Nieuws ui. STAD en OMTREK
LANGS DE
ZWEMMEN: een fijn leervak
LAATSTE BERICHTEN
DE DRIE VOLKEN VAN JAVA
en
Fantasie en goed vertrouwen
R
maal geklopt
EEN MUZIKAAL INITIATIEF OP
MIDDELBARE SCHOLEN
IJN
HATTA WIL EEN REFERENDUM
Tim Tuimel
het Spook
ADIO
programma
bivi.fh.S, s J£
werd
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1947
PAGINA 3
DE PERS WORDT OVERAL
BUITEN GEHOUDEN
Aan dovemans oren
ST. AMBROSIUS GAAT
MARCHEREN
EXAMENS
Voor het j.l. gehouden examen Ge
zel-Schilderen slaagde onze stadge
noot A. P. van Loenen,
de Gemeentelijke Ny verheidsavond-
NU HET DONKERT
Duizend 5e klassers spreiden
en sluiten
BOUWPLAN VOOR KLEIN-
POLDER BIJ OVERSCHIE
Door Rotterdamse raad
goedgekeurd
fruitdiefje
BURGERLIJKE stand
ONDER INTERNATIONALE
CONTROLE
NEDERL. YRACHTENMARKT
VER. „OOST EN WEST"
TREKT DE AANDACHT
30. Het garen is op
HULDEBLIJK VOOR
ROTTERDAMSE POLITIE
DE ZUIVERINGSACTIE OP
JAVA
PHILIPS ADOPTEERT
INDONESISCHE STATEN
EEN BAKKER, DIE ZOETE
BROODJES BAKTE
vam^r?6 k0Q k°Pen- maar toe-
door J. P. Seabrooke
DE „NIEUW HOLLAND» IN
AMSTERDAM
MISDADIGHEID IN TOPVORM
TWEE GOUDEN JUBILARISSEN
UIT EEN GEZIN
Een tiental jaren geleden begon in
Nederland de stichting „Een uur mu
ziek" haar pionierswerk op de Neder
landse middelbare scholen. Het doel v^n
de stichting was door het geven van
schoolconcerten de belangstelling van de
leerlingen van de middelbare scholen
voor goede muziek wakker te roepen-
Daartoe werden in de aula of he; «e-
nastieklokaal per seizoen 5 concerte.
geven door enkele vooraanstaanoe^^
derlandse instrumentalisten eni met
ten, die bovendien in st?at T te boeien
het gesproken woord de l<^®ziek en de
en de geheimen van de J» Het SUcces
instrumenten te ontsluie van de
van deze stichting was den iande
aanvang af groot. waarbij Jaap
werden concerten Se»r vincent, Cor de
/eP^rlog) en anderen op-
Groot (voor^enaödanig actieve scho-
van de concerten in de school
krant een inleiding zowel ak een nabe-
traden. Er
lieren, dat van
1n1u«*o -- -
Vin,,wing op de concerten verscheen,
waarbij de leerlingen zich zelfs aan dis
cussie waagden. „Een uur muziek" was
een deel van het schoolleven en de
schoolwereld geworden.
Uit 't Rotterdamsch Nieuwsblad moe
ten wij vernemen, dat ook de rector van
het Gymnasium Dr. P. Herfst en de
directeur van de Rijks H.B.S. Dr. R.
Oort tot het geven van een uur muziek
zijn overgegaan in overleg met de direc
tie der Stichting in Amsterdam. Wij
schrijven, dat we dit speciaal via het
Rotterd. Nieuwsblad vernemen, om
dat deze aangelegenheid van zo w'einig
algemeen belang wordt geacht, dat ook
de andere organen van de plaatse1 Ijke
pers hiervan geen mededeling werd ge
daan. Het is zeer merkwaardig, hoe on-
danks verscheidene van onze pogingen
om het middelbare schoolleven meer in
het licht van de algemene belangstelling
te plaatsen, de wil bij de leiding der
scholen afwezig is, om daartoe mee te
werken. Het wordt o.a. nauwelijks van
belang geacht, dat de datum der eind
examen-uitslagen aan de plaatselijke
oers bekend worden gemaakt.
Dit moest ons even van het hart, om
dat juist in de strijd voor een zelfstandig
en intensief cultureel leven in Schiedam,
waarvoor wij sinds de herversohymng
van ons blad OP f bres hebben ge
staan de invoering van „Een uur mu
ziek"' een belangrijke stap vooruit be-
tekent.
Gisterenmiddag is in de gymnastiekz.
van de RH.B.S. aan de Overschiesestr.
de eerste uitvoering in dit kader gege
ven do-or de heren Joh. Gütlich, cello en
Hielkema, piano. Indien de belang
stelling zeer groot is, zullen er twee
uren gegeven worden met een half uur
pauze, een voor de leerlingen van de
laagste klassen, eventueel met belang
stellende ouders en een voor de leerlin
gen der hoogste klassen.
n de toekomst komen Rosa Spier
(harp) op Donderdag 16 Ootober, Tho
mas Magyar (viool) en W. Wijdeveld
(piano) op Donderdag 18 December;
mevr. Betty v. d. Bosch (sopraan), de
lieren Herman Sehey (bas-bariton) en
Herman iKruyt (piano) op Donderdag
5 Februari, terwijl de heren Haakon
Stotijn (hobo) en Henk ter Strake
(piano) het seizoen besluiten op Vrijdag
9 April. Een zeer interessante lijst toon
kunstenaars, een initiatief, waarvoor we
dankbaar zijn.
