Triomfale intocht
Juliana in de
R
van Koningin
residentie
vrije tijd
D\E
wereld
TAAK der interim-regering
BIM
Heel Den Haag wilde vorstelijke
familie zien
Personeelsverenigingen en de
g r ij z e
poeder
Moeso in tijdnood
A DE BOSSEN
AD 10
programma
Uitspraak wordt
noodzakelijk
Frans financieel
program aanvaard
Vandaag begint
overleg
De nieuwe suikerbon
Wijdingen te Warmond
Het vervoer over de
Benelux-havens
en het
Met schoten werden
de gasten gewekt
A CHTER
4
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1948
PAGINA 5
wm
Elke gemeenschap in ons rijk geschakeerde Nederlandse volks
geheel uit zich op de haar eigen karakteristieke wijze, elke
stad heeft haar eigen tradities, ook wanneer het een feestelijk
welkom geldt, maar niemand zal na Zaterdag beweren, dat
Den Haag niet Oranjegezind is, ook al had het bruisende volkse
feesten, waar zo pas nog heel Nederland in 's Lands hoofdstad
getuige van mocht zijn, in de Hofstad een iets ingetogener en
minder „directe" klank. 's-Gravenhage was anders,- maar niet
minder oprecht, en het lijdt geen twijfel of Hare Majesteit
Koningin Juliana heeft Den Haag ervaren, zoals zij het als
kind en jonge vrouw en later als verloofde, bruid en moeder
heeft gekend. Zij moet er zich onmiddellijk weer „thuis" hebben
gevoeld en méér dan dat. Het moet haar verrast hebben, want
ai was het kleine plein voor het Paleis Noordeinde geen Amster
damse Dam, het grote bord aan d^ gemeentegrens voor het
viaduct aan de Laan van Nieuw Oost Indië, met de woorden
„Welkom Vorstin Juliana" was eigenlijk te zwak en te „vor
melijk". Deze jonge vorstin, gezeten in de open calèche temid
den van haar gezin, veroverde in haar nieuwe hoge waardig
heid opnieuw met één slag alle Haagse harten bij haar triom
fantelijke intocht. Den Haag overtrof zichzelf en was daar zo
nu en dan „beduusd" van.
De entree
Eert koninklijke stoet trekt op
Aankomst voor het paleis
POSTSPAARBANK IN NED.-INDIë
Militaire begroting gehandhaafd
Deze week 500 gram
Volgens het distributieschema
zou de nieuwe suikerbon van deze
week recht geven op 750 gram
per persoon en die van 14 dagen
later op 500 gram. Om technische
redenan moeten deze bonnen ver
wisseld worden, zodat deze week
voor alle leeftijdsgroepen 500 gr.
en over twee weken 750 gram sui
ker per persoon beschikbaar
wordt gesteld.
Een roman uit Siberië
door
FR. ENSKAT
De pakken werden op de grond ge-
1
Bij het viaduct aan de Laan van Nieuw
Oost-Indië was geen plekje onbezet. Als
~r meer plaats was geweest, zou heel
Den. Haag daarheen zijn gestroomd om
H.M. bij het binnenkomen van de stad te
begroeten. Toch hebben alle burgers van
Den Haag in de persoon van de burge
meester, die met de gouverneur van de
residentie, vertegenwoordiger van het
militaire element, aanwezig was, H.M.
daar welkom geheten.
Toen de koninklijke auto, begeleid door
het gejuich en gejubel van de duizenden,
die zich op Voorburgs gebied langs de
Laan van Nieuw Oosteinde hadden opge
steld, om klokslag drie uur bij het viaduct
was aangekomen, stegen H.M. Koningin
Juliana, Prins Bernhard en de drie oud
ste prinsesjes, die hen vergezelden, uit.
Het muziekkorps van het regiment Stoot
troepen zette het Wilhelmus m, dat in
eerbiedige stilte werd aangehoord. Ver
volgens richtte de burgemeester van
•s-Gravenhage zich tot H.M., die hij na
mens heel de burgerij welkom heette. Hij
gaf daarbij uiting aan de vreugde van de
Haagse bevolking over dit bezoek. Dan
bood de burgemeester aan H.M. een bou
quet orchideeën aan en 'n door de Stati
sche kunstenaar Joh. D. Scherft gecalligra-
feerd feestprogramma.
De duizenden, die van tleze begroeting
getuigen waren, juichten en jubelden; de
hoera's, „Leve de Koningin" en „Oranje
boven, leve Juliaan" waren niet van de
lucht,toen H:M. vervolgens de in stramme
houding staande erewacht van het Garde
regiment Jagers inspecteerde.
Dan begaf de Koninklijke Familie zich
te voet naar de open calèche, die aan de
Haagse zijde van het viaduct gereed stond.
H.M. en Prins Bernhard namen plaats
achter in het rijtuig met tussen hen in
Prinses Margriet en tegenover hen de
Prinsesjes Beatrix en Irene.
Prachtig harmonieerden de beige en
grijze mantels van H.M. en de Prinsesjes
met de kleur van de calèche, welke in
crème met gulden versieringsmotieven
een vorstelijke indruk maakt. De zwart-
met-gouden generaalsuniform van Prins
Bernhard stemde het lichte kleurenspel
op voorname wijze.
Inmiddels was een veel-kleurige stoet
geformeerd, welke het koninklijk rijtuig
zou begeleiden, een stoet van herauten te
paard met hun trompetters de koningen
van wapenen, officieren van de mare
chaussee, en de rode en blauwe cavalerie,
welke het koninklijk rijtuig voorafgingen.
De stoet werd gesloten door officieren de
artillerie en landauers met het gevolg
van H.M.
In zijn rijkdom van kleur en schittering
van uniformen was het waarlijk een ko
ninklijke stoet, die zich in draf langs de
DINSDAG 21 SEPTEMBER.
