Nieuws uit STAD en OMTREK
Voorboden voor 't nieuwe seizoen
Bedrijfsgemeenschap geen utopie
Sclioololyinpiade begonnen
typerende Toetsstudies
Nederland houwt
kathedralen
nog
De doos
dokter Sila
MISDAAD
IN AMERIKA
bij K.A.B. bewezen door ondernemer
m
Kapelaan A. v. Houten
jubileum-film
Amerika wil
preferenties invoeren
PAGINA 3
DINSDAG 24 AUGUSTUS 1948
BREDERODE OPENT HET
TOCH MARKT IN BEURS
K.V.B.-NIEUWS
Deelneming van het défilé
COLLECTANTEN MILITAIRE
FONDSEN
ZUUR 2
FIETS GESTOLEN
MED. VRACHTENMARKT
ONVOORZICHTIG
POSITIES TROEPENSCHEPEN
NEDERLANDS SUCCES OP DE
FESTSPIELE IN SALZBURG
GRONDWETSPLAN VOOR
WEST DUITSLAND
(Van onze speciale verslaggever)
Ontelbaar zijn de problemen die men ontmoet bij het doorgraven
van de sociale kwesties en wanneer de arbeider ze dan gaat toepassen
op de warme praktijk, vraagt men zich af, hoe men alles in het vat
zal gieten. De vurige K.A.B.-man schijnt evenwel voor niets terug
te deinzen: wat komen moet, moet komen en de nog jonge geschie
denis van de Arbeidersbeweging geeft wel degelijk hoop.
BURGERLIJKE STAND
^OVERLEDEN^rAug: W.' M. v. Asten
62 j. vr. v. P A Kloppers, Dr Noletstr. 1.
GOEDE PARTIJEN
Waar blijven de supporters?
OPENLUCHT-THEATER
Gekeeld
nle- rilucuul te zijn.
VLIEGBEFERKING BOVEN
AMSTERDAM
Tijdens de feesten
DIRECTEUR A. O. A.
OA'S LAND
IN
HET PROLETARIAAT
ONDERUIT
Handschriften in de Vaticaanse Bibliotheek vermelden aan
doenlijke verlialen over de wijze, waarop sommige katnedialen
in de middeleeuwen b.v. die van Chartres tot stand kwamen.
De oude kathedraal van dat Normandische stadje, een heilig
dom van Maria, was verbrand en het volk beschouwde dat
als een straf van God. Het haastte zich om het kwaad te
herstellen. De mensen onderbraken hun eigen werk en trokken
naar Chartres om daar persoonlijk aan de herbouw van de
kathedraal mede te helpen. Grote heren liepen naast burger
mannetjes in het tuig en vervulden de taak van trekdieren;
adellijke vrouwen hielpen de kalk bereiden en zorgden naast
boerinnen voor de maaltijden van de werkers aan de kathe
draal; allen stelden zich zonder morren onder de bevelen van
de bouwmeesters om hun aandeel in die geweldige uiting van
godsverering te dragen.
Meest begunstigingsclmisule
voor Duitsland
door
- WALTER L GEBAUER
GOEREE-OVERFLAKKEE
Elke dag, dat Augustus nader tot zijn
einde komt, wijkt ook de lusteloze tijd
voor verenigings-activiteiten. Alle ogen
richten zich op het programma, dat de
diverse culturele verenigingen ons gaan
voorzetten.
Brederode, ongeduldig om oude suc
cessen in het nieuwe seizoen te vervol
gen, opent de rij op 29 Augustus, Zondag
a.s. dus, met een Cabaret-avond.
„De brand in de jonge Jan" staat "P
het programma naast andere attracties,
waarvan het Oranje-bal wel een
voornaamste is. d
Van nog meer belang achten 1
aankondiging voor Zondag 24
Spreken bver het toneel i" dienstjan
liturgie is teruggaan naar d
i.r V.» he,
het aangedur rozenkrans-stuk op
fn^edrMven^oor Herman Divendal.
De Gildezangers, o.l.v. Pater Martin
verlenen hun medewerking hieraan.
Bij voorbaat alle hulde voor deze daad.
"Wij sluiten ons aan bij de wens uit de
folder „wij hopen met dit spel een Ka
tholiek-culturele daad van betekenis te
stellen"-
In ieder geval geeft Brederode blijk te
beseffen waar de wegen der vernieuwing
lopen.
De vastenavond zal „Betje regeert"
brengen. Het zal dienen ter inleiding van
het traditionele bal. Op 29 Mei wordt
het heizoen besloten met „De Firma
Adam en Eva", een Amerikaans blijspci.
Het vorig jaar werd begonnen met het
zingen van volksliedjes tussen de bedrij
ven door. Dit originele idee had alle
recht van bestaan en wordt dus dit jaar
als vast nummer op het programma ge
bracht.
Dat dit 4e seizoen een waardige voor
loper moge zijn op het Eerste Lustrum
seizoen 19491950, waarbij van stijgen
de acteer-prestaties en stijgend begrip
van dienstbaarheid in het geheel van
ons Katholieke Gemeenschapsleven spra
ke zal zijn.
Naar wü vernemen, zal er in de
Beurs toch een Oud-Hollandse Markt j
worden opgebouwd, die voornamelijk j
in beslag genomen zal worden door j
de winkeliers van de Dam. Nadere
J bijzonderheden hopen wij spoedig
S te kunnen geven.
De Katholieke Vrouwenbeweging doet
mee aan het Défilé ter gelegenheid van
het Regeringsjubileum van H. M. Ko
ningin Wilhelmina.
