HET DRAMA VAN PUTTEN
Modellen voor Nederland
KERKBOUW EN SAMENLEVING
Een dorp gebouwd op ruines
DAE
wereld
De K.L.M.-toestellen te Caïro
Oorlog woedt op heilige bodem
Sffc B7,r».n Sluïï:
ex üy&aggi
m_m,m
Goed werk
Schoolmeisjes buiten schoolverband
Uit de sportwereld
Fullriedede farmer uit Zuid-Afrika.
staat terecht
Economische en sociale
stn liedagen te Tilburg
Compromis met de „New Look"
Gedegen en draagbaar
Modeshow Nederlandse
Modelgroep
RUIT-NIEUWTJES
Congres voor saórale architectuur
Mogen alleen bij daglicht op Egyptische
vliegvelden landen
wM. iül B
WOENSDAG 19 MEI 1948
PAGINA 2
Publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie
PRINS BERNHARD NAAR
OOST-GELDERLAND
AUSTRALISCHE MISSIE
NAAR INDONESIË
f ..MIDDENSTANDSPARTIJ"
De opgravingen van prof. Van
Giffen in Valkenburg (Z.-H.)
De leden van de Nederlandse
Modelgroep voor Dameskleding, de
haute couturevóór de oorlog in ons
land een zeer zeldzaam beroep, heb
ben enige tijd geleden een uitge
breide show van hun modellen ge
geven in het Kurhaus te Schevenin-
gen en het Victoria-Hotel te Am
sterdam.
Het is niet gering, wat men te zien
krijgt, als elf huizen de keur van hun
modellen lanceren. De wollen stof
fen voor mantels, niantelcostuums,
deux- en trois-pièces, sport jurken
zijn geweven in Tilburg en munten
uit door kwaliteit en kleur. Vroeger
ging de haute couture slechts een
nuweujK aan met ae allerfijnste
wollen stoffen van het buitenland,
o.a. Frankrijk, maar nu kan men
rustig aannamen, dat het Zuiden
met haar fabricage zéér op de hoogte
is, en het buitenland naar de kroon
steekt.
EEN EXPERIMENT OP
DRAKENBURGH
DE NIEUWE STAAT
ISRAëL
DE AUSTRALISCHE TESTERS
IN ENGELAND
LAATSTE CONCOURS-TEST
VOOR OLYMP. RUITERS
NIEUWE STAATSLENING
VOLTEKEND
Definitieve uitslag der
inschrijvingen
DAVIS CUPWEDSTRIJDEN
NA BOTWINNIK'S ZEGE
RONDE VAN ZAANDAM
SCHAAKRUBRIEK
Oberst Fritz Wilhelm Herman Fullriede, geboren op 4 Januari 1895 te
Bremen, staat heden voor bet bijz. gerechtshof te Arnhem terecht. Hij
is een der belangrijkste figuren uit het drama van Putten, het Veluwse
dorp dat grotendeels -werd plat gebrand en waarvan de raann^ijke
bevolking tussen 18 en 50 jaar werd gedeporteerd.
Fullriede hield het grootste deel van
zijn leven een uitgestrekte farm in
Dtjakatjongo in Zuid-West-Afrika en
moest niets van het Hit.ler-regime heb
ben. Toen hij dan ook in 1938 naar Duits
land werd teruggeroepen, ging hij met
grote tegenzin, Dit wil echter geenszins
zeggen, dat hij zich aan verschillende
fronten niet wist te onderscheiden; inte
gendeel, in Afrika, waar hij uiteraard
uitmuntend georiënteerd was, vocht hij
met verbetenheid onder Rommel.
In 1944 kwam hij naar Nederland en
vestigde hij zich te Utrecht. Vanaf die tijd
reed hij, volgens het inzicht der Duitsers
althans, een scheve schaats. Nauwelijks
in Nederland en allerminst op de hoogte
met de verhoudingen in ons land, kreeg
hij opdracht represailles te nemen op de
Puttense bevolking, omdat daar een auto
met Duitse officieren was overvallen,
waarbij een officier dodelijk werd ge
wond.
Bij de behandeling van deze zaak,
vraagt men zich onwillekeurig af, wie er
nu verantwoordelijk is voor het drama
van Putten; was het Christiansen, von
Wuhlisch of Oberst Fullriede? Fullriede
begrijpt niet, dat men hem over Putten
ter verantwoording roept. Integendeel
hij heeft, zoals hij verklaart, alles in het
werk gesteld om de opdracht tot het
platbranden van Putten en het wegvoe
ren van de mannelijke bevolking te sa
boteren. Deze opdracht ontving hij van
Von Wuhlisch, die als de grootste door
drijver en sadist moet worden aange
merkt. Von Wuhlisch werd als getuige in
de zaak tegen Oberst Fullriede gehoord,
doch tijdens zijn gevangenhouding, te
Arnhem wist hij zich door het benemen
van het leven aan een rechtvaardige straf
te onttrekken. De verklaringen van Full
riede, die een rechtstreekse aanklacht te
gen Von Wuhlisch inhouden, zouden on
getwijfeld geweldig aan betekenis heb
ben ingeboet immers een dode kan
moeilijk ontkennen indien Von Wuh
lisch niet een uitvoerige verklaring op
schrift had gesteld, die de getuigenis van
Oberst Fullriede volkomen dekt. Feit is
in ieder geval, dat Fullriede de opdracht
vatj Von Wuhlisch om Putten plat te
branden en de mannelijke bevolking weg
te voeren, niet geheel heeft uitgevoerd.
