Een imperium geschraagd
door vet en olie
LORD LEVER ontdekte AFRIKA
BERICHTEN
NEVAS toont nlooie resultaten
Het Oostblok een wespennest
De doos
van
dokier Sila
R
MISDAAD
IN AMERIKA
sifStaffissarci«s» rrSs"
Telegrammen van een concurrent
Exportmillioenen
in gevaar
iggp
ADIO
programma
WOENSDAG 28 JULI 1948
PAGINA 3
Heeft U zich vanmorgen ook met Lux gewassen, of besmeerde
U Uw boterham met Blue Band Ook als dat niet het geval was,
hebt U waarschijnlijk Uw belasting, geleverd voor het wereld-im
perium, dat 40 pCt. van de margarine-productie e%12 pCt. van de
zeep-industrie jn de wereld in handen heeft. U hebt geofferd aan
het grootste industriële concern, dat op deze wereld bestaat, aan
Lever Bros, de trust, die zaken doet op meer plaatsen en in een
grotere verscheidenheid van producten dan enig ander concern ter
wereld. Lever Bros is een U.N.O. op zich. 13e maatschappij drijft
zaken in meer dan 40 landen en bezit of heeft de voornaamste zeg
gingschap in 571 maatschappijen.
M. GERMERAAD GEHULDIGD
Ere-voorzitter schoolwerktuiiien
SCHIEDAMS TENNIS
KAMPIOENSCHAP
BURGERLIJKE STAND
HITTEGOLF KWAM UIT
MEXICO
Einde nog niet in zicht
OVERSTROMINGSRAMP
IN CHINA
Duizenden doden, milüoenen
daklozen
Interessante Verkenners-
sclieeplioek
DE SATELLIETEN VER
WIJTEN ELKAAR
NATIONALISME
Maar zij blijven ras-echte
communisten
VIJE JAAR VOOR DADER
ROOFOVERVAL
Het auto-ongeluk bij Zoetermeer
POSITIES TROEPENSCHEPEN
J AAR VERGADERING SCHIEDAM
K.N.V.B. AFD. ROTTERDAM
VERGADERDE
AMER. SUPERFORT IN
ZEE GESTORT
MILITAIRE WILLEMSORDE
TOEGEKEND
door
WALTER L. GEBAUER
NIET MEER TOMATEN
NAAR ENGELAND
Toen wijlen de stichter van dit indus
triële rijk nog aan het begin W'" zijn
ontdekking van de macht du ame
stond, lanceerde hij cfc slagzin „Waarom
zien vrouwen er sneller oud uit dan man
nen". Onbewust wellicht w as deze poli
tiek gebaseerd op het oude adagium:
Cherchez la femme". Er was niemand, die
daarop een antwoord kon geven, maar
Lever had zijn remedie klaar: „Sunlight-
-zeep, de zeep, die voor U de was doet".
Zo werd hij met deze slagzin in korte tijd
de grootste zeep-fabrikant van Engeland.
Tot op het moment, dat Lever zich in
de zeep-handel begaf, werd zeep in lange
staven door de fabrieken afgeleverd; de
kruidenier zorgde wel voor het afsnijden
van de stukken. Maar Lever begon met
het introduo n van afgepaste stukken
tie zich op kleinere of grotere schaal :n
1771 andere nederzettingen over geheel
Mjdden- en West Afrika. Terwijl de Uni
lever in een of andere vorm van Afrika
voor meer dan 300 millioen gulden kocht
en op eigen plantages nog eens 18 mii-
lioen bij-verdiende, verkocht de trust aan
de inlanders vc»ir meer dan 350 millioe.i
guldens.
De inlanders oefenen hun „landbouw"
uit door in olie-palmen te klimmen en de
klappers naar beneden te gooien, verder
bebouwen zij een stukje grond met aard-
noten, Ook al heeft de boer genoeg
vrouwen om voor hem te werken, dan
nog voert hij zijn bedrijf niet met de
intënsieve ijver van een Hollandse tuin-
a„vt»n i der, want hij heeft de eerste levensbe
vjjn hoefte voor het g-ijpen en drijft handel
netjes m ei oi doosje ingepak i g om jn c|e weelde van het leven, zoals
sierd met de naam „Suniigh sigaretten, fietsen, naaimachines, gramo-
beddc hij al zijn doosjes m een reclam - foong en gramofoonplaten te kunnen
cawpagne, die haar weerga niet had en ba(Jen_
die Sunlight binnen twee jaar tot de
meest verkochte zeep ter wereld maakte;
in korte tijd werden op vele plaatsen ter
wereld eigen fabrieken opgezet.
Om er zeker van te zijn, dat hij geen
grondstof-tekort zou krijgen kocht hij een
millioen vierkante meter land op de
Britse Salomons-eilanden,
cocos
Griekse kapers op de goudkust
De voornaamste concurrent van Uni
lever's Afrikaans bedrijf is eeft Griek,
meneer A, G. Leventis, die in 1936 om>
uen ïjcmamt -i- -- I slagen werd. In Lagos (Nigeria) heeft
e Salomons-eilanden, waarop hij ^ij een warenhuis van drie verdiepingen,
j-palmen wilde planten, terwijl hij volgepropt- met koopwaren en gillende
meer dan twee en half mill1 vier- negers, die geholpen willen worden. Hij
kante meter Belgische Congo koeat om heeft een behoorlijk spaarpotje als rug
olie-palmen te kweken. Daar bouwde hij gesteun. Er wordt verteld, dat hij een
tegelijk huizen, scholen en ziekenhuizen heel leger inlandse tom-tom-tamboevs
voor de inlanders, opkocht het verzenden van telegram-
- men per tom-tom is al een oud gebruik
Opkopen en suinenstnelten en deze nu jaat seinen: „Koop bij Le
Het begon in Afrika niet zo gemakke- ventis - Leventis is toch voordeliger"
lijk. Vooral niet, toen Lever behalve de
inlandse producten ook met eigen planta
ges wilden voorzien in zijn grondstoffen-
behoefte. In dat laatste geval immers kon
hij door moderne methoden de opbrengst
per boom meer dan verdubbelen.
