I
W erkgelegenheid
handel
Recordverbruik petroleum
Ned.-Indische handelsvloot
INCIDENTEN OP JAVA
Amerikaanse Mode
Een grote manifestatie
van onze Nationale Luchtvaart
I
Willem Barendsz ving 770
walvissen
Naar bestand in Palestina?
I
Te Genève wordt zwaar gedokterd
en
01 RARE
wereld
Ruit - nieuwtjes
WOENSDAG 21 MEI 193?
PAGINA
'i
„Benelux" is
dapper bezig
Raffinaderijen en
vervoer
WEER UITBREIDING
MET DRIE SCHEPEN
OLIE- EN VETMARKT
REPUBLIKEINSE EN
NEDERL. LEZING
ONRUST BIJ SOERABAJA
EN BANDOENG
Republikeinen bouwen
stellingen
MADOERA BUITEN DE
REPUBLIEK?
STAATSLOTERIJ
Trekking van 21 Mei.
NABESCHOUWING VAN HET VLIEGFEEST
AMERIKAANSE ONDER
SCHEIDINGEN VOOR
NEDERLANDERS
Met traan en pinguïns weer thuis
„ZUIDPOOL NIET ZO
KOUD ALS HIER!"
fraai voorjaars.
weer
fbbende wordt
Béüemn meet beWww genat-
Koninginneharing
CONGRES VOOR DE
GEESTELIJKE VOLKS
GEZONDHEID
*1
(Van onze Geneefse correspondent)
Genève, 16 Mei 1947.
De commissie van voorbereiding
voor de Wereldconferentie voor
Handel en Werkgelegenheid, die
op 10 April haar tweede zitting
begonnen is en toen enige dagen
algemene beschouwingen gehou
den heeft over de taak, die de
commissie in deze zitting te ver
vullen heeft, heeft een tweeledig
doel: enerzijds het redigeren van
de tekst van de Charter der te
stichten Internationale Handels
organisatie welke tekst daarna
van de Wereldconferentie voor
Handel en Werkgelegenheid een
definitieve vorm zal moeten ver
krijgen, en anderzijds het bevorde
ren van tariefverlagingen in de
wereld door het middel van bila
terale tariefonderhandelingen tus
sen de verschillende aan de bij
eenkomst deelnemende delegaties
onder elkander.
Nadat de commissie van voor
bereiding de algemene beschou
wingen in het openbaar ten einde
heeft gebracht, is in de vijf weken,
die sinds dien verstreken zijn, heel
weinig meer over de arbeid dezer
commissie vernomen. De ministers
van Economische Zaken, die naar
Genève gekomen waren, om van
hun grote belangsteling voor de
arbeid der commissie van voorbe
reiding te getuigen en in hoofd
lijnen net standpunt hunner rege
ring ta vertolken, hebben reeds
sinds lang de terugreis weder aan
vaard, aan hun hoofdambtenaren
het zakelijke werk toevertrou
wend. Openbare bijeenkomsten
heeft de commissie na beëindiging
der algemene beschouwingen niet
meer gehouden. Een klein werk
comité onder leiding van de Noor
Erik Colban heeft, in vertrouwe
lijke vergadering een aantal tech
nische artikelen van de ontworpen
Charter behandeld, aldus de weg
voorbereidend voor een bespreking
van het ontwerp-Charter in de
voltallige commissie kort na Pink
steren.
Terwijl aldus de behandeling der
verschillende artikelen door een
kleine commissie werd voorbereid,
heeft het werk voor het tweede
doel der zitting, een algemene ta
riefverlaging, een veel grotere om
vang aangenomen. De bedoeling is,
zoals men weet, dat iedere aan de
zitting deelnemende delegatie met
iedere andere delegatie in bilate
rale tariefonderhandelingen treden
zal, die beginnen zullen met de
overhandiging over en weer van
lijstjes houdende de verlangens
der delegatie en de concessies,
waartoe zij eventueel bij inwilli
ging dier verlangens bereid zou
zijn.
De beraadslagingen van
„Benelux"
Daar 17 delegaties aan de zitting
der commissie van voorbereiding
deelnemen, doch die van Neder
land en die van België-Luxemburg
ten aanzien der tarief onderhande
lingen een eenheid vormen (in de
officiële stukken als „Benelux"
aangeduid), zouden in het geheel
hier 120 bilaterale tariefonderhan
delingen moeten plaats vinden. Op
22 April kon de leiding der bij
eenkomst mededelen, dat reeds
met betreking tot 96 onderhande
lingen de aanvangsdata waren
vastgesteld. Daarbij was overeen
gekomen, dat half Mei 76 hiervan
zouden begonnen zijn. Thans kon
de leiding der bijeenkomst de be
vredigende mededeling doen, dat
van deze 76 inderdaad reeds 70
een aanvang met de beraadslagin
gen hadden gemaakt. Men heeft
dus goed woord gehouden.
Dit kan ook van onze „Benelux"
gezegd worden, die reeds een aan
vang heeft gemaakt met de onder
handelingen met Brazilië, Canada,
Chili, China, Cuba, Engeland,
Frankrijk, Brits-Indië, Libanon-
Syrië, Nieuw-Zeeland, Noorwegen,
Tsjechoslowakije, de Verenigde
ftaten van Amerika en Zuid-Afri-
a. In vele gevallen is het bij deze
onderhandelingen van „Benelux",
evenals bij die van andere landen,
echter nog niet veel verder geko
men dan tot een wederzijdse over
handiging der lijstjes met eigen
verlangens en eventuele concessies.
Intussen heeft onze delegatie
thans toch wel een voldoende over
zicht van het standpunt der andere
delegaties verkregen, dat de heer
Speekenbrink, die na het vertrek
van minister Huysmans de leider
van onze delegatie geworden is,
het wenselijk heeft geacht vandaag
voor enkele dagen naar ons land
terug te keren, om de regering
over de tegenwoordige stand der
besprekingen in te lichten.
