i
Nieuws uit Stad en Omtrek
4 maal geklopt
Amsterdams Gemeente
bestuur grijpt in
r
m
sa»
mZ
-
WÊëmM
R
WIE SCHOTEN ER TEKORT?
Republikeinen doen aanval op
Poerwokerto
Honderd Vijftig jaar Koninklijke
Verenigde Tapijtfabrieken
H
ADIO
K- °-
Er werd
Zeven grote bakkersbedrijven
gevorderd
TIM TUIMEL EN HET SPOOK
VJ
Tal van kampongs in brand
■MÊÊêÉÈÊIÊÈ^
Kf»? vo"sae
voSoïpS
f-
programma
DONDERDAG 21 AUGUSTUS 1947
PAGINA
VERANTWOORDELIJK-
HEID EN INITIATIEF
Lichtvaardig oordeel
VERRAAD OF NIET?
UITREIKING BON-
KAARTEN
«ni Spij; 20 Sept Sta
ir^ent V e -Gpt" Stef tm' Vee'
23 Sept. Vef t.m. Vez- 24 SeDt
OPENBARE ZWEMLES
Goede resultaten
Hoor J. P. Seabrooke
15)
«dl n-, lfef staan en sloe« hem
„ade. De man stond gebukt over
een versleten en gedeukte koffer
en had blijkbaar vruchteloos er
gens naar gezocht, Clvde had
hem al eens eerder gezien, maar
kon nu niet dadelijk op zijn naam
komen. Hij wist, dat de man de-
VLISSINGEN OF HOEK
VAN HOLLAND?
Minister over de Zeeland
In overleg met de plaatselijke
EXAMENS
REPUBLIKEINSE REGE
RING NAAR SUMATRA?
Regeringsverklaring
inzake Indonesië
Dinsdag in de Tweede
Kamer
6. En Tuimel schreef
DEVIEZEN-KWEKERIJ
-
••••-'
P^ffl
iiisiS:;
De ramp in 1940
Het productie-proces
te°~ard\^f 100 pct papier
Arbeidersprobleem
AKBEIDSVOORWAARDEN
IX LAND. EN TUINBEDRIJF
Schiedam heeft dit jaar geen
vacantieweek gehad. Er waren
verscheidene oorzaken, waarom
van de organisatie daarvan moest
worden afgezien. Dit is zeer te be
treuren, of er iets aan te Veran
deren was, moet bewezen wor
den. Wij hebben er in de afgelo
pen jaren steeds weer op gewe
id, dat Schiedam eerst dan tot
één volwaardige stad zal kunnen
groeien, als er in brede lagen be-
langstelling groeit en initiatief
Wordt getoond voor een omhoog
brengen van de culturele en ste
delijke zelfstandigheid. N°fb de
belangstelling noch het imtlatief
2ijn aanwezig. Het komt altijd op
enkele mensen neer.
„Het Vrije Volk" bevatte nu een
Uitvoerig artikel onder de titel.
Wat bood Schiedam z'n inwo
ners in de vacantie?" en gaf op
deze vraag voor het gemak in een
cursieve kop het antwoord: ,,Ver-
antwoordelijke personen schoten
lelijk tekort".
Dit is een beschuldiging, die
ernsiig genoeg is, om aan een oor
deel onderworpen te worden. Dat
Oordeel zal niet uitsluitend op het
wenselijke, maar nog meer op het
mogelijke moeten afgaan. Het
komt ons daarom goed voor, het
requisitoir in „Het Vrije Volk" in
de hoofdtrekken te volgen.
Het blad vraagt: „Waar konden
de Schiedammer, vrouw en kin
deren ontspanning vinden, wat
was er gedaan voor degenen, die
niet het geluk hadden er op uit
te kunnen trekken met hun gezin?
Was er gelegenheid om zich te
ontspannen? Het antwoord is een
Zeer vet NIETS.
Zwemmen kon men niet, aldus
de conclusie van het blad. Het
Sportfondsenbad is te duur, het
Gemeentelijk Open Bad heeft een
onvoldoende waterverversing.
Geen van beide factoren wil het
blad aan het gemeentebestuur of
aan de leiding der baden verwij
ten.
Een mogelijkheid tot massaal
Zwemmen noemt het blad de Pol
dervaart. Daarin mag echter niet
gezwommen worden. Er zou dit
seizoen een voorlopige zwemplaats
komen, maar nu die er nog niet
is, had het gemeentebestuur de
Poldervaart zonder meer moeten
open stellen.
Dit laatste nu is onmogelijk, om
dat de Poldervaart niet valt on
der het gezag van dat bestuur,
maar onder dat van het Polderbe
stuur van Delfland. Dit staat er
op, dat de politie van Schiedam
er toezicht op houdt, dat er in de
Poldervaart niet gezwommen
wordt. Dat zulks in die gedeelten,
die onder Rotterdam ressorteren
wel gebeurt, iS een gevolg van de
meer onafhankelijke verhouding,
die er tussen Rotterdam en de
betrokken instanties bestaat, een
verhouding, die door de grootte
van onze stad anders wordt be
paald.
In hoeverre Schie, Maas en Wil-
helminahaven voor zwemmen in
aanmerking zouden komen, kun
nen wij moeilijker beoordelen,
omdat we hier komen op het ter
rein van de verantwoordelijkheid
voor gezondheid en openbare ze
den Het is immers niet ondenk»
baar. dat een groot aantal ver-
drinkingsgevallen het gevolg zou
Zijn van een ongecontroleerd open
stellen van die gelegenheden, ter-
wijl de excessen bij het zwemmen
op grote schaal zonder toezicht een
punt van ernstige overweging
moeten uitmaken.