St. Ambrosius is bezig zijn oude
plaats in te nemen in de harten van de
Schiedammers. Hoe kan het ook an
ders waar de kranige blazers nooit
ontbreken als hun medewerking wordt
eevraagd. Van 16 man vlak na de be-
vriiding is het harmonie-orkest weer
uitgegroeid tot 60 man, of liever 59
mannen en een dame, die de strengheid
van de uniformen breekt met haar
vriendelijker dracht. Toch is er nog iets
niet helemaal in orde. Al zo vaak heb
ben we bij het horen van Ambrosius
gedacht: daar is iets met de houtbla
zers; het is niet helemaal zuiver; het
is niet je dat. De leden van St. Ambro
sius zelf wisten dat wel, de instrumen
ten waren niet goed, maar klarinetten
pluk je niet van de boom. Vooral na de
oorlog kosten ze een bom duiten, die
door de vriendelijke giften van de
vrienden van Ambrosius moeten wor
den bijeengebracht. Het zal nu onge
veer twee jaar geleden zijn, dat de actie
voor het instrumentenfonds begon. In
die tijd is er aardig wat geld binnen
gekomen. Enkele feestavonden nebben
de belangstelling voor Ambrosius in
groter kring verspreid, maar dat is
nog niet genoeg. In de komende maan
den zal st. Ambrosius propaganda-
marsen door de stad gaan maken om
donateurs voor het instrumentenfonds
te winnen. Zaterdag a.s. wordt begon
nen in het Singelkwartier. Op de duur
zal de gehele stad worden afgewerkt.
Er is een kans, dat St. Michael uit Rot
terdam een enkele maal zal komen
assisteren.
Singelianen, als Ambrosius Zaterdag
feeststemming in de buurt komt bren
gen, vergeet dan niet, dat het nog veel
beter zou klinken met nieuwe klarinet
ten.
L
school, alhier. „r
Tevens behaalde de heer W.
Boot het diploma Vakbekwaamheid
Horlogemaken.
De zomer is voorbij: tegen etenstijd
gaan de lampen weer aan; de winterse
gezelligheid heeft reeds om de hoek
van de deur gekeken. Maar voor hen,
die 'savonds in Schiedam nog op stap
moeten, wordt de winter weer een be
zoeking van aard-donkere straten, cn
zwart-gapende stegen. Hier en daar
vlamt laag een gaspit je op; het gele
licht streelt de geveltjes in een roman
tisch gebaar, maar even buiten de licht
cirkel blijft er niets van de mysterieuze
romantiek en wordt alles reëel duister.
Al enkele malen hebben wij gepoogd
de aandacht van de betrokkenen op
dit duistere punt te vestigen, maar
eerst kort geleden kregen we een even
plausibele als afdoende verklaring..
Schiedam heeft procentsgewijze het
grootste aantal gas-straatlantaarns van
Nederland. Dat is een gevolg van een
destijds opgemaakte kostenberekening
door de toem|alige directeur van de
Gemeente Technische Bedrijven, de heer
J. Doets. Een vergelijking makend tus
sen de kosten van gas- en electrisch
licht viel de uitkomst ten gunste van
het gas uit. Schiedam, dat met een
grote financiële tekorten zat, heeft de
bezuiniging door gas-verlicbting gretig
aangegrepen en vele gaslantaarns ge
ïnstalleerd, nauw vermoedend de oor
log, bezetting en kolennood, die in het
verschiet lagen.
Al die beroerde dingen kwamen en
Schiedam moest met 20 pet. van de
voor-oorlogse gastoewyzing doen. Met
grote nauwkeurigheid wordt iedere
maand het verbruik door het Rantsoe
neringsbureau gecontroleerd. Voor
electriclteit is het toegestane percen
tage belangrijk hoger, maar gebrek
aan materiaal verhindert de invoering
daarvan op grote schaal. Toch wordt
er gewerkt aan de ombouw van het
Vriend Frans heeft een technische
knobbel en een motorfiets. Zo'n motor
fiets is een heerlijke uitvinding voor
mensen met een technische knobbel.
Je kunt er alle moertjes van losdraaien
er alle veertjes en radertjes uit nemen,
en iedere Zaterdagmiddag zit hij met
olievette handen op het binnenplaatsje
en haalt zijn hart op. Dan peutert en
morrelt hij tot geen enkel onderdeeltje
meer op zijn plek zit, en als zijn over
hemd helemaal zwart is, ligt daar de
motorfiets in drie-honderd-acht-en-
zeventig stukjes. Dit is het moment
voor een verse pijp en de technische
knobbel. Hij grinnikt vastberaden en
knijpt zijn ogen half dicht. Hij doet me
denken aan een leeuwentemmer even
voor hij de kooi instapt waar de wilde
beesten onrustig op hem wachten.
Nu gaat het beginnen. Bedachtzaam
kiezend neemt hij telkens een klein
stukje van het machien en draait het
waar het gedraaid moet worden. Eén
voor één verdwijnen de onderdeeltjes in
het apparaat. Tenslotte is de motor
fiets opnieuw compleet... en dan liggen
er altijd nog enkele deeltjes, waar geen
plaats meer voor is... „Die zijn over",
zegt vriend Frans en gooit ze noncha
lant in een leeg benzineblik.
Iedere Zaterdag doet hij dit en iede
re Zaterdag blijft er iets over... Ik ben
een hulpeloze leek op technisch gebied,
lieve lezer, mij ontbreekt ten enenmale
elke technische knobbel. Ik begrijp
werkelijk niet hoe dat kan, dat er tel
kens iets overblijft... en ik vraag me
af of je, zo doorpeuterend op de duur
misschien genoeg over kunt houden
om... En zowaar op 'n Zaterdagmiddag
niet lang geleden zat Frans op het bin
nenplaatsje met twee motorfietsen
Mijn onderkaak zakte omlaag van
verbazing... Frans zat erbij of er niets
bijzonders aan de hand was...