Controverse Amerika
Australië
Het spreekt van zelf, dat bij de
lange duur der bijeenkomst, die
waarschijnlijk tot einde Juli, mis
schien zelfs tot half Augustus
voortduren zal, tal van leden der
delegaties van tijd tot tijd even
naar hun land terugkeren, om voe
ling met hun regering te nemen
In de regel geven deze reizen tot
geen commentaar aanleiding. Dit
is echter niet het geval geweest
bij het vertrek uit Genève van de
eerste Amerikaanse gedelegeerde
Clayton, die als het ware de vader
van het plan tot stichting van een
Internationale Handelsorganisatie
geweest is, en van de eerste ge
delegeerde van Australië Coombs.
Ofschoon de tariefonderhande
lingen in de grootste geheimhou
ding gevoerd worden, is het toch
ruchtbaar geworden, dat dit ver
trek veroorzaakt was door een ern
stig meningsverschil bij de onder
handelingen tussen Amerika en
Australië. Het is bekend, dat Ame
rika bovenal wenst, dat het sys
teem der voorkeurrechten tussen
de leden van het Britse Rijk op
geheven, althans beduidend soepe
ler gemaakt zal worden. Sir
Stafford Crips heeft reeds te ken
nen gegeven, dat aan een algehele
opheffing der preferentiële rechten
niet gedacht kan worden, doch dat
Engeland en de Dominions bereid
zouden zijn het stelsel wat soepeler
te maken, indien Amerika een
„generous offer" van tariefverla
ging in ruil daarvoor zou maken.
Bij de onderhandelingen tussen
Amerika en Australië schijnt nu
echter gebleken te zijn, dat ten
aanzien van het zeer hoge invoer
recht op wol, waarvan Australië
dringend de verlaging wenst, het
„generous offer" van Amerika uit
sluitend zou bestaan uit de bereid
willigheid een reeds ingediend
wetsontwerp, om het invoerrecht
op wol nog meer te verhogen, in
te trekken. Van verlaging was
geen sprake. Het is begrijpelijk,
dat deze Amerikaanse houding
weinig geestdrift bij Australië en
andere Britse Dominions wekte.
De onderhandelingen kwamen op
het dode punt, met het gevolg dat
Clayton en Coombs naar huis te
rugvlogen, om nieuwe instructies
te halen.
Amerikaanse petroleumdeskun-
digen zijn van mening, dat de
wereldpetroleumindustrie in de
komende winter en misschien
zelfs in de daarop volgende jaren
door een recordvraag naar petro-
leumproducten en een tekort aan
raffinaderijen en vervoergelegen-
heid voor grote moeilijkheden ge
plaatst zal worden.
Enkele maanden geleden begon
nen de petroleummaatschappijen
zich te realiseren, dat er in plaats
van de aanvankelijk verwachte
kleinere vraag naar yetroleum-
producten na de oorlog een
voortdurende stijging in de afzet
viel waar te nemen. Teneinde aan
deze vraag tegemoet te kunnen
komen, produceren de bronnen op
het ogenblik ongelooflijke hoe
veelheden ruwe olie.
In de week, geëindigd 10 Mei
1.1., heeft de Amerikaanse pro
ductie de recordhoogte van
5.015.650 vaten per dag bereikt.
Venezolaanse petroleumbronnen
hebben in de periode van vijf
weken, geëindigd op 3 Maart,
dagelijks 1.168.750 vaten geprodu
ceerd, hetgeen een nieuw record
voor deze rijke petroleumvelden
betekent.
Howard Page, leider van de
economische afdeling van de
Standard Oil Company (New Jer
sey), voorspelde, dat de vraag
van het buitenland in 1947 en
1948 die van 1946 zou overtreffen.
Hij twijfelde eraan, of aan deze
vraag voldaan zou kunnen wor
den. Page houdt er rekening
mee, dat de wereldvraag naar
petroleumproducten in 1951 9.4
millioen vaten per dag groot zijn.
Overal tekort aan raffinade
rijen
De grootste der huidige moei
lijkheden wordt gevormd door
het wereldtekort aan raffinade
rijen en vervoergelegenheid (op
slagplaatsen en pijpleidingen).
Vele der bestaande raffinade
rijen lijden aan ouderdomskwa
len, of zijn beschadigd. Boven
dien heeft de oorlog de vervan
ging en uitbreiding van de raffi
naderijen in het buitenland belet,
De activiteit in het Midden-
Oosten zal hoe langer hoe groter
worden. Tenminste twee pijplei
dingen zijn op het ogenblik in
het Middellandse Zeegebied in
aanbouw, maar de werkzaam
heden aan een grote 30 inchlei-
Ging tijdens de oorlog de helft
van de Nederlandse koopvaardij
vloot verloren, nog ernstiger wa
ren de verliezen van de Ned.-In
dische handelsvloot, die driekwart
van haar tonnage verloren zag
gaan.
Behalve door het afbouwen van
reeds voor de oorlog in opdracht
gegeven schepen, door de terug
keer van door de Duitsers buit
gemaakte schepen en door aan ons
Tand toegewezen herstelbetalings
schepen, kon ter voldoening aan
de eerste behoeften de van Neder
land uit opererende vloot uitge
breid worden door de aankoop
van Amerikaanse surplusschepen,
waaraan het vnl. is te danken, dat
thans, twee jaar na de bevrijding,
de Nederlandse vloot qua tonnage
weer op ruim 80 van de voor
oorlogse sterkte is gekomen.
Voor de Ned.-Indische vloot, die
bovendien aan bijzondere eisen
Een krantenknipsel, in het bezit
van de redactie van „Die rare we
reld", beschrijft, hoe de dirigent
van een orkest in Amerika zijn
neus moest snuiten „onder het
spelen van een lang stuk". Het be
richt gaat dan voort: „Op steelse
wijze haalde hij zijn zakdoek te
voorschijn, wachtte oP twee krach
tige accoorden en snoot zijn neus
tweemaal op de maat van de mu
ziek".
