Wedloop naar groter energie
HENRI DUNANT,
In
mist en modder
1
Geconsolideerde schuld van
Ned. Indië
m
R
Achtergrond der
mislukking
DE ADMISSIE VAN NIEUWE
LEDEN IN DE V. N.
oprichter van het Intern. Rode Kruis
winnen alleen de Engelsen
ADIO
Kleine Janden vallen uit bij aanval
op het atoom
V.N. en Zuid-Korea
Vrijdag beraad over het
Atlantisch pact
De Indische Pensioenen
SPORT IN ENGELAND
r>
Nederlandse voorschotten per 31 Dec.1947
f 689.304.351.-
programma
DONDERDAG 9 DECEMBER 1948
PAGINA 2
Batta speelbal van Tan Malakka
Belangrijke beslissing in de
politieke commissie
EX-LANDWAGI1TER TIJDENS
RECHTZITTING IN BOEIEN
GESLAGEN
NEDERLAND EN CEYLON
BESCHERMING
ARCHITECTENBEROEP
„D'HOMME A HOMMES
Aan wettelijke verplichtingen
niet voldaan -
V)
Ditchburn, de doelverdediger van
Fulham, in actie in de thuiswed
strijd tegen de Spurs.
BESTRIJDING AARDAPPEL-
♦MOEHEID
Kamercommissie heeft veel
bezwaren
DUITSE STROOM VOOR
BENELUX-LANDEN
TWEE DIRECTEUREN EN
EéN GASFABRIEK
LIEVER DOOD DAN
LEVENSLANG
OM HET AF TE LEREN!
CRICKET-PROMOTIE VAN
R. K. S. V. EXCELSIOR
INTERNATIONAAL TENNIS
OP MARLOT
PROTESTEN TOEGEWEZEN VAN
CONCORDIA EN R.C.D.
DIE OPLOSSING KAN TE PAS KOMEN
Het zal wel geen aangename Sinter
klaassurprise zijn, die de ministers
Sassen en Stikker meebrengen uit
Batavia. Wie de laatste berichten uit
Indonesië gevolgd en logisch gecombi
neerd heeft, kan hieromtrent niet in
twijfel verkeren.
Wij vragen ons af, of wel een beter
resultaat van de besprekingen met Moh.
Hatta te verwachten was. Wil en kan
Hatta, op grond van hetgeen reeds
overeengekomen is en waaraan de
Nederlandse regering zich gebonden
acht, zoals zij dit eveneens van de
wederpartij moet aannemen, tegemoet
komen aan wat onze regering nu vol
komen redelijk verlangt?
Wij moeten dit betwijfelen op grond
van wat wij uit de overigens nog veel
te weinig bekende feiten kunnen af
leiden omtrent de positie van Hatta.
Laten wij trachten hiervan een duide
lijk beeld te geven.
In de republiek bestaan twee uiterst
linkse partijen. Een hiervan heeft,
waarschijnlijk op aansporing van Mos
kou, de opstand in Madioen ontketend.
Deze opstand kon door de republiek
worden onderdrukt en een aanjial
leiders zijn gevangen genomen.
De andere uiterst linkse partij is de
Gerakan Revolutia Rakjat (revolution-
naire volksbeweging), gevormd door
een zestal vroeger afzonderlijk bestaan
de revolutionnaire organisaties. Deze
wordt door de aanhangers van Moskou
Trotzkyïstisch geiHemd. Zij stond aan
vankelijk onder leiding van dr. Moe-
wardi, die vermoord schijnt te zijn en
had Samsoe Harija Oedaja tot onder
voorzitter. Zij werd op 1 Februari 1946
opgericht en bestaat in meerderheid uit
aanhangers vart Tan Malakka én Moh.
Yamin (verantwoordelijk voor de ont
voering van Sjahrir in Juli van dit
jaar).
In de oprichtingsvergadering werd
door de overgrote meerderheid der aan
wezigen erop aangedrongen, nog binnen
een week een greep naar de macht te
doen; de Renville-overeenkomst nietig
te verklaren, een revolutionnair kabinet
met aanhangers van Tan Malakka te
vormen en het minimum-program uit
te voeren van het in 1946 ontbonden
Tan Malakka-volksfront.
Deze staatsgreep heeft echter niet
plaats gehad. De Gerakan Revolutia
Rakjat liet enige maanden niets meer
van zich horen en trad eerst weer op
de voorgrond na totstandkoming van
het z.g. Nationaal Program. In alge
mene vergaderingen van plaatselijke
afdelingen maakt» zij haar standpunt
bekend: zij wil geen onderhandelingen
met Nederland, zal streven naar mis
lukking der overeenkomsten van Ling-
gadjati en de Renville, blijft daarom in
oppositie tegen het kabinet-Hatta, en
wenst een revolutionnaire regering ter
handhaving van de vrijheid en souve-
reiniteit van de Republiek Indonesia,
zich uitstrekkend over de gehele voor
malige Ned.-Ind. Archipel.
De G.R.R. wenst slechts uitvoering
van de onafhankelijkheidsverklaring
van 7 Augustus 1945, alleen mogelijk
wanneer alle betrekkingen met de
Nederlanders en met Ned.-Indië wor
den verbroken en genoemde overeen
komsten vervallen yerklaard.
