Tienduizenden Amsterdammers
juichen Churchill toe
Leven in geloof en met de daad
Partij met de beste waarborgen
De Bisschoppen tot de kiezers
VLIEGFEEST OP YPENBURG
EUROPA'S WIL NAAR EENHEID
Haarlem's jeugd huldigt Kardinaal
Het drama van
Putten
De nieuwbouw
70ste JAARGANG
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
„Boven het superparïement moet God staan"
Churchill maakt het
V-teken
Het werk in de
commissies
I11 druk wekkend slot
van St. Bavo-jubileum
liet hoge goed der
eenheid
W oningwetwoningen
moeten kleiner worden
NDER DE
ONDER
LO U
P E
MAANDAG 10 MEI 1948
No. 2061?
CHURCHILL BIJ DE
KON. FAMILIE
OFFICIER FULLRIDE VOOR
DE RECHTER
„Dit is nu Marijke''t ChurchjU bij zijn bezoek aan paleis Soestdijk in bewondering voor ons jongste prinsesje
DEMONSTRATIE MET DIV.
TYPEN VLIEGTUIGEN
Maar grote gezinnen niet
vergeten
DE VROME WENS
'\'A
DE KANTOREN van de Redactie en de Admi
nistratie van de „Nieuwe Schiedamsche Courant"
zijn gevestigd te Rotterdam. Kortenaerstraat i.
Tel 25270: te Schiedam. Broersvest 8. Tel 68804
De abonnementsprijs bedraagt t 3.45 per kwartaal,
1.15 per maand. 1 0.30 per week.
Directeur: J. KUUPERS.
Hoofdredacteur: Mgr. Dr. J. WITLOX.
Algemeen Redacteur: H. A. PAALVAST.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
kolombreedte 30 ets. per millimeter hoogte.
Contract-tarieven „egei gereduceerde prijs op
aanvrage bij de Administratie verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden 1.—. Ieder woorc.
meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uitsluitend bij
vooruitbetaling.
Amsterdam heeft gisteren het Congres van Europa een grandioze
ontvangst bereid. De ongeveer duizend congressisten, die met een
extra-trein naar Neerlands hoofdstad waren gebracht, moesten door
een veelrijïge haag van het station naar de Dam voor het koninklijk
paleis» optrekken.
Natuurlijk wisten zij, dat de belangstelling van de tienduizenden
Amsterdammers op de eerste plaats de verwachte Winston Churchill
gold; maar toch gaf die menigte een feestelijke omraming aan dit
spectaculaire schouwspel.
De idee van een Verenigd Europa vond hier een ontvankelijk milieu,
omdat men Churchill zag niet alleen als de grote triomfator uit de
tweede wereldoorlog, maar evenzeer als de drager van een revolution
nair plan in de wereldgeschiedenis: zonder wapengeweld-, zonder
bloedvergieten, alleen door overleg en overredingskracht één nieuwe
Europese wereld te voorschijn te toveren.
Een breed wit podium, oranje en
groen overhuifd, met bloemen en planten
versierd, waarboven vele vlaggen wapper
den, gebouwd om een eveneens bevlagd
spreekgestoelte, maakte de ingangen on
zichtbaar van het koninklijk paleis, dat
zelf een prachtig sluitstuk vormde van de
plaats der gebeurtenis, die duizenden
Amsterdammers reeds uren tevoren naar
het hart van Nederland deed stromen.
Ook de aan de Dam gelegen gebouwen
hadden de vlaggen uitgestoken en in het
stralende zonlicht bood het historische
plein op deze schone Mei-Zondagmiddag,
met die tienduizenden aandachtig luiste
renden naar enige leiders van volkeren,
met zijn historisch décor, met zijn feeste
lijke versiering, met de ondefinieerbare
sfeer, een onvergetelijk indrukwekkende
aanblik.
Een koor van 500 zangers van ver
schillende hoofdstedelijke zangverenigin
gen zong een welkomstlied, waarna Z.Exe.
P. Kerstens, voorzitter van het Europa-
congres, de burgemeester aankondigde,
die de hoge gasten en de congressisten
in het Engels en Nederlands verwel-
komde.
Nadat achtereenvolgens het woord was
gevoerd door Z.Exc. P. Kerstens, Paul
Ramadier, prof. dr. S. F. H. J. Berkel-
bach van den Sprenkel, Jules Hoste en
dr. K. Beugmans, zong het koor onder
hegele'ding Vm hst muziekcorps der Am
sterdamse politie, het nieuwe Europa
lied.