HILVERSUM I (301 M.) K.RO. 7.00
Nieuws, gram., morgengebed (9 00 Licn-
baken); 12.03 Ork. KI. v. Beeck; 1230—
13.45 Nationaal programma: Opening
Staten-Generaal13.45 Lezing; 14-üU
Zang. piano; 14.30 „Onder Ons 15.00
Gram - 16.00 Ziekenprogr.17.00 Voor
de jeugd; 17.45 R.V.D.; 18.00 Volkslie-
derenkwartet18.20 Sport; 18.30 Ned.
Strijdkr.; 1900 Nieuws; 19.15 Intern,
trio; 19.30 „Dit is leven"; 19.45 RV.D.;
20.05 „De gewone man"; 20.12 Kamer
muziek; 20.45 Voordracht; 21.00 Omroep
Kamerork.; 22.05 Koor; 22.45 Avond
gebed; 23.00 Nieuws, gramofoon.
HILVERSUM II (415 M.) A.V.R O.
7.00 Nieuws, gram.; 12.00 Metropole-ork.;
12,3013.45 Nationaal programma:
Opening Staten-Generaal; 13.45 Voor de
vrouw; 14.30 Gram.; 16.40 Voor de
jeugd; 14.30 Filmkrant; 18-00 Nieuws;
18 20 Piano; 18.35 „The Romancers";
1900 Radiostrip; 1910 Orgel, zang; 19.30
„Hortus Musicus"; 20.15 Bonte trein (H.
Rinket's variété); 21.30 Gram.; 22.15
Buitenl. overz.; 22.30 Reportage feesten
Scheveningen; 23 00 Nieuws, gramofoon
RADIODISTRIBUTIE III: 7.00 VI. Brus
sel: nws; 7.15 gram.; 7.30 kron.; 7.40 gymn
7.50 gram.; 8.00 nws; 8.15 Eng. H S Lon
don Light Orch.; 9.00 Ork. d'Amato; 9.55
Intermezzo; 10.05 v.d. scholen; 10.30 Music
while you work; 11.00 Denemarken: om-
roepens.; 12.00 VI. Br.: Salonork.; 12.30
weer; 12.32 ork.; Ï3.00 nws; 13.15 gram.;
14 00 kamermuz.; 15.00 Eng. L.P.: muz,,
15.30 ork.: 16 00 voordr.; 16.15 orgel; 16.45
muz.; 17.00 kootwijk; Batavia; 18.00 Fr..
Brussel; v d. sold.; 18.30 VI. Br.: v.d sold.
19.00 Eng. H.S.; It's fine to be young;
19 30 Eng. LP.: Much binding in the
Marsh: 20.00 Fr Br.: Tosca; 22.00 VI. Br.:
nws; 22.15 jazz: 22.30 gram.; 22.50 nws;
22.55 gram.; 23.00 div.
RADIODISTRIBUTIE IV: 7.00 Eng. H.S:
nws; 7.15 Revue ork.: 7.50 Lift up your
hearts; 7.55 weer; 8.00 Fr. Br.: nws; 8.10
gram.; 9.00 Eng. L P nws; 9.10 gram
19™ V(5 sold1015 Parlement; 1030
in --oil- hou«e: 11 00 voordr.; 1115
M;dl Light O-eh 1145 orgel; 12 13
Welsh Orch 13.15 Var. Orch.; 14.00 v.d.
vrouw; 15.40 Montmartre Players; 16.00
gram.; 16.30 Test; 17.00 Fr. Br ber. en
interview; 17.10 v.d. zieken; 17.40 Eng.
L.P.: mil. muz 18.15 Music while ycvi
work; 18.4.5 hoorspel; 19.00 Fr Br.: ork.:
19.30 Eng. H.S.: Theater ork.;'20.30 Eng.
L.P Meet the people: 21.00 boksen; 21.45
orgel; 22.00 nws; 22.15 Take it from here;
22.45 dansmuz.; 23.30 Roussel en Cleaver;
23.56 nws.
Laan van Nieuw Oost-Indië en het Bezui
denhout voortbewoog en overal langs de
weg door compacte mensenmassa's werd
toegejuicht. Bij het bereiken van de Bos-
laan werd stapvoets gereden. Tussen Ma
liebaan en Koekamp werd H.M. een bij
zondere groet gebracht. Daar stonden de
vaandel- en vlaggendragers en de 6000
Hagenaars opgesteld, die ieder vijf bloe
men neerlegden bij het Paleis Noordeinde
voor het bloemen mozaïek, Bij het pas
seren van het koninklijk rijtuig gingen al
die 30.000 bloemen ter begroeting van Hare
Majesteit omhoog en neigden ook de
vlaggen en vaandels ten groet.
Langs dichte rijen opgetogen mensen
reed de Koninklijke stoet verder
via Voorhout, Parkstraat, Oranjestraat en
Paleisstraat naar het Noordeinde. Bij het
Tournooiveld werd de door Padvinders ge
vormde afzetting een ogenblik verbroken.
De enthousiaste menigte drong door tót
op enkele passen van dé calèche om H.M.
van nabij geestdriftig toe te juichen.
Weer, net als in Amsterdam, vormden
de pijnlijk propere ménsen van de ge
meentereiniging het enige prozaïsche ele
ment in de romantisch verwachtingsvolle
sfeer van opmarcherende erewachten en
luide, kort afgebeten bevelen; en telkens
wanneer er nog meer „goud" op het in
tieme plein voor het paleis aan het Noord
einde arriveerde, ging als een windvlaag
het geroezemoes door de dicht opeenge
pakte menigten.
Geen Amsterdamse Dam uiteraard mét
de pompeuze gevel van het paleis aldaar,
maar de feestelijk rode tunieken der Irene-
brigade en de geweldige, rood afgelakte
berenmutsen der grenadiers „deden" het
prachtig tegen de zoveel soberder witte
bogen der beide paleisvleugels, en er was
muziek, die schetterde van fel koper eit
daverend vibreerde onder het rythme der
tamboers, en elke minuut steeg de span
ning tot plotseling uit de Paleisstraat,
waar een eeuwenoude kastanjeboom vol-
getrost hing met vreemde oranje licht-
„vruchten", commando's klonken, eerst
zeer ver weg en nauwelijks hoorbaar,
maar luider naarmate ze oversprongen
naar nieuwe onderdelen van de erewach
ten.