Omtrent het karakter van deze partij
kan dus geen twijfel bestaan. Zij is uit
gesproken revolutionnair. Alaar invloed
is groot. Men kan dit o.m. afleiden uit
de omvangrijke amnestie-verlening ter
gelegenheid van de derde verjaardag
der republiek, waarbij, behalve Moh.
Yamin, ook vrijkwamen: mr, Achmed
Soebardjo, M. ïndrakoesoema Soe-
mantri, Mohamed Salah, Soendoro
Boedwiarto Martoadmajo, dr. Boenta-
ran Martoadmotjo en ex-gen.-majoor
Soedarsono, allen bekende revolution
nairen. Men kan het ook afleiden uit
de kort daarna gehouden officiële confe-
rentie van Yamin met Soekarno en
Hatta, waarop werd verklaard, dat de
affaire-Tan Malakka bijna was opge-
l0De houding der G.R.R. tegenover het
kabinet-Hatta werd toen ook beter.
Zolang dit kabinet in staat blijkt te zijn
het Nationaal Program uit te voeren,
bestaat er geen reden om zijn samen
stelling te wijzigen, zo verklaarde de
G.R.R. Indien het echter in dit opzicht
in gebreke blijft, zo werd hieraan toe
gevoegd, dan is de G.R.R. in staat en
bereid haar medewerkinr te verlenen
bü een kabinetshervorming.
Deze goede gezindheid tegenover de
regering-Hatta openbaarde zich ook
toen de G.R.R. de Delanggoe-stakmgen
afkeurde en hiermede een rechtstreekse
aanval op de P.K.I. (de communistische
partij van Indonesië) deed.
Toen verscheen Moeso, de in Moskou
opgeleide aanvoerder en begon een nog
ongekende politieke activiteit van
P.K.I. Dit dwong de G.R.R. tot een
duidelijke uitspraak. In deze uitspraak
verklaarde zij zich anti-imperialistisch
en anti-Nederlands, dus ook tegen de
overeenkomsten van Linggadjati en de
Renville. Maar zij verklaarde zich
tevens tegen Moskou, tegen Moeso en
„in verschillende punten" ook tegen de
regering-Hatta. Dit laatste kwam ech
ter bij haar actie niet op de voorgrond
Np het gewelddadig optreden van
Moeso-e.k. en een onderhoud van dr.
Moewardi met Soekarno en Hatta,
werd door de G.R.R. zelfs opnieuw
steun toegezegd aan de regering. De
voorwaarden kan men wel vermoeden.
Met de Masjoemi en de Pavtai
Sosialis Indonesia (de partij van
Sjahrir) vormde toen de G.R.R. de
„background" van Hatta tegen Moeso.
(Dit gaf de aanhangers van de P.K.I.
aanleiding tot ontvoering van dr. Moe
wardi). Natuurlijk zal de republikeinse
regering een zekere prijs moeten be
talen voor de steun der Trotzkyïsten en
staat het vast, dat zij niets zal onder
nemen of zich in niets zal verbinden
wat regelrecht in strijd is met het
standpunt der G.R.R.
Hatta heeft tegenover het commu
nisme dan ook geen vijandige houding
aangenomen en zelfs verklaard, dat hij
er niets tegen had. Hij is slechts tegen
de communisten, die het bestaan van
de staat bedreigen.
Zo zijn de tegenwoordige verhoudin
gen; want deze zijn niet veranderd na
3 October j.l., toen de partijen en groe
pen, aangesloten bij de G.R.R besloten
een nieuw(e grote partij te vormen, die
de naam van „Partai Moerba" of Pro
letariërspartij draagt. Deze streeft naar
een söcialistische staat, waarin geen
plaats is voor fascisme, imperialisme en
kapitalisme (van dictatuur wordt niet
gesproken). Haai oprichtingsvergade
ring werd bijgewoond door Tan Ma
lakka en Roestam Effendi (vroeger
Tweede-Kamerlid) en geleid door de
vice-voorzitter van de G.R.R. De:'.e
laatste blijft bestaan als „strijd-
„Voor zover wij op het ogenblik kun
nen voorzien, is het te verwachten, dat
uitbreiding van onze fundamentele ken
nis van de eigenschappen der dode ma
terie en van het ontstaan en vergaan vTm
die materie in hoofdzaak verkregen zal
moeten worden door verder experimen
teel onderzoek van de bouw der atoom
kernen, van de bouwstenen der kernen
en van de krachten, die er in werkzaam
zijn."
Aldus prof. dr. ir. F. A. Heyn, mede
werker van het laboratorium voor weten
schappelijk onderzoek van de N.V. Phi
lips te Eindhoven, in de rede over: „De
wedloop naar groter energie", waarmee
hij gisterenmiddag zijn ambt als buiten
gewoon hoogleraar in de kernphysica aan
de Technische Hogeschool te Delft aan
vaardde.
Prof. Heyn wees er op, dat de onnoe
melijk kleine deeltjes materie, die wij
atoomkernen noemen en welker diameter
tienduizend maal kleiner is dan die der
atomen zelf,.de laatste tientallen jaren bij
de physici in het brandpunt der belang
stelling staan. Weliswaar heeft de z.g.
atoombom en het vraagstuk van de ex
ploitatie van de atoomenergie veel bijge
dragen tot vergroting van deze belang
stelling, maar ook zonder deze zou on
getwijfeld de wetenschappelijke belang
stelling gericht zijn op deze minuscule
stukjes materie, waarin zo vele gehei
men schuil gaan.
