Zakelijke en waardige
begrotingsdebatten
Het antwoord van B. en W.
R
fgodsbeeldje
De autonomie van de gemeente
en het personeelsvraagstuk
KAPITEIN DUMPELADORIS
ADIO
programma
Het
DONDERDAG 5 JUNI 1947
PAGINA 3
OPBOUWENDE REDE
VAN DE KVP-FRACTIE
De K.VPspreekt
De Zondagstvet
Belangstelling voor Kethel
Schooltandverzorging
AR.-klachten
Liberale vrijheden
De busverbindingen
Nog eens PvdA en CPN
GROTE EENSGEZIND.
HEID
Wethouder van der Kraan
aan het woord
De wethouder van financiën
doet zijn boekje open
Nood positie
55- Revolvers voor de dag
Cultuur en Zondagwet
Het laatste woord
zilveren
Lewis Allen Browne.
DE .,VANDËRSTENG"
IN ZIJN ELEMENT
BURGERLIJKE STAND
Wie gisterenavond de Raads
zaal binnengestapt zou zijn en
daar de raadsleden bezig had ge
zien aan gebak en thee, trekkend
aan een feestsigaar, naast zich
een glaasje ijswater, zal niet ver
moed hebben, dat zoveel gezellig
heid gepaard ging met uiterst za
kelijke betogen. De heer v. d. Berg
(C.H.) tracteerde en de raad stel
de die geste zeer op prijs.
Na de benoeming van de heren
G. Ferwerda uit Bergum en F.
de Kok uit Venlo tot opzichter
le klasse bij de dienst van Ge
meentewerken, begon de heer
Sabel (P.v.d.A.) zijn beschouwing.
De fractie van de P. v. d. Arbeid
betreurde het, dat de begroting
niet eerder was ingediend; zag
hierin een gebrek aan eerbied
voor de raad. Het afdelingsver
slag is onvolledig en onjuist. Het
heeft de schijn, alsof een kleine
minderheid het met de gemaakte
opmerking over de zuinigheid van
vroegere colleges eens is. Hit is
een meerderheid geweest.
Spreker dringt aan op grote
spoed bij het instellen van dienst
commissies. Medezeggenschap m
de gang van zaken stimuleert de
prestatie en de arbeidslust.
Het is noodzakelijk, dat de Gor
zen een busverbinding krijgt; de
mensen daar konden wel eens de
indruk krijgen, dat de arbeiders
wijk met opzet stiefmoederlijk
wordt bedeeld.
De zelfstandigheid van de ge
meente is een groot goed. Hoe
zal de toekomstige, taakverdeling
tussen Rijk, Provincie en Gemeen
te worden? Het is met voldoende,
dat de geaccumuleerde oorlogs
tekorten worden weggewerkt,
maar dat ook voor de toekomst
een regeling komt, want anders
blijven we in dezelfde toestand.
Men dient ervoor te waken, dat
de gemeente geen Rijksinstantie
wordt met beperkte taak.
We leven in een periode, dat een
veelzijdige gemeentelijke bemoei
ing een krachtbron kan zijn voor
het vestigen van een stedelijke ge-
meenschap. Het is de grote opgave
om het individu niet in de massa
te laten verloren gaan. De massa
moet opnieuw worden ingescha
keld en opgewekt tot burgerzin.
Ieder burger moet zich verant
woordelijk weten voor de gang
van zaken binnen de gemeente.
Op basis van geestelijke verschei
denheid moet coördinerend ge
werkt worden, zodat de vrije ver
enigingen dichter bij elkaar ko
men te staan. Vervolgens gaf hij
de methode aan, die hiertoe zou
kunnen leiden. Een methode, die
in ons blad reeds sinds 1945 en
tegelijkertijd door de huidige wet
houder van culturele zaken ge
volgd is. Wat de heer Sabel voor
stelde, is reeds enkele maanden
aan het draaien.
De fractieleider van de K.V.P.,
Ir. W. H. v. d. Toom Jr., begon
met namens de fractie waarde
ring uit te spreken voor het werk
van B. en W. Hij is blij, dat een
efficient gemeentebeleid wordt
nagestreefd en dat een 10-jaren-
plan is gevormd. Het plan is na
tuurlijk aan wijziging onderhevig
en dus vertrouwelijk; toch zou het
juist zijn het voor de Raad te ont
vouwen, eventueel in een vertrou
welijke nota met een bespreking
in comité-generaal later. Een
zelfde werkwijze wil de fractie in
verband met het Havenplan ge
volgd zien. Het is onjuist, dat
kringen buiten de raad meer we
ten, dan de raad zelf.
Tijdig indienen van de begro-
ting-1947 versterkt de zelfstandi
ge positie van de gemeente, om
dat het aanvragen van goedkeu
ring voor aparte posten afhanke
lijker gevoelens doet oprijzen. De
fractie is bereid B. en W. in het
vertrouwen te volgen, dat dit
College heeft t.a.v. de geaccumu
leerde oorlogstekorten, maar zag
de posten 1946 en 1947 bij een
eventuele regeling graag betrok-
Bij de bespreking van het per
soneelsvraagstuk verdienen alle
betrokkenen een woord van ap
preciatie. Het rapport van de
Rijkscommissie inzake medezeg
genschap wordt met grote be
langstelling afgewacht; er dient
spoed betracht worden, daar
het gemeentelijke personeelvraag-
stuk in dit opzicht spanningen
kent. Overheidsdiensten moeten
voorbeelden zijn voor de ontwik
keling van het sociale vraagstuk
in het vrije bedrijf.
Daarom is het jammer, dat in
de gemeente aan de C. A. P. A.
en het Georganiseerd Overleg
niet de plaats wordt ingeruimd,
die die instellingen toekomt.
Sinds 6 maanden is een concept
statuten gereed, maar het is nog
steeds niet behandeld. Bovendien
zijn er de practische kwesties
van: personeelspyramide, werlc-
rlassificatie en salaris-verhoudin
gen. De practijk bewijst, dat er
sneller gearbeid kan worden.
Daar dringt de fractie op aan.
Tegenover de gedachte van een
afdeling personeelszaken staat de
fractie geinteresseerd. De cen
trale adviesinstantie, zoals door de
gemeente is voorgesteld, zal wor
den overwogen aan de hand van
de besprekingen en inlichtingen.