Alle leden van de K.A.V. en Vrouwen
gilde Worden uitgenodigd deel te nemen
aan het défilé op Maandeg 6 Septem
ber a.s. De opstelling geschiedt op de
Vlaardingerdijk tussen Aleidastraat en
Nieuwe Haven om half 7. Men wordt
verzocht stipt op tijd te zijn.
Zoals wij reeds melden, zal er Za
terdag 4 September een collecte wor
den gehouden ten bate van de Gezamen
lijke Militaire Fondsen. Wij schreven
toen, dat men zich voor inlichtingen
kan wenden tot de heer Mak, Willem de
Zwijger laan. Intussen is bekend gewor
den, dat men zich beter kan aanmelden
aan het Bureau Nieuwstraat 26 (Mili
taire Zaken) van 's morgens 8.30-12 uur
en 's middags van 13.30-14.30 uur.
Voor de tweede keer in korte tijd werd
ingebroken in de viskraam, welke op de
hoek. van de Singel en Broersvest de
hartige waren aan de flauwe man brengt.
Een pot met augurken werd meegenomen
Later werd deze, geopend en ten dele
geleegd, gevonden op de Gedempte Baan.
In de Klaaswaalsestraat werd de fiets
van v. d. L. gestolen.
Hoofdinspecteur L.O. in het
bisdom Haarlem
Z.H. Exc. mgr. Huibers heeft ais op
volger van de zeereerw heer J. Nolet
benoemd tot hoofdinspecteur van het
R.K. Lager Onderwijs in het bisdom
Haarlem de zeereerw. heer A. J. C. van
Houten, thans kapelaan aan de St, Jo-
s--phparochie te Rotterdam. Ook in de
functie van voorzitter der Rotterdamse
Vereniging voor Katholiek Onderwijs te
Rotterdam zaï hij rector Nolet opvolgen.
ROTTERDAM, 23 Augustus 1948
vaarwerk: 205, 165 en 115 ton kolen den
Haag; 125 ton kolen de Steeg; 200 ton id.
Cuijk a. d. Maas; 250 ton id. Lent; 330 ton
id. Dordrecht; 500 ton id. Budel 2 S.); 104
ton mais Hoogezand; 187 ton id. Maashees;
183 ton id. Maarssen; 87 ton id. VVage-
ningen F. S.;- 950 en 650 ton papierhout
liggen-varen; 70 ton ijzer den Haag; 240
ton meel Amsterdam; 160 ton zakken
Krommenie: 2 X 125 ton fosfaat Behringen;
130 ton meel Hengelo; 1000 ton fosfaat Sas
van Gent; 100 ton sulfaat Arnhem; 500 ton
suiker Stampersgat; 130 ton meel Ravesteni
De invalide fitser v. d. reed op de
Nieuwe Maasstraat voor Bus M. Hij wil
de de Zwartewaalsestraat inrijden, gaf
daartoe richting aan en sloeg onmiddel
lijk af. De bus zat hem te dicht op de
hielen en reed hem aan. v. d. "E. viel en
klaagde over pijn in zijn heup.
Waterman, op reis van Batavia naai
Rotterdam bevond zich 23 Augustus in
de Roode Zee ter hoogte van Djeddah
In het kader van de Festspiele te Salz
burg vond ook een concours voor jonge
musici plaats. Om aan dit concours deel
te nemen maakte Anton Cleiren uit het
West Brabantse grensplaatsje Putte een
reis van tweemaal anderhalve dag naar
Salzburg, Waar hij nog geen volle 24 uur
verbleef. Cleiren was de enige Neder
lander die aan het concours deelnam. Hij
behaalde 88 van het maximaal te behalen
aantal van 90 punten. Het concours be
stond uit de onderdelen directie, theorie
ep vioolspel. Cleiren verwierf zich ook
in België reeds goede naam en enige tijd
geleden werden vier door hem gecom
poneerde liederen door de Engelse Ar
thur Rank-filmmaatschappij aangenomen
voor de nieuwe film „Songs in the moon
light".
Het eerste ontwerp van een grondwet
voor een federatie van Duitse staten
(Bund' Deutscher Laender) is gisteren
voltooid door een commissie van deskun
digen uit de elf West-Duitse regeringen.
Het ontwerp, dat 300 pagina's beslaat, zal
aan de West-Duitse constituerende ver
gadering worden voorgelegd, wanneer zij
begin September te Bonn bijeen komt.
Het ontwerp laat de deur open voor
eventuele deelneming door Oost-Duitse
staten.
Het voorziet in een twee-kamerstelsel.
Een rechtstreeks gekozen parlement zal
400 leden hebben, plus 30 vertegenwoor
digers voor Berlijn. De federale raad zal
worden samengesteld uit afgevaardigden
van de regeringen der staten. De grootte
van de delegaties varieert van 1 tot. 3
leden, al naar gelang de grootte van de
staat, Berlijn zal twee leden kunnen af
vaardigen.
Maarschalk Sokolofsky, de Russische
opperbevelhebber in Duitsland, heeft
besloten, de gemeenteraadsverkiezingen
in de sovjet-zóne, die in October zouden
worden gehouden, dit jaar niet te laten
plaats - vinden, doch gelijktijdig met de
landdagverkiezingen, op een nog niet
vastgestelde datum in de herfst van 1949.
In de ouderdom van 69 jaar is te Nieuw
Namen overleden pastoor F. Vermeulen.
Onder grote belangstelling vierde hij in
Mei 1944 zijn zilveren pastofaat,
GEBOREN Aug. 1948: 21 Jannetje d.
v K. Akkerman en N. Leuman, Morse
straat 33 22 Jacob z v A. Vellekoop en
J Burger, Tuinlaan 70, 21 Ferdinand z.
v J A. Verschuilen en M. Bakker, Dr.
Noletstraat 1; 22 Petronella M d v A.
