Nieuwe Schiedamsche Courant | 1948 | 6 november 1948 | pagina 5

Heeft de ondernemer gefaald?

Kritieke toestand in China

V

jeugdige lezerskring

Jt $4-»
hoe zit dat?

VLIEGEREND door de wereld

BIM

Achter

DE BOSSEN

oor onze

ZIEKENBEZOEK met verrassing

gezellige uurtjes

g r ij z e
poeder

ADIO

I ANG

Zorg voor steeds lagere prijzen

R, ^programma

De

nieuwe melkprijs

onder de lamp

L zullen ze leven

en het

ZATERDAG 6 NOVEMBER 1948

PAGINA 5

ONTKENDE SCHULD

MANDSJOERIJE VOOR
NANKING VERLOREN

Alleen Washington kan
nog helpen

antwoordkaart

's-GRAVENHAGE

voor veehouders

MOPPENTROMMEL

Dc treurende wolk

Een roman uit Siberië
door
FR. ENSKAT

1JU*=

Onder verwijzing naar de „Gongslag''
op de voorpagina dezer krant publice
ren we hier de verdediging van de redac
tie van „De Industrie" naar aanleiding
van de vraag of de ondernemer in zijn
taak is tekort gekomen: De publicatie
heeft in elk geval een „verhelderende"
waarde.

Heeft de ondernemer gefaald? Aldus
het orgaan. Is hij nalatig gebleven in zijn
taak het volk tegen redelijke prijzen te
bedienen? Velen zijn geneigd deze vra
gen te beantwoorden op grond van de
toestanden van de recente abnormale

jaren en bij voorkeur op grond van on
gunstige uitzonderingsgevallen. lm zj

zijn geneigd over het hoofd te zien. roe
de Nederlandse ondernemers m de pe
riode tussen de beide oorlogen

bijgedragen tot de welvaa^1^li^7'in d~
volking Niet alleen en zelfs nietin
eerste plaats, omdat in hun bedrijven
werkgelegenheid werd geschapen en een
arbeidsloon werd verdiend. Maar m niet
minder sterke mate. omdat zij de produ<>
ten tegen steeds lagere prijzen onder het
bereik van de bevolking hebben ge
bracht.

Indien «en de economische gegevens
ever deze jaren eens naslaat, dan valt de
aandacht op een merkwaardig verschijn-

ZONDAG 7 NOVEMBER.

HILVERSUM I (301 M.). VARA 8.00
Nieuws, gram.; 8.30 Voor het platteland,
8.40 „Barcarole"; 9.45 „Erasmus 10.00—
12 00 VPRO en IKOR); AVRO 12.05 Aan

boord van s.s. „Bonaventura"; 12-30 Zon
dagclub; 12.40 „Speeldoos", 13.00 Nieuws
13.20 Bandi Balogh; 13.55 Ho°r®Pe]'

Sport; 17.00—17.30 VPRO; VARA 17.30
Ome Keesje; 17.50 Sport: 18.00'Nieuws,
18 15 Orgel; 18.30 Ned- Strijdkr.; 19.00
Radiolympus; 19.30 Ben. Silberman; AVRO
20 00 Nieuws; 20.15 Omroepork.; 21.00
Hoorspel; 22.15 Gram.; 22.30 Lisztprogr.;
23.00 Nieuws, gram.

HILVERSUM II (415 M.) (NCRV en
IKOR 800—9.30); KRO 9.30 Nieuws,
gram.; 10.00 Hoogmis; 11.40 Mozartprogr.;
12.15 Apologie; 12.40 Ork. z. Naam (13.00
Nieuws); 12.50 „Spineuza"; 14.05 Koor:
14.30 Concertgebouwork.; 15.30 Ned. Schil
derkunst; 15-50 Gram.; 16.00 Report. N.-
Ned.Denemarken; 16.25 Vespers; (17.00
—19.45 NCRV); 19.50 Boekbespr.; 20.05
De gewone man; 20.12 „Uit en Thuis
22 45 Avondgebed; 23.00 Nieuws, gram.

RADIODISTRIBUTIE III: 8.00 VI Br:
Nws 8.15 Gram; 9.00 Nws; 10.00 Fr Br:
Prmr- 11.00 VI Br: Gram; 11.45 Fr Br:
Accordeon; 12.00 VI Br: Liedjes; 12.30
Weer; 12.32 Orgel; 13.00 Nws; 13.15 Gram
13.30 v d Sold; 14.00 Opera en zang; 15.30
Gram; 16.00 Eng LP: ,.Up the pole
16.30 Gram; ".00 Kootwijk: Batavia;
18,00 Eng LP: Com singing; 18150 ..Round
Britain Quiz"; 19.00 VI Br. Nws, 19.30
Koren- 20.00 Bonte Zondagavond, 21.30
Actual; 21.45 Graiji; 22.00 Nws; 22.15
Gram; 23.00 Nws; 23.05 Gram.

RADIODISTRIBUTIE IV: 8.00 Fr Br:
Nws- 8.10 Verz pr; 9.00 Eng LP: ..Mu
sic in the air"; 12.15 Mill ork; 13.00 Fr
Br: Nws; 13.10 Trio Delhez; 13.30 Eng
LP: Gram; 14.15 Geraldo; 15.00 Fr Br:
Symph ork; 15 50 Eng HS: Berliner
Symphoniker; 17.30 Fr Br: v d Sold; 17.55
Sport; 18.00 Béromünster: „Es geht uns
alle an"; 18.25 Omr ork; 19.25 Mededeel;
19.30 Eng LP: ..Much binding in the
Marsh"; 20.00 Nws; 20.30 „Top of the
form"; 21.00 Palm Court ork; 22.00 Vari
ety Bandbox; 23.00 Nws; 23.15 Macpher-
son; 23.45 Christel liederen.

MAANDAG 8 NOVEMBER.

HILVERSUM I (301 M.) A.V.R.O. 7.00
Nieuws gram.; 11.00 Op de uitkijk; 11.15
Orgel-12 00 Lyra trio; 12.38 Piano; 13.00
Nieuws; 13.20 Metropole-ork.; 14-°0 Le
zing; 14.15 „Musical memories 15.00
Gram.; 15.15 Ere-promotie mm.-pres.
W. Drees; 16.15 „Bonbonnière 17.UU
Musi-calender; 17.30 Voor de padvin
ders; 17.45 R.V.D.; 18.00 Nieuws; 18.20
„Warsaw-concerto"; 18.30 Ned. strijdkr.;
19.00 Filmkrant; 19.30 Causerie; 19.45
r.V.D.; 20.05 „Radioscoop"; 22.30 Piano
recital; 23.00 Nieuws; 23.15 „Swing-cor
ner".

