Hoofdstad eist goede verbinding
met het achterland
ROZENBURG ALLEEN AAN
DE LEIDING
Gastel Gandolfo mijlpaal voor
federalisme
R
Europees
Minister Stikker's
optimisme
MC NEIL GEEFT HET LAGERHUIS
VERZEKERINGEN
Verenigd
Paus
voorstander van
Europa
ADIO
Voltooiing Amsterdam-Rijnkanaal urgent
Om het wereldkampioenschap dammen
Roer en veiligheid
De jubel in Engeland
De Katholieke film
keuring in opspraak
Werkloosheid stijgt
in België
Kabinet over
Indonesië
programma
DINSDAG 16 NOVEMBER 1948
PAGINA 2
Rijdende poliklinieken" van de Britse dienst voor volksgezondheid
doorkruisen het platteland, om het personeel van de aldaar gevestigde
industrieën de noodzakelijke medische verzorging te verlenen. De
afstand naar de ziekenhuizen in de grote steden is voor deze mensen
te ver. Op deze wijze wordt de zorg voor hun gezondheid toch niet
veronachtzaamd.
Ook dominions en koloniën
vieren de pas geboren prins
Bestaudeisen ongewijzigd
KARDINAAL DE JONG OP
SOESTDIJK
Verloop der partijen
„GEEF SERVICEIS EEN LIJFSPREUK VAN GRADES
TIENKAMP TE NIJMEGEN
ZESDAAGSE TE BRUSSEL
SCHRIJVER VAN „GRAZIGE
WEIDEN" OVERLEDEN
Bij gebrek aan betere inlichtingen
"willan wij in navolging van versciaUlende
andere bladen ons nu reeds voordat het
standpunt van het kabinet ten aanzien
van die onderhandelingen, diie door minis
ter Stikker te Kalioerang gevoerd zijn,
bekend is geworden, verdiepen in de
merites van de concessies, die de twee
partijen volgens enkele buitenlandse pers
agentschappen bereid zouden zijn aan
elkaar te deen.
De ooncessies van Nederlandse zijde
zouden inhouden: een volledig andere
opzet van de iinterimregering, de erken
ning van het recht der republiek om er
tijdens de interimperiode een eigen bui
tenlandse vertegenwoordiging op na te
houden, en de aanvaarding van in heel
Indonesië over zes maanden te houden
verkiezingen.
Tegenover deze concessie zou de Repu
bliek dan harerzijds stellen, dat zij de
souvareiniteit van Nederland gedurende
de interimperiode aanvaardt, met de er
kenning dat daaruit volgt dat de Neder
landse troepen het recht hebben tegen
bestandsscher, dingen op te treden; dit nia
mat die republiek ruggespraak gehouden
te hebben.
Indien een en ander inderdaad als
nieuw uitgangspunt voor de opbouw van
de toekomst zou worden aanvaard, dam
voigt hieruit, dat Nederland ten opzichte
vain de Republiek een koers gaat varen,
volledig verschillend van die van het
verleden.
De toekomstige inttierimregering en
daardoor ook de Verenigde Staten van
Indonesië zullen een geheel ander beeld
gaan vertonen dan dat, wat de regering
altijd voor ogen heeft gestaan.
Aan da opzet van de federale gedachte
was het voorheen essentieel, dat alle deel
nemende staiten gelijkberechtigd zouden
zijn. De Republiek zou in dit opzicht
geen uitzonderingspositie innemen. Zij
zou ondanks naar grootste bevolkings
aantal, ondanks haar hoger algemeen be
schavingspeil en talrijker elite van intel
lectuelen, toch de andere staten niet
mogen domineren.
Het gevaar moest worden voorkomen
dat de Javanen, als wier exponent de
Republiek zich beschouwd wil zien, van
de nieuwe verhoudingen gebruik zouden
gaan maken om hun eeuwige droom van
heerschappij over heel het rijk van In
donesië, in werkelijkheid te gaan om-
Vandaal-, dat men bij het ontwerpen
der structuur van de interimregering, aan
bet triumviraat de voorkeur heeft gege
ven boven een z.g. miniateriële organisa
tie. In de figuur van bet triumviraat ligt
zo nipt de gelijkberechtigdheid van de
verschillende deelgebieden, dan toch het
met-onderworpen zijn aan Java uitge
drukt. De bedoeling was nl., dat Java in
dit triumviraat op zijn hoogst een enkele
stem zou bekomen, waar dooi' dit meest
geciviliseerde deel van Indonesië niet bij
machte zou zijn een politiek primaat te
verwerven.
Het is te betwijfelen of de ministeriële
structuur een even grote beveiliging te
gen de machtsontplooiing, die door de
andere deelstaten van de zijde van Java
wordt gevreesd, vermag te geven. De be
doeling schijnt immers te zijn, dat in deze
nieuwe formule de regering meer direct
een weerspiegeling is van de individuele
kiezerswil der millioenen kiesgerechtig
den, waarvan nu eenmaal de meesten op
Java wonen.
Ook het toestaan aan de republiek van
eigen buitenlandse vertegenwoordiging
zal aan haar streving naar een uitzonde
ringssituatie, die men in het verleden
steeds heeft willen vermijden, tegemoet
komen. Het is dan ook te begrijpen, dat
verschillende bladen alleen al op het
gerucht van het bestaan van plannen,
waardoor zulk een diametraal aan de
vroegere opzet tegengestelde weg zou
worden ingeslagen, luide begingen te
waarschuwen.
Toch is het natuurlijk verstandig te
wachfën met een veroordeling van de
regering tot men weet, welke de werke
lijke concessies zijn, die zij wenst te
doen.