En dan stegen weer de toejuichingen
op, want het grote ogenblik voor de
duizenden was aangebroken: Winston
Churchill ging spreken.
Hij begon zijn rede met te zeg
gen, dat de gedachten tijdens deze
grootse samenkomst van Amsterdam
mers op deze prachtige Zondag
middag in Mei teruggaan naar
de vreugden van de bevrijding
van een lage en wrede tyrannic.
Ook vertoefden zijn gedachten bij
het vele wat de volkeren van Groot-
Britannië en Nederland gemeen heb
ben.
Als ik terug zie naar de dagen
Winston Churchill heeft Zaterdag ver
gezeld van zijn echtgenote een bezoek
gebracht aan het prinselijk gezin op
Soestdijk. Tegen zes uur des avonds ar
riveerde de Engelse staatsman op het
paleis Het Loo, waar hij 's avonds aan
zat aan het diner bij H. M.de Konin
gin. Zondagmiddag vertrok hij naar Am
sterdam.
Aan het gejuich scheen geen einde te
komen, toen Churchill op het ver
zoek van pater de Greeve naar voren
trad om het uit de oorlog bekende
l -leken te maken, nu echter voor de
trfomf van Europa's eenheid.
van W illem lil, die zowel Engeland
als Nederland regeerde en naar de
tijd die na hem kwamtoen de hertog
van Marlbourough de Nederlandse
en Britse legers in zovele overwin
ningsoorlogen commandeerde, dan
gevoel ik, zo zeide Churchill, dat
deze lange en beroemde kameraad
schap bewaard moet blijven en dat
wijdie er dezelfde levenswijze op na
houden alsook dezelfde vorm van
Christelijke beschaving, hand in hand
samen verder moeten gaan om, zo
nodig, schouder aan schouder aan
toekomstige problemen het hoofd te
bieden.
Churchill zeide, dat hij bij zijn reis
door ons mooie land, dat zo vruchtbaar,
zo helder en modern is, hij dit als het
tehuis beschouwt van een vrij volk, dat
het recht heeft zijn regering te kiezen
of te veranderen en w ens ministers en
regeerders de dienaren en niet de mees
ters van het volk zijn.
Pij zeide de stellige overtuiging te
hebben, dat levenswijze, wet en vrijheid
dezerzijds en aan de overzijde van het
kanaal nimmer vernield of vernietigd
mogen worden door enige vorm van tota
litaire tyrannie (applaus), noch door de
gehate nazi-overheersing, die wij ten val
brachten, noch door enige andere vorm
van gelijksoort:g despotisme (applaus).
„Ik zelf ben niet de vijand van enig ras
of volk ter wereld. Van Russen, Duitsers
en Japanners begrijpen wij over de fron
ten van strijd en oorlog heen hun moei
lijkheden en lijden. Wij hebben ons zelf
niet verenigd tegen enig ras of volk,
maar tegen tyrannie in al zijn verschij
ningsvormen".
Wij hebben de idee, dat een ver
enigd Europa beter zou zijn om te be
wonen, dan een der beide polen en
daarom zijn wij uit zo vele landen,
sprekende met zo vele tongen, hier ge
komen om te proberen samen een stap
voorwaarts te gaan in harmonie met
de politiek van onze in vriiheid ge
kozen regeringen, om de oude glorie
van Europa nieuw leven in te blazen
en dit beroemde continent, de baker
mat van zovele belangrijke gedachten,
ais ook van grote staten rond de
oceaan, zijn plaats weer te doen
innemen als een onafhankelijk cn self
supporting" lid van een wereld
organisatie.
Als deel van deze wereldorganisatie
hopen wij tot de spoedige vorming van
een Europese raad te komen. Deze raad
'moet de regeringen en volkeren van
evenveel Europese landen, die onze be
grippen delen en die de brede vrijheden
van democrat'sch leven, gebaseerd op de
in vrijheid tot uiting gebrachte wil de-
volkeren accepteren, omvatten. Na zijn
mening over de taak van een Europese
raad kenbaar te hebben gemaakt, zeide
Churchill: „Wij hopen tot een verenigd
Europa te geraken, dat gezuiverd zal zijn
van de slavernij van vroegere en klas
sieke tijden, een Europa, waarvan de
mens met trots zal willen zeggen: „ik ben
een Europeaan"."