Ziekte van Weil en andere ge
varen voor de Volksgezondheid
mogen niet te lichtzinnig behan
deld worden.
Hét tweede punt van de aan
klacht in „Het Vrije Volk" het
eerste punt blijkt Uiteindelijk
meer uit wensen, dan uit bezwa
rende feiten te bestaan is het
gebrek aan ontspanning Voor de
jeugd. „Waarom heeft noch het
gemeentebestuur noch het; Cen
traal Vacantiecomité, die op dit
gebied zulk uitstekend werk heb
ben verricht» het vorig jaar niet
iéts laten gebeuren voor die jón
gens en meisjes, die niet het ge
luk hadden te kunnen gaan kam
peren of logeren?"
Ónze wedervraag daarop is:
„In hoeverre lag hier Voor het
gemeentebestuur een taak?" Het
is een van die hobbies der schrij
vers in het denïocratisch-soeia-
listische blad om overal en in
eerste instantie de Overheid een
taak te geven, maar de scriben
ten vergeten, dat de Overheid
uiteindelijk maar een fictie is en
dat het de mensen zijn, die het
moeten doen. In tie jaren vóór de
oorlog was het de heer Alberts,
die zich èen naam bezorgd heeft
op hét gebied van dè organisatie
der kinder-vacantie-spelén. Het
was in die tijd, dat duidelijk werd,
welkè organisatorische eigen
schappen hp bezat; het was toen,
■lat bij begon met een aandacht
zich te vestigen, die hem later
net vertrouwen voor de Vervul"
van Zijn wethoudersschap
bezorgde. Hij deed dat deBtljds
met medewerking van het par
ticulier initiatief en zeker was
de wind in die dagen zeer ongun
stig als het op subsidies aan
kwam. Toch kwam het Werk tot
stand, omdat er enkele mensen
waren met initiatief. Wat toen
gepresteerd werd, kan nu hog
tot voorbeeld strekken, als er
tenminste mensen zijn, diè er
hun voordeel mee willen doen.
Die mensen ontbreken! Het is
het volslagen gebrek aan initia
tief en belangstelling óhder de
bevolking van Schiedam, die de
„insider" uiterst pessimistisch
stemt voor de ontwikkeling van
onze stad. Wie aanvankelijk daar
op een florissante kflk had, is er
volledig van teruggekomen. liet
Hikt Wel, of het leven hier op al
cohol is gesteriliseerd.
Verondersteld, dat het gemeen
tebestuur hier meer dan een sub
sidiërende dus een initiërende
■=- taak had gehad. Dan kwamen
Vee voor. het feit te staan, dat eèn
reeds overbelast college, diep in
de zorgen over woningbouw,
huisvesting, uitbreiding, onder
wijszaken en wat al niet, in de
geinige weken, dat er gelegen
heid is om krachten op te doen j
voor een nieuw slopend jaar, kin-
permeisje zou moeten spelen. De
itoA'Nabsurd om met bezon-
enheid in een dagblad te wor-
den neerggeschreven. De moge
lijkheid slaat de wenselijkheid
Vraagt men ons, wie hier nu
een taak hadden, dan durven we
hoogstens een vinger te richten
naar de Arbeiders- en Jeugdor
ganisaties, maar zeker niet naar
het gemeentebestuur.
En die vinger zouden wij ge
richt houden, wanneer het erop
aankwam de vraag te beantwoor
den, waarom er niets voor de
volwassenen is gedaan. Het ant
woord daarop is toch wel gege
ven, toen gebleken is, dat de Va
cantieweek van het vorige jaar
een tekort van 1500 aanwees,
dat uit geen enkele bron kon
worden gedekt. Schiedam is aan
handen en voeten financieel ge
bonden. Moet er iéts uit de
^ro1 8^®tampt wórden, dan
moet dat door de diverse organi
saties gebeuren. In hoeverre het
gemeentebestuur de onontbeer
lijke helpende hand moet en kan
bieden is een ondergeschikte
kwestie. Wie echter de verant
woordelijke personen voor dit
typisch kenmerk van Schiedamsè
sloomheid in het gemeentebestuur
Zoekt, is koud, heel erg koud.
Voor het Bijzonder Gerechts
hof te 's-Gravenhage verscheen
hedenmorgen F. de J., echtgeno
te van M, wonende te Schiedam.
Beklaagde Werd ten laste gelegd,
dat zjj omstreeks Augustus 1944
de onderduiker Van der B. zou
hebben aangegeven bij de S. D„
tengevolge waarvan Van der B.
werd gearresteerd en weggevoerd
naar Duitsland, waar hij In een
concentratiekamp is overleden. De
procureur-fiscaal had in deze
zaak 5 getuigen chargé gedag
vaard, ónder wié de moeder van
hèt slachtoffer en een voormalig
lid van de Schiedamse S. D. Bij het
verhoor der getuigen kwam niet
positief vast te staan, dat dege
ne, die v. d. B. had aangegeven
inderdaad mej. J. was geweest.