Intussen komt het ons voor, dat een
zekere overwichtspositie van de repu
bliek in de toekomstige Indonesische
statengemeenschap met enig recht zou
mogen bevorderd worden, wijl dit meer
in overeenstemming met de werkelijke
sociologische verhoudingen zou zijn, in
dien maar dit is dan ook albeslissen d
"de zekerheid maar aanwezig was, dat
zulk een positie niet als een middel zou
worden aangewend niet alleen om de
banden met Nederland volledig te ver
breken, maar ook om een Javaans im
perialisme (lees: kolonialisme! in ,de
plaats van het Nederlandse z.g. „imperia
lisme" te brengen.
De moeilijkheid is hier: hoe knjgen
wij ooit die zekerheid. Heeft mr. Stikker
iels van deze zekerheid zien schemeren
en heefj hij daarom blijk gegeven van
een gematigd optimisme?
Het is te hopen, dat wij hieroter
spoedig meer zpllen vernemen.
Er zïjn stemmen opgegaan en niet ten
onrechte, die de regering er voor waar
schuwen. om niet de dupe te worden
van een fata morgana. Inderdaad is de les
uit het verleden nu wel duidelijk dat de
regerings-instanties in de republiek er
buitengewoon slag van hebben hun tegen
spelers aan het lijntje van steeds nieuwe
onderhandelingen, van niet- of hatr-
nakoming van beloften, intrekking van
beloften enz. enz. te houden
Ofschoon een waarschuwing immer
goed is, zijn wij er van overtuigd, dat
de regering dit alles wel voldoende be
seft. Waarom 2»u zij, die het best is in
gelicht, niet uiterst scherp zien, wat een
kind in de politiek nog wel kan waar
nemen?
Naar onze mening is de vlugheid, waar
mede mr. Stikker in de afgelopen weken
te werk is gegaan, er een veilige garantie
voor, dat de regering niet van plan ie
zich in het oeverloze moeras van palavers
zonder einde te laten meevoeren.
Minister Stikker had 10 dagen uitge
trokken voor zijn trip naar Indonesië en
terug. Hij heeft zich aan dit tijdschema
gehouden. Dit doet vermoeden, dat hij
ook op het terrein van de aanstaande
onderhandelingen wel met een soort tijd-
schema dat overigens wel soepel moet
zijn en enige elasticiteit moet bezitten
in zijn hoofd zal beginnen en.... er aan
vasthouden.
(Van onze Amsterdamse redacteur)
In Amsterdam luidt de alarmklok,
omdat op de rijksbegroting 1940 slechts
een bedrag van 5 millioen is uitge
trokken voor de verdere voltooiing van
het AmsterdamRijnkanaal. Er zijn
echter in 1949 12 millioen nodig om
in een tempo te kunnen werken, waar
door deze levensader van dc hoofdstad
in 1951 gereed zal kunnen komen. Dat
zal dan nog tien jaar te laat zijn, want
volgens de oorspronkelijke plannen zou
het kanaal in 1941 gereed zijn. Het
bijna voltooide werk nu stopzetten zal
voor Amsterdam betekenen, dat de
klok heel ver terug gezet wordt; vol
tooiing zal opbloei vrijwel verzekeren.
Inderdaad met dit kanaal zijn levens
belangen van Amsterdam gemoeid. De
hoofdstad van Nederland is in de Gouden
Eeuw wel eens de hoofdstad van de we
reld genoemd, zozeer straalden haar
schoonheid en rijkdom. Maar deze merk
waardige bloei was slechts van korte
duur. Een aantal factoren beïnvloedde de
gestage achteruitgang' van Nederland en
van zijn hoofdstad totdat in de 2e helft
van de 19e eeuw een keepunt kwam. Ware
dit niet gebeurd, Amsterdam was een
dode stad geworden als Hoorn of Kampen-
Wat Amsterdam nodig had om weer
te kunnen bloeien, was een goede ver
binding met de zee, een moderne haven
en tenslotte vooral een goede verbinding
met het achterland. Het Noordzeakanaal
werd gegraven en steeds verbeterd en bij
IJmuiden kwamen de grote sluizen. De
gemeente stelde alles in het werk om de
havens tot de modernste van de wereld
te maken. Maar wat ontbrak en bleef
ontbreken, was de goede verbinding met
W*u»
SRDCr MO» Tt
liTUCCHT
HOUT ft r»
IKOAfeauft M06 TB BfUWEM
VREt*V(Ufc
WJK ft'J OuultBTCOC
het achterland Zeker, op 4 Augustus
1892 werd het Merwedekanaai van Am
sterdam naar Vreeswijk geopend, maar
dat was toen reeds verouderd, daarover
waren degenen, die deze plechtigheid
bijwoonden, het eens.
Erger was, dat er ook geen rekening
gehouden werd met uitbreiding. Het ka
naal kon slechts bevaren worden door
Rijnaken tot 1200 ton, men kon elkaar
niet passeren en de sluizen bij Vreeswijk
hadden zo'n gering# capaciteit, dat de
schippers er dagen moesten wachten. Was^
het wonder, dat de Rijnvaart voor Am-*
sterdam steeds meer in betekenis afnam
en dat de hoofdstad de trom roerde voor
een betere oplossing?
Grootse conceptie
Het heeft intussen zeer lang geduurd
voordat er werkelijk iets gebeurde. In
1915 beraamde minister Lely plannen maar
deze vonden in Amsterdam felle oppo
sitie, omdat zij voor de hoofdstad geen
verbetering brachten. Later kwam men
op het denkbeeld van een groot kanaal
van Amsterdam over Utrecht naar Wijk
bij Duurstede en vandaar naar Tiel. Maar
tegelijkertijd propageerde een commissie
de aanleg van een kanaal door de Gel-
dersche Vallei. Er werd over beide plan
nen 'n felle strijd geleverd, die eindigde in
een overwinning van de voorstanders van
de verbinding AmsterdamWijk bij
Duurstede: bij de wet van 27 Maart 1931
werd de aanleg van het kanaal besloten.