Wat een oneindige tact! Toch is
de redactie van ..Die rare wereld"
er vast van overtuigd, dat, indien
die dirigent zijn neus luidruchtig
had gesnoten tijdens een zachte
passage, de toehoorders hadden
gedacht, dat het een of ander
nieuw instrument was geweest.
Tijdens een concert in het Mu
ziekcentrum van Emmer-Compas-
cuum nieste de dirigent Baton
viermaal zeer hevig tijdens de
„Serenade" van Moustache. Het
was een ouderwets stuk en het
publiek verveelde zich wild. doch
de vier niezen werden opgevat als
een gedurfde moderne vondst van
de dirigent en begroet met applaus j
en toejuichingen. I
moet voldoen, waren dergelijke
surplusschepen niet beschikbaar.
Bij het reeds door de Ned, Rege
ring in Londen opgestelde nieuw-
bouwprogramma is echter bijzon
dere aandacht gewijd aan de ton
nage voor het verkeer in de Indi
sche wateren. Kort na de bevrij
ding werden dan oo/k door het!
Ministerie van Scheepvaart bij de
verschillende Ned. werven op
drachten geplaatst voor de bouw
van 10 schepen van de „Taroena"-
klasse (220 t. dw.), 8 schepen van
de „Batavia"-klasse (1.800 t- dw.)
en 8 schapen van de „Van der Ca-
pelle"-klasse (1.780 t. dw.).
Na hard werken wist men op de
Ned. werven de moeilijkheden te
boven te komen. Van de schepen
van de „Taroena"-klasse, gebouwd
bij onze Groningse werven en in
Haarlem, zijn er eind Maart reeds
zes naar Indië vertrokken terwijl
de vier andere in September vol
gen.
De komende dagen zullen de
eerste drie grotere schepen van
het type „Batavia" te water wor
den gelaten. Op 21 Mei vindt bij
de werf Boele te Bolnes de te
waterlating plaats van het motor
schip „Bagan", op 28 Mei gevolgd
doo*r het m.s. „Batavia" bij gebrs.
Pot te Bolnes en op 31 Mei het
m.s. „Bakongan" bij de Rotter-
damsche Droogdok Mij.
De schepen hebben de volgende
afmetingen: l.o.a. 68 m, breedte
12,04 m, holte tot bovendek 5,41
m' De voortstuwing geschiedt door
Atlas-dieselmotoren,, die de sche
pen een dienstsnelheid van 11 mijl
zullen geven.
In de a.s herfst vertrekken de
schepen naar de Indische wateren
om daar in de geregelde diensten
van de K.P.M. te wonden opge
nomen.
ding liggen op het ogenblik stil
tengevolge van een tekort aan
buizen. In talloze gebieden wor
den exploratiewerkzaamheden uit
gevoerd en proefboringen ver
richt.
Totdat het Midden-Oosten aan
de vraag van Europa en andere
gebieden kan voldoen, zal er ech
ter druk worden uitgeoefend op
de Amerikaanse raffinaderijen en
vervoergelegeuheden. Page denkt,
dat het op zijn minst ettelijke
jaren zal duren, voordat nieuwe
raffinaderijen in het buitenland
geëxploiteerd zullen kunnen wor
den. Hij gelooft, dat de vraag van
het buitenland in 1949, wanneer
verschillende raffinaderijen klaar
zijn, zal verminderen.
De Amerikaanse producenten
maken zich doorlopend zorgen
over de vraag hoe zij het buiten
land van voldoende benzine en
stookolie moeten voorzien. Nu er
elke dag meer auto's op de weg
verschijnen, stijgt de vraag ge
regeld.
Stijgende vraag naar stookolie
Bovendien is de afzet van
stookolie ongelooflijk groot. Vele
woningen en industrieën zijn de
laatste jaren ingericht voor olie
verwarming, omdat de kosten van
steenkolen zijn gestegen en de
bewoners bang waren voor sta
kingen in de mijnen.
Petroleumdeskundigen noemen
de stijgende afzet van het vorige
jaar verbazingwekkend. In de
periode van zes maanden, geëin
digd 31 Maart 1947, was de vraag
14 procent groter dan in de over
eenkomstige periode in 1945-'46.
Page voorspelt, dat de vraag in
de overeenkomstige periode, die
op 1 April 1948 zal eindigen, 7
procent boven de onlangs ge-
eindigde zal liggen, indien er
althans geen terugslag in het
zakenleven komt. Mocht dit wel
het geval zijn, dan denkt hij dat
de stijging 4.5 procent groot zal
zijn.
ROTTERDAM, 20 Mei 1947
Veel nieuws over aanvoer valt
er sinds ons bericht van 6 dezer
niet te vermelden, aldus een
mededeling van de makelaars
Bessem De Schepper te Rotter
dam. De daarin genoemde partijen
zullen meest in de loop van deze
of uiterlijk volgende week ter be
schikking komen, n.l. de walvis
traan uit de „Willem Barendsz'
de 100 tons muttonjus en de 250
tons beef jus. De 250 tons Egypti
sche katoenolie plus de Sumatra
palmolie, komen eerst begint Juni.
De 400 tons soyaolie uit Noord-
Amerika zijn reeds aangekomen,
doch nog niet verkócht, De vorige
partij was, nog vrijwel in zijn ge
heel onverkocht, doch is nu toch
grotendeels geruimd. Voorts zijn
nog stomend 800 tons soyaolie.
Overigens gingen de zaken zo
haar gewone gangde margarine-
industrie nam een en ander op in
cocos- en liquide olie en de vet-
smelters in geharde geraffineerde,
cocosolie en walvistraan. Verder
ging er een en ander in beendervet
en vetzuren. En tenslotte kreeg
ook de zeepindustrie weer een toe
wijzing^ nu voor harde (toilet ?)-
zeep. Deze toewijzing bestond uit
ruwe cocosolie. import-talk en
ruwe geharde walvistraan, terwijl
een vierde artikel nog nader zal
worden aangewezen. Zeep zal dus
wel wat beter gaan lopen.