„Ik... nee, dat bestaat eenvoudig niet,
dat is..."
„Wat bedoel je?" vroeg vriend Frans
die de situatie blijkbaar heel normaal
v°nd...
"Staan daar heus twéé..."
„Ja", zei hy nuchter... „onze Wim
*eft er ook één gekocht."
SEBASTIAAN.
„Benen intrekken. Spreid...sluit".
Met een stem, die „°P zÖn Matste be
nen loopt", pompt de badmeester van
het Sportfondsenbad de beweging van
de benen voor het schoolslagzwemmen
er bij zijn leerlingen in.
In rijtjes hangen ze aan de gordels
en proberen zo goed en zo kwaad als
het gaat hun neus droog te houden,
want de angst voor het water is by
lang niet allen verdwenen. Er zijn er,
die krampachtig de benen op de bas-
sinvloer houden en er met geen kunst
grepen of goede woorden toe te beo
gen zijn zich languit in de gordel te leg
gen. Van de opwinding en de nerv0®at<:ff
bibberen ze alsof het water onder a
graden was en al zien ze tientallen
klasgenoten water en natte neus trotse
rend de aanwijzingen van de badmees
ter opvolgen; ze voelen er niet voor en
houden zich met de beide benen op de
grond.
Dat zal wel niet zo lang duren. Op
de duur raken ze wel met het water
vertrouwd. Kijk ze maar eens tekeer
gaan, als de badmeester gelegenheid
geeft om even zittend op de gordel met
de benen te spartelen. Dan zijn ze erbij
en maken een lawaai en een deining
als de schroef van een oceaanstomer.
De vijfde klassen van alle Openbare
scholen, zowel als die van enkele bij
zondere waaronder 3 Katholieke scho
len, zijn begonnen met de zwemlessen,
waartoe het gcmeentebestuur een sub-
sidie van 4000 heeft ult|^ S^thei
Ook de 2 Openbare scholen van KeUiel
maken graag van deze gelegenheid e
bruik. Aanvankelijk had men gedacht
f 8000 nodig te hebben, maar het bleu*
dat nog niet alle scholen tot deelneming
konden besluiten. Daardoor kon ae
subsidie worden verminderd, zelfs a
kregen de leerlingen eenmaal in o®
week, in plaats van een maal in d®
dagen les. Het voordeel hiervan was,
dat Gedeputeerde Staten gemakkelij
ker tot de subsidie besloten, terwijl de
ze, eenmaal principieëel aanvaard, een
volgende maal, zelfs bij een hoger be
drag, niet geweigerd zal worden.
Dat bedrag belooft inderdaad hoger
te zullen worden, omdat de resultaten
van de lessen zich nu reeds doen gevoe
len en vele tot nu toe afzijdige scholen
haar belangstelling te kennen hebben
gegeven. In Januari gaat de nieuwe
cursus in; tegen die tijd zal het nieuwe
aantal gegadigden bekend zijn.
De afstanden zijn voor verschillende
scholen een bezwaar. Voor de lessen en
het bereiken van het zwembad zijn on
geveer 2 uur nodig. Aangeraden wordt
2 uren gymnastiek na elkaar te zetten
en op die manier het tijdsgebrek goed te
maken. Bij het huidige gebrek aan gvm-
nastiek-lokalen is het schoolzwemmen
een onverwachte verlichting van de za-
S00d,D® kinderen doen aan lichame-
'L oefening, maar behoeven niet in
zalen te worden ondergebracht.
Voor het leren zwemmen wordt ge
rekend op gemiddeld 20 lessen. Er zijn
er, die het nog niet in 30 of 40 leren,
maar er zijn er ook, die het met minder
afkunnen. De jongens en meisjes, die
de zwemkunst al meester zijn, worden
door ander personeel verder bekwaamd.
Zij krijgen gymnastische oefeningen en
doen spelletjes in het water.
Tot nu toe heeft geen der ouders be
zwaar gemaakt tegen het zwemmen.
Vrijstelling wordt uitsluitend verleend
op medische indicatie met doktersat
test, of bij een schriftelijke verklaring
van bezwaar der ouders.
Het slagen van de cursussen hangt
voor een groot deel mede af van het
onderwijzend personeel. Een der lesuren
kon gisterenmorgen niet doorgaan, om
dat een onderwijzer geen zin had om
met zijn kinderen door de stromende
regen te komen De grote droogte had de
man waarschijnlijk teveel aan het Ne
derlandse element ontwend.
Intussen spartelen de kinderen lustig
voort op de weg naar het zwemmer
schap. Zou het dan toch nog ooit waar
worden; „Iedere Nederlander zwem
men"!
Een plan tot het bouwen van ongeveer
1800 woningen in de Kleinpolder te
Overschie ten Oosten van de rijksweg
naar Den' Haag, waarvan ruim de helft
in hoge bouw, circa 600 in verdieping-
bouw en de rest als eengezinshuizen,
uit te voeren met toepassing van bijzon
dere bouwwijzen, is gistermiddag door
de gemeenteraad van Rotterdam goed
gekeurd. Omtrent de juiste ligging,
hoogte en inrichting van deze bouw
blokken, die in zekere zin nog als proef
nemingen moeten worden aangemerkt,
bestaat te voren weinig zekerheid, het
geen er herhaaldelijk toe zal leiden, dat
gedurende de voorbereiding verschillen
de wijzigingen nodig zijn. Om niet ge
bonden te zijn aan een uitbreidingsplan,
geeft men daarom de voorkeur aan een
ontwikkelingsplan.
