De beschuldigingen tegen baron
Van Harinxma
€en Iteötgeörijenfe
EM
ai
Prijzen Akkerbouwproducten
Verbluffend werkersélan bij
de Deliplanter
Het niet-zenden van pakketten
door het Ned. Rode Kruis
ssr-L s 8d,™ht
Geldzendingen-Engelandvaarders in
Spaans kamp
KANS OP EEN BELGISCHE FILM
INDUSTRIE
levensstandaard baart
chter zorgen
De nieuwe
Uit de sportwereld
PHILIPS
voorhem"
Sumatra's Oostkust
WOENSDAG 17 DECEMBER 1947
PAGINA 2
Als'n kou U overval h
SLACHTVEEMARKTEN
Kerstweek en Nieuwjaarsweek
NEDERLANDERS EMIGREREN
NAAR ZUID-AFRIKA
Voor de filmcamera
HITLER ALS BEUL
STAATSLOTERIJ
Weinig verandering
„NEGEN HEIT DE KLOK"
Maar alles was niet wel
TJbkeroep van L T.B. vraagt
rechtvaardige beloning
het standpunt gesteld.
onze prodi
gen datge
van het L.
ut
Protest tegen het i apport der
Commissie-Vorrink
Zes voormalige leden van het dage
lijks bestuur van het Ned. Bode Krul.
hebben een protest opgesteld tegen het
rapport van de commissie-Vorrink in
zake het verstrekken van pakketten
door het Ned. Bode Kruis aan Neder
landse politieke gevangenen.
t
DE RONDE VAN NEDERLAND
Wielerwedstrijd over 1700 k.m.
in 8 etappes
GARE GRADUS ONTTREKT ZICH AAN EEN RAZZIA
modern sportpark in
i DEN BOSCH
De derde aanklacht tegen de heer Van Harinxma betreft het ontvangen
van geregelde remises uit bezet Nederland en wellicht in verbanr
daarmee verdachte manipulaties met deviezen. Dat deze remises \ari
Duitse zijde werden toegestaan om het verblijf van de he6r an
Harinxma te Lissabon te bevorderen, omdat zijn lijdelijke hout mg e
vijand wel paste, acht de commissie weinig aannemelijk.
Portugese autoriteiten was voorge-
schrcvGn".
De heer Van Harinxma verklaarde:
Af én toe kwam ik er zelf". Mis
schien had de frequentie van de be
zoeken van de heer Van Harinxma iets
groter kunnen zijn dan „af en toe";
dit valt achteraf lactig te beoordelen.
De heer Van Pallandt meent, dat de
heer Van Harinxma voor „deze bij uit
stek humanitaire taak" „de persoon
lijke belangstejling ontbrak". Minister
Van Boeyen heeft ook geopperd, of
niet „goede voorlichting en sobere ver
strekking van inlichtingen" „veel goed
gedaan hebben" zoü; hij vervolgt: „men
liet de mensen zeer aan zichzelf over.
Deze toestand kan men zich gemak
kelijk voorstellen, als men veertig
mensen gesproken heeft". Van de
Ned. kolonie te Lissabon heeft wel
licht de heer Van Harinxma ook een
te geringe steun gekregen.
Het rapport voegt hieraan toe:
Steeds meer is bij de Commissie de
vraag gerezen, of hier niet een wonde-
plek wordt aangeraakt. De heer Van
Harinxma was een diplomaat, dooi
aanleg en levensloop niet in de eerste
plaats geroepen tot humanitair werk
Wellicht zou een enkel hartelijk gebaai,
een enkel geduldig en begrijpend aan
horen meer veel ten goede hebben uit
gewerkt. Dat hier inderdaad een te
kort is geweest, kan de Commissie niet
beweren; nochtans kan zij ook de vrees,
dat het erg geweest is, niet geheel van
zich afzetten. In elk geval en dit
dunkt haar van meer belang heeft
zij de stellige indruk gekregen, dat
het beleid inzake de verzorging zelf te
Praia das Maqaes alleszins bevredigend
genoemd moet borden.
De Duitsers zouden hebben gemeend
met het doorlaten van 200 per maand
te bewerken, dat de heer Van Harinx
ma te Lissabon blief, hetgeen overi
gens niet eens alleen van hemzelf af
hing! Trouwens al zouden zij dit heb
ben gemeend, wat dan nog? Beden
kelijk zou het alleen zijn geworden, als
de heer Van Harinxma zich in zijn
doen en laten ten ongunste door de
Duitse handelwijze had lat^n beïnvloe
den; en hiervan is niets gebleken.
De heer Van Harinxma, onder
vraagd, heeft over de zaak zelf ver
klaard, dat zijn vrouw sinds de herfst
van 1940 geregeld 200 per maand
kreeg toegezonden van Van Ranzow'o
Bank te Arnhem, zonder dat één van
hen beiden hiertoe enige opdracht had
verstrekt; deze geldzendingen zijn
destijds bewerkstelligd buiten hun toe
doen door mevrouw Van Harinxma s
rentmeester, die vernomen had, dat
zn zich ln Portugal bevond. Het goid
werd in Lissabon op normale wijze
opgenomen, zonder dat er iets bijzon
ders behoefde te worden gedaan. Dit
heeft ongeveer een tot anderhalf ja
geduurd. Er kwam toen een brief van
Van Ranzow's Bank, dat de geldzen
dingen slechts voortgang konden vin
den als mevr. Van Harinxma een vu-
klaring overlegde van de Duitse ge
zant te Lissabon, dat de bedragen no-
die waren voor levensonderhoud.