Deze berichtperiode samenvat
tend kunnen we zeggenkalm,
met toch wel bevredigende zaken
en het rustig stemmende gevoel,
dat we in enkele artikelen een be
hoorlijke voorraad hebben of bin
nenkort krijgen. Aangezien we
echter voor latere leveringen nog
niet veel zekerheid hebben, moet
met deze voorraad wel zuinig om
gegaan worden.
Van het eerste convooi kustvaar,
tulgen voor Indonesië zijn er gis»
teren weer twee te Batavia gear,
riveerd, n.l de „Baltic" en de
„Wilda" De ,,Beta" en de „Unl.
tas" kunnen binnen enkele da.
gen aankomen.
<J> De drie interneringskampen te
Naarden n.l. de Pionierskazeme
en de forten Ronduit en Oud
molen zullen, naar wij vernemen
per 1 Juni a.s worden opgei
heven. De circa acht honderd
delinquenten, die er momenteel
verblijven, zullen naar het Inter,
neringskamp te Laren worden
overgebracht.
0> Correspondentie voor de Sibajak
moet uiterlijk 23 Mei en 10 Juni
ter post worden bezorgd^
Op 62-jarige leeftijd is te Hil
versum overleden mr. J. C Hejj-
nkig, secretaris-generaal' der
rijksverzekeringsbank.
<J> Gisteren zijn aan de Ned. grens
te Vaals 45 Ned. kinderen uit
het consulaat-district Aken aan
gekomen voor drie weken vacan-
tle bij Ned, families in Limburg
O Te 's Gravenhage is, 75 jaar oud,
overleden jhr. mr, C. Felth oud.
secretaris-generaal van het de.
partement van onderwijs, kun
sten en wetenschappen.
<0 De „Sabajak" is van Rotterdam
naar Indlë vertrokken met ruim
800 vrouwen en kinderen aan
boord om het sinds maanden
verbroken gezinsverband aldaar
te herstellen,
O Gistermiddag heeft de K.L.M
de nieuwe luchtlijn Amsterdam
Manchester—Dublin geopend.
Te Elburg is een leidekker van
het ruim 20 m hoge dak der
Ned. Herv. kerk op straat ge
vallen. Hij liep slechts enige
schaafwonden op.
Als gevolg van de uitslag van
de jongste algemene verkiezingen
In Japan heeft het kabinet-Josjida
ontslag aangeboden. Men ver
wacht, dat Tetsoe Katajama,
leider van de soc. dem, partij,
premier zal worden.
De New Yorkse correspondent
van de „Daily Mail" onthult, dat
illegale Joodse immigranten als
parachutist In Palestina zijn
neergekomen Zij zouden een
opleiding ontvangen hebben van
voormalige Amerikaanse officieren
Volgens deze correspondent,
worden nieuwe droppings voor
bereid.
Een Amerikaans legervliegtuig
is even bulten de stad Windsor
in Ontario, in een storm neerge
stort De v(jf inzittende kwamen
om het leven,
Een Amerikaans tweemotorig
legervliegtuig van het type C 45
stortte Maandagavond in de buurt
van Windsor (Ontario) neer,
meldt ,,A, P." Vijf personen ver.
loren hierbij het leven.
<J> In antwoord op een door de
senator Fonteyne gestelde vraag,
heeft de Belgische minister van
landsverdediging gedementeerd
dat tijdens zijn laatste bezoek
aan Londen sprake zou zijn
geweest van de toetreding van
België tot het Engels—Ameri.
kaanse accoord inzake de stan
daardisering der bewapening.
Het republikeinse persbureau
Antara maakt bekend, dat Maan
dagochtend pogingen gedaan zijn
om bij Merak in de straat Soenda
op West Java van een landings
vaartuig af twee tanks te debar-
keren.
Door actie van republikeinse
kustbatterijen en mitrailleurs zijn
deze pogingen mislukt. Het Ne
derlandse vaartuig trok zich ach
ter een eiland in de ingang van
de haven terug. Vervolgens heeft
het de haven van Merak bescho
ten, waarbij het station, barak
ken en opslagplaatsen getroffen
en drie Indonesiërs gewond wer
den. Het vaartuig is Maandag
vroeg in de middag teruggekeerd
en heeft dezelfde objecten be
schoten.
Het republikeinse persbureau
maakt voorts bekend, dat zich
op de demarcatielijn ten Westen
van Batavia incidenten hebben
voorgedaan. Hlerbjj hebben de
Nederlanders tegen de republi
keinse grenswachten van tanks
gebruik gemaaakt.
De marine-voorlichtingsdienst
te Batavia deelt mede, dat op 19
Mei H. M. „Ambon" te Merak
(kustplaats aan de straat Soenda)
het onder Chinese vlag varende
vaartuig „Soon Hong" ontdekte,
dat zonder toestemming van de
Ned. autoriteiten bezig was on-
dememingsproducten te laden.
Toen het schip door de „Ambon"
werd opgebracht, werd de „Am
bon" van de wal uit beschoten,
welk vuur werd beantwoord. Aan
Nederlandse zijde werden geen
verliezen gieleden. De Marvo
meldt, dat dit de zevende maal is
in negen dagen, dat het vuur op
een Nederlands oorlogsschip werd
geopend.
Het overzicht, dat de Ned. mi
litaire woordvoerder te Batavia
heden gaf omtrent de militaire
situatie in Ned. Indlë maakt over
vrijwel heel de linie melding van
onrust en schietpartijen. We ont
lenen er het volgende aan:
In het gebied van Padang is de
T.R.I- nog steeds niet teruggetrok
ken uit de overeengekomen 2 km.
zóne. De gemengde patrouillegang
van algemene politie en T. R. I.,
welke volgens afspraak op 15 Mei
zou beginnen, heeft geen door
gang gevonden, daar de republi
keinen de betrokken overeen
komst nog niet hebben getekend.
