Subsidiëring Bijzonder Hoger
Onderwijs mogelijk gemaakt
„Een les in natuurschoon"
D\E
wereld
R
Industrialisatie, grote stad en
platteland
Coöp. Centrale Boerenleenbank
ROOD-WIT IN
DJOKJA
Petrus Canisius wordt St. Willibrord
HARINCBOTER
Praeses v. Deursen geheim kamerheer
ADIO
De haringvangst
Vier dagen op de'fiets
Sobriëtas reorganiseert
zich
programma
125 Millioen cadeau
WOENSDAG 2 JUNI 1948
PAGINA S
Communistische millioenen
nos niet overvloedig
Consumentencrediet in practijk
Het vraagstuk der erkenning
van de Joodse staat
RESULTATEN INZAKE
DUITSLAND
Ingevolge beraad der zes
was afwijkende kwaliteit
DE KATH. KERK EN HET
OECUMENISCH CONGRES
De Raad van Overleg congres- voor het persoonlijke is geen plaats. Dit
seerde m Haarlem
Tijdelijk veel wind
De erkenning van de staat
Israël
SCHAAKRUBRIEK
Warmond vierde zilveren priesterfeest
NETTO SPAARVORMING
VAN GERINGE OMVANG
d,t te. «n
DAMRUBRIEK
HERVATTING PASSAGIERS
VERVOER OP DE RIVIEREN
Op het adres van Jiriho 1072 (Frida
Krale) in Praag (XIII) hief men vorige
week Woensdagavond de glazen en werd
getoast op de nieuwe officiële banden,
welke die ochtend door dr. Soeripno,
„speciaal'afgezant en gevolmachtigde der
Republiek Indonesië voor onderhandelin
gen tnet Oost- en Centraal Europese re
geringen en de U.S.S.R.", en de heer Si-
lin, buitengewoon gezant en gevolmach
tigd minister der U.S.S.R. in Praag,
waren gelegd.
Consulaire .banden tussen het Kremlin
en Soekarno's paleis in Djokjakarta.
De reacties op dit bericht zouden doen
vermoeden, dat het hoofdprobleem be
staat in de hernieuwde schending van de
Renville-overeenkomst door de Repu
bliek, welke door deze stap officiële di
plomatieke betrekkingen met Moskou
aanknoopte. Het hoofdprobleem ligt
echter veel dieper. Zelfs indien onder
federaal-Indonesische, Nederlandse en
vooral Amerikaanse druk deze consulaire
betrekkingen zouden worden opgeschort
dan zou deze stap van de zijde van Djokja
slechts door overwegingen van politiek
opportunisme zijn geïnspireerd en zou dit
slechts een schijnoverwinning van het
Westen betekenen in het zwaar door de
U.S.A. en de U.S.S.R. omstreden Pacific-
bloc. De ogen der Nederlandse politici,
die op het vernemen van bovenstaand be
richt onmiddellijk in de Renville-oVer-
eenkomst er de betreffende paragraaf
op nalazen, konden wellicht met meer
vrucht proberen de totale politieke con
stellatie van China tot Australië te over
zien. Men neutraliseert namelijk bepaalde
invloeden zeker niet meer door te
wijzen op zeventien papieren punten, hoe
belangrijk deze ook tnogen zijn.
Voor ons is daarom een ander bericht,
dat tot nu toe, voorzover ons bekend, nog
niet in de pers verscheen, van meer ge
wicht dan deze schending der Renville-
overeenkomst:
Enkele weken geleden zouden de com
munisten aan de Republikeinse staats
secretaris Ali Boediardjo, vijf mlllioen
Straits dollars hebben doen toekomen als
geldelijke steun voor de republikeinse
plebisciet-actie. Een van Boediardjo s
naaste medewerkers schijnt verder
thans te 'overwegen in de buurt van
Bandoeng een fabriek over te nemen,
waarop 400 man werken. Of hi.i het
kapitaal daarvoor, waarvan de her
komst uit dezelfde bron schijnt te stam
men, zal besteden ter verbetering van
sociale voorwaarden of dat een nieuw?
communistische cel, de kern ener nieu
we mantelorganisatie in wording is.....
Het hersenwerk voor zeer veel, dat in
Djokja geschiedt, wordt in Singapore
verricht en via Singapore loopt een
rode draad via China naar het Krem
lin En het is daarom, dat het van „min
der belang" is, of Moskou nu ook nog
een officiële diplomatieke vertegen
woordiger in Djokja heeft.
ideaal voor ogen te houden. Hij verklaar
de Nov. '46 in Madioen, dat de jeugd de
Marxistische ideeën in practijk brengen
moest en stelde op het onderwijzerscon
gres in Solo het jaar daarop speciaal
Lenin ten voorbeeld.
Sjarifoeddin, die blijkens zijn eigen
brochures na de Japanse capitulatie met
behulp van de communisten heel Java
wilde veroveren; Alimin na twaalf jaar
Moskouse training en practijk in Arabië,
verklaarde: „Ons werk is momenteel nog
méér nationalistisch gericht dan dat der
andere partijen 'maar fundamenteel zijn
en blijven wij communisten" en op 5
April 1947: „Onze strijd moet voor de
buitenwereld de strijd van de P. N(asio-
nal).I. zijn, in feite is het die van de
P.K (ommunis) .1."
Sjahrir, intieme vriend van Alimin,
Gani, die tijdens zijn vice-gouverneur-
schap op Sumatra ook Rusland als ideale
staat en model voor Indonesië ten voor
beeld stelde, Hatta. orthodox marxist
Tegenover de 1.224.169 actieve, georga
niseerde communisten op Java (waar
onder o.a. 850.000 ondernemingsarbeiders
en niet minder dan 25.000 onderwijsmen
sen) staat het logge Masjoemi-bloc als
voornaamste opponent. Een Mohamme
daanse kolos, politiek op lemen voeten,
reeds geïnfiltreerd door rood, politiek
veel minder geschoold bovendien en de
vechtlust der Moskouse stootgroep mis
send. Wat hun geestelijke krachtenreserve
betreft: het is zeer de vraag in hoeverre
de moderne, politiek bewuste Islamieten
Djokja kon ditmaal zijn politieke-neus
bloeding-truc niet volhouden. Toen de
sluwe Hadji Agoes Salim vorige week
beweerde nergens van te weten, had hij
toch. minstens tevoren de moeite kunnen
nemen de consequenties van het aan dr.