De nieuw te bouwen wijk is vooral
bestemd tot woongebied voor hen, die in
de industrieën in de Spaanse Polder
werken en zal 20.000 inwoners kunnen
huisvesten. De wijk wordt begrensd
door de Rotterdamse Schie, het Schie-
Schiekanaal, de Delfshavense' Schie en de
bestaande bebouwing van Overschie. De
oppervlakte bedraagt 174 H.A.
Bij de bepaling van de structuur is
uitgegaan van de gedachte dat een
enigermate zelfstandige en volledige
wijk zal ontstaan. Deze zal een eigen
centrum, enige buurtcentra, een ontspan-
ningsgebied langs de randen en een park
in het midden verkrijgen, terwijl te
vens ruimte Js gereserveerd voor enkele
ondergeschikte bedrijven en voor di
verse wijkvoorzieningen.
„NIJVIN" SPRINGCONCOURS TE MAARSSENTer gelegenheid van het
35-jarig bestaan van „De Drie Gemeente" werd gisteren een Niwin'
springconcours gehoudengeheel verzorgd door de ruiters der Rotterdamse
bereden politie. De Rotterdamse bereden agent M. K. Staal maakt tijdens
foef nummer Voltigeeen dubbele salto over vier dienstpaarden.
gasnet in een electrisch net; dat zal
lang duren en intussen blijven vele de
len van Schiedam te donker. Daarvoor
gloort pas het Rcht der electriciteit,
als ook het licht van een betere tijd
doorbreekt.
Misschien kan de zwarte periode
overbrugd worden door de welwillend
heid van de bewoners, die in de don
kere buurten 's avonds de gordijnen
een stuk open laten in de huiskamer.
Daar is voor de mensen met gemeen
schapzin vast wel wat op te vinden,
zonder, dat zij teveel aan de huiselijk
heid offeren.
EIGENWIJS
De motorrijder A. L. S. wilde rijden-
de in de richting van de Stationstraat
°p dei Singeleen wielrijder passeren.
Deze bleef echter, ondanks de signalen
van de motorrijder in het midden van
de rijweg. De motorrijder was gedwon
gen te stoppen, maar slipte daarbij, zo
dat hij een wielrijder-tegenligger tegen
de grond reed. Er was enige schade er.
enkele lichte verwondingen werden op
gelopen.
Het 13-jarige knaapje G. D. werd op
heterdaad betrapt bij het stelen van
fruit in een groentewinkel. Hij is door
de kinderpolitie gehoord.
ONDERTROUWD: D. K. Bontenbal
20 j. en J- J. Rostense 19 j.; E. J. van
Duuren 26 j. en G. Snoey 20 j.; A. van
't Hof 24 j. en M Van Rij 20 j.; B. aan
de Wiel 24 J. en H. W. Beer 20 j.; J. F.
j Moonen 25 j. en J. c. Oorschot 19 j.;
A. C. Houtkamp 26 j. en g. Wijnties 19
j.; H. Hogeboom 22 j. en H. H. Tissen
26 j.; J- A- H Kotten 40 j. en A. Wijn
gang 39 j-! C. v. 28 j. en J. M.
Robberegt 26 j.; P. R Wiegel 26 j. en F.
Bosman 23 j.
GEHUWD: G. Ritman 27 j- en S. C.
Ritman 17 j.; A. J. Hofman 25 j. en A.
Smit 25 j.; M. Uittenbosch 35 j. en J. La-
gerweij 26 j.; F. H. Groos 27 j. en H.
van de Water 23 j.; L. v. d. Meer 23 j. en
F. Scholten 24 j.; R. den Breejen 24 j.
en J. v. d. Waal 25 j.; L, S. v. Schelle-
beek 32 j.' en M. de Graaf 30 j.; C. A.
v. d. Spek 47 j. en S. M. Berkhout 30 j.;
P. v. Houwelingen 23 j. en J. M. J. v.
d. Touw 25 j.; C. v. d. Touw' 39 j. en
J. v. d. Kraan 35 j.; G. H. Wessling 26
j. en J. Akkerman 24 j.; J. v. Mourik
46 j. en M. B. Jung 27 j.; W. Catlender
27 j. en J. Elzinga 23 j.; P. v. d. Heiden
30 j. en A. M .'v. Baarle 24 j.; J. Doch
31 j. en M. J. Soeters 23 j.; A. P. v.
Scheindelen 44 j. en M. E. Meerburg 34
j.; H. H. Smit 18 j. en F. P. G. v. d.
Windt 19 j.; H. de Waard 29 j. en H. M.
Berkhout 34 j.; W. de Boer 25 j. en J.
Reijers 19 j.; A. Pijnen 25 j. en J. Th.
Heinsbroek 25 j.; J. Zwaan 27 j. en G. C.
Meulstee 29 j.; A. H. Kleijzen 33 j. en
J. M. Hoozemans 40 j.; J. v. Heezik
43 j. en A. Onderdelinden 41 j.
OVERLEDEN: A. Eijkelenboom, 59 j„
wed. v P. v. d. Vliet, Prof. Kam. Onnes-
laan 120.
GEBOREN: Frederik J. W., z. v. T.
Suttorp en H. Kooyman, Hoflaanstraat
21; Ronald R. R., z. v. G. F. J. Kuiters
en M .v. Gulik, Nassaulaan 75; Gerar-
dus F., z. v. J. C. Bisschop en H. M.
Pelle, Dr. Noletstraa-t 1; Johannes C. A.,
z. v. 'P. A. Verbeek en A. M. Eenhporn,
Tuinlaan 70; Martinus C. A., z. v. W.
Schoenmakers en J. A. E. v. d. Avoird,
Mesdaglaan 18.
Hedenmorgen keerden de Ameri
kaanse consul-generaal Charles Liven-
good en de Britse consul-generaal F. M.
