BEGROTING van FINANCIEN
AFGEHANDELD
WONDEREN AAN DE HEMEL
60.000 kilo in één liter!
R
1
3
DIE
wereld
De juiste behandeling
N
T
r
r'
Uit de sportwereld
Beswaren tegen de ondernerningsbelasting
Doodstraf voor drie
kampbeulen
ADIO
programma
V.
weinig regen
Marshall in liet
hospitaal
V.
Door Dr. SIS HEYSTER
Wereldkampioenschap
dammen,
WOENSDAG 1 DECEMBER 1948
PAGINA 2
Geen goede Sint
LEEK EN THEOLOGIE
j
Als de „Grote Beer"
de bekendste verschij
ning is aan onze avond
hemel, dan is het prach
tige wintersterrenbeeld
„Orion" toch zeker op
een na het bekendste.
Als we de verbindings
lijn van de onderste
sterren doortrekken, ko
men we bij Sirius, die
de schitterende reputa
tie heeft de helderste
ster te zijn aan de hemel
Toch wordt Sirius in al
zijn glans nog verdoofd
door het aureool var.
merkwaardigheid, dat zijn kleine
begeleider omgeeft.
KL. HOND
PRODON BETELG EU5E*\
STIER
AERATOR
RIGEL
ORION
5IRIUS
MAASTRICHT HULDIGT
UITVINDER VAN HET
LICHTGAS
JEUGDLECTUUR
AMERIK. ONDERSCHEIDING
VOOR NEDERLANDSE ARTS
TWINTIG JAAR VOOR
PAUL KlèS
DE KROON-VERTEGEN-
WOORDIGLNG IN INDONESIË
PATER BENEDICTUS BROKX
ZIELZORGER DER KERMIS
REIZIGERS
DE EERSTE KATHOLIEKE
ZAKAGENDA
.y
mwMfM!w/wamm
VETW EIDING VOLGENS HET „GRADO"-SYSTEEM
II. STOEL EN UNO-
ORGANISATIE
RONOtAEftR
-YlttS-VWV.OÜc-
EEUWFEEST K. N, M. I.
Christa, 'n intelligente
jongedame van goed vijf
jaar. Ze is zeer zelfbewust en
doelbewust in haar gedra
gingen; ze heeft een heldere,
vorsende blik, waarmee ze
haar grote en kleine medemen
sen voortdurend schijnt te
taxeren.
Christa's moeder is een
nerveuze, goedige, wat kort
zichtige vrouw, lang niet uit
geslapen genoeg om zo'n doch
ter als Christa te kunnen door
gronden en haar leiding te
gewen.
Christa is gelogeerd bij een
oom en tante, waar ze nooit
eerder alleen in huis is ge
weest. Ze zegt de eerste uren
niet veel, maar haar heldere
peilende oogjes doen- hun
werk. Christa taxeert haar
nieuwe opvoeders, opdat ze
weten zal, hoe ze haar gedra
gingen moet opstellen.
BEP VAN KLAVEREN WON
DOOR TECHNISCHE K.O.
Ook Jan de Bruin presteerde dit
Dr. EUWE OP TOURNEE
NIEUW ERKENDE WERELD
RECORDS
WOE
A. R
DEZl
14
A
GEN
De behandeling van de begroting
van Financiën werd voorafgegaan door
een stemming over de motie Neder-
horst, waarin gezegd werd, dat de
Europese samenwerking geen afbreuk
zou mogen doen aan de politiek van
soc, economische ordening in het raam
vaii de publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie, Deze motie was indertijd, door
de kamervoorzitter, mr. van Jüchaik,
voorlopig weggewerkt. De hoer Schou
ten (A.It.) kwam nu verklaren, dat hij
deze motie overbodig achtte en dat
bovendien het teveel aan moties de kop
moest worden ingedrukt.
Ook de heer Hoogcarspel (C.P.) ver
klaarde zich tegen. deze motie, die daarna
werd aangenomen met 27 tegen 23 stem
men. Tegen etemden A.R., V.V.D,, S.G.P
C.P. en het grootste deel'van de C.H.; de
heer K^ikert stemde namelijk voor.
Bij "de behandeling van de begroting
van financiën, die hierna een aanvang
m, kreeg de minister heel wat te horen
w het hoge niveau der belastingen,
o^de philippica's gingen vooral tegen de
jtidernemingsbelasdng en de omzetbelas
ting, welke verschillende sprekers in het
geweer brachten.
Zo vond de heer van den Heuvel (AR.'
de ondernemingsbelasting te willekeurig,
zij hield geen rekening met de financiële
draagkracht en legde een te zware druk
op het bedrijfsleven, terwijl het bezwaar
van de heer Cornelissen (V.V.D.) daar
naast nog was, dat zij in de Duitse tijd
was ingevoerd De heer van der Weyden
(KVP) bracht de ondernemingsbelasting
in verband met de grondbelasting. Beide
waren zakelijke belastingen, die evenals
de straatbelasting geen rekening hielden
met de inkomsten. Hij rekende minister
Lieftinck voor, dat ondernemingsbelas
ting, grondbelasting en straatbelasting
samen voor een boerenbedrijf van 30 ha
zou komen op 700. waarbij dan nog
kwamen wegenonderhoud, en water
schapslasten. Dit was niet in overeen
stemming met het draagkrachtbeginsel.
Daarbij kwam, dat de grondbelasting tij
dens de Duitse bezetting was verdubbeld
en de minister vergeten had deze na de
bevrijding weer te verminderen. Op de
ondernerningsbelasting terugkomend vond
de heer van der Weyden het maar vreemd
dat een advocaat met zes man personeel
geen onderneming had en een meubel
maker met twee man wel. Neen, die on
dernemingsbelasting moest maar weg.
Ter illustratie van de gevolgen der be-
lastingpolitiek vertelde de heer v, d.