Door de T.R.I. worden verster
kingen aangelegd op een halve
kilometer ten noorden van Ta-
bing.
In het gebied van Tjiandjoer
werden Ned. patrouilles in de
noordelijke sector tot viermaal
toe onder vuur genomen. Aan de
overzijde van de Tjitaroem wer
den 3 kazematten door vuur ver
nietigd. Aan republikeinse zijde
werden enige verliezen geleden
In het gebied van Bandóeng
werd bij Padalarang een Ned.
patrouille op hevige wijze door
de T. R. I. beschoten. Het vuur
werd beantwoord met artillerie
en mortieren. In de zuid-oostelijke
sector werd eveneens een pa
trouille beschoten, waardoor be
antwoording van dit vuur nood
zakelijk werd. Hierdoor ontston
den lichte verliezen aan republi
keinse kant. Een Ned. vliegtuig
werd van 2 plaatsen af beschoten
De aanleg van veldversterkingen
en de voorbereidingen van aller
lei vernielingen gaan voort. De
vluchtelingenstroom houdt aan,
niet alleen meer uit het Zuiden
en het Oosten, maar ook uit de
gebieden ten noorden van Ban
doeng.
In het gebied van Semarang
kwamen in de westelijke sector
2 gevallen van grensoverschrij
ding voor. Aan alle fronten wordt
de stellingbouw op intensieve
wijze voortgezet. Nog steeds be
vinden zich posten binnen de 2
km. zóne. Alle handel van de be
volking op Semarang wordt nog
steeds verhinderd.
In het gebied van- Soerabaja
kwamen langs de lijn Modjokerto
-Perning tot 19 maal toe scher
mutselingen voor, welke in hevig
heid toenemen. De eigen artillerie
werd viermaal ingezet. Enige ma
len werden Ned. posten beschoten
De republikeinen geven herhaal
delijk vuur uit de dessa's binnen
en buiten de demarcatielijn. De
tegenstand van de republikeinen
heeft een hardnekkig karaktët.
Tankvallen werden aangelegd en
wegversperringen opgeworpen.
Wegen en. bruggen worden onder
mijnd. De terrorisatie van de
rand-bevolking houdt onvermin
derd aan, en de voedselblokkade
wordt onveranderd voortgezet.
In totaal werd aan Ned. zijde
bij alle incidenten 1 man gewond.
Op een bijeenkomst van Madoe-
rezen te Soerabaja is een verkla
ring aangenomen, dat zij zich
scharen achter ,het nationalistisch
streven, doch tegen opneming van
Madoera in de republiek zijn. De
stellers van deze verklaring wen
sen te spreken namens de Madoe-
rezen van Oost-Java en ze zullen
zich, alvorens hun houding ten
opzichte van de republiek te be
palen, eerst tot hun landgenoten
op het eiland richten.
1000: nos. 5695, 6560 en 11071;
400: nos. 4981, 5968, 14735 en
9288; ƒ200: nos. 1706, 5306,
J941, 10590 en 18561; ƒ100: nos.
13334, 13174, 10216, 14214, 15009,
5217, 19109, 9602, 10128, 13899,
16801, 18762, 14771 en 18709.
Het vliegfeest bij de officiële heropening van het vlieg-
yeld Ypenburg van 16 tot' 18 Mei gehouden, is als eerste
grote openbare manifestatie van onze herrezen nationale
luchtvaart, een feit van grote betekenis.
R.K. SLAGERSPATROONS
BIJEEN
In het Casino in Den Bosch
hielden de R.K. slagerspatroons
voor de eerste maal na de bevrij
ding een landelijke vergadering.
Uit het overzicht der werkzaam
heden van het bondsbureau bleek,
dat het ledenaantal gestadig groeit
Op het ogenblik telt de bond 2305
leden, waarmee hij op een na de
grootste R.K. middenstandsvak
bond is. In het hoofdbestuur wer-
den gekozen de heren C. Ammer- l sen en J. R. Zelissen. Ambassadeur
taan Den Haag. L. Staals, Eind- j Baruch en minister Fievez compa
hoven, C. Sips. Breda en L. Ooms, I menteerden ten slotte de gedeco
Tilburg.
Generaal-majoor James M. Be-
van heeft gisteren als vertegen
woordiger van de Amerikaanse
opperbevelhebber der strijdkrach
ten in Europa te 's-Gravenhage
aan 19 leden der Ned. strijdkrach
ten de onderscheiding „Bronze
Star Medal" uitgereikt voor be
wezen diensten. Bovendien werd
de „Medal of freedom with silver
palm" uitgereikt aan dr. ir. W.
Hupkes, oud-president-directeur
Mer Ned. Spoorwegen, en aan ser
geant C. M. M. Koene.
De „Bronze Star Medal" ontvin
gen de kap. J. F. C. de Witt Puyu,
P. F. A. Driessen en R. D. Groe
neveld, de 1ste luit. W. J. F. Hoch
stenbach, P. J. C. Hustinx, J. A.
L. Lemmens, E. P. H. van der
Leur en W. H. Leenders, de 2de
luit. J. J. H. Debey en J. A. C
Hensels, de serg.-maj. F. Laven
en F. J. H. Janssen, de korp. M.
Bovens en P. P. Overhof en de
soldaten D. H. A. Bollen, J. II.
Oeymans, S. Nimholt, W. R. Pon-
r eerden met bus nader scheiding
Ypenburg, vóór de oorlog het
centrum van sport- en zweefvlie
gers in en om 4e residentie, is
thans de centrale geworden van 't
groots opgezette bedrijf der N.V.
Diepen-Vliegtuigen. Diepen is, zo
als men weet, de vertegenwoor
diger van de N.V. Ver. Nederl.