Mevr. Van Harinxma heeft h'eraaa
geen gevolg gegeven en van toen af
aan niets meer gekregen. De heel
Van Harinxma heeft hieraan toege
voegd, dat hij in de handelwijze van
zijn echtgenote geen enkel bezwaa.
zag en zelfs eerder een voordeel om
dat zij de Duitsers deviezen kostte, cn
voorts, dat zijn vrouw niet de enige
was, die aldus uit Nederland geld
kreeg.
Kamp „Praia das Maqaes"
Over de verzorging der Engeland
vaarders in het kamp „Praia das Ma
qaes" schrijft het rapport:
De getuige "Tan Boeyen (min. van
Binnenl. Zaken in de Londenregering
(Red.) vond het „zeer behoorlijk ge
organiseerd" met „een uitsteken
de huisvesting"; het „voldeed aan re
delijke eisen" en hij had er „geen cri-
tiek op". Hij bezocht het twee keu
en sprak met de- mensen; er waren
wel klachten, maar niet van enige be
tekenis en zij waren „stuk voor stus
ongegrond!'. De getuige Van der
Woude vond het ,een vacantiekolonle,
waar de toestand goeu was; de bewo
ners waren tevreden, behoudens een
enkeling, die het onmogelijke wilde".
De heer Van Pallandt, die zelf schrijft,
dat hij, al heeft hij nooit de vader
landsliefde van de heer Van Harinxma
of diens loyaliteit aan de Ned. rege
ring te Londen in twijfel getrokken en
al beschouwt hij hem als een bekwaam
diplomatiek ambtenaar, weinig bewon
dering heeft voor zijn werk van vluch
telingencommissaris, geeft toe, dat hjj
„met grote moeilijkheden te kampen"
heeft gehad en trkent dat hij „veel
deelswijze goed werk verricht heeft"
„De Ned. uitgewekenen ln Portugal",
zo bericht hij, „hebben het/ naar om-
i standigheden goed gehad en over het
algemeen niet slechter dan uitgeweke
nen van andere bezette landen. Dat
veel geklaagd werd, kan voor gen be
langrijk deel geweten worden aan he;
karakter en de gemoedstoestand van
vale vluchtelingen; bovendien werd
de heer Van Harinxma wel eens een
maatregel verweten, waaraan hij niets
kon doen, omdat deze hem door de
Ten aanzien van de spionnage-zaak
met betrekking tot een zekere Van dei
Woude, tegen wie ernstige vermoedens
van spionnage ten voordele van de
Duitsers zouden hebben bestaan, komt
het rapport tot de conclusie, dat er van
een „culpa in eligendo" geen sprake is,
omdat deze Van der Woude, voordat
de heer Van Harinxma hem in dienst
nam, reeds bij een andere Nederlandss
instantie had gewerkt en wat de be
vreesde tegenwerking van de heer Van
Harinxma in deze zaak betreft, zegt
het rsfpport:
De heer Van Harinxma heeft het
onderzoek niet tegengewerkt, doch er
aan medegewerkt, dat het plaats kon
vinden. De heer Van der Woude is
naar Engeland gegaan, is daar gevan
gen genomen en gehouden tot het ein
de van de oorlog, vervolgens overge
bracht naar Nederland en daar ontsla
gen van rechtsvervolging. Dat de heer
Van Harinxma invloed op het in Ne
derland gevolgde ontslag van rechts
vervolging zou hebben uitgeoefend, is
uit niets gebleken en reeds op zich
zelf onwaarschijnlijk. De vervolgende
instantie zelf heeft het bij navraag
ontkend.
De klacht van het persoonlijk wel
geren van hulp aan Engelandvaarders
heeft de Commissie ter zijde gelegd,
omdat het haar onmogelijk was de
schuld van baron Van Harinxma in
dezen vast te stellen of zonder meer tt
poneren. Zijn bureau werkte met veel
ijver aan het vinden van scheeps-
ruimte en het verkrijgen van visa. Ook
soortgelijke commissariaten van ande
re landen hadden met dezelfde moei
lijkheden te kampen.
in
.aar
K.oop voor
een „FHilbii-lVF
1>.V - «en iaiit3
het hart van iedere
rnan. Dat herinnen hem
iedere morgen weer
opnieuw aan T
F.leclrisch dróogicheerapparap
N.V. PHILIPS' VEkKOOP-MI! V. NEDFRLAND. EtóOHOVfcw
Doo5'-6 cachets 3Qct
Gedurende de Kerstweek zullen op de
markten, welke te Gorinchem op Maan
dag 22, te Rotterdam op Dinsdag 23 en
te Middelharnis, Delft, Gouda en Lei
den op Woensdag 24 December zullen
worden gehouden, uitsluitend nuchtere
kalveren kunnen worden geleverd, dus
geen groot slachtvee en geen schapen.