Donderend applaus weerklonk na
Churchills rede. Het was werkelijk niet
nodig een vertaling te geven. Die stem,
dat gebaar gaven beziel'ng aan de woor
den, welke wellicht niet verstaan, maar
wel begrepen werden.
Een hartelijk applaus weerklonk ook,
toen pater Henri de Greeve het spreek
gestoelte beklom. En dadelijk raakte hij
het benauwende probleem van de her
nieuwing van Europa in de diepste
kern: de wereld is ineengestort, omdat
wij christenen gefaald hebben; als we
thans niet opnieuw willen falen, moe
ten we Christus in het centrum van dc
vernieuwing plaatsen.
Een parlement over het volk. een
superparïement boven de parlementen,
maar God boven het superparïement.
Wanneer wij Europa en de wereld
de vrede willen geven, moeten wij J't
doen, steunend op een diep geloof en
een onwankelbaar vertrouwen In Chris
tus, omdat op geen andere wijze ver
eniging mogelijk kan zijn.
Pater de Greeve herdacht dan allen,
die in de jongste oorlog hun leven voor
het herstel van vrijheid en vrede hebben
gegeven, waarna een minuut stilte werd
betrachf.
Tenslotte sprak pater de Greeve een
hartelijk dankwoord tot Churchill, die
zoveel heeft gedaan voor de redding van
Europa. Hij verzocht de staatsman het
oude „V"-teken te maken, „maar thans
niet voor het winnen van de gewapende
oorlog, doch voor het winnen van de
vrede".
Onder luid applaus stond Churchill op.
trad een stap naar voren en maakte het
zo beroemd geworden teken.
Een geestdr:ftig applaus was het ant
woord der tienduizenden.
Aan het einde der bijeenkomst zong
het koor het „Beati mortui", staande aan
gehoord door de congressisten en alle
belangstellenden op de Dam.
Het belangrijkste werk van een con
gres geschiedt steeds in de commissies.
Daar worden de resoluties geredigeerd,
welke aan de plenaire zitting moeten
worden voorgelegd.
Ook op het Congres van Europa is
de formulering der resolutie een moei
zame taak, welke soms niet zonder
spanning volbracht kon worden, In de
culturele en 'Ie economische commissie
zjjn de besprekingen tamelijk vlot ver
lopen, maar in de commissie voor al
gemene politiek leek het Zaterdagmor
gen meer een heksensabbath dan een
poging om een verenigd Europa te ont
werpen.
Gedeeltelijk lag dit aan de overigens
onbegrijpelijke onbekwaamheid van de
voorzitter, wie de leiding der vergadering
geheel uit de hand was gegleden; gedeel
telijk ook aan de onbeduidendheid van
de ontwerp-resolutie.
Uren en uren lang is Zaterdag tot diep
in de nacht, tot drie uur in de morgen
beraadslaagd, zonder dat men tot een
oplossing kwam; de besprakingen zijn in
beperkter kringen de gehele Zondag,
wederom tot diep in de nacht voortgezet.
Vooral artikel 7 van de ontwerp
resolutie werd zeer omstreden. Dit ar
tikel stelt vast, dat dc enige oplossing
van het Duitse probleem gelegen is in
het tot stand brengen van een Ver
enigd-Europa. Tenslotte werd het toch
In ongewijzigde vorm aangenomen. Ver
volgens werd de ontwerp-resolutie in
haar geheel in stemming gebracht en
met algemene stemmen aangenomen.
Tijdens het défilé Zondag te Haarlem ter huldiging van Kardinaal De Jong (v.l.n.r. Mgr. Huibers. de
KardinaalMgr. Stam, Mgr. Bouter).
(Van onze Amsterdamse redacteur.)
Met een indrukwekkende Pontificale
Hoogmis en een grootse hulde aan dc
Kardinaal werden de feesten van het
jubileum van de basiliek van St. 'Bavo
gisteren besloten. Vele geestelijke en
wereldlijke autoriteiten waren aanwe
zig bij deze grandiose plechtigheden,
die door een duizendkoppige menigte
werden bijgewoond.