Op het ogenblik zijn in de V.S. alleen
reeds circa vijftig grote machines in ge
bruik, die deeltjes leveren met een ener
gie van meer dan een millioen electron-
volt, terwijl in de rest van de wereld
nog minstens tien andere in gebruik zijn.
Binnen enkele jaren zal dit aantal zijn
verdubbeld door de huidige aanbouw.
Nog grotereenergie zou men echter
wensen te bereiken. Met de grootste reeds
bestaande machine voor 400 millioen
electronvolt lukt het reeds mesonen te
maken, deeltjes, welke men tot nu toe
slechts in de cosmische straling aantrof.
Drie nieuwe machines voor deze grote
energie staan op het ogenblik op stapel
en men durft nauwelijks te gissen, welke
nieuwe verschijnselen men met deze ma
chines nog zal kunnen ontdekken.
Terecht vraagt men zich af: waar lig
gen hier de grenzen? Waar zal deze wed
loop een einde nemen en de eindstreep
worden bereikt?
Ten einde deze vraag te kunnen be
antwoorden, ging spr. na, welke de ver
schillende machines zijn, waarmee deel
tjes met grote energie kunnen worden ge
produceerd en welke mogelijkheden elk
type machine biedt om deeltjes met steeds
grotere energie te maken. Hieruit bleek,
dat er een grote verscheidenheid van der
gelijke machines bestaat. De kosten van
deze machines zijn echter zo groot, dat
de problemen bij de constructie nu reeds
vaak meer van economische dan van tech
nische aard zijn.
Nu is het al zo, dat een bedrag van
rond 10 millioen dollar, dat voor de bouw
van een proton-synchroton voor deeltjes
met een energie van zeven milliard elec
tronvolt nodig is, slechts door enkele lan#
den voor het fundamenteel physisch on
derzoek kan worden opgebracht. Kleinere
landen kunnen daaraan niet denken en
voor deze vormen de kosten van een cy
clotron voor deeltjes met een energie van
25 a 50 millioen electronvolt, zoals in ons
land op het ogenblik wordt gebouwd,
reeds een aanmerkelijke belasting van het
budget. Bij de wedloop naar grotere ener
gie moeten daarom de kleinere landen
uitvallen, omdat de financiële middelen
ontbreken, tenzij zij er toe zouden kunnen
komen met andere gezamenlijk de nodige
apparatuur te bouwen.
Nadat spr. nog enkele andere proble
men voor de kleinere landen naar voren
had gebracht, vroeg hij zich af, of deze
kleinere landen in de toekomst, wanneer
de machines en meetapparaten nog groter
en ingewikkelder worden, nog wel vol
doende mensen ter beschikking zullen
kunnen stellen voor dit soort fundamen
teel onderzoek, zonder schade voor andere
gebieden van wetenschap en voor de tech
niek. Ook wat dit betreft zou een inter
nationale samenwerking uitkomst kunnen
brengen.
Ten slotte zei spr., dat wij, als bewo
ners van een klein land, alle reden heb
ben de gang van de ontwikkeling in de
kernphysica (en trouwens ook in andere
takken van wetenschap) met bezorgdheid
gade te slaan.
i)e politieke commissie der V. N. heeft
met 41 tegen zes stemmen (de Oostelij
ke groep), b(j twee onthoudingen, een
resolutie aangenomen, waarin de V. N,
de regering van Zuid-Korea erkennen,
de bezettende mogendheden wordt aan
bevolen, zich zo spoedig mogelijk terug
te trekken en de vorming van een com
missie wordt aanbevolen, om de een
heid in Korea te bevorderen en toezicht
te houden op de aftocht van de buiten
landse strydkrachten.
Deze resolutie was ingediend door de
V. S., China en Australië.
Voorts heeft de politieke commissie
met 41 stemmen en een onthouding be
sloten, dat de nieuwe commissie voor
Korea zal bestaan uit dezelfde leden als
de tussentijdse commissie n.l. uit de ver
tegenwoordigers van Australië, Canada,
China Frankrijk, India, de Philippijnen,
de Oekraine, San Salvador en Syrië, de
Slavische gedelegeerden hebben niet aan
de stemming deelgenomen en de Oekrai
ne heeft verklaard, zich van alle deel
neming aan de werkzaamheden te zullen
onthouden.
Het was voor de 57-jarige G. Geubel, die
gisteren als vrij man het Amsterdamse
B.G. binnenwandelde, allerminst een pret
tige verrassing, toen hij de adv.-fiscaal 15
jaar gevangenisstraf tegen hem hoorde
eisen, even later de boeien om zijn pol
sen voelde klikken en moest vernemen,
dat het Huis van Bewaring voorlopig ook
zijn huis zou zijn.
Deze voormalige commandant van de
landwachtpost Muiderschans te Amster
dam, had nl. pas de drie jaar internering,
die het Tribunaal hem had opgelegd,
achter de rug. Een nieuw onderzoek had
tot resultaat gehad, dat hij zichthans
voor het B.G. had te verantwoorden.
Na de veroordeling door het Hof van
twee zijner vroegere ondergeschikten H.