HILVERSUM n (415 M.) N.C.R.V.
7 00 Nieuws, gram. (9.15 Voor de zie
ken' 11-20 CauSerie; 11.40 Zang); 13.00
Nieuws; 13.15 „Mandolinata"; 13.45 Gram.;
14 00 Schoolradio; 14.35 „The Messiah";
1530 Chopinprogr.; 18.00 Bijbellezing;

IR45 Gram- "-00 Voor de kleuters;

171S Ce l to en piano; 17.45 Orgel; 18.15

17.10 Ceiio F Nieuws; 19.15 Boek-

Sport, grani.^ rtt,orn 20.OO Nieuws;

bespr'; 19.30 Actual.

20.15 Fries progr.; 2°'45 Siriik-

Orgel; 21.30 Promenade-ork^zuu a.ri^

20.15 Fries progr,

rom

ork.; 22.45 Avondoverdenking,
Nieuws, gramofoon.

RADIODISTRIBUTIE III: 7-00
Brussel: nws., 7.15 gram., 7.30 ^krom,
gym., 7.50 gram.

„,,tp o ns

11.00 v. d. sold.;

VI.

8.00 nws., 8.15 gram.
9 00 nws., 9-05 gram.; 10,00 Eng. L.
nws., 10.10 gram., 11.00 v. d. sold.,

tvt j-liers"; 12.00 VI. Brussel:

Lynn en Hawaiians, 12.30 weer en landb.,
12™ l-am., 13.00 nws.; 13.15 Fr Brussel:
Hong cone!, 13.30 gram., 14.00 Eng. H.S.:
- - - „Those were the days 15.05

Kalundborg: Ork. Magnussen; 16.00 Eng.
L.P.: muz., 16.30 Ork. White; 17.00 Koot
wijk: Batavia; 18.00 Béromünster: volks-
muz.; 18.30 VI. Brussel: v. d. sold.; 19-00
Fr. Brussel: Blaastrio; 19.30 VI. Brussel;
gram.; 19.50 Béromünster: actual., 20.00
conc.; 20.30 Fr. Brussel: harmonie ver
21.00 gram.; 21.05 VI. Brussel: actual.
21.20 gram., 22.00 nws., 22.15 gram., 22.50
nws., 22.55 gram., 23.00 div.

RADIODISTRIBUTIE IV: 7.00 Fr.
Brussel: nws., 7.10 gram., 7.15 div.; 7.30
Eng. H.S.: ork. Stewart: 7.55 Fr. Brus
sel: gram-. 800 nws., 8.10 gram.; 9.00 Eng
H.S.: nws., 9.15 Felix King. 9.45 piano.
1015 gram., 10.40 sehooluitz.. 11.30 Ork.
kowell; 12.00 Eng. L.P.: voordr., 12.15
licht ork., 12.45 orgel, 13.15 Welsh Orch.,
14.15 Melachrino, 15.00 v. d. vrouw; 16.00
Eng. H.S.: sopraan, viool en piano, 16.45
causerie; 17.00 Fr. Brussel: ber. en inter
view, 17.10 gram., 17.25 piano- en cello-
muz. 18.00 v. d. sold.; 18.30 Eng. L.P.:
ork.-'muz., 19-15 Zigeunerork.; 19.45 Fr.
Brussel: 'nws., 20.00 cabaret, 20.30 Eng
L.P.: „Up the pole'', 21.00 Boyd Neei
Strijkork.; 21.30 div., 22.00 Eng. L.P.:
ork 23 00 nws, 23.15 Mr. Muddlecombe
J. P. 23.35 ork. Phillips.

sel, n.l. de voortdurende vermindering

van de toegevoegde waarde. De z.g. toe
gevoegde waarde is een theoretisch en
soms ook gevaarlijk begrip; het respre-
semteert het verschil tussen de kosten
van de grondstoffen en de opbrengst van
het eindproduct In deze toegevoegde
waarde zitten dus de arbeidslonen, de
afschrijvingen en de winsten.

Nu is het een opmerkelijk feit, dat
ondanks de toeneming van de produc
tie en van de hoeveelheid verwerkte
grondstoffen de toegevoegde waarde in
de meeste bedrijven in de laatste 10 jaar
voor het uitbreken van de oorlog voort
durend is gedaald. Dit betekent, dat de
verbruiker in de prijs, die hij betaalt, een
steeds groter aandeel vindt van de kosten
van de grondstoffen. De kosten, die hij
voor de bewerking moet betalen, dalen.

Men had niet zonder reden mogen ver
wachten, dat de tendenz eerder in de
omgekeerde richting zou gaan. Er is een
voortdurend streven om het gewicht van
de verwerkte grondstoffen per eenheid
verwerkt product te verlagen en dit stre
ven houdt zonder meer in, dat dan de be-
werkingskosten relatief zouden moeten
stijgen. Het moet dus des te meer opval
len, dat desondanks ook de verwerkings
kosten in dalende richting zijn gegaan.
Dit betekent, dat de industrie er in ge
slaagd is de producten tegen lagere prij
zen onder 't bereik van de verbruikers
te brengen, hetgeen een directe verho
ging van de welvaart betekent.

Men mene niet, dat deze ontwikkeling
zo maar van zelf is gekomen. Vele zor
gen zijn hieraan vooraf gegaan. Het was
met name de depressie van 1930, welke
op deze ontwikkeling van grote invloed
is geweest en welke de industrie voor de
taak heeft gesteld haar producten aan te
passen aan de vermindering van de koop
kracht van het publiek.