Toen Fullriede in Putten arriveerde, liet
hij de reeds door de S.S. uitgevoerde ar
restaties stop zetten. Hij liet zelfs de gij
zelaars en de gevangengenomen politie
vrij. Vóór alles probeerde hij tijd te win
nen Zijn eerste opdracht ontving hij
telefonisch, maar geslepen als hij was,
vroeg hij schriftelijk opdracht. Dat gaf
minstens weer een halve dag respijt. In
tussen schrijft hij ongeveer 200 vrijstel-
lingsbewijzen voor verschillende Puttense
mannen uit en laat hij slechts enkele
huizen, aansteken en zó, dat het de schijn
naar buiten wekt, alsof heel Putten
brandt. Met grote briftaliteit meldt hij
aan zijn opdrachtgever Van Wuhlisch,
dat de order is uitgevoerd, zódat nog de
zelfde avond door de radio het triomphe-
rend bericht klinkt, dat op Putten repre
saille maatregelen zijn toegepast. Maar
Von Wuhlisch vertrouwde de zaak niet,
riep Fullriede op en vroeg hem of het
wenkelijk waar is, dat Putten is plat ge
brand. Toen kwam de trots van de Duit
se officier, die het nimmer met de Hitier-
bende heeft kunnen vinden, in opstand.
„Neen" antwoordde hij, waarop Von
Wuhlisch hem mededeelde, dat hij zich
daardoor aan. gevangeneming bloot stel
de. Fullriede moet toen zijn schouders
hebben opgehaald en gezegd hebben, dat
hij hiervoor de verantwoordelijkheid op
zich nam. Daarmede realiseerde hij zich,
dat het voor hem was afgelopen en toen
hij dan ook opdracht kreeg naar Duits
land te komen, wist hij wat dit beteken
de. Was zijn vriend Rommel ook niet
naar Duitsland teruggeroepen, met al de
gevolgen van then?
In Putten kwam hij in contact met
mevrouw G. Aan haar vertelde hij hoe
de zaken er bij stonden. Hij gaf haar het
adres van zijn vrouw en zoon en verzocht
haar zijn familie dringend te vragen niet
naar Europa te komen, zolang de moffen
daar de baas waren.
Fullriede ging ondanks alles toch naar
Duitsland en dank hij zijn vrienden
werd hij terstond naar een lazaret ver
voerd en daar als hartpatiënt verborgen
gehouden voor de instanties, die hem
wegens sabotage ter verantwoording wil
den roepen. Uiteindelijk kreeg hij op
dracht naar het Russisch front te ver
trekken waar hij tenslotte in handen der
geallieerden viel.
In 1946 heeft de Senaat der Katholieke
Economische Hogeschool te Tilburg het
besluit genomen, dat onder auspiciën
van de senaat en onder leiding van de
rector-magnificus periodiek economische
en sociale studiedagen zouden worden
georganiseerd. De bedoeling van deze da
gen is, dat op academisch peil bëlang-
rijke economische en sociale vragen wor
den bestudeerd in 'voordrachten en daar
aan aansluitende werk- of discussiegroe
pen.
Deelnemers worden verwacht uit de
kring der oud-alumni der Tilburgse Ho
geschool en uit de kring van degenen,
die voor de vervulling hunner functies
in de maatschappij behoefte hebben aan
een principieel en wetenschappelijk ge
fundeerd inzicht in de moderne econo
mische en sociale vraagstukken.
Nu de ministér van economische zaken
aan de Eerste Kamer heeft medege
deeld, dat het zijn voornemen is,, het
wetsontwerp op de publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie binnen korte tijd in
te dienen, heeft de Senaat besloten als
onderwerp voor de op 8, 9 en 10 Juli te
houden academische studiedagen vast te
stellen: de wettelijke regeling der pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie.
Degenen die aan de studiedagen wen
sen deel te nemen, kunnen zich wenden
tot het secretariaat: Bisschop Zwijsen-
straat 72 te Tilburg.
Op 8. 9 en 10 Juni zal ZKH Prins
Bernhard een bezoek brengen aan Ach
terhoek en Lijmers, zulks ter verdere
uitvoering van zijn plan verschillende
streken van ons land beter te leren
kennen.
De eerste dag gaat de tocht van Wes
tervoort over Duiven, Groessen, Zeve
naar, -Rannerden, Lobith, Herwen, Bab-
berich en Zevenaar naar Didam en van
daar terug naar Arnhem. De volgende
dag is Doesburg het eerst aan de beurt;
vervolgens Doetinchem, Varsseveld, Aal
ten, Sinderen, Gendringen, Ulft, Silvolde,
Terborg, Zeddam, 's-Heerenberg, Beek.
Wehl, Laag-Keppel, Hummelo, Ruurlo.
De laatste dag gaat het via Zieuwent
en Harreveld naar Lichtenvoorde en ver
volgens naar Winterswijk, Groenlo, Ei
bergen, Neede, Borculo en Lochem, dat
het eindpunt is van de rondreis. Op ver
scheidene plaatsen zullen besprekingen
worden gevoerd.
Minister In 't Veld zal op 4 Juni een
bezoek brengen aan de geteisterde ge
meenten in Oost-Gelderland.
De Australische goodwill and relief
mission wordt begin volgende maand in
Indonesië verwacht. Zij zal onder leiding
staan van William Macmahon Ball, voor
malig gedelegeerde van het Britse ge
menebest bij de geallieerde raad in Ja
pan. De missie verlaat einde dezer maand
Australië om een bezoek te brengen aan
Ned, Indië, Malakka, Burma, Siam en
Frans-Indo-China Volgens een verkla
ring van Herbert Evatt, de Australische
minister van buitenlandse zaken, zal
Macmahon Ball 25 studenten aanwijzen,
die een opleiding in Australië kunnen
krijgen, terwijl in enkele gevallen maat
regelen getroffen zullen worden voor
het zenden van reliefgoederen naar de
daarvoor in aanmerking komende ge
bieden.
