Nieuws uit STAD en OMTREK
het verraad tierde welig
Fortuinlijke éen-goals-zege van
Hermes D.Y.S.
PRESIDENT SOEKAWATI
IN ROTTERDAM
Tim Tuimel
R
maal geklopt
IN SCHIEDAM
Maob^êdag>
het Spook
d°opceel van lukkasen
ADIO
programma
maandag 15 september 1947
PAGINA 3
EN MACHIELSEN
POGING TOT DOODSLAG
SCHELSCHRIK
Ben ^lASTRAAT-COCKTAIL
gfbBURGErlijke stand
HENGELEN
VOLEWIJCKERS HADDEN
BETER VERDIEND
ODS-SVV 1-2
S. F. C. START SLECHT
LEERLINGEN; WANDELEN
BANDEN MET OOST-
INDONESIË
Makassar, Ambon en Koepang
geadopteerd
HERDENKING JOHAN VAN
OLDENBARNEVELT
Bijeenkomst in de aula van
Boymans
-
CULTURELE ZAKEN
MACHT DER GEWOONTE
DOOR DE (PRULLE)MAND
Prijsbeheersing boekt succes
26. Tim piekert
werd
door J. P. Seabrooke
KNVB AFD. ROTTERDAM
ROTTERDAM
WEER EEN PORTIER
JEEP KRAAKT BENZINE
POMPEN
CARAMBOLE
zijn. e'r]I fda? ^ee jaar na de bezetting
heer in?! die aan de Pers door de
P-R A peoteur Kloezeman van de
werkz'oo e,rden meegedeeld omtrent de
noo- aipheden van de Politieke Dienst
tine- ,staat verwondering en ontzet-
rinf akker te roepen. Een verwonde
nd! 6n ontzetting die langzaam plaats
£ak.«n voor de zekerheid, dat het ook
In 3 anders kon" 3 Grote
de politiepost aan de G
^ankt zetelde in de jaren '43 en 44 de
Politieke Dienst van de politie, een
Voorpost van de S.D. De kere" U?k"
kasen, Machielsen, Schoen^al
Kuijk, onlangs tot 20 jaar ver°°rdeeld
en Hovijn en de typiste, die nooit een
schrijfmachine had gezien. Mej.^ de
Deugd wachten da„r op tips, anonieme
brieven en opdrachten van de Heem
raadssingel.
Die laatste waren zeldzaam, maar
des te drukker hadden de schrikbe
windvoerders het met het uitzoeken
van door anonieme brieven gemelde ge
vallen van onderduiken, luisteren naar
een verboden zender, zwarte handel en
net achterhouden van radio-toestellen
Uit wraak en jalouzie Werden taS
mensen per brief aangegeven.
Het gebeurde daarbij niet 70m„„
de. correspondent een dupHcJf i
brief naar de S D in piA at van zijn
de om er zeker van te z£ StuT
tenaren van de Grote at de amb"
"iet ongebruikt zouden hft Zt>n tip
m de prullebak w!! ten verdwijnen
van deze brieven „7; grootste aantal
mensen, die geen v c fesch,reven door
zeiden anfi tn, i. »-N-S.B.-er" waren en
wreekte r;!? i zijn' In die dagen
der Scv i nooit aflatende zucht
lasteren i s om te roddelen, te
verriae>?f kwaad te spreken en mensen
som* maken; vaak uit jalouzie,
hlat 7o HWrvak' e®n,epkele maal uit
en3 druk.was het, dat Machielsen
konden. kornulten het Werk niet aan-
Typen van laag allooi
D '"handlangers
vanClhetk)|aZftn J,eIen Van deze typen
achterhaald v»ÏT na de bevriJdin£
door toedoen e 240 mensen, die
haar Duitsland v^rrif Politieke Dienst
15 niet terue Pp enen' kwamen er
hun te ruwt overigen werden bij
vraaad e! oor de P-R.A. onder
ken verradJ!ai?neer^zi:] vermoeden, wie
schriftkun^r hebben, werd een
kon, omdat'b °nderzoek ingesteld. Dat
breng-brifi grootste deel der aan
bid werd?Y door de KP' in veilig-
het buren,i acbt, na een inbraak in
reau Onder,,Van de P- D., via het bu-
van de g r,JS' kort na het vertrek
(Dolle '"aSenten in September 1944
Machielgpn3^' j
In tegenstem Was van allen ergste.
sluitend ellln
sluiteed11n?iing tot Lukkasen, die ult-
tins en verachten uitvoerde en de
een F!t„ levc» naging, ontplooide hij
tiof - mate van persoonlijk mitia-
0. Hij was aanvankelijk W.A.-man
feWeest en jater naar de hulp-politie
vergegaan. Toen dienstneming bij de
politieke Dienst hem een vaste baan
m het vooruitzicht stelde, solliciteerde
rit an Aug- '43—Sept. '44 deed hij fel
r,,A_yerk. Daarna week hij uit naar
arro iand en werd later in Drente ge-
drp ut erd' Dukkasen kwam uit Dor
de p waar bij Opperwachtmeester bij
Polit- was' Hij was op en top een
ook maar voerde als N.S.B.-er
om °pdrachten uit, die hem nu de das
p - Jullen doen. Voor hem gold:
"Het 1St Befehl"
operatie-gebied van vde Politieke
nip,, "^mue-geoieu
p„t?stJstrekte zich uit van Maassluis tot
«otterdam. Meestal waren Machielsen
uit. zii n er tijdens de spertijd op
chauffeur19111611 dan een aSent me® als
beruchte Ss T? nlet zelden verleende de
halve van de ?v,Rosman ziin bulp- Be"
van de OrtskniT' kregen zij opdrachten
tingca te verkrii!?landantuur om inlich-
sonen, van het rn °Ver verdachte per-
!'eau om onder du iw?estelijk Arbeidsbu-
van de NSDAP wJiS op te halen en
kers en Machielsen maren Schoenma
at Politiebureau op to,? de overval op
blJ 12 agenten zetten, waar-
Waarvan er "een f n gearresteerd,
concentratiekamp? teruggeke«'d uit het
p Verraad wethoudster
WethoUudstfrr mewS Benth tege",woordi2e
Door het werk m~de Wilde-
fransen
van de
kmrnen nagaan?^
•naar werk
rechercheurs
en_ v. Duijl heeft men precies
haar arrestatie in
ls gegaan.