Ten dele heeft dit proces zich voltrok
ken door mechanisatie. Maar ook hier
bij moet de aandacht worden gevestigd
op een merkwaardig verschijnsel. De
ondernemers hebben niet alleen de grote
kapitalen opgebracht, welke nodig waren
om deze mechanisatie tot stand te bren
gen, zij hebben hiervoor ook allerminst
grote beloningen geïncasseerd. Dit wordt
duidelijk, indien men de z.g. toegevoegde
waarde eens nader splitst. Dan blijkt,
dat in de meeste gevallen de factor ar
beidsloon relatief groter is geworden,
terwijl het bedrag, dat resteert voor af
schrijvingen en belening van de onderne
mer relatief is ingekrompen, ondanks
het feit dat de grotere mechanisatie
meer kapitaalsinvestering vereist en bij
gevolg ook grotere afschrijvingen nodig
zou maken. Ondanks de mechanisatie is
het deel, dat de ondernemer zich zag toe
bedeeld voor zijn kapitaal en arbeid, dus
ingekrompen.

Wij willen niet beweren, aldus het
artikel, dat de ondernemers engelen zijn,
die van de wind kunnen leven. Maar het
ls hun goed recht er op te wijzen, dat zij
in de vrije maatschappij, die wij voor de
oorlog hebben gekend, hun taak hebben
vervuld op een wijze, waarover niemand
zich lean beklagen. Zij hebben de ver
bruikers steeds goedkoper bediend, zij
zijn er in geslaagd de verwerkingskos
ten van de grondstoffen allengs meer te
drukken. Dit is een maatschappelijke
prestatie, die vermelding verdient. Want
slechts doordat de verwerkingskos
ten omlaag gaan, komen de producten
tegen lagere prijzen in het bereik van de
verbruikers. Werk en risico's zijn toege
nomen tegen een beloning, welke een
de ar mede tegengestelde ontwikkeling
vertoont. Het zijn de ondernemers ge
weest, die, mede gedreven door de vrije
concurrentie, de goederenvoorziening
hebbenverbeterd en een grote bijdrage
hebben geleverd tot de verhoging van
het maatschappelijke welvaartspeil.

In een volgend artikel zal de vraag
worden bezien, hoe het op het ogenblik is
gesteld met de beloning van arbeid en
kapitaal".

De triomfale zegepraal van president
Truman liep in tijdsorde bijna parallel
met en wordt in zeker opzicht versom
berd door de catastrofale nederlaag van
Tsjang Kai Shek in Mandsjoerije.

Zondagavond werd te Nanking op de
zetel der regering, een radio-télegram
uit Moekden, de hoofdstad van Mandsjoe
rije, ontvangen, mededelend, dat het
strijdgerucht in de voorsteden uitstierf.
Een doodse stilte hing over de stad
waar de communistische troepen elk
ogenblik konden binnenrukken De
grote meerderheid van de twee miliioen
inwoners had zich angstig in de huizen
teruggetrokken, zich daarin vaak gebar
ricadeerd, uit angst voor gewelddadig
heden van de oprukkende soldaten.
Dan klonk plotseling een „tot weer
ziens!" en radio-Moekden was uit de
lucht; om Maandag met communistische
propaganda de uitzendingen te hervatten.

Op zich is de val van Moekden geen
geweldige gebeurtenis; de in een vijan
delijk gebied diep vooruitgeschoven stad
kon sinds geruime tijd nog slechts uit
de lucht worden bevoorraad. Maar de
zeven met Amerikaans materiaal uit
geruste elite-divisies, welke haar moes
ten verdedigen, zagen alle pogingen om
naar Noord-China uit te breken, mis
lukken, en zijn nu voor Tsjang Kai Shek
verloren gegaan, nadat andere hele divi
sies zich zonder strijd hadden overge
geven of zonder meer naar de commu
nisten waren overgelopen.

Dat is waarschijnlijk het zwartste
aspect van de situatie; de nationale rege
ring van Nanking kan niet meer op
haar legers rekenen; ófwel de troepen
zijn gedemoraliseerd, óf de generaals
verkopen zich met hun legers aan de
tegenstander, een gewoonte die reeds
uit ver verleden tijden stamt, en het
Chinese leger steeds een volkomen on
betrouwbaar element heeft doen zijn.
Zo zijn de laatste maanden 39 divisies
verloren gegaan, wat niet alleen een ge
weldig materiaalverlies is, maar vooral
de betreurenswaardigste psychologische
gevolgen heeft: de soldaat heef, alle
vertrouwen in de leiding verloren.

Noord-China ligt nu voor de commu
nisten open, al verwacht men niet. dat
hun troepen reeds dadelijk zullen bin
nenrukken. Nanking, de zetel van de
regering-Tsjang Kai Shek, wordt be
dreigd. En de Engelse bladen spreken
ronduit, kort en bondig, van een we
reldgevaar, het woord, dat de genera
lissimus zelf ook'gebruikte.

In een interview, dat hij aan een man
van de „New York Herald-Tribune" ver
leende, verklaarde hij, dat de verove
ring van Mandsjoerije door de Chinese
communisten het virtuele begin van een
nieuwe wereldcatastrofe zou kunnen
zijn. Korea zal zijn onafhankelijkheid
niet kunnen handhaven, en de vrede
wordt in geheel Oost-Azië bedreigt. „De
communisen weten, dat zij om de wereld
te overheersen eerst China moeten be
heersen".

De generalissimus doet dan ook een
beroep op de Verenigde Staten, het
enige land dat China effectief helpen
kan, om met krachtdadige s^ungeen
Aoa langer te wachten. Indien het
Amerikaanse volk ernstig het welzijn
der mensheid wenst, moet het «c» be
zighouden met dit uitgestrekte en dicht
bevolkte gebied van de globe, waar ae
mensen meer lijden dan ergens elderS;

Zal Truman aan deze smeekbede ge
hoor geven?

Het zou natuurlijk denkbaar zijn, dat
Washington China militair en politiek
opgeeft om zich geheel op de versterking
van Japan, als basis voor een latere her
overing van China en een terugdringen
van het communisme uit het Verre Oos
ten, te concentreren. Het zou zelfs theo
retisch mogelijk zijn, dat Washington de
handen van Tsjang Kai Shek aftrekt
en zou trachten in een communistisch
China belangrijke posities te verkrijgen.
Er zijn er, die menen, dat aldus een
trait d'union tussen de Verenigde Sta
ten en Rusland zou kunnen worden ge
plaatst, en derhalve d egrondslag van
een soort verzoening, in de vorm van
een invloedsverdeling van de wereld,
zou worden gelegd.