Vliegtuigfabrieken „Fokker" i.o.
van alle door deze fabriek te
bouwen vliegtuigen beneden een
nuttig gewicht van 750 kg. Zelf
gaf zij Fokker reeds opdracht
voor de bouw van twee series van
100 vliegtuigen van genoemde ca
tegorie. Zij heeft een luchttaxi-
bedrijf, waarvoor men de beschik
king heeft oyer drie twee-moto-
rige Cessna „Bobcat" vliegtuigen,
acht bij Fokker gebouwde FK-
43's en drie Fokkers F 9's, men
houdt zich bezig met het maken
van luchtopnamen en het organi
seren van vliegdemonstraties, ter
wijl binnenkort voor een syndi
caat waaraan wordt deelgenomen
door de ministeries van marine en
oorlog, de directie van landbouw,
P.T.T., rijksluchtvaartdienst, de
N.S., K.L.M., Diepen, het N.I.V. en
het directoraat-generaal voor de
scheepvaart, door Diepen een
vier-persoons Sikorsky S-51 zal
worden geëxploiteerd. Het gehele
vliegveld Ypenburg, voorheen
eigendom van de N.V. Grond-
maatschappij Ypenburg, is in han
den van de N.V. Diepen overge
gaan.
De belangstelling vooral van
vakmensen, ging op dit vliegfeest
bijzonder uit naar het nieuwe
door Fokker voor Diepen ge
bouwde vier-persoons „Promotor"
F. 25 zaken- en reisvliegtuig. Dit
type werd 20 October 1946 op
Schiphol ingevlogen, vervolgens
te Parijs geëxposeerd en 16 dezer
op Ypenburg voor het eerst pu
bliek voorgevlogen.
Men kan de tijd van zeven
maanden tussen eerste proef
vlucht en eerste openbare de
monstratie lang noemen, voor een
nieuw type vliegtuig als dit, uit
gerust met een door lucht ge
koelde drukschroefmotor en rub-
bele staartdragers, is die tijd ze
ker niet ongewoon. Zoals met alle
nieuwe typen deden zich moei
lijkheden voor. Het toestel kwam
niet aan zijn prestaties en was on
voldoende koersstabiel, proble
men waarvoor de oplossing ge
vonden werd door de cabine lan
ger te maken, hetgeen de noodza
kelijkheid weer mee bracht een
langere schroefas te gebruiken.
Verder mogen de moeilijke na
oorlogse omstandigheden niet uit
het oog verloren. Het Fokker-
bedrijf, door de Duitsers vrijwel
geheel vernield, moest worden op
gebouwd. Voor schroeven, moto
ren, instrumenten en vele andere
zaken, is men van verschillen''
leveranciers afhankelijk, hete-
zelfs bij de Amerikaanse indt"
productie en aflevering aanzi.:
lUk vertraagt.
De chef-vlieger van Fokker,
Gerben Sonderman, toonde hoe
wendbaar de „Promotor" is. Ook
is het toestel behoorlijk snel. Na
de aangebrachte wijzigingen, die
ook het uiterlijke ten goede zijn
gekomen, bleek de kruissnelheid
van 195 tot 205 km/h te zijn opge
voerd en de max. snelheid van
217 tot 226 km/h. Voor 30 van de
100 „Promotors" die Fokker
bouwt zijn de motoren uit Ame
rika aangekomen, zodat daarmede
een begin is gemaakt.
Sonderman vloog op Ypenburg
verschillende andere typen en
door zijn stuntvluchten op de
Zwitserse registratietékens dra
gende Bücker „Jungmann" toonde
hij opnieuw een vlieger van bui
tengewone begaafdheid te zijn.
Zó uit de start ging hij in rug-
vlucht over, steeg en continueer
de, een grote bocht beschrijvend,
zijn vlucht met de wielen omhoog
gedurende de 2 minuten die de
speciale rugvluchtcarburatie toe
laat. Hij maakte langzame en
snelle rolls en kettingrolls, in ge
lijk tempo en volkomen gaaf uit
gevoerd en voorover beschreven
loopings, 'n moeilijke, zware ma
noeuvre.
Zonder iets te willen afdoen
aan de uitmuntende groepsvluch-
ten met de „Spitfires" van de
leger-luchtmacht en de „Fire
flies" van de marine, verdienen
vooral de escadrillevluchten op de
„Harvard"-trainers van de rijks
luchtvaartschool vermelding. Ze
maakten, wellicht ook door het
indrukwekkend motorgeronk op
het publiek grote indruk. En te
recht want zij waren door vol
maaktheid van formaties een
prachtige reclame voor dit jonge
instituut, o.l.v. de heer J- Bach.
Ook de prestaties der zweef
vliegers, door twee motorvliegtui
gen opgesleept, waren uitstekend.
Als vóór-opleiding voor motor-
vlieger, is het zweefvliegen van
grote waarde. Het is daarom te
betreuren, dat dit onderdeel van
onze nationale luchtvaart, zo wei
nig energiek wordt behartigd. Dat
door sneven van het enige twee-
zitter-zweefvliegtuig de gehele
opleiding tot stilstand is gekomen
kan kwade pech genoemd worden,
maar dat men 2 jaar na de bevrij
ding geen kans zag over meer dan
één tweezits zweefvliegtuig te be
schikken, is eenvoudig een gebrek
aan doortastend zakelijk beleid.