was? een* bericht' bi^gS^ Dienst
Bij .een huiselijke twist heef* \t
kele dagen geleden de schoonzoon" van'
zijn kostjuffrouw in de buik gestoken
Nadat hiervan aanvankelijk geen aan
gifte was gedaan bij de politie, noopte
het levensgevaar, dat de arts consta
teerde, tot de inmenging van de politie,
v. is gearresteerd. Het levensgevaar bij
het slachtoffer is geweken.
Distilleerderijen zijn objecten, die een
zekere geschooldheid in het ambacht
ve?ln?raak non,dza|kolijk maken. Hoe
vernuftig en zwaar de bescherming van
is ?ee-Stt Vaj1 deze ouöe Pakhuizen ook
gd® mhoud ervan magnetiseert elke
Invorderde gezel en meester van de ille!
zuiu nachtarbeid. Het was enige van de-
cü fen gelukt binnen te drin|en fn de
Nip, rderlJ van de firma M. aan de
«cbr-^i. Haven. Reeds wachtten enkele
kjst bfmaohines, een tafelkleed en een
toeil aan de betekenis van de uittocht,
VerbnSS mannen een deur openden, die
'felkeid bleek met een alarmschel. De
ti-offea van dit sein werd slechts over-
dfiï onmD?r dm van de hartkloppingen
stl'el voM'k^en. Zij waren zonder buit
rdWenen.
carbid fa°epje
m pp"" kinderen wierp zoveel
hp„ï verbiT,ri-oolput in de Mariastraat,
ge react;? nS met bet water een
een step! ,ten gevolge had, waar-
kihdeA m te voorschijn schoot
far, ^-llUQVar> r atniuui.
n- Bij we/j n werden hierdoor getrof-
v°erd en ri?en naar het ziekenhuis ver-
naar verbonden.
en a Lena. d. van M. Lemson
Pauliün nr ysdens' Dr. Noletstr. 1;
J. Ma,. van Th. de Graaf en H.
lena ,-'ers' Beierlandsestr. 59; Magda-
naii Van P- Pelkman en M. Fre-
A. v T?dastr- 136Ina J- c- d- van
letstr. J enen en J- 5e Bruijn, Dr. No-
Dr. i^P^kEDENm. Visser, 2 weken,
illegale werkster was en Joden hielp. Op
26 October 1943 werd zij opgepakt, ter
wijl een huiszoeking papleren te voor
schijn bracht, waaruit bleek, dat zij ille
gale werkers, Joden en onderduikers
geldelijk steunde en hen aan onderdak
hielp- Ook werd het adres van de heer
Weergang gevonden, die in een brief
inlichtingen vroeg over het adres voor
een °pderduiker. Onmiddellijk werd
naar het adres van de heer Weergang
Wa?r mcn zich voordeed als
Órif l??,erS: »0zo> do zaak in
ondprri,,;u n.een adres v00r die
Weerga? o 6r'i Wilt U eVen meegaan".
j.t f^5gln£ mee> maar bemerkte,
tt1j Politieke Dienst terecht
«wam Het was al te laat. 's Middags
8 ngen Lukkassen en Machielsen nog-
„13a j naar zim buis om de onderduiker
van de marine op te wachten. Mevr,
Henthem de Wilde kreeg 15 maanden
concentratiekamp, maar werd om ge-
zondheidsredenen op 11 Mei 1944 ontsla-
gen, terwijl de heer Weergang op 28
Juni van dat jaar vrij kwam.
Een jood, die werkzaam was in de
wasserij van Eisma aan de Noordvest en
geen ster droeg het was nog in de tijd
voor de massa-deportaties werd door
hen uit de fabrietj gehaald, nadat een
14-jarige jongen in de wasserij een radio
bracht naar de Politieke Dienst. Deze
Jood is nooit teruggekeerd.
Binnenkort zullen de tyrannen zich
voor het Bijzonder Gerechtshof hebben
te verantwoorden. Zij zullen zich niet
kunnen verbergen, want door het werk
van de Schiedamse P.R.A. zijn bun dos
siers volkomen volledig. Wanneer er
wel eens beweerd wordt, dat de berech
ting zo langzaam gaat, omdat de dos
sers niet volledig zijn, geldt dit zeker
niet voor die van Schiedamse beschul
digden, want reeds langs zijn vele dos
siers klaar, terwijl het proces op zich
laat wachten.
Het werk van de P.R.A is echter nog
niet afgelopen, omdat juist de zaken
van het anoniem verraad net zo lang
gezocht wordt tot de dader gepakt is
Het zal moeilijk zijn zich achter naam
loosheid te verbergen.
11 JOllfiC J m vaw I 1
toestel had gevonden en dit had ge- king gesteld.