Op 81 jar. leeftijd overleed te Leiden
mr. dr. D. A. van Eek, oud-burgemees-
ter van Boskoop, daarna een voorman
der soc.dem. arbeidersbeweging in
Leiden, oud-wethouder van Leiden en
oud-lid der Prov. Staten van Zuid-
Holland.
O Bij een ontploffing in de grasdrogerij
te Scherpenisse, ontstaan doordat bij
het aanmaken van de oven benzine in
plaats van petroleum gebruikt werd,
zijn drie personen ernstig gewond.
Zondagmiddag arriveerde op Schiphol
de zesde Douglas DC-6 voor de KLM.
de PH-TPB, bestuurd door gezag
voerder Groeneveld
Zo ver onze heugenis reikt, kwam er,
vooral sinds de Evenredige Vertegenwoor
diging werd ingevoerd, bij elke stembus
een „middenstandspartij" naar de gunst
der kiezers dingen om echter als regel
even spoedig als zij verscheen, weer na
de verkiezingen te verdwijnen Wel is
het haar een enkele keer gelukt het ver
der dan de politieke voorhof te brengen,
maar enig ander practisch resultaat .viel
er ook toen van haar optreden-niet te no
teren dan dat zij de vrijzinnige formaties
wat in de wielen reed.
Het ligt vqor de hand dat ook ditmaal
de kiezersgroepering, die het voor de
middenstand wil gaan opnemen in de
Tweede Kamer, geen beter lot beschoren
kan zijn. Iets anders dan stemmen-ver-
splintering zal zij niet bereiken.
Voor de behartiging van zijn belangen
gaat de middenstand het veiligst te rade
bij zijn machtige organisaties, wier stem
in de politieke regionen niet pleegt ge
minacht te worden. Zo'n paar enkelingen,
die in het gunstigste geval het geheel
door de ogen van een bepaald deel be
zien, lopen tussen de partijen naar le
vensbeschouwing gegroepeerd, hopeloos
verdoold en richten niets uit.
De talrijke katholieken onder de mid
denstand doen verstandig zich niet met
zulk te voren tot mislukking gedoemd
avontuur in te laten. Het ontbreekt trou
wens in de Katholieke fractie allerminst
agn afgevaardigden uit middenstands
kringen en ook op de nieuwe candidaten-
lijsten worden deskundigen, die zo nodig
voor de zaak van de middenstand op de
bres zullen staan, niet gemist.
Een 120-tal bouwkundigen, ongeveer
twintig geestelijken en predikanten en
vele belangstellenden waren gisteroch
tend in de aula van Museum Boymans Ie
Rotterdam bijeen, toen prof. dr. G. van
der Leeuw, voorzitter van het Comité
„Nederlands nieuwe Kerken" en ook
voorzitter van het congres, zijn inleidend
woord sprak.
Spr. wees erop. dat het congres staat
in het teken van de wederopbouw, door
dat het zernielde herbouwd moet wor
den, komen we ertoe ons te bezinnen op
de problemen bij de Kerkbouw. Deze
problemen, door spr. met enkele woorden
aangeduid, zijn behalve van theologische,
ook van sociologische en vanzelfsprekend
ook van bouwkund'ge aard. Tenslotte
wijdde prof van der Leeuw een korte be
schouwing aan het begrip bouwen, dat1 :n
laatste instantie steeds een werk van de
gemeenschap is.
De eerste ochtend van het congres was
vooral gewijd aan theologische aspecten
van de Kerkbouw. Prof. Bakhuizen v. d.
Brink hield een inleiding over: „Kerk
bouw en geloof", waarin hij er de na
druk op vestigde jdat een Kerkbouwer
een geroepene is. Nader ingaande op de
terra „geloof, noemde spr. het geloof
niet een verworvenheid, maar een gave
Gods, een relatie met God.
Vandaar dat men de eisen voor de
kerkbouw, uiting van geloof, niet hoog
genoeg kan stellen. Staan wij geestelijk
op een peil om aan deze hoge eisen te
voldoen? vroeg spr. zich af. Hij beant
woordde deze vraag door de eisen voor
de kerkbouw nader tv. omschrijven. In
't kort samengevat kan men zeggen, dat
een kerkgebouw geen beslotenheid mag
kennen, het mag niet domineren en ge
zien de Nederlandse aard mag het ook
niet te zeer aan extase en fanatisme ont
sproten zijn.
Positieve richtlijnen opstellend, ein
digde prof. Bakhuizen v. d. Br. met de
wenk, om niet al te doctrjnair te willen
zijn bij het bouwen. Hoofdzaak is, dat
de bouwkunstenaars „manifestatores
Dei" zijn.
Hierna nam prof. J. B. Knapping het
woord met als onderweio: „Kerkbouw
als uitdrukking van uelijden". Al moet
men de kerk niet op de eerste plaats
als kunstwerk zien, er is toch 'n sterke
samenhang tussen de godsdienstige er
varing en de aesthetische ervaring. Spr.
zocht in de geschiedenis van ,de kerk
bouw deze correlatie op enkwam tot
de conclusie, dat in de oudste tij-
In Valkenburg (Z.H.) worden sinds
1940 opgravingen verricht onder leiding
van prof. dr. Van Giffen. Reeds in de
17e eeuw werd vermoed, dat zich onder,
de bebouwde kom van het dorpje de res
tanten zouden bevinden van een vroe
gere Romeinse nederzetting, hetgeen men
toenmaals in de eerste plaats afleidde
uit de naam en het te voorschijn komen
van Romeinse munten bij normaal
graafwerk. In 1870 kwamen bij de bouw
van een school nieuwe vondsten aan
0!f/?uP
het licht. Reeds in 1914 vermoedde prof-
Van Giffen, dat de hoge ligging van de
bebouwde kom te danken was aan de
bouw op de ruïnes van 'n vroegere Ro
meinse castellum, doch nadere onder
zoekingen waren door de bebouwing
niet mogelijk. De omvangrijke ver
woestingen van het dorpje gedurende
de oorlogsdagen van 1940 openden ech
ter de mogelijkheid, de juistheid der
vermoedens te onderzoeken. Tot 1943
kon prof. Van Giffen vruchtbare op
gravingen verrichten, die moesten wor
den stopgezet op last van de Duitsers.
