Hoeveel krijgsgevangenen nog
EEN KNAPPE REGIE-FILM
Zeereis met de Dood
Intern. Rode Kruis bepleit vrijlating
Dr MEENK'S
Waarom de secretarissen-generaal
gehandhaafd bleven
PAGINA
ZATERDAG 10 JANUARI 1948
DE KOSTEN VAN DE OMROEP
„HET LEVEN VAN PRES.
ROOSEVELT"
SMOKKEL-INLIGHTIN GEN-
DIENST ONTDEKT
IN JULI HEILIGDOMS
VAART
PRIJSVRAAG VOOR KINDER
BOEK OVER KUNST
GENEESMIDDELEN
DEENSE DANSERS NAAR
ONS LAND
Sevss Inquart rapporteert aan
Hitier
„OCTOBER MAN"
Engelse filmmakers bewijzen
opnieuw bun superioriteit
CURSUS IN BABYTAAL
AANTREKKELIJKE
OMSTANDIGHEDEN
door Jerry Froscher
6)
millionnair bankroet
hiLdezejg°CRyyderi/^ P*ax vra
gen stellen De
(Wordt vervolgd)
(Van onze Geneefse correspondent).
Het Internationale Rode-Kruis-Comité heeft in een beroep op de
verschillende regeringen, die nog krijgsgevangenen onder hun gezag
hebben, hun vrijlating en terugzending naar hun vaderland bepleit H^t
feit, dat zich thans, twee-en-een-half jaar na de staking der vijandelijk
heden, nog bijna 800.000 Duitsers in krijgsgevangenschap in Europa
bevinden (400.000 in Frankrijk, 200.000 in Engeland, 80.000 in Zuid
slavië, 50.000 in Polen, 20.000 in de Franse bezettingszone van Duits
land, 8000 in TsjechoBlowakije), afgezien van de krijgsgevangenen in
Sovjet-Rusland, waaromtrent alle gegevens ontbreken, heeft h|t
Geneefse internationale comité tot het doen van dit beroep bewogen.
Eehalve op humanitaire gronden beioept
hel Internationale Rode Kruis Comité zich
o i de stelling, dat de krijgsgevanger
schap slechts één enkel doel heelt: te
verhint ren, dat de vijandelijke soldaten
opnieuw de wapenen zouden opnemen.
Van deze gedachte over het doei der
krijgsgevangenschap uitgaande, heeft net
internationale recht het beginsel genul-
digd, dat zo spoedig mogelijk na beëin
diging der vijandelijkheden de terugzen
ding der krijgsgevangenen behoort ge
organiseerd te worden.
Dit beginsel is tot uitdrukking ge
bracht in artikel 75 van het verdrag van
27 Juli 1929 over de behandeling dei
krijgsgevangenen. Dit artikel verklaait,
dat het wapenstilstandsverdrag in begin
sel bepalingen over de terugzending der
krijgsgevangenen behoort te bevatten C'i
dat, mocht zulks niet mogelijk zijn, daii
toch ,in ieder geval de terugzending
der krijgsgevangenen binnen de kortst
mogelijke termijn na het sluiten van de
vrede zal moeten volgen". Al is thans
nog geen vrede met Duitsland gesloten,
zodat naar de letterlijke tekst van art. 75
der conventie dit voorschrift nog niet
toepasselijk zou zijn, het Geneefse co
mité is desniettemin van oordeel, dat een
langer gevangen houden der soldaten,
2% jaar na de beëindiging der vijande
lijkheden, in strijd zou zijn met de geest
van art. 75 en met de oorspronkelijke
rechtvaardigingsgrond voor hun krijgsge
vangenschap.
Volgens het Internationale Rode
Kruis Comité worden de krijgsgevan
genen thans voornamelijk teruggehou
den, omdat de overwinnaars-staten be
hoefte hebben aan hun arbeidskracht.
Zij worden gedwongen arbeid te vei-
richten, omdat zij onderdanen van
staten zijn, die tot reparatiebetalingen
ter zake van de oorlog verplicht zyn.
Zij verrichten dwangarbeid tegeii
uiterst laag loon. Het internationale
comité acht "ich verplicht met de
grootste nadruk te verklaren, dat de
verlenging van zulk een toestand „in
strijd is met de algemene beginselen
van de eerbiediging van de persoon en
van de rechten van de mens, beginse
len welke die van het Rode Kruis
zijn".
Op de persconferentie, waarop de waar
nemende voorzitter van het Internatio
nale Rode Kruis Comité, de heer E
Gloor, de tekst van het beroep op de
regeringen bekend maakte, deelde hij
tevens mede, dat dit reeds de derde stap
was, die het comité in deze aangele
genheid ondernomen had. Reeds op 21
Augustus 1945 had het comité bij de
regeringen erop aangedrongen, dat de
abnormale toestand van de beëindig,i.g
der vijandelijkheden zonder dat een
vrede gesloten werd niet zou leiden tot
een geïnterneerd houden der krijgsge
vangenen voor onbepaalde tijd. Op 2
Juli 1946 was de tweede stap gevolgd,
toen het comité de regeringen erop
wees, dat zij naar de geest van de con
ventie van 1929 hét initiatief tot terug
zending der krijgsgevangenen behoorden
te nemen.
Deze baide eerste stappen hadden ge
nerlei succes gehad. Ditmaal heeft net
Internationale Rode Kruis Comité ech
ter reeds enige bemoedigende antwooi-
den verkregen. Zo treft de Franse re
gering toegezegd, dat alle krijgsgevan
genen in de loop van het jaar 1948 naar
hun land zullen worden teruggezonden,
tenzij zij de voorkeur eraan zouden
geven vrijwillig in Frankrijk te blijven
en daar als vrije arbeiders tegen no. -
maal loon té werken, zoals thans reeds
80 000 hunner doen. Ook Engeland heeft
beloofd de terugzending der krijgsgevan
genen naar hun vaderland te zullen be-
spoed'gen. Deze terugzending zal voortaan
geschieden in een rhytmus van 20.000
per maand, zodat ook de zich in En
geland nog bevindende krijgsgevange
nen allen in de loop van 1948 zullen
worden vrijgelaten.