Het personeel van de N.V. Verenigde
Glasfabrieken heeft een onderling con
cours gehouden in „de Gouwe" bij Bos
koop. De vangst was matig. De prijzen
werden gewonnen door de heren: 1ste
prijs W. Slieker, 2de prys H. Talman,
3de prijs P. Ilmer, 4de prijs A. Kop-
penal.
Een extra prijs werd gewonnen voor
de grootste vis door de heer H. Tal
man gevangen. Het geheel stond onder
leiding van de heer P. v. Ameyden.
De prijzen waren door de directie
van de Ver. Ned. Glasfab. ter beschik-
De talrijke Hermes-supporters, die
rrueit welbehagen <fP d'e «m werkelijk
„overdekte" zaten, zullen blij geweest
zijn met de twee puntjes, die in ons
compeitiitie-voetlbal zeer zwaar wegen.
Wat 't geboden spel betreft, heeft meni
ge pessimist zijn volle gelijk gekregen.
De tijd zail lenen, of en emg perspectief
in diiit elftal zit; ffed't is, dat het spel
wel enigszins anders gespeeld zal moe
iten worden om niet elke wedstrijd in
een strijd tegen de nederlaag te doen
ontaarden.
Ons voornaamste bezwaar is toet ge
brek aan enig systeem, dat in het ge-
foodene van gisteren tot uiting komt-
Zonder direct voorstander te zijn van
een stopper-, een Slingerback of iets
dergelijks, mist men bij de biauwtoem-
den toch wel heel erg 't positiespel, of
de switch. Juist dat ene wat het moder
ne voetbal zjo aantrekkelijk maakt. Met
va-ibanque-voetbial toomt men niiöt veir
meer. Gisteren hadden onze stadgeno
ten het geluk aan hun zijde; anders
Gelukkig was, dat de vroeger gevrees
de Vale wijekers eveneens heel wat aan
kracht hebben ingeboet. Wel zit er door
'toepassing van het stopper-spil-systeem
een zekere lijn in hun spel, maar de ge
vaarlijke voorhoede hebben de Over-
IJ-ers niet meer. De binnenspelens wer
ken hard, maar hebben geen schot in
hun schoenen, terwijl heit een open
vraag is of Daan de Joagh, die mu lines
man was, nl'et spoedig weer de mini-
voor B'aktoer zal vervangen.
De eerste helft was bijna geheel voor
de Voiewrjckers, die talrijke offensieven
opzetten. Heftig gaat het er aan toe
voor het Schied. doel als de R"yter
inschiet van korte afstand. P
verdienstelijk, maar kan de bal me
toleimivast krijgen. Het volgende
stuit van de paal, waarna Kamstra. aan
liet geharrewar e en eindje in aak't
hoog over te schieten. Dit alles op e»oE
meters van het doel. Menige Volewijc-
kaaan schudt het hoofd. Bakker schit
tert dan heel raar met een onvoldoende
uittrap van Pil. Tussen deze bedrijV'011
door heeft Hormes wol eniige slappe
pogingen gewaagd, maar door te
rig spel van hot fainnentrio, waar StoUk
als oentervoor de nodige ruimte mist en
v. d. Tudjn schijnbaar hinder heeft van
een dn het begin opgelopen mankement,
kan de Stoere Amsterd. verdediging het
wel klaren. De backs krijgen zelfs vaak
kans om ver op te dringen en v. Gelder
waagt menig schot, Hot enige gevaar
komt zo nu en dan van Seton, die door
zwak dekken van Stijger wat ruimte
hoeft, tmaar linksuiterst Heijister toont
weinig van zijn kunnen. Als v. d. Buit
door de Homies-verdediging heen flitst,
kopt de Buijter goed in. Pil stopt, hlijk-
t.??r ac!b'teir de lijn, want heftig protes-
rel v Volewijck-voorwaartsen. Ka-
Min Mee,r staat echter niet op de
eh 'wiist !?f ge0irL doelpunt constateren
hofje! Vro?tPr^lte,st res»kiut af. Een
met lonkien
seerd
Vrouwe Fortunia houdt niet op
««ra ais na «Pr, „iX011 la,tcr Pil gepas-
keir v. d. Ruit, vem^Y^bifatie Bak-
enage grootse daad Ruiteuman zijn
redt keurig. Volewiiü biddag en
hoekschoppen toegX^rT kri«t alle
ti-eke moment iets te ve,r voor zich uit
en weg is de kans. Zo komt de rust
stand verhouding ta met blanke
Na de thee blijkt men iets begrepen
te hebben; Stalk is weor op zijn ver
trouwde binnenplaats beland, v. d. Tuijn
staat mu midvoor, doch kan ook diaar
z'n draai niet vinden. Toch valt de
thuisclub nu wat meer aan en a,ls het
even ouderwets lukt met kart samen
spel tussen Stolk en v. d. Tuyn, biedt
de eerste aan Heijster een geheide kans
Zowaar weet deze zijn enige felle schot
te lossen en dis de roos getroffen (10).
Vorder heeft Jack. Hebster, waarvan
veel verwacht werd, niet veel gepres
teerd deze middag. Een doelpunt maakt
echter soms veel goed. De A'dammers
mennen dit niet. De ene felle aanval
volgt op de andere, maar het zijn mees
ters in het missen van kansen. Daarbij
komt, dait Janse en Tettelaar er fel op
zitten, terwijl we in menig angstig mo
ment Pil's reddende armen zien. Enige
vrije schoppen vormen een heftige be
dreiging, maar gelukkig mist v. Gelder,
de free kicks. Boels valt dn voor v. d.