Het is de bedoeling van de fractie
te bereiken, dat de personeelsver-
houdingen voor de onderscheiden
diensten naar dezelfde bedrijfseco
nomische en sociale maatstaven
worden opgetrokken.
De bestaande regeling voor de
Zondagochtend houdt de gulden
middenweg. Moge deze voor de
toekomst con -oquent gevolgd blij
ven. Opc-i'^re voorstellingen en
sportb"" zouden een scha
delijke inv'~ d uitoefenen op het
kerkbezoek en de algemene sfeer;
de dag des Heren in ernstige
mate ontwijden en daarmee een
wezenlijk element van een waac--
lijk algemeen welzijn bederven.
Dit algemeen welzijn wordt in
hoge mate gediend door de hoge
opvatting van het college op het
terrein der cultuur. De eerste zin
van cultuur is persoonlijkheidscul
tuur, zodat de taak van de over
heid een ondergeschikte taak
moet zijn, d.w.z. het wekken der
krachten van vrije burgers en
vrije organisaties in hun veelvor
migheid; het aanvullen, waar die
krachten ongenoegzaam zijn en
het bekronen van het werk door
eigen culturele bouwstenen. Cen
tralisatie en uniformiteit is we
zenlijk de dood voor alle cultuur.
De nauwe band met onderwijs,
mits in de ruime zin genomen, is
juist. De K.V.P. hoopt, dat Schie
dams Culturele Gemeenschap en
Nederlandse Jeugd Gemeenschap
haar plaats en taak begrepen en
onbaatzuchtig van het grote
goed, dat hier aan de orde is
medewerken. Wel eist het cultu-
rele een financiering van onder
op en niet van bovenaf, maar de
tot op heden toegekende subsidies
?"..,en ln de toekomst te klein
blijken en zodra de economische
omstandigheden dit toelaten, zal
de fractie gaarne aan verhoging
meewerken.
De landbouwbelangen zijn in
onze gemeente een kwejjtie van
betekenis geworden. Bij "de ver
wezenlijking van het eenmaal-
vastliggend stadsplan zal hier
mee rekening moeten gehouden
worden, zowel wat aangaat de
opeenvolgende onttrekking van
gronden aan de landbouw en vee
teelt, als voor wat betreft de
sociale zijde van het bijstaan der
ontwortelde boeren.
Wel is deze kwestie van den
beginne af onder de aandacht ge
weest, maar de raad heeft hier
over geen ruim oordeel, omdat tot
op heden betrekkelijk onsamen
hangend het stadsplan ter sprake
is gekomen. De landbouwbelangen
worden onvoldoende behartigd,
dat is een indruk, waaraan de
fractie zich niet kan onttrekken.
Is het dus niet noodzakelijk een
raadscommissie voor de landbouw
in het leven te roepen Indien
er een raadscommissie voor het
stadsplan komt, spreker zal er
nog later over spreken, zou het
landbouwvraagstuk als vanzelf
organisch van voldoende aandacht
verzekerd zijn.
De fractie acht het een voor
recht een deel van de verant
woordelijkheid bij het besturen
van de gemeente te mogen dra
gen. Zij gelooft in een grote histo
rische taak voor de volkeren hier
en in de beide Indien. Deze over
tuiging maakt de arbeid licht en
de verantwoordelijkheid aan
trekkelijk; zij doet God's zegen
over het werk van de raad af
smeken. Moge de eensgezinde in
spanning van alle stadgenoten 'n
schone toekomst van een groot
Schiedam verwerkelijken.
De C.H.-fractie
De heer de Wagenaar (C.H.)
is het met de heer Sabel eens,
dat het afdelingsverslag een on
juiste indruk geeft van de ge
maakte opmerkingen. Hij meent,
dat het huidige gemeentebestuur
vele personen omvat, die ook
vroeger in de raad hebben ge
zeten. Hun treft even zeer een
verwijt van bedrogen wijsheid
door zuinigheid. Maar spreker
zou toch wel eens willen weten,
of in de voor-oorlogse omstandig
heden, toen Schiedam een stad
was met een naar verhouding
grootst aantal werklozen, een
andere oplossing mogelijk zou zijn
geweest. De C.H.-fractie had het
waardiger gevonden als deze
passage uit het verslag was weg
gebleven.
De gemeente moest zo spoedig
mogelijk zo groot mogelijke zelf
standigheid herkrijgen met be
paling van eigen belasting-poli
tiek. Het gemeentepersoneel zou
met meer hart voor de zaak wer
ken, als het inzicht had in de
gang van zaken en daarin gekend
werd.
Alles wat B. en W. doen om de
Zondagsrust te bevorderen heeft
de steun van de C.H.-fractie De
toestand op afdeling b. was een
stad van 70.000 zielen onwaardig*
De schooltandverzorging kan nu
onmiddellijk ter hand genomen
worden, want alle Schiedamse
tandartsen zijn gaarne bereid de
kinderen klassikaal bq hen aan
huis te controleren. Grijp deze
kans, wacht niet langer.
Schiedam is op het ogenblik
nog steeds 1 zwemplaats arm. In
Sohie en Poldervaart is toch ge
noeg water aanwezig om ook de
bewoners van 't Westen en Oos
ten een goed zwambad te geven.
Wat de woningbouw betreft,
moet alles erop gezet worden om
in Den Haag toestemming te
krijgen voor een zo groot moge
lijk aantal woningen, vooral nu
daar een wind waait, die het bou
wen van woningen schijnt aan te
wakkeren. Moeten de mensen, die
een goede oude dag verdiend heb
ben nu worden opgescheept met
zorgen over inwoning en ver
huizing? Kan de gemeente niet
wat meer aandacht besteden aan
het type woningen, zoals Bruyn-
zeel die bouwt, of van het type
Hofje van Belois De particu
liere woningbouw moet de beste
kansen krijgen.
Het instellen van een studie
commissie voor de havenplannen
moet niet overwogen, maar ge
daan worden. Het particulier
initiatief moet zich hier kunnen
botvieren. Onze havens moesten
toch op zqn minst renderend, zo
niet winstgevend zijn. Meer In
dustrieën langs de havens en het
tot zich trekken van lijndiensten
is de aangewezen weg. De koop
mansgeest moet eens over Schie
dam vaardig worden. De sala
riëring van het personeel van het
voorbereidend onderwijs vraagt
om verbetering, evenals de be
vriezingstoestand van het aantal
leerlingen om opheffing vraagt.
