijn mij bedanken voor 't
redden van zijn leven en dat van
andere Joden door katholieke
Polen, en toen heb ik hem zeer
welwillend en in zijn eigen be
lang gewezen op het gevaar voor
de Joden zich nu te binden aan
de communistische invloeden 'n
dit land, omdat dit later, als de
omstandigheden veranderen, mis
schien weer op de Joden zou
worden gewroken. Ik heb hem
heel welwillend gezegd, dat dit
voor de Joden zelf een verkeerde
politiek is. En de rabbijn heeft
mij voor deze goede raad dank
gezegd."
Zullen de omstandigheden
nog eens veranderen Eminen
tie? Zoals vele mensen nu leven,
kan het toch niet voortgaan.
Natuurlijk zal het verande
ren antwoordt mij de kardi
naal en misschien wel spoedi
ger dan U denkt. Ik ben al een
oud man, maar ik denk, dat zelfs
ik het nog beleven zal. TJ en Uw
kinderen zeker, maakt U zich
daarover geen zorgen. En wat het
leyen der mensen betreft, God zal
dat op een of andere wijze corri
geren.
De kardinaal stond op. Het
jonge en opgewekte gelaat onder
de grijze haren, bedekt met de
Naar het Franse persbureau A.
F. P. bericht, zijn de Nederlands-
republikeinse besprekingen tussen
di'. Gani, minister van economi
sche zaken en mr. J. E. Van Hoog
straten, directeur van het Neder-
landsch-Indische departement van
economische zaken, Maandagmid
dag voortgezet,
Dr. Gani verklaarde tegenover
een vertegenwoordiger van A. F.
P. dat in de loop van de avond
een republikeins communiqué als
antwoord op 't Nederlandse com
muniqué zou worden gepubliceerd
Het katholieke kamerlid jhr.
Ruys de Beerenbrouck heeft te
genover de pers in Djogjakarta
verklaard, dat de Nederlandse
troepen niet naar Indonesië waren
gezonden om tegen het Indonesi
sche volk te strijden ,maar omdat
Nederland de internationale ver
plichting op zich had genomen
orde en veiligheid te handhaven.
Hij betreurde het, dat er nog ge
schillen zijn bij de tenuitvoer
legging van het Nederlands-Indo
nesische accoord en zeide ten
slotte: „Wij moeten tot de oplos
sing van het probleem oprecht
samenwerken".
Aangezien de laatste der Ned.
Pauselijke oud-Zouaven onlangs is
overleden, zal de Alg, Nederl.
Zouavenbond officieel worden op
geheven Dit zal geschieden op 18
Mei te Hillegom, waar pastoor B.
van Leeuwen, die jarenlang voor
zitter van de Bond was, om 10.30
een plechtige Hoogmis zal op
dragen. De predikatie zal worden
gehouden door pastoor I. Wils, die
zelf de zoon is van een zouaaf.
's Middags te 1 uur volgt dan de
slotvergadering in Hotel Sister
mans te Hillegom. De Pauselijke
Internuntius, Mgr. Paolo Giobbe,
heeft zjjn aanwezigheid bij deze
plechtigheid reeds toegezegd.
De 25-jarige musicus T. H. Wij-
nands uit Houthem werd als zie
kendrager aan 't Russische front
gewond en toen als blokleider
aangesteld in het concentratie
kamp te Amersfoort. Volgens
verklaringen van getuigen trad
ook hij hier als een beul op. Hij
trapte en sloeg de weerloze ge
vangenen tot ze bezweken en als
een nieuwe foltering was uitge
dacht, was hij er als de kippen
bij.
Voor het B. G. te Maastricht
eiste de advocaat-fiscaal gisteren
levenslang tegen hem.
Na hun terugkeer te Batavia
hebben de ministers Beel en Jonk
man tegenover Aneta verklaard,
dat zij zeer verheugd zijn met de
ondertekening van het statuut
voor West-Borneo. Zij omschreven
deze gebeurtenis als een mijlpaal
in de wordingsgeschiedenis van
de Verenigde Staten van Indone
sië.
In West-Borneo is, aldus de mi
nisters, opnieuw de reële moge
lijkheid gebleken, om op basis
van wederzijds vertrouwen een
hechte samenwerking van in dit
gebied zelfs zeer onderscheiden
bevolkingsgroepen op democrati
sche wijze tot stand te brengen.