Gedurende de Nieuwjaars week zullen
op de markten, welke te Gorinchem,
Middelharnis, Delft en Gouda (de mark
ten te Delft en Gouda sluiten resp. om
11 en 12 uur) op Maandag 29 December,
te Rotterdam op Dinsdag 30 December
en te Leiden op Vrijdag 2 Januari zul
len worden gehouden, normaal alle soor
ten slachtvee kunnen worden geleverd,
terwijl op de mafkten te Delft en Gouda
op Woensdag 31 December uitsluitend
nuchtere kalveren kunnen worden ge
leverd.
De markten van Woerden op 24 en 31
December en van Middelharnis op 31
December komen te vervallen.
Het geheel gerestaureerde m.s.
„Sibajak" van de Kon. Rott. Lloyd,
komt Vrijdag a.s. weer in de vaart. De
regering heeft het schip gecharterd,
teneinde 150 emigranten met hun ge
zinnen, in totaal 700 personen, naar
Zuid-Afrika te brengen. Het ®on alien
geschoolde arbeiders, o.w. 43 bouwvak
arbeiders, 10 landbouwarbeiders en zu
automonteurs.
Verder gaat een aantal mensen mee
voor gezinshereniging.
Un. Press meldt uit München: In ker
kelijke kringen in Beieren is men er
weinig over gesticht, dat het gezicht van
Hitier dagelijks door de kerkramen de
St. Martins kathedraal van Landshut
binnenkijkt.
In de Noordelijke muur van de kerx
bevinden zich vijf gebrandschilderde ra
men in vier waarvan Hitler, Go™8
Göbbels verschijnen bij de marteldood
van St. Castulus. Hitler af
in het bovenste paneel staat Hitler a
ge beeld als beul van St. Castulus ter
wijl Goring en Göbbels staan afgebeeld
als helpers, die de heilige naar de pijn
bank brengen. Hitler is volledig afge
beeld met snorretje en S.S.-laarzen. Het
paneel werd in 1946 vervaardigd door de
kunstenaar Max Lacher.
De Beierse minister van opvoeding zei
,t de Aartsbisschop van München
zich in verbinding heeft gesteld met de
militaire regering om de koppen van
deze personen gewijzigd te krijgen. In
kringen van de aartsbisschop werd zelfs
gezegd, dat het raam verwijderd zal
worden. De kerkelijke autoriteiten be
weren, dat deze voorstelling nazi-propa-
ganda is. De kunstenaar Lacher echter,
die wegens zijn anti-Hitier activiteit
door de Gestapo was ter dood veroor
deeld verklaart, dat. hij niet Hitier ge
schilderd heeft doch de beul de trekken
van de navolgers van Hitier beeft gege
ven. met andere woorden hij hééft van
de navolgers van Hjtler een karikatuur
willen geven.
Trekking van 17 Dec. Prijs van 1500
no 8376; ƒ1000 nos. 3560, 7143, 16119;
ƒ400 nos. 1177, 1841; ƒ200 nos. 2821,
6780, 17777, 19037, 19472; ƒ100 nos.
1101, 7576, 10096, 13113, 14485, 16729,
17448 en 18194.
w eerberichtj
I Weerverwachting medegedeeld j
door het K. N. M. I. te De Bilt gel-
dig tot Donderdagavond:
1 Zwaar bewolkt met enkele opkla-
j ringen en plaatselijk enige regen;
tijdelijk wat toenemende en Noorde-
lijke wind; voornamelijk in het Oos-
2 ten van het land iets koudere nacht
met hier en daar nevel- en mistban-
ken; overigens weinig verandering
van temperatuur.
18 Dec.: Zon op 8.44 uur, onder j
I 16.29 uur; maan op 12.41 uur,
onder 22.16 uur.
De Belgische cineast Henri Storck
heeft enige tijd geleden in het week
blad „Volonté" een artikel gewild aan
de toekomstmogelijkheden voor een
geregelde productie van speelfilms in
België.
Aangezien de omstandigheden in Bel
gië, wat betreft een filmproductie, niet
zo heel veel verschillen van die in Ne
derland (hoewel de situatie voor Bel
gië wellicht iets gunstiger is) Hikt het
ons niet ondienstig enige aandacht te
besteden aan het betoog van Henri
Storck.
Allereerst stelt hij vast, dat iedere
nieuwe generatie het aantal filmliefheb
bers doet toenemen. Over het algemeen
kan men met deze stelling eens zijn, hoe
wel de- voorafgaande generaties haar be
langstelling voor de film niet hun hele
leven lang in gelijke mate behouden. Het
zijn vooral de jongeren, die de bioscoop
bezoeken. Zijn ze eenmaal gehuwd, dan
vermindert gemeenlijk hun bioscoopbe
zoek. Deze verminderde belangstelling
wordt echter ruimschoots gedekt en
zelfs overtroffen door nieuwe contingen
ten jongeren..
Maar niet alleen groeit, volgens Storck,
de belangstelling voor de film in het al
gemeen, doch vooral voor de betere film,
welke de rolprent van mindere kwaliteit
geleidelijk verdringt en het publiek
haast ongemerkt meevoert naar een ho
ger niveau.