M. de Raaij en C M S M van de Water,
v Leeuwenhoeckstr. 26; 21 Aardje d v.
C. M Friedrich en J v Pelt, Dr..Nolet-
str. 1, 23 Jan z v M. Ligtermoet en J v.
Wiinen, Nassaulaan 75; 22 Maria A. d
J" J Scholte en A. H. Feijen, Sw«na^>
riamsimrel 5 21 Cornelia M. W. a v J
Schop en M Oprei, Eendrachtsstraat 30;
21 René z v A. C. Koremans en J. A.
Gisterenmorgen zijn op terreinen
aan de Laanslootseweg de eerste wed
strijden gespeeld in het kader van de
door de Fa. Schrijver georganiseerde
schoolvoetbalwedstrijden. De jongens ble
ken de gelegenheid tot vacantie ontspan
ning dankbaar aan .te grijpen, want er
werd flink gevoetbald. Men herkende
aanstonds de geroutineerde club-spelers,
die al over de nodige bal-contröle en
listigheidjes beschikten..
De krachten van de diverse scholen
liepen nogal wat uiteen. Twee moesten
door strafschoppen als winnaars worden
In een van zijn vorige studies bracht
Typer het plein voor de Aula van het
Stedelijk Museum op het tapijt iets
wat een hele vuile boel gegeven zou
hebben, als het in letterlijke zin gebeurd
was. Sindsdien is er een pracht van een
vijver aangelegd, zijn latwerken als voor
elkaar
een achttiende eeuws prieel in
getimmerd en wacht dit plein op de be
wonderende blikken van verrukte voor
bijgangers.
Typer weet niet, of er meer nieuws
gierigen in deze dagen zijn geweest, die
eens gekeken hebben naar de monumen
tale entree en de overvloed aan ruimte,
die binnen de vleugels van het St. Jacobs-
gasthuis geborgen ligt. In zijn verbeelding
zag Typer tegen de muren van de vleu-
tlgerwerken gebouwd. Van die
steigerwerken, zoals men tegenwoordig
bij scheepsbouw en kerk-restauraties ge
bruikt en die in Haarlem en den Haaa
bij grote openluchtuitvoeringen als trxbu
ne werden opgesteld. In korte tijd zijn
die Stevig in elkaar te zetten. Dat zou
aan plaatsruimte opleveren: vijf rijen van
25 ter ene, vijf van hetzelfde aantal ter
andere en 6 rijen van 40 aan de kant
van de Hoogstraat. Dat zijn tezamen een
kleine 500 plaatsen voor de vertoning van
een open-luchtspel, waarvoor «kapel
het decor en de trappen van de Aula met
een deel van het plein ervoor
ruimte vormen. t
Reeds herhaalde malen is over h
bouwen van een openlucht-the
sproken. Volgens de laatste gegevens ,a
er een komen op het terrein van
vroegere manege in het Sterrebos. w
weten niet hoe lang het zal duren eer
liet aangelegd kan worden. Het snoeimes
wordt in den Haag duchtig gehanteerd
als het op begrotingsposten aankomt, die
even buiten de bitterste urgentie-klasse
vallen.
Zouden we niet eens een proef kunnen
nemen met het Museum-plein, omge
vormd lot tijdelijk openlucht-theater. De
accoustiek zal ei- waarschijnlijk niet
slecht zijn, terwijl de entourage zeer
aantrekkelijk gemaakt kan worden.
Het mag misschien wat euvel lijken,
om een vergelijking te maken met de
kloostergang in Utrecht. Deze werd en
kele jaren geleden geregeld gebruikt voor
opvoeringen van Middel-eeuwse mirakel
spelen en exempelen. Natuurlijk is het
st- Jacobsgasthuis geen Gothische Dom-
kerk. maar de ligging was umt veel ver-
Schillend Rijverkeer is op de Hoogstraat
toch verboden. Met enige survcillance is
het mogelijk de vereiste rust ookm dit
deel ervan te garanderen. Er
k°r mogelijkheden, naar het Tyi
komt. Dat hier bovendien uitvoei g
üegeven kunnen worden door zang
•s buiten kijf. Zij hebben hier een KlanK-
bord als nergens anders, terwijl de iuog
lijkheid bestaat om het plein volkomen
van de straat af te sluiten en niettemin
v'a de hoofdingang van het Museum toe
gankelijk te maken. Wij geloven, dat ei
in het plein van het St. Jacobsgasthuis
^gelijkheden liggen voor diverse cul
turele manifestaties.
"Wie waagt het Hls zanger of acteur op
w treden op dit plein?
Tvner meent, dat het een suggestie is,
die niet zinloos genoemd kan worden.
De dames moeten niet in koor gaan
Protesteren, want Typer wil hen piet
allen in het licht der verdwazing zetten,
maar alle opgekropte woede over de
kneusjes, die zijn huis-, tuin- of keuken
schoonheidsgevoel heeft gekregen moet
hij toch even luchten.
Waar de rage vandaan is gekomen, weet
alleen de Mode, maar er lopen hele
Hoogstraat-kudden-aankomende, echte en
pseudo-dames met een zwart lintje om
hun hals; een lintje, dat vroeger privilege
was van de meest rechtzinnige en aller-
kerkse dames, die er in de verschillende
categorieën van de verscheurde Christen
heid plachten rond te lopen.
De eerste maal, dat Typer het minder
rechtzinnig en minder kerks zag, werd
dat bandje gedragen door een dame met
een zeer elegante New Look, geheel ge
kleed, alsof het een officiële visite gold
Dat stond.