Tijdens de Mis hield Mgr. Huibers de
predikatie, waarin hij de betekenis van
de kerkwijding en van het kerkgebouw
besprak. Mgr. beschreef de schoonheid
van de St. Bavo en wees er op, dat een
Godshuis mooi moet zijn, omdat het een
afbeelding is van de Stad Gods in de
Het optreden van.het communisme zo
wel buiten als binnen opze landsgren
zen heeft het Ned. Episcopaat aanlei
ding gegeven alle stemgerechtigde Ka
tholieken van Nederland andermaal te
wijzen op de hoogst gewichtige taak,
welke zij op staatkundig gebied hebben
te vervullen teneinde iedere machtsvor
ming van het goddeloze bolsjewisme te
voorkomen.
In het herderlijk schrijven, waarmede
zij zich te dezer zake tot de Katholieken
wenden en dat gisteren in alle kerken
werd voorgelezen, herinneren zij aller
eerst aan de ernstige woorden, welke
onze H. Vader de Paus op 10 Maart 1.1.
sprak tot de pastoors en de vastenpredi-
kers van Rome over het kiesrecht en de
kiesplicht van de Italiaanse Katholieken
En het schrijven vervolgt dan:
„Uit de feitelijke afhankelijkheid van
Kerk en godsdienst van de politieke
machthebbers leidt Z. H. de Paus af, dat
het voor alle Katholieken een strikte ge
wetensplicht is deel te nemen aan de
verkiezingen en dat zij zich bij het uit-
Drengen van hun stem moeten laten lei
den door de uitspraak van het geweten.
„Iedereen moet stemmen volgens de uit
spraak van zijn geweten", Zo zegt de
Paus letterlijk en Hij vervolgt dan:
„Welnu, het is duidelijk, dat de stem
van het geweten iederen ernstigen Ka
tholiek oplegt zijn stem te geven aan die
candidaten, die genoegzame waarborgen
bieden voor de bescherming van de
rechten van God en de zielen, voor het
ware welzijn, zowel van de enkeling als
van het gezin en de samenleving, over
eenkomstig de Goddelijke geboden en de
christelijke moraal"
Ook in ons land zijn wederom verkie
zingen in uitzicht gesteld. En alhoewel
de toestand in ons vrderland niet zo ern
stig is als in Italië, staan ook wij voor
de dringende taak de maatschappij in
christelijke zin op te bouwen en daartoe
het communisme te bestrijdsn.
Eén van de middelen daartoe, dat in
het bereik ligt van iederen stemgerech
tigden Katholiek, i het goed gebruik te
maken van het kiesrecht, teneinde ee,u
staatsbestuur te krijgen, dat „genoegza
me waarborgen biedt voor de rechten
van God en de zielen", en dat bij machte
is die positieve maatregelen to' stand
ts brengen, welke voor het ware wel
zijn van individu, gezin en samenleving
het meest doeltreffend zijn en dus ter
bestrijding van het communisme het
meest geëigend.
Hoe maken wij dan 't beste gebruik
van ons stemrecht, gelet op de gods
dienstige en staatkundige verhoudin
gen in ons vaderland? Bij de verkie
zingen in 1946 hebben wij verklaard,
dat de Katholieke Volksparty naar
onze overtuiging de beste waarborgen
biedt voor de eerbiediging en de nale
ving van de zedelijke normen van het
Christendom op het terrein van wet
geving en bestuur. Welnu, Wij zijn
van mening deze verklaring ook nu
nog te moeten handhaven.
Tenslotte aarzelen Wij niet U krach
tig aan te sporen om de eenheid op
staatkundig gebied hecht te bewaren.
Vergeleken bij de hoge belangen, die
op het spel staan bij de opbouw van een
Christelijke Staat en Maatschappij en
de afweer van het communisme, zijn de
meningsverschillen onder de Katholie
ken over staatkundige vraagstukken, hoe
belangrijk ook op zich zelf, toch van on
dergeschikte betekenis. Reeds het ver
lies van weinige stemmen kan in ons
kiesstelsel ernstige gevolgen hebben. En
die staatkundige eenheid der Katholie
ken is een machtig wapen in de ge
meenschappelijke en veelzijdige strijd
tegen het communisme, terwijl zij bij
de maatschappelijke en staatkundige op
bouw van ons christelijk levensideaal n
zeer Waardevol goed is, welks verlies
niet te óverziene schade zou berokkenen
aan de belangen van het christendom en
het welzijn van ons dierbaar vader
land".