In hoeverre, aldus vraagt Henri Storck
zich vervolgens af, beantwoordt de we
reldfilmproductie nu aan de toenemende
behoefte?
Hollywood beleeft een crisis. De Franse
productie worstelt met tal van proble
men, vooral met verouderd studiomate
riaal, terwijl zo goed als niets wordt ge
daan om het vraagstuk van de kleuren
film op te lossen. In dat opzicht is Enge
land e rveel gunstiger aan toe. De concen
tratie van kapitaal heeft daar een ultra
moderne inrichting van de studio s mo
gelijk gemaakt, terwijl een monopolie
figuur als J. Arthur Rank de filmers tot
nu toe een uitzonderlijke mate van vrij
heid laat geniet n.
Na een bondige samenvatting van de
resultaten van alle productiecentra komt
Storck vervolgens tot de conclusie, dat
er een tekort zal gaan ontstaan niet al
leen aan kwaliteitsfilms, maar ook en
zelfs vooral aan middelmatige films.
Er is dus nog plaats op de wereldmarkt
en waarom, vraagt Storck, zou deze
plaats niet kunnen worden ingenomen
door België?
België zal zich niet de luxe kunnen
oermitteren van de vervaardiging van
zuiver nationale films. Het zal interna
tionaal georiënteerde films moeten
draaien, die op de wereldmarkt ontbre
ken. films, waaraan Frankriik en Enge
land in de huidige om<*and!gh'-''en een
niipend tekort hebben. Er is dan ook
geen enkel bezwaar om dergelijke films
te nroduceren in samenwerking met de
P'-nducenion en clneosten van die landen.
Biedt België aanzienlijke voordelen
buitenlandse producenten, die
daar komen werken stabiele munt,
aanwezigheid van grondstoffen, politieke
gematigdheid en betrekkelijke cociale rust
ook voor de Belgische economie zou
de filmindustrie een belangrijke verrij
king betekenen. Zij brengt immers geen
gebruik mee van onmisbare nationale
grondstoffen (b.v. kolen), noch vergt zij
de aanvoer van ruw materiaal uit het
buitenlanc
Aanvankelijk zullen er buitenlanders
in België komen werken, die daar een
deel van hun salaris verteren, doch het
grootste deel in hun eigen land zullen
uitgeven. Doch rangezien er b.v. in En
geland juist gebrek aan filmtechnici en
artisten bestaat, zal men zoveel mogelijk
gebruik maken van Belgische krachten,
weliswaar nog weinig ervaren, maar die
deze ervaring kunnen verwerven in een
doorlopende productie van behoorlijk ni
veau onder leiding van mensen, die wèl
ervaring hebben. Op die manier zal de
artistieke en technische bekwaamheid In
België worden verhoogd en zal nieuwe
kracht worden gegeven aan het Belgische
culturele leven. t 0 t
In technisch opzicht heeft België bo
vendien een onverhoopte en buitenge
wone kans doordat een van de drie of
vier grote kleurfilmprocédé's, die op de
wereld bestaan, in België wordt gepro-
duceerd: Gev'acolor. Naast het Ameri-
kaanse Technicolor, het Duitse Agfaeolor
dat door de Russen is ingepaimd en het
Engelse Kodacolor zal het GeJa£°lo"\
systeem ongetwijfeld de be ang
van geheel film-producerend West-Eur
pa kunnen wekken. Honri
Uit een en ander concludeert Henri
Storck, dat het beslissende unT,Y00*.„
oprichting van een nationale fnmi
stifle in België thans is aangebroken..
De echtgenote van Emeric Pressburgeri
filmschriiver-prcdu n' -regisseur
vens helft van het beroemde Arcners'
duo Powell-Pressburger, die zeer
kort zrl beginnen met de u„
de film „Nine O'clock and Alls well
(Negen heit de klok en alles is we
zich verleden week Donderdagavond
naar de slaapkamer in haar woning aan
Redington-road in Hampstead. Het was
toen 8.41 uur.,
Toen zii de bovenste trede bereikte,
zag ze een hand langzaam om de hoek
van de slaapkamerdeur verschijnen, ge
volgd door een mannengelaat. Zodra de
indringer haar zag, sl°e8 hij de deur
dicht en draaide haar op slot. Het Oscar,
beeldje grijpend, dat haar man gekregen
heeft'voor zijn film ..49e Breedtegraad
snelde ze naar de slaapkamer, roepend:
„Wat moet 'at daar!"
Emeric Pressburger rende op haar ge
roep eveneens de trap op, slaagde er
niet snel genoeg in de deur te forceren,
vloog weer naar beneden en draalde
nummer 999. (Telefoonnummer van de
politie). Toen,hij na 11 minuten nog geen
gehoor had gékregen, sloeg hij ten einde
raad nuinmer 0- aan, waarop het nog eens
vier minuten duurde, eer hij met de po
litie was verbonden.
De inbreker was er inmiddels in ge
slaagd langs een 20 voet lange regenpijp
te ontsnappen. Een handtasje van me
vrouw Pressburger met een gouden poe
derdoos en enkele andere voorwerpen
tot een waarde van circa 600 gulden
bleken te zijn verdwenen.
De politie arriveerde precies twee mi
nuten na de telefonische oproep. En toen
zij door de voordeur naar binnen kwam,
sloeg de klok in de eetkamer negen uur!