Alles aan deze dame was verfijning en
verzorgdheid. Ook dat ene bandje, dat
de Engelsen met „sophisticated" en wij
met charmant eigenwijs zouden willen
aanduiden. Die dame en al degenen na
haar, die het bahdje maakten tot de
„finishing touch" van haar toilet, wisten
zich te kleden, óók al waren zij het voor
werp van de lachlust van hele horden
kijklustigen.
Deze lachten zo lang als er weinig
„durf-als" waren. Toen begon de dwaas
heid; Inplaats van de toets,, die af maakt,
werd dit bandje een halsband voor ieder,
die modieus wilde zijn. Er liepen erbij
in sandalen en zonder kousen,- die een
halsband droegen als een diplomaat een
Pet bij zijn officiële kleding. Steeds meer
halzen werden omwónden met dit teken
van gebrek aan zelfcritiek. Volwassen
ames konden zich de luxe van deze
c «mante eigenwijzigheid veroorloven
itoonde echter zo weinig eigen
j. n z? Bering gevoel voor ver
houdingen, dat bij voorkeur de Hoov-
straatjeugd de halsband draagt, lie
boven m dikke ruige sokken gestoken
benen.
Wat een halzen!
aangewezen. Dat was in de strijd tussen
de Jan Ligthartschool en de St. Ber-
nardusschool, die met 2—1 voor de eerste
eindigde en tussen de Groen van Prinste-
rerschool en de Savorpin Lohmanschool.
die eerstgenoemde met 21 won.
Zeer overtuigend -was de superioriteit
van de Aloysiusschool over de Oranje
Nassauschool, die met 60 het onder-
liananschool en met 30 de Comenius-
spit moest delven Met 40 bleef de Tho
masschool de baas over de Prinses Ju-
school B over de Dr dé Visserschool A
De Theo Thijssenschool won met 10 van
de Comeniusschool A.
De wedstrijden zijn een goede voorbe
reiding op het grote Jubileum-tournooi
dat op 2 en 3 September zal worden ga-
geven. Wel viel de belangstelling langs
de lijn tijdens de wedstrijden tegen. D
aanhang van de diverse Scholen mag wel
wat meer kleur en kreten aan de wedstrij
den brengen. Dat helpt tegelijkertijd de
laatste dagen van de vacantie doorkomen.
Bij beschikking van de minister van
Verkeer en Waterstaat a.i. is in verband
met de feestelijkheden ter gelegenheid
van het 50-jarig regeringsjubileum van
H. M. de Koningin het gebied, omvatten
de de bebouwde kom der gemeente Am
sterdam en de buiten die kom gelegen
onmiddellijke omgeving van het stadion
gesloten verklaard voor de luchtvaart
met alle burgerlijke luchtvaartuigen,
met uitzondering van de luchtvaartuigen
der geregelde luchtdiensten, voor zover
deze hun normale route volgen en
vliegtuigen van de Kon. Luchtvaart Mij
en van de N V. Aero-Holland bij het uit
voeren van rondvluchten, gedurende het
tijdstip van 31 Augustus tot en mei
September 1948.
Generaal Harold R. Harris, vice-presi
dent en algemeen directeur van de
American Overseas Airlines, is gisteren
met het flagship „Great Britain" ui!
New-York te Amsterdam gearriveerd. Hij
werd op Schiphol begroet door de heer
Dubourcq, hoofd van de Atlantische
dienst der K. L. M.
Mr. Har-ïis is direct naar Den Haag
doorgereisd, waar hij besprekingen zal
voeren met dr. Plesman. Woensdag
ochtend vertrekt hij naar Frankfort
Men vecht nog met de theorie, zo zelfs,
dat erkende en gespecialiseerde sociolo
gen naar hun geleerde hoofden grijpen
en zoals hier in Voorhout op de K A.B.-
studiedagen herhaaldelijk voorkomt, met
graagte suggesties aanvaarden van de
zijde van de arbeider-practicus.
De studie-methode hier gebezigd, ver
loopt aldus: de inleider geeft zijn rede,
les of cursus al naar eigen aard. Hierna
volgt bespreking van de gerezen proble.
men in groepen van ongeveer dertig per
sonen, waarna iedere groep door één
spreker de gerezen vragen en moeilijk,
heden naar voren brengt, waarna de be-
artwoording volgt. We kunnen consta
teren, dat deze behandeling zeer vrucht
baar is en de discussie een hoge vlucht
neerht ondanks de kenmerkend gemoede
lijke trant van deze dagen.
De zorg om de mens in wording
Maandagmorgen werd de serie lezingen
vervolgd door de gastheer, Broeder
Waltherus, overste van de Bisschoppe
lijke Nijverheidsschool met het onder
werp „Van kind tof arbeider". Hij gaf
zijn visie op de mens in wording en diens
groei tot arbeider. Na de gehele psycho
logische en physische trap ,die het kind
tot zijn 17e jaar bestijgt, met verve ge
schilderd te hebben, besprak spr. de
vraag: hoe het kind tot de keuze van een
vak komt. Deze keuze wordt bepaald
door aanleg, karakter en toevallige om
standigheden, maar de ouders moeten
door opvoeding en belangstelling met
nauwlettende zorg voof deze keuze
waken en hierbij het welzijn van het
kind vooropstellen. De toevalligheid van
de keuze kan voor' een groot deel uit
geschakeld worden door de bureaux voor
beroepskeuze en psychotechniek, waar
van het nut in ruime mate bewezen
werd en waarvan de cursisten met de in
leider warme voorstanders bleken te zijn.
De arbeider in de nieuwe samen
leving.
Een groot-industrieel, de heer Ch.
Stulemeyer, sprak hierna over: ,.De ar
beider in de nieuwe samenleving".