Weyden nog, dat in de gemeente, waar
van hij burgemeester is, de Hervormde
Kerk al haar huizenbezit gratis aan de
gemeente had aangeboden, omdat zij het
niet meer onderhonden kon. En hier was
geen sprake van onbewoonbaar verklaar
de woningen, zelfs niet van.onver
klaarbaar bewoonde woningen, het waren
normale buizen. De gemeente had ze ech
ter geweigerd. Of de minister er soms
zin in had?
Belasting-s plitsing
De heer Hofstra (P.v.d.A.) had een
nieuwe idee. Hij stelde een splitsing voor:
de helft van deze belasting invorderen
en de andere helft in het bedrijf laten
als schuld aan de overheid. Maar daar
waren de heren van den Heuvel en van
der Weyden het helemaal niet mee eens.
En zij betoogden terecht, dat dit het be.
gin was van socialisatie en nationalisatie.
Dan zou het nog erger worden, zei de
heer Van der Weyden, dan de man, die
aan een inspecteur van de belastingen
ging vragen of hij met vacantie mocht.
Die inspecteur zei: wat heb ik daar mee
te maken? Alles, zei die man, ik werk
toch helemaal alleen voor de belasting.
Als ik nu weet, dat U het goed vindt,
ga ik geruster weg.
Wat de omzetbelasting betrof, werd er
o.a gevraagd of deze niet geheven kon
worden bij de bron. zoals in België en
natuurlijk werd tegen de verhoging er
van gepro »:steerd. En dan kwamen er
nog tal van leden met romantische ge
vallen aandragen van spaarzame lieden,
die hun duizendjes en vijfhonderdjes, die
voor. een vrouw of meisje wan
neer ze als geschenk niet een tube
Hamea Gelei heeft ontvangen.
zij zuinig hadden gespaard, niet uitbe
taald hadden gekregen, terwijl zij toch
steevast hadden vertrouwd op de Neder,
landse handtekening, toen zij deze
ondanks het bevel der Duitsers niet
wensten in te leveren. Ook voor de
kleine spaarders kwamen verschillenden
in het geweer. Dit in verband met de
blokkering hunner gelden.
De heer Engelbertink (KVP) kwam
tenslotte met kracht op tegen de ver
hoging van de pachten in de Wierin-
germeer, verhogingen tot 244 per ha,
dus meer dan 50. pet boven de bestaande
pachtsom. De staatsbedrijven in de Wie-
ringermeer komen aldus, zei de heer
Engelbertink. niet hoger dan 150
per ha
De minister had dus heel wat te be
antwoorden, waartoe hij in de avondver
gadering de gelegenheid kreeg^
En zo begon de minister over de be
zuiniging van zijn departement,, die zich
voltrokken had onder het lagere perso
neel en de grensbeambten. Op de heer
v. d. Heuvel was minister Lieftinck een
beetje boos. Hij wilde aannemen, dat het
aan de improvisatie lag, maar zonder be
wijs wenste de minister niet aan te ne
men, dat de inspecteurs zo iets als baar
lijke monsters waren, die maar hoge
aanslagen oplegden en daarbij de contri-
buabelen nog dwongen afstand te doen
van het beroepsrecht.
Wat de Benelux aangaat, antwoordde
de minister verschillende sprekers, dat
de unificatie der accijnzen, van omzet
belasting, motorrijtuigenbelasting en
directe belastingen in studie was bij een
ambtelijke commissie. Zo gauw er advies
was uitgebracht en het kabinet zijn voor
lopig standpunt zou hebben bepaald, zal
er overleg worden gepleegd met de vaste
commissie voor de financiën uit de
Kamer en dat natuurlijk op een tijdstip,
dat er nog niets zou vast staan.
De aftrek van 5 per week voor
personeel van de Haagse Tramweg Mij.
achtte de minister juist. De moeilijkheid
was, dat het personeel weigerde 't juiste
bedrag der fooien op te geven. De minis
ter had de zaak zelf ter hand genomen
en achtte de inhouding juist.
Tegen de ondernemingsbelasting zag
de minister de bezwaren ook, bij de her
ziening der belastingen zou de bewinds
man nagaan of de ondernerningsbelasting
daarin nog zou passen. Voorlopig echter
kwamen loon-, inkomsten- en winstbelas
ting eerder in aanmerking voor ver
laging en bovendien konden de opbreng
sten der ondernerningsbelasting niet wor
den gemist zonder weer andere bronnen
te moeten aanboren.
Het heffen van omzetbelasting bij de
bron was reeds ter sprake gekomen in
de coördinatie-commissie voor de ge-
bruiksbelastingen in Nederland, België
en Luxemburg. Dit advies wenste de
minister af te wachten.
Een lang pleidooi hield de minister in
verband met de niet-ingeleverde bank
biljetten. De handel in deze biljetten
had deze rigoureuse maatregelen nodig
gemaakt. Men moest dus kunnen aanto
nen, dat men ze reeds sinds 1943 bezat.
Zelf krijgt de minister ook vele brieven
van vermeende slachtoffers en hij laat
deze alle onderzoeken. De suggestie van
de heer Hofstra, om integraal uit te ba-
talen en dan via de vermo-gensaanwas-
belasting terug vorderen, wees de mi
nister van de hand; er zouden er te
veel door de mazen glippen.
In bijna alle gevallen, waarvoor Ka
merleden ten departemente hadden ge.
pleit, bleek bij onderzoek dat de niet-
uitkering juist was, vvat men dan ook
moest toegeven.
Over de domeinen zeide minister Lief
tinck tenslotte, dat deze meer ressorteer
den onder Financiën dan onder Land
bouw. Landbouw voert het Landbouw
beleid en moet dan geen beheer voeren.
De pachters in Wieringermeer en N.-O.