Shepherd, in Batavia terug nadat zy
een bezoek van 2 dagen aan het repu
blikeins gebied hadden gebracht. Zij
hebben met Soekarno en Sjarifoeddin
gesproken en o.a. Solo bezocht. Dit was
de eerste kennismaking van de beide
consuls met de republiek en met repu
blikeinse autoriteiten. Antara meldt
nog, dat de consuls, in gezelschap van
de republikeinse minister van onder
wijs Sastro Amidjojo de suikerfabriek
van Hondangwilangoen in het Solose
hebben bezocht.
De correspondenten, die de reis met
de Australische, de Britse en de Franse
consuls-generaal naar Sumatra mee
maken, melden het volgende. De repu
blikeinse vice-president, Mohammed
Hatta, daagde te Fort de Koek de Ne
derlanders uit een internationaal ge
controleerd referendum te laten hou
den, waarbij 9 millioen inwoners vrije
lijk kunnen kiezen of zij de huidige re
publiek wensen dan wel „kleine, door
Nederland gecontroleerde marionetten-
staten". Hatta deed dit voorstel in een
interview na aankomst van de consuls
te Fort de Koek. De consuls hadden 'n
lange conferentie met Hatta, waarna zij
de omgeving van Fort de Koek bezich
tigden. De twee Britse waarnemers, die
meereisden, inspecteerden de Indone
sische frontlijn, 25 km. ten Westen van
Padang.
Hatta zeide voorts, dat de republi
keinse regering van Sumatra het aan
bod van Sjarifoeddin ondersteunt, nl.
de onderhandelingen met de Nederlan
ders te hernieuwen mogelijk op basis
van Linggadjati, mits een derde mo
gendheid toezicht houdt op de onder
handelingen teneinde eenzijdige Neder
landse interpretaties van eventuele
toekomstige overeenkomsten te ver
hinderen.
Hatta vervolgde met te zeggen, dat
hy persoonlijk de voort te zetten strijd
voor de Indonesische onafhankelijkheid
vanuit het binnenland op Sumatra zou
ROTTERDAM, 19 September 1947.
Vaarwerk: 200 ton kunstmest Amster
dam M.S., 133 ton id. Kortgene, 124 ton
id. Franeker, 600 ton mais liggen of va
ren, 85 ton id. Beringen 100 ton id.
Lochem, 220 ton kolen liggen of varen,
11 standaard hout Delft, 20 standaard id.
Scheveningen, 255 ton klei Delft. 2 X 75
ton fosfaat Steenwijk, 500 ton meel Am-
terdam, 87 ton hout Waddinxveen, 450
ton beenderen Delft, 690 ton kolen Ter-
neuzen, 115 ton beurtgoed Zutfen, 90
ton mais idem, 140 ton id. Weert en
Maastricht, 350 ton stukgoed Amsterdam,
alles volgens tarief.
Na een Zomerse rustperiode van 3
maanden begon de Ver. „Oost en West"
gisterenavond een nieuwe serie lezin
gen met een voordracht van de heer W.
S. Bitter over de drie volken van Java.
Het feit, dat de zaal van het Geref.
Jeugdhuis voller was dan ooit, bewijst
wel, dat er een steeds stijgende belang
stelling voor Indië bestaat; niet alleen
op politiek, doch ook op cultureel ge
bied. Wij kunnen ons slechts verheugen
over dit verschijnsel, omdat nog steeds
te velen weinig of niets afweten van
land en volk in Indië.
Mr. J. G. Wittkampf, de voorzitter
van de vereniging, opende de avond met
een woord van welkom aan de oude en
nieuwe leden. De heer Bitter, die als
bestuursambtenaar jarenlang met en
onder de verschillende volkeren van
Java gewerkt heeft, hield daarna zijn
voordracht. In een korte inleiding bracht
hij enige algemene kenmerken van de
bevolking naar voren. De Javanen,
Soendanezen en Madoerezen, die de
hoofdbevolking vormen, hebben ieder
een eigen taal en karakter. Een Javaan
is vóór alles beleefd; de Soendanees
maakt zich overal gemakkelijk vanaf,
terwijl de Madoerees een eerlijke, har
de werker is.
De denkwijze der Indische volken is
beinvloed door vele stromingen. Vooral
van het Hindoeisme en de Islam vindt
men nog vele sporen in moraal en cul
tuur. De Zondagsviering kent men in
Indië niet. Men huldigt daar de Mo
hammedaanse opvatting; „Allah schiep
de aarde in 7 dagen, en omdat hij God
was, was hij niet moe en rustte hij ook
niet".
Na deze korte inleiding vertelde de
heer Bitter op een gezellige en onder
houdende manier van allerlei alledaag
se verschijnselen en problemen by elk
der drie hoofdgroepen der bevolking.
Een bonte keur van lichtbeelden illus
treerde het gesproken woord en hield
de aanwezigen geboeid.
In zijn slotwoord dankte de voorzit
ter de heer Bitter voor zijn gezellige
en deskundige lezing.
De volgende dag l>eP, e,r,. le™and. in
de richting van het wi"^f^Jwei ~iiiUf"
frouw Vingerhoed, die jullie wel zullen
herkennen. Onrustig keek hij om zich
heen en schoot dan vlug de deur door.
De klant vroeg om een klosje garen,
doch de juffrouw had met Tim een af
spraakje gemaakt. En of hij zich nu
boos maakte of niet, juffrouw Vinger
hoed beweerde hardnekkig dat haar
voorraad garen uitverkocht was!
Met een woedend gezicht en met lege
handen stapte haar klant de deur weer
uit!