Daar Sovjet-Rusland niet tot de con
ventie van 1929 toegetreden is, kan het
Geneefse comité met betrekking tot de
krijgsgevangenen in Sovjet-Rusland
hoegenaamd geen stappen ondernemen.
De minister van Onderwijs, K. en W.
heeft de Tweede Kamer toegezonden een
overzicht der voor 1947 geraamde kosten
van de radio-omroep.
Aan dit overzicht zijn de volgende cij
fers ontleend: dienst regeringscommissa
ris (inclusief rubriek Het rijk overzee)
137.257.50; Ned. Radio Unie 6.080.780;
AVRO 96b 980; KRO 933.868.50; NCRV
837.3*— vARA 903.105.50; VPRO
101.881; IKOR 39.530; RVU 4.000;
Ned. Strijdkrachten 169.162; Wereldom
roep 1.272.635; totaal 11.440.608.50.
In overleg met het departement van
financien is dit bedrag verminderd met
416.390.50, welke vermindering o.m. ver
kregen werd door schrapping van de
studiobouw voor de wereldomroep.
Daar de Radio Unie in werking trad op
1 Maart 1947 zal voor dit jaar dus nodig
zijn 10/12 x 11.024.218 ofwel 9.186.848.
Daarbij komt het over 1947 aan de
stichting RNIO toegekend subsidie van
1.609.500 en idem nog toe te kennen
182.000. Het totaal subsidie aan de om
roep bedraagt derhalve 10.978.348.
Voor een grote schare genodigden
o.w. veel autoriteiten vond gisterenavond
in de Cinema Odeon te 's Gravenhage
de Europese première plaats van de tilm
„Het leven van Roosevelt", die onder su
pervisie van Walter Kee is vervaardigd
en ongetwijfeld de aandacht van veien
in den lande zal trekken.
De vertoning werd voorafgegaan door
de vertolking der beide volksliederen,
maar toespraken werden er niet gewis
seld.
Het is een groots opgezette documen
taire. waarin de levensloop van Frankhn
D. Roosevelt in brede trekken wordt ge
schetst, in hoofdzaak zijn politieke ioop
baan, zijn strijd voor de New Deal, en
vooral zijn heroisch verzet tegen de be
lagers der mensheid, die als tegenspelers
hun deel krijgen in deze interessante
revue der contemporaine geschiedenis.
De bittere ernst van de krijgstocht te
gen Hitler, Mussolini en het verraderlijke
Japan wordt, tussen de staag wisselende
beelden door, onderstreept met tal van
persoonlijke uitspraken van deze kam
pioen der mensenrechten, die zich tot
viermaal toe met het presidentschap der
V. S. zag bekleed; maar ook de zonnige
kant van deze grote geest vindt men oe-
licht in verschillende tekenende trekjes
en aardige anecdoten.
De pakkende Nederlandse tekst wordt
door een viertal onzer jonge toneelmen
sen gc/iroken.
L. H.
Een complete smokkel-inlichtingen-
dienst is te Breda achterhaald. Deze
inlichtingendienst was speciaal bestemd
om de veesmokkelaars aan de nodige ge
gevens te helpen. Zelfs kinderen waren
in deze dienst ingeschakeld. Voor de in
lichtingen moesten de smokkelaars 25
per hoofd betalen, anders zouden zij aan
de ambtenaren worden verraden. Drie
personen zijn in verband met deze zaak
reeds gearresteerd.
De beslissing is thans genomen, dat
in Juli van dit jaar de bekende zeven-
jaarlijkse Heiligdomsvaart, voor het eerst
sinds de oorlog en de bevrijding, te
Maastricht zal gehouden worden.
De organisatie berust wederom in dc
ervaren handen van de Stichting,, Het
Graf van St. Servaas."
De federatie van beroepsverenigingen
voor kunstenaars heeft tezamen met do
vereniging van letterkundigen een prijs
vraag uitgeschreven voor een boek, ge
schikt voor kinderen tot 13 jaar, met als
onderwerp: kunst of een Nederlandse of
buitenlandse kunstenaar.
Het moet een boeiend en vlot, weten
schappelijk verantwoord, geschreven
verhaal zijn van maximum 15.000 woor
den. De prijs bedraagt ƒ500. De auteur
blijft eigenaar van het manuscript en de
uitgever blijft ter keuze van de schrij
ver, De jury wordt nog nader bekend
gemaakt De getypte manuscripten kun
nen tot 1 Januari 1949 worden ingezon
den aan Pieter de Hooghstraat 1 Am-
Bij koorts en kiespijn zijn onze poeders
het aangewezen middel KOORTS- en
KIESPIJNPOEDER 7»/j cent per stuk.
BRASKAMP N.V. FABRIKANTE VAN
Kirsten en Börge Ralov, de klassieke
danssterren van de Kon. Opera te Ko
penhagen, zullen dezer dagen naar Ne
derland komen.
Zij zullen slechts op 19 Januari in
Concordia te Bussum, 20 Januari in de
Rotterdamse Schouwburg, 21 Januari in
de Stadsschouwburg te Amsterdam en
22 Januari a.s. in de Stadsschouwburg
te Utrecht, enige dansavonden geven
met een klassiek repertoire, waarvan
wij alleen - o.a. „L'Apres midi d'un
Faune" van Debussy, in de choreo-
graphie van Nijinsky en „Chopiniana"
in de choreographie van Fokin, willen
noemen.
De muzikale begeleiding is in handen
sterdam. Kosten van inzending 2.50. van Ole Willumsen.