Met één klap stonden de lange grena
diers kaarsrecht èn daar stoof het lichte
trappelen van tientallen nerveuze paar
denhoeven op het asfalt naderbij, reden
politieagenten te paard als escorte voor
de eerste hoge gasten in de open calèche,
de hoofdcommissaris van politie en de
burgemeester, langs het ruiterstandbeeld
van Koning Willem I het plein op. En
daar was reeds de fluwelen gloed der
eeuwenoude wambuizen van fiere .wapen
herauten, met hun trompetters en 't goud
galon der officieren van de marchaussee,
daar dromde een stoet van deftige heren
en damesleden der Zuid-Hollandse Jacht-
vereniging, allen met hoge hoed en wit
zijden das onder hun zwarte rijkleding
het plein op, officieren der blauwe en
rode cavallerie achter hen aan, maar op
dat moment "was het gejuich uit de Pa
leisstraat reeds zó sterk aangezwollen, dat
alle blikken zich daarheen richtten
Het was even over half vier toen de
crèmekleurige open calèche met Hare
Majesteit Koningin Juliana, Prins Bern
hard Prins der Nederlanden en der drie
kleine prinsesjes het plein opreden, ach
ter het mozaïekplan om en stilhielden
voor de ingang van het paleis.
Het Volkslied en daarna barst het pu
bliek opnieuw in enthousiast gejuich los.
Op het dak van het paleis gaat de stan
daard in top.
Er was niet zo heel veel plaats voor
al degenen, die graag van deze aan
komst aan het paleis getuige hadden
willen zijn en op de kleine tribunes za
ten of stonden grotendeels genodigden
maar toen, om vier uur kreeg heel Den
Haag zijn kans, achter een officiële kop
van herauten te paard en boden van het
stadhuis en een historische groep, die
aliemaal een beetje gekunsteld aande
den. Nee, wat daarachter kwam, dat was
veel aardiger! Wanneer men óp èen ge
geven moment ergens in een der stads
wijken het politiecordon had opgeheven
en de duizenden nieuwsgierigen gezegd
had: „Ga nu maar naar het Paleis", dan
was de indruk van het défilé, dat gedu
rende meer den 'n uur langs trok, met
anders geweest. Want dit défilé was zo
volstrekt „önvOrmelijk", niet stram, met
overgedisciplineerd, niet doodgeorgani-
seerd.
Er werd gewuifd en gejuicht naar liet
witte bordes, waar H. M. met haar Ge
maal stond en terugwuifde waar de kin
deren de neusjes plat duwden op de sïe
nen ballustrade en hun ogen uitkeken.
Er waren oude dames die zeker al een
paar straten tevoren haar zakdoek in
„uitgangsstelling" brachten om toch ze
kér niet het wuiven te vergeten en man
nen die plotseling zo hard hoera riepen,
toen ze passeerden, dat ongetwijfeld H
M. aan de burgemeester gevraagd zal
(Van onze correspondent)
De bestuurders van de afdelingen der
K.A.B. in het bisdom Breda kwamen Za
terdag en Zondag in het retraitehuis te
Seppe bijeen om onder leiding van het
Bo-ndsbestuur zich op het winterpro-
grammp 1948 te bezinnen. Aan het natio
nale programma, dat in het kader van de
verwezenlijking van „Reddend Christen
dom" dit jaar de bestudering en door
voering der onderwerpen: „Godsvertrou
wen". „Publiekrechtelijke bedrijfsorgani
satie" en „Kerstening van het Arbeidsmid.
den'omvat, waren door 't Bo-ndsbestuur
toegevoegd „K.A.B. en sociale wetgeving"
Pr'elcsbernoeiing en personeelsver-
Welk laatste onderwerp in de
provmcle Noord-Brabant bijzonder ac-
pi?teïtvolle openingsrede van
de bondsvoorzitter, gewijd aan de nage
dachtenis van de grote voorstander en
promotor der Standsorganisaties, mgr dr
Poels en mede door een historische en
voor het heden en de toekomst richting
gevende inleiding van de mijnwerkers
pionier, pater Meinulf OFM over de her
kerstening van het arbeidsmidden door
apostolaatskemen, kregen de studieda
gen een bijzondere betekenis door de ge.
degen, principiële behandeling van de
fabrieksbemoeiing en de personeelsver
enigingen door Dré de Wolf. Uitgaande
van het standpunt der katholieke sociolo
gie toonde deze duidelijk en scherp aan,
dat de bemoeiing van de leiders der pro-
ductiegemeenschappen met de vrije-Ujds-
besteding der arbeiders een inbreuk in
houdt op de terreinen der andere ge
meenschappen, welke door haar aard als
primair doel de geestelijke ontwikkeling
en verheffing van de mens nastreven.
Wat betreft het vrije verenigingsrecht
van de arbeiders, die uit eigen initiatief
een personeelsvereniging Oprichten, con
cludeerde spreker, dat Kerk en Staat
een uitspraak zullen moeten doen om de
arbeiders te beschermen tegen een ver
keerd gebruik van dit recht.
Het restant van de gelden, welke bij
overdracht van de postspaarbank in Ne
derlands Indië zijn geblokkeerd, mag in
gevolge een beslissing van de minister
van Financiën, worden vrijgegeven.
Belanghebbenden, die over deze gelden
willen beschikken, kunnen na 16 October
hun boekjes opzenden aan de directeur
van de Rijkspostspaarbank met verzoek
hun restant geblokkeerd tegoed .vrij te
maken.
hebben wie dat wel was, er waren nij
gende vaandels en een groep die plot
seling een „yell" uitvoerde, er werd ge
zongen of stram gesalueerd, er was mars
muziek van tientallen harmonieën, die
meedefileerden en luide haar best de
den.