Na de beslechting van de strijd om
de sociale voorzieningen, gaat het nu om
de vestiging van een sociale onder-
nemingspolitiek over de gehele linie op
christelijk fundament, zonder dualiteit
tussen ondernemer en arbeider, die
samen voor hun onderneming werken,
niet voor zichzelf
Terecht werden met het woord van
Paus Pius XII de wantoestanden bij de
arbeiders zelf gehekeld, die een eigen
taak hebben om zich boven het proleta
risch niveau te verheffen. Hier ligt een
plicht voor de K.A.B., die niet mag ver
sagen, hoe lang de weg ook mag zijn
naar dezfe schijnbare utopie. Het onrecht,
de arbeidende bevolking aangedaan, heeft
evenwel zeer diép ingevreten en nog
steeds bestaat een sterk wantrouwen.
Na een diepgaande beschouwing over
het proletariaat en de groei van de
sociale verhoudingen tussen arbeid en
kapitaal, trok spr. de conclusie, dat de
verhouding tussen arbeider en onder
nemer verder gaat dan een juridisch
contract, maar tevens de sociale solidari
teit moet inhouden. De vraag rest slechts
hoe het aandeel en het risico tussen
kapitaal, arbeid en ondernemer verdeeld
dienen te worden.
Hoe moeilijk dit ook te bepalen is, die
nen als minimum-eisen voor de arbei
ders gesteld te worden; bestaanszeker
heid, welstand, werkgelegenheid en mede
zeggenschap op sociaal en economisch
gebied in de onderneming en het bedrijf.
De principiële grondslag van de mede
zeggenschap was volgens spr. het ver-
antwoordeljjkheidsbeginsel, niet het ge
meenschapsbeginsel daar dit nog niet
voldoende ontwikkeld is. Zij komt tot
stand in de onderneming door kernen
en ondernemingsraden en in 't bedrijf
langs de weg van de bedrijfschappen.
Zij houdt in; een mede-praten, mede
weten, controle achteraf en conclus es
voorstellen aan de direct-verantwoorde-
lijke leiders.. De doelmatigheid en tie
juiste verhoudingen, aldus spr., eisen,
dat de ondernemer het laatste woord
houdt krachtens zijn hoogste verant
woordelijkheid en zijn recht als zelfstan
dig werker.
Afgezien van alle sociale en moreie
overwegingen noemde spreker dit pro
gram een dwingende eis voor een goe
de, juiste en hoge productie en achtte
het dus ook materiëel geboden.
De Hollandse Kunstzijd
Industrie
Dat dit geen utopie is, staafde hij met
een doorslaand bewijs uit de practijk,
n.l. bij de Hollandse Kunstzijde Indu-
'strie, waar deze beginselen volledig in
practijk worden gebracht.
De tekening van deze constellatie, die
hier niet weer te geven valt, maakte
op de ademloos luisterende cursisten de
indruk van iets ongehoords en ongeloof
lijks. De revolutie ten goede is mogelijk
en om alle misschien nog bestaande
vrees weg te nemen, geven we hier de
slot-conèlusie van de heer Stulemeijer
letterlijk weer: „Er dient gebroken te
worden met de gedachte, dat het arbei
dersprobleem vandaag nog in de aller
eerste plaats is een loonprobleem of
een van min of meer „bevaderen of be
moederen" van de zijde van de onder
neming. maar dgt het gaat om de per-
soonlijkheidswaarde van de hand- of
hoofdarbeider als mens, waaraan de ge
hele maatschappij, maar hij zelf niet t
minst, al zijn krachten voor de verkrij
ging, instandhouding of verbetering zal
hebben te geven".
?ulk een persoonlijke medewerking
aan de bouw van een kathedraal of grote
kerk wordt var de katholieken in deze
streek tegenwoordig niet meer gevraagd
maar de middeleeuwse offervaardigheid
en ijver, waarvan Neerlands katholieken
bij voorkomende gelegenheden telkens
weer blijk geven, tonen, dat voor hen Jé
bouw van een kathedraal een even groie
erezaak is als zulks voor hun midde
eeuwse voorvaderen was en een zinne
beeld van hun geloven en beminnen, van
hun dankbaarheid en trots.
Het was bij zijn gouden priesterfeest
in 1894, dat Z. H Exc. Mgr Caspar Joseph
Martinus Bottemanne de aanzienlijke
feestgave, welke, de diocesanen van hei
bisdom Haariem hadden bijeengebracht
bestemde tot begin kapitaal voor de bouw
van een nieuwe parochiekerk in de stad
Haarlem en daarbij de bepaling maakte
dat deze tevens de kathedraal van net
bisdom Haarlem zou worden Moeilijk
kan men zich nu nog het enthousiasme
voorstellen, welke deze kathedraaibouiv
in het bisdom Haarlem en in geheel Ne
derland wekte. Hei was nauwelijks vijf
tig jaar na net herstel van de bisschop
pelijke hiërarchie en de oudsten onder
de toen levende katholieken hadden zeil
de Heilige Geheimen van de godsdienst
nog moeten vieren in schuilkerken op
pakhuiszolders of in onaanzienlijke ste
gen. Van het hun in de Grondwet toege
kende recht hadden de katholieken wel
iswaar gebruik gemaakt om in tal van
dorpen en steden de bekende waterstaat
en neo-gothieke kerken te stichten, maat
TYPER.
De ouden van dagen, die zich reeds
ongaven voor de vertoning van de film
over het regeringsjubileum kunnen mor
een Woensdagochtend tussen 10 en 12
uur' de plaatsbewijzen afhalen aan het
Volkskoffiehuis, Lange Haven 33.
Wij berichtten in onze vorige aankon
diging. dat de minimum leeftijd 70 jaai
was. Gebleken is, dat nog ^n.nencn
vrouwen vanaf 60 jaar kunnen
toegelaten. Zij kunnen de plaatsbewijzen
tegelijkertijd in ontvangst nemen.