Een film als „The October Man" (De
man zonder geheugen) is weer een
nieuw bewijs (als we dat nog nodig
mochten hebben) dat de Engelse film
makers niet alleen wat de „grote" films
betreft, maar ook met betrekking tot de
minder groots opgezette producten,
Hollywood, hetwelk op dit punt een
monopolie leek te bezitten, heeft inge
haald en zelfs voorbij gestreefd.
en verdelen der voorraden getroffen zijn,
ook de verordeningen over de bepei-
king van de openbare meningsvorming
die uitgevaardigd zijn, en de overeen
komsten, getroffen voor het vervoer van
buitengewoon grote voorraden naar het
rijk, alle de handtekening van de Neder
landse secretarissen-generaal of van de
bevoegde leiders van het economische
leven" Dientengevolge droegen volgens
Seyss-Inquart al deze maatregelen „<.cn
vrijwillig karakter". De secretarissen-ge
neraal moesten weliswaar loyaal mede
werken, maar hadden het recht af in
treden, als hun iets bevolen werd, dat
hun niet verantwoord scheen. Daar getn
dezer ambtenaren op het moment, waar
op Seyss zijn rapport schreef, van dit
recht gebruik had gemaakt, zeide nij
„terecht te kunnen concluderen, dat zij
aan alle hun gestelde eisen vrijwillig
hadden voldaan".
De Ned. pers
Uit het rapport blijkt verder, dat
Seyss Inquart de Ned. pers niet aan
voor-censuur onderwierp, aangezien hy
ze. voor zijn doeleinden onontbeerlijk,
niet wenste dood te drukken.
„Door het houden van pers-conferen
ties onder toezicht van Schmidt wordt de
grote pers met goed gevolg geleid",
onbezorgde passagiers in de bus tegen- schrijft hij en hij vervolgt: „het gevaar
over het straktarendc g.l ai «ai. uevoor op zichzelf staande, steeds minder
chauffeur: het veilige licht binnen tegen- voorkomende ontsporingen werd op de
over de donker striemende regen juiten) j koop toe genomen, gezien de noodzaak de
haar eigen middelen, zo genoten als bij gebouwde spanning opvoerde tot de leven te houden".
„i J,f „„„IM, helemaal niet angstaanjagende, onontkoombare climax pers ln levc" lc
K^WHiké «nMf mlnd«r Originele van' de botsing, een Baker, die de tot Dat de lezerskring afnam, achtte hij een
i driemaal toe in steeds stijgende lijn her- niet ongewoon verschijnsel. Bovendien
haalde spanning van een viaduct over de had dit het voordeel, dat de kranten u
ln de dossiers van Alfred Rosenberg,
die leider was van het bureau voor de
buitenlandse politiek der N. S. D. A. P.,
is een geheim rapport gevonden van
Seyss Inquart over de eerste zes weken
van zijn ambt als rijkscommissaris voor
het bezette Ned. gebied aan Hitler. Hij
constateert daarin, dat hij de Ned. se
cretarissen-generaal bereid heeft weten
te vinden in functie te blijven en zich
daarmede de mogelijkheid heeft gescna
oen „het aanwezige bestuursapparaai
geleidelijk in handen te krijgen". Hij
handhaafde deze functionarissen, zo sciiijft
hij, „daar het bij hun aftreden als on
waarschijnlijk moest worden beschouwd,
geschikte Nederlanders te vinden, d>e.
het bestuur konden overnemen". Aan
deze secretarissen-generaal verleende hij
grote volmachten, voor zover dat in
zijn kraam te pas kwam.
Met voldoening constateert hij: „Inder
daad dragen tot nu toe bijna alle in
structies. die voor het in beslagnemen
detective-verhaal.
Jim Ackland is een neuroticus (er is in staalharde spoorrails met daarop de aan
zijn geval geen sprake van amnesie, dus gillende trein ten slotte deed oplossen in
geheugenverlies, zodat de Nederiandse een door de koele wind weggevaagde
titel volkomen misleidend is), wiens nei- rookwolk.
ging tot zelfmoord is veroorzaakt door j Het Brockhurst Common Ho 11, waar
zen verkeersongeval. Zijn dokter verze- Baker ons binnenvoert, zou in iedere stad
kert hem intussen, dat hij spoedig weer j kunnen staan, ook in Nederland de
normaal zal zijn. Het pension, waarin hij mensen, die er wonen, komen in elk pon-
terecht komt is misschien niet bijster ge- sion ter wereld voor. In de cone.^e-
zaal komen zij bij elkaar om te rodde
len. te kaarten en te klagen over de
kachel, die maar geen warmte wil ge
ven. Daar moet John Mills, die de re'
van Ackland verte'kt op een wijze, d
boven alle lof verheven is, zijn herstel
Vergeefs betuigt John Mills voor de politie zijn onschuldScène uit de
bijzonder knap geregisseerde Engelse film „1 lie October Man van
Roy Raker.
schikt voor een geesteszieke, maar ge
regeld en hard werk in een laboratorium
en later een opbloeiende liefde dragen
Zelden hebben wy, die de film als bet hunne bij tot zijn herstel. Een man
een autonome kunst beschouwen, wel- j nequin, wier in het oog vallende charmes
ke zich uit door middel van een ge- hern' koud lieten, wordt geworgd. Ackland
heel eigen vormgeving en met alleen heeft haar door middel van een cheque,
welke bij baar lijk wordt gevonden, geld
geleend. Hij heeft geen alibi Heeft hij
de moord gepleegd in een vlaag van ver
standsverbijstering?
Zoals gezegd, een weinig origineel ver
haal. Maar het knappe werk van Eric
Ambler, die het scenario schreef, een
uitstekende rolbezetting en vooral de
voortreffelijke leiding van de ons als zo
danig nog onbekende regisseur Roy Ba
ker geven het een geheel nieuw en mee-
I slepend aanzien.
„October Man" is een regie-film in de
beste betekenis van het woord. Het wei-
I nig gecompliceerde en geloofswaard ige
verhaal wordt verteld in een klemmend
rhythme, waaruit een buitengewoon fijn
gevoel voor natuurlijke en gezonde span
ning spreekt. Elke situatie in de film is
j als.het were uit het dagelijkse leven ge
grepen. Merkwaardig in deze film is ook
de zeldzaam bekwame wijze, waarop ge
bruik is gemaakt van het geluid, (maar
ook van de afwezigheid ervan, dus van
Je stilte) om de gewenste sfeer te schep
pen.