Men volgde daarbij de grootse concep
tie van ir. A. A- Mussert, door een een-
pandig kanaal aa.i te leggen van Amster
dam naar Wijk bij Duurstede op het peil
van Amstellands boezem (40 cm. N.A.P.)
Dit betekent, dat het kanaal in open ver
binding zal staan met de haven van Am
sterdam en met het Noordzeekanaal; er
zal, daar de sluizen bij Zeeburg, waar
het kanaal in het. Y mondt, nooit gesloten
zijn, een open verbinding ontstaan tussen
IJmuiden en Wijk. De Amsterdamse ha
ven zal bij voltooiing met het Noordzee-
kanaai en het Rijnkanaal een reusachtig
90 kilometer lang dok vormen.
De kosten van de aanleg werden des
tijds op 60 millioen geraamo, waarvan
Amsterdam 28% zou betalen. Wave de
oorlog niet gekomen, dan zou het kanaal
in 1941 gereed zijn geweest n het zou
10 millioen minder gekost hebben dan
in 1931 geraamd was.
Stand van zaken
Van het eigenlijke kanaal zijn de
trajecten van Amsterdam naar Diemcn
en van Utrecht naar Vreeswijk gereed
Op een klein gedeelte bü Nigtevegt na
zijn ook alle dijkwerken klaar, zodat
het kanaal alleen nog gebaggerd be
hoeft te worden. Ook de enorme sluis
bij Wijk b. D. is klaar. In Tiel komt een
sluis van gelijke afmetingen nl. 350 bij
18 meter. Men hoopt in Januari met het
graafwerk in Tiel zover gevorderd te
zijn dat men met heien kan beginnen.
Ook de vele kunstwerken rond het
kanaal zijn goeddeels gereed. Bij Breu-
kelen moet echter nog een verkeersbrug
voltooid worden.
Is het wonder dat er in Amsterdam on
gerustheid ontstond, nu men in dit sta-
dium de afwerking wil opschorten. De
hoofdstad heeft haar havens uitgebreid
en gemoderniseerd, het maakte terreinen
gereed voor de vestiging van nieuwe in
dustrieën, zou men nu op deze verbin
ding met het wijde achterland, waarover
schepen tot 5000 ton zulien kunnen varen,
moeten wachten. MeA vreest terecht, dat
dit uitstel afstel van levensmogelijkheden
zal betekenen.
In een gisteren in het lagerhuis afge
legde verklaring over de verordening
van Frankfort d.d. 10 dezer, heeft
Mc Neil, minister van staat, die thans
Bevin vervangt, o.m. gezegd: „Ik verlang
in de eerste plaats ieder misverstand uit
de weg te ruimen en o.m. het gerucht,
als zou de Britse regering de Franse niet
op de hoogte van onze voornemens heb
ben gehouden. Ik geef het lagerhuis de
verzekering, dat wij de Franse regering
niet met minder achting hebben behan
deld dan zulks tegenover een bevriende
regering en bondgenoot past". „Het door
de Franse en geallieerde regeringen na
gestreefde doel is hetzelfde. Wij trach
ten allen, wat de controle op het Duitse
productiepeil aangaat, tot een accoord te
geraken, dat de veiligheid van Frankrijk,
van ons land en van onze buren waar
borgt. Ik denk dat wij ook allen wen
sen, dat de hulpbronnen van West-Duits-
land voor vredelievende doeleinden wor
den gebruikt met het oog op het econo
misch herstel van Europa".
Wat de eigendom der Roermijnen be
treft: „De Britse regering meent, dat het
rechtvaardig is, dat een Duitse regering,
die vrij is gekozen en een afspiegeling
is van de wil van het Duitse volk. haar
eigen keuze kan doen. Dit wil echter niet
zeggen, dat zij een buitensporige con
centratie der economische macht mag
herstellen, of personen die aanhangers
van de nazi-denkbeelden zijn geweest,
hun oude plaats teruggeven. Evenmin
mag zij maatregelen treffen, die inbreuk
maken op de bevoegdheden, die aan de
bezettende mogendheden zijn voorbehoud
den, of die in strijd zijn met de veilig
heidsmaatregelen, of met de inhoud var:
een eventueel vredesverdrag".
McNeil besloot: „De Duitse regering
moet haar keuze dóen binnen' de door de
politiek van het militair bestuur vastge
stelde-grenzen. Ik hoop, dat het, wanneer
de lopende besprekingen inzake de in
stelling van een internationaal gezag zul
len zijn geëindigd, mogelijk zal zijn, een
nieuwe verklaring af te leggen en de ver
schillende maatregelen te verduidelijken,
die buiten de nieuwe eigendomsregeling
moeten worden getroffen, om er van ver
zekerd te zijn, dat de overdracht van het
thans door 'het militaire bestuur uitge
oefende gezag aan de Duitsers zal plaats
hebben op een w ijze, die onze veiligheid
en die van onze bondgenoten in Europa
waarborgt".
(Telefonisch van onze correspondent).
Over heel Engeland hebben gisteren de
kerkklokken geluid, die van Westminster
Abbey drie uren zonder onderbreking
de pas geboren prins ter ere. Om één uur
in de namiddag werden door leden van
de bereden artillerie in groot tenu van
blauw, goud en scharlaken, 41 saluut
schoten gelost.