Soeripno in Praag gegeven mandaat door
te denken. De brief, die deze op 2 Januari
1948 toegestuurd kreeg via de republi
keinse gezant jn New Delhi, Soedarsono,
luidde immers' o.m.: „You are appointed
special envoy and minister plenipotentiary
with pleinpouvoir for the democratic
bloc...." een officiële opdracht, die door
de toenmalige vice-minister van Djokja s
foreign office", Tamzil, was ondertekend.
En dat na 17 Januari (Renville-over
eenkomst) de Nederlandse blokkade e k
hernieuwd contact met Praag onmogelijk
zou hebben gemaakt, is een dermate goed
kope uitvlucht, dat zeker India s consul
voor Indonesië, de heer Raghaven,
wiens diplomatieke postzak ook boven
staande officiële aanstelling schijnt te zijn
verstuurd, even zal hebben geglimlacht.
Maar nogmaals: zelfs indien men m de
republikeinse hoofdstad bakzeil hal-n
zou, men hoeft er de huidige machtheD-
liers maar de rij te laten passeren om te
weten, dat Moskou wel op andere manie
ren in Djokja geaccrediteerd is: SoekMno
reeds voor de oorlog via de Partai Na-
sional Indonesia In nauw contact met
communisten van het eerste P^' j*
nooit na zijn Republiek het Moskouse
uit hun godsdienstige overtuiging, zo
zij deze al bezitten voldoende tegengif
kunnen opbrengen. En wat de opportunis
ten betreft (Soekarno!): het is een nóg
belangrijker vraag of zij op het kritieke
moment nog terug zullen kunnen.
Dat het nationalisme van de Javaan
misbruikt wordt, (des te gevaarlijker,
wanneer hij dit zelf onvoldoende beseft),
staat vast, al willed wij in onze conclu
sies niet zo ver gaan als een zeer goed
op de hoogte zijnde niet-,.koloniale" auto
riteit, in wiens rapport wij lazen:
„Men kan de zogenaamde Indonesia
Merdeka-beweging beschouwen als een
integraal onderdeel van de communisti
sche strijd voor het wereldproletariaat..."
En wie zich overigens mét ons
verheugt over de actueel gunstige positie
van de Missie in Djokja, moge het voor
beeld van China indachtig zijn, waar de
eerste speciale Moskou-agenten in 1926
zeer met de Missie sympathiseerden.
Wanneer men achter de schermen kij
ken kon, zou men waarschijnlijk schrik
ken van het aantal rode draden, dat, via
de Chinese communistische partij en de
Maleise communistische partij (Medan
Singapore-Ohina) welke met haar mach
tig kap'taal achter het Communisme op
Java staat, reeds de verbinding met
Djokja onderhoudt.
Vandaar dat wij dit tweede bericht
omtrent de rode financiële steun aan de
republikeinse plebiscietactie zeker zo be
langrijk vinden als de rel rondom dr
Soeripno. J- W. H.
Het .laatste gedeelte van de Ned. ha
ringvloot is gisteren niar zee vertrokken.
Nu zijn practisch alle schepen ter visse
rij. In vergelijking met verleden jaar zijn
de vangsten tot nog toe schraal geweest.
Dat heeft ten gevolge, dat de prijzen op
de afslagen vrij hoog blijven. Gisteren
noteerde een vat haring op Scheveningen
gemiddeld .120 gulden. De prijzen liepen
tamelijk uiteen, omdat de haring nogal
van verschillende grootte is.
De vangst van verleden jaar is nog niet
helemaal geruimd- Het is tot nog toe nl.
niet gelukt deze haring naar West-Duits-
land te verkopen. Wel duren de onder
handelingen nog voort.
(Van onze speciale verslaggever).
Alphen a. d. Rijn, 1 Juni 1948.
„Een les in aardrijkskunde" noemde
een der deelnemers aan de „Laura"-rU
het parcours van de eerste dag. Hij
doelde op de vele wegen en zijpaadjes
die voerden door steden en dorpjes,
door duinen en parken, langs stromen
en plassen, langs eindeloze groene wei
den en de even eindeloze zee, prachtig
gekleurd door de lichteffecten van het
spel tussen zon en wolken, dat de laat
ste helaas voor het grootste deel van
de dag wonnen. Maar de zon gaf niet
op en in de vroege middag droogde zc
de „Laura"-fietsers, die tussen Wasse
naar en Katwijk een flinke regenbui
hadden moeten Verduren.
uur aflegden, d.i. met een gemiddelde
snelheid van 20 km. Opvallend was, dal
bijna geen der deelnemers of -sters bij
hun terugkeer in Alphen sporen van bi-
zondere vermoeidheid of inspanning ver
toonden. Ze gingen rustig even „uitpuf
fen", alsof ze 'n pleziertocht (dat was
het in feite ook!) hadden gemaakt. Een
jongen van 17 en 'n man van 69 zaten
heel kalm het traject van morgen te be
spreken. en een deelnemer uit Rot
terdam vroeg bij de eindmelding „of hij
even voor mocht gaan, want hij moest
nog naar huis. op de fiets. vijf en
dertig kilometer".
Maar we zijn er nog niet. Er komen
nog drie zware dagen. Morgenochtend
om zeven uur starten we weer, dan in de
richting Amsterdam
Zondag heeft „Sobriëtas in het Aarts
bisdom te Deventer een reorganisatie
vergadering gehouden, waarin men tot
het oprichten van een diocesane contact-
raad gekomen is bestaande uit de voor
zitters der plaatselijke comité's.
De voorzitter, de heer G. Hol memo
reerde, dat de vereniging nu reeds 50 jaar
de strijd tegen het drankmisbruik ge
voerd heeft en gaf een overzicht van
wat er gedurende die tijd bereikt is. Hij
kondigde aan dat Sobriëtas nu, in deze
na-oorlogse tijd, waarin naast vele an
dere genotsexcessen het drankmisbruik
weer sterk is gestegen, zijn werk, dat
voor de oorlog zulk een prachtig resul
taat kon bereiken, met kracht zal voort
zetten.