Zwaan en G. Vleeming tot 12 jaar ge
vangenisstraf wegens arrestaties van Jo
den en huiszoekingen was nl. gebleken,
dat ook hij meer op zijn geweten
had, dan men aanvankelijk meende. O.m.
is hij mede de oorzaak geweest, dat 12
personen werden gearresteerd, van wie er
drie nimmer uit Duitsland zijn terugge
keerd. Een en ander was voor de adv.-
fiscaal voldoende om 15 jaar en onmid
dellijke gevangenneming te requireren.
Uitspraak 22 December.
C> De S.D.-er Fritz Neubacher, die op
13 April 1945 in de omgeving van Al
melo deelnam aan executies is ver
oordeeld tot' 20 jaar R.W.I.
De algemene vergadering van de
Verenigde Naties heeft zich officieel
uitgesproken voor toelating tot de Ver
enigde Naties van zeven nieuwe leden,
n.l. Italië, Oostenrijk, Ierland, Finland,
Portugal, Transjordanië en Ceylon. Te
gen het lidmaatschap van deze landen
heeft de Sovjet-Unie indertijd haar veto
uitgesproken.
De algemene vergadering deed een be
roep op de veiligheidsraad, om de aan
vragen voor het lidmaatschap van de ze
ven hiervoor genoemde landen opnieuw
in overweging te nemen, zulks iji het licht
van een uitspraak van het internationale
Hof van Justitie, dat het recht van veto
niet dient te worden gebruikt, om daar
mede een „politieke koehandel" te drijven
bij he.t toelaten van nieuwe leden.
Sovjet-Rusland en zijn aanhangers
stemden tegen alle voor de toelating van
de afzonderlijke landen ingediende reso
luties.
Robert Lovett, waarnemend minister
van buitenlandse zaken in de V. S„ heeft
bekend gemaakt, dat de vertegenwoordi
gers der mogendheden, die het Brusselse
pact ondertekend hebben, Vrijdag 10 De
cember te Washington bijeenkomen om
het openen der besprekingen over een
Noord-Atlantisch verdrag met de V. S. en
Canada voor te bereiden.
Lovett deelde tijdens zijn wekelijkse
persconferentie mede, dat de vertegen
woordigers van de vijf mogendheden:
Groot-Britannië, Frankrijk, België, Neder
land en Luxemburg de Verenigde Saten
op de 26ste November j.l. hadden mede
gedeeld, dat zij onderling een wezenlijke
overeenstemming hadden bereikt aan
gaande zekere voorstellen betreffende een
dergelijk verdrag.
Afgezien hiervan, had de Verenigde
Staten nog geen formele uitnodiging be
reikt, tot het verdrag toe te treden.
Lovett sprak de verwachting uit, dat de
vertegenwoordigers van de vijf genoemde
landen hun voorstellen Vrijdagmiddag a.s.
zouden overhandigen en dat daarna be
sprekingen ter nadere uitwerking van de
voorstellen zouden worden gehouden.
Tenslotte verklaarde hij nog, dat de lei
ders van het Congres der Ver. Staten van
het verloop der besprekingen op de hoog
te zouden worden gehouden, doch dat zij
in dit stadium er niet persoonlijk in zou
den worden betrokken.
Dr. van Royen, leider der Nederland
se delegatie, steunde in het bijzonder de
lidmaatschapsaanvrage van Ceylon. Hij
verklaarde, dat Nederland bijzonder be
lang sfelt in de toelating van Ceylon in
'verband met de zeer nauwe betrekkin-
'gen tussen Ceylon en Indonesië. Hij zei
dat Colombo steeds een belangrijke rol
heeft gespeeld in het verkeer tussen
Europese en Aziatische havens van het
Nederlandse koninkrijk en hij bracht
de „historische banden van vriendschap
tussen Nederland en Ceylon" in herin'
nering.
„De Nederlandse delegatie is er van
overtuigd, dat de betrekkingen van een
nieuwe onafhankelijke staat Ceylon met
Nederland en met een vrij en onafhan
kelijk- Indonesië zich zo harmonieus als
tevoren zullen ontwikkelen en dat een
vruchtbare samenwerking van deze ge
bieden binnen de V.N. van groot nut
zal zijn voor de organisatie".
De Ver. Staten bepleitten krachtig de
verzoeken der zeven landen, om als lid
te worden toegelaten. De Amerikaanse af
gevaardigde zeide, ook de verzoeken van
Roemenië, Hongarije en Bulgarije te zul
len steunen, indien deze genoegdoening
verschaffen door hel nakomen van de be
palingen der vredesverdragen, „in het bij
zonder wat betreft dt1 democratische rech
ten"..
De optimisten....!
Ze hadden de huid van de beer al zo
wat verkocht alvorens het heest was ge-
sneuteld en ons bij voorbaat naam en
adres toegezonden voor het aan alle
abonné's! beloofde doosje Players als
Zwitserland in de Engelse mist-en-mod-
der zou overwinnen! Nu gaat de kruik
weliswaar zó lang te water tot 't ding
breekt, maar wij hebben (stiekum) sinds
1923 een lijstje bijgehouden van alle
vreemde landen die hier „op visite" zijn
geweest en wij geven „between brackets"
de resultaten, Brittanje voorop: 1923
België (6—1; 1924 België (4—0); 1931
Spanje (7—0); 1932 Oostenrijk (4—3);
1933 Frankrijk (41); 1934 Italië (32);
1935 Duitsland (3—0): 1936 Hongarije
(62); 19?7 Tsjecho-Slowakije (51);
1938 Noorwegen (40) en Rest-of-Europe
(3—0); 1946 Kick Smit en Consorten
(Acht-Twee); 1947 Frankrijk (3—0).