Gistermorgen was er nog aanmerke
lijke belangstelling op het plein voor het
paleis, maar de zeer ongunstige wending
die het weer nam, was oorzaak, dat er
in de namiddag weinig nieuwsgieriger
meer waren. Uit alle delen van het Rijk
en ook uit het buitenland komen oe-
richten, welke van grote belangstelling
getuigen. De dominions en koloniën vier
den met het moederland deze geboorte
mee met saluutschoten, vlaggen en het
pavoiseren van schepen.
In de VereniRde Staten bleek de open
bare belangstelling bijzonder groot te zijn.
Een Brits oorlogsschip in de territoriale
wateren van Virginia, heeft met toestem
ming van de Amerikaanse marine-over
heden op Amerikaans gebied de ere-
achoten gelost, die ver over het land
hoorbaar waren.
Wij kregen inzage van een' schrijven
door de voorzitter van K.F.A. en K.F.C.
aan de redactie van de Linie opgezonden
naar aanleiding van een bericht door ge
noemd weekblad in de editie van 12 No
vember 1.1. gepubliceerd onder „Medede
lingen van de redactie" en luidende als
volgt:
„In verband met de scherpe critiek, uit
gebracht op het beleid van onze instan
ties die zich met filmkeuring bezig hou
den, is het hoofdbestuur der K.F.A. af
getreden. Dit instituut zal zichzelf „zuive
ren" en organiseren. Men herinnert zich
het frontartikel in ons vorig nummer".
Op dit bericht geeft genoemde voorzit
ter de volgende kanttekeningen:
1. Het hoofdbestuur der K.F.A. is niet
afgetreden. Een communiqué van onder
getekende in alle dagbladen heeft dit ook
duidelijk vermeld.
2. De reorganisatie, waarmee de K.F.A.
binnenskamers reeds onder de vorige lei
ding begon ik trad eerst 26 Mei 1.1.
als voorzitter op nadert haar vol
tooiing in de oprichting der Diocesane
Verenigingen voor K.F.A.
Zp houdt dus volstrekt geen verband
met de scherpe critiek en zeker niet met
het artikel in de Linie.
3. Let wel op de combinatie: In ver
band met de scherpe critiek op de keu
ring, treedt het K.F.A.-bestuur af. Nor
maal en natuurlijk ware het, dat dan het
„K.F.C.-bestuur" aftrad, dat de leiding
heeft van onze këuringscombinatie. Maar
neen, „het K.F.A.-bestuur" trad af!, zegt
de Linie die telkens blijk geeft van de I
organisatie in dezen niets te weten.
Ieder die iets van het filmprobleem
weet, schrijft de Linie in een particuliere
correspondentie!
4 In verband „met de scherpe critiek
op de keuring". Die scherpe critiek be-;
trof o.a. ook: Le Diable au Corps. Deze j
film heeft letterlijk een storm van ver-:
ontwaardiging en ergernis in het Zuiden
ontketend.
De Linie schreef voor deze film een
krachtige aanbeveling van twee kolom-
5. De Linie pretendeert in particuliere
correspondentie, dat zij om het algemeen
belang haar kolommen opende voor deze
critiek. Zij moet helpen, schoon schip te
maken! Dat is wel verdienstelijk, als de
In Ge eerste week van November is
het aantal geheel- werklozen in België
met 9700 toegenomen-, dat der gedeel
telijk werklozen met 4700, waardoor het
gemiddeld aantal werklozen riesp. tot
93.400 en 49.100 gestegen is. Daar de
financiële voorzieningen van de mihister
van Arbeid gebaseerd zijn op een ge
middelde van 106.100 werklozen voor
1948, wordt verwacht, dat het werkloos
heidssubsidie van B. frs. 900 millioen
met de helft verhoogd zal moeten wor
den.
Naar van bevoegde zijde wordt medie-
gedeeld, heeft het kabinet, dat gistermid
dag en gisteravond heeft vergaderd, de
resultaten van de reis van minister Stik
ker naar Indonesië aan een diepgaand
onderzoek onderworpen. Als gevolg hier
van zullen nadere instructies worden
opgesteld.
Het standpunt met betrekking tot d'e
nakoming van het bestand, zoals onlangs
aan dé Tweede Kamer bij de algemene
beschouwingen over de rijksbegroting is
uiteengezet, blijft, zoals vanzelf spreekt,
ongewijzigd.
HM de Koningin heeft gisterochtend
om elf' uur Z.Em. Joh. kardinaal de Jong
in audiëntie ontvangen op palejs Soest-
dijk. Het onderhoud duurde ongeveer
een'half uur
De uitslagen van de partijen, gespeeld
in de 3e ronde van het tournöoi om het
wereldkampioenschap, luiden:
Keller (Ned.)—Roozenburg (Ned.)
0—2; Verpoest (België)—Post (Fr.) 0—2,
Rostan (Zw.)—Demesmaecker (België)
02; Perot <Fr.)Chiland (Fr.) 2—0;
Van der Staay (Ned.)—Laros (Ned.)
1—1; Ghestem was vrij.
De stand luidt na de 3e ronde: 1. Roo
zenburg 6 punten; 2. en 3. Keiler en
Verpoest 4 punten; 4, 5 en 6. Ghestem.
Perot en Post 3 punten; 7. en 8. Chi
land en Demesmaecker 2 punten, 9. 10
en 11. .Laros, Rostan en Van der Staay
1 punt.
De partij tussen de Fransen Perot en
Chiland werd met 32—28 geopend, waar
op zwart door met 1923 ie antwoorden
direct een uitruil naar het centrum nam.
Spoedig na de opening, die goed werd
behandeld, kwamen de vreemde zetten.