Negen had de klok. maar alles was niet
wel!
De ervaring heeft geleerd, dat bomen,
heesters en bloemen, die verfilmd wor
den, vlug verwelken door de hitte van
de studiolampen. Technici van de Colum
bia-studio's hebben thans een middel uit
gedacht om de nlanten en bloemen langer
zelfs weken lang, goed te houden. Zij wor
den daartoe besproeid met een dunne
plastie-laag. Deze plastic-laag is kleur
loos en kan zowel bij de gewone als bij
kleurenfotografie worden gebruikt, omdat
de bloemen haar oorspronkelijke kleur
behouden. Kunstbloemen zien er op ge
kleurde films niet als echte bloemen uit
en worden daarom nooit gebruikt.
In het begin an 't volgend jaar wordt
de Amerikaans* filmster Danny Kaye in
Londen verwacht. Andere Hollywoodse
sterren, die een bezoek aan Londen zul
len brengen z'n Mickey Rooney en de ko
mieken Abbott en Costello. Zij zullen
salarissen ontvangen, waarvan de best
betaalde sterren slechts durven dromen.
Er was een bedrag van circa 4000 pond
per week nodig, om ze Van Hollywood
en New York weg te lokken!
„Ik kan er nog maar steeds niet aan
wennen niet te worden betaald voor niets
doen". Scenarioschrijver in Hollywood,
die tengevolge van een studio-reorgani
satie zonder werk was geraakt.
Dennis Price, de Engelse filmster, heeft
onlangs een bezoek gebracht aan de 86-
jarige Lord Byron te Nottinham om met
hem te spreken over het scenario voor
de film „The Bad Lord Byron".
De tegenwoordige lord Byron bekeek
de1 costuums, die Price als lord Byron in
de film zal dragen en merkte toen op:
..Erg mooi, maar George zou rich derge
lijke dure costuums nooit hebben kunnen
veroorloven".
Bij de vertoningen van Charles Chap
lin's film „Monsieur Verdoux" in de
twee Engelse bioscopen zijn gemiddeld 60
van de 100 plaatsen bezet, hetgeen méér
is dan in New York.
1 i U„rn oVl ton trtf AU TC
de
In de heden te Haarlem gehouden
vergadering van de vakgroep-Akker
bouwers der Ia. T. B. heeft de voor
zitter do heer H. A. Geisen een redo
uitgesproken, waarin hij o.a. de pry
zen van de akkerbouwproducten be
handelde.
aldus spr., steeds op
voor
gen datgene, ^^^ns" toekomt
van het L. E. I. voor s ndere sector
e uitkomst e® blj de v
Akker-
In dit protest wordt de mening uitge
sproken. dat de eenzijdige samenstelling
van de commissie-Vorrink tot gevolg
van de commissie
heeft gehad, dat de conclusies
lichtvaardig en be
van. het
i
rapport eenzijdig,
vooroordeeld zijn.
De commissie, die het voormalig hoofd
bestuur beschuldigt, is voorts m gebre
gebleven dit hoofdbestuur zelf te hore
Verder wordt er in het protest op ge
wezen, dat het voormalig hoofdbestuur
zich nooit formalistisch heeft gehouden
aan de Conventie van Genève en haar
zorg ook tot politieke gevangenen heeft
uitgestrekt. Van December 1940 af heeft
het hoofdbestuur de politieke gevange
nen in gevangenkampen en gevangenis
sen geregeld van voedingsmiddelen voor
zien en ook werden onder invloed en
drang van het Rode Kruis de hygiëni
sche toestanden en de medische verzor
ging aldaar belangrijk verbeterd. Het
hoofdbestuur richtte o.a. het z.g. Vught-
comité op. Naar Frankrijk werden am
bulances gezonden om zieke en gestrande
Nederlanders naar het vaderland terug
te brengen.
Twee Rode-Kruiscorrespondentie-
bureaux werden opgericht om de adres
sen te verzamelen van Nederlanders, mi
litaire en civiele van de koopvaardij'
vloot in het buitenland, benevens een in
formatiebureau dat inlichtingen bijeen
bracht voor familieleden van politieke
gevangenen en voor hun belangen zorg
de,
Daarbii had het hoofdbestuur de groot
ste moeiliikheden te overwinnen van de
zijde der Duitse autoriteiten, die zich be
riepen op de Conventie van Genève om
te verbieden dat het Rode Kruis zich
bemoeide met de politieke gevangenen
Gedurende 1940. '41 en '42 trachtte het
Ned. Rode Kruis aan politieke gevange
nen in Duitse concentratiekampen pak
ketten van familieleden en kennissen te
zenden. Bovendien zfln door het Necj
Rode Kruis een aantal nroefpakketten
verzonden, die door de Duitsers werden
geretourneerd. Van December 1942 af
verboden de Duitsers op de meest rigou-
reuze wijze de verzending van Rore
Kruispakketten aan politieke gevange
nen en dreigden zelfs de pakkettenver-
zending aan onze krijgsgevangenen te
zullen stopzetten, hetgeen ook meermalen
is geschied.