Na de bevrijding werden de werkzaam
heden hervat.
Het -is gebleken, dat Valkenburg ge
legen is op de ruïnes van niet een, doch
niet minder dan zes verschillende Ro
meinse vestingen, die telkenmale over
elkanders restanten heen werden ge
bouwd. De eerste vesting, gebouwd in
het jaar 42 na Christus onder keizer
Claudius, werd in 47 door binnenval
lende Noormannen verwoest. De tweede
vesting werd het slachtoffer van een
brand, de derde werd in 69 tijdens een
opstand van de Germanen door Brinio
vernield. De vierde en vijfde vesting,
versterkt door houten en aarden wal
len. hielden evenmin lang stand, doch
waarschijnlijk heeft de laatste, gebouwd
in ongeveer 200, het geruime tijd uit
gehouden. Prof. Van Giffen slaagde er
in de naam van de Romeinse vesting te
achterhalen, n.l. Agrippinae, de vrouw
van Claudius. Het talrijke gevonden
vaatwerk moet uit allerlei windstreken
bijeen zijn sebracht .aangezien tot dus
ver reeds 400 verschillende pottenbak
kersstempels op de scherven en complete
stukken werden gevonden.
Prof. Van Giffen heeft vastgesteld,
dat de kerken te Rijnsburg en Warmond
gedeeltelijk zijn opgetrokken uit stenen,
afkomstig van het laatste castellum. Het
cast.ellum heeft vroeger waarschijnlijk
deel uitgemaakt van de gordel van ves
tingen. welke zich uitstrekte van de
Zwarte Zee tot aan de Noordzee, da
noordelijke grens van het Romeinse im
perium.
Momenteel overweegt men. in Valken
burg een tweetal poorten te bouwen van
dezelfde vorm en afmeting. zoals zij
vroeger bil het castellum waren aan
gebracht Niet. alleen kan daarmee de
herinnering levendig worden gehouden
aan de grondvesten, waarop de gemeente
den de „terror Dei" de centralr idee
was van de kerkbouw, terwijl later,
met name in de gothiek, meer de na
druk op het aspect 'van het kerkgebouw
als vergaderzaal kwam te liggen.
Voorts wees spr. nog op het locaal ka
rakter dat overal in de kerkbouw te her
kennen valt, bij ons aan een weinig mo
numentale, sobere bouwwijze waarbij de
njfdruk ligt op belangrijke structurele
concepties, meer dan op geweldige ruim
te of rijke versiering.
De vraag of in onze tijd de kerk nog
wel uiting van. belijden is, beantwoordde
spr. a fortiori bevestigend. Het blijkt uit
het feit dat de menselijke behoefte blijk
baar niet bevredigd wordt door een nood
kerk.
Het ideaal voor moderne kerkbouw
was volgens spr. zoveel mogelijk kerken,
niet te groot, opdat overal de gelovigen
een plaats van verfrissing zullen vinden,
Een geanimeerde gedachten wisseling
besloot de ochtendvergadering.
Nadat in de Ochtendzitting de theolo
gische aspecten van de kerkbouw in het
middelpunt der belangstelling hadden
gestaan, kwamen des middags problemen
van meer sociologische aard ter sprake.
Ir. P. Verhagen uit Rotterdam begon
zijn inleiding „Kerkbouw en samenle
ving" met het constateren van het feit,
dat er eigenlijk geen universele grond
slagen bestaan waarop de stedebouwer
zijn plannen moet baseren. Het is eigen
lijk zo gesteld, dat het program moet
worden opgesteld door de gemeenschap
zelf. Eerst dan komt de stedebouwer aan
bod om de bedoeling van de gemeen
schap zoveel mogelijk te verwezenlijken,
Ook wanneer men naar practische
voorbeelden, zoekt in Nederlandse dor
pen en steden, vindt men eigenlijk geen
vaste „spelregels" voor stedebouwkundi
gen. Spr. ging de plaatsing van het kerk
gebouw in de verschillende soorten dor
pen (kring-dorpen, kom-dorpen, streek-
dorpen) na en het bleek uit zijn onder
zoek, dat de plaatsing van het kerkge
bouw tamelijk willekeurig is. Wel kan
men zeggen, dat waar de kerk staat, zij
in de meeste gévallen goed staat.
In het vervolg van zijn inleiding gaf
spr. enkele richtlijnen voor het bouwen,
Op de eerste plaats rhoet de stedeboüwer
ernstig rekening houden met het feit, dat
de kerk behoort tot de meest primaire
objecten van de stad en dus de meest pri
maire ruimte ter beschikking moet krij
gen. Echter een situeren op een zeer op
vallende plaats aan een markt of kruis
punt van wegen is niet gewenst. De
hoogste uitdrukking krijgt het kerkge
bouw bij een ligging enigszins afzijdig
van het stadsgewoel.
Spr. was het geheel eens met de woor
den van dr. Knipping, die de wenselijk
heid van het bouwen van veel kleine
kerken had '.eopperd. Inderdaad, aldus ir.
Veïhagen, dit zal de oplossing moeten
zjjn van het moderne kerkgebouw. Veel
kleine kerken is ook het logisch gevolg
van de in de .toekomst steeds nadrukke
lijker toe te passen bouw in wijken.