Maar -in die dagen het was omstreeks
1900 hingen de Engelsen nog aan de
theorie van Afrika voor de Afrikaanders,
wat het kopen van land voor de Euro
peanen uitsloot.
Als zowel de heer Lever als Sir Hugh
Clifford de Gouverneur van Nigeria geen
Engelsen waren geweest, waren er bij de
onderhandelingen over de aankoop van
land zeker klappen gevallen, want de
oude heer Lever was verre van gemak
De Unilever heeft onlangs een enorme
aard-noten plantage aangelegd in ee.i
enorm onbewoond terrein van Oost
Afrika. De om-ang is bijna 13 millioen
vierkante meter. Daarna werd dit aard-
noten-reservaat cadeau gegeven aan het
Ministerie van Voedselvoorziening ais
een bijdrage van de Unilever in de op
lossing van het wereld-probleem van
tekort aan vetten en oliën.
Dit was niet louter een philantropseii
gebaar. Immer^ over enige tijd zal dit
land 600.000 ton aard-noten per jaar op
brengen; dat is meer dan de totale uit
voer van aardnoten en palmpitten uit
Nigeria tezamen. Deze toevloed van olie
zal de prijzen op de wereldmarkt doen
dalen en wat dit v or de grootste opko
per van vetten en oliën, de Unilever be
tekent, behoeft niet nader te worden
uitgelegd.
Wij spralen na Lever plotseling over
Unilever. In ons artikel van morgen no
pen wij een korte beschrijving te geven
van de samen-smelting van de Engelse
Lever-zeep-tak met de Nederlandse mar
garine-adel. Gegevens voor beide artike
len werden ontleend aan Time, Fortune
en The Reader's Digest.
Tot slot nog enkele voorbeelden van
de manier, waarop het Afrikaanse avon
tuur bijdroeg tot het vestigen van de
wereld-hegemonie van Lord Lever's Im
perium. Toen Lever de African and
Eastern verwierf, nam hij niet alleen
Afrikaanse belangëli, maar ook aanver
wante 'Zaken over. Een vroegere direc-
teur van de A. and E. had in de Eerste
wereld-oorlog voordelig zaken gedaan in
het Nabije Oosten, waar hij Generaal
Majoor was. Hij kocht zich een plaatsje
in de dadel-handel vanuit Irak, zodat
heden ten dage 100.000 kisten dadels naar
Amerika verscheept worden. Hij kocht
een warenhuis van G. en A. Baker in
Istanboel op en begon met kleren voor
de harem van de Sultan te verkopen. Nu
voert dit bedrijf alles in op groothandels
basis van tabak tot vliegtuigen, van welk
laatste artikel er het vorig jaar 200 ver
kocht werden, merk De Havilland.
In Iran, Irak en Syrië koopt de Afri
kaanse Unilever de wol van de staarten
van woestijn-schapen, vooral in trek bij
de Amerikaanse ipijt-fabrieken. In Ma
rokko wordt door de trust voornamelijk
Chinese groene thee geïmporteerd, een
hoofd-bestanddeel van het Marokkaans
menu; leer wordt uit het land gehaald.
En dit alles brengt terloops per jaar een
kleine 20 millioen gulden winst op.
De Schiedamsc school-werktuinders,
d.e kinderen, die na schooltijd onder lei
ding van de onderwijzers hun vrije tijd
in de natuur kunnen doorbrengen, al op
kwekend hun eigen planten en groen
ten, hebben veel te danken aan de oud
hoofdleider, de heer M. Germeraad.
Daarom heeft oud-wethouder Dinkelaar,
voorzitter van de Veraemging School-
werktuinen, hem in eon eenvoudige
plechtigheid benoemd tot ere-voorzitter
van de vereniging; hem daarbij een
diploma overhandigend.
De eerste tijden vooral waren moeilijk
geweest, omdat er toen nog geen belang
stelling van het onderwijzend personeel
of van de overheid was. Door de bedel
op te gaan, moest toen het geld voor de
vereniging bij elkaar gebracht worden.
Het vertrek naar Zeist van de heer Ger
meraad hgd een ogenblik het bestaan
|vaii de tuinen in gevaar gebracht, maar
door de hulp van de gemeente kon dit
prachtig stuk opvoedkunde in vrije tijd
behouden blijven. „Breng het kind in de
natuur", was het parool van de oud
voorzitter. Dit is overgenomen doof de
jeugd, die bij het regermgs-jubileum aan
het bloemencorso zal deelnemen.
Ook de leider van de tuinen, de heer
v. d. Gaag, voerde nog het woord. Hoe
wel de kracht van de heer Germeraad
in de laatste drie jaren gemist was,
ging men toch geestdriftig voort met het
maken van natuurvrienden.
De ere-voorzitter de heer Germeraad
is bijna 80 jaar bedankte voor de
mooie benoeming. Hij hoopte, dat no_
veel kinderen van de schoolwerktuinen
zouden profiteren.
De uitslagen van de wedstrijden in de
voorronden ocm het tenriis-kampioenschap
van Schiedam, gespeeld op de banen van
het tennispark Spieringhoek, zijn de vol
gende;
Heren-dubbel: Brobbel en Hofman-
Schotel en van V/ijk 6—1 6—2; de Boer
en Soetens—G. Hofman en v. d. Vlies
63 61; Komor en H. Nolet—mr. Cos
en ar. Hoogendijk 62 36 62; dr.
A. L. J. Kunze en Sprengers—v. d. Burgh
en Ritman 61 6—3,
Dames-dubbel: mej. Bijloo en mej. de
Rondemej. Ameijde en mevr. Amou
reus'63 86; mevr. de Hoer en mevr.
Duyster-Jaminmevr. van Asten en mej.
Verberne 62 61; mevr. Rözing en
'mej. Busdhmannmevr. Beukers-Smits
en tagj. Beukers 57 61 63.
Dames-enkel: jnevr. MelcfhersStaal
mej. Busctenann 63 62; mevr. Krug
mevr. Bernard 6—3 60.
Heren-enkel: W. Melcfhers—J. v. d.
Ploeg. 16 61 64; H. Wijlacker—A.