54. Het jacht „Snowicked" begon snel uit te groeien tot
een enorm oorlogsschip, waarbij zelfs de grote kruiser van
de Amerikaanse marine nog maar kinderspel was. Boven
een ruim en ordelijk dek verschenen dreigende lopen van 30
cm kanonnen. Watervlugge mannetjes bewogen bedrijvig
over het dek. Tot zijn verbazing zag Wicked dat hij in een
admiraalspak was gekleed. Zijn zelfvertrouwen kende nu
geen grenzen meer. Pralend stond hij op de brug van het
indrukwekkend gevaarte. „Wicked wint op alle fronten",
riep hjj vurig. Snop was iets bescheidener gekleed en had
een streep minder op zijn mouw. „De doos van Sila weet
ons beiden naar verdienste te schatten", riep Wicked. Snop,
die ditmaal kennelijk overtroefd was. zweeg beschaamd.
in de bouw van deze kathedraal zagen zij
het symbool van hun eenheid en her
wonnen kracht.
Reeds op 15 Juni 1895 werd van bet
bouwwerk de eerste paal in de grond ge
slagen en op 2 Mei 1898 zag de ontwerper
ingenieur-architect Jos Cuypers, het eer
ste deel van zijn kunstwerk het pries
terkoor met kooromgang en daaromheen
gelegen kapellenkrans door de door
luchtige Stichter geconsacreerd
Er wgrd gul geofferd onder de bezie
lende leiding van priesters en leken. Eec
renteloze premielening van 300.000 in
kleine coupures van zelfs 10 bracht óe.
financiering van het werk binnen het
bereik van bijna iedere beurs, maar bo
vendien werden er bouwplaten van de
nieuwe Sfnt Bavo verkocht tegen 2.50
en 1.25 per stuk. en „heipalen" en „Sint
Bavosteentjes". Het weekblad „Sint
Bavo" en ijverige zelateurs en zelatri-
cen zorgden over het gehele bisdom, dat
de geestdrift niet taande.
Van 1902 tot 1906 verrezen het midden
schip, de transepten, de koepel en de
torens tot een hoogte van 23 meter en
toen dit tweede deel gereed was, bleek
er voor ruim één millioen gulden aan
het monument te zijn verwerkt, een, ze
ker voor die tijd, ongetwijfeld zeer respec
tabel bedrag.
Van 1927 tot 1930 werden de torens ge
heel opgetrokken, kreeg de westergevel
zijn portieken en loggia, en was de uiter
lijke voltooiing van de ftieuwe Sint Bavo
in 35 jaar tot stand gekomen. In de
geschiedenis van kathedralenbouw is dit
een zeer korte periode, want over de
meeste grote kerken is veel langer ge
bouwd: over sommige honderden jaren,
andere werden nimmer voltooid. Zelfs de
Notre Dame van Parijs had nog drie ge
neraties nodig. Ook voor de stoffering,
versiering en meubilering van Haarlems
kathedraal zijn de katholieken als enke
lingen en als leden van hun corporaties
en verenigingen blijmoedig blijven offe
ren.
Thans na ruim vijftig jaar gaat Ne
derland een nieuwe kathedraal te Utrecht
bouwen en stellig zal de offerzin van de
katholieken uit het- Utrechtse niet ge
ringer blijken te zijn dan die van hun
geloofsgenoten uit het Haarlemse dio
cees. Want, zou men de bouw van de
Haarlemse kathedraal kunnen beschou
wen als de eerste robuste uiting van de
rijpende kracht van het nieuwe room
se leven na het herstel van de bisschop
pelijke hiërarchie, de Utrechtse kathe
draal, oprijzend in een tijd, dat de
katholieken allerwegen in het economi
sche politieke en vooral ook culturele
leven van ons vaderland een vooraan
staande plaats innemen zal dienen te
getuigen van de voorspoed van de Katho
iieke Kerk in Nederland in het midden
van deze twintigste eeuw, en van de
welstand, welke de sinds een eeuw vrij
geworden katholieken door eigen krachT
hebben bereikt. Zó ook verstonden d
machtige gilden in de middeleeuwen hun
kerkenbouw.
De V. S. hebben op de conferentie der
22 landen, die de algemene handels- en
tariefsovereenkomst van Genève hebben
getekend, voorgesteld om de Westelijke
Bezettingszones van Duitsland op voet
van de zg. meestbegunstigingsclausule te
behandelen. Voorts bepleitte de Ameri
kaanse delegatie het verlener van de
multilaterale tariefsconcessies, die deze
22 landen elkaar toestaan, aan de Weste
lijke zones.
Het voorstel de^ V.S. ontmoette
krachtige tegenstand van de zijde van
Tsjechoslowakije, het enige Oost-Euro-
pese land, dat de algemene handels- en
tariefsovereenkomst heeft ondertekend.
Voorts heeft Amerika, onder wiens
druk Groot-Britannië en andere landen
het vorige jaar zich in principe bereid
hebben verklaard de preferente rechten
af te schaffen, aan de conferentie toe
stemming gevraagd voor het invoeren
,'an deze preferenties voor bepaalde on
der zijn mandaat staande gebieden in de
Pacific.
Bij het indienen van dit verzoek ver
klaarde de Amerikaanse gedelegeerde,
Leddy, dat zijn regering «bepaalde prefe
renties wenst te verlenen aan de export
van voormalige Japanse eilanden in de
Pacific, die thans door de V. S. worden
beheerd. Verder is het de bedoeling de
export dezer eilanden, die vrijwel ge
heel uit copra bestaat, zonder beperkin
gen in de V. S. toe te laten, hetgeen vol
gens Leddy een doelmatige wijze zou
zijn om de inwoners dezer eilanden te
helpen zonder de handel van andere lan
den te benadelen. Naar Leddy mede
deelde, bestaat de mogelijkheid, dat er
een douane-unie zal worden gevormd
tussen deze eilanden en andere onder
Amerikaans toezicht staande gebieden.