Door de bemiddeling in te roepen van
gedelegeerden van het Internationale
Rode Kruis te Genève, die af en toe >ns
land bezochten, werd getracht nog zoveel
mogelijk voor de politieke gevangenen
te doen en ook andere middelen werden
te' baat genomen. Slechts kleine hoèveel-
heden pakketten konden op die wijze de
politieke gevangenen bereiken.
De Duitsers stelden zich ten doel zo
veel mogelijk de Nederlanders en liefst
de besten, te vernietigen en hebben
daarbij het middel van het verhinderen
van Rode-Kruispakkfftenzendingen te
baat genomen.
Uit de archieven van Rauter, Wimmer,
Bene, Reuter en anderen is gebleken, dat
de houding en het streven van de secre
taris-generaal van het Ned. Rode Kruis
hen zozeer hinderden, dat zij hem wilden
afzetten. In Juli 1944 gelukte het hun
hiervoor een reden te vinden, waarna
hij benevens de ondervoorzitter en ande
re bestuursleden werden ontslagen.
De illegalen hebben nooit een poging
in het werk gesteld om hun vroegere
vrienden, de politieke gevangenen m
Duitsland te helpen en voor dit doel heb
ben zij zich ook nooit met het Rode
Kruis in verbinding gesteld.
De beschuldiging van de commissie-
Vorrink, dat duizenden Nederlanders
tengevolge van het nietontvangen van
levensmiddelenpakketten uit Nederland,
waaruit trouwens zeer weinig levensmid
delen te zenden waren, zijn omgekomen,
is niet bewezen, zij is tendentieus, zo niet
erger, menen de leden van het voorma
hoofdbestuur van het Ned. Rode
Ze zijn terug op de Oostkust,
Ze kwamen achter het leger aan en toen ze eindelijk na meer dan
vier jaren, na hun internering, na het Europees veriof, na het her
nieuwde lange wachten in Medan, weer de smalle overwoekerde
wegen tussen de vroegere tabaksvelden opliepen, toen ze opnieuw
de geheimzinnige stilte op de rubbe.rkebons hoorden sujzen toen
ze de verwaarloosde theetuinen doorliepen, toen zijn al deze
harde en in de oorlog nog harder geworden mannen, deze planters,
een ogenblik stil geworden.
Hie>r hadden zij gewerkt.
Hier lagen hun beste jaren.
Zij zagen de verwaarlozing, de geblakerde puinhopen van een thee
fabriek, de zwarte open plek, waar vroeger hun administrateurs-
woning stond, zij liepen langs gerooide theeplantages, hier en daar
stonden lange rijen rubberbomen, geringd door de extremisten,
langzaam te verdorren in de zon. Zij ontdekten 'steeds weer nieuwe
schade en nog elke dag, weken, maahden lang zouden zij dingen
missen, die zij vroeger als onmisbaar beschouwden.
Maar dit alles was zeer onbelangrijk nn ze eindelijk konden gaan
werken.
lig
Kruis, die de beschuldigingen, welke aan
hun,- adres ln het rapport der commissie
Vorrink worden geuit, afwijzen en ver
zoeken de conclusie te herzien of anders
hun protest in het rapport op te nemen
De zes leden van het voormalig hoofd'
bestuür van het Ned. Rode Kruis ver
klaarden ons nog, dat het tegenwoordige
dagelijks bestuur van het Ned. Rode
Kruis hen gemachtigd heeft mede te de
len. dat het geen mening heeft uitgespro
ken ever het rapport-Vorrink en dat de
publicatie er van niet be*<skmt. dat het
dagelijks bestuur zich met de conclusies
1 van het rapport verenigt.
Ik schrijf geen apologie van de planter.
Ze zijn thans onbereikbaar voor de rose
en rode politieke flagellanten en boven
dien zijn er anderen die hen verdedigen!
De jarenlang door hen „onderdrukte" en
„geknechte" koeliebevolking heeft hun
een ontvangst bereid, waaronder alle el
lende hunner internering, alle zorgen
daarna, alle onverdiende verguizingen in
Nederland plotseling verdwenen.
Zij waren terug.
De beste propaganda voor dit veel ver
smade koloniale systeem, dit plantersbe-
leid, heeft Japan en daarna de republiek
gegeven. Grote volwassen kerels, die zelf
in de kampen het nodige hadden mee
gemaakt, stonden met tranen in de ogen,
toen ze zagen, wat er van deze voor de
oorlog goed geklede, goed gevoede en
regelmatig onder medische controle staan
de Indonesische werkersbevolking over
was.
Misschien gelooft U dit niet. U glim
lacht sceptisch om deze „propaganda".
Misschien echter heeft de stem van dr.
Mansoer. Indonesiër en een der voornaam
ste politieke figuren op de Oostkust, meer
autoriteit. „Met uitzondering van degenen
die voor de oorlog slecht voor hun mensen
-waren, .moeten alle planters hier zeker
terugkomen. De planter was in het alge
meen zeer geliefd bij de bevolking
Ze zijn begonnen en op het meer dan
15.000 vierkante km. beslaande cultuur
gebied zitten opnieuw de planters. Zij
hebben het niet gemakkelijk, maar vooral
onder de ouderen is er een enorm élan,
wat b.v. op Java - waar de verhoudingen
echter veel moeilijker liggen - nog groten
deels ontbreekt.