Polder lagen lager dan de norm volgens
art. 41 van het Pachtbesluit. Daarom de
verhoging. Mede wegens de hoge kosten
aan het herstel der Wieringermeerpol-
der ten koste gelegd. En het oppertoe-,
zicht van de Ned. Bank over de parti
culiere banken wenste de minister eerst
door de Bankraad te zien beoordeeld.
Dan kwamen er wat replieken met
het antwoord van de minister en zo
werd deze begroting op één dag z. h. st.
en zonder moties ingezouten.
Ook de begroting van het Staatsmunt-
bedrijf werd z. h. st. aangenomen.
Vandaag gaat de Kamer Hoogezand en
Sappemeer samensmeden en dan' moet
zij wachten tot de begrotingen van On
derwijs en Justitie compleet zijn. De
volgende week. F. S.
„Het is thans nodig, onder de
Italiaanse leken de tradities van
Dante, Michel Angelo en Manzoni
te doen herleven, want al deze
mannen waren ook uitmuntende
godgeleerden. De cultuur van de
huidige leek kan in het geheel
niet als volkómen worden be
schouwd, indien hij zelfs de wijs
gerige en theologische grondbe
ginselen van zijn Credo niet be
heerst, terwijl de anderen zonder
meer de systemen van een Marx
of Lenin beheersen". Aldus Kar
dinaal Schuster, aartsbisschop van
Milaan, bij de opening aldaar van
'een lekenhogeschool voor theologie.
(Van onze correspondent).
De Nederlandse SS-ers G. W. Einde-
boom uiit Den Haag, A. F. Machielsen uit
Eindhoven en R. J. Weber uit Tegelen
werden gedurende de bezetting in het
concentratiekamp Mauthausen tewerk
gesteld. Daar hebben zij zich aan gruwe
lijke misdrijven schuldig gemaakt- Zij
mishandelden de gevangenen op onjnen-
selijke wijze, sloegen uitgeputte zieken
de schedel in of brachten zo zwaar licha
melijk letsel toe, dat hun slachtoffers be
zweken. Ook kwam het meermalen voor,
diait de gevangenen zich bij zeer lage tem
peratuur geheel of gedeeltelijk ontkleed,
in de openlucht moesten opstellen. Dan
werden zij met water bespoten, tengevol
ge waarvan velen de bevriezingsdood
stierven. Zo moesten er eens dertig lijken
uiit de tot jjs bevroren plassen worden
gehakt.
Voor het Bossche B. G. ontkende het
drietal het ten laste gelegde. Een der
verdachten, nl. Lindeboom, gaf zelfs voor
bij de Waffen-SS gegaan te zijn, om t.z.t.
de Führer te kunnen doden
De proc.-fiscaal achtte de schuld van
verdachten echter onomstotelijk bewezen
en eiste teigen alle drie de doodstraf. Uit
spraak over 14 dagen.
Om te beginnen een sensationele ont
dekking. Fr. Bessel, een bekend Duits
astronoom, nam in het midden van de
vorige eeuw onregelmatigheden waar in
de lichtuitstraling van Sirius. Ter verkla
ring hiervan moest hij aannemen, dat er
qen andere ster zou zijn, die met Sirius
een z.g.n. physische dubbelster zou vor
men D.w.z. een stelsel van twee sterren,
die zich om haar gemeenschappelijk
zwaartepunt bewegen.
Inderdaad werd enige jaren later deze
geheimzinnige, van te voren voorspelde
begeleider waargenomen. Uit een vernuf
tige combinatie van observatie en bereke
ning bleek, dat zijn massa groot waö, en
wel 4/5de van die der zon, terwijl hij
slechts l/360ste van het licht uitstraalt,
dat de zon geeft. Schijnbaar dus niet veel
bijzonders: een tamelijk ver afgekoelde
ster.
Maar groot was de opwinding in de
astronomische wereld, toen in 1914 bleek,
AIDEBAKAN
4
Jongens van Stavast, neen: Meisjes van Stavast!
Estrid Ott, van geheel Scandinavië de meest geliefde schrijfster van
meisjesboeken, verrast de wereld met een geheel nieuw en helder geluid:
„Fanny, de dochter van de Pelsjager". Het levensverhaal van een flink,
pittig meiske, dat wist wat zij wilde en haar doel bereikte. Deze hartewens
van alle meisjes, die ook houden van de boeken van Co Kars die deze
uitgave een bijzondere Nederlandse verzorging gaf kan direct vervuld
worden door Uw boekverkoper!
Reclame
DONDERDAG 2 DECEMBER.
HILVERSUM I (301 M.) A.V.R.O. 7.00
Nieuws, gram.; 10.15 The Skymasters;
10.50 V. d kleuters; 11.10 Orgel; 11.45
Over mode-shows; 12.00 Lyra-trio; 12.33
„De Speeldoos"; 13.00 Nieuws; 13.20
„Les gars de Paris"; 14.00 Voordracht;
14.20 Solistenconc.; 15.00 Voor zieken en
gezonden; 16 00 „Assortimento"; 17.00
Hoorspel; 17.20 „Welk dier?"; 17.35
Jchnny Meyer; 18.00 Nieuws, sport; 18.30
Ned. Strijdkr.; 1^.00 Strip; 19.10 Avond
school; 19.45 R.V.D.; 20.00 Nieuws; 20.15
Opera „Suor Angelica"; 21.15 Hoorspel;
21.45 Viool en piano; 22.15 Italiaans
progr.; 22.45 Intern, vraagst.; 23.00
Nieuws, gramofoon.
HILVERSUM IX (415 M.) K.R.O. 7.00
Nieuws, gram., morgengebed (9.45 en
11.40 Schoolradio; 10.00 N.C.R.V.; 1100
„De Zonnebloem"); 12.03 Zang piano;
12.33 Metropole-ork. (13.00 Nieuws);
13.45 „Hors d'oeuvre"; N.C-R.V. 1*00
Celesta-ens.; 14.40 Causerie; 15.00 Gram.
