Het is waarachtig wel gegaan
(Een trektocht naar Rome
Reisj
isje met een groot-verlof
ganger
Na geduld
vastberaden
De uitrusting der Ned. troepen
K.N.I.L.-militairen na 7 jaar
in Patria
Twee voortrekkers onderweg
Amsterdammers krijgen brood
E.V.C. wenst alge
mene werkstaking
De Aardappelen
Gaan bij H. Vader
De Moerdijkbrug
quest halen
Een interview tussen de wielen
Verduistering van
textielpunten
MAANDAG 21 JULI1947
PAGINA 2
OVERZICHT DER STRIJD
KRACHTEN
REPUBLIEK WILDE
NOG OVERLEG
Inmenging Veiligheidsraad?
TOESTANDEN IN DE
REPUBLIEK
ZH ZIJN ONS WELKOM
TOESPRAAK VAN
MINISTER JONKMAN
DE DEBARKATIE
WEER BOYCOT VAN NED.
SCHEPEN IN AUSTRALIË
PALAR TREEDT UIT
P. v. d. A.
Oogst dreigt te mislukken
Een nieuwe over
spanning
Staatsloterij
EXTRA UITKERING
LANDARBEIDERS
OM INDIE BAKKERS-
DE GODSDIENSTIGE TOESTAND OP SUMATRA
DE HAVENSTAKING TE
ANTWERPEN
STAKING AFGETAST
Minister zegt nieuw onder-
zoek toe
1JJ%„£Sw8zIgde sit«atie In
Ned.-ïndie was op het allerlaat
ste moment oorzaak, dat de
staking werd afgelast, die de
Amsterdamse bakkers met in
gang van heden hadden af cc
kondigd.
ZOMERKAMP EX-POLI.
TIEKE GEVANGENEN
HILVERSUM
vierdaagse dïê insrfen begmt 1
Meisje ma,akte goede sier
SCHOENENIBÓN VOOR
STAMKAARffNUMMER 9
FRANSE WAAR,
SCHUWING
ROEPIAH WAARDELOOS
Het onvermijdelijke is gebeurd.
Ieder zag en voelde het aankomen
als een onontwijkbaar onheil na
maanden van wel zeer ver
gaande pogingen onzerzijds om
het onontkoombare te ontwijken.
Het kón te langen leste niet an
ders meer. Zolang er woorden
werden gevraagd, werden ze van
de zijde der Republiek nog ge
geven, zij het uiterst traag en op
een wijze, die den innerlijken
weerzin, den anerten onwil dui
delijk verried. Het is op dezen
onwil dat de bom gebarsten is,
toen daden werden gevraagd
en met inhoudloze woorden geen
genoegen meer werd genomen.
Het was zo klaar als water: de
Republiek wilde eenvoudig het
getekende Linggadjati niet, en
toen het duidelijk werd, dat Ne
derland daaraan vasthield en er
de Republiek ook zonder pardon
aan vast bond, werd de order tot
staken van het vuren eenvoudig
geweigerd en elk contact met de
Nederlanders verbroken. Tot het
laatst toe zijn vernielingen en
aanvallen doorgegaan. Dat men
zich ten slotte nog wendde tot de
Commissie-Generaal, die zich
reeds lang had uitgeschakeld, is
toch waarlijk al te doorzichtig.
Er zijn in de Republiek stellig
wel leiders van beter inzicht en
meer goeden wil, maar zij moes
ten het tegen' de extremisten af
leggen. Misschien heeft het ook
bij deze goede elementen aan een
krachtigen wil tot doorzetten ont
broken, omdat zij volkomen be
grepen, dat hun bevelen niet
zouden worden uitgevoerd en
hun leiding niet zou worden ge
volgd. Heeft men daarom wellicht
ook de order: staakt het vuren,
niet durven geven, omdat het
effect, zoals van al dergelijke or
ders, eenvoudig nihil zou zijn
Wij stuiten hier op een factor, die
den toestand mede totaal onhoud
baar en ingrijpen volstrekt nood
zakelijk maakte: In de Republiek
ontbrak het gezag. Dat is vooral
ook het buitenland duidelijk ge
worden. Onmacht en onwil, mis
schien ten dele een gevolg van de
onmacht, vierden hoogtij en
brachten orde en veiligheid,
waarvoor Nederland verantwoor
delijk bleef, in gevaar. Daarom,
om die orde en rust, ook in het
belang der Indonesiërs zelf, te
herstellen en te handhaven is
politieel optreden onzer mili
taire macht noodzakelijk gewor
den.
Onze regering wil zich de uiter
ste beperking opleggen en vindt
hierin stellig de grote meerder
heid van ons volk aan haar zijde.
Moge deze matiging het effect
van ons optreden niet schaden,
den strijd niet rekken en op den
duur de wederzijdse verliezen
niet vergroten.
Een herinnering aan het ver
zoek onzer bisschoppen om gebed
voor Indië en voor onze jongens
is thans meer dan ooit op zijn
plaats.
Nadat het bovenstaande ge
schreven was sprak dr. Beel wiens
minister-presidentschap tot een
zo uitermate verantwoordelijk is
geworden zijn diep-ernstig woord:
We zijn lang genoeg in het on
zekere geweest; dag en nacht
hebben wij er naar gestreefd, het
onvermijdelijke te voorkomen;
het was ons werkelijk niet ge
makkelijk deze lankmoedigheid
te betrachten. Nu is het uit: aan
den landvoogd is gelast, met de
hem ter beschikking staande
strijdkrachten over te gaan tot
die politiële maatregelen, waar
toe de Republiek zelf onmachtig
bleek. Aan Linggadjati echter
houden we vast, getuige de Grote
Oost en Borneo, ook tegenover hen
die daartoe den wens zullen ken
baar maken, ook tegenover de
Republiek, als deze bereid en in
staat zal olijKen, het eenmaal
aanvaarde uit te voeren.