Er wordt op Sumatra's Oostkust gewerkt
onder omstandigheden, waavan men voor
de oorlog eenvoudig nooit had durven
dromen. Administrateurs, die in volkomen
kale, zeer verwaarloosde en half leeg ge
plunderde woningen huizen, temidden van
een allerschamelst meubilair; anderen
nauwelUki gelukkiger, beschikken nog
wel over een in vrij goede staat zijnde
woning, maar moeten alle schuren en alle
koeliewoningen laten herbouwen, terwijl
ze met een enorm tekort aan werkkrach
ten zitten en terwijl bovendien degenen,
die achtergebleven zijn, door de slechte
gezondheidstoestand, waarin zij verkeren
en de algehele verwaarlozing lang niet
tot hun vooroorlogse werkcapaciteit in
staat zijn.
Er is een rubberonderneming, waar alle
Nederlandse employees, van hoog tot laag,
wonen in de nog intact zijnde fabriek, die
overdag gloeiend heat is met de tropen
zon op het plaatijzeren dak, terwijl ze
's nachts in delatexbakken slapen.
Bovendien werken sommige planters
ln de randgebieden nog steeds met een
angstige blik over de nabije demarcatie
lijn, hoewel er gelukkig tot nu toe geen
ongelukken zoals op Java zijn voorge
komen, en ik meer naar binnen al de
opmerking hoorde. „We zijn al weer lang
vergeten, dat we de eerste maand nog met
een revolver op zak liepen
Elk schip brengt in Belawan nieuwe
Vrouwen en kinderen uit Nederland en
bijna dagelijks worden gebieden vrijge
geven, waarheen ook de vrouwen haar
man kunnen volgen. Waarschijnlijk oefent
deze aanwezigheid van een vrouw op de
onderneming een groter pacificerende
werking uit dan honderd geweren der
ondernemingswachten.
Verhoudingsgewijs is er overigens °P
zo'n onderneming met een zo groot aan
tal Indonesische werkkrachten nog steeo
minder politie dan bijv. bijJat
De koelies voelen zich veiliger,
het zelfs voor een vrouw van de adtt»
strateur veilig schijnt te zijn. nd
Dit alles is zonder meer verljfJl(ftfsch
Zo er ergens in dit vernielde en cna vQOr
verwaarloosde Indonesië factoren
een snelle wederopbouw aanwez 1
dan wel hier op deze ook voor
ongemeen belangrijke Oostkust.
Maar de planter, de Europas6
nemer, heeft zorgen.
Hij néémt alles; slechte
primitieve omstandigheden,
uit zwoegen en improvise ,'jjgheid.
nog het risico voor'eigen
Hij kan weer werken t er de e
anders verlangd Hij wist, zijn; all
jaren geen winst te haleh d h
van één ding ^„^menbegon.
de nieuwe .le^e"ss^fshoudboekje aan het
zou zijn, dat hun huis net
eind van de maand
I. VOOI
nst .in
renbedr
houderij nog mbidet weUicht Qok mgde
^0UW'Jrotere droogte-invloed. dan
d00r niet weg, dat het billijk ls
ree*vLn vragen en te eisen een recht
te blqv bei0ning, ook ten opzichte
vaardige bevolkingsgroepen. Men
Van otp hierbij ook niet de zeer moei-
rïffactor bij de akkerbouw, n.l. het
oonvraagstuk. Enerzijds de drang (van
nvprheidsWege mm of hleer gestimu-
paar meerdere en betere mecha-
werk-
behuizing,
dag in dag
desnoods
saldo zou tonen,
percentage van
maar dat het grootste
percentage ^"Af^ifee^^oo^Deli"6™»»*
(en dit geldt niet alteen tdekk.Deh
ook op Java doet.1r öii<'f,.maanri n
neer het te laat voor een
tekort zou komen
De man, die nu onder de moeilijkste
omstandigheden weer po ersarbeid moet
verrichten,
tempo en
de man, me zwoegt in een
temDO en onder bestaansvoorwaarden,
die zodanig geminimaliseerd zijn dat hij
dichter tegen de kampongbevolking is
aangeleund dan tegen zijn vroegere voor
oorlogse sociaal economische niveau, deze
man moet daar maandelijks voor.... be
talen.
J. W. HOFWIJK
We hebben ons,
leerd)
steeds te blijven wachten, tot onze
zaden en aardappelen in de grond zit
ten. Het is mijn vaste overtuiging, dat
dit najaar' minder tarwe is uitgezaaid,
dan dit bij bekend geweest zijnde prij
zen, wel het geval zou zijn geweest, en
dit'zal wellicht een meer of minder
groot economise!! verlies betekenen voor
de Nederlandse volksvoeding. We kun-
nen dar. ook niets anders dan blijven
aandringen op vroegtijdige bekendma
king der Akkerbouwprijzen, dat zal de
boer meer zekerheid, maar ook meer
liefdeen vertrouwen geven voor zijn
werk en ongetwijfeld de voedselvoor
ziening ten goede komen.
nisatie. wat ons momenteel veel geld
kost, 6n naar ik meen een grotere dan
normate afschrijving zou veroorloven
lik denk hierbij aan de geweldig dure
aanschaf en de onvolmaaktheid van
sommige nieuwe machines), maar an
derzijds ook de feitelijke loonfactor, die
bij de berekening door het L. E. I.
wordt verwerkt met 64 ets. uurloon,
terwijl juist in ons gebied dit .uurloon
officieel veel hoger ligt en dit alleen
daarom al een belangrijk bedrag uit
maakt, vooral met inbegrip van dc
zoveel pet. sociale lasten. Ik heb hier
bij niet op het oog de*z.g. zwarte lo
nen, maar de officieel goedgekeurde.