Het oorlogsmonument zag de
fractie graag in de Plantage, om
dat dit de plaats bij uitstek is
voor massale betogingen: Is het
nodig om op de R. K. Begraaf
plaats en de Algemene nog twee
monumenten te plaatsen
Tot slot vindt spreker de burge
meester een aardige man en hij
begrijpt, dat hij zich in moest
werken, maar hadden de raads
leden dan niet wat meer gelegen
heid kunnen krijgen om zich te
prepareren naar aanleiding van
de Memorie van Antwoord? Die
was nu 5 dagen voor deze debat
ten verstrekt.
Communistische visies
De heer Kedde (Comm.) zag de
verhouding Rijk-Gemeente niet
als 'n technisch vraagstuk, maar
als een politiek. De regering wil
de gemeente niet zelf over de
inkomsten laten beschikken, om
dat zij dan belangrijke inkomsten
bronnen moet missen voor het in
stand houden van een duur milP
tair apparaat. Bovendien is zij
niet van zins het geld te halen,
waar dat behoort gedaan te wor
den, nl. bü de economisch ster
kere. De autonomie is met dit
vraagstuk nauw verbonden.
Wat betreft het overwerk van
ambtenaren is hij van mening,
dat een arbeider zijn loon waard
is. De overheid moet voorgaan
met het voorbeeld geven en niet
de slechte bestendigen, die zij
reeds heeft op dit gebied.
De Zondagswet is naar zijn
mening verouderd. Het is een
vormgeving aan vroegere machts
verhoudingen op het terrein van
het geestelijk leven. De wet is
in strijd met het ontwaakt zelf
bewustzijn in brede lagen; de
vrijmaking, die de massa zich
heeft bevochten, duldt de rem van
de Zondagswet niet. Het is een
rem op de culturele ontwikkeling
van het volk. Zondagsheiliging en
Zondagsrust zijn geen uiterlijk
heden. Het communistisch raads
lid is van mening, dat Zondags
rust bestaat in de ontspanning
van de geest. De gelovige doet
dat in de eredienst, de niet ge
lovige door de tuvrediging van
zijn culturele behoefte. Er wordt
onrecht gedaan aan duizenden niet
gelovigen, die gerespecteerd wen
sen te worden.
Het is voor de heer Hoogendam
(A.R.) geen onverdeeld genoegen
om het woord te voeren. De A.R.
is buiten vele raadscommissies ge
houden. De uitsluiting om politieke
redenen noemt hij onwaardig. Het
tekort aan woningen is tot een
verkiezingsstunt gemaakt, terwijl
men wist er niets aan te kunnen
doen. De volkshuisvesting gebeurt
met rechtvaardigheid en onkreuk
baarheid, maar stelt toch hoge
eisen aan de betrokkenen. Hel
culturele leven is te zeer een zaak
van beginselen, dat de overheid op
dit gebied een taak zou hebben.
Zondagsrust is inderdaad iets an
ders, dan Zondagsheiliging, maar
de A.R. zal scherpe tegenstand
bieden aan alles, wat lijkt op een
verslapping van de toepassing van
de wet.
Heeft de commissie voor de
stadhuisbouw tot taak een stad
huis te ontwerpen op een vastge
stelde plaats of moet de commis
sie ook de plaats nog uitzoeken!?
Is het zeker, dat het Rijk de nog
op haar te vorderen som zal uit
betalen? Met de vacantie-toeslag
voor het personeel moet B. en W.
nog maar even wachten. De over
heid behoeft geen voorsprong te
nemen op het vrije bedrijf. Voor
zichtig beleid is geboden. Wat het
oorlogsmonument betreft, geeft de
A.R-fractie de voorkeur aan het
Centrum van de stad, d.i. de kop
van de Plantage. Het Juliana-parK
is allerminst geschikt voor mas
sale betogingen. Het verzet van
ons volk is grotendeels op Chris
telijke gronden gevoerd; het zou
onjuist zijn als een Griekse my
thologische figuur dit verzet sym
boliseerde.
Uit de gehouden redevoeringen
is voor de heer Bosch duidelijk
gebleken hoe zorgwekkend de toe
stand van de gemeente is. Slechts
een soort wonder kan oplossing
brengen. Van de Commissie Oud
wordt dit wonder verwacht, maar
B. en W. kunnen intussen uitkij
ken naar mogelijkheden om buiten
het Rijk om de financiële positie
te versterken. Aan de ene kant
door het opvoeren van de inkom
sten, aan de andere kant door het
drukken van de uitgaven. Het zou
niet aan te bevelen zijn, wat de
heer Wagenaar voorstelde, om het
belastingheffen weer gemeentelijk
te doen geschieden. Kapitaalkrach
tige gemeenten zouden daarbij
weer in het voordeel zijn, terwijl
een duur apparaat de gemeente
zou belasten. Zuinigheid kan wor
den bereikt door het inperken
van de overheidsbemoeiing op ver
schillend terrein, o.a. bij Gemente
Werken; vermeerderde inkomsten
zijn wellicht te halen uit verhoging
van tarieven en rechten. Een kleine
staf ambtenaren, die zeer goed
gesalarieerd zijn, is aan te bevelen;
hun medezeggenschap dient gere
geld.
Openbare critiek op het beleid
van vroegere gemeentebesturen
had beter achterwege kunnen blij
ven in het openbaar. De pers heeft
hier sensatie geroken en er met
grote koppen gebruik van ge
maakt.
Spreker hoopt, dat als over 25
jaar het beleid van het huidige
gemeentebestuur getoetst zou wor
den dat binnenskamers zou gebeu
ren. Spreker dringt nog eens aan
op het vervangen van gaslantaarns
door electrische. Spr. betreurde
het, dat niet alle fracties in de
raadscommissies vertegenwoordigd
waren. Destijds had hij van de
heer Sabel en van de heer v. d.
Toorn gehoord, dat deze kwestie
bekeken zou worden. Tot nu toe
was er niets van gehoord.