De dag ervoor werd in Amsterdam een
diocesane contactraad opgericht voor het
bisdom Haarlem. Het bestuur bestaat uit:
J. Heilig, Amsterdam; J. de Graaf, Krom
menie; mevr. W. Zandbergen, Den Hel
der; S. A. C. Poppe, Rotterdam en mevr
Stootman—Schmitz, Dordrecht.
De voorzitter deelde mede, dat de toe
neming van de genotzucht zodanig is, dat
de strijd zeer moeilijk zal zijn. Er wordt
al driemaal zoveel gedronken als voor de
oorlog. Speciaal de drankzucht onder de
vrouwen en jongeren is groot.
Maar 'n ander en een die, „van huis
uit" wel wat gewoon was, want hij kwam
uit Velp! vond de tocht „een les in
natuurschoon". Hij moest bekennen, nooit
te hebben geweten dat er "in Zuid-Hol
land zoveel schoons was te zien
Maar de organisatoren van de „Laura" -
rit zijn dan ook met bewonderenswaar
dige speurzin tewerk gegaan toen zij de
route samenstelden: men zou zich nau
welijks betrouwbaarder gidsen kunnen
indenken. Het traject van vandaag be
liep ongeveer 115 km. en voerde via Lei
den, Wassenaar, Noordwijk, Hillegom en
Aalsmeer weer terug naar het punt van
uitgang: Alphen aan de Rijn.
De organisatie aan de stempelposten
bleek voortreffelijk te zijn. Behalve de
vier vaste posten waren er nog vijf „ge
heime", om ongeoorloofde afsnijding van
bepaalde omwegen onmogelijk te maken.
Hoewel de tocht geen wedstrijd was in
hardrijden, maar louter een prestatie-rit
door „de tuinen van Zuid-Holland", wa
ren er niettemin deelnemers, die hun
best deden om de kortste tijd te maken.
Herhaaldelijk hoorde men bij de posten
de vraag: „Zijn er al voor?"; en als daar
bevestigend op geantwoord werd, klonk
het vrij timide: „Ook dames?", alsof de
heren der schepping niet konden ver
dragen, dat hun prestaties door het
zwakke geslacht geëvenaard werden, het
geen in feite toch geschiedde.
Ja. de dames weerden zich dapper. Vai:
de 62 deelneemsters is er slechts één
wegens ziekte uitgevallen. Vijf.. en half
uur vóór de maximaal toegestane tijd
kwam de eerste al binnen, niet met de
ontboezeming dat ze dood-op was.
maar.dat ze echt genoten had van de
tocht.
Van de mannelijke deelnemers die
allen de tocht volbrachten waren er
enkele, die het parcours in nog geen zes
Hetty van Hemeldingen. de beeldschone
actrice, die de hoofdrol speelt in de eer
ste grote Nederlandse Bachfilm, ontving
dezer dagen het volgende schrijven
„Geachte Mej. v. Hemeldingen,
Als een van uw ontelbare bewonder
aars zult U het mij, naar ik hoop, niet
kwalijk nemen, als ik U verzoek mij een
foto van U te doen toekomen v/or de
Burgerzaal van het Menaldumadeelse
Raadhuis. Zij (de foto) zal uiteraard
worden vergroot. Het liefst ontving ik
de foto. welke onlangs is gepubliceerd
door de Menaldumadeelse Nieuwskqerier.
U stond er op als Kaas-Koningin, terwijl
U een reusachtige Menaldu-kaas ver
kocht ten bate van het Wezenfonds van
de Verenigde Vrienden der Nederlandse
Kaasindustrie.
Met de meeste hoogachting.
(w.g) TH. U. KNAPPERT,
Burgemeester.
DONDERDAG, 3 JUNI 1948
HILVERSUM I «01 M.) TOO
Nieuws, gyxnn. granvl, 1141) 4*aui>..
12.00 Strijkork.; 13.00 Nieuws;
Skymasters13.45 Gram.; v14rin0 „.Y^n
vrouw; 14.20 Gram., 15.00 V. d rteKen,
16.05 Zang, piano: 17"W ?s00
17 Ovpr dieren17.30 Film,
Lne'uw^ëorU 18.30 Ned. Strijdkr.: 19.00
Gram.; 19.15 Muziekschool; 19.45 R-V.D,
°0 00 Nieuws; 20.15 Cone. U. S. O. en
2&5 V. d. S^ePSu|d ;5022^0UStrijkTrk
23.00 Nieuws, gram-
HILVERSUM II (415 en 245 M.) 7.00
GRO.. 10.00 NCRV., 11.00 KRO.. 14.00
NCRV. 7.00 Nieuws. morgengebed,
gram.; 9.45 Schoolradio; 10-00 Gram en
morgenwijding; ll.OO Zonnebloem. 11.45
Gram.; 12.00 Ork. K. v. Beeck,- 13.00
Nieuws; 13.20 Piano; 13.45 „Hors
d'oeuvre"; 14.00 Gram.; 14.40 V d vrouw;
15 00 Gram.; 15.30 Pianokwartet; 1600
Bijbellezing; 17.00 V. d. jeugd- 18.15
Tuinbouwpr.18.30 Gram.; 19 00 Nieuws
eram.; J9.30 Actual.; 20.00 Nieuws; 20.15
Gram.; 21.00 Caus.; 2115 Orgel; 2145
Strijkork.; 22.15 „Vaart der volken
22.35 Gram., avondwijding; 23.00 Nieuws,
«ram.
RADÏOD1NSTRIBUTIE III: 7.00 VI.
Brussel: nws.. 7.15 gram., 7.30 kron.. 7.40
gymn 7.50 gram., 8.00 mws„ 8.15 gram.,
9 00 nws 9.05 Casino-progr.; 10.05 Eng.
H S v d. scholen, 10.30 ork. Crean, 11.00
Kalundborg: ork. Thomsen; 12.00 VI
Brussel: gram., 12.30 weerber., 12.40
Chansons. 13.00 nws., 13.15 gram. 14.00
Symphl Casino-progr.; 15.00 Engels H.S..
BBC Schots ork.. 16.00 4 „Scotsmen
16.30 hoorsp.; 17.00 Kootwijk: Batavia;
18 00 Fr. Efcussel: v. d. soldaten, 18.30 vi.
Brussel: sold.. 19.00 nws, 19.30 gra-
mofoon, 19.50 feuill.. 20.00 verz.-progr
21.00 div.; 21.30 VI. Brussel: gram., 22.00
nws., 22.15 kamermuz., 22.50 nws., 22.55
gram., 23.00 div.