De Duitse officier Fullriede, die op bevel
van Christiansen het drama van Putten
op de Veluwe veroorzaakte, zal zich op
19 Mei as. voor het bijzonder gerechtshof
te Arnhem te verantwoorden hebben.
Weliswaar wordt Fullriede niet in eerste
instantie verantwoordelijk gesteld, omdat
hij op bevel van de Wehrmacht handelde,
maar niettemin heeft hij, door de uitvoe
ring van dit bevel, een zware schuld op
zich geladen. In' de aanklacht tegen hem
staat o.m. dat hij in strijd met het oor
logsrecht, bij wijze van represaille, een
aanslag op Putten uitvoerde, waardoor
600 Nederlandse mannen door de S. S.
werden gevangen genomen en naar Duits
land gedeporteerd, waar het merendeel
vaak onder afschuwelijke omstandighe
den is gestorven. Voorts heeft hij zich
schuldig gemaakt aan het verdrijven van
vrouwen en kinderen en ouden van da
gen uit hun huizen en het verwoesten
van een honderdtal woningen.
hemel. De gelovigen zijn de levende ste
nen van de Stad Gods, op aarde worden
zij bewerkt zoals de stenen van de basi
liek bewerkt worden. Een bijzonder voor
beeld is St. Bavo, die- een werelds leven
leidde, doch door beproevingen getrof
fen, tot inkeer kwam en later een groot
bevorderaar van het ware berouw werd.
Mgr. spoorde tenslotte de gelovigen aan
zich dit alles goed te realiseren en hun
leven daar naar te richten.
De Kardinaalshulde
Om half twee trok een plechtige stoet
door de tuin van de pastorie naar het
plein voor de basiliek. Langs deze route
stond een erewacht van militairen uil
Haarlem. Voor de hoofdingang van de
basiliek was een tribune opgeslagen en
op het plein stond een grote menigte die
de kerkvorsten hartelijk begroette.
Plebaan F. Filbry hield een huldigings
rede waarin hij het grootse werk van de
Kardinaal tijdens de bezetting relc-
.Terdc. Haarlem beeft er behoefte aan
dit nog eens te onderstrepen, omdat het
voorbeeld van de Kardinaal in de oor
log de gelovigen veel goed gedaan heeft.
De elkaar toen opvolgende bisschoppe
lijke brieven werden met veel belangstel
ling en enthousiasme ontvangen en de
volgzaamheid van de gelovigen sprak dan
ook vanzelf.
De Kardinaal spreekt
Vervolgens nam de Kardinaal het
woord. Z. Em. sprak als volgt:
„Ik dank u van harte voor de sympa
thieke hulde, die u mij gebracht hebt.
Voor deze hulde dank ik u niet zozeer,
omdat zij aan mij persoonlijk gebracht
is, maar ik zie er een uiting in, een
bewijs, dat gij trouw zijt en trouw wilt
blijven aan ons katholiek geloof. Want
die trouw moet gij ook tonen in uw later
leven. Zo ooit, dan hebben wij in onze
tijd flinke mannen en vrouwen nodig,
mannen en vrouwen, die leven uit een
diep geloof. Het geloof moet geheel uw
leven bezielen en dat moei gij ook tonen
door uw daad. Aan slappe, halfslachtige
en zg.: neutrale Katholieken hebben wij
niets. Wij moeten principiële en flinke
katholieken zijn en dat vooral in onze
tijd tonen door de grote maatschappe
lijke deugden van naastenliefde en recht
vaardigheid te beoefenen.
Er wordt tegenwoordig veel en terecht
gewaarschuwd tegen het goddeloze com
munisme. Maar ik zou de nadruk willen
leggen op het woord goddeloos. Want
vooral omdat het goddeloos is, is het ze
gevaarlijk. En het is helaas niet te ont
kennen, dat velen in onze tijd zich ge
leidelijk losmaken van God en dan is het
Alhoewel het vliegfeest op Ypenburg
een onderdeel was van de Mei-feesten
uit Den Haag, trok het toch zoveel
belangstellenden uit de verre omtrek,
dat het als een op zich zelf staand evene
ment kan worden beschouwd. Zowel op
de terrassen op Ypenburg zelf, als buiten
langs de grote verkeersweg, was de be
langstelling voor dit vliegfeest Zaterdag
enorm groot. Begonnen werd met
demonstratie van zweefvliegen, waarbij
vooral de lierstart op twee wijzen werd
gedemonstreerd. Later volgde nog een
demonstratie met het optrekken door
een vliegtuig.