Deze rede getuigt èn van de
vastberadenheid der regering èn
van haar blij venden goeden wil,
tegenover allen, ook in de Repu
bliek, bij wie zij een zelfden goe
den wil zal ontmoeten.
Het Indonesische nationale le
ger, dat op 11 licht gewapende di
visies wordt geschat, zal, naar ver
wacht wordt, de- taktiek der ver
schroeide aarde toepassen in de
strijd tegen het Ned. leger, dat
door neutrale waarnemers op
120.000 man wordt geschat, meldt
„A. P.". Bevoegde personen gelo
ven dat, ofschoon de Nederlanders
officieel toegeven dat de troepen
in Indonesië slechts 98.000 man
tellen, er in werkelijkheid meer
dan 4% divisies zijn, plus 'n nieu
we tweede divisie, die voor het
grootste gedeelte uit Nederland
aangekomen is.
Negen maanden geleden zei de
Ned. opperbevelhebber, generaal
Spoor, op een persconferenSe, dat
de Nederlanders reeds twee eska
ders Amerikaanse gevechtsvlieg
tuigen hadden van het type P-40 en
P-51( resp. Kittyhawks en Mus
tangs). Sedertdien weet men dat
'n eskader Britse Firefly-gevechts-
toestellen en enkele bommenwer
pers in Indonesië aangekomen zijn.
De Nederlanders zijn ook voor
treffelijk uitgerust wat betreft
artillerie en infanterie-geschut.
Minstens een eskader granttanks
is bij iedere divisie ingedeeld, heeft
generaal Spoor eens verklaard. Zij
worden tevens versterkt door pant
serauto's en brencarriers.
Volgens betrouwbare berichten
hebben de Indonesiërs acht over
Java verspreide divisies en drie
divisies op Sumatra. Volgens neu
trale zegslieden is waarschijnlijk
minder dan de helft met vuur
wapens uitgerust. Zij hebben ook
tussen de 20 en 40 vliegtuigen op
Java plus 8 overgebleven Japanse
zero's en 2 Japanse duikbommen
werpers.
De beste Nederlandse regimen
ten zijn de 7 December-divisie en
de in Noord-Carolina opgeleide
brigade mariniers.
Uit gepubliceerde berichten
blijkt, dat de Nederlanders, onge
rekend de territoriale bataljons,
die nu met de binnenlandse veilig
heid zijn belast, ongeveer de vol
gende troepen, verdeeld over de
Nederlandse en Ned. Oost-Indische
legers in Indonesië, telien:
Soerabajafront: een zwaar ge
wapende en in Amerika opgeleide
en uitgeruste brigade mariniers
pius nog een iegerbrigade;
Batavia: een iegerbrigade plus
een groot aantal intendanttroepen;
Semarang: een zwaar versterkte
Iegerbrigade;
op de weg van Batavia' naar
Tsjangoer: drie legerbrigades;
Bandoeng: bijna een legerdivisie;
Paiembang-bumatra: een brigade
versterkt met keurstormtroepen;
Padang: een lichte brigade ver
sterkt met pantserauto's;
Medan: een zware brigade (de
normale sterkte van een Ned. bri
gade is ongeveer 0000 man).
Men gelooft, dat zich in de bui
tengewesten minstens 12 bataljons
bevinden. Pas aangekomen eenhe
den van de tweede divisie zouden
ais reserve dienst doen.
Naar schatting hebben de Indo
nesiërs de beschikking over 220.000
man gewapende troepen, met in
begrip van de vroegere ongeregelde
strijdkrachten, die onlangs in het
geregelde leger werden opgenomen.
De Indonesiërs pochen op wat
artillerie, vooral in het gebied van
Soerabaja. Men weet, dat zij zo
wel op Java ais Sumatra een klein
aantal luchtafweerkanonnen be
zitten. Hun lichte wapens vormen
echter een bonte verzameling van
Japanse en Engelse herkomst. Hun
munitie, die van de Japanners werd
overgenomen, zou door het tro
pische weer zeer bedorven zijn.
In kringen, die met militaire za
ken op de hoogte zijn, gelooft men,
dat de Nederlanders tot bijna
ieder gesteld doel binnen enkele
dagen kunnen doordringen. Zij
voorspellen echter ernstige moei
lijkheden als het er daarna op aan
komt de verbindingswegen intact
te houden. De grote vraag is of
de Indonesiërs een guerilla kunnen
voeren zoals de Vietnamezen dit
deden. De Nederlanders geloven
dat het Indonesische volk een der
gelijke guerilla niet zou steunen,
daar het de Nederlanders graag
terugziet.
De bewapening van het
Indonesische leger
Een „Uni. Press"-correspondent
die lange tijd op Java heeft ver
toefd en door het gehele land ge
reisd heeft, vertelt een e ander
over het Indonesische leger.
Een slechts gedeeltelijk ge
traind leger van circa 200.000
man dat onder aanvoering staat
van een voormalige onderwijzer,
dat bewapend is met de meest
uiteenlopende soorten van gewe
ren, sabels en bamboe-speren zal
in geval van een gewapend con
flict komen te staan teg:en goed
bewapende en goed getrainde Ne
derlandse soldaten.