Je zou zo zeggen....
Maar neen, hoor! Een meneer uit
Amersfoort en een, juffrouw uit Bergen-
op-Zoom etc. etc. èn de Daily Mail, ze
wisten het allemaal beter. Wij verwacht
ten (eerlijk gezegd) niet zoveel voetbal-
intellect in Amersfoort en Bergen-op-
Zoom, maar wij hadden de „Daily Mai!
hóger aangeslagen dan: „wij geloven niet
dat onze ploeg met vijf nieuwelingen
goed genoeg is om het sterkste Continen
tale elftal te slaan" erv„de Zwitsers zul
len het eerste overzeese team zijn, dat
Engeland op eigen bodem overwint". Wij
kennen de journalist Roy Peskett vrij
goed, maar hier hoorde hij 't toch een
beetje donderen in Keulen....
Ge weet het reeds: het werd zes-nul
(voor Engeland). Het was geen voetbal
wedstrijd, maar wij hebben ons ontzet
tend geamuseerd. Professor Antonini Mat
thews was er met z'n Evoluties Op Het
Slappe Koord en het enige wat hij niét
met de bal kon doen was er 'rf konijn
uit te voorschijn toveren, hoewel we daar
wel 'n beetje op zaten te wachten. Pro
fessor Alfredo Wright" ontfutselde tel
kens een meneer in een rood truitje „le
ballon" en dan stond die meneer te sta
ren, waar 't ding eigenlijk was gebleven.
Daartussendoor tippelde „Karei de Kale",
hier genaamd Mister „Vèndermier", en
het deed Ons Hollands hart goed, dat wij
In de mem. van antwoord betreffende
de begroting van O., K. en W. wordt o.ra.
nog medegedeeld, dat het wetsontwerp
tot bescherming van het beroep van ar
chitect binnenkort zal worden ingediend.
Soortgelijke plannen voor toonkunste
naars worden uitgewerkt. Aan het mede
zeggenschap van de kunstenaars wordt
daarbjj aandacht besteed.
Te zelden komt het
levensgeschiedenis van
groot mens tot onderwerp van een
film wordt gekozen. Nog zeldzamer is
het, dat zulk een leven ook op histo
risch verantwoorde wjjze in beeld
wordt gebracht. Over „D'Homme a
Hommes" de verfilming door de Franse
regisseur Christian Jaque van het
leven van de Zwitser Herri Dunant,
oprichter van het Intern. Rode Kruis,
kan men dan ook niet anders dan zich
verheugen, vooral om haar in sociaal
en menselijk opzicht zo belangrijke
kwaliteiten.
Deze film, welke onder de titel „Van
mens tot mens" in ons land zal worden
vertoond, verdient te meer belangstel
ling om de serieuze en in foto-technisch
opzicht zo voortreffelijke wijze, waarop
Jaque zich heeft gekweten van zijn
taak. Het veelbewogen leven van Henri
Dunant, deze grote voorvechter der
menselijke barmhartigheid op het slag
veld, die zijn liefde en in zekere«Ini ook
zijn eer ten offer bracht.aan zijn ideaal
en die arm en vergeten in een tenuis
voor ouden van dagen zqn laatste jare
sleet, tot hem de eerste Nobelprijs voor
de Vrede werd toegekend, is door Jaque
met toewijding in beeld gebracht.
Toch is het niet goed mogelijk, het
verhaal, de inhoud van een film, hoe
bewonderenswaardig ook, geheel geschei
den te houden van haar vorm. In dit op
zicht vertoont „D'Homme a Hommes'
tekortkomingen, welke men niet mag
voorbijzien.
Het spel van de acteurs, dat wel het
zwakste punt is in de film, vertoont een
al te sterke zucht naar het theater, een
voor, dat de 1 gebrek, waaraan de meeste Franse films
een waarlijk lijden en waarmee Henri Georges Clou-
alliantie" tussen verschilletide revo
lutionnaire stromingen.
De positie van de republikeinse rege
ring is dus duidelijk. Zij is afhankelijk
van partijen, die weliswaar met met
Moskou verbonden zijn, maar toch com
munistische beginselen huldigen; dis
alle banden met Nederland willen ver
breken en de regelmatig gesloten over
eenkomsten niet erkennen.
Onder deze omstandigheden bieden
onderhandelingen, zoals thans weer
hebben plaats gehad, geen kans op
succes. Zij kunnen slechts bewijzen,
dat de Nederlandse regering geen enkele
poging onbeproefd wil laten, om tot
overeenstemming te komen, hetgeen
overigens niet betwijfeld kan worden
door onpartijdige waarnemers, die niet
door valse voorlichting kunnen worden
1 misleid.
zotvmet „Le Corbeau" en „Quai des Or-
fèvres zonder dat zijn voorbeeld tot
nog toe veel navolging vond heeft
weten te breken. Het is vaak heel moei
lijk om achter de evenredig met het
aantal jaren groeiende baard van de
acteur Jean Louis Barrault de mens
Henri Dunant te ontdekken. Met uitzon
dering van Hélène Perdrière als Elsa
Kastner, komen de spelers, onder wie
Ben Gröeneveld in de rol van de Neder,
landse dr. Barting, niet boven de mid
delmaat uit.