Wat de toren betreft merkte spr. "ten
slotte op, dat deze minder geprononceerd
zal dienen te worden. Toch blijven er
mogelijkheden genoeg om het kerkge
bouw bijzonder accent té verlenen door
koepels óf anderszins.
Na een levendige gedachtenwisseling
begaven de congressisten zich naar het
Museum van Land- en Volkenkunde om
de opening van de tentoonstelling „Ne-
dërlands nieuwe kerken" bij te wonen.
Tailleur van reebruine velours
Maison Goyartsj
Twente leverde de katoens, imprimé's,
effen zijde en bedrukt satijn. Ook hierin
is een keurcollectie bereikt.' waarmede
wij voor de da-g kunnen komen.
Gebrocheerde zijde,, georgette, kant.
(weer nieuw en preferent) organdie, na
tuurzijde, voile, moiré, werden geïmpor
teerd uit Zwitserland en Frankrijk. En
met deze overvloed van materiaal is zó
intens en artistiek gewerkt tot meerdere
welvaart en eer van Nederland, dat het
Wilhelmus, na afloop gespeeld, klonk als
een huldezang aan het ganse volk, dat
met zijn nijvere, vitale handelsgeest
steeds nieuwe perspectieven schept.
Wat het eerste opvalt is de gedegen
heid en de draagbaarheid van deze mo
dellen, vooral waar het mantels, mantel-
costuums, deux- en trois-pièces geldt.
Het klassieke terrein is met
Wel zijn de heupen verbreed, de rokken
wijd en lang, soms ook smal, d c de
tailleur is en blijft de tailleur, vloeiend
van lijn en stfak van distinctie.
Welke vrouw zou niet het veel ge
ziene, practische trois-pièce wensen, een
donker smal rokje, met een licht aan
gesloten jasje zonder revers, en daarovw
het .wijde, driekwart of kort manteltj#
in de kleur der rok, gevoerd met de stof
van het colbertje, en gesloten met een
strik van moiré of zijde? Of de lange
redingote daarover gedragen, wat iets
gekleder staat? Of de zijden imprimés
met een jas in dé meest markante kleur
van het patroon, gevoerd met de zijde
van de jurk?
Of de losse zandkleurige mantel Van
binnen zwart,als de strakke robe daar
onder, waarbij een jsrede strik de heu
pen ronding geeft, en in de lage rug een
queue suggereert?
De zwarte tailleur ontbreekt niet,
wordt gebracht met de felle noot van
grasgroene handschoenen en een luchtig
wit matelo-tje van ijl stro, gaas en bloe
men.
De imprimés waren groot en geaccen
tueerd van kleur, zoals de zomerjurk in
oranje, zwart en grijs, of kleine pa
troontjes iiï pasteltinten. Een deux-pièces
in Delfts blauw en 't jacquetmodel, oker
geel fond met een tekening van hard
blauwe korenaren, waren uitzonderlijk
mooi. Deze zomerse charme werd ver
hoogd door de modieuze, grote hoed,
waarin de voile van de kin is gestrikt,
zeer practisch voor de vele winderige
dagen in ons vlakke land, die het ons
meestal onmogelijk maken deze grote
aureolen te dragen. De kleine hoedjes,
met voiles en banden om. het gezicht ge
bonden, de bloemen en lintgarnering
voor op de kleine rand herinnerden even
aan de kapot-hoedjes van onze groot
moeders. Als zij een lief jong gelaat om
lijsten, is het of Henriette of Suzette uit
de Camera komt aangewandeld.
Met de avondjurken haalde Maison
Jenny de blauwe wimpel binnen. Het
was met de statige rebe in grège (grijs
wit) van gebrocheerde zijde waarvan
de gebolde paniers in het voorpand ver
vloeiden onder een toef van paarse vio-
letten. Daarover de koninklijke mantel
van violet fluweel, gevoerd met de zijde
van He jurk,
Maison Goyarts kwam voor de dag
met een jurk van witte georgette, een
weids schuimend geval, dat van onder
uitwaaierde in speels plissé. Veel succes
oogstte de operette jurk in 'wit organdie
met ruches en stroken, en de feestelijke
parasol.
Zo voert de almachtige Mevrouw Mode
ons charmant terug naar de verleden
tijd, ondanks de emancipatie.
De prijzen van deze Modelgroep zijn
belangrijk lager dan die van het buiten
land.
Laten we hopen, dat finnen niet al te
lange tijd de Nederlandse vrouw zich
kan kleden met de modellen en stoffr/n
van haar eigen land, zo volkomen aan
gepast aan haar figuur en haar aard.
Ondanks de deviezenmoeilijkheden.
En toch aan deze bittere noodzaak
dankt de Nederlandse haute couture haar
ontstaan!
HENRIETTE C. N.
Een van die gestandaardiseerde film
actrices, die voortdurend van het ene
land naar het andere reizen, woonde de
zer dagen ,kort na haar aankomst per
vliegtuig, een groot banket bij, dat te
harer eer werd gegeven.
Bij de koffie-likeur stond zij op om de
tot haar gerichte toespraken te beant
woorden en ving haar toespraak aldus
aan:
,De hartelijke ontvangst, welke mij
door het volk van...." Hier bleef zij
plotseling steken, want haar gastheer
zat doodzenuwachtig tegen haar te fluis
teren en te gebaren. Zij had het ver
keerde land genoemd Dus begon ze
maar weer opnieuw, ditmaal met het
goede land en alles verliep verder uit
stekend.
Na afloop van het banket wendde zij
zich woedend tot haar secretaresse:
„Stomme idioot! Hoe kan ik weten waar
we zijn. Dat is jouw werk".
Mochten er lezers zijn, die dit bericht
in twijfel trekken 'tan redactie
van „Die rare wereld" hun verzekeren,
dat het waar zal zijn, over een paar
jaar.