Het Amerikaanse verzoek werd ver
wezen naar een werkcommissie. Men
verwacht, dat de besprekingen van deze
commissie in het bijzonder de belang
stelling zullen hebben van Australië en
Nederland.
Australië beheert eveneens voormalige
Japanse eilanden in de Stille Oceaan,
terwij] Nederland middelen tracht te
vinden om de copra-export van zijn door
de oorlog verwoeste Indonesische ge
bieden te herstellen.
47 J
Waarschijnlijk nog minder, ant
woordde Frank kalm.
Nou,' dat is anders niet goed moge
lijk, want minder dan niets bestaat niet,
protesteerde Smith dadelijk. De chef
detective schudde het hoofd.
Mij is liet gelukt, enkele geheimen te
ontdekken. Je weet. dat ik met Field
samenwerk, nu. we weten bijvoorbeeld,
waarom de oude de spinnen gekweekt
heeft In zijn laboratorium hebben we een
serum gevonden, dat hij aan de spinnen
onttrokken heeft. Field heeft met dit goed
proeven op dieren laten nemen en daar
bij is gebleken, dat het serum dezelfde
verschijnselen verwekt, als we bij de vijf
mannen uit het warenhuis Bèllman heb
ben gezien. Maar afgezien daarvan: ik
denk. dat in de woning van Schireily
nog de sleutel tot menig geheim te vinden
is. Alles moet grondig onderzocht worden
en dat zal ik doen.
De commissaris knikte
Als je dat denkt, Walter, verzoek 11;
je, geen minuut te verliezen, want zó
komen we gewoonweg niet verder.
Hij' liet moedeloos zijn armen zakken.
Frank glimlachte tegen hem.
Hoofd omhoog, ouwe jongen De he
mel weet, dat we wel heel andere vraag
stukken opgehelderd hebben. Alleen moet
men ons een beetje tijd laten. Leon Schi
reily had weken of zelfs maanden te
zijner beschikking, om zijn schurkachtige
plannen te ontwerpen en uit te werken.
Het is dus geen wonder, dat wij nu met
binnen een kleine week ons aoel berei-
ken. Ik ben er zeker van, dat we die
schurk eens zullen vangen.
De commissaris wiegde twijfelend zijn
kaal hoofd heen en weer, maar de uit
drukking van zijn gezicht bewees toch.
dat zijn stemming iets verbeterd was.
Natuurlijk, je hebt toch gelijk, Wal
ter elk ogenblik kan er een verande
ring intreden, en ik hoop dan ook, dat ie
nog een of andere aanwijzing zult vinden
De chef-detective greep naar zijn hoed
Ik ga daar dadelijk nog eens grondig
rondsnuffelen Mocht er inmiddels iets
gebeuren, dan bel je me wel even op Ik
heb Schirelly's telefoon opzettelijk nog
niet laten afsnijden.
Met een handdruk nam hjj afscheid van
de commissaris en verliet het. bureau.
Alvorens echter naar de Chariesstraar te
rijden, belde hij de scheikundige Field op
en nodigde hem uit, mee te rjjden In
Schireily'» laboratorium waren nog vele
duistere dingen, die Frank alleen niet kon
oplossen; hij moest een deskundige naast
zich hebben, die over de vereiste kennis
beschikte. De jonge scheikundige was
verheugd, de chef-detective te mogen ver
gezellen.
Het is prachtig van u, dat u me mee
neemt, mijnheer Frank. Ik wens vurig,
dat ik iets zal kunnen ontdekken, dat u
zou kunnen helpen, om de dieven op te
sporen. Maar die Leon Schireily moet een
genie zijn, want de ontdekking van het
serrum der spinnen is voor de genees
kundige wetenschap van de grootste bete
kenis.
Ja Schireily is een geniaal man, méér
daarom xbk tienmaal gevaarlijker dan
een gewoon mens. De schurk bezorgt ons
veel hoofdbrekens, en ik ben bang, dat
we nog rare dingen met hem zullen be
leven. Tot dusver weten we nog niet eens,
waar we hem moeten zoeken. Doch laten
we aannemen, dat we hem 'opsporen, dan
begint pas de eigenlijke strijd, Field Je
weet immers zelf, dat hij in zijn iabora
torium giftstoffen heeft achtergelaten,
die voldoende zijn. om nonderden men
sen te doden Je kunt je dus voorstellen,
hoe wreed de wapens zullen zijn. die hij
bjj zich heeft en die hij op het ogenblik
van gevaar ook zal weten f.e gebruikpn
Field keek de chef-detective ontze' uan
Hoe kan zo^ verstandig ment oblt
jen 'flitrtadlger worden Uie óian k-nti
toch nii- gemak door zijn onderzoek n gen
duizenden- verdienen.
Zeker, maar hij wilde millioenen
hebben en bovendien heeft Leon Schi
reily nog andere redenen. Zijn eerste
vergrijp tegen de wet was de sluwe
wijze, waarop hij zijn zoon uit het huis
van bewaring bevrijd heeft. Uit de ene
daad komt de andere voort. De greep
naar de millioenen in het warenhuis
Bellman was het noodzakelijke ge"olg
Ik houd Sohirelly voor verstandig ge
noeg, om van nu af aan geen misdaad
meer te begaan, maar al zijn gedachten
daarop te richten, zich zelf. zijn zoon en
de buit in veiligheid te brengen Elke
dag, die wij verliezen met onze ver
geefse nasporingen, is voor hem winst
en brengt hem nader tot zijn doel
Dus een wedren op leven en dood?