Voorlopig lijkt het echter verreweg
het waarschijnlijkst, dat Washington
eerst zal pogen Tsjang Kai Shek of
wie zijn opvolger zou kunnen worden
de helpende hand te bieden. En wel op
de royaalste wijze. Met dollars, natuur
lijk, maar anderzijds wellicht ook al
schijnt het nog zo fantastisch met een
militaire Pacific Unie, waarin naast de
Verenigde Staten zelf en China, ook
Japan, Korea en de Philippijnen zouden
worden opgenomen.

Overigens heeft Amerika aan China
heel wat goed te maken. In strijd met de
duidelijke en positieve overeenkomst van
Cairo met Tsjang Kai Shek heeft Roo
sevelt op de conferentie van Yalta
Mandsjoerije aan de communisten ver
kwanseld. Het machtigste industriële ge
bied van China, waarop de toekomst van
het Hemelse Rijk zou worden gegrond
vest, werd verspeeld voor een bord lin
zensoep. Truman heeft iets van Roose-
valts misgreep pogen goed te maken
door steun aan China: maar ai die mil-
lioenen dollars bleken weggegooid geld.
wijl men niet het bitter noodzakelijke
volle pond gaf.

In Amerika beseft men dit thans; laat,
maar wellicht niet te laat. Laten we het
hopen. Want juist is, wat de ..Daily Tel."
opmerkt: ,,Ais China verloren ging zou
het communisme op zijn wereldfrcmt
geen reden tot ontevredenheid hebben,
zelfs als het Westen aan zijn greep zou
ontsnappen".

Ingez. Med.

M.

Kan ongefrankeerd zonder nadere
adresaanduiding verzonden worden

Machtiging No. 1557

(Het Thijinfonds, Postbus 259)

Z.O.Z.

De minister van Landbouw Visserij en
Voedselvoorziening heeft voor het melk-
jaar Nov 1948 tot Nov. 1949 de jaarprijs
voor de veehouders vastgesteld op 17(4
cent. per kg melk met een vetgehalte
van 3.3 pet., gelijk we gisteren hebben ge
meld.

De wintermelkprijs zal voor de pe
riode, ingaande 7 Nov. 1948 tot 23 April
1949 per kg melk 19 té cent bedragen.
De zomermelkprijs is vastgesteld op
16(4 ct. per kg melk

Bij de prijsstelling voor zuivel- en
melkproducten in het binnenland zal
met ingang van dezelfde datum worden
uitgegaan van een iets hogere prijs van
de teruggeleverde ondermelk t.w. van
4(4 cent per kg, waardoor de prijs beter
in overeenstemming is met de werkelijke
voedingswaarde.

Deze verhoging van de ondermelk-

Juffrouw van Wijk is heel erg ziek

geweest, zo erg, dat iedereen dacht, dat
O. L. Heer haar bij Zich zou roepen. De
hele school heeft elke dag bij het och
tendgebed voor haar gebeden en nu is
gelukkig alle gevaar voorbij. Om de an
dere dag mag een van hen nu om de
beurt bij haar op bezoek en vandaag is
het Margreetje's beurt.

Ze loopt heel voorzichtig de gang in van
het ziekenhuis. Nog één trap op en dan
is ze er. Kamer 79 is juist tegenover
de trap. Griezelig, denkt Margreet en
het hart klopt haar irn de keel. Een
zuster zegt haar, dat ze gerust naar bin
nen mag en ze zal dus maar gaan. Voor
zichtig houdt ze de bloempot in haar
arm. Nog even haar kousen optrekken,
fijne wollen kniekousen! Moeder is toch
maar een schat. Als zij heel erg goed
breien kan, gaat ze het allereerst wat
voor haar breien. Ja, natuurlijk geen
kniekousen, die dragen Moeders niet.
Maar een truitje. Nee, dat is nog veel te
moeilijk. Dan maar een wollen das.

Maar ze kan hier toch niet blijven
staan! Voorzichtig opent ze de deur. Nog
een. Solide boel hoor! Dan staat ze in
de kamer eri kijkt ze in het verraste ge
zicht van juffrouw van Wijk die blij haar
hand ten groet uitsteekt. Heel erg verle
gen is Margreetje. Ze stamelt een paar
onsamenhangende woorden en duwt haar
de bloemenpracht in de handen!

Margreetje, kind, wat gezellig. Kom
gauw dicht bij me zitten. En wat een
prachtige plant! „Weet U lekker niets
van, kijkt U eerst maar eens", lacht
Margreetje. Het roze vloei wordt er
voorzichtig afgehaald en een prachtig
witte cyclame in een snoezige witte sier-
pot wordt zichtbaar. Margreetje's ge
zichtje straalt, als de juf haar blij be
dankt. Hij is eigenlijk van mij en Bart
samen. Ik moest U ook van liem en van
vader en moeder de groeten doen".

,.Dank je wel hoor. Aan allemaal de
groeten terug en voor Bart een extra
groetje. Weet je dat ik erg veel van
planten houd? Bloemen zijn natuurlijk
ook wel mooi maar hier heb je veel
langer plezier van. Kan ik nog eens een
extra keertje aan je denken".

,,Op het schoteltje water geven, niet
bovenop, heeft Moeder gezegd". Ik zal
het de zuster doorgeven hoor. Schande
zoals ik verwend word. Voorlopig kan
ik wel een snoepwinkeltje beginnen.
Maar dat drankje is zo afgrijselijk, Mar
greet. Niet verder vertellen hoor, maar
als ik dat geslikt heb, neem ik wed drie
snoepjes na. Ben jij een held met inne
men?"

„O, ja hoor toen ik de mazelen had
moest Moeder het flesje wegzetten" Ze
schateren allebei van pret. Voorai de
juf. Er komt zowaar een kleurtje on de
magere witte wangen. Veel leuker. Mar
greetje is dol op haar, maar zou 't voor

Zo, de St. Nicolaastijd is weer in aan
komst en dus ook de boeken, waar je
altijd zo'n fijne surprise van kunt maken
Allereerst voor de jongsten, zo van 6 of
7 jaar, twee fijne boekjes n.l. „Olie en
het varkem'' en „Olie en de peren". Het
zijn twee boekjes van Pax Steen, die bij
de Munck Co. te Amsterdam versche-
nn. Kostelijke plaatjes, een leuk verhaal
tje en aan de kanten van het papier een
grappige klapper, net een leesplankje-

En dan deze week nog voor jongens
van 12 a 14 jaar een buitengewoon span
nen verhaal van Attilio Gatti, n.l.
„Blank en Zwart op avontuur". Hoe Bob
en Loko-Moto in de binnenlanden van
Afrika verzeild raken, daar met pyg
meeën in aanraking komen, de beman
ning van een neergestort vliegtuig red
den en tussen neus en lippen een spion
opsporen, is spekje voor ieders bekje.