15.15 Kamerork.; 16.00 Bijbellezing; 16.45
Gram.; 17.00 Jeugdjournaal; 17.30 Gram.;
18.00 Musandotrio; 18-15 C.N.Vg 18.45
Piekerproblemen; 19.00 Nieuws, gram.,
actual.; 19 45 Orgel; 20.00 Nieuws; 20.15
St. Nicolaasprogr.; 21.30 Familiecompe
titie; 22.05 „Vaart der volken"; 22.25
Koor; 22.45 Avondoverdenking; 23.00
Nieuws, gramofoon.
RADIODISTRIBUTIE III: 7.W VI. Br.
nwj. 7.15 gram. 7.30 kron. 7.40 gym- 7.50
gram. 8 00 nws. 8.15 gram_9.00 nws. 9.05
cone. 10.00 Eng. L.P.: nws. 10.10 gram.
11.00 v. d. sold. 11.15 pari. 11.30 rendesvous
Players- 12.00 VI. Br.: Ramblers. 12.30
weer. 12.40 gram. 13.00 nws. 13.15 orgel
en zang. 14.00 Eng. H.S.: nws. 14.10 „Lucky
dip.*', 14.40 orgel, 15.05 Kalundborg: Ork.
Thomsen, 16.00 Enig. L.P.:, Seren. Orch,
16.30 Ork. Nathan 17.00 Kootwijk: Ba.
tavia: 18.00 Fr. Brussel: v. d. sold.; 18.30
VI. Brussel: v. d. sold., 19.00 Béromün-
ster; Ork. Dumont, 19.25 mededelingen
19.30 VI. Brussel: koor, 19.50 feuilleton,
Handel. 21.45 actual., 22.00 'nws., 22.15
20.00 verz.-progr., 21.00 klankbeeld, 01.30
moderne kamermuz.. 22.55 nws., 23.00 di
versen.
RADIODISTRIBUTIE IV; 7.00 Fr.
Brussel: nws., 7.10 gram., 7.30 Eng. H.S.:
Rumba-ork., 7.55 weer, 8.00 Fr. Brussel:
nws., 8.10 gram., 9.00 Eng. H.S.; nws.,
#15 revue-ork. 10.00 Sextet Caroll, 10.30
piano, 10.50 Amerik. comment., 11.05 v.
d scholen, 11.30 „Music while you work"
12 00 Eng. L.P.: voordr., 12.15 Edwards
en Carroll, 12.30 ..Going places", 13.00
orgel, 13.30 Midland Light Orch., 14.15
Accordeon-ork., 14.30 Geraldo, 15.00 v.
d. vrouw, 16.00 Eng. H.S.: Northern
Orch., II-30 Eng. L.P.: Northern Var.
Orch., 18.15 Arb-ork, 18.45 Ork. d'Ama-
t0 19.15 „Music while you work", 19.45
wr" Brussel: nws., 20.00 Eng. H.S.:- „Eve
ning in Cuba''- 20-30 En®- LP-: Ofk-
Torch, 21.00 causerie, 21.30 gram., 22,00
Béromünster: nws., 22.05 Malcuczinsky
Op 2 December zal het twee eeuwen
geleden zijn, diait J. P. Mi-nckelers, de uit
vinder van het lichtgas, in Maastricht
werd gebaren. Dit feit, dat in België reeds
gevierd is o.m. door het oprichten van
een standbeeld te Slev-erlee bij Leuven en
het aanbrengen van een gedenkplaat bij
het Valkcollege in Leuven, zal ook in
Maastricht feestelijk worden herdacht.
O.a. zullen Ned. en Belgische sprekers
op een te houden academische zitting in
de Redoutezaal het woord voeren en zal
het gemeentebestuur bij het standbeeld
van die uitvinder op de Mankt een krans
leggen.
Ineke" door Mimi v. d. Heuvel („De
Sleutel" Haarlem-Antwerpen). Onwaar
schijnlijk mooi aflopend verhaal voor
meisjes van 1315 jaar.
„Feest in het Dorp", „Jacomijntje" en
Sjuul van de dokter" door Aleid van
Rhijn, eveneens verschenen bij „De
Sleutel". Drie aardige boekjes voor jon
gens en meisjes van 812 jaar.
„In jouw handen" door Gonnie van
Dieren (Kluitmans, Alkmaar). Roman
tische geschiedenis over een jong onder
wijzeresje. I.v.m enkele storend neu
trale trekjes voor enigszins ontwikkelde
meisjes.
.jCaroI krijgt vleugels" en „Stewar
dess" door Patricia O'Malley (Hollandia,
Baarn)Interessante lectuur over meis
jes bij de luchtvaart. Voor meisjes van
16 Jaar en ouder.
„Penny volgt haar roeping" en „renny
maakt carrière", door Dorothy Deuring
R.N. (Hollandia, Baarn). Warme boeken
over het moo>e verpleegsterswerk. Voor
meisjes van 16 jaar en ouder.
„Neus-in-de-Wind" door F. v. d. Dun-
gen (Uitg. „Helmond" te Helmond)
SDannend verhaal over een jonge jager
en zijn dieren-vrienden. Voor kinderen
van 9—15 jaar.
Dennis", de dwangarbeider", door
Giisbert dé Vries (Uitg. W. v. Hoeve:
's-Gravenhage). Geschiedenis' van een
Javaanse jongen in de Molukken. Voor
jongens van 16 jaar en ouder.