In een zeer moeilijke stand nam Chiland
een foutieve combinatie en verloor daar
mede ineens een veelbelovende partij.
Ook de partij v, d. Staay—Laros wern
met 3228 geopend en Laros antwoordde
hierop met de Raichenbach-variant 20
24. Na een zevental zetten besloot v. d.
Staay tot 4034, waarop Laros zijn lin
kervleugel gunstig kon oplossen. De partij
kreeg hierna weer een klassiek karakter,
waarin v d Staay een enigszins betere
positie wist te bereiken. Door handig ma
noeuvreren kon Laros echter de moeilijk
heden oplossen, waarna de partij in re
mise eindigde.
Ook de Zwitserse kampioen Rostan koos
PPn w28 opening waarop Demesmaecker
he" antwoord-van 18-23 gaf. De opening
werd door beide spelers zonder enige
verwikkelingen volbracht en beiden hiel
den daarbij een gelijkwaardige stand. De
Zwitserse "kampioen koos daarna in het
middenspel enige foutieve voortzettingen
waarvan Demesmaecker een dankbaar ge
bruik maakte. Ook tijdnood verhoogde
voor Rostan de moeilijkheden en 'lij
moest tenslotte in het eindspel voor De
mesmaecker, die dit spelgedeelte beter
behandelde, de vlag strijken.
Hoezeer deze speeldag de 3228 ope
ning in trek was, blijkt wel uit het feit
dat ook de vierde partij, die tussen de
Antwerpenaar Verpoest en de Algerijnse
vlieger-luitenant Post, met.deze opening
werd aangevangen. Zwart koos 1823 als
antwoord, waarna door wit's antwoord
3329 de uitruil komt en wit weer een
stuk op 28 krijgt. Na enige schermutse
lingen plaatste Verpoest een stuk op veld
24, waardoor zeer ingewikkeld spel ont
stond, waarbij Verpoest enig voordeel
wist te behalen. Door zeer keurig spel
leidde Post de partij echter weer in ge
lijke banen en bij het overgaan tot het
eindspel verkreeg Post zelfs de leiding
In dit eindspel kwam de grotere kraent
van Post tot uiting, en de partij ging voot
de Belg verloren.
Keiler verliest van Roozenburg
De belangrijkste partij was wel de
ontmoeting tussen de kampioen van Ne
derland Roozenburg en de oud-kampioen
Keiler. De partij had het volgende ver
loop (Keiler wit, Roozenburg zwart):
1. 31—27 17—21; 2. 37—31 21—26; 3
32—28 26X37; 4. 41X 32 11—17; 5. 46—41
1721; 6. 41—37 21—26; 7. 34—30. (Oor
spronkelijk speelde Keller in deze va
riant 34—29, doch hij heeft deze zet her
zien wegens 19—23 28x19 14x34 en om
geen zwakke opstelling in het centrum
te krijgen, moet hier 39x30, waarna
zwart het initiatief heeft).
7. 20—25; 8. 37—31 25x34; 9. 39x30
26x37; 10. 42X31 7—11; 11. 40—34 19—23
(Zwart gaat met deze zet wit het cen
trum bfe twisten).
12. 28x19 14X23; 13. 30—25 12—17;
14. 35—30 (De voorbereiding is gemaakt
om de zwarte centrumschijf te doen
verdwijnen en de witte positie op het
midden te verstevigen. Het wordt nu
een zeer moeilijke tempopartij).
14. 1—7; 15. 34—29 1BX34; 16.
30x39 7—12; 17. 4742 1014; 13. tó40
17—21; 19. 33—23 21—26; 20. 40—34
26X37; 21. 32X41, 12—17; 22. 3832,
14-19; 23. 41—37, 17-21; 24. 43-38.
-10; 25. 39—33 19—24.
Roozeifburg bréngt de partij in een be
slissend stadium, Van dit moment laat
hij Keiler heer en meester in het cen
trum en tracht door omsingeling zijn
aanwezig tempo-voordeel uit te buiten.
26. 44—39, 1014; 17. 4944 (Een ogen
schijnlijk vreemde zet. Wit tracht hier
mede een aanval tegen de omsingelings
schijf 24 te lanceren).
27. 21—26; 28. 44—40. 8—12; 29.
3429, 4—10; 30. 29X20, 15X24; 31.
37—31, 26X37; 32. 42X31, 2—8; 33. 48—42,
ïEen sterke zet die zwart verplicht iets
te gaan doen tegen 4237 (zw. 1419).
wit 27—22 (zw. 18X27) 31X22 waarna
een Hoogland-systeem ontstaat met gun
stige kansen voor wit.
33. 11—17; 34. 27—22, 18X27; 35.
31x11, 6X1?; (Zwart zet consequent zijn
plan door en belet het witte centrumblok
naar 22 of 23 uit te breken).
36. 40—34, 10—15; 37. 42—37, 17—21; 38.
34—29, 13—18; 39. 29X30, J5X24; 40.
3934 (Dit is niet de sterkste. Beter
ware direct 3631 geweest, waarbij
zwart waarschijnlijk 'de omsingeling niet
had kunnen handhaven. Een diepgaande
analyse zou hier echter nodig zijn om
aan te tonen, dat wit hiermede het
zwarte systeem kan weerleggen).
40. 12—17; 41. 34—29, 14—20; 42.
25X14. 9X20. (Thans blijkt duidelijk het
doel van zwarts spel. De witte stelling
schijnt onaantastbaar, doch tempogebrek
noopt hem zelf zijn stelling te verzwak
ken).
43. 3731 (Om 1822, hetgeen wit ge
heel en al in de knel zou brengen, tegen
te gaan. Van dit moment neemt zwart
de partij geheel in handen).