Hosman 6—2 8—6; J. de Hoed—H. Nolet
63 63; A. ZoetmulderD. Ingelse
6_i 6—1; G. Bernard—J. Wittkampf
9—7 6—1.
Gemengd dubbel: 'de. heer en mevr.
Bernardmevr. Blaisse en P. Engering
6—4 6—1.
GEBOREN: Wilhelmina H., d. van C.
A, Vollebregt en M. B. Schoenmakers,
Fa'briplein 20; Louise S., d. van F. D.
Roeters en M. de Geus, Sint Jan-steeg 8;
Hendrica M. G. en Emma E.. 2 d. van
H: M. G. v. d. Meer en J. de Bruin,- Dr.
Noletstraat L'Li-duina M. M., d. van J.
H. A. Zoetmulder en E. M. Blommesteijn,
Vj/estfrankelandsestraat 88; Jan P., z. van
P. Ouweneel en J. M. J. v. d. Steen,
Gustostraat 4; Maria L.,d. van A. W.
de Gier en H. M. Odijk, Boerhavelaan 1;
Maria, d. van C. Lans en I. Schoneveld,
B-uitenhavenweg 82; Anna, d. van A. C.
Meurer en E. A. Turley, Dr. Noletstr. 1.
OVERLEDEN: W. G. van Pouderoijen,
75- j., weduwe van J. van Wingerden,
Puttershoeksestraat 1; J- P. V. d. Lee. 35
j., Kerklaan 85; J. M. W. v. d. Vorst,
40 j., Dr. Noletstraat 1.
In geheel West-Europa is een hitte
golf begonnen. En ook Nederland heeft
zijn deel gekregen. Gisteren stegen de
tefhperaturen hier te lande bijna overal
tot boven de 30 graden en, te Eindhoven
tot bijna 34.
De maximum temperaturen in de ko
mende dagen kunnen zelfs oplopen tot
35, Alleen aan de kust waren de tem
peraturen op sommige plaatsen iets la
ger.
Het uitbreken van een dergelijke hitte
golf vindt zijn oorzaak in het' feit, dat
er gedurende de laatste tien dagen be
langrijke wijzigingen in de luchtdruk
verdeling over Europa en het aangren
zende zeegebied van de Atlantische
Oceaan zijn opgetreden. Een depressie,
die' zich vorige week over hel Oostelijk
deel'van de Ver. Staten ontwikkelde, trok
snel in diepte toenemend de oceaan
over, grote hoeveelheden tropische lucht
uit liet gebied van de Golf van Mexico
met zich meevoerend. Deze warrote-
massa's zijn het -afgelopen weekend hier
aangekomen.
Inmiddels is de luchtdrukverdeling nu
wel weer aan langzame wijzigingen on
derhevig. Het hogerdruk gebied, dat
tot gevolg had dat de warmte brengende
depressie met alle volgende oceaande
pressies in Noordelijke richting afbogen,
breidt zich uit, tengevolge waarvan ook
in ons land de barometers langzaam
dalen. De kans op onweer wordt hier
door groter. De veranderingen voltrek
ken zich efehter zeer langzaam, zodat de
eerste paar dagen het buitengewoon war-
me weer nog wel zal aanhouden.
De Gele Rivier en de Yangtse zijn
buiten haar oevers getreden en heb-^
ben duizenden vierkante mUl vrucht
baar bouwland onder water gezet. Het
nog steeds wassende water van de
Yangtse vormt een ernstige bedreiging
voor de Chinese hoofdstad Nanking.
De rijke rustgebieden aan de oevers
van beide rivieren staan verscheidene
decimeters onder water.
Officiële Chinese functionarissen, dfe
het getroffen gebied hebben bezocht, rap
porteren, dat in sommige dorpen en
steden het water de daken van de hui
zen heeft bereikt. De bewoners pedde
len in sampans door de straten, overal
ziet men lijken en brokstukken van wo
ningen drijven.
De autoriteiten maken bekend, dat
de watersnood reeds duizenden doden
en milüoenen daklozen heeft geelst.
Het is echter niet mogelijk, juiste cijfert
te geven, voordat het water gezakt Is.
De communisten beweren, dat vlieg
tuigen van de centrale regering dc dij
ken der rivieren gebombardeerd hebben
en verzoekt de hulporganisaties, er bij
de centrale regering op aan te dringen,
deze aanvallen stop te zetten.
W
„Zonnig, droog, warm tot zeer warm
weer" voorspelt de Bilt. Geen weer voor
tentoonstellings-bezoek of regen-binnen-
programma's. Toch zijn wij gisteren bij
het gloeien van de dag naar het Haring
vliet in Rotterdam getrokken, naar het
gebouw van de Nederlandse Padvinders
aan het Haringvliet 76. In twee van de
grote bovenzalen zijn daar de Nevas-
hoekjes van 15 scholen uitgestald.
De directeur van de Java-China-Japan-
Algemeen is de verwachting, dat na de
oude neer j-,ever was verre van gemar- excommunicatie van maarschalk Tito en
kelijk. Terwijl de besprekingen nog gaan- zyn Joegoslavische communistische partij
de waren, had hij de oplossing al gevon- door de kominform, en nu ook zijn felle
den. veroordeling door het toch minstens of-
,Er waren twee handelshuizen, -die het fjcieuse orgaan van de Moskouse rege-
lèeuwen-deel van de Afrikaanse handel rjng de „Prawda", de kwestie Triest,
tot zich hadden getrokken: The Royal welke een der moeilijkste punten was
Niger en de voornaamste rivaal daarvan by de-opstelling van het vredesverdrag
African and Eastern., Dit tweetal concur- met italië, en welke dan ook op uiterst
reerde elkaar zo goed als failliet. Lever zonderlinge en gevaarlijke wijze werd
kon zijn ongeduld nauwelijks bedwingen, opgelost, nu veel makkelijker een meer
om beide zaken op te kopen en met el- redelijk beslag zal krijgen; men is van
kaar. te versmelten, maar allegn The menjngi dat Rusland, hetwelk in deze
Royal Niger hapte toe. Toen in 1929 de aangele'genheid uitsluitend Joegoslavische
African and -Eastern in handen van de imperiaiistische aspiraties verdedigde, nu
bankiers viel, waren deze er gauw bij om j Qp punj. veel .soepeler kan en zal
zaken te doen met de Niger en alles sa-
zijn.