Dit wederzijds vertrouwen zal
niet alleen in West-Borneo, maar
ook in de overige delen van Indo
nesië de juiste grondslag zijn van
De speciale viermogendheden-
commissie, welke door de grote
vier te Moskou werd ingesteld ter
behandeling van de voorwaarden
van het vredesverdrag met Oos
tenrijk, waarover de ministers
niet tot overeenstemming konden
komen, is gisteren haar- bespre
kingen begonnen. De bijeenkomst
beek onverwacht lang te duren.
De commissie benoemde vijf
deskundigen, die de voornaamste
kwestie, waardoor overeenstem
ming over het verdrag wordt ver
hinderd de Duitse activa in
Oostenrijk in bijzonderheden
zullen bestuderen. Het gaat er om
te bepalen, welke bezittingen in i
Oostenrijk als Duitse activa zul
len worden beschouwd er welke
dus voor herstelbetalingsdoelein-
der. in aanmerking komen. Het
betreft 50 belangrijke fabrieken,
waarop de sovjet-unie als Duits
bezit aanspraak maakt en welke
niet als zodanig door Oostenrijk
worden erkend. Hieronder bevin
den zich de uiterst belangrijke
olievelden van Zistersdorf.
De commissie besloot zich
„commissie voor het vredesver
drag met Oostenr$jk" te noemen.
Het grootste deel van de bij
eenkomst van gisteren werd be
steed aan procedure-kwesties. De
sovjets wensten wpderom de de
finitie van de woorden „Duits be
zit" te bespreken, terwijl de an
dere mogendheden dit wilden uit
stellen, tot na het onderzoek der
deskundigen.
De commissie zou heden weer
bijeen komen om over dit punt
verder te discussiëren.
De ministers verklaarden ver
der, dat zij ten zeerste onder de
indruk waren van de hun bereide
ontvangst, welke meer dan als
symptoom is te beschouwen van
de waardering van West-Borneo
voor de plaats, die het thans in
het koninkrijk der Nederlanden
heeft ontvangen en straks in de
Nederlands-Indonesische unie zal
innemen.
De ministers .wezen er tenslotte
nog op, dat het contact met tal
rijke te Pontianak aanwezige
vooraanstaande figuren uit vele
delen van de archipel in belang
rijke mate heeft bijgedragen tot
de oriëntatie die één der doelein
den van hun reis uitmaakt.
Aneta verneemt uit Pontianak,
dat het in de bedoeling ligt, dat
de ministers Beel en Jonkman nog
deze week, waarschijnlijk Donder
dag of Vrijdag ,naar Makassar
vertrekken.
Naar Oevaang Oerang, hoofd
aangelegenheden te Pontianak,
van het kantoor voor Dajakse
verklaarde, bestaat de mogelijk
heid, dat de Daj aks zullen verzoe
ken ee nafzonderlijke staat te
vormen.
Oevaang Oerag heeft het statuut
voor West Borneo, waarbij dit tot
autonoom gebied wordt gemaakt,
medeondertekend. Hij zeide, dat,
indien de Dajakse belangen niet
geheel tot hun recht zouden ko
men, hij zich bij zijn volksgenoten
in Serawak en Britsch Noord
Borneo op de hoogte zou stellen
van het standpunt ten aanzien van
een afzonderlijke staat onder de
Nederlandse of de Britse kroon.
Oevaang Oerag was er van over
tuigd. dat het voor de Dajaks
noodzakelijk was nauw te blijven
samenwerken met Groot-Britennië
of Neder laud.
<j> In aanwezigheid van een groot
aantal autoriteiten is gisteren in
Middenmeer de nieuwe hand.
centrale van het telefoondiatriot
Wieringermeer in gebruik ge
steld.
<j> Omdat een deir arbeiders volgens
zijn collega's onbillijk was be
handeld, zijn de arbeiders van de
betonfabriek Koppentradll te
Zwolle in staking gegaan.
De mo&selhandel op België zal
waarschijnlijk reeds begin Juni
worden opengesteld.
In het intern, kappersconcours,
gisteren te Parijs, behaalde Ne
derland de vierde plaats, na
Frankrijk, België ein Engeland.
Tjecho.Slowakije, Zwitserland en
Italië kwamen achter onze land
genoten.