We menen dan ook in de toekomst nog
zeer veel van een man als Roy Baker te
mogen verwachten en we prijzen de En
gelse filmindustrie gelukkig, dat zij over
zovele jonge en veelbelovende krachten
beschikt. Was het b.v. onlangs niet de
als regisseur debuterende cameraman
Ronald Neame, die mét de opvallend
gemaakte „Take my life" de aandacht op
zich vestigde? En thans weer een Roy
Baker, die de uit scherpe contrasten 'de
vinden. Hij weigert te bridgen, waarop
de dames onder de gasten hem als onge
zellig en onsympathiek veroordelen. Hij
brengt een gesprongen electrische zeke
ring in orde voor de aantrekkelijke
mannequin (Kay Walsh), waardoor hij
zich de haat op de hals haalt van een
zakenman-in-ruste (Edward Chapman)
met zeer sinister blikkerende brillengla
zen. Hij maakt kennis met John Green
wood, die hem begroet met de opmerking:
Dus U bent die mijnheer, die geen thee
wil komen drinken", waaruit we terecht
concluderen, dat hij daarna geen maal
tijd meer zal overslaan. Nauwelijks is de
ontloken liefde bezegeld met een kus, of
de mannequin wordt gewurgd en de
politie verdenkt de arme John Mills,
hoewel wij wel beter weten, want de
brillenglazen van Edward Chapman
hebben hem al lang verraden. Er volgt
een happy ending, maar niet dan voor
dat Roy Baker ons heeft vergast op een
staaltje van mensenjacht zoals we ze
niet meer hebben gezien na „Gejaagd
in de nacht".
„October Man" is een uitmuntende
film, knap geregisseerd en even knap
gespeeld, welke personen boven 18 jaar
beslist moeten gaan zien.
F.
financiële moeilijkheden kwamen en dien
tengevolge „vrijwillig tot combinatie
overgaan". Op deze wijze konden zij dan
weer uit handen van de huidige bezitters
worden overgenomen. Resumerend
schrijft de rijkscommissaris: „beschik
baar is thans reeds geheel en al de NSB.
pers, persoonlijke invloed hebben wij bij
„De Telegraaf" en binnen enkele dagen
zal „De Arbeiderspers" worden overgeno
men. De „Deutsche Zeitung" heeft een
oplage van 30.000 bereikt; geschat wordt,
dat ongeveer de helft der abonné's Ne
derlanders zijn. Een zeer breed persfront
staat dus reeds ter beschikking."
A Naar verluidt hebben besprekingen
met de heer Van Beinum geleid tot
een regeling, waardoor zijn verbinte
nis met het Concertgebouw ook voor
het volgende seizoen blijft bestendigd
Het feit, dat vele moeders dikwijls
niet de juiste bedoeling van de onder
scheidene huilgeluiden hunner babies
weten te onderkennen, heeft een Lon-
dense kinderarts doen zinnen op een
middel ter verbetering. Hij lanceerde de
suggestie, een spciale serie gramofoon-
platen te laten vervaardigen met opna-
men van de verschillende huilgeluiden
waarmede een babyy bepaalde wensen
tracht kenbaar te maken, en deze van
de bijbehorende uitleg te doen voorzién.
De moeders zouden aldus in staat gesteld
worden, hun kinderen veel moeilijkhe
den in 'het latere leven te bsparen, door
de eerste levensdagen geuite „opmer
kingen" haar behoren te „beantwoor
den."
Het Berlijnse blad „Nachtexpress" be
richt volgens Un. Press., dat een „Frau-
iein" 2437 M. huwelijksaanzoeken kreeg
te verwerken, nadat zij een adverentie
had geplaatst in een blad, dat in Slees-
wijkHolstein verschijnt, waarin zij
mededeelde 28 jaar oud te zijn. er aar
dig uit zien, een twee-kamer-flat te oe-
wonen en twee buitenlandse pakketten
per maand te ontvangen.
j^OOOOOOOOOOOGOOOGOGGOGOOGGGGOGGOOGOOGGOOOGGGOOGGOGGGGGrOGGGGOGGGOGGOGOGOGGGGOOGOOGOGeGGOGGOGGOGOGOGOGGOGCX:
Ons Roman
i)OOOOOGOOOOOOGOOGOOOOOOOOeOOOQOOOOOOGOOOOOGOOOGOOCGOQOOOOOOOOOOGOOOOOOOGOGOOOOOOGGOOOOOOOOOGOOGOOGOOGOeOQO
voer temidden van een onmetelijke wa-1 Onwillekeurig huiverde Chapin, terw
Inhoud van het voorafgaande:
Vier employe's van de schatrijke uit
gever mr. Sidney Hart zijn ontvoerd
en bevinden zich aan boord van een
jacht, dat zee gekozen heeft. Het zyn
Chapin, Hampton, Ryder en miss
Devin. Chapin ontdekt, dat mr. Hart
zelf ook aan boord is, doch de man
blijkt vergiftigd te zijn en sterft_Ver-
der zijn aan boord mrs. Hart—Glass,
schoondochter van mrr Hart en haar
advocaat, mr. Dupont. De kapitein en
matrozen van het jacht kennen geen
Engels, doch spreken een vreemde
negertaal, die alleen mr. Dupont ver
staan kan
Later komen de matrozen melden,
dat ook de kapitein onder vreemde
omstandigheden overleden is.
Ook Archie Montgomery, een zoon
van mrs. Hart uit haar tweede hu:
welijk, blijkt aan boord te zijn. Hy
heeft de schrikwekkende ontdekking
gedaan, dat de lijken van mr. Hart
en de kapitein spoorloos verdwenen
zijn.
De vier ontvoerden worden in hun
hut opgesloten, doch Chapin per on
geluk in die van Montgomery. Hy
onderzoekt de laden- en vindt papie
ren waaruit blijkt, dat Archie zich
verloofd had met Grace Devin. De
oude mr. Hart had zich echter hier
tegen verzet en Grace drong m een
brief.ie aan Archie op „drastische
maatregelen" agn.