men organiseren op een fifty-fifty-basis, i
Nu is de United African Co. de mon- Als het Joegoslavische nationalisme in
sterachtige onderafdeling van de Unile- de kwestie-Triest moet retireren, blijven
ver, die ten grondslag ligt aan een vierde er echter voor dit land nog nationalis-
van alle vaste markten van het olie- en tische vraagstukken te kust en te keur
vet-Imperium. Zij is zowel de afnemer over; en één daarvan is Macedonië, de
als de leverancier van de inlandse bevol- kern van alle zo penibele Balkanproble-
king. men. En het is zeker geen toeval, dat op
Terwijl in de vroege morgen de han- het jongste Joegoslavische communisti-
dels-agent in Opobo dc producten van sche congres, dat door alle communisti-
de negers in ontvangst neemt zij zijn I ir, ri«* andere satel-lietlan»
de negers in ontvangst neemt zij zijn sche partijen in de andere satellietlan
mot cano'flr de Niger komen afzakken den volkomen geïgnoreerd is behalv
staan zijn helpers al klaaJ om monsters dan dat ze er uit de verte haar scherpe
te trekken en de palmpitten ie ^uren afkeuring over hebben uitgesproken
dp vetgehalte. Al het geld, dat nij ui - Macedonië weer officieel aan de orde is
I „mi u-ioin m na. in znn -.
Qp Vctgencubc, «wtciK, „W1?4, 9
betaalt, zal op wat klein geld na, m zijn gesteld en wel door Dimitri Vlakhof, de
- want, nn ne Kane I yi(j0_yo
presidii
hoog gezag.
betaalt, zai up woo - aesiem en we.
zakken terugvloeien, want op ae Kaae vice-voorzitter van het Joegoslavische
staat het warenhuis van Unilever s Airi - I presidium, dus een persoonlijkheid van
kaanse onderafdeling, dat veelkleur.ge
katoentjes, sigaretten, zout enz. enz. ver
koopt.
Behalve in Opobo herhaalt deze opera
waar het niet gaan kan. Deze figuren,
door en door communist, zijn evenzeer,
zo niet nog meer nationalist dan com
munist; vooral Tito, die militair en diplo
matiek verbeten voor zijn land heeft ge
vochten. Trouwens, ook Stalin is nog
sterker een nationalistische imperialist
dan een communist. En al die mannen in
de satellietstaten volgen dan ook slechts
het voorbeeld van Stalin; maar dat is
juist hun misdaad, zoals die zelfs aan
Gottwald en Rakosi wordt verweten; zij
moeten niet volgen, maar plat en on
beweeglijk ter aarde liggend zich aan
Moskou onderwerpen.
Het nationalisme is de grote ketterij
van de jongste eeuw. ,En dat niet alleen
bij de Westerse beschaving, maar veel
sterker nog bij de landen van het Oost
blok. Daar is het in eeuwenlange onder
drukking tot een hoogtepunt opgevoerd,
en nu er een nieuwe, ditmaal commu
nistische onderdrukking is losgebarsten,
kan het niet verwonderen, dat men ook
een opleving van 't nationalisme waar
neemt, dwars tegen de" echte onvervalste
leer van het internationale communisme
in. Daarmede zal Rusland-in de satelliet-
landen de handen vol krijgen. In verband
hiermede echter de conclusie willen trek
ken, dat het communisme in die landen
minder gevaarlijk wordt, zou een onver
geeflijke illifsie zijn; te denken, dat spde-
dig een aansluiting, bijv. van Joego
slavië bij het Westen te verwachten is.
is op zijn'minst genomen zeer voorbarig.
Want communistische aanhankelijkheid
jegens'- de centrale te Moskou enerzijds
en de nationalistische belangen van de
staten achter het ijzeren gordijn ander-
moet verwarren, maar welke beide reëel
naast elkaar bestaan. Daaruit moeten
wrijvingen voortkomen, zelfs conflicten,
zoals nu tussen Joegoslavië en de komin
form. Het is mogelijk, dat men niet inziet,
hoe dit conflict, straks andere soort
gelijke conflicten kunnen worden opge
lost; het is denkbaar, dat zij op de lange
duur tot een desintegratie vdn het Oost
blok zullen leiden; momenteel echter
staat men nog slechts aan het begin van
een ontwikkeling, waarvan niemand de
verdere evolutie kan voorspellen; eerst
als de belangenbotsing levensbelangen
van een der partijen of van beide <gaat
raken, komen zij voor beslissingen te
staan. Zo ver echter is men nog niet; en
niemand weet. of en wanneer men op dat
punt zal komen. 0
Waarschijnlijk ligt de crisis zelfs dich
ter tussen Warschau en Moskou, dan
tussen Belgrado en Moskou. Want als het,
zoals velen verwachten inderdaad tot
nieuwe vier-mogendheden-besprekingen
over het Duitse probleem als totaliteit
komt, dan zal de Westgrens van het in
Europa een heel stuk naar het Westen
verschoven Polen ongetwijfeld mede aan
de orde komen. Een werkelijk leefbaar
Duitsland en nog minder een Oost-Duitse
staat, is zonder Stettin en Breslau met
wijde omgeving practisch ondenkbaar.
Dat betekent dat de Westgrens van Polen
weer een stuk naar het Oosten zou moe
ten worden teruggeschoven, zonder dat
aan de Oostgrens enige compensatie
wordt gegeven. Moskou zal zo nodig voor
een dergelijke transactie niet terugschrik
ken; maar welke zal dan de reactie van
Polen zijn? Het Oostblok is een echt
wespennest, waarin slechts de gepantser
de vuist zich kan steken. Maar zelfs
voor de man, die de gepantserde vuist
bezit, is het niet bijzonder prettig met
SLdieil dLUlt:i iACb öwj.\ajju auuui
zijds, zijn twee dingen, welke men niet wespen te moeten om0aan.