<J> Het luchtnet der K L. M. wordt
van 10 Juni af uitgebreid met
een nieuwe Hjn Amsterdam
Rome.
In de gemeente Vught zijn de
gebrs. V. uit Vught, die per ma.
tor van het Marktveld naar de
Boxtelseweg reden, door een pas.
sagiersbus gegrepen, tengevolge
waarvan de duorijder K. V. op
slag gedood en de bestuurder A.
V. ernstig gewond werd.
De Gron. kamer van het B, G.
te Leeuwarden heeft de ex-bur
gemeester van Scheemda en Mid.
wolde, A. P_ Hovinga, wegens
het deelnemen aan talrijke ar.
restaties, veroordeeld tot 20 jaar
R.W.I. met aftrek en levenslan
ge ontzetting uit de rechten. De
ei3 was levenslang.
Het tweepersoons-zweefvliegtuig
„Arend", enig toestel van dit
type in ojis land, is door een ruk
wind op het vliegveld Eelde op-
genomen en totaal vernield. Per
soonlijke ongelukken kwamen
niet voor.
In de buurtschap Haarle by Ny_
verdal Is, in tegenwoordigheid
van de Canadese gezant, een ge
denkteken onthuld ter nagedach
tenis van de Canadese soldaten,
die bij de bevrijding van ons
land het leven verloren,
<J> Toen de paardenfokker P. Mei-
nardi uit Den Hoorn (Gr.) zich
per auto naar huis begaf, is door
onbekende oorzaak het stro ln de
aanhangwagen, waarin hij de fok-
hengst „Jonkheer" vervoerde, ic
brand geraakt. Het paard, waar
voor onlangs nog 30 000.was
geboden, kon niet meer worden
gered.
Minister Gdelen, die zich voor het
oestuderen van de nieuwe Franse
onderwijsmethodes ln Frankrijk
bevindt, heeft gisteren het inter
nationale studiecentrum voor
paedagogtek te Sèvres bezocht.
Als betuiging van dank voor
de verleende hulp heeft prof.
Pompe aan de Universiteit van
Bazel, die de Utrechtse Alma
Mater adopteerde, namens deze
laatste een gedenkplaat aange.
boden, welke door Brom Is uit
gevoerd ln brons, koper en
emaille.
Op de Wolflskuilseweg te Nijme
gen is de 58-Jar. postbode J. gis.
toren door een vrachtauto aange-
reden en gedood.
Een dochtertje van de fam. v. K.
aan de Jacobslaan te Nijmegen
ls ln een teil water gevallen en
verdronken.
<J. Tegen de 35-jarige M. v. Nierop.
oud.hoofdredacteur van 't Twents
Nieuwsblad heeft het tribunaal
te Enschede 5 jaar internering
geadviseerd en ontzetting uit
rechten.
Op Hemelvaartsdag zullen ver
scheidene voortreinen lopen en an.
dere treinen (desnoods roet goe.
derenwagems) worden versterkt
In Nijmegen ls gisteren het vaan.
del van het 2e regiment Infante,
rle, dat ln de oorlogsdagen door
luit. Bogaerts uit de handen van
de vijand ia gehouden, aan het
regiment, dat Woensdag naar In
dië gaat, overhandigd.
Op één der drukste kruispunten
ln Jeruzalem hebben onbekend
gebleven Joodse verzetslieden
twee leden der Britse politie
neergeschoten. Hat eerste slacht,
offer overleed onmiddellijk, ter.
wijl het tweede nog dezelfde dag
is gestorven.
<J> Veertig personen, mannen, vrou
wen en kinderen, zijn by Za-
gazig, 55 kilometer ten Noord
oosten van Cairo, in een Nijl-
kanaal verdronken, doordat de
autobus, waarin zq vervoerd
werden, slipte en het kanaal in
reed.
Tengevolge van ,en zeer zwa
re hagelbui zijn jn Allahabad
(Voor-Indië) elf personen gedood
en zeer velen gewond. Honderden
woningen van lichte constructie
werden totaal vernield.
(Van onze correspondent!
GENEVE, 9 Mei 1947.