43. 8—13; 44. 50—44. 13—19; 45.
31—26, 20—25; 46. 29X20, 25X14; 47.
3631 (Hiermede verzuimt wit zijn laat
ste kans; 3329. om het witte centrum
aisinog mobiel te maken; was aangewe
zen),
47. 19—24; 48. 31—27, 14—20;
44—-40, 20—25; 50. 40—35, 3—9;
18X29; 52. 33—28, 29—34
34—39; 54. 22X11, 16x7;
39—44; 56. 28—22, 44—50;
50X41; 58. 22—18, 41—23.
wit gaf op.
Een door zwart zeer fraai gespeelde
partjj en hoewel wit waarschijniyk op
de 43e zet de remise verzuimde, een
verdiende overwinning voor de Neder
landse kampioen.
28—23,
27—22,
26X17,
28—33,
49.
51.
53.
55.
57.
En
Gisteravond werd in het Atlanta Hotel
te Nijmegen een aanvang gemaakt met
het candidatentournooi voor het Neder
lands schaakkampioenschap, waaraan 10
schakers deelnemen.
De uitslagen van de eerste ronde luid
den: Van ScheltingaVlagsma 10; Vin
kendr. Stumpers 10; Barendrecht
Van Mindeno BaayPrins afge
broken; Henneberke—Kramer afgebr.
De zesdaagse te Brussel is gisteravond
geëindigd en gewonnen door het koppel
Van SteenbergenKuit met een tot
vier ronden voorsprong. Tussen zeven
en acht uur moest het Ned. koppel
Schulte Boeyen, dat toen op de tweede
plaats lag, de strqd staken als gevolg
van een val van B'oeyen. Hét duo Mid
delkampBuyl was twee uur voor het
einde wegens grote achterstand, uit de
strijd genomen.
(Van een speciale medewerker.)
ROME, 11 November 1943,
Czstel Gandolfo, de Pauselijke zomer
residentie. Op de top der Albaanse
heuvels ligt het Palazzo Apestolico,
gekoesterd door de nog warme stralen
van een Italiaanse Novemberzon. Ge
koesterd ook door de innige gevoelens
van de bewoners van het kleine heu
veldorp, die dit Jaar de Heilige Vader
nog tot in November toe in hun mid
den zien. Kjj profiteert daar nog van
deze late nazomer en sterkt Zich voor
de moeilijke taak, die Hem als bewaker
van het menselijk geweten in deze
zware tijden wacht.
die op de
Want de tijden zijn zwaar voor de
schippers daar zelf niet mee bezig zijn. j opnieuw door de oorlogsgesel bedreigde
Die zijn er echter zeer grondig mee be- j mensheid. Zij zijn dit ook voor het Euro.
zig'. Dat kon de Linie weten. Er) wist ze 1 pgse Westen, dat bezig is zijn nieuwe
ook. En dan vraagt het algemeen belanggtaatkundige vorm te vinden in een
misschien iets anders dan verdere onder- ,jrang naar eenheid: laatste kans om te
mijning van organisaties, waarmee ieder ont^omen aan de naoorlogse ontredde-
hoofdbestuur én om de taak zelf en om
bepaalde animositeiten in ons land, de
grootst mogelijke moeite zal hebben.
Conclusie: Ik onderga liever retraite
leiding van de paters Jesuieten dan jour
nalistieke leidirfg.
Als men zo op één punt als insider in
zicht krijgt, hoe het in de Linie met de
behandeling van een onderwerp gaat, is
het vertrouwen over heel de Linie wel
zodanig geschokt, dat ook zij voor zui
vering ernstig in aanmerking schijnt te
komen.
1948.
B o x te 1, 14 Nov.
I. C. M. BROEKMAN pr.
Roark Bradford, wiens boek ..Old man
Adam and his chillun", voor het toneel
eti de film werd bewerkt onder de titel
..Grazige weiden", is op 52-jarige leeftijd
overleden.
ring en de nieuwe gevaren
wapenstilstand zijn gevolgd.
Moet het dan verwonderen ditzelfde
Castel Gandolfo het hoogtepunt te zien
worden van het Congres der Europese
eenheid, dat van 4 tot 11 November te
Rome bijeen is gekomen? Terecht heb
ben de Europese federalisten begrepen,
dat hun streven zonder de erkenning
van de ■feilige Vader; zonder een erken
ning tevens van de onwrikbare morele
ep spirituele basis, waarop het nieuwe
Europa behoort te worden gebouwd, een.
voudig niet langer meer denkbaar zou
zqn
Het is met deze gedachte, dat een zes
tiental nationale delegaties zich vandaag
naar Castel Gandolfo heeft begeven, waar
zij thans in het Palazzo Apostolico bijeen
zijn, wachtend op het grote moment, dit
voor elke katholiek nu eenmaal het mo
ment van zijn leven is. Niet enkel voor
rl,-> ka'hol'ek. ook voor de nlet-ka'ho'ie-
ksu ouder de aanwezige federalisten zal
dit plechtige uur zo dadelijk tot een
openbaring gaan worden. Tot een open
baring van de mysterieuze '0(tï1 z0
menselijke charme, die van de bijzon
dere persooniykheid van deze Vader der
Christenheid pleegt uit te gaan. Tot een
openbaring ook van de betekenis, welke
het streven naar Europese eenheid binnen
enkele ogenblikken door Zijn hoge
sanctie zal verkrijgen.