De volkshogeschool Drakenburgh heeft
voor het eerst in haar geschiedenis een
aantal schoolmeisjes, leerlingen van
katholieke huishoudscholen in Haarlem,
Amsterdam en Utrecht, binnen haar mu
ren ontvangen. Wij maken melding van
dit feit, omdat het ons een alleszins ver
antwoorde en geslaagde poging van on
derwijsvernieuwing lijkt. Hier vormden
honderd meisjes een kleine gemeenschap.
Hier zagen honderd meisjes de simpele
en blijde noodzaak van het samen wer
ken en samen zorgen. Hier hebben hon
derd meisjes in de vrijheid van Gods
van geestelijke bezinning te zijn, en met
een voorkeur, die niet helemaal vrij
was van nieuwsgierigheid, zijn wij deze
dag gaan meemaken. Wij wilden wel
eens zien, hoe men dit woelige, spontaan
reagerende gehoor aan het bezinnen zou,
krijgen.
•„Directeur" J. Doesburg, directeur en
adviseur bij allé vrouwelijke activiteiten
in het aartsbisdom, heeft het klaar ge
kregen. Eenstemmig en menselijk, zijn
jong gehoor volkomen au sérieux ne
mend, zonder zich te buiten te gaan aan
stadhuiswoorden, heeft hij gesproken
over de werkelijkheid van God, die de
werkelijkheid is van alle dagen en uren
en activiteiten; over de rijkdom en de
schoonheid van Gods wezen; over het
ontdekken van God in de daagse ge
"ciu uicivjvB vUUkUCAAClJ. v mil vjou ■>*-"
natuur gepraat over wat het leven waard beurlijkheden; over het leven in God,
maakt om geleefd te worden. Hier zijn
honderd meisjes soms stil geweest
en geen toeschouwer kan weten, wat er
in hen is omgegaan.
Het was een aantrekkelijk program
ma, dat de dagen van een volle week
heeft gevuld Er is muziek gemaakt en
gedeclameerd. E* is gesproken over de
natuur, over beeldende kunst en over
muziek. Er is gepraat en gezongen en
gewandeld, en wij begrijpen zo goed de
verzuchting van een jonge .deelneemster,
„dat het altijd zo moest zijn."
De Vrijdag was bestemd om een dag
Het K. L. M.-toestel, de „Curasao", dat
gisterenmiddag tussen 3 en 4 uur uit Ba
tavia op Schiphol moest arriveren, kwa-
daar eerst gisterenavond te ongeve<
kwart voor negen aan.
De reden van deze vertraging lag in
het feit, dat dit toestel de eerste K. L.
M.-machine was, die getroffen werd door
het verbod van de Egyptische regering,
dat geen vreemde vliegtuigen des nachts
meer boven Egyptisch grondgebied mo
gen vliegen in verband met de oorlogs
toestand in Palestina. De Curacao"
landde daarom eerst bij daglicht te Caïro.
terwijl dit anders altijd in de nachturen
geschiedt.
De passagiers van het toestel hadden
tijdens de vlucht boven het oorlogvoe
rende gebied niéts van eventuele oorlogs
handelingen gemerkt. Wel werd hup in
Caïro aangezegd, zich rechtstreeks van
het vliegtuig naar het K. L. M.-hotel te
begeven, dat zich ook op het vliegveld
bevindt, en dit niet te verlaten dan al
leen om zich weer naar het toestel te
begeven. Egyptische zegslieden op liet
vliegveld meenden, dat er nogal wat
munitie en bommen van het vliegveld
te Caïro naar het oorlogsgebied vervoerd
werden. Aan geruchten, dat Egyptische
bombardementstoestellen vanaf Caïro-
luchthaven rechtstreeks het Palestijns
gebied bestookten, bleek men echter geen
geloof te hechten.
is Bebouwd, tevens zonden die ooorten
knnnbn worden in?encht als museum
"•earia de thans ongesraven voorwerpen
beweerd zouden hmr-ri worden De be
trokken -overheidsinstanties in Den Haag
De stichting van de nieuwe Joodse stagt
Israël heeft in de gehele wereld diepe in
druk gemaakt. Ofschoon men weet, dat
de Palestijnse chaos er, zo mogelijk, nog
dbor zal verergeren, staat men nu ten
minste voor een duidelijke situatie: de
pan-Arabische liga voert oorlog tegen
Israël: en door deze afbakening van be
voegdheden wordt het gemakkelijker
de bepalingen van het handvest der 'Ver
enigde Naties dp de strijdenden toe te
passen.
Hier en daar wordt van een heroprich
ting, van een herlevfcg van de staat
Israël gesproken. Meri moet echter heel
ver in de geschiedenis teruggaan om het
oude Israël in derang der naties terug
te vinden. Nadat de twaalf stammen in
het beloofde land voortdurend langduri
ge perioden van overweldiging en balTng-
schap hadden gekend werd Palestina in
63 vóór Christus door de Romeinen ver
overd: het werd een wingewest van het
grote imperium romanum; echter een zeer
roerig wingewest; en toen de Joden weer
eens zeer opstandig waren, troffen de
Romeinen rad'cale maatregelen: in 70 na
Christus werd Jeruzalem door de Ro
meinse generaal Titus met de.grond ge
lijk gemaakt, de Joden werden over de
toenmalig bekende wereld verspreid.