De aangeefster van de onderdui
ker werd in de getuigenverkla
ringen aangeduid als de vrouw
met de grote mond. De verdedig
ster, mej. mr. Marcus, verzocht
het hof alsnog als getuige de
charge de dokter van verdachte
te willen horen. Die Zou kunr.cn
verklaren, dat mej. de J, op het
tijdstip der aangifte ziek te bed
lag. Het hof willigde dit verzoek
in en schorste dè. zaak tot 12
September tè 10 Uur.
De Distributiedienst Schiedam
maakt bekend, dat de Uitreiking
van bonkaarten KA t.m. KE 711,
tabak QA 711, versnaperingen QB
711 en tabak/versnapeHngenkaar-
ten QC 711 plaats vinden volgens
onderstaand schema: 25 Aug. A
t.m. Bern 20 Aug. Ben t.m. Bon;
27 Aug. Boo t.m. Brg; 28 Aug.
Bij t.m. Don; 29 Aug. Do t.m. Ep;
30 Aug. Er t.m. Pr; 2 Sept. Fu
t.m. Gri; 3 Sept. Gro t.m. Haz;
4 Sept. He t.m. Hui; 5 Sept. Huk
t.m. Joh; 6 Sept. Joo t.m. Kerr;
8 Sept. Kers t.m. Kon; 9 Sept.
Koo t.m. Kr; 10 Sept. Ku t.m.
kind; u gept. Luig t.m. Maz; 12
Sept. Me t.m. Most; 13 Sept. Mot
t.m Niz; is sept. Nó t.m. Oz; 16
kept. Pa t.m. Pr; 17 Sept. Pu t.m.
Sept Ro° t.m» Se; 19
Vi t.m. Wa en 25 Sept We t.m Z
De distributiestamkaarten en
levensmiddelenkaarten, waaraan
zich de inwisselingsbon K 709 t>"
Vindt, dient men mede te brengen
Losse bonnen worden niet aan
genomen. Het bureau Broersvest
95 is geopend van 912.30 uur.
Zaterdags van 012.30 uur.
Schiedam, 20 Aug. 1047.
Enkele uren moesten de zwèm-
lustigen zich gisteren beheersen,
want zwemmeester Jan Daal-
meijer had beslag gelegd op hét
bad. Tezamen met zijn helpers de
monstreerde hg vóór de ouders
van zyn. leerlingen en belangstel
lenden, hoe hij de kinderen iet
water leert beheersen en ar goeie,
schoolslag-zwemmers van maakt.
Ongeveer 100 kinderen namen aan
deze les deel. Begonnen werd met
de jongens, die drjjvend op kurken
met de handen aan de steiger de
beenslag moesten leren. De me
thode van de zwemmeester is erop
gericht de beenslag er Zo lang In
te pompen, tot hij Volkomen auto
matisch wordt. Daarna wordt de
armslag er vanzelf bij aahgépast.
Dit werd gedemonstreerd door
enèur der bergplaats aan
het einde der gang stond open en
in het licht van het kleine elec-
trische lampje zag hij iemand
staan, maar hèt was Madran
niét. Clyde zag daar een van die
mensen, die óp het eerste gezicht
beslist kleurloos en karakterloos
schijnen té zijn. De man was van
middelbare leeftijd, middelmatige
lengte en schijnbaar van middel
matige geestvermogens. Zijn ge
zicht viel i alleen op door hei
totale gemis van alles, wat een
gezicht opmerkelijk maken kan
Zijn ogen waren heel erg flets en
zijn muiskleurige haren verward
en dof Zijn neus mond en Oren
saveni niet de minste Uitdrukking
aan zijn gezicht en schenen slechts
"rt j nut te hebben.
De vraag of de Stoomvaart Mij.
Zeeland zich definitief in Hoek
van Holland zal vestigen, dan wel
naar Vlissingen terugkeren houdt
uiteraard de gemoederen in Zee
land ten sterkste bezig. En ver
moedelijk tot hun spijt geeft het
antwoord, dat de minister van
Verkeer en Waterstaat thans
heeft gegeven op desbetreffende
vragen van het Eerste-Kamerlid
Hommes hun nog geen enkele ze
kerheid.
De minister deelt mede, dat de
maatschappij aan de regering nog
geen toestemming heeft gevraagd
voor een definitieve vestiging in
Hoek van Holland en deze is
uiteraard ook niet verleend.
Van vandaag af kan het gemeentebestuur van Amsterdam
dat tegenover de bakkers van geen wijken weet met kracht
terugslaan. Iédere dag zullen zeven bakkerijen bij verrassing
wórden overrompeld. Men begint met de grootste en best ge
outilleerde bedrijven. Met de gezellen is overeengekomen, dat
zij zullen medewerken, als hun patroohs als beheerder optre
den of geen bezwaar maken tegen een andere beheerder in hun
zaak. Mocht de patroon zich tegen iedere medewerking ver-
zetten, dan kunnen de gezellen ofwel hun dienstverband met
hem verbreken, ofwel in zijn dienst blijven, in welk geval ech
ter de bakkerij door militairen zal worden bezet, terwijl dan
een sergeant-majoor als beheerder zal optreden.
Het weigeren van iedere medewerking is volgens het vorde-
ringshesluit 1940, verlengd bij K. B in 1944, strafbaar met
maximaal een gevangenisstraf van 4 jaar of 10.000 boete
Ook wanneer een patroon op het laatste moment tót het in-
zicht^ mocht^ komen, dat opheffing van de Staking de béste
wêg Is, zal zijn bedrijf worden gevorderd..
distributiedienst is het van
morgen af de Amsterdammers
mogelijk in 20 over de stad ver
spreide Uitreiklokalen verpakt
meel en gist tegen inlevering van
broodbonnen te ontvangen.