Een zes-minutendienst op het
Westen was noodzakelijk in plaats
van de 17% minuten dienst. Dat de
Gorzen nog geen verbinding had
was een schande.
Door het afschaffen van de over
stapjes op deze lijn heeft de R.E.T
een ongeoorloofde tariefsverhoging
ingevoerd. Het is een morele plicht
van de R.E.T. om goedkope recht
streekse verbindingen met Schie
dam en Rotterdam te onderhouden
want tijdens de oorlog is door een
Duitse maatregel de concessie aan
particuliere vervoerders ontnomen.
*s zaak, dat die beschikking
uit dat onzalig tijdperk geheel ver-
de wensen van Gorzen
en Westen zou na het vervallen
van die beschikking waarschijn
lijk spoedig zijn voldaan.
Met aandacht voor de stankver
spreiding zijn we er niet. Het is
mogelijk om de stank te elimine
ren, waarbij uit de rook nog zeep
gemaakt kan worden. Sinds 1938
verzet de Shell zich tegen een op
lossing. Het is ergerlijk, dat een
bedrijf met connecties in alle we
relddelen aan het gewettigd ver
zoek niet tegemoet komt, terwijl
de regering bovendien nog toe
stemming geeft om de Drentse
olie te doen verwerken vlak bij
een zo druk bevolkte streek Als
de Coolsingel of Den Haag wat
dichter bij Pernis lagen, zou het
wel anders zijn.
De heer van Lith (Arb.) kan
voorlopig genoegen nemen met de
voorgestelde Centrale Adviesin
stantie voor het gemeenteperso
neel. De arbeiders dienen een
groter aandeel te krijgen in de
vruchten van hun arbeid. De be
zoldiging van het personeel van
het voorbereidend onderwijs is te
klein. Aandacht dient besteed te
worden aan de sobere salariëring
van het personeel van het zieken
huis.
De heer Labruyère (Comm.)
ziet niet veel terecht komen van
de studiecommissie voor medezeg
genschap, want men studeert nu
al 15 maanden en B. fen W. stel
len zelf al een andere instantie
voor. Er bestaat ook nog een EVC
met een bedrijfsgroep overheids
personeel. Willen B. en W. zorgen,
dat deze in het georganiseerd over
leg wordt opgenomen. Er is over
de lonen en salarissen van het ge
meentepersoneel weinig gesproken.
Toch verdient dit alle aandacht,
want het is schandelijk laag. Er
moet nu met extra-periodieke ver
hogingen worden gewerkt om de
ambtenaren hier te houden, daar
bijv. Rotterdam veel beter betaalt.
Het moet zó zijn, dat alleen de
beste krachten aangetrokken kun
nen worden. Dat maakt de dienst
goedkoper. Op het ogenblik is het
zo, dat die beste krachten liever
elders gaan werken. De heer Mak
meent, dat de openbare veiligheid
op de Koemarkt wel degelijk te
wensen overlaat. Juist het feit,,
dat zoveel agenten nodig zijn om
ongevallen te voorkomen, bewijst
dit. Het tramhuisje moet verdwij
nen en de autobussen lager op de
Weest met grote uitgaven, zoals
de restauratie van de Beurs voor
zichtig. Er komt binnenkort weer
werkloosheid en het is beter om
dan werken te doen uitvoeren. Nu
onttrekken zij materiaal en perso
neel aan noodzakelijker arbeid.
Spreker had gaarne gezien, dat
in het Gemeenteverslag 1945 een
uitvoerig verslag over het verzet
had gestaan. Hij laakte de toen
malige burgemeester (deze had
tot aan zijn speech op de publieke
tribune gezeten) en nam het op
voor de lagere ambtenaren, die
smalend door hun chefs worden
bejegend, omdat zij meededen aan
het verzet. Spreker zou geen an
dere gegevens verstrekken, omdat
het in de ambtelijke wereld toch
onmogelijk zou zijn hierin verbe
tering te brengen, maar hij acht
het een plicht erop te wijzen.
In de avondvergadering nam
mevr. Benthem de Wilde, wet-
houdster van Onderwijs en So
ciale zaken, het eerst het woord.
Zij was blij, dat schooltandverzor
ging in de heer de Wagenaar een
voorstander had gekregen, want
voor de oorlog was de C. H.-frac-
tie tegen. (Op zakelijke, niet op
principiële gronden, interum-
peerde de heer v. d. Berg). Hel
was niet zo eenvoudig als de heer
de Wagenaar het voorstelde, maar
de wethoudster had zich met de
secretaris van de plaatselijke
tandartsenvereniging verstaan. Er
is volledig overeenstemming be
reikt. Voorstellen komen zo spoe
dig mogelijk in de raad.
Om van de bevriezingstoestand
bij het voorbereidend onderwijs
af te komen, moet men in Den
Haag zijn. Het is wel mooi, dat
alle kindertjes vanaf vier jaar
naar school kunnen, maar nieu
we scholen kunnen niet worden
gebouwd en de toestand van de
oude bewaarscholen zal toch nie
mand terug wensen. De salarië
ring van de krachten bij dat on
derwijs zal in een van de volgen
de vergaderingen ter sprake ko
men.
De heer Bosch heeft beweerd, dat
de onervaren krachten in Schie
dam en de ervaren krachten el
ders wonen. Is het hem onbekend,
dat Schiedam werklozengursussen
had, die alom in den lande ge
noemd werden? De grote bedrij
ven doen zeer veel voor de scho
ling van jonge arbeiders in vak
ken, waarvoor zij de meeste aan
leg hebben.
Over de Zondagswet had zij met
belangstelling en instemming het
betoog van de heer Kedde ge
volgd. De wet is verouderd en
moet zo soepel mogelijk worden
toegepast. Spreekster kan begrij
pen, dat men de rust gehandhaafd
wil zien, maar een concert is daar
mee allerminst in strijd.