Als onderdeel van het vliegfeest
was er ook een navigatiewedstrijd
Ypenburg—Gilze-Rijen—Hilver
sumValkenb.Ypenb., waaraan
ieder voor een deel van het par
cours, door een drietal formaties
van drie vliegtuigen van de L.S.K.
de R.L.S. en de N.L.S. werd deel
genomen. Jammer dat onze sport
vliegers niet van de partij kon
ijn zijn Evenzeer, dat de aan-
omst van de negen deelnemende
egtuig^n zo laat was gesteld,
lat het meeste publiek wai ver-
i trokken. Went de aankomst dar
deelnemers, die als laatste opga
ve een „in elkaar grijpende"
doellanding moesten uitvoeren,
bracht spanning. Het deed goed.
dat aan deze navigatiewedstrijd
drie vliegtuigen van onze her
leefde dierbare Nationale lucht-
vaartschool, de N.L.S., deelna
men. Deze had drie Piper „Cubs"
doen bemannen door, zoals door
de microfoon werd gezegd, een
„vreemd samenraapsel" geen
N.L.S.-instructeurs, doch de om 't
zo te noemen „wilde" vliegers
Emmerik, van der Meer en Ida v.
Zanten. Laatstgenoemde, een En-
geland-vaardster, die tijdens de
oorlog in dienst van de A.T.A. in
Engeland militaire vliegtuigen
van de fabrieken naar de R.A.F -
vliegvelden overbracht, is de eni
ge vrouw ter wereld, die, eind
vorig jaar met een twee-motorig
vliegtuig een vlucht met zeven
passagiers van Londen naar Kaap
stad volbracht, zonder tweede be
stuurder en zonder navigator. Dit
kranige trio slaagde erin de eer
ste prijs te winnen, een zilveren
beker.
De organisatie op Ypenburg,
die Zaterdag wat minder goed
klopte, was Zondag best. De om
roeper was goed gaf duidelijke
uiteenzettingen, doch was alleen
nu en dan „trop fort in zijn uit
drukkingen en persoonsbeschrjj-
vingen; een volgen<^ maal gaarne
een tikje eleganter.
De N.V. Diepen-Vliegtuigen is
een grote stuwende kracht in de
Nederlandse luchtvaart geworden.
Hiernaast geven
tvij wederom een
typisch Amerikaans
mode snufje, een
model van Hatti
Carnegie, New-
York. Het is een
middag- japonnetje
van zwarte faille
met ruim-aangezet
schootje, dat uit
loopt in een queue-
tje, dat afneembaar
is. Lijfje met split
van achterenen
drie Rijnsteenkno-
pen op de rug.
Zeven maanden is de Willem Barendsz weg geweest. Eu
het groots tie deel van die tijd beeft hij gezworven in de
ijselijke zeeën van het Zuidpoolgebied op zoek naar wol-
vissen. Vanmorgen om 10 minuten voor half acht is het
schip in IJmuiden binnengelopen, waar een talrijke
menigte en veel autoriteiten het verwelkomden.
Toen wjj ons hedenmorgen om
half zes naar de grote sluis bega
ven, waar zich reeds honderden,
oelangstellenden bevonden, hing
een effen grijze lucht boven het
stille IJmuiden. Het was er guur
en winderig, doch de aanwezigen
hadden zich niet laten weerhou
den de historische thuiskomst van
de Willem Barendsz bij te wonen.
Met-vlaggen en zakdoeken werd
het schip verwelkomd.
Nadat de „traanfabriek" de ge
hele nacht buitengaats had gele
gen, werd zij omstreeks half ze
ven tussen de pieren gesleept door
de Elisabeth en de Stentor. Aan
boord van de Willem Barendsz
bevond zich reeds de heer Vinke,
eerste directeur der maatschappij,
die in volle zee aan boord v, 13 ge
gaan.
Langzaam getrokken door de
loodsboten naderde het schip de
sluizen, waar zich o.a. burgemees
ter d'Ailly en de heer Fentener
van Vlissingen bij de talrijke auto
riteiten op de kade hadden ge
voegd.
De Willem Barendsz, die ook
enige passagiers uit Kaapstad aan
boord had, had de vlaggen voor
diepgang en de rode vlag gehesen,
hetgeen betekendeexplosieven
aan boord. Toen het schip de sluis
binnenvoer konden wjj zien, dat
het geen deukje had opgelopen en
er nog keurig uitzag.
De belangstellenden, die de be
manning op dit vroege uur een
spontane groet brachten, zijn i*V
de letterlijke zin van het woord\
beloond, want ontelbare blikjes
sigaretten en dozen sigaren y.
gen door de lucht in de menigte,
die vaak ware veldslagen voerde
Om rj o"". rr-, v-rj b^^aCqti '"'eij
Happy days are here again" cilal-
de de racuu aan en alle aan
wezigen zongen enthousiast mee.
Intussen was het schip aan de
kade gemeerd en begaven de
douane en vers°hulende autori-
Weervterwachting medegedeeld
door het K. N. M. I. te De Bilt
geldig tot Donderdagavond:
In de kustprovincies gedu-
rende de nacht weer vorming
van enige wolkenvelden, wel-
|.ke overdag or/.ossen; in de
overige provincies slechts wei-
nig bewolking. In het gehele
land droog weer met opnieuw
iets hogere temperaturen;
meest matige wind tussen
Noord en Oost.
22 Mei: zon op 4.38 uur. on-
der 120.36 uur: maan op 5.47
uur, onder 23.33 uur.
dat Max Seligman,
van de terecht
gestelde Joodse verzetsman
J uner' mededeling heeft
gedaan van een voorstel tot
wapenstilstand In Palestina, in
dien de Britse regering bereid
zjjn de militaire gerechts
hoven op té heffen. De mede
deling werd door Seligman ver
strekt aan Trygve Lie, secreta
ris-generaal der V.N.
Men gelooft, dat een leider der
Joodse illegale beweging in Pa
lestina, Kritzmann en de burge
meester van Tel Aviv gezamen
lijk een telegram aan Seligman
hebben gezonden, waarin zfj hem
verzoeken een beroep te doen op
de Verenigde Naties, opdat het
verwachte doodvonnis over vijf
personen, die thans door een Pa
lestijns militair hof worden be
recht, uitblijven.
Seligman heeft, naar gemeld
wordt, het telegram aan een hoge
functionaris der V. N. getoond en
gezegd, dat de Palestijnse Illegale
beweging geen gewelddaden meer
zou plegen, als de militaire recht
banken werden afgeschaft en de
uitvoering van doodvonnissen
werd opgeschort.