De lotgevallen van Sajo en haar
bevervolkje" door „Grijze Uil" (Wereld
bibliotheek te A'dam). Vijfde druk van
het aantrekkelijke Indiaanse verhaal
over twee bevers. Voor kinderen van
Dr. W. J. Kolff. internist aan het stads
ziekenhuis te Kampen en specialist in
de behandeling van nierziekten, is naar
de Ver. Staten vertrokken om van de
American Academy of arts and sciences
te Boston de zg. Francis Amory prize
in ontvangst te nemen. De prijs wordt
hem verleend voor de bouw van de
kunstmatige nier. waarmede een prac-
tische mogelijkheid tot behandeling van
de patiënten met uremia wordt gescha
pen. en voor zijn boek over constructie
en resultaten van het apparaat.
Dr. Kolff is een van de zes personen
ran wie deze onderscheiding uitgereikt
wordt.
De voormalige leider van de „Troel-
strabeweging" Paul Kiès uit Amsterdam
heeft gisteren voor het B. G. te Leeu
warden 20 jaar gevangenisstraf tegen
zich horen eisen.
Terecht noemde de proc.-fiscaal ver
dachte een kameleon, die steeds van
kleur veranderde, wanneer hij dit no
dig achtte:
Aanvankelijk was Kiès beroepsofficier,
later werd hij politiek leider, was fel
anti-Duits, maar toen de vijand kwam,
keerde hij als een blad aan de boom
om. Deze verdachte is een heerszuchtig
méns, wars van elk idealisme, er alleen
op uit, zichzelf te bevoordelen en om
hoog te steken. Om dit doel te bereiken
waren de dolste bokkesprongen hem
niet gek genoeg. Zo heeft verdachte aar.
Rauter voorgesteld, hem te benoemen
tot majoor van politie. Een andere in
stantie stelde hij voor, hem te. bevorde
ren tot „gouwleider" voor het Noorden
Zonder aarzelen heeft hij de Troelstra-
beweging overgeleverd aan de N. S. N. A
P. Voorts maakte Kiès zich schuldig aan
ronselpraktijken en zond hij verraders
naar het kamp Schoorl om aldus achter
illegale geheimen te komen.
Vrijdag komt de verdediger van Kiès
aan het woord.
Bij die Tweede Kamer dier Staten-Gene-
raal is ingediend een wetsontwerp be
treffende de v er tegen w oordigin® van de
Kroon in Indonesië.
Naar wij vernemen heeft Z. Em. Johan
nes Kardinaal de Jong, pater Benedictus
Brokx O-F.M. speciaal belast met de ziel
zorg voor alle kennis-exploitaniten en
kermis-reizigers. Het Hoogwaardig Epis
copaat heeft hem tevens de gewone ju
risdictie in alle bisdom-men verleend voor
alle personen, die bij het kermisbedirijf
werkzaam zijn. Pater Brokx is thans ver
bonden aan het Centraal Bureau van de
Derde Orde te Brammen.
dat deze ster een intensief wit licht geeft!
Dat we hier maar weinig van waarnemen,
wijst er op, dat het een zeer klein ster
retje moet zijn.
De begeleider van Sirius bleek later
zelfs aanzienlijk kleiner te zijn dan de
planeet Jupiter Maar uit dit geringe
volume volgt, in verband met de grote
massa van 4/5 der zon, dat het gewicht
van een liter stof, waaruit deze ster ge
maakt is, niet minder dan 60.000 maal zo
zwaar moet zijn als een L- water. Dus
bijna 3000 maal zo zwaar als platina! On
gehoord en onbegrepen! Een dobbelsteen
tje van een kubieke c.m. weegt dan 60
K.G., een staafje van een d.m. lang en een
vierkante c.m. doorsnee 600 K.G.! We zou
den onze werktafel extra moeten verster
ken alvorens het er op te kunnen neer
leggen, speciale takels zouden nodig zijn
om het te verplaatsen!
En toch is er geen reden om aan te
nemen, dat de begeleider van Sirius uit
andere elementen zou zijn samengesteld
dan onze aarde-
Wie kan dit uitleggen? De atoomphy-
sica. En hoe? Deze moderne wetenschap
leert, dat een atoom is samengesteld uit
den kern, die nagenoeg de gehele massa
bevat, en daaromheen in verschillende
lagen, of schillen, een.zeer wijde „mantel"
van zich bewegende electronen. Hun aan
tal varieert tussen één en 92 al naar de
atoomsoort. Door deze ruime mantel
wordt het volume van het gehele atoom
een enorm aantal malen groter» dan dat
van de kern, terwijl ze de massa nauwe
lijks vermeerdert. Behalve dit ontdekte de
physica, dat het licht een drukkracht uit
oefent en wel des te sterker, naarmate de
temperatuur van de lichtbron hoger is.
Welnu de begeleider van Sirius heeft
een zeer hoge temperatuur, straalt dus
van binnenuit intensief licht naar buiten,
waardoor een aantal electronen uit de
mantels der atomen gestoten wordt. Het
gevolg is, dat de omvang der atomen veel
kleiner wo-rdt, en dus de zware kernen,
dichter bij elkaar komen. Dit proces heeft
hier zulke afmetingen aangenomen, dat
de kernen van de overigens, gewone che
mische elementen elkaar nu zé dicht na
deren, dat hieruit het ongelofelijke ge
wicht van 60.000 K.G. voor één liter stof
resulteert. Een effect, dat in geen enkel
aards laboratorium bereikbaar is.
Merken we nu nog op, dat Betelgeuse,
een ster uit Orion, de relatief lage opper
vlakte-temperatuur van 3000 gr. C. heeft,
groter is dan de gehele baan van de aarde
om de zon, en een dichtheid, die het één
millioenste is van die van water, dan
kunnen de astronemen met meer recht
dan Hamlet zeggen:
„There are more things in heaven and
earth, Horatio,
Tl.an are dreamt of in our philosophy".