De heer v. d. Kraan achtte het
beter om in plaats van een nota
over het 10-jarenplan de direc
teur van gemeentewerken een
overzicht te laten geven aan de
hand van kaarten van de werken,
die voor de komende 10 jaar ur
gent zijn. Er moest wel iets ge
beuren in de richting van een
commissie voor stadsplan of land
bouw. Er zijn besprekingen gaan
de om het tramhuisje weg te krij
gen en de bussen te verplaatsen
naar het Koolas. Wat betreft het
verbouwen van de Beurs. Dit is
een dringende aangelegenheid,
omdat in, het bovendeel de Wo-
ningdienst kan worden onderge
bracht, waardoor voor de bevol
king meer ruimte vrij komt. Alle
onderhoudswerk wordt door ge
meentewerken verricht, alle nieuw
werk wordt aanbesteed; dat is al
tijd gewoonte geweest in Schie
dam.
Spreker buigt het hoofd, als er
opgemerkt wordt, dat de zuinig
heid de wijsheid heeft bedrogen.
Ook hij was vroeger raadslid, sen Dordrecht, Delft, Leiden en
maar wie ziet, hoe er in de laat
ste jaren voor de oorlog scholen
zijn gebouwd en hoe bij alle scho
len gymnastieklokalen ontbreken,
moet het met de gemaakte op
merking eens zijn.
De oplossing, die gevonden was
voor de handhaving van de Zon
dagsrust meende hij de juiste.
Wethouder mr. v. Bochove meen
de, dat wie een openbare functie
bekleedt ook aan openbare cri
tiek bloot staat, De raadsmeer-
derheid is mede aan die critiek
onderworpen.
Er was echter een verschil tus
sen de sfeer voor 1940 en na 1915.
In een lange lijst noemde spreker
de objecten, die toen hadden kun
nen worden uitgevoerd. Als de
heer de Wagenaar zegt, dat we
allen fout geweest zijn. dan is hij,
indien we de opmerking ruimer
nemen, abuis. Het ging namelijk
niet om overbodige, maar om toen
reeds allerdringendste werken. Er
is iets veranderd in de oorlog. Ge
lukkig. De hoogste wijsheid vroe
ger was: de eindjes aan elkaar en
zo laag mogelijke belasting. Als er
geld moest komen, werd het ge
haald, waar men het het minst
kon missen. Die tijd is voorbij. Hot
vertrouwen op het hersetl van de
autonomie der gemeente berust
eensdeels op de Commissie-Oud
en haar voorzitter, anderdeels op
een regering samengesteld uit par
tijen, die beiden in de autonomie
der gemeenten, een groot goed
zien. Als de heer Bosch verhoging
van rechten of tarieven wil, moet
hij eens opnoemen, welke daar
voor nog in aanmerking komen.
De opmerking van de heer
Kedde over de politieke onder
grond in de verhouding RijkGe
meente, geeft blijk van een volko
men onwetendheid op dit gebied.
Dit is reeds vanaf 1851 een zuiver
technische kwestie, die wel nooit
definitief te regelen zal zijn, omdat
daarvoor de taakverdeling te veel
wisselt. Wat zijn opmerking be
treft over het aanpakken van de
economisch sterke: Min. Lieftinck
haalt het geld weg, waar het te
halen is.
De invoering van medezeggen
schap is zo eenvoudig niet. Aan
vankelijk had de wethouder ge
meend, dat hij dit varken wel eens
even zou wassen, maar de ambte
lijke en politieke sfeer leggen wel
eens belemmeringen in de weg,
waaraan men gewoon moet raken!
Van de dienstcommissies moet in
ieder geval geen kapstok worden
gemaakt. Het is de bedoeling deze
mettertijd te laten uitgroeien tot
'n afd. personeelszaken. Het was
een openbaring voor de wethou
der, hoe in het georganiseerd over
leg de vertegenwoordigers men
sen waren met verantwoordelijk
heidsbesef en een heldere kop. De
tijd is volkomen rijp voor mede
zeggenschap.
Het gehele college onderschrijft
de woorden van de heer Labruyère
dat de gemeente in een noodpo-
sitie verkeert, wat betreft het per
soneelsvraagstuk. Het overleg tus-
„Wie zou ons dat geleverd heb
ben?" vroeg Dumpie. „Zou de ben
de ons nu al op het spoor zijn?"
„Ik geloof helaas, dat het inder
daad zo is", constateerde Frambo-
sius, en hij wees naar de zijspiegel.
Dumpie keek en zag nu ook, dat
een auto hen achtervolgde. „Dal
moet die kerel van de handgrana
ten zijn", veronderstelde hij. „Geel
vol gas, Frambosius. Hij mag ons
niet inhalen". Frambosius drukte de
gaspedaal tot de bodem in, maar
niettemin bemerkten zij, dat de
achtervolgende auto, hen snel in
haalde. „Tegen die wagen kunnen
wij niet op", verzuchtte Dumpie.
„Enfin, we zullen ons leven zo
duur mogelijk verkopen". Hij haal
de vast zijn revolver voor de dag.
Maar hun achtervolger was dit
maal niet van plan het karweitje
alleen op te knappen. Hij scha
kelde een zendapparaat in, dat in
zijn wagen was gebouwd en sprak
enkele woorden in een microfoon.
„Hallo, hallo. Hier Johnny. Be
vindt mij 38 graden Noorder
breedte, 73 graden Oosterlengte.
Verzoeke assistentie"....
Schiedam heeft nog geen resultaat
gehad. Nu zal gepoogd worden
door zelf loonschalen op te stel
len Schiedam op te trekken naar
het loonpeil van Rotterdam. Als
de bedrijfsgroep Overheidsperso
neel van de E.V.C. aan de te stel
len eisen voldoet, kan zij opge
nomen worden in het georgani
seerd overleg. Het is echter wel
een schromelijke overschatting van
de betekenis van deze groep, dat
het overleg zonder haar een lap
middel is, maar mét haar een
ideaal lichaam.
De regeling van de vacantie
toeslag zal bespoedigd worden.
Het bevreemdt de wethouder, dat
de heer v. d. Toorn meent, dat
anderen meer in het Havenplan
bekend zijn, dan de Raad. Als er
een lek is, is dit niet bij het Col
lege. Het particulier initiatief van
de heer de Wagenaar heeft al
sinds 1914 kansen gehad. (Maar dit
is niet aangemoedigd, roept de
heer v. d. Berg).
De van het Rijk te vorderen be
dragen zullen inderdaad worden
betaald. Spreker heeft de conside
ratie over de Zondagswet 1851 ge
lezen. In deze sterk gemengde be
volking moet met aller gevoeiens
worden rekening gehouden. Er
ontstaat even een kleine struboe-
ling, wanneer de heer v. Bochove
de C.H.-fractie kwalijk neemt zich
een succes te hebben toegeëigend
over de subsidie aan de kruisver
enigingen, waaraan z(j part noch
deel heeft.