Scholen, bedrijven, overheidsdiensten,
vertegenwoordigers van allerlei cultuur
uitingen, ontspanningsgroepen, Sportclubs,
militairener waren kunstenaars
met het palet in de hand arbeiders met
hun werktuigen, sportenthousiasten met
voetballen en een Scheveninger met de
traditionele „Klink"; er waren Drentse
Hagenaars met gouden oorijzers en Zeeuw
se vrouwen in witte kanten kap, er wa
ren padvinders, soldaten, bakkers en
hotelkamermeisjes, eindeloze rijen
zangverenigingen, leden van orkesten en
leden van gymnastiekverenigingen, er
waren.... wel, waarschijnlijk was elke
straat en elke steeg van Den Haag hóe
onaanzienlijk of hóe deftig ook verte
genwoordigd in dat „défilé" en allen
legden zij bloemen neer in het mo-
zaïekontwerp van Jan Wils voor de voe
ten van Hare Majesteit.
Er was tenslotte een stem, die dit
alles uitlegde en eens temeer bleek dat
de microfoonreportage een zeer moei-
liik vak is en dat zelfs een solemnele
opening met „Majesteit" niets garandeert,
maar ook zónder de „toelichting" door
de luidspreker wist iedereen die dit zag,
wist ook Hare Majesteit op het balcon,
dat hier Den Haag, een dwarsdoorsnee
van een bonte grote stad, langs het
balcon van zijn jonge vorstin trok en
met duizenden en duizenden bloemen
een grote kroon en eén reusachtige
oranje gouden J daaronder neerlegde in
een geweldig vlak van witte bloemen.
Toen het enorme bloemenmozaïek vol
tooid was mochten kleine welpen het
sluitstuk aandragen: allemaal een letter,
die groter was dan zijzelf en de „L" van
Gij hebt geheel ons hart" maakte bijna
ëen taalfout als we het goed gezien heb
ben, maar daar kwam ook het gewel
dige rode hart zelf en dansten ballet
meisjes met zonnebloemen de finale.
Zaterdagavond heeft de Koninklijke
Familie een grote rijtoer gemaakt om
de feestverlichting van Den Haag en
Scheveningen in ogenschouw te nemen.
Om half negen vertrok de koninklijke
stoet van het Huis ten Bosch. Overa.
langs de weg had zich weer een grote
menigte opgesteld naar schatting van
de politie wel meer dan 100.000 man -
welke de Koninklijke Familie geestdrif
tig toejuichte. Langs de Leidsestraatweg
en aan de Stadhouderslaan stonden een
honderdtal fakkeldragers, die met bran
dende fakkels de weg verlichtten, het
geen onder het geboomte een fantastisch
schouwspel bood. Tegen tien uur keer
de" de koninklijke stoet weer op hét
Huis ten Bosch terug.
De Franse Nationale Vergadering heeft
Zondag na de gehele nacht in zitting te
zijn geweest met 291 tegen 251 stemmen
het economisch en financieel programma
van de nieuwe regering van Henri
Queuille aangenomen.
De vergadering verwierp een commu
nistisch tegenvoorstel, de militaire be
groting sterk te beknotten.
Tevoren werden verschillende amende
menten aangenomen, die de nieuwe be
lastingen op auto's en sterke dranken en
de inkomstenbelasting iets verlagen tot
een totaal van 6000 millioen franc.
Zoals men uit persberichten heeft kun
nen vernemen, reizen de Amerikaanse
komieken de wereld rond in gezelschap
van assistenten, die hun geestigheden re
digeren. Een typisch verschijnsel van
deze krankzinnige eeuw, waarin een ko
miek eigenlijk niets anders is dan de
voorman in een grappenfabriek.
De redactie van „Die rare wereld" zou
zich niets verbazen, als ef ook nog statis
tieken werden aangelegd van het aan
tal lachbuien per grap per voorstelling
en de duur ervan in elke stad, die werd
bezocht. In de geest van:
Grap 496, Amsterdam. 123 lachbuien,
gemiddelde duur 9 seconden: 603 gichel-
buien; 997 glimlachen.
Grap 496, Den Haag. 65 lachbuien, ge
middelde duur 4 seconden; 211 gichelbui-
en; 1437 glimlachen.
Grap 496, Rotterdam. 87 lachbuien, ge
middelde duur 6 seconden; 973 gichel-
buien; 725 glimlachen.
VANDAAG is het overleg begonnen
tussen de Nederlandse regering en
de kleine Bandoengse conferentie
het z.g. Federaal overleg over het
voorontwerp van wet op de Interim-
regering, dat ongeveer een maand gele
den door minister Sassen naar Indië
werd gezonden. Wij hebben er toen reeds
in een artikel het onze over gezegd en
daarbij vooral gewezen op de verschil
len, die er waren tussen dit ontwerp van
wet en de Bandoengse resoluties en die
culmineerden in de positie van de Hoge
Vertegenwoordiger en de opvatting over
de positie van de Staatssecretarissen. Er
circuleerden toen zelfs geruchten over
ontevredenheid in Bandoengse kringen
over dit voorontwerp.
Nu het overlag hierover met de Ne
derlandse regering is aangevangen,
schijnen de meningsverschillen niet zo
groot te zijn als aanvankelijk werd ge
meend.