Lijn. heeft grote belangstelling voor de
NÈVAS en zijn enthousiasme is overge
gaan oo de gezagvoerders van de schepen
van die maatschappij, die door Neder-
landse scholen zijn geadopteerd. Uit
Amersfoort kwam het scheepshogkje .van
de Rijks H.B.S., die tot pleegscnlp ae
Titjalengka kreeg. Kapitein Burger heeft
voor een verzameling koralen gezorgd,
die door de leerlingen zelf is opgesteld.
Bovendien zijn er een haaien-vanglijn,
diverse Chinese producten en zelts twee
stukjes van zilveren drijf-werk. Kostbaar
uit deze verzameling is een copie van ae
brief, die de commandant van de „Tjitja-
leng'ka" kreeg van de zeerovers, die enige
tijd geleden dit schip aanhielden en een
losprijs eisten. Na betaling hiervan werd
aan collega's medegedeeld, dat dit schip
geen „schande of droefheid" meer mocht
worden aangedaan.
Een Lagere School uit Enschede de
echte landrotten zijn niet minder fel op
de uitwisseling, dan de scholen uit de
haven- en kustplaatsen maakte een
fraai divan-kussen over de Nevas-idee,
terwijl de Prinses Marijke-school uit Bus
sum het mooiste voorbeeld geeft van de
zelf-werkzaamheid van de leerlingen.
Deze' hebben hét schip van de Nederland
se vloot geadopteerd, n.l. de „Wmcn1 Ba-
rentsz". In een hoek is door middel van
zelf-gemaakte scheepjes en klei-walvissen
een realistische voorstelling gegeven van
de walvissen-jacht in het Zuid-poolgebieu
Pinguins ontbreken niet, evenmin als de
kolkende wattenmassa's, die ofwel het
zog van een jager, het spuil-schuim van
een walvis, of het ijs op de ijsbergen
moeten verbeelden. Toen de „Willem Ba-
rentsz" de evenaar passeerde werd ook de
school door Neptrnus gedoopt. Zij kreeg
de naam „krill", i term voor-de kleine
'zeedieren, garnalen enz., welke een wal
vis voor zijn dagelijkse calonetjes ver
werkt.
Voor de Schiedammers is het v. Speyk-
hoekje van de St. Franeiscus-groep bij
zondér aardig. Joop Pnnz maakte een
aantal modellen van oorlogs-schepen, die
als kern van hethoekje een goede indruk
maken. Het grote schilderij van Lizzy
Ansingh van de oud-hoofdverkenner
Rambonnet is wel geen eigen bezit, maar
toch een prachtige afsluiting van de
Verkenners-scheepshoek.
De tentoonstelling verdient van Schic-
damse zijde zeker alle belangstelling, in
Schiedam werd het idee van de- N.E.V.A.S
geboren en het kantoor is ook hier ge
vestigd: L. Kerkstraat-36.
Tot nu toe zijn meer dan 220 scholen
reeds peet over een schip van de Marine,
de koopvaardij of de visserij.
Tot 3 Augustus is de tentoonstelling van
1017 uur geopend.
Op 23 Januari van dit jaar vond op
de Rijksstraatweg Utrecht-Den Haag, on
der Zoetermeer, een aifto-ongeluk plaats,
dat de Haagse dierenarts P. Roodzant het
leven kostte. De thans 20-jarige G„ die
op het moment van het ongeluk, de wa
gen -bestuurde en niet een zeer grote
vaart tegen het s.cheidingsmuurije,
tegenover de Nutriciafabriek, moet zijn
gereden, stond thans voor de Haagse
rechtbank terecht. Over het ongeval heeft
steeds, een duister waas gehangen, want
de enige, getuige, di£ enig licht in de
zaak kon verpen was verdachte zelf.
G. heeft voor de rechtercommissaris
verklaard op de bewuste avond met de
dierenarts te zijn meegereden met het
doel hem te beroven. Het slachtoffer
heeft vijor zijn dood nog tegen de be
handelend geneesheer gezegd, dat G.
hem eerst om een baantje had gevraagd
en naderhand in dé wagen had neer
geslagen.
De proc. fiscaal, die roof het motief
achtte, eiste tegen G„ die S. f3.-er is ge
weest en ook overigens geen schoon
strafbled had, een gevangenisstraf van 5
jaar met aftrek. De verdediger memo-»
reerde nog een psychtatriscn rapport,
dat verdachte niet toerekenbaar ver
klaarde.
De uitspraak is over 14 dagen.
De „Waterman" vertrok 27 van Ba
tavia naar Soerabaja.
Woensdagavond 8 uur zal de voetbal
en honkbalvereniging „Schiedam" in ge
bouw Irene haar jaarlijkse algemene ver
gadering. houden. Er staan enkele be
langrijke onderwerpen op* de'agenda,
o.a. de reglementaire bestuursverkiezing.
De aftredende bestuursleden zijn de
heren van Dijk, Spruyt, van Meurs en
Martens, van wie laatstgenoemde zich
niet herkiesbaar stelt.
Deze verklaarde nl, dat de meerder
heid van de bevolking van Bulgaars
Macedonië „de wens heeft uitgesproken
bij 't federatieve Macedonië in 't kader
van de Joegoslavische federatie te wor
den ingelijfd". En hij beschuldigde de
Bulgaarse communistische partij ervan,
dat deze de overeenkomsten van Bied
ivan Juli 1947 had geschonden door geen
■n1ntQlnnrt autonoom statuut aan de Bulgaren te
Wordt groente voor OUl I verlenen. Waarna generaal Tempo-Vul-
1 kanowitsj, de organisator van het parti-
met oeiaaui - sanenverzet in Macedonië, mededeelde,
Hen centraal bureau voor de tuin- dat de Bulgaarss
bouwveilingen heeft aan de veilingen „wat betreft de nntionalisti-
opdracht gegeven tomaten en kom- een groot-Bulgaarse (d.w.z. n
kommers, die naar Duitsland worden Sche) politiek voerde".