Tijdens een treinreis, welke ik
van het ene eind naar het andere
eind van Java maakte, zag ik
verscheidene groepen van gene
raal Soedirman's leger. Hun be
wapening bestond uit diverse ty
pen geweren van verschillend ma
kelij, sommige manschappen wa
ren uitgerust met Japanse zwaar
den, terwijl weer anderen slechts
met een speer bewapend waren,
waarvan zij de punt in vuur ge
hard hadden.
Te Soerakarta zag ik een Indo
nesische soldaat met zijn gordel
vol met diverse poorten pistolen,
welke echter alle ongeladen wa
ren. Op de gesp van zijn riem
stonden de woordjes „Boy Ccouts"
Zijn uniform bestond verder uit
een paar oude Japanse laarzen, 'n
gescheurde broek en een Japanse
helm, voor een shirt had hij ]rfet
blijkbaar te warm, doende als hij
was met het slijpen van een Ja
pans zwaard. Als slijpsteen hier
voor gebruikte hij een stuk rots.
De voormalige onderwijzer Soe-
dirman zal zich in geval van een
oorlog met de Nederlanders ge
plaatst zien tegen de Nederland
se bevelhebber generaal Spoor.
Spoor beschikt buiten zijn norma
le leger nog over een divisie ma
riniers, welke hun opleiding in
Amerika hebben gehad, welke op
leiding; er op berekend was hun
te trainen voor de gevechten te
gen de Japanners. Tot nu toe heb
ben deze mariniers hun lessen nog
niet in praktijk kunnen brengen.
Het is niet zeker over hoeveel
moderne bewapening de Indone
siërs beschikken, daar buitenland
se waarnemers niet in Indonesi
sche militaire gebieden toegela
ten worden, doch het staat wel
vast, dat zij de beschikking heb
ben over enige Japanse artillerie,
houwitsers en veldgeschut en een
behoorlijke hoeveelheid munitie.
De grootste moeilijkheid, waar
de republikeinen mee te kampen
zullen hebben, is het gebrek aan
transportmiddelen en medicijnen.
De meest schilderachtige groe
pen van het republikeinse leger
zijn de laskar rajats, de jeugdor
ganisaties. Verscheiden van hun
leden hebben gezworen niet eer
der hun haren te knippen voor de
Nederlanders hun land verlaten
hebben.
Zondagmiddag heeft de secre
taris-generaal van het republi
keinse ministerie van buitenlandse
zaken, Soerio Tjandro, een brief
voor de Commissie-Generaal ter
hand gesteld aan mr. Visser. In
deze brief, welke door dr. Gani
als vice-voorzitter van de Indo
nesische delegatie getekend is,
wordt ten eerste gevraagd: het
spoedig houden van een conferen
tie door beide delegaties, b.v.
Dinsdag a.s. teneinde te komen
tot een vredelievende oplossing;
ten tweede in gezamenlijk over
leg uit een derde mogendheid een
voorzitter te kiezen met beslis
sende stem voor arbitrage;
ten derde indien hierover geen
overeenstemming wordt bereikt
een dergelijke voorzitter door het
internationale hof van Justitie te
Den Haag te doen aanwijzen.
Bovenstaande brief is met de
volledige toestemming van Djokja
opgesteld. Een hooggeplaatste re
publikeinse autoriteit heeft ver
klaard, dat, indien deze voorstel-
lën mislukken, de Indonesië sym
pathiek gezinde naties India en de
Arabische landen de kwestie
waarschijnlijk aan de Veiligheids
raad der V. N. zouden voorleggen.
Het bestuur van Nationaal Re
veil heeft Zaterdag een telegram
gezonden aan H. M. de Koningin
en aan de minister-president dr.
Beel. Daarin wordt gezegd, dat
een grote groep Nederlanders te
's-Gravenhage in vergadering van
Nationaal Reveil bijeen, diep on
der de indruk is van de schande
aangedaan aan de Ned. eer door
het in verplicht concubinaat leven
van Ned. vrouwen met inheem
sen en van het nog steeds voort
bestaan van gijzelaarskampen op
eigen souverein gebied.
De genoemde groep doet een
beroep op de constitutionele rech
ten van H. M. de Koningin tot
beschermen van eigen onderda
nen.
IndonesiëVoor ons in het Moederland betekent dit door
gaans niet meer dan ultimatums, toezeggingen en afwijzingen»
hoop en mysterie. Indonesië! Het moet ons meer zeggen. Het
woord moet gedachten oproepen aan duizenden K.N-I-.L.-
mannen, die zeven lange jaren gescheiden zijn geweest van
alles, wat hun dierbaar was. Die streden en gevangen werden
genomen door de Jappen. Die na hun krijgsgevangenschap
opnieuw hun leven moesten inzetten tegen vertroebeling en
wanbegrip.
En nu is het eerste contingent
van deze onverzettelijke mannen
weer in het moederland gearri
veerd, een deel voorgoed, een
ander deel voor het zo zeer ver
diende verloc. De „Volendam", die
gistermorgen ca. 7 uur aan de
Lloydkade meerde, vertoonde het
gebruikelijke aspect van een re
patriëringsschip, maar de grote
drukte op de kade wees er op, dat
aan deze thuiskomst een ander
tintje zat. Voor de loods, waar de
mannen van alles 'erden voorzien
stond een door het Rode Kruis
vervaardigde welkomstpoort en
rond deze poort hadden zich vele
officiële personen alsmede geno
digden verzameld.
Ter begroeting waren o.a. aan
wezig de minister van Overzeese
Gebiedsdelen mr. J. A. Jonkman,
de gecommitteerde voor Indische
Zaken van dit ministerie, dr. J. P.