Het verschil van opvatting ligt meer
in de toon van het stuk, zoals het door
minister Sassen ter tafel is gebracht dan
in de bepaalde punten, waarover men
het niet eens zou zijn. Men acht het bij
voorbeeld niet nodig, dat op bepaalde
punten de goedkeuring van de Hoge Ver
tegenwoordiger als eis werd gesteld, daar
uit de voorafgaande besprekingen maar
vooral uit het wetsontwerp zelf de nood
zakelijkheid van deze eis niet naar
voren treedt. Het is duidelijk zo meent
men in Indohesische kringen dat de
bedoeling van dit voorontwerp van
minister Sassen niet is geweest een kant
en klaar wetsontwerp te leveren, dat zo
als het was aan de Kamer zou kunnen
worden aangeboden, er lag duidelijk de
tendens in van overleg, van te verwach
ten critiek van Indonesische zijde, het
was geen nauwkeurig afgewogen wets
ontwerp, waarop de mogelijkheid van
amendementen duidelijk werd openge
laten. Het had vele overeenkomsten met
de Bandoengse resoluties èn het had
saillante verschillen daarmee, maar die
verschilpunten waren ook weer niet zo,
dat deze een struikelblok zouden kunnen
vormen voor het geheel.
DE verschilpunten, waarvan ten op
zichte van dit voorontwerp sprake
l is, schijnen meer te liggen in de
uitwerking ervan dan in de tekst zelve
en men mag dan ook verwachten, dat
het overleg, dat thans gaande is, zeer
spoedig tot resultaat zal leiden. Ondanks
het feit, dat de minister president Anak
Agoeng, die verleden week Donderdag
alhier is aangekomen, een nota heeft
meegebracht over het voorontwerp Sas
sen welke nota door een speciaal daar
toe' ingestelde Bandoengse Commissie is
samengesteld, zullen dan ook de verschil
punten zelf niet zoveel moeilijkheden op
leveren. Wel is belangrijk, dat men
een te groot terrein ingeruimd acht aan
de interne zaken, waarin de Hoge Ver
tegenwoordiger zou hebben te beslissen.
In Bandoeng staat men namelijk op het
standpunt, dat men zoveel mogelijk in
Z.H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft op Zaterdag 18 eh Zönd&g 19 Sep
tember in de kapel van het Theologicum
te Warmond dé vólgende H.H. Wijdingen
toegediend.
Hét H 'Diaconaat aan de eerwaarde
herèn: P. A. M. Al; J, W. Bergen; J. Blom
W. Th. Friebel; A. H. Goeyenbier; M. A.
Hekker; A. J Hubers; C Chr de Jon.g;
G. P Keukens; Th P. G. Kloosterman;
N. P.' Landsman; P. C. M. Mussert; C.
Nieuwenhuizen; P. N J Obdam; C. A.
M. Steins Bisschop; W. H. Suyker: A. J.
M. Wiemers; P. Wijte en M. J. v.d. Zwaan
allen theologanten van het seminarie.
De vier lagere H.H Wijdingen aan de
eerwaarde heren: W. J. Appelman: A,
M, Coebergh v.d. Braak; G. J. v. Dijk;
A. v. Duin; H. A. J, Dürr; J v.d. Haak;
A. Ph. Harding; H. v. 't Hart; J. F. M.
Herrewijn; P. A. M, Hoogenbosch; F J.
de Jong; M. j. de Jong; W. de Klerk; F.
A M. Kolb: W. F. v.d. Kooij; R. A. Ren-
ckens; N. Reus; P H v Roozendaal; W.
J. de Rijk; J. G. J v.' Schie; C. J. Schut;
W. G. A. Straathof; J. G. v. Veen; J. A,
I Wesseling en J. Th. v.d. Zalm, allen
theologanten van het seminarie.
Eer delegatie uit Belgische havenkrin
gen heeft zich Vrijdag naar Parijs bege-
ven, waar zij een onderhoud zal hebben
met de heer Mac Kilrick, assistent van
de reizende ambassadeur voor het Mar
shall-plan, Harriman, teneinde de aan
dacht te vestigen op de noodzakelijkheid
om het scheepvaartverkeer op Duitsland
dat thans over Hamburg en Bremen loopt,
weer over de Belgische en Nederlandse
havens te leiden.
Men legt er in bevoegde kringen de na
druk op, dat de BelgischNederlandse
voorstellen, strekkende tot het herstel
len van het vroegere transitoverkeer in
het kader van net Europese herstelpro
gramma, nog steeds niet de goedkeuring
van de BritsAmerikaanse bezettings
autoriteiten hebben ontvangen.
16. Toen Basli alles had verzameld wat hij in zijn rol als
eerbiedwaardig koopman noodzakelijk moest bezitten vroeg
hij aan de handelaar wat hij hem schuldig was. „Het doet
mij pijn afstand te moeten doen van deze kosteliike "schatten"
sprak de handelaar, terwijl de tranen hem in z'n ogen kwa
men. „Op de hele wereld is er geen verrukkelijker koopwaar
te vinden De prijs is slechts vijftien goudstukken, omdat ik
U zo welgezind ben". Vijftien goudstukken. Die zouden
Basli ruïneren. Toen kwam de speurder op een denkbeeld,
Hij zou het eerlijkheidpoeder op deze man proberen. Mis
schien zou hij dan de prijs iets laten zakken. Terwijl hij
onderhandelde liet hij voorzichtig een beetje poeder in de
koffie van de koopman vallen. „Vijftien goudstukken is veel
te veel voor deze oude spullen" zei hij geringschattend. De
Oosterling nam juist een teug van zijn koffie en antwoordde
niet. Men heeft de tijd om zaken te doen in het Oosten.
Zaterdagnacht ontdekten surveilleren'
de politie-agenten brand in hotel Cen
tral op de Markt te Den Bosch. Zij
maakten onmiddellijk alarm, doch hun
geroep of gebons op ramen en deuren
vermocht de slapende bewoners niet te
wekken. Toen de agenten de deur ge
forceerd hadden, konden zij door de
reeds zeer sterke rookontwikkeling de
hotelgang niet meer betreden. Ten einde
raad werden de dienstrevolvers getrok
ken en waarschuwingsschoten gelost.