RADIODISTRIBUTIE IV: 7.00 Eng
H.S.: nws., 7.15 BBC Midi. Light ork
7.55 weerb., nws. en progr.-overz., 8.15
Portland Light ork.; 9.00 Eng. L.P.: nws.,
9.10 verz.-progr., 10.00 v. d. sold., 10.15
Parlem.-overz.. 10.30 Celeste Octet. 1100
voordr.. 11.15 Going places, 11.45 accor
deon ork., 12.00 Welsh ork.; 13.00 Eng.
H.S.: nws., 13.10 Casino ork., 13.55
cricket; 14.00 Fr. Brussel: Kwartet v.
Schumann; 14.30 Kalundborg: ork. Han
sen; 15.10 Eng. LR.: „Four hands in
Harmony". 15-30 ork. d'Amato, 16.00
voordr-, 16.15 Macpherson, 16.30 ens. By-
field, 17.00 mil. ork., 17.45 cricket, 18.15
Kursaal ork., 18.45 hoorsp.; 19.00 Fr.
Brussel: omr.-ork„ 19.30 „Me-rry go
round", 20.30 conc., 21.00 Crosby, 21.15
„Show time", 22.00 nws., 22.15 wedstr.
in vertellen, 22.35 Ivy Bensen, 23.15 Ho
nolulu Hawaiian», 23.56 nws.
Uit een opgaaf van het Centraal bureau
voor het consumentencrediet blijkt, dat
bij de eerste verstrekking daarvan in to
taal 241.359 credieten zijn verleend, ter
wijl, toen enige maanden nadien opnieuw
de gelegenheid werd geopend aanvragen
in te dienen alsnog aan 144.031 personen
een crediet is verstrekt, dat toen echter
nog slechts drie kwart van het maximum
bedrag beliep, wijl het later inging en in
Januari a s. de gehele affaire moet zijn
afgewikkeld.
Het aantal gevallen, waarin het crediet
werd teruggegeven of ingetrokken en
waarover nog wel eens hoog is opgegeven
blijkt betrekkelijk zeer gering te zijn. Op
het totaal van 385.390 credieten waren het
er 12.900 of ruim 3 procent.
Ook met de terugbetalingen loopt het
niet zo'n vaart, integendeel. Van de
157.463.450 gulden, welke zijn of nog zui
len worden uitgekeerd, wordt naar een
ruwe schatting slechts 33 millioen terug
verwacht, hetgeen niet veel meer is dan
20 procent.
In totaal zal derhalve ongeveer 125 mil
lioen gulden a fonds perdu zijn verstrekt
d.w.z. cadeau gegeven.
Zonder hoofdelijke stemming heeft
de Eerste Kamer gisteravond 't wets
ontwerp tot wijziging en aanvulling
van de Hoger Onderwijswet aanvaard,
waardoor subsidiëring van het Bijzon
der Hoger Onderwijs mogelijk is ge
worden. Hiermede is, zoals prof.
Barge omtrent de indiening van dit
wetsontwerp bij de algemene beschou
wingen over de Onderwijsbegroting
1948 opmerkte „veel oud zeer geheeld"
en is ook, zoals prof. Woltjer gister
avond getuigde, de kroon gezet op de
regeling van de subsidiëring van het
bijzonder onderwijs.
Het stemt tot verheugenis, dat dit
sluitstuk op het unieke bouwwerk,
waaraan tientallen jaren is gearbeid,
werd gesteld onder eenstemmigheid
van alle groepen 'n de Kamer
Minister Gielen, wie het eengrote
voldoening zal zijn, dat
deze wet is verbonden, wachtte geen
moeilijke taak, toen hij het viertal spre
kers, dat het woord had gevoerd,gin»
beantwoorden. Feitelijk had hij
leen met prof. Molenaar (V.V.IW even
aan de stok over een tweetal kwesties
De ene betrof de opvatting van de taak
Keuters diplomatieke correspondent
verneemt uit gezaghebbende bron, dat
de voornaamste resultaten van de be
sprekingen der zes Westelijke mogend
heden over Duitsland, die gisteravond
te Londen eindigden, zijn:
1. Overeenstemming om een Duitse
wetgevende vergadering in te stelien
voor de drie westelijke zones op of om
streeks 1 September van dit jaar
2 De vorming, van een internationale
controle-organisatie voor de Ruhr-mdus-
trieën, samengesteld uit de zes mogend
heden en vertegenwoordigers van West-
Duitsland, met bevoegdheden ten aanzien
van de distributie van de voornaamste
producten van het Ruhr-gebied, in het
bijzonder steenkool, cokes en staal.
3. Overeenstemming om m de weste
lijke zones van Duitsland een valuta-
hervorming in te voeren waarschijnlijk
in het begin van Juni maar niet, zo
wordt voorspeld, in de westelijke sec-
toren van Berlijn.
Naar aanleiding van mededelingen van
Belgische zijde tijdens de F.N.Z.-verga-
dering te Amsterdam met betrekking tot
uit ons land geïmporteerde boter met 'n
„vissige" smaak, i vestigt het ministerie
van landbouw, visserij en voedselvoor
ziening er de aandacht op, dat België be
gin Maart j.l. een kwantum van 1000 ton
uit de Nederlandse, deze winter in koel
huizen opgeslagen voorraad boter, van
afwijkende kwaliteit, heeft opgekocht.
Toen de Belgen deze boter overna
men waren zij er volledig van op de
hoogte, dut dit product typische smaak-
gebreken, in technische terminologie
„vissig" genoemd, konden aankleven.
Terzelfdertijd is aan Engeland koelhuis-
boter van overeenkomstige kwaliteit tot
een hoeveelheid van 2000 ton geleverd
en over deze partij zijn zeer gunstige
rapporten ontvangen. De verklaring van
het verschil in beoordeling ligt in de aan
de boter gegeven bestemming. In Enge
land is de boter n.l. verwerkt, in Belgie
is de partij blijkbaar in directe consump
tie gegeven. Het spreekt vanzelf, dat deze
boter van afwijkende kwaliteit geen
maatstaf inhoudt voor de beoordeling
van de kwaliteit van de normale Neder
landsé export-boter.
van 't Hoger Onderwijs. Prof. Molenaar
had de minister verweten, dat hij de
universiteit meer beschouwde als een
doceer-inrichting dan als een instituut
van wetenschapsbeoefening. De bewinds
man kon echter met citaten aantonen,
dat de hoogleraar zich vergiste en dat
hij ook in de Tweede Kamer uitdrukke
lijk had gezegd ,dat de universiteit moet
zijn een instelling tot zelfstandige be
oefening der wetenschap.