Dit boek is uitgegeven door de Wereld
bibliotheek te Amsterdam en met zwart
-wit tekening verfraaid door Elza van
Hagendoren.

geen geld van de' wereld aan iemand
vertellen!

„Al die boekenrommel moet je maar
onder het nachtkastje mikken, Margreet,
dan krijgt jou plant vandaag de ere
plaats". Blozend voldoet ze aan het ver
zoek en kijkt dan eens in het rond. Fijne
kamer hier en zo prachtig geverfd. ,-Je
mag me een kopje thee inschenken. Pik
er zelf ook maar een". Een en al aan
dacht schenkt Margreetje zonder mor
sen twee kopjes in, „Een grote schep
suiker, want dat spul is nu vrij hoor".
Met een knipoogje wijst juffrouw van
Wijk naar de volle suikerpot!

,,Ik heb zalige bonbons van de hoofd
zuster van school gehad. Proef er maar
eens een hoor kind".

Net genieten ze allebei van een zalige
rumboon, als er buiten doordringend ge
floten wordt en boven op het hek een
olijke jongensstem zingt:

,,Dag kleine schooljuffrouw,

Ik houd zoveel van jou....

Net rode appeltjes worden de wangen
van Margreetje. Och hemeltje dat is
Bart. Wat een naarling. Wat moet die
juffrouw toch wel denken. Verschrikt
kijkt ze haar aan. Maar vrolijk wenkt
deze de jongen buiten naar boven te
komen. Kennelijk weet de zanger met
zijn figuur geen raad, ook zijn stem
weigert de verdere regels te galmen!

,.Fijn hoor, dat U weer opknapt"
roept hij dan, „een ander keertje kom
ik graag maar nu moet ik weg". Met een
handzwaai neemt hij de benen.

,,Die snuit van hem Margreet. Daar
was hij niet op bedacht", lacht juffrouw
van Wijk nog na.

„Bart doet altijd gekke dingen, maar
daarom meent hij het zo kwaad niet",
verdedigt Margreetje het plaagzieke
broertje. Toch zal ze hem straks op z'n
kop geven. Wie doet zoiets nou. Geluk
kig, dat de juffrouw niet boos werd, wat
had ze dan moeten beginnen. Als Vader
het wist nou, of zou die er ook om la
chen. Vorige week kostte het hem toch
maar wat een moeite om zich goed te
houden!

„Vertellen Margreet. Je Hebt last van
binnenpretjes".

„Ja, zegt Margreet; vorige week moest
Bart honderd strafregels schrijven. En
weet U wat hij gedaan heeftEven
zwijgt ze om de spanning te verhogen.
Geamuseerd kijkt de patiënte naar het
hoog-rode gezichtje. „Doodleuk onder de
eerste regel gezet: „De andere 99 zijn
precies het zelfde". „Foei toch, ik ben
erg blij dat jij niet zo ondeugend bent

Margreet", zegt juffrouw van Wijk, maar
in haar ogen dansen pretlichtjes!

Als Margreetje haar thee op heeft
vindt ze het tijd om weg te gaan. De
juf is nog niet zo heel erg sterk en ze
heeft toch al zoveel gelachen. Ze heeft
Moeder trouwens beloofd even stopwol
te halen en het is nu zó donker.

„Ik ben heeil erg blij, dat ik je weer
gezien heb hoor kind. En nog hartelijk
bedankt voor je mooie cyclame. Kom je
weer eens gauw"? „Graag", zegt Mar
greetje en drukt de witte vingers haast
fijn.

Voordat ze de kamerdeur echter dicht
doet, zegt ze nog heel verlegen: ,,Ik zal

tóch nog voor U blijven bidden

Wég is ze dan.

De andere morgen geniet juffrouw van
Wijk van een gedicht, met Bart's netste
hanepoot geschreven:

Dag lieve schooljuffrouw,

U was toch echt niet flauw,

Toen. ik zong mijn vreugdelied,
Na zoveel dagen van verdriet,

Voor 't zusje, kleine Margreet,

Die zo U vast wei weet,

Zo heel veel van U houdt!

Dat laat me echt niet koud!
Kom astublieft een beetje vlug.
In Margreetje's klas subiet weer

terug,

Dan zullen we zingen, ondanks kou.
Weest welkom. Dóf van een

schooljuffrouw.
Dan zal dat klinken luid en hard,
Uit Margreet's mond....

en die van Bart.

M. WOERDENBAGCH-SENS

Moeder: „Een van jullie heeft van de
rozijnen gesnoept. Kijk maar, de pitjes
liggen nog op de grond!"

Karei: „Ik heb het niet gedaan, moe
der, want ik heb de pitjes ingeslikt!"

Boer (in de trein tot een jongen, die
een abonnement heeft): „Hé, dat is aar
dig. Heb jij geen kaartje nodig?"

Jongen: „Welnee, ik reis op mijn eer
lijk gezicht".

Boer: „Dan hoef je zeker niet ver, hè?'"

Onderwijzeres: „Wie heeft jouw opstel
gemaakt, Trees?"

Trees: „Mijn vader, juffrouw".

Onderwijzeres: „Alles?"

Trees: „Nee, natuurlijk niet. Ik heb
hem geholpen!"

Zo, hier komen dan de goede oplossin
gen van de werkelijk moeilijke raadsels
van verleden week: 1 een haan. want hij
heeft een kam en geen haar, 2 in Sche-
veningen, want daar zijn ze altijd bij de
pinken, 3 je naam, 4 con sul. 5 omdat ze
niet genoeg goud voor een koe hadden.

Deze week zal ik het weer wat ge
makkelijker maken:

1 Welke ellen kan men eten?

2 V/elke voet heeft geen tenen?

3 Welke bok heeft geen horens?

4 Mijn eerste is een voertuig, mijn
tweede bevat steenkool en mijn geheel
is een kleur.

5 Waarin komen de oude mensen altijd
met elkaar overeen?

't Wolkje, nu in lichtblauw kleedje,

Kijkt heel blij de vlieger aan,

„Dank je wel hoor Luchthart Treurniet.
Nü zal 't heus wel beter gaan".