Hij stemt in met de heer Bosch,
dat alle groepen offers moeten
brengen, maar hij vraagt dan ook
van alle groepen offers. Van de
arbeiders worden in verband met
de loonstop zeer grote offers ge
vraagd, maar een schril contrast
leverde de bezittende klasse toen
het ging om de heffing ineens.
Spreker vertelde vervolgens, hoe
de directie van een groot bedrijf
hier ter stede hem gezegd had,
dat indien er wantrouwen was on
der de arbeiders dat te wijten
was aan de vroegere toestanden.
Genoemde directie haalde een ge
val aan van een man, die hij
moest huldigen wegens veertig
jaar trouwe dienst. Die man was
111 maal wegens slapte ontslagen
geweest. Het is ethisch nog al
tijd zo, dat de arbeid de belang
rijkste factor is in de maatschap
pij en als zodanig ook gewaar
deerd wordt.
Wethouder Alberts herinnerde
in verband met de Zondagswet
aan de woorden van de heer
Schermerhorn, toen deze gewezen
had op het grote goed van de
Zondagsrust, die hij een zegen
voor het land noemde. Hij geloof
de, dat de regeling de gulden mid
denweg hield. Wat mevr. Bent
hem en de heer v. Bochove heb
ben gezegd, instemmend met de
heer Kedde, is zeer verschillend
van wat de Christelijke en Ka
tholieke leden in de Partij van
de Arbeid naar voren brengen.
Het is dus niet hét standpunt van
de P. v. d. A. Spreker betreurde
het, dat destijds bij het benoemen
van een lid voor het College van
Curatoren zo'n onsympathieke
weg gevolgd was tot de wegwer
king van de candidaat van de
voordracht. Hij hield echter vast
aan het recht van de P. v. d. A.
om een lid in het college van cu
ratoren te hebben.
Wat betreft de woningbouw
neemt de wethouder graag de tip
van de heer de Wagenaar tot het
bouwen van woningen voor ouden
van dagen over. Schiedam zal
waarschijnlijk weer een belangrijk
groter quantum huizen kunnen
krijgen, in verband met de toe
zegging van de minister aan alle
gemeenten, die voor 1 Juli hebben
aanbesteed.
De Schie zal wel afgekeurd wor
den als zwemwater, maar de Pol
dervaart is goedgekeurd. Het
College overweegt om in verband
met de enorme behoefte, het
zwembad tussen de middag open
te houden en 's avonds eerst met
zonsondergang te sluiten. Hier is
echter uitbreiding van de staf
personeel noodzakelijk.
De vrees van de heren Mak en
Hoogendam voor overheidsbemoei
ing op het gebied van de cultuur
is ongegrond.
De kern van het betoog van
de heer Sabel was, als spreker
zich niet vergiste, dat de gemeen
te niet alleen bestuursapparaat,
maar ook een verbindingskanaal'
met het werkelijke leven moet
zijn. De gemeente zal die initiatie
ven stimuleren en helpen, die te
groot zijn voor het vermogen van
de enkele groep. Spreker is even
verbaasd over de uitvoerige op
merkingen van de heer Sabel,
want in de laatste maanden is
juist alles gedaan om te werken
in overeenstemming met zijn
voorstellen. De pers heeft daar
over uitvoerige mededelingen ge
daan,
VRIJDAG 6 JUNI
HILVERSUM I (301 M.) 7.00 VA
RA, 12.00 AVRO-, 16.00 VARA.,
19.30 V.FR.O., 21.00 V.A.R.A 7 00
Nieuws, gymn en gram 10 00 Mor.
genwijding, 10.45 Cello, 11.15 Lezing,
11.30 Gram., 11.45 Ber uit Indië,
12.00 Gram., 12.30 Skymastars. 13 00
Nieuws, 13.15 Zang, 14 '10 Kookpr.
14,20 Gram., 15.10 Boekbespr15 30
Gram 16.00 Orgel, 16 30 V d Jeugd
17 00 Ramblers 17 30 Muz. Caus.,
18.00 Nieuws, 18,20 Gram. ,8 30 V.
d. Ned strijdkr., 19.00 NVV, 19 15
Gram 19.30 Caus 20 00 Kwartet,
20.30 Cau3. 21 00 Gram., 21.30 Buiten,
lands overzicht, 2145 Gram 22,15
Accordeon, 22 40 Avondwij ding, 23 00
Nieuws, 23.15 Gram.
HILVERSUM II (415 en 218 M.)
NCRV. 7 00 Nieuws, gymn. cn
gram. 10.30 Morgenwijding, 11.00
ram 1115 Zang, 12 00 Stafmuzielc.
13.00 Nieuws, 13.15 Viool, 13 45 Gra.
mofoon, 14.20 Boekbespr., 14 40 Gra.
mof., 15 30 Sextet, 16.00 Voordracht,
16.30 Kwartet, 17 15 Zang, 17 45 Gra-
mof 18 45 Caus 19.00 Nieuws, 19 15
Appèl ex-pol gev 19 30 Zang, 19 45
Caus., 20.15 Gram. 21 30 rgel, 22.00
Report., 22 30 Nieuws, 22 45 Avond-
wijding, 23 00 Gram.
Aan de instelling van een jeugd,
commissie staan nu geen hinder
palen meer in de weg Mr Peek,
de voorzitter van de raad kwam
het laatst aan het woord Hij
dankte de sprekers voor bun
waarderende woorden. Alles zal
gedaan worden om de begroting
1948 in December in te dienen.
In verband met het verkeer
kunnen geen eisen gesteld worden,
maar kan alleen overleg worden
gepleegd.
A
16)
door
XII.
Stevenson keerde terug naar
de villa van de familie Forrest
en vond er de majoor en Dave,
die op hem waren blijven wach
ten, de tijd kortend met het spe
len van een partijtje schaak.
Met enkele woorden bracht
Stevenson hen op de hoogte van
de zelfmoord van Brauman.