Op het andere punt lag het verschil
dieper. Prof. Molenaar had de indruk
gevestigd alsof hij van mening was, dat
geloof en wetenschap toch eigenlijk niet
verenigbaar waren en dat de scholastieke
universiteit zich verder van wetenschap
pelijk werk verwijdert dan in zijn oog
gewenst is. Waarop minister Gielen hem
wees op de diepe waarheid van het
woord, dat het Geloof vrij maakt.
De opmerking van de Leidse hoog
leraar, dat, al kan men voelen voor de
waarde van het bijzonder H. O. voor de
A-vakken, dit toch niet kan gezegd
worden voor de exacte B-vakken, was
reeds door zijn ambtgenoot prof. Barge
(K.V.P.) weerlegd .toen deze er op wees
dat de biologische en physische weten
schappen in nauw contact staan met de
wijsbegeerte. En minister Gielen herin
nerde er prof. Molenaar bovendien aan,
dat de ontwikkeling van de natuurwe
tenschappen ook de niet-gelovige er toe
geleid heeft te zien naar de wijsbegeerte
van zijn vak.
Interacademiaal contact
De heer Cramer (P.v.d.A.) en prof.
Molenaar hadden bij de minister aange
drongen op bevordering van een inter
academiaal contact, ook tussen de open
bare en bijzondere universiteiten. Zij
vonden bij de bewindsman een gewillig
oor, want ook hij acht een dergelijk
contact van-groot belang. De minister
kon de heren mededelen, dat thans aan
zijn departement gewerkt wordt aan de
voorbereiding van een Raad voor Aca
demisch Overleg, die alle universiteiten
en hogescholen van Nederland tezamen
brengt op basis van vrijwilligheid, vrij
heid en wederkerigheid.
is tenslotte door de voorsteller zelf weer
uit de wereld geholpen.
Minister Van BoetZelaer legde vóór de
behandeling van de motie ten aanzien
van het Joodse probleem een soortgelijke
verklaring af als in de Tweede Kamer,
namelijk dat de Regering de verwezen
lijking van het Joodse ideaal om een
eigen volksbestaan te vestigen ten volle
kon waarderen en begrip heeft voor de
gedachten, welke daaraan ten grondslag
liggen, maar dat zij in het huidige sta
dium ernstige bezwaren heeft tegen de
erkenning van de staat Israël in verband
met de adviezen, hieromtrent binnenge
komen uit de overzeese gebiedsdelen, en
ook omdat nog overleg gaande is met
de partners der Bqnelux-landen.
Toen de heren Anema (AR), v. d.
Kieft^ (P.vd.A.) cn Schneider (K.V.P.1
de niotie eveneens inopportuun hadden
verklaard, begreep de heer Van Santen
wel, dat zij niet zou worden aangenomen.
Om door een negatieve uitslag de zaak
voor de Joden niet slechter te maken,
trok hij haar maar in.
Een motie van de heer v. d. Kieft.
waarbij de Regering werd verzocht om
het resultaat van haar onderzoek naar
de wenselijkheid van een erkenning ten
spoedigste aan de Kamer mede te delen,
werd zonder hoofdelijke stemming aan
vaard.
AD INT.
Op de te Utrecht, onder leiding van
pastoor W. Nolet gehouden algemene
ledenvergadering van de Apologetische
Vereniging „Petrus Canisius". heeft
men besloten, deze vereniging onder
een andere naam „Sint Willibrord
voort te zetten, waarvan het doel na
der omschreven wordt: „de Katho
lieke Kerk te dienen in haar werk voor
de kerstening cn hereniging binnen
Nederland".
Pastoor Nolet wees in zijn inleidende
woorden op het verschil van mentaliteit
en standpunt tussen de jaren 1900 en
heden ten opzichte van de dwalende me
de-christenen en de heidenen. De be
proefde apologie-methode behoeft echter
niet aan de kant gezet te worden want
die is er, om de arguments eredibilita-
tis" in te scherpen en ons geestelijk
gesprek kan thans, meer dan ooit, een
middel zijn om de hereniging door mid
del van de „Una Sancta" te bevorderen.
Aan de orde was een voorstel tot wij
ziging van de statuten met als doelstel
ling: „de kerstening en hereniging bin
nen Nederland", terwijl de naam „Sint
Willibrord" zal worden als voortzetting
van de A. V. „Petrus Canisius". dit met
het oog op de overweging, dat Petrus Ca
nisius een strijdbare figuur was tijdens
de reformatie, terwijl St. Willibrord door
iedereen erkend wordt als een algemeen-
christelijke figuur.
Bij de gedachtenwisseiing werd vast-
'redeneert, maar heeft geen overtuiging,
TT1„ïi.c horot vevaren i
De Raad van Overleg in net Bisdom
Haarlem, die vertegenwoordigers van
de verschillende standsorganisaties en
van de Katholieke Actie omvat, organi
seerde gisterenmiddag In Hotel Brin
man in Haarlem een c0"«res f k
spreking van het belangrijke
der industrialisatie in verband met ne
problemen van de grote stad en van he
platte land.
De voorzitter van de Raad, de lieer J.
Bakker, directeur van het diocesane miü-
denstandsbureau, wees in zijn openings
woord op het belang van dit nieuwe in
stituut van overleg dat geboren werd uit
de wil en de noodzaak om Samen te wer
ken. Het geheel opent grootse mogelijk
heden, niet alleen diocesaan, maar ook
plaatselijk.
Mr. F. v. Wijck, wethouder van Amster
dam, hield 'n inleiding over de problemen
van de grote stad. Spr. citeerde beschou
wingen over de omvang van onze toekom
stige industrialisatie, waaruit blijkt dat
jaarlijks 30 a 40.000 personen in de in
dustrie zullen gaan ingeschakeld wordir
Hiervoor zullen jaarlijks 18.400 woningen
nodig zijn. doch dit is slechts een van dr
ontelbare problemen die met dit projr
samenhangen. Het is duidelijk dat de ge
meenten een groot deel van deze zorgen
op zich krijgen. Goede voorbereiding is
dan ook dringend noodzakelijk. Spr. is
eén tegenstander van concentratie van
de industrie in de steden, vooral in het
Westen van het land. De grote stad
kweekt een eigen mentaliteit, de mens
daar leeft niet, maar wordt geleefd, hij
alles bergt gevaren in zich, spr. wijst
bijv op het gebrek aan verantwoorde
lijkheid dat menige werker kenmerkt.