Bannier, oud-gouverneur R. K. A.
Bertsch, luitenant-genèraal Kruis
en als vertegenwoordiger van Z.
K. H. Prins Bemhard de overste
Pahud de Montanges.
Om ca- kwart over zeven,
toen de „Volendam" roerloos
langs de kade lag, sprak minis
ter Jonkman hartelijke woor
den van welkom namens het
Nederlandse volk. Spr. richtte
zich in het bijzonder tot het
K.N.I.L.-contingent, waarvan
de mannen veelal een groot
deel van hun jaren in dienst
van het vaderland hebben ge
steld. Dat gü na uw zware
krijgsgevangenschap direct het
herstel van Indonesië hebt aan
gepakt, geeft u het recht op
onze erkentelijkheid, aldus spr.
Bij het verblijf in Nederland
zal dit besef van erkentelijkheid
voor u een grote steun zijn. Het
gehele volk, dat onder de Duitse
bezetting heeft gezucht, zal be
seffen wat het ieder van u schul
dig is. Dit saamhorigheidsgevoel,
aldus spr., vormt zich, zoals steeds
rond de geliefde figuur van onze
Vorstin. Mini ter Jonkman besloot
dan ook met een driewerf hoezee
voor Hare Majesteit, waarmede
allen instemden.
Na deze woorden werd een aan
vang gemaakt met het ontsche
pen van de reeds door de douane
vrijgegeven persoonlijke bagage.
Aan boord werden voorts diverse
formaliteiten vervuld, terwijl mi
nister Jonkman zich aan boord
begaf om verblijven en militairen
te inspecteren.
De Repatriëringsdienst o. 1. v.
It. kol. C. v. Boekei, waaraan de
verzorging van een en ander, op
varzotk van hat' ministerie van
overzeese gebiedsdelen en het di
rectoraat-generaal voor het ver
keer, was opgedragen, had zich
Zaterdagmiddag voor Hoek van
Holland al aan boord begeven. Al
les had dus een vlot verloop, ter
wijl ca. half negen de Mariniers-
kapel o.l.v. It. G. Nieuwland de
laatste loodjes kwam verlichten.
Tegen 9 uur was het verlos
sende moment aangebroken en
kwamen de eerste groepjes aan
wal.-Met een tuiltje bloemen
van de Niwin kreeg ieder een
persoonlijke groet, terwijl het
comité „Nederland helpt Indië"
voor enige sappige perziken en
wat kersen had gezorgd.
Terwijl de repatriërenden van
boord gingen, begaven wij ons er
op, om, voorzover het verlangen
van achterblijvenden om ook aan
wal te gaan, geen beletsel daartoe
vormde, met deze en gene een
praatje te maken. Op het ruime
schip zijn in totaal 1500 repatrië
renden geweest, waarvan 125 le
den van de Kon. Landmacht en de
rest KNIL-mannen, eventueel met
vrouwen en kinderen. Hierbij be
vonden zich twintig zieken, onder
wie enkele vrouwen, die in de
laatste ogenblikken voor ver
meerdering van het reisgezelschap
hadden gezorgd.
De reis zelf heeft een vlot ver
loop gehad. Natuurlijk hebben de
opvarenden zich beperkingen
moeten opleggen, doch deze wo
gen wel op tegen het idee, einde
lijk in Nederland eens op adem te
kunnen komen. De vrouwen en
kinderen hebben zoveel mogelijk
onderdak in de hutten gevonden,
terwijl de mannen de ruimen met
hangmatten voor lief hebben ge
nomen. Een bezwaar moet hierbij
wel zijn geweest, dat de „Volen
dam" niet voor de tropen gebouwd
is, zodat het in de mimen wel
eens vrij benauwd zal zijn geweest
Maar de „Volendam" liep ieder
uur rustig en vast de 14 mijlen.
Achter zich latend een leven van
ellende, ontbering en wanorde.
voor richmaar dat ligt
aan ons 1
Het hoofdbestuur der E.V.C. is
gisteravond in buitengewone ver
gadering bijeen geweest. In de
loop van Zondagavond nam het
het besluit een beroep te doen op
het N.V.V.-bestuur tot „een ge
meenschappelijk optreden". Met
het verzoek daarover overleg te
plegen heeft het zich schriftelijk
tot het N.V.V.-bestuur gericht.
Het E.V.C.-bestuur heeft tzich
in een oproep tot de „werkers"
gericht met het verzoek „hun
stem te verheffen tegen het ge
weld en voor de vrede" en dringt
er voorts „bij alle vredelievende
krachten op aaan zich aaneen te
sluiten en in de bedrijven manifes
taties van een gemeenschappelijk
optreden te leveren, welke ge
richt moeten zijn op het staken
va nhet geweld."
Herinnerd wordt aan het voor
stel dat de E.V.C. op 25 Juni aan
het N.V.V. deed, nl. om maatre
gelen te treffen ter voorbereiding
van een alg. werkstaking. De E.
V.C. doet nu een beroep op het
•N.V.V.-bestuur om tot een ge
meenschappelijk optreden te ko
men.
De alg. seeretaris van de vak
vereniging vin havenarbeiders in
Australië heeft verklaard, dat de
Australische havenarbeiders onder
geen omstandigheden schepen zul
len laden, welke bestemd zijn voor
ondersteuning van de Ned. mili
taire plannen in Indonesië. Indien
de Nederlanders oorlog voeren te
gen de Indonesiërs, zal de vakver
eniging in overweging nemen op
nieuw alle Nederlandse schepen te
boycotten.