Nu is de zaak opgelost, riep
Dave opgelucht uit. Het deed
Stevenson goed, te zien, hoe zijn
nieuwe mededeling. Dave gelukkig
maakte: nu was tenminste de
verdenking van Mary en Griswold
weggenomen, zo redeneerde de
jongen.
Forrest bleek minder opgewon
den: Wat denk jij ervan,
Harley
Ik geloof niet, dat Brauman
de moordenaar van Montieth was.
Kom nou, Harley!, protes
teerde Dave: Het is duidelijk,
dat de tuinman het wêl gedaan
heeft en geen raad meer wist.
Stevenson voerde als bedenking
het geheim van het zilveren
beeldje aan: Ik betwijfel, of
Brauman wel ooit een stap bin
nen de bibliotheek gezet heeft.
Heel het tuinpersoneel werd uit
betaald door de secretaris van
Montieth en kwam dus nooit in
het gebouw Hoe kon dus Brau-
man weten, dat het beeldje be-
stond en een lemmet verborg? Ik
ben ervan overtuigd, dat noch
Mary, noch Davison het geheim
kende, laat staan Brauman.
Majoor Forrest was het met
deze redenering eens en Dave
bleek erg geschokt.
Stevenson geeuwde. Nu gaan
we lekker slapen!, zei hij traag en
verliet langzaam de kamer.
Het was pas zeven uur, toen
de telefoon op Stevenson's kamer
belde. Met een lui gebaar nam hij
de hoorn van de haak. Mary vroeg
hem, onmiddellijk te komen en hij
beloofde, zich te zullen haasten.
Binnen tien minuten was hij al
bij de villa van Montieth, waar
Mary hem zenuwachtig opwacht
te. Er liepen in de tuin een paar
agenten en de poort was nog ge
sloten.
- Ik ben heel erg geschrokken,
mr. Stevenson. Tante Alice is met
het vliegtuig in Newark geland
en nam daar een taxie om zo
gauw mogelijk hierheen te kun
nen komen. De taxie heeft een
aanrijding gehad.
Vertel me alles wat je weet,
zei Stevenson vol spanning.
Een kwartiertje geleden werd
ik door een ziekenhuis opgebeld
Het ongeluk heeft plaats gehad
in New York. Ik weet niet precies
hoe laat. Ze is tamelijk zwaar ge
wond, maar gelukkig kan ze
spreken, tenminste, dat verzeker-
de mij degene, die me opbelde.
U begrijpt, dat ik zo gauw moge
lijk naar haar toe moet.
Ja, dat begrijp ik.
Ik realiseer me mijn toestand
volkomen, mr. Stevenson. U be
handelt mij buitengewoon vrien
delijk, maar het feit, dat ik onder
verdenking sta, is niet te verdoe
zelen. Als ik nu dus naar New
York vertrek om mijn tante te'
gaan opzoeken, zou dat als een
poging om te vluchten kunnen
worden uitgelegd.
Kón inderdaad, zie Steven
son zo neutraal mogelijk.
Zou u met mij mee willen
gaan?
Waarom vraag je Dave niet?
Het valt me moeilijk, hem on
der de huidige omstandigheden
gunsten te vragen.
Goed, ik wil je wel verge
zellen. Zullen we ook Sally vra
gen mee te gaan?
Ik zou het heerlijk vinden,
als ze dat deed.
Ik zal het even aan haar
gaan vragen. Binnen een half uur
bel ik je op. Er vertrekt om 8.45
uur een trein uit Greatport naar
New York.
Zul je ook inspecteur Harper
van ons plan in kennis stellen?
Komt in orde.
Stevenson haastte zich terug
naar het huis van Forrest en deel
de telefonisch Harper een en an
der mede.
Uitstekend Ik zal Greyson,
die chef is van de bewaking, op
dracht geven, Mary door te laten.
Zeg, als je in New York mis
schien nog iets te weten komt,
laat me dat dan onmiddellijk te
legrafisch weten.
Dat beloofde Stevenson.
Ze waren nog juist bijtijds aan
het station. Enige ogenblikken
later vertrok de trein al. Steven
son was minstens even ongerust
over het lot van mrs. Stapleton
als Mary, zij het om een andere
redenhij had gehoopt, dat de
dame hem waardevolle inlich-
tingn over haar broer en de
herkomst van het schilderij en
zilveren afgodsbeeldje zou kunnen
geven en dat dreigde nu mis te
lopen. Misschien zou het dagen
durn, voor hij haar te spreken
zou kunnen krijgen en dat wu..
allemaal nodeloos oponthoud.
Niets aan te doen. Misschien viel
het nog mee en kon hij al heel
spoedig haar enkele vragen stel
len. Ze had tot aan haar huwelijk
bij haar broer gewoond en had
hem sindsdien vele malen opge
zocht; het was dus allerminst
denkbeeldig, dat zij de sleutel van
het hele drama in handen hield.
Het was bijna elf uur, toen ze
in New York arriveerden.
Aan het ziekenhuis gekomen,
vertelde een verpleegster hun dat
de verwondingen van mrs. Sta
pleton gelukkig nog waren meege
vallen. Ze was op dat moment in
behandeling en eerst over een
paar uur zou er bezoek mogen
worden toegelaten.
Stevenson zuchtte: weer opont
houd!
Kom, zei hij zo luchtig mo
gelijk: we gaan dan maar ergens
een stukje eten.
Jullie moeten goed rondkijken,
want Foxcroft is momenteel ook
in New York en het zou leuk zijn,
als hij zich bij ons kon aansluiten.
Waarom is hij hier in New York?
O, hij is naar een neef toe,
die kunsthandelaar is en hem
misschien meer kan vertellen over
professor Lardeau, de grote on
bekende.
Sally had gedurende de nele
reis niets gezegd, maar uit alles
bleek, dat zij zich zeer bezorgd
maakte over Mary en alles .leed,
om haar op haar gemak te stel
len. Nu Mary weer wat opgewek
ter was, omdat de berichten over
haar tante gunstiger waren dan
ze had gevreesd, verbrak ook
Sally haar zwijgzaamheid en be
gon vrolijk over allerhande onder
werpen te praten.
Na een korte maaltijd verlie
ten ze het restaurant en wilden
een taxie aanroepen, maar er was
er nergens een te bekennen. Ze
besloten te wachten tot er een
langs kwam.