Spr. vraagt zich wel eens af Of het stre
ven naar sociale zekerheid geen afbreuk
doet aan het gevoel voor verantwoorde
lijkheid van de massa. Het zal niet een
voudig zijn er iets op te vinden, maar het
is wel nodig. Als een der oorzaken van
dit defect denkt spr. aan het min of meer
improvisorische van onze sociale wet
geving.
Natuurlijk heeft de grote stad ook grote
voordelen. Hoe kon anders een stad als
Amsterdam bewoner en bezoeker bieden
wat 't nu biedt? De grote stad is een cen
trum van cultuur, van wetenschap van
kunst. Maar dan staat daar direct weer
tegenóver het woonprobleem en een be
langrijk probleem als dat van de vrijetijd-
pa4ering Het is duidelijk dat al deze
problemen in beginsel opgelost mortel
zijn voor men in een bepaalde plaats
grote industrieën gaat vestigen. De mens
moet zelf waakzaam zijn eigen verant
woordelijkheid en roeping hebben, anders
is alles tot mislukking gedoemd
Ook de tweede inleider, het kamerlid
M. F. v. d. Weytjen, was een voorstander
van industrialisatie verspreid over net
gehele land en vooral daar waar een be
volkingsoverschot aanwezig of te ver
wachten is. Men dient echter dan het
platteland uit zijn achterstand op te ha
len ander kwekt 'tien scheve verhou
dingen. Bovendien mag men de bodem
productie niet verwaarlozen. want zij
zal ondanks alles de kracht van ons volk
blijven. De industrialisatie ten plattelande
is vooral een complex van sociale pro
blemen, dat veel gevaren in zich bergt.
gesteld, dat Petrus Canisius niét wordt
opgeheven, doch overgaat in St. Willi-
b Tot bestuursleden werden gekozen ver
klaard: (in alfabetische volgorde) W.
Brandsma, dr. N. v. Doornik M. S-
J. Koet S.R.S.. dr. C. Pauwels O. P., L.
Rooyackers. drs. M. Staverman O.F.M..
drs. A. v. Straaten O.E-S.A., dr. ir. F Tei
legen dr. F. Thijssen, dr. J. Willebrands.
drs. A. Wirtz cn dr. J. Witte S.J., terwijl
dr. Willebrands, directeur van het Philo-
sofieum te Warmond als voorzitter be
noemd werd.
Door pater Pauwels werd de aftre
dend voorzitter, pastoor W. Nolet, be
dankt voor wat hij in het belang der
vereniging gedaan heeft en prof- J.
Prein werd benoemd tot erelid van St.
Willibrord.
Het Oecumenisch Congres
Tenslotte hield dr. J- Witte S.J. een
beschouwing over het A dams Oecume
nisch Congres, waarvan hij de betekenis
omschreef door te spreken over h«t leg-
gen van de sluitsteen aan het bijna 40-
jarig bouwen van de Oecumenische Ka
thedraal. Een groot probleem zal blijken
te blijven: het winnen van de eenheid
en het behouden van de waarheid. De
daar definitief te vestigen wereldraad
der Kerken zal worden een orgaan, dat
de tot nu toe bestaande activiteiten zal
overkoepelen. Deze sluitsteen .ziet men
als de plaats, waar de Kerkën elkaar
zullen ontmoeten, om tot gjloofseenheid
te kunnen geraken. Op het congres, waar
1400 deelnemers verwacht worden cn
niet-officiële, katholieke „waarnemers
zullen zeker protesten gehoord worden,
als consequentie van de basis waarop
mén zich bij het werkprogram stelt; en
er zal geworsteld moeten worden tegen
een. innerlijke gespletenheid.
Eén geünificeerde Kerk, waarnaar rnen
wil streven, is er nog wel niet, maar zal
kunnen komen. De Katholieke Kerk zal
echter- niet mee kunnen doen tenge
volge van het in '29 vastgestelde stand
punt. al is er voor het ogenblik nog
geen uitspraak gedaan. Dit betekent ech
ter niet, dat samenwerking nooit moge
lijk geacht zou kunnen worden-
w eerberichti
Weersverwachting, medegedeeld door
het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot
Donderdagavond.
Tijdelijk krachtige en aan de kust
J nu en dan harde wind. draaiend naar
Westelijke richtingen. Wisselende be-
j wolking met enkele regenbuiep. Koei.
S 3 Juni: Zon op 4.24 uur, onder 20.o2
uur; maan op 2.39 uur, onder 1.06 uui
De professoren Barge en Woltjer (AR)
waren, wat de mate van subsidiëring be
treft, niet ten volle bevredigd. Vooral
het uitschakelen van subsidie voor be
staande eigen gebouwen achtten zij on
juist. Men zou bijna een eigen - gebouw
gaan verkopen om daarna een ander
gebouw te kopen, teneinde vergoeding
te krijgen, merkte prof. Woltjer scham
per op.
Minister Gielen erkende, dat het sys
teem van de wet in dit opzicht niet bij
zonder fraai is, maarde toestand
van 's lands kas laat niet toe verder te
gaan, dan gegaan is. Onder andere °m*
standigheden zou de wet er in dit op
zicht anders hebben uitgezien, verzeker
de de bewindsman.
Op een ander punt, de subsidiëring
betreffende, kon de minister echter prof.
Barge geruststellen: wanneer de sport en
de universitaire gezondheidszorg voor de
Rijksuniversiteiten worden gesteund,
zullen de bijzondere universiteiten daar
voor ook subsidie krijgen. Hetzelfde zal
gelden voor het subsidiëren van speciale
cursussen. x
Na het antwoord van de minister werd
niet meer gerepliceerd. De Kamer was
blijkbaar bevredigd. Ook werd geen
stemming gevraagd. Zelfs de communis
ten bleken voor dit geval geen behoefte
te hebben om een afwijzende houding te
laten noteren.