"Buijn, maar we et geen keer te geven aan
het grote Amsterdamse overwicht, hoe-
wel hij, in moeilijke positie een voonzet
van Heijister over weet te koppen.
Talloos zijn de „narrow-escapes",
waaraan het Hermes-doel nog bloot
staat, maar op alle manieren veigen de
Sehied,. verdedigers hun gebied schoon
en als v. d. Meer's fluit verlossend
klinkt, stijgt een zucht uit menig ge
prangd gemoed.
De eerste competitiewedstrijd tegen
SVV, welke door het Dordtse publiek
met veel belangstelling werd tegemoet
gezien, is qua voetbal tegengevallen.
Vooral de Schiedammers, waar een
grote roep aan vooraf was gegaan, zul
len hun spelwijze terdege moeten wij
zigen om weer een belangrijke rol te
gaan spelen. Stuk voor stuk beschikken
de Schiedammers over technische spe
lers, die het samenspel te ver door
voeren om gevaarlijk te zijn.
Groeneweg, de aanvalsleider van
ODS huldigde een ander systeem en
trachtte met passen op de vleugels de
SVV-defensie „kapot" te spelen. In het
begin lukte hem dit enige malen, doch
hoe meer de wedstrijd vorderde des te
onzuiverder werden zijn passen en op
het laatst was hij geheel ongevaarlijk.
Het was binnen het kwartier, dat
Groeneweg een pas van de Groot op
pikte en Opschoor geen schijn van kans
gaf. (10). De Groot werkte zich in
deze periode herhaaldelijk vrij en zijn
goede passen bleven een gevaar voor de
SVV-verdediging. Groeneweg werkte
de bal nogmaals in het net, doch wegens
buitenspel werd dit doelpunt geannu
leerd. SVV zat echter ook niet stil en
toen v. d. Vliet een voorzet niet vol
doende kon wegwerken, deponeerde de
Bruin de bal met een boog voor doel
waar v. d. Horst in het ledige doel
kopte.
Een herboren S.V.V. kwam na de
hervatting het veld in. Energiek vielen
zij aan, technisch bouwden zij hun aan
vallen op, doch even gretig als in de
eerste helft werden zij een prooi van
de O.D.S. defensie, waarin de Vries een
onoverkomelijk struikelblok bleek. Na
vele malen tevergeefs te hebben aan
geklopt leverde een snelle aanval van
v. d. Hoest eindelijk het gewenste re
sultaat op. Kuneman, die de bal keurig
kreeg aangespeeld bedacht zich niet en
legde de laatste hand aan het werk
12. Bijna noteerden we 13, doch
het harde schot van de Bruin ketste
van de lat het veld weer in. O.D.S. deed
nog wel pogingen om de stand te ni
velleren doch de S.V.N. defensie met
Opschoor aan het hoofd gaf geen
krimp, zodat de Schiedammers met een
kleine zege huiswaarts konden keren.
De kampioensclub iS niet fortuinlijk
gestart. Beeds de eerste minuten van
het nieuwe competitie-seizoen bleken
zij te delen in de algemene terugslag,
die het lang voetbalseizoen, speciaal
voor de promotie-clubs heeft gegeven.
O.V.V. was sterk in de meerderheid,
terwijl de S.F.C.-verdediging veel miste.
Toen dit een doelpunt voor O.V.V. had
opgeleverd, kwam S.F.C. sterker opzet
ten. Na de rust was er een veldover-
wicht van S.F.C., dat niet in doelpun
ten tot uiting kwam. De ruststand van
1—1 de Jong scoorde de gelijkma
ker bleef tot het einde t°e behouden.
Vijftig leerlingen van de U.L.O.-school
G1 aan de Prins Mauritsstr. 5 namen
Zaterdag, o.l.v. de docenten v. d. Kraan,
v. d. Water en de Jong deel aan de wan
deltocht, die de Rotterdamse Politie
Sport Vereniging ten hate van de
NIWIN had uitgeschreven. De tocht
werd door alle deelnemers volbracht,
zodat een draagpenning en een groeps-
prijs de beloning waren voor de presta
tie.
Talrijk ivaren de aanvallen van de Volewijckers, maar het Hermes-doel
bleef schoon
De president van de staat Oost-Indo-
nesië, de heer Tjokorde Gde Rake Soe-
kawati, die in gezelschap van zijn minis,
ter-president Nadjamoeddin Daeng Ma-
lewa, de minister van binnenlandse za
ken Anoek Agoeng Gde Agoeng, de mi
nister van financiën M. Hamelink en
Z.H. Hamid II, sultan van Pontianack.
momenteel een bezoek brengt aan ons
land, is hedenmorgen op het raadhuis
ontvangen, waar de gasten kennis maak
ten met het college van B. en W.
In het clubhuis van de Kon., Roei- en
Zeilvereniging „De Maas", vanwaar met
de „Stad Rotterdam" een tocht door de
havens werd gemaakt, bestond er voor
de pers gelegenheid zich enige ogen
blikken met de Indonesische staatslieden
te onderhouden, waarbij deze zich voor
al beklaagden over het gebrek aan
juiste voorlichting, vooral van de zijde
van de Nederlandse regering, over de
politieke, economische en culturele be
tekenis van de staat Oost-lndonesië. Het
bezoek, dat ten doel heeft het contact
tussen Nederland en Oost-lndonesië te
verstevigen, zal naar zij hoopten, even
als de adoptie van Makassar, Ambon en
Koepang door Amsterdam en Rotterdam
de twee grootste steden van Nederland,
daarin verbetering brengen.