De heer Palar heeft medege
deeld dat hij in verban^ met de
jongste gebeurtenissen in Indone
sië is afgetreden als lid van de
Tweede Kamer der Staten Gene
raal en bedankt heeft als lid van
de Partij van de Arbeid.
De pootaardappeloogst, welke
voor een groot gedeelte voor onze
export bestemd is, wordt ondanks
de reeds ingeschakelde hulp van
twee duizend jeugdigen. 2800 mi
litairen, strafgevangenen en gede
tineerden, bedreigd door een ern
stig tekort aan arbeidskrachten.
Vooral in Noord-Holland is het te
kort zeer nijpend terwijl ook
reeds in andere delen van ons
land ongerustheid bestaat over de
voorziening der arbeidskrachten.
Het bureau Oogstvoorziening
doet thans een dringend beroep
op het gehele Ned. volk om gedu
rende een twee weken bij de
pootaardappeloogst behulpzaam te
zijn.
Voor Dinsdag a.s. worden man
nen van 21 jaar en ouder opgeroe
pen om zich, liefst in groepen van
tien man, te melden op het Beurs,
plein te Amsterdam des ochtends
om zeven uur. Zij zullen per auto
vandaar vervoerd worden naar de
Anna Paulownapolder.
Het bureau oogstvoorziening
roept mensen op die beschikken
over een goed humeur en werk
lust en er zich van bewust zijn,
dat hier een landsbelang gediend
moet worden.
Waarschijnlijk zal omstreeks
half Augustus, een nieuwe over
spanning in de verkeersbrug over
de Moerdijk worden ingevaren.
Voorts hoopt men voor de winter
met het wegdek van de brug ge
reed te zjjn.
Trekking van 21 Juli. Prijs van
5000 no. 3253; 1000 no. 7747;
400 nos. 5217, 8027; f 200 nos.
2870, 4401, 10060; 100 nos. 5119,
6941, 10188, 11388, 12179, 13998,
14616, I0O68 en 20257.
Enkele dagen geleden ver
voegde zich een tweetal jonge
lui op ons hoofdbureau met de
mededeling, dat het een tocht
naar Rome ging ondernemen.
Deze jongelui, D. Urbanus en
A. Palm bleken twee Rotter
damse voortrekkers te zjjn van
de Kardinaal de Jong-stam, die
het zouden bestaan na een
treinreis Rotterdam-Parijs het
overige gedeelte van het trajet
Lichtstad-Eeuwige Stad trek
kend af te leggen.
En of dan van hun eventuele
belevenissen iets in onze krant
kon worden gepubliceerd.
We zeiden onmiddellijk: „top".
En zo hopen we in de eerstvolgen
de weken overzichten van het ver
loop der reis aan onze lezers
kring te kunnen voorleggen.
Voor vandaag nog een klein
stukje historie, aan de Vrijdag
avond begonnen reis voorafge
gaan.
Verkenners, die voortrekker
worden, hebben eerst een voorbe
reidende taak te volbrengen. Ver
volgens komen zij tot een speciale
dienende taak of quest.
Hun voorbereidende taak hebben
de voortrekkers Urbanus en Palm
gezien in het prepareren van de
reis.
Het heeft hun natuurlijk heel
wat moeite gekost, voordat zij
de nodige instanties hadden be
zocht en de noodzakelijke goed
keuringen en aanbevelingen had
den verzameld. Dan moest het
materiaalvraagstuk worden op
gelost, want de jongelui maken
de reis al trekkend dus met tent.
Elke dag een stukje verder en
desnoods voor een of twee dagen
werkend voor hun „onderhoud".
Hun voedselvoorziening is uiter
aard eenvoudig. Dus geheel in
stijl.
Met deze reis zijn natuurlijk
financiën gemoeid. Nu zou het
zeer simpel zijn geweest om geld
van normale verdiensten af te
nemen of de ouders ervoor te la»
ten opdraaien.
Maar zo eenvoudig hebben ge»
noemde voortrekkers hun taak
niet opgevat.
Maanden achtereen hebben zfl
's morgens vroeg en 's avonds
kranten bezorgd en met het daar
mee verkregen geld zal de reis
worden gefinancierd.
In wel voorbeeldige mate van
opoffering en ongemak hebben
deze voortrekkers hun voorberei
dende taak opgevat.
Thans rest hun nog de vaststel
ling van hun dienende taak. Deze
taak of quest willen zij de H. Va
der vragen en van Hem ontvan
gen.
Zijn het kordate en onderne
mende jonge Nederlanders of
niet? Zijn het goede volgelingen
van Baden Powell of niet?
Nogmaals op hun verlangen om
ervaringen van de Rome-tocht te
publiceren, hebben we terstond
bevestigend geantwoord.
Vrijdagavond zijn de voortrek
kers Urbanus en Palm met de
nachttrein naar Parijs vertrok
ken Hedenmorgen zoude ze met
de trenqocht een Hanyang* maken.
We hopen voor hen een goed
spoor en voor de rest wachten we
gespannen hun eerste correspon
dentie af.
De besturen van de samenwer
kende landarbeidersbonden heb
ben zich tot de werkgeversorga
nisaties en andere bevoegde in
stanties in het agrarische bedrijf
gewend, met het verzoek tot uit
voering van de beschikking van
de Rijksbemiddelaars inzake het
toekennen van een extra-uitkering
van 2 pet. van het jaarloon over
te gaan.
Naar wij vernemen zal op de
<wg. vergadering van aandeelhou
ders der N.V. Kon. Ned. Zoutin-
dustrie Boekelo worden voorge-
steld over 1946 een dividend van
J 8 pet. (v.J. nihil) uit te keren.