Archie komt de hut binnen, maa*
Chapin kon nog juist alle papieren
in zijn zak laten verdwijnen. Over
gebracht naar zijn hut. snuffelt hij de
andere papieren nauwkeurig na. Hij
vindt er o.a. een afschrift van het
testament van mr. Hart bij. waaruit
Miikt dat de viif millioen dollar be
dragende nalatenschap verdeeld moet
worden onder mrs. Hart, miss^ Devin,
Ryder Hampton en Chapin.
Verder werden er in het testament
en ge kleine legaten vermeld ten gunste
van bedienden en vrienden. Chapin las
de lijst met de grootste aandacht door
teneinde zich er van te overtuigen, dat
de naam van Archie Montgomery er
Inderdaad niet in voor kwam. Een twee
de maal liep hij alle namen langs, maar
ook nu kon hij de naam van Archie
niet ontdekken. Wat zou daar achter
steken? Om welke reden had mr. Hart
de enige zoon van zijn schoondochter
niets nagelaten? In het briefje van
„Grace" stond, dat mr. Hart „afschu
welijke dingen" over Archie had gezegd,
maar wat zou de reden van deze hou_
ding vay de oude uitgever zijn geweest?
Chapin haalde de schouders op. Hij
wist werkelijk niet wat ervan te denken
Hij opende nu de leren map en haalde
de krantenknipsels te voorschijn. Het was
echter te donker om deze kleine letters
te lezen. Chapin deed zorgvuldig een gor
dijn voor de patrijspoort en stak vervol
gens het licht aan.
Een advertentie: „Mr. en mrs. Charles
Devin hebben de eer, U de verloving van
hun dochter Grace met mr. Arclre
Montgomery aan te kondigen", las
las Chapin en dit verwonderde hem
maar heel weinig, want het was eigenlijk
een bevestiging van zijn vermoeden.
Hij was er nu zo goed als zeker van,
dat niemand anders dan Archie Mont
gomery de moordenaar was. Zonder
twijfel had deze Hampton en hemzelf,
Chapin laten ontvoeren om de verden
king op deze beide employé's van mr
Hart te laten vallen, een verdenking, die
des te zwaarder zou zijn, zodra het testa
ment geopend werd en bleek, dat beide
mannen erin vermeld stonden. Natuur
lijk zou niemand hun verklaringen gelo
ven, dat ze absoluut onkundig waren van
het feit, dat mr. Hart hun een groot part
van de erfenis had toegedacht en daar
mede was het motief pasklaar en aanne
melijk gemaakt.
Maar welke was dan de houding van
Grace Devin? Vanzelfsprekend w;as haar
aanwezigheid aan boord van dit jacht
een deel van het geraffineerde plan van
Montgomery. En Ryder? Het was merk
waardig, dat Archie, na zijn aanvanke
lijke beschuldiging van alle vier de ont
voerden, later een voorbehoud maakte
voor Grace Devin èn Ryder. Daarom
voelde Chapin óók tegen de jockey een
onweerstaanbare achterdocht.
Chapin herinnerde zich, dat juist Grace
en Ryder hun hut niet hadden onderzocht
zodra ze bemerkten, aan boord van een
onbekend jacht te zijn. Ze hadden immers
de koffers met kleren met ontdekt, in
tegenstelling met Hampton en Chapin.
Dat kon er dus op wijzen, dat hun ver
schrikte houding alleen maar voorge
wend was.
Misschien had mr. Hart zich sterk ver
zet tegen de verloving van Archie met
Grace Devin. Toen Archie noch Grace
hun voornemen wilden opgeven, had de
oude man misschien gedreigd, het meisje
te onterven. Daar Archie een afschrift
van het orginele testament in zijn bezit
had, wisten zowel hij als Grace, dat mr.
Hart haar een millioen dollars wilde na
laten. Archie hoorde, waarmede de oude
man gedreigd had en uit angst, het
formidabele legaat te verspelen, besloot
hij mr. Hart te vermoorden alvorens deze
gelegenheid kreeg het testament inder
daad te veranderen.
Chapin dacht nu de hele situatie ta
doorzien, hoewel enkele details hem nog
niet duidelijk waren. Waarom was bij
voorbeeld Ryder aan boord? Was hij in
derdaad ontvoerd of zat hij ook in het
complot? En mrs. Hart, de schoondochter
van de rijke uitgever? Chapin was van
mening dat mrs. Hart ook meer van de
zaak af wist. hoewel aan de andere kant
haar verwondering, toen Hampton en
Chapin haar hun geschiedenis vertelden,
echt en ongekunsteld leek.
In ieder geval had Archie Montgomery
zijn plan duivels listig opgezet, Het jacht
voer temidden van een onmetelijke wa
teroppervlakte en bang voor ongewilde
getuigen behoefde hij dus niet te zijn.
Het hele drama had zich in een zó klei
ne ruimte afgespeeld, dat Archie er met
vrij grote zekerheid op had kunnen re
kenen, dat óf Chapin óf Hampton, in hun
radeloze angst om uit te vissen wat er
met hen gebeurd was, langs de hut van
de kreunende mr. Hart zou komen en die
zou binnen gaan om hulp te verlenen.
Deze hulp mocht echter niet baten en de
aanwezigheid bij het sterven van de ryke
uitgever zou voor de jury meer dan vol
doende bewijsgrond zijn om het schuldig
uit te spreken:
Chapin ontveinsde zich niet. dat het
inderdaad niet goed mogelijk zou zyn.
zich van die verdenking vrij te pleiten.
Hij had immers geen enkel bewys in
handen, terwijl Archie daarentegen de
zaak zó tot in de puntjes doordacht had
dat hij op ge enenkelel mamer te vangen
zou zijn. Neen, zover mocht het met ko
men De enige redding zou zyn, dat de
schuld van Archie bewezen kon worderi
vóór er sprake was van rechtbank en
jury.