Hierdoor gewekt, verschenen de hotel
gasten voor dè ramèn.Beseffend in
welk een toestand zij verkeerden, dreig
de er eèn paniek tè öntst&an. Dè inmid
dels gearriveerde gemeentelijke brand-
wëèr kón met behulp der ladders ver
scheidene personen in veiligheid bren
gen. Anderen zochten via de daken der
belendende panden èen goed heenkomen.
't Vuur, waarvan de haard beneden in 't
café bij 't buffet lag, werd met 2 stralen
bestreden. Het had via de spijslift reeds
zijn weg gevonden naar de hoger gele
gen verdieping. Binnen enkele uren kon
het echter bedwongen worden. De schade
aan het interieur, zowel in het café als
op de eerste étage, Was evenwel aan
zienlijk.
eerste instantie door de Interim-regering
zelf moet laten doen met repressief toe
zicht van de Hoge Vertegenwoordiger.
Dit is een kwestie van vertrouwen. Dit
is een kwestie ook van tact en als de
Nederlandse regering hierin de Indone
sische opvatting tegemoet komt, zal deze
uitwerking staan of vallen met de graad
Van -vertrouwen, welke wederzijds zal
blijken te heersen. Indien er overleg zal
zijn, dagelijks overleg tussen de Hoge
Vertegenwoordiger en de in te stellen
Interim-regering, zal in de practijk een
uit te spreken veto of het vragen
van toestemming niet nodig blijken, maar
het is duidelijk, dat bij deze opvatting,
veel zo niet alles zal afhangen van de
persoon van de Hoge Vertegenwoordiger,
die zich zal moeten eigen maken de op
vatting, dat hij zich afzijdig zal moeten
houden als alles goed gaat en slechts
en dan liefst preventief moet ingrij
pen als door bepaalde maatregelen van
de Interim-regering de Nederlandse of
Indonesische belangen in het gedrang
zouden komen. Hij zou het vermogen
moeten hebben om de Interim-regering
te laten regeren. In eerste instantie
althans. En zelf aandachtig toezien in
voortdurend contact met dezp regering.
Het voorontwerp Sassen nu biedt hier
toe alle mogelijkheden. Minister Sassen
heeft duidelijk met de verlangens en ge
voeligheden van Bandoeng rekenmg ge
houden en het is dan ook niet moeilijk
te voorspellen, dat een sboedige over
eenstemming zal worden bereikt.
Minister Sassen heeft zich met dit
voorontwerp een tacticus getoond, die
het wederzijds vertrouwen, dat er mo
menteel bestaat, gehanteerd heeft als
kostbaar porselein. De uitkomst moge
het van te voren bedoelde resultaat van
deze tactische opvatting zijn.
IN 't licht van deze gunstige ontwikke
ling raakt voor Indonesië zelf de kwes
tie van Mook op de achtergrond. Men
wenst dit te zien als een zuiver Neder
landse aangelegenheid. Er zijn mensen
in Bandoeng, die Van Mook een man
van formaat en een kenner van Indië
slechts node zouden zien vertrekken:
er zijn anderen, die in het komen van een
nieuwe man een winst zien, omdat hij
met een tabula rasa frisser en onbevan-
gener tegenover de heersende problemen
zou staan. Voor Indonesië kan de Hoge
Vertegenwoordiger ook Jansen heten,
indien hij slechts vertrouwen heeft in
de te vormen Interim-regering en tact
bij zijn optreden. Maar dit is een kwes
tie, welke practisch eerst na het wel
slagen van het overleg van nu aan de
orde zal komen. Dat welslagen ligt niét
zover af. De laatste dagen vóór het over
leg van dè Bandoengse heren met de
Nederlandse regering hebben de Indone
sische vertegenwoordigers langdurig on
derling overlég gepleegd over de nots.
welke de minister-president Anak
Agoeng uit Oost Indonesië naar Nederland
heeft meegebracht. En dat de bemerkin
gen in deze nota niet zozeer de materie
als wel de vörrrt betreffen, wettigt de
hier reeds uitgesproken verwachting,
dat het vertrouwen, noodzakelijk voor
een spoedige overeenstemming, aanwezig
is. Dit is geen geringe verdienste van
minister 'Sassen. Dat bij deze overeen
stemming de moeilijkheden voor de In
terimregering pas zullen beginnen en
dit met het oog,op Djokja is een ander
hoofdstuk. Dat wij binnenkort nog wel
eens apart onder ogen zullen zien.
Tóen wij enkele dagen geleden de
regering ervoor hebben gewaarschuwd
zich niet te laten provoceren door de
grensoverschrijdingen van benden die in
opdracht van de républiek het onder
onze controle staande gebied van West-
Java terroriseerden, gingen wij van de
onuitgesproken gedachte uit, dat de
communisten in de republiek de tijd om
de macht in handen te nemen nog niet
gekomen achtten. Moeten wij uit het
geen nu gebeurt te Madioen besluiten
dat de communisten van mening zijn
dat dit ogenblik thans reeds is aange
broken? „Zo dit het geval mocht zijn,
kan men zich afvragen of dit ogenblik
voor de communisten even onverwachts
daar is als voor ons, hetgeen dan be
tekenen zou,-dat het communisme in de
republiek in tijdnood verkeert.
Om dit te kunnen beoordelen is het
nodig dat men goed beseft hoe de kaar
ten in de Republiek op tafel liggen.
Welke is precies de houding van Soe-
karno en Hatta tegenover het com
munisme? Hoe denkt Sjahrir over
Moskou? Zouden wij afgaan op de
laatste redevoering van Hatta, dan is
het wel duidelijk dat de tegenstellingen
in de Republiek in het geheel niet lig
gen als in de landen van Europa of als
in Amerika, waar tegenover het com
munisme partijen staan die dit stelsel
fel afwijzen, waar tegenover uiterst links
uiterst rechts staat, terwijl tussen deze
extremen de partijen liggen van de z.g.
derde macht.