„Wij willen bij deze gelegen
heid onze vaste hoop uitspre
ken, dat de wereld nooit meer
door oorlog zal kunnen verwoest
worden". Aldus de slotwoorden
der resolutie, die de conferentie
van regeringsdeskundigen voor
de herziening en aanvulling der
Rode Kruis-conventies aan het
einde harer veertiendaagse be
raadslagingen eenstemmig heeft
aangenomen. Deze wens is onge
twijfeld ook die van het Inter
nationale Rode Kruis Comité,
dat het initiatief tot deze con
ferentie genomen heeft, zich
verplicht achtend ondanks het
verlangen van millioenen men
sen naar een duurzame vrede
toch met de mogelijkheid van
nieuwe oorlogen rekening te
houden.
Met het oog op deze mogelijk,
heid heeft het Internationale Rode
Kruis Comité onmiddellijk na het
einde van de tweede wereldoor
log zich afgevraagd, in hoeverre
de bestaande Rode Kruisoonven-
ties in het licht van de opgedane
oorlogservaringen een herziening
nodig hebben en of er aanleiding
bestaat, nog een nieuwe conventie
voor te stellen. Het Internationale
Comité kwam hierbij tot de con
clusie, dat zowel de conventie
over het lot der verwonde en
zieke militairen als die over de
behandeling der krijgsgevangenen
enige aanvulling vereisten en dat
bovenal een geheel nieuwe con
ventie behoorde gesloten te wor
den ter bescherming van de
burgerbevolking in oorlogstijd.
Als eerste stap van voorberei
ding, om tot dit doel te geraken,
werd einde Juli van het vorige
jaar te Genève een conference
gehouden van vertegenwoordigers
der nationale Rode Kruisvereni
gingen. die onder leiding,van de
ere-voorzitter van het Internatio
nale Rode Kruis comité, prof. Max
Huber, de denkbeelden van het
Internationale comité bespraken.
Zij kwamen daarbij tot het inzicht,
dat ingrijpende verbeteringen der
bovengenoemde twee conventies
nodig zijn. Zo moest h.i. de con
ventie over de zieke en ver
wonde militairen ook op burger
oorlogen van toepassing worden
verklaard, terwijl ook toezicht op
de naleving der conventie vereist
is. Met bijzondere klem drongen
de vertegenwoordigers der natio
nale Rode Kruisverenigingen op
het sluiten van een nieuwe, af
zonderlijke conventie ter bescher
ming der burgerbevolking aan.
opdat gruwelijke practijken, zoals
de Duitsers tegen de bevolking
der bezette gebieden hadden toe
gepast (collectieve represailles,
gijzelingen, deportaties, arbeids-
dwang in het belang van de weer
kracht de,r bezettende macht), al
thans volkenrechtelijk verboden
werden.
Na deze eerste voorbereidende
stap, om tot herziening en aanvul
ling der Rode Kruis-conventies te
komen, heeft het Internationale
Rode Kruis comité thans een
tweede stap ondernomen: de bij
eenroeping van een conferentie
van regeringsdeskundigen, opdat
dezen hun oordeel over de denk
beelden van, het internationale
comité en over de wensen der
nationale Rode Kruisverenigingen
zouden kenbaar maken. Deze
conferentie heeft h er van 142fi
April plaats gevonden en stond
evenals die van Juli 1948, onder
het voorzitterschap van prof- Max
Huber. Vijftien regeringen, waar
onder ook de Nederlandse, had
den deskundigen naar Genève ge
zonden. In tegenstelling tot de
beraadslagingen der vertegen
woordigers der nationale Rode
Kruisveren gingen, die in het
openbaar waren gehouden, ver.
gaderden de regeringsdeskundigen
achter gesloten deuren. Ook de
uitkomsten van hun h sprekinge,
wer$en niet in ,.ij derheden be
kend gemaakt. Zoveel staat echter
vast, dat ook deze regeringsver
tegenwoordigers een verbetering
van de conventies over de ver
wonde en zieke militairen e-n over
de behandeling van krijgsgevan
genen nodig achten en dat Ook zij
voorstanders zijn van het sluiten
ener nieuwe conventie, die spe.
ciaal de bescherming der burger
bevolking ten doel zal hebben. De
regeringsdeskundigen schijnen ech
ter in alle drie opzichten enige
aarzeling te hebben de voor
stellen die der vertegenwoor
digers der nationale Rode Kruis
verenigingen. aan te bevelen. In
het bijzonder met betrekking tot
de te scheppen conventie ter be.
scherming der burgerbevolking
schijnen zü het niet raadzaam t«
achten, de misdadige Duitse prac
tijken met name op te sommen en
als „internationale misdaad" te
brandmerken, doch de voorkeur
te geven aan meer algemene be
woordingen tot aanvulling van een
leemte in het volkenrecht, die in
de tweede oorlog een schending
der elementairste mensenrechten
had mogelijk gemaakt, zonder dat
Duitsland zich daardoor aan een
schending van het geschreven vol
kenrecht had schuldig gemaakt.