Het voorvliegen van diverse typen
vliegtuigen met verduidelijking vanaf de
„toren", die per luidspreker werden
omgeroepen, was als steeds een hoogte
punt van dit soort feesten. Daarbij kon
worden gesproken van vliegtuigen die
als vliegende auto werden aangeduid,
waarmede bedoeld werd de gemakkelijk
heid waarmede dit vliegtuig te besturen
is, maar ook de vliegende erker om het
ruime uitzicht dat dit vliegtuig weer
bood. De Helicopter-demonstratie was
ook iets wat de mensen zeer interes
seerde. Daarmede werd gedemonstreerd
de mogelijkheid om er gewassen en
velden mede te besproeien maar ook alle
andere eigenschappen, zoals stilstaan in
de lucht, achteruitvliegen etc. werden
gedemonstreerd. Luchtacrobatiek werd
uitgevoerd door een instructeur van
de N. L. S„ die er werkelijk een crazy-
flying van maakte en alle mogelijke
fouten maakte die aan een andere het
leven zou kosten. Ook de instructeur
Graft bleef niet op de grond en naast
diverse staaltjes hogeschool vliegen,
heeft hij ook in de lucht een lint door-,
gevlogen. De parachute-demonstratie,
met het afwerpen van een pop, mislukte
Zaterdagmiddag, ook het bombarderen
met zakjes kalk kwam niet tot zijn
recht. Als bijzondere attractie werd de
oudste en jongste bezoeker met geleide
een rondvlucht aangeboden, waarvan een
71 jarige heer en een meisje van nog
geen twee jaar de gelukkige aanwezigen
waren.
Op Zaterdagmiddag landde ook als
bijzondere attractie een Engels Amphibie
vliegtuig, dat ruim een uur te voren
was aangekondigd, als te zijn gestart uit
Engeland.
Znodagmiddag werd het zelfde pro
gramma nogmaals afgewikkeld, even
eens onder stralend zomerweer, zodat
ook nu de belangstelling weer zeer groot
v/as al stonden nu geen auto's en motor
fietsen ter beschikking om allen naar het
vliegveld te brengen.
zo gemakkelijk in het. Communisme te
vervallen. De mens wil een ideaal, iets
hogers dan eten en drinken en genieten
van deze wereld. En als hij dat ideaal
niet vindt in God, zal hij het zo gemak
kelijk vinden in het communisme, dat een
ideaal voorspiegelt, al is het een val*
ideaal.
En dus, waarde jongens en meisjes, dan
moet ons ideaal zijn, ook in ons later le
ven door ons woord en vooral door ons
voorbeeld de mensen te behouden of
terug te voeren tot God. Nogmaals dank
ik u, doch vooral hoop ik, dat dit samen
zijn er toe bijdraagt, u nader te brengen
tot God; dat het uw voornemen versterkt
trouw te blijven aan God en bezield door
die trouw ook uw medemensen nader te
brengen tot God.
Opdat God dit voornemen met Zijn
onmisbare genade mag steunen, zal ik
u de zegen geven".
Met deze plechtige zegening werd de
prachtige manifestatie beëindigd.
Sedert 1 Mei J.L mogen bij de Centrale
directie van de wederopbouw en de
volkshuisvesting geen aanvragen meer
worden toegezonden voor woningwet
woningen met een classificatie-inhoud
boven 260 kub. meter, omdat voor deze
woningen geen' toestemming tot gunning
zal worden gegeven.
Het Tweede-Kamerlid Maenen zag hier
in een bedreiging van de belangen van
het grote gezin en vroeg de minister
nadere bijzonderheden.
Minister In 'tVeld antwoordt daarop
thans, dat tot deze maatregel is over
gegaan, omdat de gemiddelde inhoud van
de Woningwetwoningen, welke het laatste
jaar zijn gebouwd of waarvoor plannen
zijn ingediend, zich op een te hoog niveau
bevond en slechts een geringe neiging tot
dalen vertoonde. De beperkte bouw
mogelijkheden en het grote woningtekort
maken, dat getracht moet worden het
aantal nieuw te bouwen woningen zo
hoog mogelijk op te voeren ook al zou
dit een verlaging van de inhoud mee
brengen.