De Joodse staat had volkomen ^opge
houden te bestaan, en in de iflop der
eeuwen maakten s l'ere volksstammen
van Arabische afkomst, zich van het Pa
lestijnse grondgebied meester. De Joden
zwierven als ballingen over de vijf we
relddelen: maar. en dit is wel het mees?
karakteristieke in deze tragische ontwik-
kekng: zij bleven Joden en bewaarden
hun eigen raskenmerken: uiterlijk, karak
ter en temperament. Zij gingen niet. zoal»
zo vele andere emigranten in de volken
nog tot een kwart eeuw- geleden hier en
daar in ghetto's woonden, of normaal, ge
lijk in de loop van de negentiende eeuw
bijv. in Nederland en "i vele landen het
geval was, in de burgerlijke samenleving
zijn opgenomen, steeds bleven zij zich
zelf. Zonder vreemdelingen of gasten in
het land hunner inwoning te zijn voelen
zij zich toch een eigen volk. Eerst in de
latere jaren, toen het Joodse geloof een
steeds geringer plaats in het leven van
vele Joden ging innemen en derhalve al
leen de raskwestie nog een rol speelde,
bespeurde men, vooral door gemengde
huwelijken, een zekere verdoezeling;
maar de echte opgang der Joden in hun
omgeving bleef toch een uiterst moeilijke,
zo niet onmogelijke zaak.
En nu, bijna negentien eeuwen na de
verwoesting van Jeruzalem, is een nieu
we Joodse staat gesticht; nog slechts het
embryo van een staat, in zijn ontstaan
reeds in zijn leven door een bloedige
oorlog bedreigd. En met spanning ziet de
wereld er naar uit, of Israël zich tegen
de geconcentreerde aanval van de Arabi
sche liga zal kunnen handhaven. Er zijn
optimisten, die menen, dat de militaire
macht der Arabieren verre overschat is;
er zijn pessimisten, d:e geloven, dat de
Joden hun eigen kracht veel te hoog heb
ben aangeslagen. Alleen de toekomst zal
kunnen uitmaken, wie gelijk heeft. Voor
het ogenblik staan we voor het sombere
feit. dat ginds, in het voor zo honderden
millioenen geheiligde land. heilig voor
Christenen. Joden en Arabieren, een
strijd op leven en dood woedt, met de
moderne wapenen der verwoesting; al
kan anderzijds gezegd worden, dat, ge
lukkig. de organisatie der strijdende legers
niet zodanig is dat verwoestingen als in
de tweede wereldoorlog zullen kunnen
worden aangericht.
De grote vraag is nu, wat de Verenigde
Naties zullen kunnen en willen doen om
enerzijds aan de oorlog in Palestina een
het denken als God, het willen wat
God wil.
Bij het vragen stellen werd het dui
delijk, hoe eerlijk, hoe open en intelli
gent dit „moeilijke" gehoor reageerde.
Directeur Doesburg heeft daarna ge
sproken over het gebed, dat een voort
durend contact met God moet zijn, een
altijd bezig-zijn met de dingen des He
ren, een onvoorwaardelijke overgave aan
God. En toen hadden zelfs deze honderd
meisjes, die behoren tot het geslacht,
waarvan men zegt, dat het niet godsdien
stig is, niets meer te vragen of te zeg
gen.
Wederom was een inningsoverwinning
het verdiende deel der Australiërs, die
na 21 runs te hebben gescoord, Essex
voor resp. 83 en 187 van het wicket
veegden. Dit is de vijfde overwinning
in successie en hiermede werd het
Australische record 645 van 1909 tegen
Surrey aanmerkelijk verbeterd. Brad-
man scoorde 187. Deze 721 runs is te
vens een wereldfecordscore voor één
dag cricket.
De Sociëteit in de Rotterdamse Manége
heeft Zaterdagmiddag een springcon
cours gehouden ter voorbereiding van de
deelnemers aan buitenlandse concours-
hippiques en meer TïTTbijzonder aan" de
Olympische Spelen, waarvoor dit een
laatste proef was. De hindernissen waren
zeer zwaar en bereikten een hoogte van
1.60 m. Prins Bernhard heeft de verrich
tingen op het terrein van de Manége met
veel belangstelling gevolgd. IJc uitslag
was: 1 Random Harvest met J- Rijks Jzn;
2 Master, eig. J. Dura gereden door J.
Rijks Jzn; 3 Golden Vale. gereden door
majoor de Bruine; 4 Franklin D ber. Vos,
Valkenswaard
tobS ïïrt dit hen ontvingen, op. .Of nu, zoala einde te maken, anderzijds een -ituatic
te scheppen, welke beide partijen kan be
vredigen. De Verenigde Staten en Rus
land hebben in een wedloop om de eer
ste te zijn en Washington heeft,ge
wonnen de nieuwe Joodse staat Israël
de facto erkend. Maar andere landen blij
ken niet zo haastig te zijn; Engeland en
Nederland bijv. zouden graag eerst dê
gang van zakên afkijken; beide hebben
grote belangen in de Arabische wereld
Nederland bij de Mohammedaanse be
volking van Indonesië ên zullen deze
niet gaarne tegen zich in het harnas
jagen. Washington heeft, na allé zonder
linge politieke zwenkingen welke het
reeds in de Palestijnse kwestie heeft ge
maakt, de sprong gewaagd, en zal daaruit
enkele consequenties moeten aanvaarden.
Een der moeilijke punten in deze ge
hele zaak is wel, dat Engeland, dat toch
goed van de mentaliteit der betrokken
volkèn op de hoogte is. steeds met de
•sterkste nadruk tegen het verdelingsplan
betreffende Palestina heeft gewaarschuwd
en het ook nooit heeft willen aanvaarden
Daardoor is het ook niet meer geworden
dan een suggestie, een advies, dat niet de
effectieve kracht van een besluit heeft.
Nu staat de veiPgheidsraad voor het har
de feit, dat een oorlog is uitgebroken; dat
hij zich met die situatie zal moeten ezig
houden: maar dat practisch eenstemmig
heid is uitgesloten. Misschien zullen
Amerika en Rusland, gelijk in de Pa
lestijnse kwestie reeds .neer is voorgeko
men, eenzelfde lijn trekken; maar ande
ren zullen een geheel andere olitiek wil
len voeren; en zó zal men weer terecht
komen in het moeras, waarin de Verenig
de Naties zich reeds maanden en maan
den in verband met de Palestijnse kwestie
wentelen, zonder dat er veel uitzicht is.
dat een weg naar vaste grond zal worden
gevonden.