En Dupont, ook die was een raadsel.
Hij was rechtsgeleerde en misschien had
hij Archie wel geholpen bij het opstellen
van een plan. Chapin herinnerde zich
echter, dat hij vanmorgen Dupont zwaar
zeeziek had aangetroffen op het dek. De
man was toen dus niet in staat om ïetó
tegen mr. Hart te ondernemen. Archie
wist waarschijnlijk uit ervaring, dat Du
pont altijd ziek was zodra hij op zee
voer Daavom behoefde hij niet bang te
zijn, een lastige pottenkijker te hebben
Er waren dus zowel argumenten vóór als
tegen de medeplichtigheid van Dupont.
maar Chapin wist werkeli.k niet, welke
hij het zwaarst moest laten wegen.
En de verhouding van mrs. Hart tot
Je verloofde van haar zoon was ook niet
duidelijk. Ze hadden vanmorgen lelijk
met eikaar gevochten en mrs. Hart had
Grace een „gemene kat" genoemd. Mis
schien deelde mrs. Hart het verzet van
haar schoonvader tegen het engagement?
Grace zelf was eveheens een raadsel.
In ieder geval leek ze schrander genoeg
om te intrigeren en te komplotteren.
laar Chapin kende haar te oppervlakkig
am te kunnen beoordelen of ze in staat
was mede te werken aan een moord.
Dan was er tenslotte nog de verdwij
ning van de lichamen van de vermoorde
mannen. Archie had die natuurlijk in zee
geworpen om een lijkschouwing te voor
komen. Hij zou ook deze wandaad ge
makkelijk op rekening van Hampton en
Chapin kunnen schuiven en die zouden
machteloos zijn, het tegendeel te bewy-
zen Niet alleen kon nu niet het ge-
Onwillekeurig huiverde Chapin, terwijl
hij al deze feiten overdacht. Hij besloot
echter, niet langer zijn tijd te verdoen
met overpeinzingen, die hem waarschijn
lijk toch geen stap verder konden bren
gen. Hij viste een ander stuk uit de leren
portefeuille en begon het te lezen.
Het was een beschrijving van de ge
schiedenis van het jacht „Carmen'dat
gebouwd bleek te zijn voor een schat
rijke kopermagnaat. Diens naam interes
seerde Chapin ten zeersteMontagu,
dacht hij eerst te lezen, maar dit bleek
een drukfout te zijn, want later werd
>verai de naam Montgomery gebruikt.
Mr. Anthony Montgomery had het jacht
bemand met officieren en zeelieden uit
Maori. De rest van het bericht gaf Chapin
een zó grote schok, dat hij het tweemaal
ïauwkeurig óver las:
bruikte verrift worden vastgesteld, maar
ook de heil omst ervan kon niet meer
worden achterhaald. En Chapin wist heel
efd dat ju'X het vaststellen van de
herkomst van dodelijke vergiften de po
litie vaak op het spoor van de moorde
naar bracht.
En nu was het jacht op de terugweg
naar New York. De sextant was echter
zoek en het schip zou daardoor zeer zeker
grote vertraging ondervinden. Het leed
geen twijfel, of ook de verdwijning van
de sextant was met vooropgezette bedoe
ling door Archie uitgevoerd. Wie weet
wat d% schurk nog voor gevaarlijke
plannen achter de hand had
„Mr. Montgomery stierf plotseling tij
dens een zeereis en werd in zee neer
gelaten, omdat het jacht niet tijdig de
kust meer kon bereiken voor een nor
male begrafenis. De oorzaak van zijn
dood heette onbekend te zijn, maar er
heerste een sfeer van geheimzinnig
heid rond deze geschiedenis, nog ver
sterkt door het feit, dat de pers slechts
van zeer spaarzame inlichtingen werd
voorzien."
Uit andere krantenknipsels, die Chapin
in het mapje vond, kwam hij te weten,
dat mr. Montgomery gehuwd was met de
weduwe van mr. Hart Jr., de zoon van
de beroemde uitgever Sidney Hart. En
het allerbelangrijkste, dat Chapin ont
dekte was, dat de enige zoon uit dit hu
welijk, Archie Montgomery, aanwezig
was op het jacht toen zijn vader over
leed en in zee neergelaten werd.
Aha!, mompelde Chapin: Archie was
dus in de buurt toen zijn vader plotse
ling overleed. Ik denk, dat die „onbeken
de oorzaak" wel aan vergift te wijten
zal zijn gefeest. In ieder geval werd het
lijk in zee neergelaten, waarmede even
als nu alle bewijsmateriaal spoorloos
rerdween. Ik vraag me af, of toen mis
schien ook de sextant zoek was!
Een ander uitknipsel gaf nadere inlich
tingen over de nalatenschap van mr. An
thony Montgomery. Hij had drie millioen
dollar nagelaten en deze vermaakt aan
zijn zoon Archie.
Chapin floot tussen de tanden door. nu
zocht op het krantenknipsel naar een
datum: Maart 1928.
Gek, mompelde hy: Als hij m 1928
niet minder dan drie millioen tot z n be
schikking kreeg, waarom zou hy dan nu
verlegen zitten om één millioentje en
daarvoor zelfs twee moorden bedryven.'
lere krantenberichten gaven het
antwoord op deze vraag, maar weer an
dere stelden nieuwe aan de orde. Een van
de berichten droeg een grote kop:
of er geen onraad was. Met een snel ge
baar pakte hij alle papieren bijeen en
stopte ze in de lade van de tafel. Daarna
ging hij met een onschuldig gezicht aan
tafel zitten, in de houding van iemand,
die zich niet erg op z'n gemak gevoelt.
De deur ging open en Dupont trad
binnen, hij werd gevolgd door een van
de zwarte matrozen, die een groot dien
blad droeg.
Wanneer lopen we de havqi» éan
New York binnen?, vroeg Chapin aan
Dupont
Dat weet ik niet, antwoordde Du
pont: Het lijkt er op, of u haast wilt ma
ken om zo gauw mogelijk uw definitieve
plaats in de gevangenis in te nemen.