Nu is het weliswaar zo, dat in de
republiek ook dergelijke tegenstellingen
aan het daglicht treden, maar toch lang
niet zo star en uitgekristalliseerd als in
de rest van de wereld. Als er een
rechts front zou aangewezen moeten
worden, dan komt hiervoor natuurlijk
allereerst de Masjoemi, de Islamitische
groepering in aanmerking. Vele Molm
medanen verzetten zich inderdaad uit
kracht van hun beginsel tegen het com
munisme, maar van de andere kant
zien wij hoe in de wereld van het In
disch mohamedanisme de geperfection-
neerde Marxistische propaganda grote
vorderingen heeft gemaakt. Het com
munisme vertoont zich hier van zijn
meest onoprechte zijde en stelt zich
huichelachtig voor als niet vijandig aan
de godsdienst en met name niet in
strijd met de belangen van de Islam.
5).
Ik heb het gevoel, Gregor, dat die
idioot van een Aziaat mij voor de gek
houdt. We zullen een beetje op hem
moeten passen!
Stejds nog lachend, maakte Gregor
zich gereed om verder te gaas. Nanglu
had ch reeds weer bij de anderen ge-
voe en ook Lansky nam zijn bagag"
wee.' op.
Weldra zette de stoet zich opnieuw
in beweging. De sneeuw kraakte onder
hun zware stappen. De zwarte streep,
die het bos aankondigde, werd steeds
breder. Wel scheen de vrede onder de
mannen voorlopig weer te zijn hersteld,
maar hun gezichten stonden nog steeds
gemelijk.
Lansky besloot de rij. Hij scheen zijn
metgezellen nu liever vóór dan achter
zich te hebben. Om zijn lippen speelde
een kwaadaardig lachje, dat weinig goeds
beloofde.
3.
|j
worpen en de mannen strekten zich in
hun volle lengte uit. Tegelijkertijd ech
ter scheen de ontevreden stemming te
rug te keren. Stekelige opmerkingen vlo
gen en weer.
Nanglu had een goede plaats uitgeko
zen. Gregor nam onmiddellijk het op
slaan van het kamp onder zijn com
mando. Van vroegere militaire uitrusting
stukken werd een ruime tent opge
bouwd. Weldra laaiden de vlammen van
twee grote vuren hoog op, de geur van
spijzen vervulde de lucht en daarmee
scheen de vreedzame stemming weer
terug te keren.
Kort daarop werd gegeten en na het
gemeenschappelijke maal dampte^ de
hete thee in de metalen bekers. Som
migen stopten een pijp om nog een
ogenblik behaaglijk van hun rust 1e
genieten, anderen waren zo vermoeid
dat hun ogen reeds half dicht vielen.
Het was Mitja, die tenslotte de stilt"
verbrak. Bijna uitdagend wendde lij
zich tot Lansky:
En kom nu maar eens op met je
troeven. Lansky! Vooruit met de geit!
Vertel ons nu eindelijk eens kort en
duidelijk, waar we heen gaan en wa
we daaraan kunnen verdienen. Zo mo
gelijk de hoofdzaak in goeië, ronde roe
bels.
Lansky voldeed ditmaal bereidwillig
aan het verzoek.
Hét begin van de geschiedenis ken
nen jullie zo ongeveer, jongens. Een
maand of zeven geleden maakte ik In
Wilnarsk kennis met Mertens, de Ger-
manski. Het was toen twee maanden
na het uitbreken van de revolutie. Mer
tens zat vroeger als krijgsgevangene in
het kamp bij Samlow, maar toen de re
volutie uitbrak, zijn alle gevangenen In
dat kamp direct vrij gelaten. Sommigen
sloten zich onmiddellijk bij de roden
aan, anderen trachtten op hun eigen
houtje naar hun land terug te keren.
Mertens echter bleef in het naburige
Wilnarsk. Het leek mij al direct vreemc,
dat hij geen aanstalten maakte naar
huis te gaan en toen ik hem daar eens
over polste, vertelde hij mij een merk
waardige geschiedenis.
Nog vóór hij in Russische gevangen
schap geraakte, ontving hij onverwacht
van een oom, die men allang dood
waande, een brief. Deze oom nodigoe
hem uit zo spoedig mogelijk naar Si
berië te komen. Mertens deelde mij nog
mede, dat zijn oom rijk moest zijn. wan'
in zijn brief had hij een en ander ge
schreven over schatten, die in zijn bezit
zouden zijn en waarin ook Mertens een
belangrijk aandeel zou krijgen.
Is dat alles?, vroeg Mitja.
Zo ongeveer, antwoordde Lansky.
't Is de moeite', het nu de potige
Niki zich horen: „Waar zit nu eigenlijk
de kern van de zaak? Je hebt in Wil
narsk beloofd, dat je ons naar rijkdom
men zou brengen. Waar zijn die nu? In
wat je ons daar vertelt, kan ik ze met
ontdekkentenminste voor ons niet".
Lansky lachte spottend.
Wacht maar rustig af, Niki. Ik ben
nog niet helemaal aan het eind van mijn
verhaal. Luister maar: Mertens dus, de
Germanski, besloot om van Wilnarsk uit
nèar zijn oom te gaan Maar hoe: dat was
de grote vraag, Geld bezat hij niet. Land
en mensen kende hij niet. In de streek,
waar hij door moest, reed geen trein.
Duizenden werst scheidden hem van zijn
familielid.
't Was dus vanzelfsprekend, dat Mer
tens naar een paar geschikte reisgenoten
uitkeek, want hij kon tenslotte op zijn
tien vingers natellen, dat de reis naar
zijn oom nu niet bepaald een Zondag
middagwandelingetje zo-u worden. Of
vinden jullie soms wel?, grijnsde Lansky
Verder, verder!, drongen de ande
ren.
Ja, welnu: Mertens nam mij ih de
arm. Louter toeval, dat die domme
Germanski zo'n gelukkige keus deed.
Ha ha. Ik beschikte over het nodige
geld. Ik
Waar heb je die vele zilverlingen
eigenlijk vandaan?