Zijn hoge sanctie! Want laat ons er
verder maar geen doeken meer om
winden: als de veerkrachtige ja by na
jeugdige gestalte van de hoge gastheer
is binnengetreden en voor het verza
melde auditorium heeft plaats genomen
het vergeestelijkt gelaat, waarop geen
enkele trek van vermoeidheid meer te
bespeuren valt tot de aanwezigen ge
richt volgt er een toespraak, zo tref
fend door haar menselijkheid zowel als
door de verbijsterend scherpe visie op
het daarbij behandelde onderwerp, dat
elk der aanwezigen zich bewust wordt
van het historische uur, dat hiermede
voor het streven naar Europese eenheid
is geslagen. In een onberispelijk Frans
worden hier de grondlijnen getrokken,
die bij de totstandkoming van het nieuwe
Europa gevolgd zullen moeten worden.
Blijk gevend van een helder inzicht in
de problematiek van het federalisme,
heeft Zijne Heiligheid Pius XII in Zijn
toespraak de nadruk gelegd op de nood,
zaak, afstand te dqjn van de nationale
grootheidswaanzin en verderfelijk natio.
nalisme, daarnaast echter tevens gewaar
schuwd tegen elke nivellering of gelijk
schakeling der nationale eigendomme
lijkheid. die terecht wel eens van h£t
streven naar een Europese Unie wordt
gevreesd. Zich de vraag stellend aan wie
de opbouw van het nieuwe Europa het
best is toe te vertrouwen, horen zij de
hoge spreker met klem' waarschuwen
tegen de menselijke „ontworteling", zoals
die met name in de grote Europese een
tra op sehritrbafende wijze valt waar 'e
nemen. Wil Europa zijn nieuwe gestalte
krijgen, aldus de Heilige Vader, dan zal
daarbij vaorbl een beroep moeten wor
den gedaan op de medewerking van de
genen, die door hun gehechtheid aan ,cie
waarden van persoonlijkheid en gezins
leven nog niet aan de voortschrijdende
ontworteling ten prooi zijn gevallen. Op
de medewerking ook van de mannen met
een warm kloppend hart, zoals de Eu
ropese beweging er reeds zovelen in haar
midden telt en wier medewerking thans
ook in de officiële organen van voorbe
reiding kwalijk kan worden gemist.
Eerst dan zal het streven naar Europese
federatie bovendien vrucht kunnen dra
gen, indien het zich jjlijft grondvesten
op de historische betrekkingen tussen de
godsdienst en de menselijke beschaving.
Met een verwijzing naar de Resoluties
van het Haagse Congres van Europa
heeft de Heilige Vader er op aangedron,
gen, dat het niet voldoende is te zeggen,
dat men zich bü de opbouw van het
nieuwe Europa wenst te baseren op ,,de
gemeenschappelijke erfenis ener Chris,
telüke beschaving", doch dat de Euro
pese eenheid eenvoudig niet meer denk
baar is zonder dat zij op Christelijke
grondslag wordt opgetrokken, op grond
slag van God's wetten en die der natuur.
Het valt niet moeilijk te raden tot wie
deze woorden gericht waren. Niet in de
laatste plaats zal hier gedacht moeten
worden aan zekere humanistische stro
mingen, die totdusver op Wel wat on
evenredige wijze in federalistische kring
vertegenwoordigd zijn geweest en die
zich vooral op het congres van Europa
in Den Haag soms Ietwat al te nadruk
kelijk hebben gemanifesteerd.
Om deze laatste woorden van de Hei
lige Vader op hun juiste betekenis te
vatten, dient men te weten. dat het
vooral de Italiaanse federalisten tot voor
kort nogal wat moeite heeft gekost om
tegen de zo juist bedoelde stromingen op
te tornen, stromingen, die aldaar veelal
van onmiskenbaar anti-clericale zelfs
anarchistische zijde werden gevoed. Be
denkt men. dat het Europese federalisme
in Italië in zeer brede lagen der bevol
king geworteld is. ja schier tot -sen
volksbeweging geworden is. weet men
verder, dat hel federalism# aldsar boven
dien tot een essentieel bestanddeel i« ge.
worden der buitenlandse politiek die
terecht van Italië's deelneming in het
streven naar een Verenigd Europa een
herstel verwacht van het door de oorlog
geschokt internationaal prestige 1 dan
rijst het vermoeden, dat de woorden van
de Heilige Vader niet in de laatste plaats
ook bestemd moeten zijn geweest voor
binnenlands gebruik. Zeker is intussen,
dat de katholieke staatkunde zowel in
Italië als in de overige Europese landen
zich hierme^ vanaf de Stoel van Sint
Petrus een aansporing ziet gegeven, om
het Europese federalisme voortaan aan
te merken als een van de essentiële de
len van haar programma Een aansporing
die met name ook op de Nederlandse
Katholieke Volkspartij haar uitwerking
njet zal kunnen missen. Ook hie»' zal
men goed doen met de opvatting te laten
varen, als zou het Europese federalisme
met veel meer zyn dan een vooralsnog
onbereikbaar ideaal en de hobby van
enkele dromers,
Is dit ideaal met deze Pauselijke toe
spraak in de sfeer der werkelijkheid ge.
trokken men denke aan de beslissing
van de Consultatieve Raad van het Pact
van vijf tot instelling van een commissie
van onderzoek en voorbereiding van de
mogelijkheid ener Europese assemblee!
niet minder betekenisvol is ook de
uitspraak, door de Heilige Vader gedaan
met betrekking tot de vraag aan wie de
vervulling van dit ideaal het best kan
worden toevertrouwd. Want de „hommes
vlvants", zonder wier medewerking men
het daarbij niet zal kunnen stellen
hier citéren wij woordelijk „zullen al
heel moeilijk de vroegere leiders kunnen
zijn van de oude Europese machten: zij
zijn verdwenen of zij hebben hun in
vloed verloren...."