De dialogen van Charles Spaak, die
in samenwerking met Jaque het scena
rio schreqf, zijn over het algemeen niet
meer dan een serie gemeenplaatsen,
welke door de regisseur op voortreffe
lijke, zij het ietwat geromantiseerde
wijze worden geïllustreerd.
Toch toont Jaque, telkens., wanneer hij
zich van de dialoog weet lós te maken,
een filmer, die beseft, waar net verschil
ligt tussen een bewegend beeld en
een beeld in beweging. Eerst dit laatste
immers is film.
Een voorbeeld daarvan is Dunamt's
droom, of de afwisselend normaal en
scheef ingestelde camera tijdens het
proces tegen Henri Dunant, dat leidde
tot zijn aftreden als voorzitter van het
Internationale Rode Kruis en tot zijn
financiële ondergang. Jaque weet daar
mee op filmische wijze de verhouding
te suggereren, waarin Dunaftt tAi op
zichte vap de'maatschappij is. komen te
verkeren.
Maar de .tot de ziel doordringende
zeggingskracht van het beeld en van he^
beeld alleen komt het sterkst tot uit
drukking tegen het slot van de film, als
in 1870, tijdens de belegering van Parijs,
Dunant de Rode-Kruisvlag ontplooit om
voor het eerst in de geschiedenis ge
wonden, vrouwen en kinderen veilig
over de Seine te brengen, welker brug
gen onder het vuur van de Pruisische
kanonnen liggen.
De U.N.O. en het Franse Rode Kruis
hebben het beschermheerschap over deze
film op zich genomen In Nederland
heeft zich een comité van aanbeveling
gevormd, waarin o.a. de Franse ambas
sadeur en de Zwitserse gezant zitting
hebben genomen. Een aanbeveling, waar.
aan wij van harte de onze toevoegen,
al was het alleen om wille van het uit
een sociaal oogpunt zo belangrijke on
derwerp, dat in „D'Homme a Hommes"
met zoveel toewijding wordt behandeld.
Verschenen is het verslag van de Alge
mene Rekenkamer in Nederland .bedoeld
in art. 71 der Indische Comptabiliteitswet
1925, betreffende haar werkzaamheden
over het jaar 1947.
Over het onderwerp van de financie
ring der Indische pensioenen wordt hierin
het volgende opgemerkt:
In verband met de financiële toestand
van Ned.-Indië was bij de wet van 28
Dec. 1934 een regeling vastgesteld voor
de financiering van de Indische pen
sioenen gedurende jaren 1935 tot en met
1942 Deze wet hield op van kracht te
te zijn op 1 Januari 1943. Van die datum
af golden dus weder de voorschriften van
de wet van 25 Juli 1918 betreffende de
oprichting van pensioenfondsen voor
Europese en inlandse burgerlijke e
militaire landsdienaren in Nedt.rl,
Indië, benevens die van de verschil,
lende wetten, houdende toekenning aan
de fondsen ten laste Van Ned.-Indië van
subsidies voor kapitaalvorming.
De Alg. Rekenkamer heeft er de aan
dacht van de Minister van Overzeese
Gebiedsdelen op gevestigd, dat, te reke-
van 1 Januari 1943, niet aan de
weliswaar niet zulke goeie voetbalspe-
lers hebben maar wél zulke goeie scheids
rechters.
Affijn, iedereen verliet verheugd het
veld alsof hij met Ingrid Bergmann-Zelf
op stap was geweest en voor de luttele
prijs van 20 Pop had men eerst het En
gelse volkslied ten gehore gekregen en
daarna nog eens het Engelse volkslied,
in 't Zwitsers. De melodie is eender, de
wóórden zijn alleen 'n tikkeltje anders,
maar dat mocht de pet niet drukken. Wij
hadden bovendien wel het idee gekregen,
dat continentale teams niet zo duidelijk
het verschil weten tussen een „shoulder-
charge" en een klap-op-iemands-geziebt.
doch ook dit temperde de vreugde niet.
Het enige werkelijke gemis kwam voort
uit het feit, dat professor Stanli Mor-
tensen op de tribune was blijven zitten
en dat wij dus gespeend bleven van. het
„tèn-tèn-geroep", waar wij (destijds) te
gen België zo'n succes mee hadden....
Niettemin is door deze zes-nul (voor
Engeland) de „Schande van Hudders-
field" in een ander licht komen te staan.
Eén ding begrijpen wij echter niet van
de Football Association: dat ze alleen
Enropa ais „sparring-partner" gebruiken,
het klein-goed dat zich nestelt tussen
IJzeren Gordijn en Atlantische Oceaan.