Wij staken ons hoofd zorgelijk uit het coupéraampje van
onze trein te Eindhoven, want wij wisten niet precies, hoe
het dit keer aan te leggen. Maar vlak voor het raampje
stond opeens iemand, die wonderlijk leek op degeen, die
wij zochten.
Deze, nogal gezette persoon,
moet in elk geval uit zeer warme
landen komen, want een wollen
dasje had hij nonchalant om de
hals geslagen, nu bij deze puf-
hitte. Hij was dus gewoon voor
nog hetere vuren te staan. Daar
boven zagen we een paar glun
dere ogen achter brilleglazen en
verder was het gezicht één bvsde,
ruige baard, een echte Capucijnen-
baard. De bruine linnen toga, die
ook al een erg Indonesische in
druk maakte, werd gesierd, op
het middel, door een paarse band.
Dit laatste deed ons ijlings uit
stappen en monseigneur want
dat was hij in elk geval met
belee'fde stem aanklampen.
Hij antwoordde niet in een of
andere Slavische taal, zoals wij
nog een ogenblik hadden gevreesd.
Neen, hij was duidelijk mgr. Brans
O. Cap., die onlangs na 13 ia
jaar ononderbroken missiearbeid
op Sumatra, voor een rustkuur
naar Nederland was teruggekeer d
En joviaal mochten we direct
meereizen naar 's Bosch. Mon
seigneur lacht eens om onze over
val en vindt het heel gewoon. Als
men ZVz jaar in een concentratie
kamp heeft gezeten dan neemt
men zo'n klein treinintermezzo
nog wel op de koop toe!
Hoe was het in 't Japanse
kamp?
Vrijheidsberoving, erg veel
honger lijden en veel ziekten. En
kel er op ingesteld zijn om er nog
levend uit te komen. De mishan
delingen vielen mee. Op Sumatra s
Westkust had mgr. gevangen ge
zeten en was, na de capitulatie,
door de Jappen zelf nog naar
Padang gebracht met een groep
andere Nederlanders. Zij waren
mee van de eersten geweest en
voorlopig ook de laatsten, want
toen was het bevel van Mount-
batten gevolgd, dat de blanken
verder in de kampen moesten
blijven tot de Engelsen zouden
komen. 1 Sept. '45 arriveerde de
groep Nederlanders in Padang en
tevoren was de republiek reeds
uitgeroepen.
Men had bij de inlanders die,
in tegenstelling met de blanken,
het bestaan van de republiek al
kenden, een zekere reserve opge
merkt, maar ze waren ln elk ge
val beleefd en correct geweest.
De Jappen hadden ln de stad nog
heel behoorlijk orde en rust ver
zekerd, tot de Engelsen kwamen,
half October '45. Alle Nederlan
ders dachten, dat het toen wel
met de republiek zou zijn afge
lopen, maar de Engelsen hadden
gemeend dit als een binnenlandse
aangelegenheid te moeten behan
delen en er buiten te moeten blij
ven.
Wjj vragen mgr. naar de hou
ding van de doorsnee-Sumatraan
tegenover de republiek. En het
blijkt daar al niet zo te zjjn als
overal elders: wanneer de gewone
dorpeling veilig en rustig zjjn
werk kan doen, vindt hij het al
lang goed, of die rust nu wordt
geboden door de republiek of door
Nederland. Mgr. kan dus niet
zeggen, dat de massa achter de
republiek staat, maar wordt zjj
een constantere instelling, dan
■uilen de Sumatranen zeker vat
baar zijn voor de leuzen van
eigen, nationaal bestaan.
De leidinggevende en fel-
nationalistische bovenlaag is de
laatste jaren wei gegroeid. Er
waren inlanders, die de komst
an de Jappen voorzien hadden
de Japanse taal reeds hadden
geleerd en direct na de invasie
te Tokio op de universiteit gin
gen studeren. Die vormen nu,
samen met wat in Nederland
reeds universitair Is gsvonud,
de bovenlaag, welke soms
scherp ageert tegen de Neder
landers.
Ongeveer een half jaar na de
capitulatie kwamen de Japanse
garnizoenen uit de binnenlanden
naar de havens, gaven er zich
krijgsgevangen, maar droegen
geen wapens meer. De inlanders
hebben die dus overgenomen en
dat is nu natuurlijk de moeilijk
heid bij een eventuele Nederland
se militaire actie. Deze zou voor
de Missie op Sumatra niet goed
zijn. Sumatra heeft nog geen
eigen clerus en het zou voor Ne
derlandse geestelijken na een
militair optreden van onze kant,
wel moeilijker worden om het ver
trouwen te behouden. Mgr. hoopt
dus ook, dat de moeiljjkheden
door bespreking zullen worden
opgelost.
Men denkt in het algemeen, dat
de republiek tegenover het Chris-
tedom een welwillende houding
zal aannemen, hetgeen het ont-
werp-grondwet, dat men in de
aanvang reeds opstelde, ook doet
verwachten; dit geldt ook ten op
zichte van het bijzonder onderwijs.
Zelfs denkt men dat de republiek
het katholieke onderwijs zal sub
sidiëren. Maar dan nog zullen er
wel grote moeilijkheden te over
winnen zijn. want de republiek
zal het onderwjjs waarschijnlijk
op totaal andere leest schoeien,
en dat eist weer tijd en aanpas
singsvermogen. De Missie op Su
matra stond er vóór '40 zeer goed
voor, al waren er in N. Sumatra
maar 60.000 katholieken op enkele
millioenen Mohammedanen.