Het Internationale Rode Kruis
comité zal thans de voorstellen
der deskundigen aan alle regerin
gen om advies toezenden en daar
na op grond der ontvangen ant.
woorden preciese teksten opstel
len, die dan aan de diplomatieke
regeringsconferentie zullen voor
gelegd worden, die bindende be
sluiten over de wijziging der twee
genoemde bestaande conventies
en over de nieuwe conventie in
het belang der bescherming der
burgerbevolking zal kunnen
nemen,
In 1487 stierf de Zwitserse kluizenaar broeder Klaus, die
op Hemelvaartsdag wordt heilig verklaard. Het is dus al
verschrikkelijk lang geleden, dat deze mens zijn aards
avontuur met God beleefde, en de vrome verering van zijn
landgenoten heeft alle tijd gehad om legenden rond zijn
gestalte te weven. De kern yan die legenden is weliswaar
de mens Niklaus von Flüe maar de vrome auctores er van
waren geen psychologen, en zelfs kon hij niet schrijven,
zodat wij slechts raden kunnen naar het inwendige van zijn
aardse werkelijkheid, die de werkelijkheid van een heilige
was, en haar eenmaligheid dankt aan de in wezen onbegrij
pelijke voorkeur van God.
Zijn geschiedenis heeft het wei
nig dramatisch begin, dat vele
heiligenlevens uit die tijd typeert.
Hij was een boerenzoon, die reeds
als kind opviel door zijn vroom
heid. Hy trok zich soms bij het
spelen terug, om met God alleen
te zijn en hij pleegde al vroeg de
hardvochtige ascese van een stoer
geslacht door enkele dagen in de
week streng te vasten. Toen hij
wat ouder werd en de keuze van
een levensstaat zijn probleem be
gon te zijn, brachten zijn eerbied
voor de dingen van God, en het
besef van zijn eigen onwaardigheid
hem tot de overtuiging, dat hij
tot het priesterschap niet kon ge
roepen zijn. Dies koos de jonge
Niklaus von Flüe den levensweg
die de allermeeste mensen gaan,
en trouwde. Hij werd de vader
van tien kinderen, en was een ge
zien man onder zijn gelijken. Hij
werd raadsheer in zijn kanton.
Hij zou landamman geworden
zijn Indien hij het gewild had.
Maar Niklaus von Flüe wilde
niet. De genade was in hem haar
vreemde gang gegaan. Het ogen
blik was nabij, waarin Gods veel
eisendheid beslag zou leggen op
zijn hele leven en zijn hele hart.
In vele stille uren van gebed had
hij naar God geluisterd en op God
gewacht. Hij was meedogenloos
geweest voor de oude mens. Hij
had de strijd ervaren van de dui
vel met God, en hij had de zijde
van God gekozen. God hield Zijn
Zwitserse eedgenoot aan zijn
woord, en vroeg hem, de dingen
van de aarde los te laten, óók zijn
vrouw, óók zijn kinderen. En
Niklaus von Flüe nam zijn ont
slag als raadsheer. Hij trok zich
geheel terug uit het openbare
leven. Toen ging hij voor zijn
vrouw staan, die weinige maan
den geleden moeder geworden
was van hun jongste kind. En hij
zei haar, dat het gedaan moest
zijn met de goede tederheid en
de gedeelde zorgen. Onze Lieve
Heer zou verder wel helpen, maar
hij zelf moest gaan, de eenzaam
heid in met God
Wat is er toen omgegaan in de
vrouw van Niklaus De aarde
moet even hebben stil gestaan in
dit onherroepelijk ogenblik, waarj
in zich het mysterie van God
openbaarde, waarin de Werkelijk
heid alle werkelijkheid waarde
loos maakte voor de man, wiens
werkelijkheid zij zoveel jaren ge
deeld had en die zij niet loslaten
kón, zonder het leven van haar
leven in zijn vitale kern te raken.