Het was Gregor, die het vroeg en de
toon, waarop hij dat deed, klonk suiker
zoet.
Lansky schreeuwde woedend:
Houd toch op met je idiote vragen!
Je bent toch zelf ook wekenlang met
de roden rondgetrokken om alles te ste
len wat je onder ogen kwam!
De anderen trachtten da woedend*
man te kalmeren en verzochten hem
bet verhaal voort te zetten.
Ikhad dus geld. Jawel! Ik
wist ais enigszins betrouwbare gids
Nanglu op de kop te tikken. En ten
slotte trommelde ik jullie bij elkaar.
Wat wij voor onze uitrusting nodig had
den, kon ik betalen. Daarmee was
dank zij mijn initiatief de expeditie
gereed. En zo trokken we er dus op uit.
Ging Mertens met dat grote gevolg
zonder meer accoord?, vroeg een der
mannen van het gezelschap.
Waarom niet? Zijn oom had hem
trouwens uitdrukkelijk verzocht een
paar flinke mannen mee te brer.gen.
Dat heb ik zelfs zwart op wit. e
Wat? Waar dan? Gregor keek
Lansky geïnteresseerd aan. Deze scheen
een ogenblik verlegen, maar daarna
antwoordde hij haastig:
Zwart op wit gelezen natuurlijk....
in de brief aan Mertens, bedoel ik.
Ahabegreep Gregor.
Val hem toch niet telkens in de
rede!, snauwde Sergius. Vertel verder,'
Lansky.
Mertens verplichtte zich de rijk
dommen, die hem waren toegezegd, met
ons te delen.
Alles goed en wel!, wierp thans
Niki er tussen, maar om wat voor rijk
dommen gaat het dan eigenlijk?
Lansky haalde zijn schouders op.
(Wordt vervolgd).
Het is in dit verband tekenend dat de
weder opgerichte „Sarikat Islam", be
doeld als Islamitisch front tegen het
communisme, weinig voortgang heeft
gemaakt en niet heeft kunnen ver
hinderen dat met name de middenstand
van kleine bedrijfseigenaren, hande
laren enz. met toenemende snelheid
naar uiterst links is gaan afglijden.
Hatta, de minister-president, die op de
Masjoemi steunt als zijn sterkste basis,
is zelf geenszins van communistische
smetten vrij. Onder de oorlog heeft hii.
evenals Sjarifoeddin, contact gehad
met het communisme in Australië. Deze
communistische sympathieën stammen
bij Hatta reeds uit een vroeger tijd
perk. Het schijnt dat hij steeds een-
orthodox Marxist is geweest. Als leider
van de Perhimpoenan Indonesia, de
Indonesische studentenbeweging, stuur
de hij deze in communistische richting.
Voortdurend heeft hij zijn bewondering
uitgesproken voor Lenin en Stalin. En
ook uit zijn laatste rede blijkt een
onverholen sympathie voor Rusland.
Soekarno, de president van de Repu
bliek, heeft in het verleden heel vaak
Rusland als de heilstaat geproclameerd
en sprak in 1945 in een telegram aan
Stalin zijn bewondering uit voor het
Russische stelsel. Op 1 November 1946
verklaarde hij te Madioen dat de bij de
Pesindo aangesloten jeugd de theorieën
van Marx ook in de praktijk moest
brengen. Men kan een gelijke sym
pathie voor communisme en commu
nisten constateren bij Sjahrir, van wie
bekend is, dat hij nauwe betrekkingen
onderhoudt' met de permanente agent
van de Indische communisten in
Moskou, Alimin. Toen deze laatste in
Batavia was op inspectiereis, woonde
hij ten huize van Sjahrir.
Zo blijkt dat het communisme niet
alleen bij de massa die in de P.K.I.
(de communistische Indische Partij) is
georganiseerd wordt gevonden, maar
communisme of minstens communisti
sche sympathieën hebben ook wortel ge
schoten bij zeer invloedrijke personen
uit de regeringskringen. Maar commu
nisme en communisme is twee. Niet alle
communisme is van het hout dat Mos
kou wenst. Niet alle communisme komt
overeen met de „generale lijn" die van
uit Moskou wordt getrokken. Dat ge
beurt al niet in Europa, waar b.v. Tito
onder invloed van nationalistische strek
kingen eigen wegen wil gaan. Dat is
nog minder in de Republiek het geval.
Nationalistische aspiraties schijnen ook
hier aan de communistische rechtzin
nigheid afbreuk te doen. Heeft men in
Moskou gemeend dat de zaak van de
orthodoxie in Indonesië scheef ging en
heeft het daarom Moeso gestuurd met
de opdracht van-groot-inquisiteur?
Sjarifoeddin voor zijn tribunaal ge
daagd heeft zijn dwalingen beleden en
hij heeft enkele weken geleden
een geloofsbelijdenis in optima forma
afgelegd. Maar de anderen bleven
hardnekkig. Zij wilden niet zoals
Moeso wilde en dus werd de zaak voor
Moskou zo hachelijk dat er periculum
in mora aanwezig scheen. Het stalmnis-
tisch communisme kwam in tijdnood.
Aan de taktiek van het geduld, in de
voorbijgegane jaren met zoveel zelf
beheersing beoefend, kwam een haas
tig einde. Moeso riep de commu
nistische massa's op ten striide. Als
tegenzet stelde de regering Tan Ma-
lakka, de bekende agitator uit vroe
gere dagen, in vrijheid. Hij wprdt door
de Moscpvjetcn als TtöjZkyist gedood
verfd. Het zal wellicht zijn taak zijn
om in opdracht van de regering-Hatta
te proberen een gedeelte van de massa
in het nationalistisch-communistische
kamp te krijgen resp. te behouden. Nu
is dus de strijd om de massa ont
brand.
Een eerste succes hebben de Mosco
vieten geboekt door hun geslaagde
putsch in Madioen.