De vraag is. hoe zich de ka
tholieken jn die vijf jaren heb
ben gehouden. Een Javaans
Priester is het binnenland inge
gaan (voor de blanken is dat
totaal onmogelijk) en diens rap
porten zjjn, over het algemeen
wei gunstig. Zijn taak is het
nu, de godsdienst er althans le
vend te houden.
Wij vragen mgr. tenslotte hoe
hij apostolisch-vicaris van Medan
is geworden. „Dat kwam", ant
woordt mgr. lachend „omdat de
Engelsen de blanken uit Padang
evacueerden, naar Medan, toen ze
®r hun sector verkleinden, en
Rome heeft we toen maar meteen
vicaris van Medan gemaakt".
In Medan wachten nu met on
geduld veel Nederlandse missio
narissen, allen Capucjjnen, op het
ogenblik, dat ze veilig het bin
nenland in kunnen gaan. En dan
hoopt men op een flinke herleving
der Kerk.
„Trouwens", zegt mgr. „ook veel
agenten van maatschappijen zijn
er bijeen, om zodra het kan,
ook het economisch leven weer te
doen herbeginnen. Maar dat zal
niet zo'n eenvoudige kwestie zijn
want men vreest, dat de fabrieks-
installaties voor het grootste deel
door de Pemoeda's zijn geroofd en
naar Malakka zijn verkocht voor
wapens, horloges e.d., terwijl
grondstoffen en stapelproducten,
ondanks andersluidende bewerin
gen, wel helemaal niet meer aan
wezig zullen zijn".
Den Bosch. Wij wensen mgr.
Brans een prettige rustkuur in het
vaderland. Een stevige handdruk,
en het intervieuw tussen de wie
len is ten einde.
De staking, die Donderdag on
der de havenarbeiders van Ant
werpen is uitgebroken, is thans
vrijwel algemeen. De staking
wordt niet gesteund door de vak
bonden en in een manifest heeft
de Belgische transportarbeiders
bond de arbeiders aangespoord he
denmorgen deel te nemen aan een
referendum, dat moet beslissen
er het al dan niet voortzetten
der staking. In het manifest wordt
erop gewezen, dat de voornaamste
eis der arbeiders, n.l. verminde
ring der belastingen, niet door een
plaatselijke staking kan worden
ingewilligd, doch dat zulks dient
te geschieden door tussenkomst
van het parlement. De vakbond
dringt er tenslotte bij de arbeiders
op aan het werk te hervatten.
Zaterdagavond had men tijdens
een besloten vergadering, waar
bij 5 600 hoofdstedelijke bak
kers aanwezig waren, vrijwel una
niem het voorstel aangenomen om
geen genoegen te nemen met de
jongste maatregel van de minis
ter en tot staking over te gaan.
Zoals men weet, had de minis
ter n.a.v. een accountantsrapport
besloten de rijkssubsidie op het
brood met 1 cent te verlagen zon
der daarbij een verhoging van de
broodprijs toe te staan.
Alle argumenten van de bak
kers kwamen op deze vergadering
naar voren en al hun berekenin
gen ter tafel en de conclusie was:
beter staken dan deze cent, die de
bakkerijen ten gronde zal richten
verliezen.
Men zag tijdens de vergadering
al in dat dit besluit tot grot!
moeilijkheden zou kunnen leiden.
Van verschillende kanten werd
dan ook het voorbehoud gemaakt,
dat men het bedrijf niet zou slui
ten, indien de toestand in Indo
nesië ernstiger werd.
Zondagmiddag werden aan de
bakkerswinkels plakkaten gehan
gen, waarin men de redenen uit
eenzette, waarom men ging sta
ken. Hierin werd vastgesteld, dat
men zich bij een nieuw en onpar
tijdig nader onderzoek naar de
neerleggen! bakkers zda
Besprekingen met de minister
Tezelfdertijd vergaderden met
burgemeester d'Ailly iu diens
ambtswoning minister Mansholt,
de voorzitter van de Bakkerij
stichting, de heer Ulrich uit Rot
terdam en drie vertegenwoordi
gers van de Amsterdamse bak
kers. De minister sprak daarbij
zijn misnoegen uit over het be-
^"veliik1vitaaMwF®Vers van een
^er|lkkers on dr«f als dat van
loment wuP £en 20 ongelegen
Siv™raniv^J j"#tte dit optreden
reden in om ?k en Zag er geen
reuen in om toe te geven.
vermocht8? toezegging, die hij
kort» doen. was, dat hij op
"e termijn, n.l. binnen vier
wetten, een nieuw accountants
rapport zal doen samenstellen
aaar aanleiding waarvan hij zijn
definitief standpunt zal bepalen.
Zaterdagavond is iu tegenwoor
digheid van talrijke autoriteiten
op de Loosdrechtse heide te Hil
versum het zomerkamp 1947 van
de Ned. Ver. van ex-politieke ge
vangenen uit de bezettingstijd of
ficieel geopend.
De voorzitter van het district
Hilversum, de heer W. van Span
gen, opende de kampweek en
sprak een woord van welkom tot
de talrijke genodigden en aanwe
zigen, onder wie 400 Belgische
kinderen. Spr. betuigde zijn °P"
rechte dank, dat het Z.K.H- Prins
Bernhard had behaagd ai? erf"
voorzitter in het comité zitting te
nemen. Daarna herdachten de
aanwezigen hen. die tijdens de
oorlog het leven hadden verloren
en werd onder het spelen van «et
Wilhelmus de driekleUr gehesen.