doorgevoerd, niet meer te honoreren «„♦„ni-t staat verwilt derhalve
in verband met het feit, dat het niet De ene satellie -staat ve rnji u
met zekerheid vast staat, dat de vete de andere, dat h J aan natioilaüf-
tonnen groenten die reeds aan Duits- Nu mene men met, dat Tito of Dimitroi,
land zijn geleverd voor de voeding van de Führer in Bulgarije, geen r
de burgerbevolking, gehonoreerd zul- communisten zijn. Zij zijn en Wuven het
len worden. Iir» hart en nieren. Maar het bloed kruipt
Dit heeft tot gevolg gehad, dat op de
I I
31. Het gebouw van de bank van lening lag grauw erf
somber aan het einde van een lange, rechte straat. Schoor
voetend gingen onze vrienden er binnen. „Doe jij het woord
maar", zei Basli haastig, toen ze het loket naderden. „Jij
valt minder op. „De ambtenaar van de bank van lening was
een vriendelijke oude man. Na enig kuchen vond Bim de
moed om met zijn doos voor de dag te komen, „Wij zouden
graag deze doos met wonderlijke uitvindingen belenen", zei
Bim. De ambtenaar glimlachte toegevend. Hij bekeek da
doos „Vijftig dollar", zei hij dadelijk. In zijn boek schreef
hij: Goocheldoos", vijftig dollar'. Langzaam en secuur telde
de ambtenaar het geld neer. Bim kreeg bovendien nog een
briefje waarop te lezen viel, dat de doos binnen dne maan
den tegen betaling van het bedrag en de kosten was terug
te halen.
In de Zgterdag in gebouw Odeon alhier
gehouden algemene vergadering- van de
afdeling Rotterdam van de K.N.V.B., zijn
de aan de beurt van aftreden zijnde be
stuursleden J. P. Dubel en J. v. d. Meyde
herkozen.
De vergadering hechtte haar goedkeu
ring aan een.voorstel van het bestuur tot
het instellen van een ondersteuningsfonds.
Aan verenigingen, die uitsluitend uit
komen in de afd. Rotterdam en in finan
ciële moeilijkheden verkeren, zal een
renteloos voorschot kunnen worden ver
leend. Voorlopig is voor dit doel een be
drag van 3000 gereserveerd.
De heer A. H. W. Weekenstroo, voor
zitter van de afdeling, heeft in zijn
openingswoord hetr verscheiden herdacht
van de heren M. J. °.!freynder' °"da"
voorzitter en ere-voorzitter van Spana,
L. van Zandvliet, oud-voorzitter en ere
voorzitter van Feijeooord en van Meenen,
secretaris van de Entente Anversoise
Sm- stelde voorts met genoegen vast, dat
in het ontstellende tekort aan speelter
reinen een wijziging ten goede begint te
komen, dank zij het verheugende feit, dat
de gemeentelijke overheid tegenwoordig
een open oog heeft voor de waarde van
de sport in de samenleving en voor het
belang van een goed verzorgde lichame
lijke opvoeding.
De afgevaardigden van de verenigingen
Puttershoek en N.S.V.V., resp. kampioen
van de Zondags, en de Zaterdagmiddag-
afdeling, ontvingen de kampioensmedail
les.
Een der drie Amerikaanse superforten,
die een vlucht om de wereld maken, is
gisteravond kort na het opstijgen bij
Aden in zee gestort. Eén overlevende, een
sergeant, is inmiddels door eèn visser
gered. De reddingspogingen werden door
slecht zicht belemmerd.
Gevreesd wordt, dat ongeveer 19 inzit
tenden om het leven zijn gekomen. De
haaien zijn talrijk op de plaats van het
ongeluk.
Bij besluit van de Regentes van 14 Juli
1948 no. 5 is:
1. bepaald, dat in de registers der Mi
litaire Willemsorde als ridder 3de klasse
.dier orde d worden ingeschreven wijlen
'de kapiUnn-vlieger-waarnemer der mili
taire luchtvaart van het K.N.I.L. J. P v.
Helsdingen en als ridder 4de klasse dier
orde wijlen de vaandrig-vlieger-waarne-
mer der militaire luchtvaart van het
K.N.I.L. J. F. Scheffer;
2. benoemd tot ridder 4de klasse der
Militaire Willemsorde de sergeant-vlieger
der militaire luchtvaart van het K.N.I.L.
G. M. Bruggink en de sedert tot kapitein
bevorderde eer.ste-luitenant-vlieger-waar-
nemer der militaire luchtvaart van het
K.N.I.L., A. G. Deibei, zulks onder in
trekking van het besluit van de gouver
neur-generaal van Nederlandsch-Indië
van 27 Januari 1942, waarbij hem het
vliegerkruis werd toegekend;
3. toegekend: a. het kruis "van ver
dienste posthuum aan wijlen de verpleeg
ster mejuffrouw J. W. Scholte; b. het
kruis van verdienste aan de verpleegster,
mejuffrouw H. van den Bogaard; de
ambtenaar voor speciale diensten bij de
mariniersbrigade E. N. Ario.
veilingen in het Westland de prijzen
voor tomaten daalden van f 8, t II en
f 13 tot t 2.50 en. f 1.98 per bak.
In aansluiting aan deze mededeling
vernamen wij nog, dat de verwachte
overeenkomst met de bezettingsautori
teiten over de betaling van deze „sur-
plusgroenten" nog steeds niet tot stand
is gekomen. De betaling geschiedde tot
nog toe uit een crediet, dat was gevormd
door de Ned. regering samen met het
bedrijfsleven in afwachting van het af
sluiten van bovenbedoelde" overeen
komst, Nu dit crediet thans ongeveer^ is
uitgeput, wenst men de zaak eerst nu
even te bezien, alvorens men eventueel
op de oude voet zou verder gaan.
Voorlopig is de maatregel van het
24).
Ze huyrerde, want plotseling zag ze
Schirelly voor zich, die lelijke oude
dwerg met zijn wrede ogen. Zo had
Eddie haar de oude uitgebeeld. Weife-
npl lend ging ze naar de telefoon, hield de
Voorlopig is c,e maatregel a hQorn haar hand> glgof ze zyn gewicht
Centraal Bureau als een tijdelij benalen wilde en lesde hem toen weer
doeld.