Van de zijde van het Landelijk
actiecomité der kruideniers wordt
fög meedegedèeld, dat het overleg
breit gepleegd met de stakende
bakkers en als resultaat daarvan
't advies van jl. Maandag om niét
aan de verkoop van bloem mee te
werken, heeft ingetrokken en
thans de kruideniers heeft gead-
seerd de verkoop van bloem on
middellijk ter hand te nemen.
Meer melk op bon
Bovendien is het de Amsterdam
se mèlkslijters toegestaan op de
geldige bonnen 50 pet meer melk
te leveren dan daarop als gewoon
lijk is toegestaan.
De productie van de Amster
damse centrale keuken nadert
haar topcapaciteit. Zij werkt ove
rigens hoofdzakelijk voor bedrij
ven.
Hoewel het gemopper en ge
grom van de mensen steeds luider
wordt, kan men toch niet zeggen,
dat het onrustig is in Amsterdam.
Of dit nog lang zo zal blijven?
Het anti-stakingscomité heeft van
nacht voor het eerst van zich
doen spreken. Er werd een ruit
ingegooid bij een bakker in de le
Oosterparkstraat. De politie ver
wacht echter, dat er vannacht
wel meer incidenten zullen voor
vallen. In de Kerkstraat werd
vanmiddag een bezorger van de
n dS.or bet publiek aange
vallen. De man moest met zijn
wagen in een pakhuis naar binnen
vluchten. Onder politiegeleidê
heeft hij zijn tocht Vervolgd. Ook
op het Mercatorplein werd een
broodbezorger gemolesteerd.
De broodcapaciteit van de Am
sterdamse bakkerijen, die noa
doorwerken, is thans de 20 pet. ,-e.
passeerd. Bij de M.B.F. W6rken°30
militairen in twee ploegen en
bakken 20.000 broden extra. Vanaf
morgen zal op 20 plaatsen meel en
gist verkocht worden. Men ver
wacht 450ÖÖ porties te kunnen om-
een andere groep, die in het on
diepe op kurken de armslag oef en
den. De volgendè stap is het ge
heel vrij zwemmen, het bijbrengen
van de rugslag, terwijl we tot
slot dè laatstè proef Voor het of
ficiële diploma-zwemmen zagen
afhelpen. Op 3 September zal weer
eèn groot aantal geoefende zwem
mers het bewijs van hun succes
rijke cursus leveren: op die datum
wordt diploma gezwommen.
Ben groot aantal moeders stel
de zich gisteren op de hoogte van
de vorderingen van hun kroost.
Met enkele duiksprongen beëindig
de badmeester Daalmeijer dè gè-
slaag-de openbare, les.
Dè heer L. Rietstap behaalde
bij de gistere» te Amsterdam ge
houden examens het Vakdiplonia
schoenVèrkoper.
zetten. Aan de bedrijven worden
bovendien 40.000 porties geleverd.
Tezamen met het brood is dit de
helft van het benodigde. Boven
dien werken de centrale keukens
op volle kracht voor de bedrijven.
Nader vernamen wij nog, dat de
bakkers in Tuindorp Oostzaan
héden het werk hebben hervat,
alsmede de bakkers in Wagenin-
gèn.
De te Vlissingen door de oorlog
aangebrachte verwoestingen 2ijn
in zover hersteld, dat spoedig op
nieuw de technische mogelijkheid
zal bestaan om er aan de schepen
van de „Zeeland" ligplaats te ge
ven en gelegenheid te bieden
voor het in- en ontschepen van
passagiers. Op de vraag of de mi
nister nog steeds op het standpunt
staat, dat bij het nemen van een
beslissing zeer zeker niet alleen
economische argumenten zullen
tellen, maar dat ook andere over
wegingen gewicht in de schaal
zullen leggen, antwoordde deze
bevestigend. Ook de vraag of hij
dan ernstig rekening zou houden
met de Zeeuwse belangen in
dezen antwoordde hij bevestigend.
De republikeinse regering
heeft volgens radio Djokja maat
regelen getroffen om de zetel der
legering naar Boekittinggi op
Sumatra te verplaatsen, waar
Hatta thans verblijft. Hatta eou
van Boekittinggi (Port de Kook)
uit namens de regering van Djok
ja optreden, waarbij hij zal wor
den bijgestaan door commissaris
sen. De verplaatsing zal echter
alleen geschieden, indien de Ne
derlandse troepen naar Djokja
oprukken. Inmiddels b Hatta
ook benoemd tot waarnemend
opperbevelhebber van de republi
keinse strijdkrachten.
In de hedenmorgen gehóu
den vergadering der - Tweede
Kamer heeft de voorzitter me
degedeeld, dat de regering
voornemens is, in verband met
de ontwikkeling van de toe
stand ten aanzien van Indone
sië, op korte termijn aan de
Kamer inlichtingen te verstrek
ken. Het is niet onwaarschijn
lijk, dat dit a.s. Dinsdag zal
kunnen geschieden.
Volgens het Nederlands offi
cieel communiqué van heden
(no. 57) zijn Op West-Java ten
Noorden van Léuwiliang een 50-
tal kampongs In brand gestoken.