Uit kringen van ex-politieke gevan
genen, die gedurende de oorlog te Rot
terdam opgesloten zijn geweest, is des
tijds een commissie benoemd, ter bestu
dering van de mogelijkheid, om de
Rotterdamse politie een huldeblijk aan
te bieden. Aan de beeldhouwer C. van
Kralingen te Rhoon is verzocht een ont
werp uit te voeren. Deze heeft zijn taak
thans uitgevoerd en een beeld geplaatst
in het trappenhuis van het politiebureau
aan het Haagse Veer. Er is tevens een
bronzen plaat met een toepasselijk op
schrift aangebracht. Zaterdagmiddag zal
de officiële overdracht plaats vinden.
leiden, indien de Nederlanders weiger-
ren te onderhandelen en naar Djokja
zouden opmarcheren. Hatta zeide, dat
de ware kracht van het separatistisch
streven te Palembang, Padang en op de
Oostkust van Sumatra zou blijken, in
dien de Nederlanders het aanbod van
de republiek zouden accepteren. Vol
gens Hatta staat 70 pCt van de bevol
king afwijzend tegenover het separa
tistische streven van de Malino-ge-
bieden.
Hij gaf toe, dat de order om de vij
andelijkheden te staken, niet effectief
was gebleken. Hij noemde de door de
Nederlanders voorgestelde demarcatie
lijnen van het Nederlands gebied „Van
Mook's droom-demarcatie".
Onze redacteur Hofwijk seint;
De grote zuiveringsactie binnen het
door Nederlandse troepen gecontroleei-
de gebied in de Garoet-Bandjar-sector
heeft een meer afdoende beveiliging
van de grensgebieden tussen B-divisie,
Midden-Java en Zeven-December-divi-
sie West-Java tengevolge gehad.
Madjenang is door de terugtrekken
de republikeinse troepen volledig ver
woest. De enige bewoners, die nog
werden aangetroffen, twee vrouwen en
een man, waren zwaar verminkt.
In Sidaredja, waarvan ik de bevrij
ding persoonlijk heb meegemaakt, wa
ren de Chinese bezittingen en opslag-
plaatstV verbrand. De rubberplantages
Tjipari Tjiseroe waren intact hoewel
de brandfakkels gereed lagen. De aan
getroffen rubbervoorraad bedroeg
slechts 25 ton. Het restant was ge
bruikt als wegversperring om de op
mars der Ned. troepen te verhinderen.
Ik zag rubberbalen, bedrukt met het
veel zeggend opschrift in het Engels:
„Product van republikeins Indonesic
ter verscheping naar Singapore". De
in de omtrek gelegen rubbertuinen
maken een verzorgde indruk.
De republikeinse benden, die opere
ren in het onder Nederlands gezag
staands gebied, blijken wel degelijk
contact te onderhouden met Djokja,
gezien de pamfletten en op hen ge
vonden instructies. Dit in tegenstel
ling met een verklaring van Sjari
foeddin aan Reuter waarin hij een
excuus zocht voor het niet opvolgen
van het bestand „Staakt het vuren",
De N.V. Philips' gloeilampen fa
brieken heeft de staten Oost-Indonesië
en west-Borneo geadopteerd. De bedoe-
in* ?s beide staten in hun opbouw en
ontwikkeling met raad en daad bij te
staan. Daartoe zal Philips haar ken
nis en ervaring en haar relaties over de
gehele wereld ter beschikking stellen
van deze staten om op broederlijke wij
ze aan hun opbouw mede te werken.
De 28-jarige bakker W. J. F. S. uit
Haaksbergen wilde wel eens wat meer
van het land zien. Zijn tekort aan kas
middelen vulde hij aan met een teveel
aan fantasie. Via Rotterdam kwam hij
in Oude Tonge tereoht, waar zijn maag
hem waarschuwde, dat het tijd was om
de inwendige mens te versterken.
Toen hij een paar spelende jongens
zag, met op de revers van hun jassen
een speldje van een jeugdbeweging, ging
hij naar hen toe en stelde hij zich voor
als leider van een groep van deze be
weging in Enschede. De jongens waren
ZATERDAG, 20 September.
HILVERSUM I (301 M.) K.R.O. 7.00
Nieuws en gymn.; 7.30 Morgengebed; 8.00
Nieuws en gram.; 10.00 V. d. kleuters;
10.15 Gram.; 11.00 Zonnebloem; 12.00
Piano; 12.30 Boekbespr.; 12.40 Dansork.;
K. v. Beeck; 13.00 Ned. strijdkr.; 13.30
Dansork.; 14.00 Gram.; 14.30 Over
tooneel; 14.45 Gram.; 15.00 V. d. Jeugd;
15.15 Jonge kunstenaars; 15.45 Tijdschr.;
16.00 Gram.; 16.20 V. opvoeders en
onderwijzers; 16.30 Gregoriaans; 17.00
Be Wigwam; 18.00 Piano; 18.15 Joum.
weekoverz.; 18.30 Ned. strijdkr,;. 19.00
Nieuws; 19.20 Septet; 19.45 Departem
uitz.; 20.00 Nieuws; 20.10 De gewone
man; 20.20 Gram.; 20.30 Lichtbaken; 21 00
Gevar. progr.; 22.00 Gram.; 22.40 De Van
Rooyens; 22.40 Avondgebed; 23.00 Nieuws
23.15 Gram.
HILVERSUM II (415 M.) V.A.RA. 7 00
Nieuws, gymn. en gram.; 10.20 „Het
achterhuis", dagboekbrieven 1942—1944;
10.35 Kamermuziek; 11.00 Operaconcert;
2ram" 12'30 0rk-: 13.00 Nieuws;
13.20 Gram.; 14.00 Ned. liederen; 14.15
Kamerork.; 15.00 Over H. Gorter; 15.15
15,3® Soc- dem- in Engeland;
15.45 Gram.; 16.05 A. J. C.; 16.30 Sextet;
17.00 Sportpr.; 17.15 Gram.; 18.00 Nieuws;
18.15 Orgel; 18.30 V. d. rijpere jeugd;
19.00 Piano; 19.30 V.P.R.O.; 20.00 Nieuws;
20.15 Gevar. progr.; 21.15 Weekoverz.;
21.30 Ork. en zang; 22.00 Hoorspel; 22.30
Ork.; 23.00 Nieuws; 23.15 Gram.