Ik zou niet weten, waarom ik in de
gevangenis terecht zou komen, weer
kaatste Chapin grimmig; Ik kan bewij
zen, dat ik ontvoerd ben.
In werkelijlkheid kon Chapin dat na
tuurlijk niet, maar hij wilde zien, of deze
bluf enige uitwerking had op Dupont
Dat was echter niet het geval. Dupont
tiaalde onverschillig de schouders op,
Daarna zei hij op iets vriendelijker toon.
Het kan heel goed zijn, dat u het be
wijzen kunt, Chapin. Eerlijk gezegd, heb
ik aanvankelijk uw verhaal over een
mtvoering geloofd, hoe fantastisch het
ook klonk. Maar zodra we ontdekten,
dat het lichaam van mr. Hart vermist
werd, moest ik wel aan uw schuld ge
loven.
U heeft het steeds maar over de
Gevolg van speelzucht.
en dat uitknipsel was gedateerd Septem
ber 1930. Uit het bericht bleek, dat Ar
chie zijn hele vermogen vergokt had.
Tenslotte bleek, dat het jacht van mr.
Anthony Montgomery door de schuld
eisers van Archie verkocht was aan diens
moeder, de weduwe van de kopermag-
iaat, die het had laten bouwen.
Chapin schrok op: hij hoorde voetstap
pen naderbij komen. Hij was zo verdiept
geweest in deze interessante lectuur, dat
lij helemaal vergeten had op te letten, I
vj iiccik uct atccuo maai
verdwijning van 'tliohaam van mr. Hart
dat door Hampton en mij naar diens hut
is gebracht en op bed is neergelegd.
Daarentegen spreekt u niet over het lijk
'an de kapitein, waarvoor u zorg gedra.
gen heeft en dat toch ook spoorloos ver
dwenen is. Of is het intussen misschien
teruggevonden?
Neen, antwoordde Dupont kort. HU
was kennelijk een beetje in de war ge
bracht door de vraag van Chapin. Zijn
gelaat had nu een droefgeestige uitdruk
king, maar vertoonde geen spoor van
ingst of sluwheid.
I zuchtte tenslotte en nam plaats op
een stoeL
De matroos had intussen de tafel ge
dekt; met een kort gebaar gaf Dupont
hem te kennen, dat hij verdwijnen moest
Daarna keek de advocaat Chapin aan
en begon op haast vertrouwelijke toon:
Ik was vanmorgen heel erg zeeziek
en nog steeds voel ik me niet helemaal
de oude. Daarom ben ik niet in staat
kalm na te denken en ik kan werkelijk
nog niet 't geheel van de gebeurtenissen
aan boord van dit jacht overzien. Wat
me vooral bezig houdt, is de achtergrond
van dit alles. Mr. Chapin, zoudt u zo
vriendelijk willen zijn, mij uw mening
over deze zaak te doen horen?
Ik ben bang, dat mijn mening voor
u van heel weinig belang is, antwoordde
Chapin.
Wat denkt u over Hampton?, hield
Dupont aan.
Ik geloof, dat zijn verhaal tot in
alle details even waar is als dat van mij.
Hij is alleen heel erg gauw aange
brand, zei Dupont en staat onmiddellijk
gereed om slagen uit te delen. Ik heb
daarnet getracht met hem te sprekeij.
maar
Dupont ging niet verder, maar liet dui
delijk merken, dat het onderhoud met
Hampton niet erg prettig en kalm was
geweest. Hij keek op zijn horloge en zei:
Het is zeven uur. Ik moet om kwart
over zeven uur met mrs. Hart dineren.
Denk intussen eens goed over de hele
zaak na, Chapin. Vóór we landen kom :k
dan nog even bij u, om de zaak nader
met u te bespreken.
was. W!e weet had Archie het nu niet
op hem gemunt en was nu ook zijn eten
niet te vertrouwen
Zorgvuldig bestudeerde Chapin iedere
schotel en rook er aan. Hij dacht, dat
de salade een vreemde geur had en zette
die ter zijde.
Hij hoorde, plotseling een tikje op het
raam en keerde zich om: vlak tegen net
glas zag hij een gelaat naar binnen glu
ren Zijn eerste gedachte was, dat iemand
hem stond te bespioneren. In het tegen
licht kon hij het gelaat niet dadehJK
herkennen en hy vreesde, dat het atlu»
Maar toen hij scherper toekeek, zag hij
tot zijn grote opluchting, dat he* y
was die wederom een as
gegeven had. De man beduidde hem.
het raam te openen.
Chapin sprong op en voldeed aan dit
verzoeke
Ik kom binnen, fluisterde
R'/^CGoed. Maar wees voorzichtig, dat
ze je nist horen.
De jockey klom met een handige De-
weging door de nauwe opening, waarna
Chapin het raam weer voorzichtig sloot.
Gelukkig, dat ik niet zo heel erg
dik ben, zei Ryder, toen hij weer op z'n
voeten stond. Ik voelde me erg eenzaam
in m'n hut en daarom ben ik door het
raam naar buiten Seklauterd. Ik wilde
een beetje aanspraak hebben. Wat denk
ie er van, Chapin, wat zullen ze met
ons voor hebben? Zullen ze ons werke
lijk aan de politie overleveren?
Ga zitten, zei Chapin, zonder de
vraag te beantwoorden. Hij dacht er aan,
dat de zwarte bediende spoedig de tafel
weer zou komen afruimen en daarom
vervolgde hij:
Als dadelijk een van die zwarten
binnenkomt, moet je maar een aU1
onder het bed nemen.
Ryder wees op de nog volle s<rhli
Je eet niet veel, Chapin, zei
Ik heb geen trek. en ik
Nu ik verging van de gegeten
heb alle schotels helemaal 1 hebb
Ze zullen aan my een dure
dat beloof ik je, lachte Ryd®£ _temm.
Maar Chapin was niet in ^mg
om grapjes te waarderen. g keek
Vil.