A. S-
(Van onze weerkundige medewerker)
November heeft wat de droogte betreft, niet voor October onder
gedaan. Vrijwel nergens in het land werd de heltt van de normale hoe
veelheid regen bereikt, op vele plaatsen was het zelfs minder dan een
derde ervan. In De Bilt viel 25 mm tegen 65 mm normaal waarmede wij
de op één na droogste November van de laatste 75 jaar hebben gehad,
alleen 1920 was nog droger, toen 14 mm regen viel. Deze droogteperiode
duurt nu al van 13 Augustus af, het tekort is te De Bilt-tot vandaag
reeds tot 159 mm opgelopen op de 253 mm, die normaliter mogen worden
verwacht.
Overigens heeft het weer in de afgelopen maand een sterk wisselend
karakter gehad.'Perioden van koude werden afgewisseld door perioden
van betrekkelijk zacht weer. De maand begon en eindigde koud, maar
van 35 en van 1323 November was de temperatuur gemiddeld be
langrijk boven normaal, daarentegen was het kwik van 6 12 en van
2430 November belangrijk beneden het normale niveau. Daarbij kwam
op 12 dagen vorst voor, een zo groot aantal dagen was sedert 1927 niet
meer in November voorgekomen. Dat het aantal te koude dagen iets
groter was "dan het aantal te zachte (16 tegen 14), komt pok in de ge
middelde temperatuur tot uiting, die berekend is uit 7-U uurhjkse waar
nemingen. Deze was te De Bilt 4,9 gr. terwijl zij normaal 5,2 gr. bedraagt.
De dagelijkse minimum-temperatuur was aan de lage, de maximum
temperatuur aan de hoge kant van de normale.
Het droge karakter k«mt ditmaal goed tot uitdrukking in het aantal
uren zonneschijn, dat te De Bilt 71 bedroeg tegen 53 normaal. Vooral
de laatste dekade, die meer uren zonneschijn had dan de beide andere
samen, heeft aan dit resultaat medegewerkt. Toch brak de zon nog op
12 dagen niet door het wolkendek heen.
Elk van de dhizenden boeken die jaar
lijks in Nederland worden uitgegeven
„voorziet in een behoefte".- Vreemd is
echter dat in sommige elementaire be
hoeften nog niet is voorzien. Zo b.v.
bestaan ep zakagenda's in alle mogelijke
Uitvoeringen, met alle mogelijke en on
mogelijke gegevens er in, maar een
katholieke zakagenda was tot op de hui
dige dag niet te vinden. Het Loofhutten
feest, de Vreugde der Wet of de Ver
woesting van' Jerusalem kan men in
iedere zakagenda aantreffen, maar alle
specifieik katholieke data ontbreken.
Wanneer het vastendag of een verplichte
Zondag is. men kan daaromtrent in de
'zakagenda's niets o.pdoen; wil men we-
tffl of het de 20e Zondag na Pinksteren
is, dan moet men dit maar uittellen; een
Maria- of H .Hart-maand bestaat in deze
agenda's niet, ëvenmin als een Kerst
kring, een Adventtijd. Verjaardagen en
herinneringsdagen van Paus en Bisschop
pen schijnen onbelangrijk te zijn.
Ook de eerste hulp wordt (op papier)
geboden, behalve geestelijke eerste hulp;
de onmogelijkste maten en gewichten
zijn er in opgenomen, maar de maat en
het rhythme van het kerkelijk jaar ont
breken er in.
De zakagenda voor katholieken die
zeer binnenkort bij Urbi et Orbi te Am
sterdam verschijnt, voorziet in deze
leemte. Het is een zakagenda natuur
lijk geen liturgische gids! die voor
iedere doorsnee katholieik van practisch
nut is.
Volgens het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft George
Marshall zijn tijd sinds de terugkeer uit
Parijs doorgebracht in een militair hos
pitaal, waar hij een medisch onderzoek
ondergaat. Volgens de woordvoerder van
het ministerie had Marshall niet laten
blijken, of hij wel of niet naar Parijs zou
worden teruggezonden.
tv->
Voor het eerst heeft die H. Stoel op
Zijn verzoek een permanent waarnemer
bij een der UNO-organisaties, de Voed
sel- en Lanidlbouwongainasatie (FAO) ge
kregen. Het is Mgr. L. G. Ligutti, alge
meen secretaris van de NCRIC, de ka
tholieke plattelandsoirgainisaitie, ingesteld
door het Noord-Amerikaans episcopaat.
Er zijn 57 landien bij de FAO aangesloten.
Haar activiteiten bestrijken de volgende
terreinen:
1. Productie, consumptie en toewij
zing van landbouwproducten.
2. Technische en sociale problemen
inhoudende maatschappelijke toestanden
in dje landbouwgebieden, voeding en sta
tistieken.
3. Financiële, administratieve en ot-
Lastinigaangelegenheden.
De raad van de FAO vestigde zijner
zijds de aandacht op het bijzondere ka
rakter van het verzoek van de H. Stoel.
De statuten van de FAO noch haar pro
cedures voorzien namelijk in de beant
woording van zulk een verzoek: het werd
echter met succes geplaatst op de voor
lopige agenda dier F A O - c onfer emtio, wel
ke tot inwilliging besloot.
Bij K. B. is benoemd tot officier in de
orde van Oranje-Nassau de heer H. Key-
ser, te De Bilt, directeur van het Kon-
Ned. Meteorologisch instituut.
10 jaar en (veel) ouder.
„Wy en de Hoef", door L. Huisinga—
Seaf (Kluitmans, Alkmaar). Voor meis
jes van 16 jaar en ouder.
„In Sprookjesland", door B. J. Douwes
en J. Nbwee (N.V. H. ten Brink's Uitg.
Mij., Meppel) Oude sprookjes, opnieuw
verteld. Verzorgde uitvoering met fleu
rige plaatjes. Voor de jeugd van 8—1„
„De Scheepsjongen- van Bontekoe'
door Johan Fabricius (Leopolds Uitg-
Mii„ Den Haag). Prachtig, historisch
jongensboek. Van 1216 jaar.