Bjj Tafigerang zijn er 2 vernield.
In de nacht van 17 Augusius
heeft de T. N. I. van uit het
Oosten en Westen met mortieren
een aanval op Poewokerto ge
daan. De aanval werd afgesla
gen. Nabij de kampong Remit op
Mldden-Java in het gebied van
Gombong werd een groep repu
blikeinen opgemerkt, die stellin
gen aan het bouwen was. Deze
eoncehtratie werd met artillerie-
Vuur Verdreven. In Malang deed
een bende gedurende de nacht een
aanval op Nederlandse posten
nabij de gevangenis, waarbij, ge
weren en automatische wapens
werden gebruikt. Op Madoera
werd een Nederlandse patfoui'le
ten Noorden van Bangkalan door
een republikeinse groen vm
circa 500 man beschoten. p»
aanvallers waren gewapend met
ren mitrailleu« en gewe-
republikeinse bende bezui-
.F em?tangsiantar op Sumatra
werd met enige verliezen hunner
zijds verdreven. In de stad werd
hinder ondervonden van sluip
schutters. Ten Zuid-Oosten van
Bindjai ontmoette een patrouille
hevige weerstand, waarbij ook de
Nederlandse patrouille enige ver
liezen leed." In de omgeving van
Rimba Pandjang, ten Noordén
van Padang, werd de bevolking,
onder bedreiging met moord en
brandstichting, aangemaand te
evacueren naar republikeins ge
bied. De Uit deze omgeving ge
vluchte bevolking werd In be
scherming genomen en naar Loe-
boekboeaja gebracht.
Verschillende Nederlandse pos
ten en patrouilles op Java en Su
matra werden beschoten.
Blijkens de tot op heden ont
vangen berichten bedragen de
Nederlandse verliezen 3 gesneu
velden en 6 gewonden.
Grootste theefabriek ter
wereld vernield
Het communiqué no. 58 meldt,
dat de grootste theefabriek ter
Wereld, „Balim Bangan", in het
gebied van Siantar, door republi
keinen is vernield en in de as ge
legd. Ditzelfde lot onderging de
palmoliefabriek Sawit Sebrang
in het gebied van Tandjong Poe ra.
Van de Chinezen in het Medun-
se werd vernomen, dat in de toe
stand der Chinezen te Pankaiai.-
brandan enige verbetering was
gekomen. Óp Midden-Java is de
„Witte-kruis kolonie" bij Sala-
tiga gedeeltelijk verbrand en ver
woest. Deze landbouwkolonie
schonk voor de oorlog 500 Ja-
vahen belangeloos werk en Voed
sel. De kolonie werd in 19Ó2 ge
sticht (na het hongerjaar) voor
steun aan maatschappelijk onvol-
waardigen.
En het bleef niet bij deze vier!!
Op het moment dat we voor het
eerst in dit verhaal met Tim
Tuimel kennis maken, waren er
al 23 op het bureau geweest.
Maar Tim Tuimel wist nog van
niets. Hij was aan èen nieuwe
detective-roman begonnen en
rustte niet voor hij wist wie de
snode boef was. Het was dan ook
al donker geworden, toen de mis
dadiger door de mand viel. Tim
had door de spanning helemaal
vergeten te eten en voor hij zijn
bed opzocht, gooide hg eerst
nog even een eitje in de pan. Dat
zou smaken met een boterham
metje!!
floekje in de nieuwe weefhal van het K.J' -T.-complex.
De Koninklijke Verenigde Ta
pijtfabrieken bestaan op 24 Aug.
a.s. 150 jaar. Een fabriek dus met
eeh geschiedenis, die de Pranse
revoldtiê, de eèrste bevrijding, de
tijdperken van Willem I, II en
III, welke laatste vorst één der
eerste aandeelhouders der N.V.
werd, heeft doorgemaakt, en
thans 2 wereldoorlogen met alle
gevolgen van dien achter zich
heeft.
Het was in 1797 toen de in 1777
opgerichte katoenfabriek in De
venter, die in 1790 werd omgezet
in een dweilenfabriek, door de
heren Sauret en Bifnie werd over
genomen Voor de prijs van 2650,
onder voorwaarde, dat aan min
stens 50 behoeftigen werk zou
worden verschaft.
De Raadspensionaris Schimmel-
penninck werd onbewust oorzaak,
dat Deventer beroemd is gewor
den om zrjn tapijten. Hij stelde
zich n.l. in verbinding met de
Dweilenfabriek voor reparatie
van een beschadigd „Smyrnaas
Kleed". Dit inspireerde de zoon
van de directeur, de jonge Ger
hard Birnie, tot het construeren
van een getouw voor het weven
ran dergelijke tapijten. Deze wor
den nog heden ten dage, ztj het
natuurlijk met moderne machine
rieën, op dezelfde wijze Vervaar
digd als voorheen.
De Deventer Tapijten zijn over
al ter wereld terecht gekomen.
Men Vindt ze In paleizen, in het
Binnenhof, in ambassades en kas
telen, stadhuizen, kerken en
Schepen.
Nadat de Deventer Tapijtfa-
briek was omgezet in een N.V.,
ging men zich ook toeleggen op
het maken van mechanisch gewe
ven tapijteh, hetgeen vooral na de
toepassing van de Jacquard-ma
chine een grote vlucht nam.