Toen Dupont de hut verlaten had. be
keek Chapin heel critisch het maal, dat
voor hem gereed gezet was. Hij had geen
honger en was bovendien bang, dat zo
wel mr. Hart als de kapitein vergiftigd
waren met iets, dat in hun eten gedaan
gen sieuen. ue Luaxy' -
en ik behandeld ™aakt me bang
dat ze ons zullen be®c*flLge? £an m°0l;d
nat doen ze v en zeker, ant
woordde de jockey, met erg op z'n ge-
m^ TT0e je ook over ons moge denken,
Rvder het verhaal, dat ik verteld heb
over mijn ontvoering was van a tot z
waar Op mijn erewoord! Maar zeg nu
eens 'eerlijk, ben jij óók ontvoerd? Of.
Nadrukkelijk schudde Ryder het hoofd.
Neen, Chapin, ik heb geen woord
gelogen. Ook ik ben ontvoerd.
Je kende mr Hart nog niet zo heel
lang is 't wel?
De jockey knikte. t
Heeft hij je wel eens verteld, dat
hij van plan was een zeereis op dit jacht
te gaan maken?
Neen; met geen woord heeft hy het
daarover gehad. Maar....
wil je een beetje Sherlock Holmes gaan
spelen?
Chaoin glimlachte:
Een van ons zal dat toch moeten
doen nietwaar? En als de anderen het
niet 'blijken te doen, waarom zou ik er
dan niet mee beginnen?
Prachtig, Chapin! Dan ben ik nu
zoveel als Watson, de stuntelige assistent
van de beroemde detective. Nu, mr. Hol-
mes, laat ons aan het werk gaan!
Ryder, heeft iemand wel eens ge
zinspeeld op de kans. dat je een belang
rijk bedrag zou krijgen toegewezen U«
de nalatenschap van mr. Hart?
Ik iets erven van mr. Hart? vroeg
de jockey verbaasd: Hoe kom je daar
En Jheeft mr. Hart er zelf ook nooit
over gesproken?
Geen denken aan! Hy heeft mij
altijd gezegd, dat ik veel zuiniger moest
zijn en niet zo roekeloos moest omgaan
met mijn geld. Dat klinkt dus wel een
beetje anders. Twee maanden geleden
kreeg ik nog een standje en ik heb hem
toen beloofd, voortaan iedere cent 'n
paar keer om. te zullen draaien alvorens
'm uit te geven. Nu, sindsdien heb ik
geen glaasje meer gedronken
Chapin lachte flauwtjes. Hij bedacht,
dat de dagtekening van het testament
nog heel recent was dus dat Ryder
heel goed door mr. Hart in de beschik
king kon zijn opgenomen, nadat gebleken
was ,dat de jockey zijn leven gebeterd
had.
Had je Archie Montgomery al eens
kinderen ook gedragen worden? Een
aardig vrachtje. Nee, ik heb van Riet
nog niets gehoord; ze heeft toch wel wat
gehad, dat weet ik ook nog niet
eerder ontmoet?, vroeg Chapin verder.
Ja, 'n keer of drie. als hy met zijn
moeder naar 'n race kwam kijken.
En heb je toen met hem gesproken?
Dat weet ik niet meer precies. Mis
schien hebben we 'n paar woorden
gewisseld over de methode van het be
rijden van renpaarden.
Meer niet?
Beslist niet. Maar zeg eens, Chapin,
wil jij me wijs maken, dat mr. Hart mij
met een gedeelte van zijn nalatenschap
bedacht heeft?
Bedachtzaam knikte Chapin, terwijl
hij nauwlettend het gelaat van de jockey
bespiedde
Zo is net, zei hij toen langzaam.
Dat is even boffen!, riep de jockey
enthousiast uit. Nu. het is welkom, hoor,
hoe meer hoe liever!
En wat ben je van plan met het
geld te gaan doen Ryder?
Nu, allereerst laat ik een flinke
boerderij bouwen voor m'n vader en
moeder. En dan koop ik prachtig vee
voor hen, zodat ze niet meer behoeven
te ploeteren met één koetje en wat
kippen. Ook wil ik
Ryder hield echter op met spreken
en keek Chapin vragend aan: Zeg,
maar wie heeft je eigenlijk medegedeeld,
dat ik een deel van de erfenis krijg?
Dat kan ik helaas niet zeggen, ant
woordde Chapin. Hij veranderde van
onderwerp: Ben je. toen je uit je hut
ontsnapte, rechtstreeks hierheen gekomen
of heb je nog in de hut van Hampton
gekeken?
O ja, dat zou ik helemaal vergeten
te vertellen. Je overviel mij ook zo met
die mededeling over de erfenis, dat ik
aan het geval met Hampton niet meer
dacht. Hij is namelijk uitgebroken. Tk
heb miin hul vlak naast die van hem.
Plotseling ho.orde ik een geweldig lawaai.
Ik ging gauw naar het raam om te kijken
wat er aan de hand was, en daar zag ik
Hampton over het dek hollen
Hebben ze hem te pakken ge
kregen? vroeg Chapin vol spanning.
Dat weet ik niet zeker, maar dat
zal heus wel. want hij staat alleen tegen
een grote overmacht. Kort tevoren was
Dupont nog in de hut van Hampton
geweest. Ik hoorde, dat Hampton heel
erg boos was en woedend beschuldi
gingen uitschreeuwde Maar ik moet je
ook nog iets anders vertellen Chapin:
toen ik z° juist via het raam mijn hut
had ontvlucht, moest ik de salon passeren
fïet raam stond echter open en daarom
moest ik me neerbuigen, anders zouden
ze me zien. Ik hoorde, dat ze aan het
praten waren.
Ga verder, Ryder, moedigde Chap
aan. in de hoop, iets bizonders te ho'
te krijgen. Wat zeiden ze?
Archie zei tegen z'n moeder, dat
er zeker van was, dat Hampton de be
lijken overboord had geworpen en
ook wel meer zou afweten van de moi