verrukt en een van hen nam S. mee naar
huis, waar hy zijn maag kon vullen
Aan tafel vertelde de gastheer, dat zijn
zuster in Rotterdam een winkel dreef
Dat was toevallig! S. moest voor zaken
net in Rotterdam zijn, dan zou hij de
groeten doen. De gastheer was *evleld
en zo ingenomen, dat hij S. tegelyk invi
teerde, om terug te komen en zyn ver-
te v'"ea-
De gast ging na tafel naar Rotterdam
hü Tichel1 P„aar Ê1ezellige smoesjes, had
vlrtte'r hfr, v£I?,eten over te krengen,
op dat hi?3 J aandoenlijke verhaal
schrfifma?h~nU net Voor 6011 koopje een
van n<VV0°r de jeugdbeweging
Prom-nt h 1 blJ kas Was" Z°uT
kwam de winkelierster met 70
volLdlbrUg' een paar dagen later ge-
volgd door nog een tientje.
hJaj dagen daarna werd ze opge-
hoïï r mmand, die vroeg of Wim (de
AL. er misschien was. Nee. die was
uit. Oh, ze sprak met zijn broer. Of ze
dan tegen hem wilde zeggen, dat er een
postwissel van 500 onderweg was en
dat hij vooral de vergadering van belas
ting-consulenten in Hotel X niet mocht
vergeten.
Deze meesterlijke zet van S. (want hy
was het zelf) pakte verkeerd uit, omdat
de winkelierster zijn stem meende te
herkennen. Een seintje aan de politie
volgde en de vogel werd geknipt. Het
geleende geld had hy met de familie in
Oude Tonge opgemaakt (nog een troost,
zy het een schrale, dat het in de familie
is gebleven).
In Deventer, Amersfoort, Zutphen en
Twello kijkt de politie eveneens reik
halzend naar hem uit. In Oudenbosch
heeft hij iemand opgelicht voor 1372 ,ex-
tielpunten. Het leuke is, dat hij een deel
hiervan aan zijn gastheer te Oude Tonge
heeft verkocht, die nu voor de Econo
mische recherche zal worden geleid!
4
39).
Hij ging nog een stap verder. Waar
was het meisje nu? En wat kwam ze
eigenlijk doen? Clyde kon het gevoel
niet onderdrukken, dat ze binnenkort
zijn hulp weer nodig zou hebben en om
diie reden was het nodig zoveel mogelijk
te weten te komen. Ongetwijfeld was ze
nu ergens met Diliinghast in gesprek.
Clyde zou, als hy de gelegenheid gekre
gen had, zonder enige wroeging voor
luistervink gespeeld hebben.
Zachtjes ging hij weer verder, totdat
plotseling de badkamerdeur geopend
werd, zodat hy stokstyf bleef staan.
Juffrouw Marsh kwam te voorschijn,
keek hem gelaten aan, liep naar de
deur e,n deed die op slot. Voordat Clyde
er iets tegen kon doen, draaide ze de
sleutel om en stak die by zich.
Ik verwachtte wel, dat u een be
zoek zoudt komen brengen, toen ik u
in de eetzaal zag, zei ze koel en afge
meten: U hebt me natuurlijk dadelijk
herkend. Ik had ook niet verwacht, dat
ik iemand als u om de tuin zou leiden.
U heeft mij dus in de eetzaal ge
zien?
Ja, natuurlijk, antwArd^eze ach-
teloos: maar i(k liet d-at ^ie
Clyde keek haar voi bewondering
aan. Telkens weer vond hy ni din
gen in haar te bewonderen. Maar eyen
later keek hij met gefronst voorhoofd
naar de gesloten deur.
Waarom hebt u die deur ges oten
vroeg hij.
In plaats van antwoord te geven, liep
ze naar de huistelefoon en enkele
woorden, doch zo zacht, dat Ciyae ze
niet kon verstaan. Hij staarde haar ver
bluft aan, toen ze zich naar hem om
wendde en hem strak aankeek.
Geef u mij de sleutel, alstublieft,
zei hij op gestrenge toon.
Ze deed een paar passen achteruit en
hij kwam haar achterna en greep haar
arm beet om de sleutel te bemachtigen.
Met een handige beweging rukte ze
haar arm los en ging nog verder achter
uit. Hij zag, dat ze beefde en doodsbleek
werd. Haar oigen schenen van inwendig
vuur te gloeien.
U moet me niets kwalijk nemen
van wat iik doe, zei ze met gebroken
stem: Ik weet, dat ik mijn leven aan u
te danken heb. Toe, denkt u niet, dat
ik ondankbaar ben. Ik kan er gewoon
weg niets aan doen. Mettertijd zult u
bet wel begrijpen.
Wat begrijpen?
Ze keek hem lang en verbaasd aan.
Ik begryp eigenlijk niet, hoe u me
hier gevonden hebt, zei ze peinzend en
weer voer haar een rilling door de le
den. Clyde wist niet, hoe hij het met
haar had. Hij zag, dat ze op was van
de zenuwen en daardoor voelde hij zich
des te meer verlegen en in de war.