Ja, voor Schireily in ieder geval!
Terwijl de jonge scheikundige Ijverig
aan het werk toog, om het laboratorium
te doorzoeken, haalde de chef-detective
het overige dee) van de woning ondoste-
boven. Waarnaar hij eigenlijk zocht wist
hij zelf niet eens. want men kon nauwe
lijks aannemen, dat Leon Schireily enig
materiaal achtergelaten zou hebben dat
als aarwijzing voor zijn verdere plannen
kon dienen.
Frank waa verscheidene uren aan het
werk, zonder iets te vinden In de hoop.
de een of andere kostbare aantekening
aan te treffen, bladerde hij elk boek van i
de ómVangriike bibliotheek doe* Ver
stoord over 'H' tepeeei. 'gine bij
eindelijk naar bet laboratorium, om met
Field te praten, die daai inmiddels de
kasten had doorzocht en leeggehaald, zo
dat een wirwar van Instrumenten
reageerbuizen, glazen en wie weet wat
al, verstrooid lag.
Terwijl Frank met hem sprak, greep
de chef-detective spelenderwijs naar een
van de glazen potten, zette hem echter
onmiddellijk neer. toen Field uitriep:
Grote genade, mijnheer Frank! Wees
voorzichtig, daar zit cyaankali in! U hebt
toch zeker geen wond aan uw handen?
Kom mee, i? moet dadelijk uw handen
wassen! Dat goed is verdraaid gevaar
lijk
Nou, dat is tóch we) nodig, want de
boeken waren erg stoffig, antwoordde
Frank rustig en hij ging naar de keuken
Terwijl hij zijn handen met zeep (nwreef
had Field, die met zijn rug tegen de
wand leunde, een sigaret opgestoken Hij
vt oeg;
Hebt u nieuw materiaal kunnen vin
ger, mijnheer Frank?
Neen, niets Ik weet ook niet. w-aar
hs nog moet zoeken, antwoordde Frank
en hij zocht naar een handdoek, waaraan
hij zijn handen kon afdrogen. Zijn speu
rende blik gleed ook langs de tegelmuur.
waartegen de jonge scheikundige leunde.
(Wordt vervolgd).
FEESTWEEK OUDE TONGE.
Het voorlopig programma van de
feestelijkheden ter gelegenheid van het
50-jarig regeringsjubileum van H. M. de
Koningin Wilhelmina en de inhuldiging
van H. M. Koningin Juliana is als volgt
vastgesteld:
Maandag 30 Augustus: Na de zang-
dienst van het Ned. kerkkoor taptoe om
9 uur op de Kaai.
Dinsdag 31 Augusts. Muziek vanaf de
toren (88.30 uur), 8.30—10 uu& auba
de voor het gemeentehuis door de
schoolkinderen, gevolgd door toespraak
van de burgemeester, 10—1 uur volksspe
len; 25 uur optocht, 5.308 uur, volks
dansen, gymnastiek, zang door de zang
koren, en acrobatiek, 9 uur fakkelop
tocht, 10.30 groot vuurwerk.
Zaterdag 4 September: 2—5 uur, rine-
rijden.
Maandag 6 Sept.: 1012 uur, kinder
spelen; 25 uur athletiek, voetbal- en
korfbalwedstrijden; 6.307.30 uur, volks
zang o.l.v. de heer van den Heuvel; 7.30
uur concert, daarna lampionoptocht.
KEERSLU1SCOMITE TE OUDE TONGE.
Op de vergadering van het voorlopig
keersluiscomité werd het definitieve be
stuur als volgt samengesteld: C. L. de
Wit, voorzitter; A. M. Ris, secretaris; le
den de heren P. de Korte, M. van Loon
en C. Oversier. Dit bestuur is inmiddels
met haar werkzaamheden begonnen.
POLDERBESTUUR.
Bij het Koninklijk Besluit zijn benoemd
tot dijkgraaf van de Springertpolder te
Ouddorp de heer P. J. Breen, tot heem
raad van de Springertpolder de heer K.
Meijer; tot gezworene van de Woutria-
pólder te Stellendam de heer A. Krechl.
uiterlijk tot het einde van het zittings
jaar, waarin bij zeventig jaar zal zijn
geworden.
NIWÏNPLAN TE OUDE TONGE
Door het plaatselijke Niwin-comite is
besloten de uit Indonesië terugkerende
militairen een aardige ontvangst te be
reiden. Het bestuur verzoekt daarom da
familieleden van de jongens de thuiskoms»
vroegtijdig op te willen geven bij
de heren C. Volwerk en R. Damsma.
WEDVLUCHT.
De P. V. Stormvogels te Oude Tonga
hield een wedvlucht van uit Quivrain
Afstand 150 km. Aankomst eerste duif
10.53.50 uur.
Uitslag: C. v d. Berge 1. Gebr. Osse-
weijer 2 6 8 39 H. v. Noord 3 25 33 44.
Anth. Hameetman 4. L. v. Noord 5 9 12
13 40 L. de Been 7 32 35 en eerste over
duif. .T. de Berg 10. M. Tuns 11. P. Sche
pers 14 15 27. G. Groenendijk 16 49. S
v Eek—Kik 17 30 50. L. Osseweijer 18
43 L Jonker 19 29 41. P. Ouwens 20 36
H. Boom 21 31 38 42. Adr. v Noord 22
46 47 48. Gebr. v. Noord 23 24 26 28 i.
J. v. Noord 34- P. Hartog 37. J. Koole 45.