Plotseling greep Mary Steven
son m(j bij de arm, en met movj.e
kon ze uitbrengen: Daar! Kijk
daar!
Wat?, vroeg Stevenson rond
kijkend, zonder te kunnen ont
dekken wat Mary zo had opge
wonden.
Daar is hij!, fluisterde het
meisje: de man, die bij oom
Gerry is geweest om het schil
derij te kopen.
(Wordt vervolgd)
Dit is ook het geval met de
stankverspreiding.
Over het punt van de Zondags
wet is het laatste woord nog niet
gesproken. Er is reeds een soepe
ler regeling voor de Zondagmid
dag ingesteld.
Er zijn bezwaren tegen plaats
van oorlogsmonument en het mo
nument zelf. De oplossing behoort
tot de competentie van de com
missie. B. en W. kunnen hierin
weinig doen. De vrees voor drie
monumenten is ongegrond. Het
gaat op de begraafplaatsen slechts
om een aanduiding van de plaats
waar de slachtoffers van het ver
zet liggen begraven. Het was zeer
moeilijk om een objectieve histo
rie te krijgen van het verzet in
Schiedam. Er is dan ook geen po
ging gedaan die geschiedenis in
het verslag over 1945 te verwer
ken. Het is te wensen, dat die ge
schiedenis alsnog geschreven zal
worden.
De salariëring van het perso
neel van het ziekenhuis is inder
daad bedroevend. Daarom lijkt
het zusterhuis wel een duiventil.
Toch is financiële zekerheid niet
alles. Het beroep is allereerst roe
ping. Het personeel is in gemeen-
tedient en salarisverbetering
hangt af van Rijksgoedkeuring.
De handhaving van de autono
mie is al lang een moeilijkheid.
De financiële aspecten zijn van
enorme invloed. Het is juist voor
de commissie-Oud een taak al
deze verschillen vast te leggen.
De slapte van de bodem Kost
Schiedam jaarlijks millioenen
Hilversum en Apeldoorn bijv. heb
ben hiermee niet te maken. Voor
autonomie is financiële onafhan
kelijkheid eerste toornaarde.
Met deze beschouwing sloot de
eerste ronde van het begrotings
debat, dat Vrijdag om 2 uur wordt
voortgezet.
De eerlijke bemanning
Opnieuw valt een tewaterlating
te melden en hoewel onze werven
zo actief zijn, dat een dergelijke
gebeurtenis haast niets bijzonders
meer is, mag voor deze keer nog
wel eens een uitzonderlijk aspect
worden belicht. Nederland is
groot geworden dank zij de hulp
van en de strijd tegen het water.
En alhoewel de heer A. W. P.
Angenent, voorzitter van het Alg!
Nederl. Comité „Onze Marine",
deze woorden in Schiedam uit
sprak, mogen zij nog wel eens
onderschreven worden: „Neder
land moet meer liefde voor het
water gaan voelen".
Om dit te bereiken is door
„Onze Marine" het contactvaar
tuig „Vandersteng" uit de grond
getoverd. Dank z(j de onbaat
zuchtige hulp van tientallen be
drijven, is dit vaartuig gisteren
bij WiltonFijenoord in Schie
dam van stapel gelopen en over
een tijdje zal 't ranke schip, ont
worpen door de geestelijke vader
van het Prinselijk jacht „Piet
Hein", Nederland gaan bevaren.
Het schip is bedoeld als een
drijvend instituut voor nautisch-
maritieme voorlichting en wordt
ingericht voor het houden van
cursussen, filmvertoningen, lezin
gen, tentoonstellingen e.d., waar
bij 100 personen tegelijk aanwezig
kunnen zijn. De „Vandersteng" is
43 M. lang, 6.80 M. breed en
heeft een diepgang van 1.95 M.
Bij 'n waterverplaatsing van 237
ton zullen de 2 Stork-Ricardo-
motoren van 210 P.K. elk het
schip een snelheid geven van 12
knopen. Achter de machinekamer
is behalve de kapiteinshut, een
serie hutten voor bijzondere gas
ten. Op het hoofddek bevindt zich
een hall met bar en administratie
kantoortje en een zeer ruime
projectiezaal met zitplaatsen voor
100 personen.
De plechtigheid der tewater
lating geschiedde door mevr. A.
C. Helfrich, die vergezeld was van
haar echtgenote, luitenant-admi
raal C. E. L. Helfrich. Verder
waren aanwezig diverse vertegen
woordigers van de bedrijven, die
bij de bouw van het vaartuig hun
onmisbare steun hadden verleend.
Nadat de gasten door een ere
haag van matroosjes, behorende
tot de watersportvereniging
„Onze Marine" te Rotterdam-Zuid
de tribune hadden betreden, haal
de mevr. Helfrich de handle over,
dook de champagnefles tegen de
boeg en gleed het vaartuig in zijn
element. Dat de fles niet had wil
len breken, kon aan zijn animo
geen afbreuk doen. Ze werd door
de vaardige handen der op het
schip vertoevende werklieden snel
binnengepalmd, waarna het pu
bliek zich aan afgunstige gissin
gen overgaf. De fles werd echter
ongeopend weer afgeleverd
In het directiegebouw van Wil
ton spraken de heren ir. S. van
West, lid van de directie van de
werf en de heer Angenent nog
woorden van lof tot de medewer-
Kers.
GEBORENCornells z v J L
Huijsdens en P. v. d. Berg,Abben.'
broeksestraat 24Wilhelmina A d.
E v. Haften' en C. v. Essen,
Schiedamseweg 142; Maaike, d. v J.
Zagwijn en M. de Jager, Boerhave.
laan 1; Louise d. v. S. v Houten en
j H Bal, Dr. Noletstraat 1; Clasina
J. M., d v P. A J. Spijkers en H.
C, F,ranken, Boe'rhavelaan 1; Cor.
dina J., d. v C. Mejjers en W.
Roersma, Dr. Noletstr 1; Jan A, J
z V. J, A, J. Reedijk en R. Schulp,
L Nieuwstraat 27; Liduiea M.. d.'
v. J. J D. v Etten en C. M. Boon,
J. A. Alb Thymstr. 20; Maar,Je d.
v A, Hoogland en A Pop, Bhrr*.
havelaan 1.