Tijdeng de lunch, welke de bezoekers
hedenmiddag op het raadhuis werd aan
geboden, hield burgemeester Oud cen
rede, waarin hij hen namens het ge
meentebestuur welkom heette in de eer
ste havenstad van het Rijk.
Na een overzicht te hebben gegeven
van de goede relaties, welke tussen Ne
derland en met name tussen Rotterdam
en de Indonesische volkeren sinds 3620
hebben bestaan, vervolge de heer Oud:
,Wij verbeiden met ongeduld de tijd,
da't vertrouwen en rust zullen zijn weer
gekeerd in de republiek en dat gezamen
lijk aan wederopbouw in de ruimste zin
van het woord kan worden gearbeid.
Tegen de pogingen van de republiek,
om abrupt haar doel te bereiken, steekt
de loop der gebeurtenissen in Oost-ln
donesië en Borneo sterk af.
Niet alelen het gezamenlijk verle
den, ook de materiële positie, waarin
zowel de grootste steden van Neder
land als uw steden Makassar, Ambon
en Koepang door het oorlogsgeweld
zijn gebracht, heeft overeenkomst. Zo-
Johan van Oldenbamevelt, in de ge
schiedenis des vaderlands bekend om
zijn staatsmanschap en om zijn tragisch
einde, dient in Rotterdam tevens in ge
dachtenis te worden gehouden om zijn
pensionarisschap, welke functie hij als
juridisch geschoold dienaar der stads
regering heeft bekleed van 1577 tot
1586. Een standbeeld in een der gevel
nissen van het raadhuis bewaart de
heugenis van deze ambtsbediening.
Deze maand is het 400 jaar geleden,
dat Van Oldenbamevelt te Amersfoort
werd geboren; 14 September was ver
moedelijk zijn geboortedag.
Het Algemeen Nederlands Verbond,
afd. Rotterdam, het Historisch Genoot
schap Roterodamum en de Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen, dep.
Rotterdam, hebben in dit feit aanlei
ding gevonden tot het organiseren van
een herdenkingsavond, die Donderdag-
25 September a.s. in de aula van het
Museum Boymans zal worden gehou
den. i
Prof. Dr. P. Geyl, hoogleraar te
Utrecht, zal die avond spreken over
Johan van Oldenbamevelt". Rotter
damse studenten, die in October in de
Rotterdamse Schouwburg „De Trage
die van Johan van Oldenbamevelt"
(naar het Engels van John Fletcher en
Ph. Massinger) zullen opvoeren, geven
op deze herdenkingsavond uit dit to
neelstuk enkele taferelen. Ten besluite
vindt dan de opening plaats van de
Van Oldenbarnevelt-tentoonstelling,
welke tot het eind van de maand Oc
tober in het Museum Boymans zal wor
den gehouden.
Rotterdam hoopt op deze wijze de
stadspensionaris en de landsdienaar
waardig te gedenken.
als u reeds in Amsterdam hebt ver
nomen, zijn het mede deze motieven
geweest, die hebben geleid tot het het
besluit, de genoemde plaatsen te
adopteren. Het ls mij een groot voor-
reeht deze adoptie thans te Rotterdam
officieel uit te mogen spreken. Het
arbeidsveld van het adoptiecomité,
met welks leden u heden hebt kennis
gemaakt, zal ruim zijn".
Als herinnering aan het bezoek bood
de burgemeester aan het slot van zijn
rede een boekwerk aan over Rotterdam
met de beste wensen voor de voorspoed
en welvaart van de volkeren in Oost-
lndonesië en West-Borneo.
President Soekawati, die er zijn
vreugde over uitsprak, het tweede lid
van het pleegouderpaar, dat ztch het
lot van de getroffen steden in Oost-
lndonesië heeft aangetrokken, te mo
gen bezoeken, dankte voor dit initia
tief, dat de enige weg is om binnen af
zienbare tijd tot tastbare resultaten te
komen bij de wederopbouw van Indo
nesië.
De heer Soekawati gaf vervolgens
uitdrukking aan zijn bewondering vooi;
de energie der Rotterdamse bevolking
en sprak de hoop uit, dat de geadopï
teerde steden in haar voorbeeld de
inspiratie mogen vinden om met gelij
ke voortvarendheid de bestaande ach
terstand te overwinnen en vervolge 3
de betoonde hulpvaardigheid te bea -
woorden.
„De onverdroten ijver en energie, al
dus besloot spreker, waarmede het
Nederlandse volk zich over de slagen
van het verleden tracht heen te zet
ten, zullen mede, dank zij de bijzonder
harteljjke ontvangst, welke gij ons hebt
bereid, in onze herinnering één van de
hoogtepunten blijven van ons bezoek
aan Nederland".
Het adoptie-comité Oost-lndonesië,
dat in Rotterdam in het leven is geroe
pen, is als volgt samengesteld: mr. P. J.
Oud, burgemeester, eerevoorzitter; mr.
K. P. van der Mandele, voorzitter; C. A.
't Hart, secretaris, alsmede mr. N. J. v.
Aalst, J. G. Bosma, Ir. H. H Buss, dr J.
Drost, prof. G. Gonggrijp, prof. dr. S.
Hofstra, ir D. de Iongh, A. van Kranen
borg, procurator Pater Nolte, J. A. Noo-
teboom, dr. F. Oberman, Th. A. W. Ruys,
A H. W. Weekenstroo en P. F. Zimmer
man, leden.
.„y
De president van Oost-lndonesië, Soekawati, bracht met sultan Hamid II
van Pontianak een bezoek aan Rotterdam, Burgemeester Oud doet hen
uitgeleide uit het raadhuis.