Naar wij van bevoegde .zijde verne
men zijn de zeer ernstige pogingen van
geland te mogen exporteren, mislukt I «Hg verloor haar geniale
bepalen wilde en legde hem toen weer
op de houder terug. Een kwartier wilde
ze nog wachten. Als Eddie dan nog niet
terug was, moest ze wel Wesson spreken
Eddie zou het zeker niet bevallen,
maar dat was haar om het even. Ze
nam haar werk weer op, maar de wil,
om zich er op te concentreren, ontbrak
haar. Haar wijzigingen en correcties
Hiermede is de verwachting, welke in
tuinderskringen bestond, dat na de uit
putting van het Ned. contingent van 12000
ton tomaten en .iet Franse contingent van
3000 ton nog 5000 ton aan Nederland zou
worden toegewezen, de bodem ingesla
gen.
Verstoord wierp ze het potlood neer.
Alleen Eddie is er de schuld van. Waar
om laat hij toe. dat ik me om hem be
zorgd maak?
De wijzers van het klokje draaiden
langzaam vooruit. Nu was het tien mi
nuten over twee. Ellen liep naar haar
kamer en haalde haar zijden sjaal, die ze
om haar schouders sloeg. Ze voelde
grote moeheid en loomheid. Er hing een
koude in de lucht, die waarschijnlijk
met de mist de kamer was binnengeslo
pen, De zilveren klank van het klokje
wekte Ellen uit haar mijmeringen. Ze
ging naar de telefoon en belde eerst de
centrale politiepost op en daarna Ed
die's bureau.
Haar broer was er niet en hij had
zich ook sedert de middag niet meer
gemeld. De beambte, die haar deze in
lichtingen gaf, hield haar zeker voor
Eddie's echtgenote, want hij maakte
een paar grapjes, die haar gerust moes
ten stellen. Ontstemd verbrak ze de
verbinding.
'k moet toch Wesson opbellen, zei
ze hardop, alsof de klank van haar stem
haar moed moest geven, om het 00*
werkelijk te doen. Daar ze het nummej
van de detective niet wist, moest ze naa.
Eddie's w.rkkamer gaan, om het op zin-
schrijfbureau op te zoeken.
Toen ze de dq®kere kamer binnentrad
en de bureaulamp ontstak, werd ze ui-
eens door een hëvlge schrik bevangen.
Als in een visioen verscheen haar oei
doodsbleke gelaat van haar broer, ovm
hem heen was een dwergachtige grijsaaiYl
gebogen, die sarcastisch tegen de weer
loze grijnsde. Ze stiet een kreet uit er
rende als door furiën voortgedreven,
naar de helverlichte kamer terug.
Haastig nam ze de hoorn van het te
lefoontoestel en belde met trillende hand
het politiebureau op. Weer meldde zich
de beambte, waarmee ze zoeven had ge
sproken. Aan de klank van haar stem
moest hij wel haar opwinding merken,
want hij was dadelijk bereid, met de
tective Wesson te spreken.
Mijn collega zal over een paar ml
nuten bij u zijn, zei hij geruststellend.
Ellen liet zich in een leuningstoel vallen.-
Zo lang ze de stem door de hoorn hart
vernomen, was ze tamelijk rustig en
beheerst geweest, maar thans viel de
angst als een drukkende last op haar.
Ze wrong de handen.
f?en innerlijke overtuiging zei haar.
dat Eddie iets vreselijks moest overko
men zijn. Of hij bevond zich m 'evens-
gevaar, of hij was reeds dood Het lee..
haar toe. alsof er een oneindige tijd ver-
Streek, voordat de signalen van een po
litiesirene te horen waren Ze trok de
sjaal dichter om haar 'schouders en
spoedde zich naar de lift.
Toen de auto stopte, zag ze door de
ruiten 'van de voordeur de gezeite ge
stalte van detective Wesson. De motor
van zijn wagen liep nog en de schijn
werper brandde.
Haastig deed ze open. Wesson greep
dadelijk haar hand. die van angst en
koude beefde.
JVees gerust, juffrouw Ellen, die
jongen is immers niets overkomen, zei
hij zonder te groeten,maar op zijn ern
stig gezicht was de spanning te lezen.
U moet dadelijk naar hem toe|aa"'
mijnheer Wesson! Hij is hu ^on
relly. Hij wilde de oude door de ramei.
van het bovenlicht in het <tek bespieden.
bracht ze uit.
Wesson floot tussen zijn tandetl.
Dus hij volgt nog steeds dat onzin
nige spoor?, gromde hij woedend. Op het
volgende ogenblik was zijn stem weer
ZalhtGoed, Juffrouw Ellen, ik ga er on
middellijk heen, om Eddie te zoeken. U
moet echter dadelijk weer naar uw wo
ning terugkeren. U beeft verschrikkelijk
Zodra ik hem gevonden heb, zend ik u
bericht.
Ellen omklemde de arm van de detec
tive en schudde heftig haar hoofd.
Er i» iets vreselijks gebeurd, mijn
heer Wesson. Ik heb Eddie gezien, het
was jntzettend!
Och wat, dat zijn fantasieën. Het is
onverantwoordelijk van Eddie, dat hij n
met zijn gruwelverhalen kwelt. U kunf
gerust zijn. Dus ik ga nu weg U hoor:
spoedig van me. Onderwijl moet u ech
ter niet bang zijn. Zal ik u iemand zen
den, die u gezelschap houdt?
Ellen weerde heftig af. De detective
drukte haar nog eens de hand, dan klorr.
hij vlug in zijn wagen, die met een
gierende motor door de bijna lege straat
stoof. Ellen keek Wesson na, tot hij uit
het gezicht verdwenen was. daarna keer
de ze uitgeput en zonder hoop naar ham-
woning terug. Ze trok een stoel naar het
telefoontoestel, om er onmiddellijk bij te
zijn, als Wesson mocht opbellen.
XI.
Een ongeluk?
Nu Wesson alleen was, gromde hij hard
op bij het lawaai van de ronkende mo
tor.