Er waren echter in Nederland
Het K.V.T,-bedrijf vantiit delucht gezien, (Foto K.L.M,)
- - - v-
V
nog andere fabrieken, die sich
met deze industrie bezig hielden.
In 1918 lcwam er echter een fusie
tot stand, waardoor deze fabrie
ken werden verenigd onder de
naam, die zij thans nog draagt:
Koninklijke Verenigde Tapijtfa
brieken N.V.
Om verschillende redenen werd
een gedeelte van de fabnek, de
handknoperij, geheel naar Rotter
dam overgeplaatst, terwgl de De-
venter fabriek uitsluitend werd
ingericht voor het mechanisch
weven van tapijten. Oorspronke
lijk Werden in Rotterdam ook de
cocosproducten vervaardigd, doch
toen in 1021 de speciale cocosfa-
briek te Moordrecht gereed kwam
werd deze afdeling te Rotterdam
opgeheven en geheel naar Moor
drecht overgebracht.
Bg de grote catastrophe, die in
Mei 1940 over Nederland kwam,
werd ook dit bedrijf getroffen.
Bij het bombardement van Rot
terdam werd vrijwel het gehele
bedrijf vernield. De directie kwam
toen voor moeilijke beslissingen te
staan, daar het bedrijf in Rotter
dam niet direct herbouwd zou
kunnen worden.
Men besloot tenslotte om de
herbouw in Moordrecht te doen
plaats vinden, daar de uitge
strekte gronden, die aan de co-
cosfabriek aldaar grensden, eigen
dom van de N.V. waren. Hi»r kon
dus onmiddellijk met de herbouw
worden begonnen en een gedeel
telijke oentralisatie kon ook het
bedrüf slechts ten goede komen.
Nog op 5 December 1940 ging de
eerste paal de grond in en de
fraaie modern ingerichte fabriek,
die er nu staat, voldoet aan prac-
tisch alle eisen, die men op het
gebied del hygiene en sociale
voorzieningen treffen kan.
Ook het produotie-proces van
de tapijten en cocoslopers hebben
wij van nabij gevolgd. De indrin
ken die wij er hebben opgedaan
bewijzen wel, dat onze deviezen-
positie hier slechts versterkt
wordt, daar practisch alle pro
ducten Voor export bestemd zijn.
De cocosmatten, die er gefabri
ceerd worden, zijn voor de volle
100 pet. voor export bestemd. De
producten voor de Nederlandse
verbruikers bestaan Uit Copo, d.i.
cocos papier, in een samensteL
ling van 25 en 75 pet. 0f 50 en
50 pet. Doch men verzekerde ons
dat de sterkte en de levensduur
wél ongeveer gelijk zijn. Er be
staat echter m Nederland een
grote behoefte aan vloerbedek
king en het zal daarom nog we
jaren duren, voordat de huidive
achterstand zal zijn
en hét \s° zelfs6Vertfoten*imUatie-
die in geperste pak-
per fohlp ia de fabriek aan-
vo™ Worcien direct naar de
ververij gebracht. De orders, die
van binnen- en buitenland zün
binnengekomen bepalen dan de
L»waar'n ZÜ moeten worden
geverfd. De verfbakken, waarin
dit proces wordt voltrokken, zijn
tective was, maar een van het
söort, dat êèn armzalig bestaan
vindfr- in het opknappen van on
betekenende zaakjes. Ze hadden
elkaar eèn enkele maal, én dan
nóg hèel toevallig ontmoet èft
Clyde had er niets vóór gevóeld,
in nader contact met hem te ko
men. Hij probeerde zich zijn naam
te binnen te brengen en opééns
viel die hem in.
Hallo, Dillinghast, zei hij,
rustig over de drempel stappend
De ander hief het hoofd op
en staarde Clyde Verbaasd aan.
- Oh, zei hij met eigenaardig
toonloze stem: U bent immers
Clyde... Norman Clyde? Nu
herinner ik me u weer, Zoekt u
iets?
Clyde keek in de koffer én zag
enige door elkaar gegooide kle
dingstukken én enkele paperas
sen. Hij vroeg zich af. waarom
Dillinghast belangstelling koester
de voor de mOord op Black, een
Zaak Waaraan.voor hem toch geen
cent te vèrdienên Was.
Het heeft er de schijn van,
dat U èn ik allebei hetzelfde zöe-
ken. antwoordde Clyde: Ik heb die
oude koffer ook al nagesnuffeld
maar ik wou graag nog eens kii
ken. Eigenaardig geval, niet
waar. Dillinghast?
Vindt u? vroeg Dillinghast
terwij] hij het hoofd een weinig
ophief, zodat het licht ten Volle j
op zijn ondoorgrondelijk gelaat
ea fag Clyde iets, wat
LaaakbeenWtLneVenWijdig met het
i een duhhe lood
kleurige streep. Ijet geleek on een
litteken doch het If» P T
het niet zou 2i£ op^vallen"' al
het licht èr niet rechtstreeks op
gevallen was. 1
Ik vind niet. dat er zo iets bij
zonders is aan de moord ÓD een
Toch schijnt U belamr ir> de
scherp" StelIèl1' bémerkte Clyde
?atfêIfde zou ik ook van u
kunneh zeggen, wierp Dillinghast
nfera tegen.
Zijn gelaat blêef zonder enige uit
drukking en zijn kleine. fletse
ogen keken op een héél eigenaar
dige manier naar Clyde, als zag
hij hem niet.