Zoals het vorige jaar reeds het ge
val was, zal ook in het komende sei
zoen een rooster worden bijgehouden
van de culturele- en ontspanningsavon
den in de stad, opdat de verschillende
verenigingen er bij de organisatie van
haar avonden rekening mee kunnen hou
den, wanneer er door andere verenigin
gen uitvoeringen worden gegeven. Om
alles goed te doen marcheren is de me
dewerking van de secretarissen van alle
verenigingen noodzakelijk; zij moeten zo
spoedig mogelijk de door hun vereniging
vastgestelde avonden eh data doen toe
komen aan het Bureau Culturele Za
ken, dat enige tijd geleden van de
Grote Markt naar Nieuwstraat 12 ver
huisde .Het telefoonnummer is 68043.
Het cultureel rooster zal steeds ter be
schikking van belangstellenden staan.
Gewoonte is een tweede natuur. Wat
een mens gewend is regelmatig te doen,
leert hij slechts in langdurige training
af. Voor de oud-S.S.-er P. de J., die
voorwaardelijk in vrijheid was gesteld,
blijken fietsen nog hetzelfde begerens
waardig object, dat het tijdens de be
zetting uitmaakte. Hij had in het Wes
ten twee fietsen gestolen en ook in Rot
terdam iemands rijwiel ontvreemd. De
politie heeft hem en heler aangehouden
en voor de Officier van Justitie geleid.
Toen de opsporingsdienst van de
prijsbeheersing te Delft bij een winke
lier kwam zoeken naar snoep-zonder-
bon, vond hij iets geheel anders en wel
een kasboek, waarin een zwarte handel
in boter, kaas en eieren stond geno
teerd.
De eigenaar van h Ad nu
dan ook de gelegenhe ont
snappen, waarvan hij P bruik
maakte. Onze vrienden kwamen dus te
laat bij het nog rokende pakje. Daarzend voor zich uit te staren, dacht en
Vnnrlor. „j-r. a/nrTp-rc /lo-, l. XPr, tnon wist hii hetD
vonden ze niets anders dan het gaas,
een stukje slang en een fles. Tim
snoof hier eens aan en had de lucht
gauw thuis gebracht. Hij stond pein-
piekerde... En toen wist hij het! De
commissaris was ondertussen het bos
in gestormd, om te proberen de man
nog te pakken te krijgen, doch natuur
lijk zonder resultaat.
DINSDAG, 16 September.
HILVERSUM I (301 M.) K.R.O. 7.00
Nieuws, gymn en gram.; 9.00 Lichtbaken;
10 50 Gram.; 11.30 V. d. zieken; 11.40
Gram.; 12.00 Zang; 12.30 Opening Staten-
Generaal; 13.45 Gram.; 13.50 Omroepkoor;
14 30 V. d. vrouw; 15.00 Gram.; 16.00 V.
d 'zieken; 16.30 V. d. jeugd; 16.45 Zang
platen; 17.45 Caus.; 18.00 Volksliederen;
13.20 Sportpr.; 18.30 V. d. Ned. Strijd
krachten; 19.00 Nieuws; 19.20 Gram.; 19.45
Depart, uitz.; 20.00 Actual.; 20.12 De
gewone man20.12 Concert (20.50
Voordracht); 21.40 Les petits chanteurs;
22.15 Avondgebed; 22.30 Nieuws; 22.45
Werken van H. Andriessen; 23.30 Gram
HILVERSUM II (415 en 218 M.) AVRO
7.00 Nieuws gymn. en gram.; 11.00 Orgel;
11.45 Voordracht; 12.00 Gram.; 12.30 Zie
Hilversum I; 13.45 Gram.; 14.00 Knip-
caus.; 14.30 Gram.; 14.45 Zang; 15.15
Sprookjesmatinée; 16.30 Gram.; 16.40 V.
d. jeugd; 17.00 Sextet; 17.94 Skymasters;
18.00 Nieuws; 18.15 Piano; 18.30 R.V.U.;
19.00 B. Person spreekt; 19.15 Koor; 19.30
Zangconcert; 20.00 T.b.c. bestrijding; 20.15
Bonte avond; 21.30 Gram.; 22.15 Buiten.l
overz.; 22.30 Kamermuziek; 23.00 Nieuws;
23.15 Gram.
35)
Schiet nou maar op met uw ken
nissen, zei Clyde driftig. De oude heer
ging met voorzichtige stappen de tre
den af. Het zwakke licht van zijn lan
taarn doorboorde de duisternis slechts
matig. Beneden was geen geluid te
horen, doch Clyde meende Hol'limgsworth
te horen grinniken. Het klonk verheugd,
zegevierend en toch nauwelijks hoor
baar. Het maakte Clyde onmiddellijk op
zijn hoede tegen een mogelijke overval
uit een hinderlaag. Hij liet zijn licht
straal naar alle kanten over vloer en
muren rondglijden en hield de oude man
voortdurend in de gaten. Opeens hield
hij zijn licht stil. De kleine witte cirkel
verlichtte een bleek, vertrokken gelaat.
De ogen, die een eigenaardige gloed
hadden, staarden Clyde recht aan.
- Tegen die muur daar, Holiings-
worth beval Clyde. De oude heer ge
hoorzaamde mopperend en Clyde richt-
weer op het gelaat in de
donkere hoek. Een smalle doek was om
gelaat gewonden en bedekte de
mond, maar hij herkende ogenblikkelijk
de ogen van Julia Marsh.