De hoge functionaris der V. N.
vroeg, welke garanties er waren
voor uitvoering der overeenkomst
door de ondergrondse beweging.
woord, dat een wapenstilstands
overeenkomst mogelijk is. Trygve
Lie heeft, naar wordt aangeno
men, overwogen, dat hij n i e t in
staat was maatregelen te treffen,
maar dat hij het voorstel van Se
ligman, wel onder de aandacht
kon brengen van de commissie
van onderzoek inzake Palestina,
die op 26 Mei te Lake Success 'n
vergadering houdt.
Vanmorgen is te Vlaardingen
binnengekomen de VL 216 Hennie
schipper Arie Visser van de N.V.
Visserij mij. Vlaardingen, met 348
kantjes nieuwe haring vangst
van zes schepen waaronder zich
zuik een goede kwaliteit bevond,
dat de opperkeurmeester, de heer
W. Dam, deze goedkeurde voor
H. M. de Koningin.
De haring zou vanmiddag op de
gebruikelijke wijze in oranje
vaatjes, zowel aan de Koningin
als aan het Prinselijk paar wor
den aangeboden.
Daar gebleken is, dat dit jaar
nog geen sprake zal zijn van een
soepele uitwisseling van toeristen,
heeft de K.L.M. besloten de lijn
AmsterdamBeek (L.) dit jaar
nog niet naar Luxemburg door te
verbinden.
teiten zich aan boord, hetgeen nog
ai wat voeten in de aarde had.
Kapitein Visser, commandant
van het schip, kwam op de kade
en stond ons een kort onderhoud
toe. Wij vroegen hem hoe hij zich
na deze reis gevoelde en hij ant
woordde: „Een beetje mager van
chagrijn, maar voor de rest gaat
het wel".
Daarna begroette hij zijn fami
lie heel hartelijk. Op een vraag,
wat het belangrijkste was van de
tocht antwoordde hij: „De eerste
walvis". „Het was daar heelemaal
niet koud.
Het is hier veel kouder dan
ginds", aldus de kapitein.
Hierna hadden w|j een onder
houd met verschillende leden der
bemanning en uit him gesprekken
hebben w|j o.a. de volgende bij
zonderheden vernomen. De be
manning maakte werkploegen van
12 uur. Het eten was uitstekend.
Men heeft van de Zuidpool 7 pin-
guins meegebracht, die vermoede
lijk voor Artis bestemd z|Jn. In
Kaapstad heeft de bemanning ge
passagierd, maar het leven bleek
daar tweemaal zo duur als In Ne
derland.
Ook hadden zij de Engelse ko
ninklijke familie gezien en in de
haven was ook de Willem Barendsz
net als de andere schepen geheel
opgetuigd met geallieerde vlaggen.
De bemanning mocht een bezoek
brengen aan de Koninklijke trein
en tevens de Vanguard van zeer
nabij bezichtigen.
Watde gezondheidstoestand ge-
durende ae reis betreft, een der
e ons' dat er twee
aan df om- °Peraties zijn geweest
man ZuidP°°1- Voorts had een
man zijn been gebroken, doch
verder had de gezondheidstoestand
niets te wensen overgelaten. Men
•heeft dik in het ijs gezeten en wai-
visbiefstuk gegeten. De kok ver
telde ons, dat deze biefstuk even
lang moest bakken als Hollandse
biefstuk en minstens even lekker
smaakte. Voorts heeft men ver
schillende dode haaien aan boord
die bestemd zijn voor wetenschanl
pelijke instituten.
De heer Strijbos heeft zich bui
tengewoon verdienstelijk gemaakt
voor de ontspanning aan boord, in
het bijzonder met zijn filmuitvoe
ringen, waarvan hij er eergisteren
nog een heeft gegeven in volle
zee. De bemanning ziet er zeer
gezond uit en volgens de heren
was het eten prima geweest en de
stemming aan boord steeds uit
stekend.
Een woord van. hulde is wel op
zijn plaats voor hen, die 34 mil
lioen liter zout water hebben
omgezet in zoet water.
In het 155ste en laatste num
mer van „De Walviscourant",
staat de eindstand van de expe
ditie opgetekend: 401 blauwe vin
vissen, 354 gewone vinvissen en
15 potvissen, een totaal dus van
770, die, indien achter elkaar ge
legd, een afstand van 21 K.M.
zouden beslaan.
Om3treeks half acht vertrok
het schip, getrokken door de
sleepboten Churchill en Roosevelt
uit IJmuiden, met aan boord de
burgemeester van Amsterdam,
wethouder Polak en verscheidene
andere autoriteiten.
Op de tweede dag van het con
gres werden twee sectievergade
ringen gehouden, een in het In
disch Instituut en de andere :.i
Theater Kriterion te Amsterdam.
Op de vergadering in het Indisch
Instituut sprak mei- P- H- C. Ti-
bout, zenuwarts te Amsterdam over
de geestelijke hy&tëne op de kleu-
teileeftijd. Mej. dr. J. J. van Dul-
lemen uit Rotterdam had als on-
derwerp gekozen „kinderen als
oorlogsslachtoffers"; dr. H. 1'.
Cloeck uit Amsterdam sprak over
adoptie van minderjarige kinderen,
terwijl de heer D, G. R. Mu'.ock
Houwer uit Amersfoort actuele p.o-
blemen in de kinderzorg en de
kinderbescherming behandelde.
In de vergadering in Kriterion
sprak de heer K. de Bloois uit
Rotterdam over de sociale zorg
voor de jeugdige onvolwaardigen,
dr. P. A. F. van der Spek uit Den
Haag over de sociale zorg van Je
volwassen en onvolwaardige ze
nnw- en geesteszieken en dr. G.
Kraus uit Santpoort over de so
ciale behandeling van geesteszie
ken ln inrichtingen.