Mr. B. M. Stomp?; algem. voor
zitter, richtte een bijzonder'woord
van welkom tot de Belgigcije ge
delegeerden en betoogde de nood
zaak van een goede Verstandhou
ding tussen de volkeren.
De burgemeester van Hilver
sum, rnr-J; a. G. m. van Hellen-
berg Hnb sprak zijn bewonde
ring hit voor de vlotte wijze,
waarop it zomerkamp werd ge-
öf^hiseerd en hoopte dat het
Worden, wat men er
van had verwacht.
leJerl02el Lary van het Belgische
verii„„gewaa§'de van de enorme
vniir ^en' Welke ook het Belgische
aad geleden en bracht een
Huis' groet aan het Kon.
Het kunstprogramma stond on
der de artistieke leiding van Jan
Lemaire, die o.m. „De slag om
Arnhem" voordroeg, waarhij hij
aan de vleugel begeleid werd door
Cor Lemaire.
De opening van het zomerkamp van ex-politieke gevangenen te Hilversum. Tijdens de openingsrede
van da plaatselijke voorzitter
De minister eiste echter van de
bakkers, dat zij nog dezelfde
nacht een vergadering zouden bij-
eenroepen om onder dezelfde om
standigheden als waaronder het
stakingsbesluit was genomen haar
op te heffen en te garanderen dat
vanmorgen om 12 uur alom brood
verkrijgbaar zou zijn.
De heer Ulrich trok zich hier»
op met de vertegenwoordigers der
Amsterdamse bakkers in een
ander vertrek terug, waar men
het besluit nam om gisterenavond
om 12 uur een vergadering in
Kras bijeen te roepen en daar voor
te stellen niet te staken, direct
de ovens weer aan te maken en
vanmorgeöi vóór 12 uur brood
verkrijgbaar te stellen.
Zo waren vannacht de bakkers
opnieuw bijeen om zich door
voorzitter Pool te laten inlichten.
Deze verklaarde, dat de zeer
moeilijke omstandigheden, waarin
ons land thans is komen te ver
keren, aanleiding moet zijn, om
de aangekondigde staking geen
doorgang te doen vinden.
Er werd weinig tegen inge
bracht en vrijwel even unaniem
als Zaterdagavond tot staken was
besloten, werd deze nu ongedaan
gemaakt.
Het late uur van de vergade»
ring was echter oorzaak, dal het
brood vanmorgen niet op normale
tijd kon gereed komen. Eerst na
elf uur gingen de winkels open
en verlieten de wagens de bakke
rijen.
Tar voorkoming van misver
stand zfl er op gewezen, dat han
gende het nieuwe accountants
onderzoek, dat de minister heeft
toegezegd, de verlaging van het
rijkssubsidie blijft gehandhaafd,
zodat de bakkers dus met Ingang
van heden een cent per brood zul
len derven.
Ook ln Nijmegen hadden de
bakkers vandaag willen gaan
staken, maar hier besloten ze dat
op te schorten met het oog op de
De 22-jarige M. de B. heeft van
September "April '47 niet
minder dan 27.000 textielpunten
bij de fa- H. te ZwoIle verduisterd.
Alle verduisterde coupures heeft
ze verkocht aan een zekere J. K.,
die ze in een Zwolse dancing,
yf?r, Ms assistent fungeerde,
had Ieren kennen. Het meisje ont
ving voor elke punt 15 cent, zodat
21J ln totaal ongeveer 4000 in
handen kreeg. Voor dit geld kocht
zij kleren en sieraden. Voor de
Zwolse rechtbank i$ thans 1 jaar
gevangenisstraf tegen haar geeist.
waarvan 4 maanden voorwaarde
lijk.
Tegen J. K., die de bonnen in
de zwarte handel gebracht heeft
requireerde de officier van justi
tie wegens schuldheling 8 maan
den gevangenisstraf.
Op plaatselijk door de distribu
tiediensten bekend te maken da
gen in het tijdvak van 21 Juli t.m.
30 Augustus zal een schoenenbon
naar keuze worden verstrekt aan
hen, wier stamkaartnummer ein
digt op het cijfer 9, voor zover de
bon 612 zich nog aan hun inleg
vel. "bevindt. De tweede distribu
tiestamkaart moet worden over
gelegd, evenals het inlegvel,
van bon 612 1 worden verwij
derd.
Tevens zal in bovengenoemd
f" kl"deren. geborenen
f ^aa dfn Jhh of Augustus van
e'°ier, Jaren 1932 t.m. 1945, als-
de mana2 kinderen- geboren in
van^, d September of October
u bet jaar 1946, een schoenen-
uon worden verstrekt van de
soort en maat als overeenkomt
niet leeftjjd en geslacht van het
kind. Bij laatstgenoemde uitrei
king zal bon 604 van het inlegvel
worden verwijderd.
Geen ,,fait accompli" inzake
het Duitse productiepeil
Reuter seint uit Washington:
De Fransche ambassadeur bil
het Witte Huis, Henri Bonnet,
heeft gisteravond gewaarschuwd,
dat, als Engeland en de Ver.
Staten Frankrijk voor een „fait
accompli" zouden stellen ten
aanzien van het peil der Duitse
industrie, waarmede Frankrijk
niet accoord zou gaan, dit de
onderhandelingen, welke thans te
Parijs worden gevoerd in het
kader van het plan-Marshall, ern
stig in gevaar zou brengen.
De handel te Batavia ligt thans
geheel stil en het republikeinse
geld heeft bijna alle waarde ver
loren, terwijl ook de Nederlands-
Indische gulden aanmerkelijk in
waarde ls gedaald.