Hjj sprong vooruit en haalde z|jm zak
mes te voorschijn. ^e''*
sneden waren de touwen omPolsen
van het meisje stuk. Hij trak de doek
van haar mond weg de
touwen om haar voeten ®tuk snijden,
toen hij plotseling ophield, het hoofd
achterover hield en luisterde. Hg keek
vlug om, doch Hollinigsworth stond on
beweeglijk tegen de zijmuur en sloeg
hem onverschillig gade. Wederom wend-
de hij zich naar het meisje en begon
de touwen om haar enkels door te snij-
den. Doch nogmaals weifelde zijn hand.
De elektrische lantaarn naast hem lag
zdat ze het gelaat van het meisje
verlichtte cn plotseling hiJ haar
gelaat krampachtig vertrekken. Een
schorre kreet ontsnapte haar en ze wees
naar de achtermuur van de kelder.
Clyde keek nog juist op tijd om. Een
tengere gedaante sprong uit het duister
te voorschijn met opgeheven arm. Een
stalen lemmet glom flauw in het vale
licht. Hij beschreef een boog door de
lucht en kwam met grote kracht om
laag, recht op de hals van Olyde gericht.
Doch in hetzelfde ogenblik draaide
Clyde zich om en ontweek de moord
dadige steek. Zijn hand schoot uit en
greep de pols van de aanvaller in een
ijzeren greep, die de man een kreet van
pijn ontlokte. Hij keek vlug om zich
heen. HolMngsworth had zich niet ver
roerd, doch tuurde berekenend naar
juffrouw Marsh, wier gelaat nog steeds
door de eleofcrische lantaarn verlicht
werd. De detective wierp zjjn zakmes
naar haas: toe en rieP haar toe, zich
daarmee, zo nodig, te verweren. Het
meisje keek haar bevrgder dankbaar
aan en raapte daarna, nog een beetje
duizelig en wankel, het mes op, sneed
de touwen om haar enkels door en
krabbelde overeind.
Clyde loosde een zucht van verlich-
tiing. Niet meer door die touwen ge
hinderd, zou juffrouw Marsh zich wel
kunnen verdedigen, althans voor een
Poosje. Hij keerde zich weer naar de
man, die hem aangevallen had, toe. Nu
begreep hij, waarom Hollingsworth zo
zelfgenoegzaam gelachen had, toen ze
samen die keldertrap afdaalden.
Zijn aanvaller hield 't mes nog steeds
omklemd, doch Clyde had zijn pols
stevig beet. Het electrische lampje ver
lichtte slechts een deel van de kelder
en Clyde kon van de main niet veel
anders zien, dan dat Jij licht van bouw
en vrij klein was. Hij herinnerde zich
de gebrekkige beschrijving, welke in
specteur Madram had gegeven van de
man, die op de avond van de moord
op Clinton Calverley zich in diens wo
ning verborgen gehouden had. Een ver
bijsterende gedachte kwam bij hem op.
Was dit een van de mannen, die voor
de vijf moorden aansprakelijk waren?
Als dat zo was
Hij kwam niet verder. Zijn tegenstan
der rukte zijn arm achteruit, als was
het een plotseling losgelaten stalen
veer. Zoeven had hij nog zó weerloos
geschenen, dat Clyde door die plotse
linge krachtsontplooiing werd verrast.
De man sprong met een woeste kreet
achteruit en weer glom het mes boven
Clyde's hoofd. Als een bliksemstraal
schoot het vooruit en Clyde dook nog
juist op tgd weg. Het lemmet schampte
langs zgn kaak af, toen hij zich op
zijn aanvaller wierp en deze tegen de
grond smakte.
Ais een verward kluwen van armen
en benen rolden ze over de lemen vloer
en de kleine man, die zijn mes verloren
had, krabde en beet naar Olyde. Hij
vocht in blinde woede en met zoveel
spierkracht, dat Clyde het gevoel kreeg
met een wild dier te vechten. Meer dan
eens glipte hij hem in 't donker bijna
uit handen, doch eindelijk hield zijn
tegenspartelen op en bleef hij als uit
geput liggen. Clyde hijgde naar adem,
toen hij de handboeien om de polsen
van zijn tegenstander dichtkniipte.
Je bent 'n verdraaid vinnig kerel-
je, zei hij tegen zijn gevangene op een
oon van oprechte bewondering: Dal
noet ik je tot je eer nageven. En nu
Hij zweeg, omdat hij zich er plotse
ling van bewust was, dat hij zich alleen
met de man in de kelder bevond. Hol-
ingsworth was verdwenen en juffrouw
Marsh eveneens. De electrische zaklan
taarn lag nog steeds op de vloer en het
icht scheen tegen de kale muur.
Hij keek neer op zijn gevangene, die
:ij in het schemerduister slechts flauw
kon onderscheiden. De man scheen to
taal uitgeput en met zijn geboeide han
den kon hij onmogelijk ontsnappen.
Daarna keek Clyde naar de plek, waar
hij Hollingsworth voor het laatst gezien
had en vervolgens naar de hoek, waarin
hij juffrouw Marsh gevonden had. Ten
slotte raapte hij ziin zaklantaarn op en
holde naar boven. Hij klom door het
openstaande kelderluik heen, sloop de
trap van het sousterrain op en hield
zich schuil, terwijl hij om een hoekje
heen de gang intuurde.
Hollingsworth stond, met zijn witte
haren wapperend in de tocht, die door
de openstaande straatdeur naar binnen
kwam, aan de telefoon en rammelde
zenuwachtig de haak heen en weer om
de aandacht der telefoniste te trekken
en verbinding te krijgen.
XVI
Op het spoor van Eltlnge.