In de middagvergadering heeft de
Senaat een motie van de communistische
heer Van Santen behandeld, om de wen
selijkheid uit tc spreken dat de staat
Israël spoedig door de Nederlandse Re-
gering zou worden erkend. Deze motie
(Schaakredacteur P. A. KOETSHEID.
Achterweg 86, Lisse.)
No. 6397.
R. SVOBODA, Praag.
Eerste plaatsing. Zelfmat in twee zetten
Wit: Kfl. De4. Rdl—f8, Pc7—c8; d3, d5.
Zwart: Ka5, Pb4—hlf2, f3, g3.
No. 6398.
R. SVOBOÜA, Praag.
Eerste plaatsing. Zelfmat in twee zetten
Wit: Kh4, Te8, Rg6, Pf7—h2; c4, d2,
e2, e3, f6, h5.
Zwart: Ke4, Df5, Re5; g7:
No. 6399.
R. SVOBODA, Praag.
1 Eerste plaatsing. Zelfmat in twee zetten
Wit: Kdl, Da3, Tb8—el, Pc4—e2. d3,
f2. f3.
Zwart: Kbl, Tfl, Rb4:.
Oplossingen .over drie weken. Deze
I gelieve men ons voor Woensdag 16
Juni toe te zenden.
No. 6400.
R. SVOBODA, Praag.
Eerste plaatsing, Zelfmat in drie zetten
PROBLEEMOPLOSSINGEN:
No. 6390. 1. Pc7e8 enz. Niet 1. Re2,
wegens 1Telt.
Een tempottveezet niet vrij van duals.
Daar de inzender, naar we menen, een
beginner is, zijn goede verwachtingen
gewettigd.
No. 6391. 1. Rb6a7 dreigt 2. Rgt>: enz.
1PeS. Pe7. Pf4, P£8: 2 Tb3 Tb5,
Pfl. Pe4 enz.
Mooie interferenties bij voorbaat.
1. Rd4 faalt door 1Pf4.
Goede oplossingen van no. 6390 en 6391
zonden in: ir. A. Bergstein, Geleen; ir.
V. Blom, Maastricht; J. Dickhaut, Nij
megen: C. Lakerveld, Rotterdam; C.
Laurense, Rotterdam; H. v. d. Poel,
ZoeterwoudeC. JLutz, RotterdamI
Pvls Maasbracht; H. F. Verhey, Breda-
"Van no. 6397: P. H. Houdijk, Rotter-
l davan no. 6390: W. H. Haring,, Schiplui
den: G. v. Lin, Boekei; C. H, Nykamp,
Almelo.
Het heeft onze H. Vader de Paus dan
ook behaagd, U te benoemen tot geheim
Kamerheer", aldus kwam het einde van
de toespraak van Haarlem's bisschop,
mgr. Huibers, tot de jubilerende praeses
van het The-
ologicum te
Warmond, H.
van Deursen.
nu mgr. Van
Deursen,
wiens zilveren
priesterfeest
gisteren ge
vierd werd.
Er waren
schone en
geestige toe
spraken ge
houden tij- j„or
dens de receptie, waarop de praes
de bisschop zelf, door de
door het Haarlems kapiUe denjten
studenten werd gehuldigo-^
speelden „Iphigema m Aulisyan|-l'yk.
zij zongen „Sacerdotes Vomm en „Bea-
ti qui habitant" en zij spiaken.
Eerst prof J. Willebrands, de directeur
van het Philosophicum, die uiteenzette,
waarom een priesterfeest word gevierd,
hoewel een tijd van 25 jaar tegenover
het eeuwige priesterschap zo kort is.
Maar Uw tijd op aarde is van betekenis
voor het Corpus Christi Mysticum, even
als Christus' tijd op aarde van betekenis
was vóór de Stichting der Kerk. Prof.
Willebrands sprak over het profetisch
ambt van leraar en het koninklijk ambt
van bestuurder, welke een nieuw karak-
- - met bijna ƒ14
In het dezer dagen verschenen jaar
verslag over 1947 van de Coöperatieve
Boerenleenbank te Eindhoven wordt
opgemerkt dat ondanks een daling van
de oogstcijfers met rond 15 pet. t.o.v.
1946 de uitvoerwaarde van de agrari
sche producten van 321 millioen in
1946 tot ƒ585 millioen in 1947 steeg
Voorwaarde voor een nog hogere bij
drage van de Nederlandse land- en tuin
bouw in de gezamenlijke krachtsin
spanning tot productieverhoging is aat
sociale en financiële spanningen ten
plattelande kunnen worden voorkomen.
De netto-spaarvorming bij de boeren
leenbanken bleef in 1947 van geringe
omvang Het saldo van inlagen en terug
betalingen bedroeg ongeveer 1 mil
lioen Incl. de rente over 1947 ten be
drage van 9.5 millioen bedragen de
spaargelden bij de aangesloten plaatse
lijke boerenleenbanken eind 1947 519:4
millioen tegen ƒ508.9 millioen einde
1946. Van de aan de boerenleenbanken
toevertrouwde gelden was eind 1947 nog
34 pet. geblokkeerd (eind 1946: 37 pet.)
De toenemende geldbehoefte van het
agrarische bedrijfsleven in 1947 blijkt
uit een stijging bij de boerenleenbanken
van de post debiteuren
millioen. Centrale Bank
bedroeTln-um millioen tegen
fDe teschfkbare middelen van de boe-
renleenbanken bij de Centrale Bank
daalden van ƒ524 millioen einde 1946
tot 517 millioen per 31 December 1947.
De belegging dezer gelden baarde toe
nemende zorgen. Meer en meer blijkt
dat een behoorlijk rendement der be
leggingen" bij handhaving van het hui
dige rentepeil op de markt voor over-
heidsleningen op de duur slechts kan
worden bereikt, indien volstaan zou
kunnen worden met een belangrijke ge
ringere graad yan liquiditeit dan de
Centrale Bank thans geboden acht. De
post debiteuren der Centrale Bank
steeg van ƒ17 tot ƒ24 millioen.
Van de winst over 1947 ten bedrage
van rond ƒ518.000 (325.970) wordt ruim
ƒ501.000 (309.000) aan de reserves toe
gevoegd, waardoor deze stijgen tot bijna
9 millioen. Voor d'e viering van het
vijftig-jarig jubileum van de Centrale
Bank in 1949 werd een reserve van
100.000 gevormd.