Onmiskenbaar wordt hier gedoeld nP
degenen onder de staatslieden, die Jj
thans nog voortgaan met vast te houden
aan de versleten routine van 't étatisme,
aan het prestige van de sacrosanc e
staatssouvereiniteit, klassiek obstakel te
gen elke federatieve ordening. Gedoem
ook op degenen, die de trouw aan hot
vaderland menen te kunnen vereenzel
vigen met de slaafse onderwei ping aan
uit-de -tijdse staatse en staatkundige
concepties, elke dag meer in tegenspraak
komend met de eisen der Europese
realiteit.
Het zijn deze eisen, waarvan de Heilige
Vader zich thans op de meest nadrukke
lijke wijze tot tolk heeft gemaakt. Wil
dit oude werelddeel nog in extremis voor
een dreigende ondergang behoed worden
dan zal dit. slechts kunnen gebeuren door
een eenheid, die méér en anders is dan
een optelsom van souverelne staten. Op
deze eenheid is het dat door de Hoge
Redenaar van Castel Gandolfo in Zijn
onvergetelijke toespraak werd gedoeld
Dr. S.
Woensdag 17 November
HILVERSUM I (301 m) VARA 7.00
Nieuws, gram.; (10.000 VPRO; 10.30 voor
de vrouw); 12.00 The Ramblers; 12.33
The Kilima's; 13,00 Nieuws; 13.20 Mari-
nierskapel; 13.50 Gram.; 14.00 gesproken
portretten; 14.15 Jeugdcone.; 15.00 Hoor
spel; 15.30 v.d. Zieken; 16.00 zang; 16.15
„Het stond in' de krant"; 16.45 Vragen-
rubriek; 17.15 Gram.; 17.40 Jan Corduwe.
ner; 18.00 Nieuws, gram.; 18.30 Ned.
Strijdkr.; 19.00 Lezing; 19.15 Zang, piano;
19.30 VPRO; 20.00 Nieuws; 20.20 ,,Het
Rozeneiland" (operette); 20,55 „Eng,
O'Neil 60 jaar"; 21.55 Koor; 22,15 Metro-
pple-ork.; 22.45 „Dichters van deze eeuw"
23.00 Niéuws; 23.15 Zang, orgel; 2335
Gramofoon,
HILVERSUM II (415 m) NCRV 7.00
Nieuws, gram.; 11.15 Hoorspel; 13-03
Harmoniemuziek; 12.33 Ens. Laebmam
13.00 Nieuws; 13.15 „Vrij en blij"; 13.45
The Masqueraders; 14.15 Grant.; 14.30
„Palmen in de huiskamer": I5.00 Om-
roepork.; 16.00 Gram.; 16.In Voor (je
jeugd; 17.30 Hawaiianmuziek; 17.45 RVP;
18.00 Koor; 18.30 Piano en orgej; 19.00
Nieuws; 19.15 RVD; 19,30 Actual.; 19 45
Eng. les; 20.00 Nieuws; 20.15 Resjdentie-
ork 21 00 Lezing; 21.15 Kwartet; 22 00
Orgel; 22 30 Gram.; 22.45 Avondoverden
king; 23.00 Nieuws, gramofoon.
RADIODISTRIBUTIE III; 7.00 VI. Br.:
nws. 7.15 gram. 7.30 kron. 7.40 gym. 7.50
gram. 8.00 nws. 8.15 gram. 9.00 nws. 9.05
gram. 10.00 Eng. L.P.; pWS. 10.10 'gram.
11.00 v. d. sold. 11.15 parlem. 11.30 Hono
lulu Hawaiians. 12.00 VI. Br.: gram. 12.30
weer. 12.32 liedjes. 13.00 nws. 13.15 conc.
14.00 gram. 15.00 Kalundborg: ork. Mag-
nussen (event. 15.15-15.45 PC) schip v. de
week). 16.10 Eng. H.S.: Montmartre Play
ers. 16.30 hersengym. 17,00 Kootwijk: Ba
tavia. 18.00 Fr. Br.: v. d. sold. 18.30 VI.
Br.: v. d. sold. 19.00 Fr. Br.: gram, 19.30
VI. Br.: Aria's 19:50 causerie. 20.00 ornr.
ork. met piano. 21.00 actual. 21.15 gram.
22.00 nws. 22,15 Bach. 22.50 nws. 22.55
gram. 23.00 div.
RADIODISTRIBUTIE IV: 7.00 Fr. Br.:
nws. 7.10 gram. 7.15 div. 7.30 Eng.'H.S.:
ork. Eckersley. 7.55 weer. 3.00 Fr. Br.:
nws. 8.10 gram. 9.00 Eng. H.S.: nws. 9.15
kookpr. 9.20 sextet Griffith's. 9-45 R'
Tango ork. 10.15 gezondheidspr. 10.30
sopraan en cello. 11.05 v. d. scho'en. 11.30
„Music while you work". 12*0 Eng. L.P.:
voordr. 12.15 Midland Light oreh. 13.00
Tango ork. 13 30 var. ork. 14.00 Northern
orch. 14.45 orgel. 15.00 v. d. vrouw. 16.00
Westminster Players. 16.30 Police band,
17.00 Fr. Br.: ber. en interview. 17,10
gram. 17.45 Eng. L.P.: Schots ork. 18-45
ork. Pleydell. 19.15 Anton en zijn erk.
19.45 Fr. Br.: nws. 20.00 Eng. I..P.: nws
20.00 variété. 21.15 div. 21.45 Fr. Br.: Ork.
Gibbons, 22.00 Béromtinster: nws. 22,05
Serenade. 22,30 gram. 23.00 Eng. LP.:
nws. 23.15 ..Introducing Anne again". 23,35
ork. Loss.