Intussen zal het wel enige tijd duren
vóór de voorgeschreven procedure is af
gelegd. En e'genlijk hoopt men het meest
dat in die periode een automatische op
lossing tot stand komt. welke verder in
grijpen van de Verenigde Naties .over
bodig maakt.
Naar aanleiding van de publicatie in
zake het resultaat van de inschrijving
op de 3 pet. Ned. Staatslening 1962/64
en op de 3 Vi pet. N-ed. Staatslening 1948
kan het Ministerie van Financiën nog
het volgende mededelen:
Uit nader ontvangen gegevens is ko
men vast te staan, dat aflossing is, ge
vraagd voor een bedrag van 106 mil-
lioen.
Aangezien bij de jongste publicatie
omtrent de inschrijvingen nog niet over
volledige gegevens kon worden beschikt,
kon van het definitieve resultaat oog
geen juist beeld worden gevormd.
thans kan aan de hand van b°v
In Dublin heeft Denemarken met 3—2
gewonnen van Ierland. De koppeling
van de laatste acht in de Europese zóne
is nu: NederlandEngeland, Hongarije
—Zweden, ItaliëDenemarken en Tsje-
ohoslowakijeBolgië.
Mr A. Rueb, voorzitter van de inter
nationale Schaakfederatie, zeide iri
interview, dat de zege van Botwinnik
geen verwondering behoefde te wekken.
Reeds in'de 21e ronde werd hij in feite
wereldkampioen, nadat hij zijn gewel
dige superioriteit over de andere deel
nemers aan het uiterst moeilijke tour-
nooi om de titel bewezen had.
De toetreding van Rusland tot de in
ternationale federatie zou' naar mr.
Rueb's mening het internationale schaak-;
leven verrijken en versterken en de be
langrijkheid van de wedstrijden verho
gen. Er was nauwelijk een ander land ter
wereld, dat op zoveel goede schakers als
de Sovjet-Unie kon bogen.
Het was dan ook niet op losse gron
den, dat de internationale federatie ruim
dertig procent var de beschikbare Plaat"
sen voor de interzonale wedstrijd, wel£e
van 15 Juli tot 15 Augustus a.s. te Stock
holm gespeeld wordt, aan de Sovjet-Unie
had toegewezen, en haar drie plaatsen
gegarandeerd had in het candidaten-tour-
nooi van tien grootmeesters, dat in 1J49
wordt gehouden. Het is niet uitgesloten,
dat Botwinnik, wanneer hij in 1950 zijn
titel verdedigt, een andere Russische
grootmeester als uitdager tegenover zich
zal vinden. De wedstrijdleider, dr. Vid-
mar roemde het spel van Smyslof, die
alleen in Botwinnik zijn me.erdere moest
erkennen, terwijl Flohr in de Pravda
schreef, dat Moskou de hoofdstad van
het wereldschaakleven is geworden.
De Haarlemmer Cor de Best won
Dinsdag de twaalfde wielerronde van
Zaandam over 125 Km. in 3 uur 2 min.
en 46 sec. voor de Amsterdammer H.
Lakeman, die een fietslengte achter lag,
3 Loos Amsterdam, 4 Bakker, Zaandam,
5 Steenbakker. Den Bosch, 6 Van Dun-
gen, Den Bosch, 7 Schellingerhoudt,
Zaandam, 8 op ronde Verschuren,
Rotterdam, 9 Bijl, Den Haag, 10 Reuter
Amsterdam.
(Schaakredacteur P. A. KOETSHEID,
Achterweg 86, Lisse.)
A. GOLDSTEIN.
Spec, prijs Prace, 1947.
Mat in drie zetten.
No. 6392.
F. FLECK.
Eerste prijs. Sahovski Vjesnik.
Mat in twee zetten.
Wit: Ka6, Dg2. Te5—g8, Rd8, Pb6—c6;
c3. d2, d7, g5, h2.
Zwart: Kf4, Dh6, Tè7—h4, Rf8—h5,
Pg4—g6; f5.
No. 3693.
J. J. RIETVELD.
Derde eerv. verm. Tornooi als voren.
Mat in twee zetten.
Wit; Ka6, Df2, Tdl—e7, Rc8—h4,
Pa7b5; b6.
Zwart: Kd8, Del, Tb4, Rb8—hl.
Pd6—f3; a4, c5.
Oplossingen over drie weken, deze
worden aangenomen lot Woensdag 2
Juni.
PROBLEEMOPLOSSINGEN.
No. 6384, 1 Tf2enz.
No. 6385. 1. Ph2—f3 enz.
No. 6386. 1 Pc4e3, Re8; 2. Dc6t, Rc6:t;
3. Pd5t, Rd5:tt.
1Rf7; 2. Dc4t, Rc4:; 3. Pd5i;
Rd5:tt.
1Rh5; 2. Ptflt, Rdl:; 3. Df3t,
Rf3:tt.
GOEDE OPLOSSINGEN.
Van no. 6384, 6385 en 6386 zonden in:
Ir. Bergstein, Geleen; J. M. C. N. Dick-
haut, Nijmegen; C. Laurense, Rotterdam;
H. F. Verhey, Breda; J. v. Vloodorp,
Den Haag; F. Witte, Den Haag.
Van no. 6381: G. v. Lin. Boekei.
Van nos. 6385 en 6386: F. Pijls, Maas-
bracht.
Van nos. 6384 en 6386: P. H. Houdijk.
i Rotterdam.