Als wij de volgende keer bij Stanley Rous
gaan thee-drinken zullen wij om in
de stijl te blijven tpch eens 'n balletje
opwerpen of het niet gewenst is Argen
tinië, Brazilië of Uruguay eens uit te
nodigen voor een partijtje „soccer" op
Highbury. Of voelt Engeland daar niet
voor
De Cup kijkt om de hoekJa zeker,
de rondes wentelen al, maar het ligt niet
in onze aard af te dalen naar derde en
lagere regionen; pas als de gróten (Chel
sea, Derby County, Chelsea, Arsenal en
Chelsea) gaan meedoen, ontwaken wij
uit onze lethargische doezel. Maar ons
hart is dan tóch altijd bij de zwakken:
de non-League-clubs. Het vorig jaar
maakte Colchester furore, maar zij zijn
reeds gewipt en de avondjes in Col
chester zullen dit najaar dus geen daze
avondjes zijn. Doch één ding staat al
vast vast: dat er wéér 'n non-League
club in de eerste échte ronde zal mee
doen: Weymouth of het eens (op dit ge
bied) zo beruchte Yeovil.and-Petters,
Acht Januari draait het stuk. In 1872
is deze „Dans om de Bokaal" voor het
eerst begonnen. Wij schrijven nu 1948 en
in deze vergane 76 jaar is ons aller Chel
sea er nog niet in geslaagd 't kleinood
te veroveren, maar zij waren altijd
„trying". Misschien lukt het nu. Of mis
schien het volgend jaar. Of misschien
nimmer. Maar elke keer starten wij met
hetzelfde (gezonde) optimisme. Volgens
Prof. Schuh (uit Delft) zijn wij, wis
kunstig gesproken, deze keer aan de
beurt. Net als het vorig jaar.
Wou u nog wat van de competitie we
ten? Als uw ega ons nummer van Maan
dagavond niet heeft gebruikt tegen het
vetspetteren-bij-het-bakken, dan ligt dat
exemplaar nog in het keuken-kastje en
daar staan 511e uitslagen en een volle
dige „ladder" in; binnenblad, tweede pa
gina.
Maar Chelsea wón niet....
Aan het voorlopig verslag der com
missie voor de landbouw uit de Tweede
Kamer in wier handen het wetsontwerp:
regeling ter bestrijding van de aardappel
moeheid (wet bestrijding aardappelmoe
heid) is gesteld, is ontleend, dat de com
missie voorshands van oordeel is, dat de
zg. aardappelmoeheid in ons land niet
een zo ernstig karakter draagt, dat zon
der meer moet worden aangenomen, 'dat
zo diep ingrijpende maatregelen, als in
dit wetsontwerp worden voorgesteld,
noodzakelijk zijn.
Gezien het bovenstaande acht de com
missie Het intitulé ook minder juist.
Beter ware te spreken van voorkoming
der aardappelmoeheid.
De commissie betwijfelt, of het alge
meen voorschrijven van verplichte wis
selbouw om de drie jaren niet te ver
gaat. In het wetsontwerp ontbreekt een
schadevergoedingsregeling.
Enige leden waren van oordeel, dat
voor de getroffen gebieden bijzondere
tuinbouwteeltvergunningen beschikbaar
gesteld zullen moeten worden. Andere
leden waren daarentegen van mening,
dat het tuinbouwareaal niet moet wor
den uitgebreid, gezien de beperkte ex
portmogelijkheden.
Ten slotte maakten enkele leden o.a.
bezwaar tegen de wel zeer vergaande
delegatie. Op grond van een bepaling in
het ontwerp, zou de minister practisch
het telen van alle gewassen kunnen ver
bieden.
In het verslag over 1947 van de Alge,
mene Rekenkamer in Nederland, bedoeld
in art, 71 der Indische comptabiliteits
wet 1925, worden enige gegevens ver
strekt over de geconsolideerde schuld
van Ned.-Indië.
De stand der geconsolideerde schuld
ten name en ten laste van Nederlands-
Indië is als volgt:
Restant per 31 December 1947:1
Leningen uitgegeven krachtens de wet
van 25 Juli 1932, gewijzigd bij de wet
van 15 Maart 1933 ƒ51 490.125; de wet
van 1 Nov, 1934 juncto de Ned.-Indische
conversieleningwet 1934, gewijzigd bij
de wet van 1 Nov. 1934 38.970.000;* de
wet van 20 Juli 1934, gewijzigd bij de
wet van 1 Nov 1934 10.000 000; de wet
van 8 April 1931 ƒ665.550.000 en de wet
van 31 Dec. 1931 ƒ82.766.000.
Krachtens de machtiging bij de wet
van 5 Juni 1940 is onder dagtekening
van 28 Mei 1947 een credietovereenkomst
wettelijke verplichtingen wordt voldaan
en dat de fondsen alle betalingen moeten
dekken uit de hier te lande van deelge
noten geinde bijdragen en "Matste ten
mogens der fondsen, weike laatst,i en
gevolge hiervan snel vermmdeiren a
het oordeel der Kamer zouden na de
bevrijding van Nederland en Inme
dit punt wettelijke voorzieningen moeten
zijn getroffen, in elk geval acht zij het
niet juist, dat thans over de kapi.alen
der fondsen wordt beschikt zonder de
medewerking van de Staten-G.eneraal.
De Minister zonder portefeuille schrijft
in een kanttekening dat de aangelegen
heid van de financiering der Indone
sische pensioenen en de in verband
daarmede te treffen wettelijke voorzie
ningen bij de ministerraad aanhangig
werd gemaakt. Aan de Kamer werd
mededeling gedaan van het stadium,
waarin deze zaak verkeert.