In een bijzonder sterk gefundeerd
artikel van de hand van professor Wetal-
lus, de wereldberoemde architect en
bouwkundige uit Emmer Compascuum,
betoogt deze:
„Is een man, die, na het maandenlang
invullen van formulieren, vergunning
krijgt om de achtergevel van een huis
te bouwen, doch niet de voorgevel, ge
rechtigd, tijdelijk en in afwachting van
een nader aan te vragen officiële toe
stemming, een halve schoorsteen te bou
wen?
Toch behoeft dit niet de enige oplos
sing te zijn. Niets immers kan hem be
letten zijn achtergevel te bouwen, waar
de voorgevel zou zijn geweest en deze
gevel de achtergevel te noemen. Door
de deuren ondersteboven aan te brengen
en het dak als vloer te gebruiken, zou
hij op het dak kunnen leven, het een
deel van de achterzijde van het huis
noemend.
Dit alles zou het onnodig maken om
i werken van Chopin), 22.30 Eng. L.P.een nieuwe vergunning aan te vragen
Over the Garden Wall", 23.00 nws., 23.15 j ;-J- J :iJ- J~
gedichten, 23.35 Ork, Stapleton.
teneinde de voorzijde aan de achterzijde
van het huis te voegen".
Speciaal haar tante volgt ze met
een wat verwonderde blik. ze
schijnt er nog niet helemaal achter
te zijn. Daarom gaat ze een experi
ment wagen'
„Wat zit er in die doos, tante?"
„Wat dacht Christa dat er in zou
zitten?"
Christa aarzelt dit kan een list
zijntoch zegt ze:
„Ik denk koekjes.
- „Niet zo'n moeilijk raadsel, hè.,
als zo'n trommeltje op de theetafel
staat!"
Weer aarzelt Christa, ze voelt dat
deze tante niet zo'n makkelijke te
genpartij zal zijn.
„Ik blief best een koekje.
„Ik óók.... wat zal dat lekker
zijn straks bij de thee."
„Ik vind 't nou alleen maar lek
ker
„Wat jammer, Christadan
moeten wij er straks zonder jou
van genieten.
Tante zegt dit zó vriendelijk,
zo oprecht spijtig, dat Christa even
de kluts kwijt is. Vreemde tante is
dat.feitelijk zou zij, Christa, nu
erg boos moeten zijn, ze vindt het
maar raar, dat er zelfs een beetje
een lach in haar omhoog komt.
Ze kent deze toestand niet in zich
zelf. En zo komt het, dat ze in ar
geloze oprechtheid, met kennelijke
verwondering in haar stem en haar
peinzend-taxerende blik tegen tan
te zegt: „Als u nou mammie was,
dan zou ,k net zo lang zeuren tot
ik 'n koekje kreeg
Tante moet zich even afwenden
in een beweging, die voor Christa's
onverbiddelijke observatie, aan
vaardbaar* kan zijn. 'Dan beheerst
ze zich en zegt rustig: „Ja? Dat is
dan niet prettig vooi moeder
En dan snijdt tante vlug een ander
onderwerp aan, omdat ze bang is,
dat Christa zeggen zal, wat nu weer
in onafwendbare logica in haar oog
jes te lezen staat: „Dat Is haar eigen
schuld, dan moet ze het maar niet
geven
Tante en Christa zijn dikke
maatjes geworden. De ouders van
Christa verbazen zich er met de
week meer ovér, dat tante geen
kind heeft aan hun heerszuchtige,
dwingerige, protesterende Christa
terwijl er toch bij tante nog zes an
dere kinderen zijn. Anders zou je
nog kunnen veronderstellen: alleen
bij volwassenen, die het haar in al
les naar de zin maken, gaat het al
licht goed.
Het grote geheim zit hierin, dat
Christa voor het eerst in haar jonge
leventje een tegenspeelster heeft
gevonden, die haar naar waarde
laxeert en haar aan kan. Tante
houdt van Christa, ze vindt het een
origineel lie. kind met een sterk
uitgesproken persoonlijkheid
maar ze heeft onmiddellijk gevoeld,
lat ze het alleen maar met haar
redden zou. als ze haar een slag
vóór kon blijven, als Christa to* de
overtuiging zou komen, dat ze zich
maar gewonnen moest geven om
dat de tactiek, die ze tot dan toe
bij vader en moeder, 'en zelfs ook
bij de juffrouw van het kleuter
schooltje had gebruikt, bij deze
tante geen enkel effect boekte.
En het mag misschien bij velen
van de lezers en lezeressen verwon
dering wekken; Christa heeft zich
graag gewonnen gegeven, ze voelt
er zich goed bij, ze is blij, opge
wekt en gewillig, ze aan
vaardt graag de leiding van
iemand, die bewezen heeft de lei
ding te kunnen nemen.
Zo is het doorgaans bij kinderen
als deze Christa, die intelligenter en
sterker zijn dan hun opvoeders. Ze
constateren al, in de loop van het
eerste jaar, dat je vader en vooral
moeder precies kunt krijgen, waar
je ze hebben wilt, als je n^aar al de
middelen, die je ter beschikking
staan, gebruikt. Ook als deze alleen
maar dienen om de zin te krijgen...
terwijl de opvoeders er in trappen,
omdat ze zo charmant, zo grappig
en zo hartenveroverend zijn.
Als de opvoeder te argeloos, te
goedig en te kortzichtig is om te
doorzien, dat juist de behoorlijk
uitgeslapen kinderen zo makkelijk
handige diplomaten worden, komt
het zover als met Christa: dan re
geren de vijf- en zesjarigen het
huis. Ze heten dan uiterst moeilijk
en niet te hanteren en het gevolg
is, dat men zulke kinderen „niet
graag mag", ze hebben „geen pret
tig karakter'
Bij tante heeft ChrUta de kans
gekregen um te ziin zoals ze is. om
haar verker.ke aard te laten zien...
en dan blijkt, dat ze een alleraar
digst, ondei neiner.d, zeer aanhan
kelijk en bereidwillig meiske is.