Hoe komt u aan dat litteken,
meneer Dillinghast? vroeg Clyde
opeéhs.
De ander schrok en dit trof
Clyde zeer, daar hij de vraag zon
der enige bedoeling, doch uit lou
ter belangstelling had gesteld.
Teel eventjes flikkerde er iets in
de ogen van de man. maar toch
net lang genoeg voor Clyde om
het op te merken en er verwon
derd over te zijn
'n Auto-mig'*!uk. zei DUling
bast.
Hij deed een poging, dit ant
woord luchtig te laten klinken,
maar toch hield hij zijn gezicht
zó, dat het licht er niet mèer op
viel.
Maar zeg me eenè, wat weet
b over die Black? Wat is er van
dat géval bekend?
Clyde had lust, de vraag om te
draaien en Dillinghast uit te ho-
reh, wat die er zelf van afwist,
maar hij bedwong zich. Dè man
was hem een raadsel, doch hij be
sloot zijn nieuwsgierigheid liever
langs een omweg te bevredigen.
Bovenal wilde hij graag weten, of
Dillinghast de moord op Black
als een op zichzelf staand geval
beschouwde, of dat ook hij het
met de vier andere gevallen in
'verband bracht. Het was niet
waarschijnlijk, dat Dillinghast iets
afwist van de fatale betekenis
van de zestiende November, doch
hij besloot hem op de proef te
stellen.
Ik ben tot nog toé niet veel
wijzer geworden, zei hij achte
loos. Toen ik dè vorige keer hier
Was, vond ik een identiteitsbewijs
tussen andere papieren in die
koffer. Zonder er bij te denken,
■tak ik het in mijn zak en heb het
meegenomen. Of de naam Andrew
Black een juiste of slechts een
aangenomen naam was, weet ik
niet, r»iar in het laatste geval
moet hij al heel lang gebruik heb
ben gemaakt van deze valse
naam, want het persoóftsbèwijs
zag e-r erg Versleten uit.
En hog niets ahders? vroeg
Dillighast op doffe toon.
Nog een kleinigheid, die ech
ter van hèel weihig betekenis
schijnt te zijn, antwoordde Clyde
ftahr de grond kijkend, terwijl hij
Van terzijde aandachtig de trek-
,Va" pMngïiast bestudeerde:
Black blijkt op de zestiende No
vember geboren te zijn, voegde
hij er toen aan toé.
Hij had eigenlijk nauwelijks ver-
wacht, dat die mededeling enige
indruk op Dillinghast zou maken,
en dus was hij totaal onvoorbe
reid op de verrassende verande
ring welke plotseling in de man
plaats greep. Een ogenblik keek
déze hem aan alsof hij er niets
van snapte en naar de betekenis
zocht van Wat Clyde tegen hem
gezegd had.
Mdhr het volgend ogenblik
begon hij over heel zijn lichaam'
te beveh. Zijn effen gezicht ver
trok van opwinding. Zijn ogen,
die anders zo flets stonden, fon
kelden nu: zijn lippen, die zoeven
met meer dan een smalle spleet
geleken hadden, openden zich nu
akelig verwrongen.
De zestiende.November!
mompelde'hij gesmoord.
Plotseling stak hij zijn hand uit
en greep Clyde bij zijn arm:
Weet u dat zeker?, vroeg hij
drihgend.
Hoewel Clyde ér versteld ovef
stond, haalde hij toch zijn schou
ders op.
Ja, dat stond ten minste op diè
Laaft, vermoedelijk Is die datum
nog van
wel juist.
Dillinghast bibberde
top tot teeh.
De zestiehde November, her
haalde hy hakkelend. Grote he»
mei! Het lijkt wel óf hij.,..
Hij liet zijn stem dalen, tot el
niets meer dan een onverstaanbaar
gefluister te horen was. Doch met
inspanning van al zijn krachten
kon hij zich ten slotte toch be
heersen en werd kalmer. Het was.
of er plotseling een masker van
zijn gelaat gevallen Was. Doch al
spoedig kreeg het weer zijn ge
wone strakheid En het littekefl.
dat tijdens die korte opwelling
vurig rood Was gewofdeh, wérd
nu weer zo goed als onzichtbaar.
Maar wat zou het eigenlijk,
vroeg de mah tóen kalm met
doffe en effen stem. Ik zié niet irt,
dat dié datüm iets van betekenis
voor het geVal kan zijn. U soms
wel?
Neen, maar het was me zo
juist net, alsof mijn mededeling
voor u min of meer een kwestie
van leven of dood was. Wat weet
ge ervan, Dillinghast?
Waarvan?
Van die datum natuurlijk
van de zestiende November?
(Wordt vervolgd)
geheel van hout, daar de verf
enige zuren bevat, die echter het
hout niet aantasten. De verf, die
zach in deze bakken bevindt heeft
steeds een temperatuur van onge
veer 80 gr. C., hetgeen men be
reikt door de stoombuiïen, die
door de bakken lopen.
In grote droogbakken worden
de garens met hete lucht ge
droogd, waarna zg in de spoelerrj
óp spoelen worden gewikkeld. Dan
zgn de garens voor de productie
gereed.