Die domme jongen heeft een haijöe
kop. Geen woord heeft hij me gezégd
Wacht maar, wanneer ik je alleen tus
sen mijn knuisten heb, baby, dan zal
ik je leren, wat het betekent, om een
vriend zo maar te passeren en zulk een
lief meisje in doodsangst thuis te laten
zitten.
Hij gaf nog meer gas, want hij had
de straat voor zich alleen en kon als
een wervelwiild voortrazen. Maar toen
hij in de buurt van de Greenwichstreet
kwam, zette hij de gastoevoer stop en
liet de wagen in de vrijloop doorrijden.
Hij stuurde naar de trottoirband en
remde. Hij was nog maar een paar stap
pen van Schirel'ïf's woning verwijderd,
die zieh om de volgende hoek bevond
Wesson wilde juist het signaalfluitje
aan zijn mond brengen, om de patrouille
te waarschuwen, toen hij ongeveer hon
derd schVe'den van zich 'af de schadu
v/en van enkele mensen opmerkte, die
in looppas naar de kade liepen.
(Wordt vervolgd).
DONDERDAG 29 JULI.
HILVERSUM I (301 M.) K.R.O. 7.00
Nieuws, gram., morgengebed (11.00 Zie
kenbezoek); 12.03 KI. v. Beeck; 13.00
Nieuws; 13.20 Piano; 13.45 Hors d'oeuvre;
NCRV, 14.00 Amati-trio; 14.30 Olymp.
Spelen; 17.00 Voor de jeugd; 17.30 Ens.
„Euphonia" (17.45 Olymp. Spelen); 18.30
Ned. Strijdkr.; 19.00 Nieuws, gram.; 19.30
Reportage; 19.45 R.V.D.; 20.15 Zang; 21.30
Dpenluchtcone.; 22.15 Lezing; 22.45
Avondoverdenking 23.00 Nieuws; "23.15
Frans programma. 6
HILVERSUM II (415 M.) A.V.R.O. 7.00
Nieuws, gram,; 12.00 Piano; 13.00 Nieuws;
13.15 „From Strauss to Gershwin"; 14.00
Lezing; 14.15 Solistenconc.; 15.00 Zieken-
progr.; 16.00 Gevar. progr.; 17.00 Kaleido-
scoop 17.30 Zang; 18.00 Nieuws; 18.15 Le
zing; 18.30 Avroleans; 19.15 N.J.G.; 19.30
Promenadeconc.; 20.50 Lezing; 21.15 Ca
baret 21.55 Hoorspel; 22.30 Olymp. Spe
len; 23.00 Nieuws, gramofoon.
RADIODISTRIBUTIE III; 7.00 VI.
Brussel: nws., 7.15 gram., 7.30 kron.,
7.40 gymn., 7.50 gram,, 8.00 nws, 8.15
Eng. H.S.: cone., 9.00 dansork. Wilson,
9.40 piano, 10.30 „Mus. while you work",
11.00 Kentucky Minstrels, 11.30 biaas-
kwintet, 12.00 VI. Brussel; gram., 12.30
weer, 12.40 omr.-ork., 13.00 nws., 13.15
zang., 14.00 opera „Orpheus", 15.00 Eng.
H.S.: plechtige opening van de Olympi
sche Spelen door de Engelse koning,
17.00 Kootwijk: Batavia, 18.00 Fr. Brus
sel: v. d. sold., 18.30 VI. Brussel: v. d.
srld., 19.00 nws., 19.15 report. Olymp.
spelen. 19.30 conc. van Haydn, 19.45
voordr,, 20.00 verz.-progr.. 21.00 klank
beeld „de drooglegging v. d. Zuiderzee",
21.50 gram., 22.00 nws., 22.15 kwartet
Haydn, 22.50 nws., ,22.55 gram., 23.00
diversen.
RADIODISTRIBUTIE IV: 7.00 Eng.
H.S.; nws,, 7.15 Welsh ork., 7.50 „Lift
up your hearts", 7.55 weer, 8.00 Fr.
Brussel: nws., 8.10 gram., 9.00 Eng. L.
P.: nws., 9.10 verzoek-progr., 10.00 v. d.
sold., 10.15 parlem., 10.30 sextet Ernes-
co, 11.00 voordr., 11.15 „Going Places",
11.45 orgel, 12.15 Welsh ork., 13.15 Ac
cordions, 13.30 orkest Stapleton, 14.00
Fr. Brussel: kwartet van Schumann,
14.30 Eng. H.S.: orkest Black, 15.00
„Courtiers", 15.30 or>est Denny, 16.00
voordr., 16.15 kunstoverz:, 16.30 „Mu
sic", 17.00 arbeidersork., 17.45 dansork.,
18.15 ork. May, 18.45 hoorsp., 19.00 Eng.
H.S.: „Hello Anybody", 19.30 Grumiaux
Lush, 20.00 „Gert Daisy's Working
Party, 20.45 Eng. L.P.: „Summer Sere
nade", 21.25 „Black-pool Night", 22.00
nws., 22.15 „Taxi", 22.35 Squadronnai-
res dansork., 23.15 ens, Mayerl., 23.56
nws.
WERELDOMROEP EN JUBILEUM
FEESTEN.
Zowel de programma's van Radio Ne
derland Wereldomroep als die van ai
omroeporganisaties in de Overzeese c-
biedsdelen zullen gedurende de fees
week ter gelegenheid van het regerlngs
jubileum van H. M. de Konmgm een bij
zonder feestelijk karakter d'h' d
bij wil men Ned. en Indonesische ouder,
in Indonesië, wer verrassing
bereiden Er zal n.l. getracht worden .zo
veel mogeUik kinderen gedurende die da-
veel mpgeui icr0f00n een persoonlijke
eroet aan hun ouders te doen uitspreken.
Daarvow moeten zij voor 5 Augustus per-
soonliik - of door pleegouders of voog-
een schriftelijke aanvraag indie
nen bii Radio Nederland Wereldomroep,
Poktbus 137, HilversumJOp de enveloppe
vermelden: Groetenuitzendmp ladonesie.
De leeftijdsgrens is vastgesteld op 21 jaar