Alleen ornaat ze een opvoedster
heeft gevonden, die sterker is dan
zij, terwijl de liefde en de aandacht
groot zijn.
Kinderen plegen vaak van ge
daante te veranderen in een omge
ving waarin ze geestelijk krijgen
wat hun toekomt!
Verpoest raakt achter op leiders
De uitslagen van de partijen van de 18e
ronde luiden: Laros (N.j—Post (Fr.) 2—0,
Verpoest (B.)Perot (Fr.) 0—2, Chi-
lamd (Fr.)—Keller (N.) 0—2. Rostan
(Zwitseri.)v d. S'taay (N.) 02, De-
mesmaecker (B-)Ghestem (Fr.) 02.
Het klassement is thans: 1. Roozemburg
29 p. (16 part.), 2. Keiler 25 p- (17), 3.
Ghestem 22 p. (16), 4. Verpo-est 21 p. (17),
5. Post 18 p. (16), 6. em 7. v. d. Staay en
Lairos 16 p. (16). 8. Perot 15 p- (16), 9.
Chilamd 13 p.- (17), 10. Demesmaecker 3
p. (16), 11. Rostan 2 p. (17).
In het R.A.I.-gebouw boksten gister
avond Bep van Klaveren en die Fransman
Fraagois Blanchard. Heit is geen erg' hoog
staand gevecht geworden, wamt Blanchard
kroop na het lniiden van die gong achter
zijn diekkimig en kwam er practisch niet
achter vandaan^ In die dierdie ronde liep
hij een wond boven het rechteroog o-p en
in de zesde ronde, toen v. Klaveren reeds
ver op punten voor stond, werd bet ge
vecht op advies van die dokter gestaakt.
In het bijiprogiramma won Jam de Bruin,
in die 8e rond® door medische interventie
van Eugène Marchamd- Jen Remie be
haalde een verdiende, doch kleine pun-
tenzege op Waiter Kra-us en de Hagenaar
Jan Nioolaas klopte da Rotterdammer
Luc Lucas royaal op punten.
Dr. Max Euwe is Dinsdag vertrokken
voor een grote tournee naar IJsland en
Noord- en Zuid-Amerika. In IJsland zal
hij een aantal séances geven en deel
nemen aan een zeskamp met de sterkste
schakers van IJsland. Omstreeks Kerst
mis is hij in New York, waar hij deel
neemt aan een tienkamp, waarvoor o.a.
hebben ingeschreven Fine, Najdorf, Den
ker en Steiner.
Na afloop daarvan zal dr. Euwe ver
moedelijk nog enkele séances geven, o.a.
in Detroit, en daarna doorreizen naar
Curacao. Van Curagao uit vertrekt hij
naar Brazilië en dan gaat hij naar Mar-
del Plata in Argentinië om deel te nemen
aan het jaarlijkse tournooi, dat daar gé-
houden wordt. Dr. Euwe verwaent om
streeks April of Mei in ons land terug te
zijn.
Behalve de 80 m. horden vm Fanny
Blankers—Koen heeft de I A.A.F. nog en
kele prestaties als niéuwe wereldrecords
erkend. Het zijn; 100 m. Fanny Blanke *s
—Koen in 11.5 sec. gemaakt op 13 Juni
1948 te Amsterdam, 4 x 110 yards esta
fette Nederlandse nationale ploeg (Fanny
BlankersKoen, Gerda van der Kade—;
Koudijs, Nelly WitziersTimmer en Gré
de Jongh) in 47.4 sec., gemaakt op 25 Juli
1948 te Rijswijk; 400 m. Herbert McKen-
ley (Jamaic%) 45.9 sec.; 2000 m. Gaston
Reiff (Belgré) 5 min. 7 sec.; 30.000 m-
Mikko Hietanen (Finland) 1 uur 40 min.
46 s.; kogelslingeren: Nemeth (Hongarije1
59.02 m.; discuswerpen: Consolini tItalië)
55.33 min. en speerwerpen dames; Herma
,Bauma (Oostenrijk) 48.21 m.
In h
op eer
monie
bezig
van he
vlakke
ste vl:
kinder
gaan
Wat
scheidf
De vul
met ee
tail en
totaal.
De r
helden
heid v
mindei
rijker
Type
deze jc
hij pai
Rotten
daar h
ren ge]
ting oj
Zijn
periódi
wandsi
uitwer
terhol,
De
lichaai
het be
gerich
wreek
mense
sehijnl
en pla
afmeti
half di
hij me
boom,
bloemj
lach, 1
ontwaj
welijk
De
in de
koninj
katoou
Wie
onze
Scheej
maker
lenen,
herald
dacht
vindei
Van
de ru:
vullen
gave
Intu
tistiek
der o;
zwart-
deeld,
talent'
JONG
Ruben:
Met
ia", h
Per a.
men
ta-inen
sestra:
16 a; 1
sestra
Om
dit is
„Huis1
van <j
Dec. i
S chie<
nieuw
die tw
ren. I
d'ing
verlet
De
zaaml
1948 1
verk'e
vain b
Bunc
dam -
van 3
1 t.m.
1948 i
Schi©
wette
na 6
ben m
dager
dags
zijn.
Op
mi-dd:
heid,
niet e
oud'si
Tuinl
A.S.
deorer
duif,
uur.
ven 4
jaar.
GE
v. d.
Jank
Hamti
d. va
d. Ki
Webt
Aart
zak,
G. P.
have
E. L
Jbhai
M. E
van
Stiraa
A II
d. v.
J. V'
Zeen
stoof
N. di
vam
Dr.
v. d-
17; J
en J
ham
talde
K. I
stirae
en E
21;
Hort
C. z.
Or.
O1
V. A