Afgezien van deze mogelijkheid tot
differentiatie binnen de grenzen van een
complex, zal nog voor de bouw van een
bepaald, per provincie te bepalen, per
centage woningen voor grote gezinnen en
middenstandswoningen goedkeuring wor
den verleend. Dat de huisvesting van
grote gezinnen ernstig in het gedrang zou
komen, meent de minister dan ook te
moeten bestrijden.
Wanneer vroeger ons moeder de bood
schappen van de kruidenier binnentorste,
namen wij een duik in de tas om de
brokken op te vissen, welke als lokaas
voor de kinderen door de leverancier, die
een goede klant wist te waarderen, ca
deau werden gedaan. De slager plakte
achteloos een „hompie worst voor de
kinderen" tegen de lapjes vlees, welke
„toevallig" altijd iets zwaarder wogen
dan besteld werd, waarna de vleeshou
wer vroeg „of hij het zo maar zou hou
den, want het was juist een extra fijn
stukje". En had de bakker zich aange
diend, dan werd het mandje met brood
alvast binnengebracht vanwege de kren
tenbollen, welke als good-will-ambassa-
deurs van de witte man by het kinder
volkje fungeerden.
Zo begon het cadeaustelsel, hetwelk
later uitgroeide tot een systeem met zul
ke excessen, dat de middenstand de
overheid in het geweer riep om hiertegen
de strijd aan te binden. Toen smeerden
de moeders de boterhammen buitenspo
rig dik met margarine om het servies-
/an-zoveel-punten snel compleet te ma
ken en smookten de vaders de gordijnen
bruin en zich zelf wit om de neus in hun
hartstocht voor het blinkende rookstel,
hetwelk lokkend in de sigarenwinkel-
etalage pronkte. Dat alles tot grote erger
nis van o.m. de galanterie-magazijnen.
Dit goede olim is thans volmaakt ver
leden tijd en de onttroonde klant-koning
mag al heel blijde zijn, wanneer hij bij
speciaal voorgeschreven boodschappen 'n
even begeerd als schaars artikel voor
zijn geld mag kopen.
Zo werd de koppelverkoop de opvolger
van het cadeaustelsel. Wanneer de be
doeling voorzit om bedoelde goederen zo
eerlijk mogelijk te verdelen onder de
klanten, dan valt er weinig af te keuren:
integendeel. Maar in de practijk blijken
de artikelen, welke slechts in beperkte
hoeveelheid voorradig zijn, een naaste
gelegenheid te vormen voor min of meer
onjuiste practijken. En gelijk men deze
moet vluchten, zo mag men deze even
min scheppen. Zeker kan men van de
overheid verlangen, zulke gelegenheden
niet te bevorderen, doch de distributie
goden schijnen met Vondel in zijn „Lu
cifer" te menen, dat wie wetten geeft,
ook het recht heeft om ze te breken.
Hoe anders te verklaren, dat zij nu
weer met het beloofde krentenbroodje
een kans geeft aan de grootste-gemene-
delers door geen bepaalde bon voor deze
lekkernij aan te wijzen, zodat men
theoretisch alle broodbonnen voor kren
tenbrood kan besteden. Met te vertellen
dat ieder recht heeft op 200 gram, is
men er niet. Meerdere gezinnen b.v. stel
den zich veilig voor bijzondere omstan
digheden door klant te worden bij twee
bakkers. Wie moet nu het krentenbrood
leveren De klant zal natuurlijk laten
we ons niet braver voordoen dan wij
zijn van beiden „zijn portie" eisen.
Maar deze doublure mopt dan toch de
eerlijke verdeling in de war sturen. En
hier gaven wij nog slechts één mogelijk
heid; om onze lezeressen niet in de naas
te gelegenheid te brengen, doen wij daar
verder het zwijgen toe.
Dat zij met de portie krentenbrood
nogal krenterig is, we vergeven het aan
de distributie; evenzo dat de prijs zo
prijzig werd, dat het liedje uit onze kin
derjaren over „rijst en krenten, kost
maar zeven centen" 'n Ali Baba-sprookje
schijnt.
Doch dat zij de mogelijkheid schept,
dat de een 'n krentenbaard krijgt, ter
wijl de ander helemaal zijn baard niet
kan aflikken, doet ons hartgrondig wen
sen, dat de schuldigen hun portie mis
lopen, al zijn wy ons er van bewust, dat
dit in alle boosheid toch wel een vrome
wens zal blijken.
ANALYST