Juffrouw Marsh was nergens te ont
dekken; doch Clyde stelde voor het
ogenblik veel meer belang in de oude
heer. Hollingsworth was blijkbaar erg
gejaagd. Zijn jaspanden fladderden in
de tocht om zijn benen heen. Nu en dan
ontsnapte hem een ongeduldig gemop
per, omdat hii nog steeds geen verbin
ding kreeg. Eindelijk scheen hij toch
beantwoord te worden. Met zijn mond
vlak tegen de hoorn zei hij gejaagd en
zachtjes: Intercommunaal, juffrouw.
Er is haast bij.
(Wordt vervolgd)
De leverancier werd fluks opge
spoord. De Delftse grossierderij v. W,
ontkende, hetgeen niet baten mdcht,
toen uit de prullemand een aantal snip
pers werd opgevist, die opgeplakt be
scheiden vormden, waaruit kaasbestel-
lingen tegen 5 per kg. bleken.
De firmanten, A. en J. R. v. IV. wer
den aangehouden en overgebracht naar
het bureau van Politie, waar zij ble
ven ontkennen. Een Haagse firmant
bracht opheldering, bekende aan ver
schillende winkeliers kaas zonder bon
te hebben verkocht en verklaarde, dat
J. R. v. W. op grote schaal zwarte han
del dreef in kaas.
Het verhoor dep drie gebroeders ver
liep nu vlot; een aankoop van 50.000
rantsoenbonnen a 25 tot 30 c. en van
1750 kg. kaas A 4 (geoorloofde gros
siersprijs 1.53), een verkoop van 2680
kg. 5 werden vastgesteld.
De gebroeders A. en J. R. zijn Maan
dag j.l. voorgeleid voor de Officier
van Justitie te 's-Gravenhage, op wiens
vordering de rechter-commissaris het
bevel tot in bewaringstelling afgaf.
Dat het hiermee niet afgelopen is
blijkt uit het feit, dat bereids te Bo
degraven twee broers werden aange-
houden, de fa. W., die aan de firma v.
W. honderden kilo's kaas zwart ver
kochten, aan het bureau van Politie te
Delft in verzekerde bewaring werden
gesteld. Deze gebroeders W. kochten
wederom hun kaas van een boer aldaar
die ook nog nader aan de tand wordt
gevoeld. Of hiermede de zaak al ge
heel rond is, of dat er nog meer lal
uitkomen, zal de toekomst leren De
controleurs, die in de?e knap recherche
werk hebben verricht, zoeken de zaak
nog verder uit.
le kl. A: Gr, WittenActivitas 13*
P?n?ka~AV0 2—2; NestoroDirksland
2 0, B. Wico—Nieuwenhoorn 0—2;
Germ.-Zw. Wit 2-2; OV-Radio 5-1;
?oT?°cgao C: Puttersh.HWD
o o -^VS—Soag 34; Ons HuisDemos
2—2; RockanjeDESV 4-2; Comp. om
een plaats in de le klas: Nado V—
Noor derkw. 0—2; 2e klas A: SVO—He
kelingen 32; VierpoldersSingelkw.
5—1; Voorw.—L.M.O. 2—1; Tediro—
Postef 2—3; B: TOGB—DOK 2—2; SVD
P—DKS 5—2; R. Groen—Vios R 1—3;
C: Telefoon—ZVC 4—4; RKWIK—Ab-
benbr. 12; Croosw.RMI 12; DOH
DCB 5—2; 3e kl. A: NRC—GVMD 4-3
West End—Oldi 5—2; VIR—P. Boys 0-3;
B: WCRBlijdorp 71; Hurric.Zuider
ster 5—0; C: lASBRJB 40; DOZ—
Sportifia 23; DLBSSAVR 13; D:
VederoOTVV 22; Gr. DuivelsGro-
meta 5—2; WF—VGLSC 2—3.
Res. 1ste klas KNVB: DHCNeptu-
nus 2 2<-2; Feijenoord 2RFC 2 0—4;
HDVS 2-«,iSVV 2 1—1; Sparta 2—Over
maas 2 41.
De 39-j. boekdrukker J. K. uit Am
sterdam reed Zaterdagmiddag op de
Straatweg langs een auto juist, toen
de chauffeur het portier open deed. De
wielrijder sloegen tegen de straat en
bekwam een bloeduitstorting aan de
linkerknie.
Tegen de chauffeur werd proces
verbaal opgemaakt.
Zaterdagavond veroorzaakte een
dronken autobestuurder op de Walen-
burgerweg een aanrijding. Even tevo
ren had hij in een café ruzie gehad
met andere bezoekers. Hij had daarna
een voor het café geparkeerd staande
jeep genomen. Op de Walenburgerweg
reed hij tegen 2 benzinepompen van de
Utax aan. Deze werden uit de grond
gerukt en ernstig beschadigd.
De bestuurder wist te ontkomen,
doch werd thuis opgehaald en op het
politiebureau ingesloten. De jeep werd
zwaar beschadigd.
Zaterdagmorgen botsten een vracht
auto en een bestelwagen op de Bergae
Dorpsstraat tegen elkaar aan. De
vrachtauto werd daardoor opzij ge
worpen en botste met het rechtervoor
wiel tegen de trottoirband aan, waar
door de bestuurder de macht over het
stuur kwijtraakte.
De auto kwam «tegen de voorgevel
van de winkel van de 40-j. drogist P.
A. v. d. M. terecht. Er werden 3 eta
lageruiten en enige glasplaten vernield.
Ook het zonnescherm van de fotohan
delaar J. W. A. moest het ontgelden.