Op de grond rolt plots 't baasje

't Touw van de vlieger op z'n klos,
„Goedendag hoor lief klein wolkje",
Weg zakt Luchthart met een blos!

Lang nog blijft 't wolkje kijken.
Als Luchthart hangt op baasje's rug,
„Dag hoor", gilt ze naar beneden.
Kom maar heel gauw bij me terug".

'k Wil jullie nog wel even zeggen,

Wat voor droevigs is gebeurd,

Baasje's hondje, nare Fikkie,

Heeft arme Luchthart speels verscheurd....

Boven aan de hoge hemel.

Wachtte 't wolkje, elke dag

Op haar vriendje, Luchthart Treurniet,

Die ook 't wolkje nooit meer zag

En als 't régent hier op aarde,

Is het 't wolkje, dat daar schreit,

't Zijn haar tranen om die vlieger.

Wiens zonnig leven ze heeft benijd

M. WOERDENBAGCH—SENS.

Ook deze week kan ik maar van een
klein beetje feestvreugde melding maken.
Zondag wordt Sonja S. 10 jaar. En Maan
dag is er weer een jarig duo, t.w. Bep
W. (10 jaar) en Bram B. (11 jaar). We
maken dan een sprong tot Vrijdag, want
dan is het feest voor Ria K. (10 jaar).
Laten ze met z'n vieren dan maar alle
gelukwensen op deze plaats delen-

Van de week liep ik langs een gras
landje en daar waren wat jongens met
een paar vliegers bezig. Toen herinner
de ik me weer mijn eigen jonge jaren,
dat ik met wat papier, bamboe, touw
tjes en lijm in de weer was en prompt
nam ik me voor deze week eens een
paar rare bijzonderheden over vliegeren
te schrijven. Hier zijn die rare dingen
dan.

Met vliegers kun je veel meer doen,
dan de meeste jongens weten. In Korea
bijvoorbeeld bestaat er haast geen gro
tere sport dan vliegeren op een vreemde
manier. De Koreanen smeren n.l. een
stukje van 't touw in met gom of gluton
en bestrooien dat stukje met glas en zand
Dan laten zij hun vliegers, die geen
staarten hebben op.

Na een seintje begint het spel pas,
want met dat gedeelte van het touw,
waaraan het glas en zand zit, moeten ze
proberen het touw van elkaar door te
snijden. Wiens vlieger in de lucht over
blijft (het spel woriit met twee man
tegelijk gespeeld) heeft gewonnen.

Een enkele onder jullie heeft misschien
van deze sport al eens gehoord, maar
vast nog niet van het volgende. Het is
echt geen visserslatijn, maar op de Salo
monseilanden vissen de inboorlingen met
vliegers. De mop is natuurlijk, dat je
met een vlieger op strand kunt blijven
zitten en toch ver in zee kunt vissen.

Eerstens moeten de vliegers natuurlijk
een plasje water kunnen hebben. De
inboorlingen laten hun vliegers een stuk
je op en maken dan hun vislijn aan het
vliegertouw vast Ze laten de vislijn vri
lopen door een veiligheidsspeld bijv., die
in het vliegertouw is geprikt. Vervolgens
laten ze de vlieger nog hoger op. waar
door de vislijn een eind in zee komt ce
hangen. Een uiteinde van de vislijn hou
den ze natuurlijk vast. Als de vis zich
vastbijt in de haak, rukt hij de vislijn
los van het vliegertouw en palmen de
inboorlingen hun vangst rustig in.

In Amerika heeft het Weerbureau (on
ze K.N.M.I. in de Bilt) een hele tijd
om precies te zijn ai van 1746 af
vliegers gebruikt om aan stof voor de
weerpraatjes te komen. De weeronder-
zoekers maakten thermometers e.a. aan
vliegers vast en konden zo in de lucht
onderzoekingen doen.

Natuurlijk deden ze dat niet op de
gewone manier en ze kwamen ook wel
een stukje hoger dan jullie. In plaats
van touw gebruikten ze een soort draad
als een piano-snaar. Ze lieten dan een
vlieger op en als die op een bepaalde
hoogte was, maakten ze aan de lijn een
tweede vlieger van een vijftig meter en
zo door.

Op 5 Mei 1910 vestigden ze een record!
Ze lieten 10 vliegers aan elkaar op en
hun thermometers hingen toen maar
eventjes 8000 meter hoog! Voor die af

stand hadden ze 13(4 KM. draad nodig.

De Engelsen hebben in de Boerenoor
log in Zuid-Afrika leuke dingen met
vliegers uitgehaald. Met grote „in tanden,
gebonden" vliegers lieten zij een waar
nemer van hun troepen op. De man
hing dan rustig een meter of 20 in de
lucht en kon terstond waarschuwen als
hij Boeren zag aankomen.

Nu hadden de Engelsen dit idee niet
van zichzelf hoor! In de 17de eeuw bijv.
is er in Japan een waaghals van een
roverhoofdman geweest, die zich ook
,,óp" liet vliegeren. Hij kon dan over de
muren van het keizerlijk paleis kijken.
Het leuke is dat Se keizer, toen hij dit
merkte, een wet uitvaardigde, waardoor
slechts met één vlieger tegelijk mocht
worden gevliegerd en dan nog maar met
een kleintje.

Nog veel meer kan ik jullie vertellen.
Over gele vliegers bijv. die in reddings
boten en op vlotten aanwezig zijn Over
Liberty-schepen die in de oorlog tegen
duikbommenwerpers werden beschermd
met een stel „barrière-vliegers". Over
Marconi, die in 1901 op New Foundlnnd
de eerste transatlantische boodschap met
een antenne aan een vlieger opving.
Over een vlieger als een koeienstal die
achter een motorboot opgetrokken moest
worden.

Maar genoeg, jullie weet nu, dat een
vlieger niet alleen maar iets is om mee
te spelen. Denkt er eens aan. dat er
knappe mensen zijn geweest, die er
knappe dingen mee hebben ged-an. En
verder, succes en een goede wind!

OOM LUUK.

waarde is bij de bepaling van de melk
prijs. evenals de verhoging van de lonen
in de landbouw, in aanmerking genomen.
De verlaging van de melkprijs voor de
veehouder (de oude gemiddelde melk
prijs was 18,3 cent) waartoe de regering
aanleiding heeft gevonden in de kost
prijsberekeningen, kan daardoor tot acht
tiende cent beperkt blijven.