De weefgetouwen zgn appara
ten of beter gezegd ingewikkelde
machines, waarin een zeer grote
hoeveelheid draden, die van de
grote spoelrekken komen, worden
samengevoegd via het weefge
touw. Door dit alles heen, als een
soort kanonskogel beweegt zioh
de schietspoel, waardoor met de
schering en inslaggarens de eigen,
lyke producten worden geweven,
pit alles geschiedt in een vrij
hoog tempo, maar het product
zelf heeft tamelijk veel tijd no
dig, hetgeen hoofdzakelijk komt
door de grote breedte der tapijten
Heel anders staat het natuurlijk
bg de handknoperij. Hier worden
de Perzische tapijten geheel met
de hand geknoopt, d.w.z. dat
ieder draadje, hier knoopje ge-
wvoSf ^16t d? hand het tapijt
wordt aangebracht. Het spreekt
zeer °wJKai2Zelf'.dat dcze tapjj ten
k^l,-!°fbaar z«n- ook de
IS veel beter> daar de
handgeknoopte tapijten van lë
^abt«t 21000 knoopjes op een
machfnaalmeter teUeïï terg de
geweven tapijten er
„slechts" 10.000 hebben
hebben"6!?,,^11 ZijP ei#en Patroon
liik rtat h ,1S-We zeer opmerke-
n&rne En Jij buitenland en met
een eie-emirSt T Zwltseriand
Voor de mn^, i k2uze bebben.
ontstaan 6 productie
we motieven Dor h VVeer nieü"
gelsman v -komt een Dn-
kan hg geen Ï1T? maken' d*n
de laatste 10 ll patroon van
amaak vinden naar
dan echter u» Indlen ™en hem
ken laat zien m s^enboe-
gemaakt. Kpemaal dr SneI
kleur is in EiSnd t, &roene
trek. Ook deS^J^" m
hun eigenaardigheden eiwf d*°
rectie kan aan het d,e dl"
™°r land «n bepaalde^
Stomen order is bestemd!
Er wordt bij de K. V. T weer
Volop gewerkt. Men heeft nZl
maar1 een "n1^®1,00 pct' *^aaM®
mag onder Wu&e'SS»?0 I®1"
heden toch zeker^^S^f
noemd worden j
aantal arbï&r
350 is teniggelop^ h2 aïbe
stoffenprobleem. allre k u frond"
binnenland h0™? ok Voor t
iets meer to uP a wei weer
do kunnen doen. Doch
speelt ook ehsituatie ia de wereld
Vindt W Ïïl ee,n gTOte rol en
drijf R^^rugslag in het be-.
oorlóg- vol? Engeland voor de
Tndia producten uit Brits-
de K-V.T. in 1932 een
S r „Tbe Royal
CafPet Factories Ltd."
tilans> nu de Engelsen
India moeilijkheden ondervih-
dei» t?®st®11®n ,z8 hun producten
weer in Nederland. Voor de oor-
rog was het zeer moeilijk om met
ue in Holland Vervaardigde cocos
producten in de Angelsaksische
landen te concurreren, thans moet
Engeland, door politieke omstan
digheden zich wel tot Holland
wenden.
Hoe het echter ook z0, Voor
Nederland betekent deze in
dustrie een goede deviezenbron,
die wij vooral in de2e tgden drin
gend nodig hebben.
In de staatscourant van giste
ren is opgenomen: een regeling
Van lonen en andere arbeidsvoor
waarden voor de akker- en weide-
bouw en de veehouderij op de
Zuidhollandse eilanden. Een rege
ling van lonen en andere arbeids
voorwaarden voor het tuinbouw
bedrijf en andere arbeidsvoorwaar
den voor het tuinbouwbedrijf
het rayon Rotterdam Delft
Dén Haag.
In
VRIJDAG, 23 Augustus.
HILVERSUM I (301 M.) KRO.
7 00 Nieuws, gymn. en gram.; 11.00
V. d. zieken; 11.43 Gram.; 12 30
Harmonie; 13.00 Nieuws; 13 20
Gram.; 13.50 Aalmoezenier Goos-
sens; 14.00 Gram.; 14.20 Klein
Duimpje; 1507 Gram.; 17.15 Koor;
17 45 Caus.; 18 00 Muziek; 18 30
V. d Ned. Strijdkr.; 19 00 Nieuws;
19.15 Gram.; 19 25 V. d. verken
ners; 19.40 Gram.: 20.00 De gewone
man20.20 Kurhaus-cöncert;
21.20 Hoorspel; 22 10 Avondgebed;
22.30 Nieuws; 22.50 Klaas van
BeeCk; 2,3 30 Gram.
HILVERSUM II (415 en 218 M)
7.00 VARA. (2 00 AVRO. 18(10
VARA. 19 30 VPRO., 21 00 VARA
7.00 Nieiiws. gyitin en gram.; lOOO
Morgenwijding: n on Gram.; n.i5
Boekbespr.; 11.30 Gram.; 12.30 Bky-
masters; 13.00 Nieuws; 13.15 Orkest;
13.45 Gram.; 14 00 Kookpr 14 20
Orgel: 15.00 Boekbespr.; 15 20 Muz.
caus: 16.00 Gram.; 16.30 V d.
jeugd; 17.00 Orgel; 17.30 Bovd
Bachman; 18.00 Nieuws; 18.20
Gram 18.30 Muziek: 19.00 Can--
19.30 Cursusj 20.00 Caus.; 2030
Lezing: 21.00 Gram.: 2130 Buitenl.
overz.: 21.45 Drents prog22 15
Zoiflerblos.; 22.40 AvottdWijdihg;
23.00 Nieuws; 23.15 Gram.