De vrouw van Niklaus von Flüe
was maar een vrouw, die zo ver
schrikkelijk veel hield van de
man, aan wie zij zich eenmaal
gegeven had. Zij moet verbijsterd
hebben gestameld, dat het niet
kon, en tegelijk hebben geweten,
dat het moest, ja, dat het onher-
roepelyk al een feit was, omdat
God en Niklaus al gekozen had
den, en het dus nooit, nooit meer
zo argeloos goed kon worden als
het was geweest. Hulpeloos heb
ben haar handen de Hand van
God gezocht, en zij moet schreiend
hebben gevraagd, hoe zij dit be
grijpen en aanvaarden moest, het
voor altijd weggaan van de vader
harer kinderen. Maar zij hééft, zij
het met bloedend hart, haar
„fiat" gegeven. Want Niklaus is
weggegaan en broeder Klaus ge
worden.
Twintig lange Jaren heeft hy
toen geleefd in de eenzaamheid,
voor God alleen beschikbaar, van
God alleen vervuld, Gods intimiteit
alleen delend, van geen ander
voedsel levend dan van het Brood
der engelen.
Hij was weggegaan van de
mensen, maar de mensen zochten
hem op, en hij hielp ze, in theolo
gische en diplomatieke en huise
lijke kwesties. Hij had niet gestu
deerd, maar God had hem erva
ren gemaakt in Zijn eigen weten
schap. Het moet iets heel goeds
zijn geweest om broeder Klaus
deelgenoot te maken van zijn
moeilijkheden. Hij was zo'n door
zichtig instrument van God. De
uitnodiging van de waarheid die
vrij maakt, vond in hem zo'n on
weerstaanbare formule.
In z(Jn kluis ls broeder Klaus
de nationale heilige van Zwit
serland geworden. Na de over
winning van de Zwitsers op
Karei de Stoute wilden ook de
steden Freiburg en Solothurn
in het eedgenootschap worden
opgenomen. Dat zou het over-
wicht van de steden, waardoor
Het oudst.bekende portret van
„Bruder Klaus". In 1945 werd
in een huis bij Sachseln de rechter
vleugel van een altaarstuk gevonden
uit 1492, een bijna levensgrote voor-
stelling van broeder Niklaus van
Flüe. Het stuk is aan de kerk van.
Sachseln, waaruit het altaarstuk
afkomstig is, ten geschenke gegeven.
GEBED VAN BROEDER
KLAUS
Mijn Heer en mijn God
Ontneem mij alles,
Wat mij belet om tot U
te komen
Mijn Heer en mijn God
Geef mij alles
Wat mij helpt om U te vinden.
Mijn Heer en mijn God,
Ontneem mij aan mezelf
En maak mij helemaal de Uwe.
de landkantons zich toch reeds
bedreigd voelden, nog verster
ken. Er dreigt een burgeroor
log, maar broeder Klaus, die
als geen ander de zaken kent
van zjjn land, en als geen ander
oordeelt ln het licht van God,
spreekt het verzoenende woord,
en er komt geen oorlog
Sindsdien vereren hem de Zwit
sers als hun grote held.
Iemand' die Zwitserland kent,
hoorden wij zeggen, dat broeder
Klaus in het niet-monarchale
Zwitserland een sprekender
symbool van eenheid is dan de
president. Ook zij die het zelf niet
bidden, kennen „het gebed van
broeder Klaus", de heilige, die
geen compromissen kende en geen
raffinement, die pas helemaal de
held van Zwitserland werd, toen
hy helemaal van God was.
Tweeduizend employés van de
gemeente Wuppertal, een stad met
textielindustrie ten Oosten van
Duesseldorf, hebben verklaard,
dat zij geen geregelde voorziening
met water, gas en electriciteit meer
kunnen waarborgen, daar ongeveer
dertig procent "der employés ziek is
door gebrek aan voedsel.
De in de laatste week in Wup
pertal uitgereikte rantsoenen had
den slechts een waarde van 6b
calorieën per dag, terwijl op het
ogenblik bij een lichte verbetering
niet meer dan 850 calorieën ge
garandeerd konden worden.