Mr. dr. W. xvoenraadt, vicaris-generaal

van de bisschop va Breda, is wegens zijn
verdiensten >p maatschappelijk terrein
benoemd .ot ndder in de Orde van de
Ned. Leeuw.

De burgemeestei van Breda, mr. dr Cl.
Prinsen, heeft hem hiervan mededeling
gedaan in tegenwoordigheid van de bis
schop-coadjutor Z. H. Exc. mgr. J. Bae-
ten.

56. Op de avond van het feestmaal was het onrustig in
Kahran. Het volk was samengestroomd om Maloch tot Sheik
uit te roepen, wanneer deze er in zou slagen, in het paleis
aan de macht, te komen

Inmiddels naderden Birn, Basli, Sheik Moessali en Fatima
de oase van Kahran. „Wanneer wij Kahran bereiken voor
dat het feestmaal is afgelopen, komt alles goed", zei Basli.
„Roen Rani Rinkie is voorbereid".

„De heerser herkent men aan de feestmaaltijden die hij
geeft", zei Kesj Halef, terwijl hij trots als een pauw aan het
hoofd van de tafel ging zitten. Het was dan ook een tafel
die in de verte herinnerde aan de gouden dagen van Kalief
Haroen al Rashid. Naast de Sheik zat grootvizier Maloch,
wiens aanhangers handig om de Sheik waren gegroepeerd
om in te grijpen, zodra Maloch het teken zou geven.

IN TE LEVEREN BONNEN
VOOR DETAILLISTEN

van 8 Nov. tot 13 Nov. 1948

Vlees: 322 vlees; T vlees (3 rts); T
vlees (2 rts); 321 vlees; 323 vlees; 336
alg; H 51 (1 rts). Ontv Bew. MD 242—
09 met vleeszegels. Coup C 938; C 939;
C 940; X 337; X 358; C 997; C 998; C 999
Afgifte Ontv. Bew. MD 242—L.O. met
vleeszegels. (Geen nieuwe bonnen).

Vleeswaren: 321, 323, vlees, 336 alg;
H 51 (1 rts); 322; T vlees (3 rts); T vlees
(2 rts) plus nieuwe bonnen. Afgifte
Coup. C 997, 998. 999.

Vet: Zie onderstaand. Slagers moeten
voor bovenstaande artikelen hun be
scheiden inleveren op Maandag 8 No
vember a.s.

Brood: 324 brood; T brood; H 21 (8
rts); 325 brood; 326 brood; E 351; T br
H 21 (4 rts)Coup. X 322; X 346; Afgifte
Coup. D. 168 en/of D 178 voor elke een
heid van 680 rts. Voor het restant aantal
rts. Coup C 992. Bakkers dienen de ont
vangen coupures D 168, D 178 en C 992
voor uitbetaling aangetekend te zenden
aan het Hoofdbedrijfschap voor akker
bouwproducten, afd. Boekhouding-bak
kerstoeslag. Z.O. Binnensingel 66. Den
Haag Tevens zullen Coup. D 166, 167 en
D 170 worden verstrekt voor Patentbloem
gebaseerd op de uitreiking in de week
van 1016 Oct.; alsmede Coup. D 171, D

174, D 175 voor Patentbloem gebaseerd
op de uitreiking in de week van 17—23
Oct. Bakkers moeten dus beslist in de
week van 813 Nov. komen!!

In te leveren bonnen in het tijdvak van
820 November 1948
Vleeswaren: 322 vlees; T vlees (3 rtsl;
T vlees (2 rts) 321, 323; vlees (1 rts); 836
alg; H 51 (1 rts). Geen nieuwe bonnen!
Afrekenen week 25 April1 Mei. Han-
delsverlies 10 pet over de in genoemde
week ingeleverde rantsoenen. Afgifte
Coup. C 997, C 998, C 999.

RUst: 212 alg (0,8 rts). Afgifte Coup.
C 983.

Boter/marg., vet: 331 alg; B 345; C 347

(2 rts); 328 alg; 337 alg; T boter; T marg
(1 rts); H 31; H 32 ((4 rts) Afgifte Coup
C 984 voor boter; C 985; C 986 voor
margarine.

Kaas: 332 alg; T kaas (2 rts); 338 alg.;
338 alg; H 36 (1 rts). Afgifte Coup. C
987; C 988.

Huishoudzeep: 304 alg (2 rts); 300 alg;
H 41; Rts bon a.s, moeders (1 rts) Af
gifte Coup. C 989.

Eieren (Gross.): 367 alg; H 37 (1 rts);
T en V eieren (5 rts) Voor de bonnen
297 alg; B 310 C 311 (1 rts); 303 als (2 rts)
en S eieren (5 rts) laatsje gelegenheid
tot inlevering. Afgifte Coup. G 181,
G 182.

Inlevering eieren in veelvouden van.
100 rts. Van overige artikelen alle bon
nen inleveren

45).

Dat was het, wat ook Kare's innemend
gezichtje deed verstarren en haar iets
koels en terughoudends gaf, hetgeen ook
door Hal weer verkeerd werd opgevat.

In de verte werd een zilver-glanzende
streep aan de horizon zichtbaar Het
Elbirgebergte zond zijn eerste welkomst
groet.

De ruiters richtten zich wat in net
zadel od Het einde van de zo gelukkig
verlopen expeditie kwam in zicht. Daar,
bij de bergen, waren zij weer thuis.

33

Alexi en de andere mannen, die onder
zijn leiding waren achtergebleven, wis
ten met hun lege tijd geen raad. Sinds
Michel Bessin met zijn troep de achter
volging van Lansky en zijn kornuiten
had ingezet, leek het Proeskadal van elke
levende ziel verlaten.

Het gedreun en geknars van het
stampwerk was verstomd Gewerkt werd
er niet meer. De Bilun-ketel lag uitge
storven in de roodachtige weerschijn,
welke de rotswanden in deze omgeving
van het Elbirggebergte uitstraalden.
Langs de lange transportbaan suisden
geen vervaarlijke steenklompen omlaag,
de werkpaarden, die anders snuivend en

hinnikend hun zware lasten trokken,
stonden op stal en de vrouwen en wei
nige kinderen schenen zich geheel te
hebben teruggetrokken binnen de enge
kring van hun huiselijke plichten.