Het aantal aangesloten boerenleen
banken bleef onveranderd 501.
Eind 1947 stond een bedrag van 2.4
millioen uit, aan hypothecair crediet te
gen 2.2 millioen eind 1946.
ter krijgen als zij verbondcn worden mrt
henp neomist C. Kershoit, oud-prefect
sorak namens de studenten en de bis
schop sprak een schoon woord over het
vieren van een priesterfeest in deze sfeer
van het seminarie, dat doortrokken is
van gedachten over het priesterschap en
waar de president aan het hoofd staat
van de toekomstige priesterschare.
De bisschop noemde zich dankbaar
voor de goede geest, die door de tegen
woordige praeses en diens voorgangers
op het seminarie was gekweekt en dank
te God voor alles, wat Hij het bisdom
door de praeses heeft gegeven.
De praeses zelf zeide met een tekst
van Ambrosius, dat „de waardigheid van
ons priesterschap door ons worde gekend,
opdat die waardigheid in ons bewaard
blijve". Hij getuigde van zijn dankbaa
heid, vooral van het grote voorreen
moeder nog hier te mogen zien
\er voorts de studenten ^duchtc
strengheid voortspruit ui
Cd.™ in on, terug-
vinde.
v Morgens in intieme kring hadden ook
de burgemeester van Warmond, jhr. von
Fisenne en'dr. Walenkamp namens de
hureerij gelukwensen aangeboden. Het
feest werd Maandagavond begonnen met
een feestelijke intocht, welkomstlied en
toespraak door prof. Groote en plechtig
Lof. En 's avonds was er een serenade
door Warmond's harmonie.
De dag van gisteren begon met 'n plech
tige Hoogmis met pontificale assistentie
van de bisschop, mgr. Huibers. Verder
assisteerden daarbij de weleerw. heren
C. Kerstholt en F. Keukens, de vroegere
en tegenwoordige prefect der studenten
ais diaken en subdiaken. Troondiakens
waren mgr. dr. C. Henning, regent van
Hageveld en de hoogeerw. heer C. v.
Trigt, officiaal van het bisdom. Ceremo-
niarii waren de weleerw. heren A. Ag-
térof, eerste secretaris van het bisdom en
W Wortel. Door de Warmondse Schola
wérd onder leiding van de weleerw. heer
C. Wüst de tweestemmige mis Tibi Laus
van Herman Stratcjier gezongen.
Ter gelegenheid van het zilveren pries
terfeest verscheen op het seminarie een
feestnummer van het Warmondse studen
tenblad „Cassiciacum" met artikelen over
de wetenschappelijke terreinen, waarop
praeses Van Deursen wetkzaam was n.l
Duitse literatuur, parapsychologie, ascese
en moraaltheologie.
Alle correspondentie te richten aan:
H, J. v. d. Broek; Nieuwe Binnenweg
46, Rotterdam-C.
No. 671 (27 Mei 1948).
PROBLEEM No. 2QP4.
B. KRAMER, Maastricht.
Opgedragen aan A. v. Beek, Schiebroek
le Plaatsing.
De Exploitatie-onderneming Nederl.
Stoombootreederij en Reederu Akker
mans te Rotterdam, die in Maart j.l. een
passagiersdienst NederlandZwitserland
heeft, geopend, hervat op 9 Juni a.s. met
vier grote salonschepen het passagiers
vervoer op Rijn en Waal tussen Rotter
dam enerzijds en Nijmegen en Arnhem
anderzijds.
Zwart: I, 8, 9 18/9, 26/7, 31, 36/7
Wit: 6, 16/7, 29, 33, 38, 42/3. 46, 4f
PROBLEEM No. 2095.
B. KRAMER, Maastricht.
Ie Plaatsing.
Zwart: 8. 14, 16. 18. 22, 24. 29, 31.
Wit: 21. 25/7, 32/3, 36/7, 42.
PROBLEEM No. 2096.
B. KRAMER. Maastricht,
le Plaatsing.
Miniatuur.
Zwart: 10, 16. 24, 32/3, 35. 38.
Wit: 8. 13, 17. 26, 40, 43, 49.
PROBLEEM No. 2097.
B. KRAMER, Maastricht,
le Plaatsing. Eindspel.
Zwart 25, dam op 22.
Wit: 10, dammen op 2 cn 34.
Oplossingen binnen drie weken in te
zenden.
ONZE PROBLEMEN.
Ditmaal vier problemen van onze
eminente medewerker B. Kramer. Als
steeds iets echt origineels, soms eenvou
dig en toch verrassend. Wij menen voor
deze gelegenheid ook iets extra te moe
ten doen cn loven daarom twee extra
prijzen uit voor degenen, die de vier
problemen goed oplossen en de oplos
singen volledig inzenden.
OPLOSSINGEN.
Probleem No. 2084 (A. F. Hoogvelt)
Zwart: 3.' 5, 8, 10, 13, 17, 19, 22/3,
26/7, 34, 36.
Wit: 25 30, 33, 37. 39. 41/5, 47, 49.
Wit" 45—40, 44—40, 33—28 (zw. 22:44),
49:9, 37-31, 47-42, 30—24, 25:3.
Probleèm No. 2085 (A. F. Hoogvelt)
Zwart: 3, 10, 12/3, 16, 18, 20. 22, 25 36.
Wit: 23, 26/7, 29, 32, 40/1, 43, 47.50
Wit: 32—28 (zw. 22:24). 43—38. 47-42.
38—33 (47:21). 26:30 (25:45), 33:4
Probleem No. 2086 .(C. A. v. di Velden)
Zwart 2, 6/9, 13/4, 16, 19, 23. 29, 41/2,
dam op 4.
Wit: U, 17, 22. 25/7, 32, 34, 39. 40,
43/4, 50. dam op 45.
Wit: 25—20, 27—21, 22—18, 341, 1—7,
40—35, 45:9, 50:39, (17—22) 39—33.
Probleem No. 2087. (Th. Jaspers.)
Zwart: 9, 13, 17/8, 22/4, 27/8, 33, 35.
Wit: 37. 39, 40. 42/5, 47. 49.
Wit: 37—32, 39 8. 8—3, 332.
OPLOSSERS. -
Wegens plaatsgebrek volgende rubriek.