Na de vele bezwaren, die tegen
haar eerste ontwerp voor het
monument ter ere van de slacht
offers van het verzet te plaatsen
op het Domplein te Utrecht, ge
rezen waren, heeft de Haagse
beeldhouwster Mevr. C. Franzen-
Heslenfeld een nieuw beeld ont
worpen.
Het nieuwe ontwerp, beeldt een
schrijdende vrouw uit, die de fak
kel van het verzet voor zich uit
draagt. Het monument, dat op
een eenvoudige sokkel rust, waar
door de monumentale trap is ko
men te vervallen, zal op enige af
stand voor het grote muurvlak
van de Domkerk zeker veel beter
voldoen.
Er is meer ruimte-werking
verkregen en beweeglijkheid in de
vrouwefiguur, waarop de aan
dacht thans geconcentreerd wordt
door niet te veel het accent te
leggen op het architectonische
van het monument. Overigens
dient niet vergeten te worden, dat
dit laatste op deze zo historische
plek een belangrijke factor is en
daar enkele détails ten aanzien
van het voetstuk nog nader uit
gewerkt moeten worden, hopen
wij van harte, dat men daarbij
met de nodige nauwgezetheid te
werk zal gaan.
Het monument wordt uitge-
Iemand uit Vught had kwestie
met een vrouw in Eindhoven en
om zijn wraak te koelen pleegde
hij Zaterdag een moordaanslag op
haar 12-jarige zoon ,T. J., meldt
.Oost-Brabant". De man vertel
de aan de knaap, dat hij vroeger
hij een circus was geweest en een
mooi kunstje met boeien kende.
Zo lokte ht) de jongen mee naar
het Eindhovense kanaal in de
buurt van Nuenen. Hier bond hij
hem een ijzerdraad om de benen
en wierp hem vervolgens in het
vater. Op zijn rug zwemmend
vist het slachtoffer echter de
iverkant te bereiken, waarop de
man hem nazwom en met een
schoen in het gezicht sloeg. Op
'iet hulpgeroep van de iongen
vn hp echter de vlucht en i nog
niet upgespoQüL
voerd in een Franse natuursteen.
Het eigenlijke beeld krijgt een
hoogte van 6 M., terwijl de sokkel
4 M. hoog zal zijn. Hierop komt
in kant-relief-letters deze tekst
te staan:
Gedenk de dooden en
gedenk hoe groot
Zij stonden in de schaduw
van den dood
O wederkeer, waar zij
ontzweven
Ruischt adem van het
nieuwe leven
Een conceptie ontstaan uit de
samenwerking van Jan Engelman
en M. Nyhoff.
Omtrent het tijdstip, waarop
het monument ziJn,
valt nog niets te zeggen.
7
- -i
m
i vL
Pauselijke onderscheidingen
in Haarlems diocees
Het heeft Z. H. de Paus behaagd
te benoemen tot geheim-kamer
heer de hoogeerw. heer mgr. F-
B. J. M. Fi'lbry, plebaan van de
Kathedr. Kerk St Bavo te Haarlem
en proost van het Hoogwaardig
Kapittel en de hoogeerw. Mf*
mgr. C. J. Henning, regent en
het Klein-Seminarie ,-Hageveld
te Heemstede. lnRo
Mgr. Filbry, 29 Ju?* H88 in
Leiden geboren, werd I ugustus
1907 priester gewUd, en is heel
zijn priesterleven in de practigche
zielzorg werkzaeed .geweest. Als
kapelaan stond hij te Waddinx-
veen,
Delft en Den Haag, daarna
werd bij ij1 ^928 benoemd tot
pastoor van de Vredeskerk te Am
sterdam en 10 jaar later tot ple
baan van de Kathedraal van St.
Havo. In 1939 werd hij benoemd
tot ere-kanunnik van het Haar
lemse kapittel, in 1941 tot kanun
nik en verleden jaar volgde zijn
benoeming tot proost van dit
college.
J' Henning, die 31 Jan-
1897 in Zierikzee werd geboren,
was na zijn priesterwijding. 10
Juni 1922, aanvankelijk kapelaan
Voorschoten. De 15e Maart
1924 benoemde de bisschop hem
echter tot leraar op Hageveld en
20 Augustus 1925 tot subregent
van dit kleln-seminarie. In het
najaar van 1928 zond de bisschop
hem naar de R. K. universiteit te
Niimeeen om de klassieke lette
ren te studeren, welke studie hy
binnen de vier jaar schitterend
beëindigde door op 8 Juli 1932
cum laude het doctoraal examen
af te leggen. Daarna keerde hy
als leraar naar Hageveld terug,
waar hy zijn vrije tyd benutte
voor het schrijven van zyn proef
schrift over ..De eerste sdho?1"
strijd tussen Kerk en staat °n"?4
Julianus den afvallige".