Kom, doet u die deur nu dadelijk
open, beval hij 20 streng mogelijk:
Daarna kunnen we bepraten, wat
Hij brak de zin af- Er werd heftig
aan de deur geklopt. Hij begon vaag
haar bedoeling te begrijpen, toen hij
haar de sleutel in bet slot zag steken.
Een moment keek hij met een ironisch
glimlachje naar het raam. Daarna haal
de hij zijn schouders op en sloeg de ar
men over elkaar.
De deur ging open en een keurige,
gezette man trad binnen. Hij keek Clyde
bevreemd aan, als was hij verrast hem
daar te zien; daarna richtte hij zijn blik
op het meisje, wachtend op een verkla
ring.
U hebt me geroepen, juffrouw
Brown? Ik ben de gérant. Toch geen
onaangenaamheden, naar ik hoop
Hij wierp een diep afkeurende blik op
Clyde, die beteuterd keek, toen juf
frouw' Marsh beschuldigend op hem
wees.
Ik was in de badkamer, zei ze ver
ontwaardigd; Toen ik eruit kwam, trof
ik deze persoon hier aan. Ik veronder
stel, dat hij een insluiper is. Ik heb de
deur gesloten, zodat hij niet weg kon,
voordat er iemand kwam. Ik verzoek u,
hem terstond te fouilleren.
Hoewel de handige uitvlucht hem ver
raste moest Clyde toch even glimlachen
omdat het zo naïef was. Hij kon niet
begrijpen, hoe het meisje een dergelijke
houding zou kunnen volhouden. De in
houd van zijn zakken en een paar woor
den om de zaak uit te leggen, zouden
spoedig tonen, dat het slechts een truc
van haar was.
Wat hebt u daarop te zeggen,
vroeg de gérant met een blik vol er
gernis op Clyde. Ongetwijfeld was hij
bezorgd voor de goede naam van zijn
hotel, dat voornamelijk door gegoede
gasten en automobilisten bezocht werd.
Ik kan niet 'anders zeggen, dan
dat die dame een vergissing begaat,
verklaarde Clyde rustig.
Wat deed u dan hier in haar ka
mer?
Clyde aarzelde met zijn antwoord.
Het voor de hand liggende antwoord,
dat hij de deur open gevonden had en
naar binnen gegaan was, zou niet af
doende zijn. Doch hij kon evenmin tot
in bijzonderheden afdalen. Hij wierp
juffrouw Marsh een verwijtende blik
toe, doch zij hield haar gelaat afge
wend. Het geval was voor haar veel be
zwaarlijker dan voor hem. De gérant
scheen uit Clyde's stilzwegen zijn eigen
gevolgtrekkingen te maken. Hij stapte
naar de telefoon en belde meteen de
plaatselijke politie op. Na een kort ge
sprek hing hy de hoorn op en bromde
iets over de goede naam van z$jn hotel.
Zwijgend bleven ze wachten. Juffrouw
Marsh deed haar best, zo hooghartig te
kijken als ze maar kon. Clyde draaide
zijn duimen rond.
Eindelijk werd de deur geopend. Met
veel gewichtigheid stapte een man met
een buitengewoon lange hals de kamer
binnen. De gérant gaf een korte ver
klaring, waaraan hij het verzoek toe
voegde, dat de goede naam van zijn
hotel zo min mogelijk in opspraak zou
worden gebracht. De ambtenaar keek
Clyde minachtend aan, doch deze glim
lachte. Het grapje zou spoedig afgelo
pen zijn. Hij voelde bijna medelijden
met juffrouw Marsh. Hy vond, dat haar
prachtige toneelspel wel een dramati
scher climax verdiend had.
Handen omhoog, beval de beambte,
met een zakelijk gezicht naderbij ko
mend en Clyde stak gehoorzaam zijn
haaiden omhoog. Zijn zakken werden een
voor een doorzocht en de voering bin
nenste buiten gekeerd. Plotseling ont
snapte een kreet van verbazing aan de
lippen van de beambte. Clyde staarde
verbijsterd naar het voorwerp in diens
hand. Het was een damesbeursje.
Is dit uw eigendom, dame?, vroeg
hij aan juffrouw Marsh.
Juffrouw Marsh bekeek het, scheen
het te herkennen en knikte van ja.
Ja, dat is van mij, verklaarde ze:
Het lag op mijn kaptafel, toen ik naar
de badkamer ging.
(Wordt vervolgd).
Het s.s. „Nieuw Holland" met 830
repatriërenden aan boord wordt Zater
dag in de loop van de ochtend te
IJmuidcn verwacht. De debarkatie zal
om 14.00 uur te Amsterdam plaats
vinden.
De Bossche rechtbank heeft Donder
dag de zaak behandeld tegen een mon
teur te Eindhoven, die terecht stond
terzake van het feit, dat hij een 12-
jarige knaap uit Nuenen, na hem aan
handen en voeten te hebben gebonden,
in het Eindhovens kanaal had gewor
pen. Wonder boven wonder bracht de
jongen het leven er af en toen hij
trachtte te ontsnappen, schopte verd.
hem in het gezicht.
De officier van justitie noemde deze
uitzonderlijke zaak „misdadigheid in
topvorm" en eiste 3 jaar gevangenis
straf waarna ter beschikkingstelling
van de regering.
Zondag 28 September wordt een zeld
zaam feest gevierd in het Moederhuis
van de Zusters Franciscanessen te
Veghel. Moeder Emiliana (Van den
Bergh), Overste in de afd. kweekschool
aldaar en haar heerbroer Pater Richar-
dus van de Orde der Capucijnen, woon
achtig in Tilburg, vieren die dag in te
genwoordigheid van hun familie het
gouden kloosterfeest. Beiden hebben in
hun Orde en Congregatie een prachtige
staat van verdiensten verworven.