Deze onvoldoende inschakeling van de
loonfactor blijft ee:i even grote onrecht
vaardigheid als he niet volledig door
berekenen van alle sociale lasten, ons
wettelijk op de bedrijven gelegd.
Speciaal ook voor de akkerbouw met
Zijn vele arbeidsloon per HA., geldt ae
moeilijkheid van de belastingadminist.ra
tie en inning door de werkgever, vooral
in het drukst van het seizoen wanneer
de boer druk is en met zijn hoofd vol
zorg voor de goede gang van zaken op
het bedrijf, drukt deze administratieve
rompslomp wel bijzonder zwaar. Het
moet ons dan ook wel verheugen dat
naast de vele bezwaren, die dienaan
gaande ter kennis van de Stichting zi n
gebracht en die aldaar ook volledig in
zijn volle zwaarte worden aangevoeld,
woordigers ln ter
Samenvattende, mogen we gerust
zeggen, dat we niet een rechtvaardige
beloning genieten, en hebben u«
naast de grieven van meer algemi ne
aard, ook nog wel onze speciale ak
kerbouw noden en wensen.
Wat de prijzenpolitiek betreft, het is
een verkeerdè politiek der Regering,
om met de vaststelling der prijzen maar
De voorbereidingen voor de „Ronde
van Nederland", die van 24 April t.m. 2
Mei 1948 zal worden gehouden, zijn reeds
zover gevórderd, dat de route in grote
lijnen kon worden Vastgesteld. De ronde,
gaat behoudens nadere goedkeuring
van het dep. van Waterstaat en Verkeer
over een afstand van 1700 km., ver
deeld over de volgende étappes:
Zaterdag 24 April, start te Amsterdam
en via de Zaanstreek .Alkmaar, afsluit
dijk, Sneek, Leeuwarden paar Gronin
gen.
Zondag 25 April: Groningen, Winscho
ten, Assen, Meppej, Zwolle, Almelo, Hen
gelo, Enschede.
Maandag 26 April: Enschedé, Zutphen,
Deventer, Apeldoorn, Voorthuizen, Bar-
neveld, Ede, Wageningen, Grebbeberg,
Rhenen, Veenendaal, De Klomp, Ede,
Arnhem, Nijmegen.
Dinsdag 27 April: Nijmegen, Veghel,
Helmond, Venlo, Sittard, Geleen, Maas
tricht.
Woensdag 28 April. Rustdag.
Donderdag 29 April: Maastricht, door
Zuid-Limburg over de Cauberg terug
naar Maastricht, Sittard, Roermond,
Eindhoven.
Vrijdag 30 April: Eindhoven, Den
Bosch, Tilburg, Breda. Bergen op Zoom,
Krabbedijke, per boot naar Ossemsse,
Terneuzen, Sas van Gent, Hulst.
Zaterdag 1 Mei: Hulst, Sas van Gent,
IJzendijke, Breskens met de boot naar
Vlissingen, Bergen op Zoom, Roozendaal,
Dordrecht, Schiedam, Rotterdam.
Zondag 2 Mei: Rotterdam, Den Haag,
Leiden, Hillegom, Haarlem, Heemstede,
Aalsmeer, Uithoorn, Hilversum B.ussum,
Weesp, Amsterdam.
Volgens deze route wordt ons land in
alle richtingen doorkruist. Door inscha
keling van het Zuid Limburgse heuvel
land, Cauberg en Grebbeberg krijgt de
ze internationale krachtmeting 'n bijzon
der interessant karakter.
Het Bossche gemeentebestuur ls
voornemens een groots, modern sport
park in te richten aan de Graafse weg.
Het complex, dat pl.m. 25 H.A. be
slaat, .sal een hoofdwedstrijdterrein
krijgen met daaromheen een motorrace
baan. Dit terrein .heeft een accomoda-
tie voor ongeveer 20.000 toeschouwera
en is overigens van alle gemakken
voorzien. Ten Oosten van dit enorme
veld ls een eenvoudig wedstrijdterrein
geprojecteerd met sintelbaan, tribune-
accomodatie, parkeerterrein en kleed
gelegenheid met clubgebouw, waarbij
tevens aansluit een complex van 4
voetbalvelden. Ten Westen van het
hoofdwedstrijdterrein zijn gedacht twee
school-speelvelden, met turn-, hockey-,
korfbal- en tennisvelden.
De kostenraming voor dit grootse
sportpark in het Bossche plan-Oost zal
1.331.000 belopen.
Ook in de uitbreidingsplannen West
en Zuid, die binnen afzienbare tijd hun
verwezenlijking krijgen, zijn sportvel
den geprojecteerd.