Mei 1937 promoveerde hij
mede, wederom cum latmf'
Sedert 16 April 1938 M de
nieuwe ge'heim-kamejb rifi
regent van h.et klein s enoemd
20 Maan 1944 werf
tot kanunnik van
kapittel.
n» eens beroemde Tiergarten,
bet •uitgestre^®. in het cen
trum van Berjlijn. is thans her
vormd in een nijver werkterrein
voor volkstumders. Het\park was
reeds volkomen ontluisterd uit de
eerste na-oorlogswinter gekomen
en door de hout-nood herschapen
in een kale vlakte, waarop nauwe
lijks nog enkeje bomen waren ach-
tergeDzlev^n Het is thans verka
veld in kleine strookjes, waaruit
de Berlijners een magere oogst
wilen halen. De enige mest, waar
over men beschikt, is die welke
paarden op de straten nalaten en
die naarstig met vegers en blik
ken vergaard wordt.
Er zijn thans plannen geopperd
om in de Tiergarten een duizend
tal noodwoningen met bijbehoren-
re tuinen ie bouwen en daarmee
het voorma1'ge park tot een dorp
1q het hart v.-u 6e stad te maken,
Weerverwachting medege
deeld door het K.N.M.I. te De
Bilt geldig tot Woensdag
avond:
Aanhouden van het voor de
tijd van het jaar zeer warme
weer; overdag tijdelijk zonne-
schijn, maar in de namiddag
opnieuw vorming van ver-
spreide onweersbuien, voorna-
lijk in het Zuidoosten van het
land. Zwakke tot matige wind,
hoofdzakelyk tussen Oost en
Zuid, aan de Jcust echter in da
namiddag op vele plaatsen in-
vallen van een koele zeewind.
14 Mei: zon op 4.49 uur, on-
der 20.24 uur; maan op 3.03
uur, onder 12.37 uur.
Eric Shipton, een der meest be
kende Britse bergbeklimmers;
heeft bij zijn onderzoekingen op
de hellingen van de Mount Everest
in de Himalaja in de sneeuw spo
ren gevonden van, zoals de streek-
bewoners verklaarden een onbe
kend monster van meer dan vier
meter hoog. Shipton maakt zich
thans op om in gezelschap van
majoor Tilman weer naar Kasj
mir te vertrekken, teneinde zich
daar aan te sluiten bij de Zwit
serse expeditie voor de Mount
Everest en mogelijk het raadsel
van het onbekende monster op te
lossen.
De recherche te Enschedé heeft
in samenwerking met de Britse en
Duitse politie en grensbewaking
een complot ontdekt van 'n smok
kelhandel in verdovende middelen
Voor honderdduizenden Rijksmar-
ken is cocaïne en morphine in
Duitsland in beslag genomen.
Enige tijd geleden werden aan de
Ned. grens personen aangehouden
die flesjes morphine bij zich had
den, terwyl ook cocaïne by ver
schillende contróles op personen
werd gevonden. Keulen schijnt 't
centrum van deze organisatie te
zijn, vanwaar de verdovende mid"
delen naar Nederland en an'"ere
landen zijn gesmokkeld. Op net.
ogenblik is voor een bedrag van
circa een half xnillio®*1 Rijksmark
aan verdovende middelen in be
slag genomen.
Leopold en Gloria Stokowsky
van der Bilt zyn Vrijdag 1.1. incog
nito in de residentie aangekomen.
Trekking v. 13 Mei. Prijs v. 1000
nos. 10843, 14051, 16252, 16973,
17143; 400 nos. 7860, 9179, 9688,
11553, 14580, 14907, 19430, 19611,
21697; 200 nos. 11170, 11218.
13522, 17911, 19641, 20401; 100
nos. 1335, 3719, 4397, 6824, 11706,
12856, 14346, 15015, 16155, 16601,
17058, 17619, 18271 en 18139.