De Zon wierp haar stralen mét ver
kwistende overvloed op dit verlaten
plekje van de aarde. Haar fletse kleur
herinnerde reeds weer aan de herfst,
's Morgens, wanneer de wind uit net
Noord-Oosten kwam, werd deze komst
van een nieuw jaargetijde nog geaccen
tueerd door een koelere luchtstroom, die
uit het ijsgebied werd meegevoerd.

Het insectenvolkje beleefde zijn
hoogtij-dagen Wespen en bijen vervul
den de lucht van hun gegons en gezoem.
Vlinders en kevers van de meest uiteen
lopende soorten en kleuren, verdrongen
elkaar op bloem en struik.

Alexi had hoewel hij het zelf
eigenlijk overbodig vond enige wacht
posten uitgezet. De indeling van deze
dienst was zodanig, dat steeds enige
mannen het stampwerk, de Bilun-ketel
en de Bessinhoeve bewaakten.

Tussen deze punten reed Alexi regel
matig heen en weer. Gura zorgde voor
de maaltijden

Zo gingen de dagen voorbij, zonder
dat zich ook maar iets bijzonders voor
deed. De njannen beschouwden hun
dienst nog slechts als een soort tijdver
drijf. Het enige gevaar kon slechts van
Lansky's bende komen en deze werd
ergens ver hier vandaan door Bessin
en de overige bewoners van het da!
achtervolgd.

Alexi had de wacht bij de Bilunketei
geïnspecteerd Zoals te verwachten

was, had hij daar alles in orde bevon
den. Lichtelijk verveeld, reed hij langs
de voet van bet Elbirgebergte, toen
het ham ineens door het hoofd ging,
dat hij wel eens een kijkje kon gaan
nemen in het Winddal. Hij was er
sinds lang niet meer geweest en nu
Nanglu mede aan de achtervolging deel
nam was de kudde rendieren geheel aan
zichzelf over gelaten.

De Oosthoek van het hooggebergte
kwam in zicht en daarmee de puntvor
mige begrenzing van het dal, dat Noord
waarts naar bet domein der rendieren er>
naar de Ayron-hoogvlakte leidde- Van
uit het zadel zag Alexi het blauwgroene
water van de Irbytsch in het zonlicht
schitteren. Het was een heldere, na-zo
merse dag. De zoele wind scheen tegen
de middag te zijn ingeslapen. Alexi
kwam zelf geheel onder de bekoring
van dit vredige landschap en soesde wat
voor zich uit.

Plotseling echter richtte hij zich in
het zadel op. Hoorde hij gi-oed? Was dat
niet het geluid van menselijke stemmen?
Had daar niet iemand geroepen, vrij
zwak weliswaar, maar.... En nu? Hin
nikte daar niet een paard? Dat was wel
heel merkwaardig!

Alexi bracht zijn paard in galop.
Scherp reed hij om de oostelijke hoek
van de hoogviakte. Direct zou hij weten,
of zijn gehoor hem bedrogen had.

Nu was hij voor de ingang van het
Winddal. dat zich in zijn gehele omvang
voor hem uitstrekte. Even hield hij
zyn paard in, genietend van het onge

wone schouwspel. Daar graasde de kudde
rustig als vee, dat zich in een weide
thuis voelt. De dieren hadden zich wat
verspreid, maar niets wees er op, dat
zij door het een of ander waren gestoord

Alexi's blik dwaalde naar de kant van

de rivier. DaarMet een ruk trok

hij de teugels zo strak aan, dat zijn paard
even steigerde.

Langs de oever van Irbytsch ontwaar
de hij een tafereel, zoals hij dat nog
nooit tevoren had gezien. Droomde hij.
of was dat werkelijkheid?

Boven de zanderige oever hing een
wolk van stof. Waar anders de grootsie
rust en eenzaamheid heersten, daar was
het nu een leven en bedrijvigheid, zoals
dat hier nog nooit eerder het geval was
geweest- Flinke paarden, slank en hoog
op de poten, trappelden van ongeduld
en in het zadel zaten mannen, van wie
Alexi met de beste wil niet zou heb
ben kunnen zeggen waartoe zij behoor
den. of waar zij vandaan kwamen. Het
was een zonderling en niet bijster ver
trouwenwekkend gezelschap.

Elk-van de ruiters droeg een of ander
onderdeel van de voormalige Russische
militaire uniform, hetzij de broek, de
jas of de muts De overige kledingstuk
ken, welke hun toilet voltooiden, waren
daarmee wel in flagrante tegenstelling:
elegante rijbroeken, meer of minder pas
sende sportcostuums en hoge laarzen
van lakleder. Maar alles wat zij droegen,
maakte een sterk verwaarloosde en on
verzorgde indruk.

Het gehele gezelschap naar schat

ting bestond het uit ongeveer dertig
personen v,as tot de tanden gewapend.
Allen waren in het bezit van geweren,
terwijl verreweg de meesten bovendien
nog grote legerrevolvers of lange cava-
leriesabelg meetorsten.

De verwilderde gezichten, welke on
der de wel zeer uiteenlopende hoofd
deksels uitkeken, voorspelden niet vee!
goeds. Als geheel maakte trouwens deze
troep vreemdelingen, wier plotselinge
verschijning op zichzelf al iets veront
rustends had, een verre van betrouw
bare indruk.

Zijn weinig vriendschappelijke gevoe
lens ten spijt, moest Alexi evenwei er
kennen. dat zij uitstekende ruiters wa
ren. Zij hanteerden hun nerveus trap
pelende dieren met het gemak, dat de
geboren horse man kenmerkt en vooral
een van hen, een reeds wat oudere
man, had zijn viervoeter voortreffelijk
in bedwang. He! dier scheen ten prooi
aan een zeldzame opwinding, sieigerde
en danste vrijwel onafgebroken, maar
de ruiter, wiens vaste zit op zichzelf
reeds bewondering afdwong liet zich
door niets van zijn stuk brengen. Alexi
staarde geboeid naar het sportieve ta
fereeltje en daarbij bemerkte hij, dat de
ruiter een. op een litewka gelijkende
jas droeg, waarop nog verschillende mi
litaire onderscheidingstekens zichtbaar
waren.

(Wordt vervolgd)