Naar A.F.P. meldt zal in de Kreis
Düren op ongeveer 50 km. van de Bel
gisch-Duitse grens in het kader van het
Marshall-plan een grote electrische cen
trale worden gebouwd. Deze zal worden
aangesloten op het West-Europese net en
zowel de Duitse als de Nederlandse,
Belgische en Luxemburgse industrie van
stroom voorzien.
Met ingang van Dinsdag 7 December
3 het gemeentelijk gasbedrijf van Be
verwijk in het bezit van twee directeu
ren. Dit is het resultaat van een uitsprap
van de centrale raad van beroep te
Utrecht, als gevolg waarvan de bij een
raadsbesluit van 16 April jl. ontslagen
directeur, de heer H. J. de Groot volle
dig rechtsherstel heeft verkregen De ge
meenteraad had inmiddels de heer R. J.
Vos, voormalig chef van de meetafdeling
van de Kon. Ned. Hoogovens en Staalfa
brieken N.V. te IJmuiden, tot directeur
benoemd.
De heer De Groot was na de bevrij
ding ontslagen op grond van een vorde-
ringsbesluit en hiertegen had hij gepro
testeerd.
„Ik zou liever de doodstraf hebben als
ik geen lagere straf dan levenslang kan
krijgen," antwoordde de 29-jarige J. v. d.
Bosch uit Haarlem op de vraag van de
president van de Bijzondere Raad van
Cassatie, waarom hij het hogerop had ge
zocht. Deze ex-SS-er, die na twee jaar
Russische frontdienst in Nederland het
baantje van opperschaarleider van de
landwacht kreeg, viel, toen hij met wat
kornuiten de spoorlijn ApeldoornAmers
foort bewaakte, een onderduiker in han'
den. De onderduiker, die niet geheel toe
rekeningsvatbaar was, liet zich „beledi
gend" uit over Hitier, waarop v. d. B. op
dracht gaf hem onmiddellijk neer te schie
ten. De Duitsers veroordeelden hem hier
voor tot 3 jaar gevangenisstraf, doch, zo
als gebruikelijk, kreeg hij gratie. Het B.
G. te Arnhem had hem tot levenslang
veroordeeld.
Thans "concludeerde de proc.-fiscaal tot
2"> jaar met aftrek. Uitspraak over vier
weken.
De bijzondere politierechter te Breda,
heeft een Belgische vrouw wegens het
smokkelen van grote partijen wol en var
kens, veroordeeld tot 2 maanden gevan
genisstraf en een boete van 50.000.
Het eerste cricket-elftal van de RKSV
Excelsior te Schiedam, dat verleden jaar
uit de eerste klasse degradeerde maar m
de afgelopen zomer ongeslagen kampioe
van de tweede klasse werd, zal
volgend seizoen wederom te a
klasse uitkomen. Aldus J
welingelichte zijde ^f^Cr'icke? Bond
beslotenVEneneverdiende promotie, waar
door de'katholieke cricketsport wederom
in het hoogste cricketmilieu vertegen
woordigd zal zijn. Proficiat, Excelsior, en
houdt de eer van Neerlands sterkste ka
tholieke cricketclub hoog!
gesloten met de regering der Ver. Staten
voor een bedrag van 100.000.000 voor
de aanschaffing van surplusgoederen
tegen een rente van 2 pet. per jaar en
af te lossen in 30 jaartermijnen, waar
van de eerste vervalt op 1 Juli 1951.
Krachtens dezelfde machtiging werd
onder dagtekening van 24 Januari 1947
met de Australische regering een cre
dietovereenkomst gesloten voor een be
drag van Australische ponden 7.500.000
voor het doen van aanschaffingen in
Australië en ter financiering van de
bureaux der Ned.-Indische regering in
dat land. Dit crecüet is verleend tegen
een rente van 3% pet 'sjaars en dient
uiterlijk op 31 Januari 1950 (verhoogd
met de verschuldigde rente) terugbe
taald te zijn.
Per 31 Dec. 1947 was van deze beide
credieten slechts een gedeelte opgeno
men.
Ter voorziening in de kasbehoeften
van de Indische dienst zijn bovendien
door Nederland belangrijke voorschotten
verleend. Het saldo der rekening-cou
rant van Nederland met Ned.-Indië be
droeg per 31 December 1947 (zonder bij.
telling van rente) 689.304,351. Wellicht
ten overvloede vestigt de Algemene
Rekenkamer de aandacht er op dat in
het vorenstaande geen volledig beeld
van alle Indische schulden kon worden
gegeven, aangezien de vlottende schul
den in Indië haar niet bekend zijn.
De driedaagse driekamp tussen Neder
landse, Franse en Belgische ploegen, met
Davis Cup spelers van elk land, wordt
Vrijdagmiddag ingezet met de wedstrijd
tussen Nederlandse en Belgische spelers,
in totaal zes partijen. Des middags speelt
o.a. Linek tegen Moreau, Krijt tegen Geel-
hand, des avonds de traditionele strijd
tussen Van Meegeren en Brichant. Zater
dagmiddag en -avond worden verschil
lende Belgisch-Franse partijen gespeeld,
te 8 uur echter Van Meegeren tegen Ber
nard, Frankrijks no. 1, die op revanche
uit is voor de verrassende nederlaag te
Roubaix. Zondagmiddag voortzetting van
de strijd tussen de Nederlandse en de
Franse ploeg.
Thans bereikte ons de officiële bevesti
ging dat de protestcommissie van de Iv.
N. V. B. het protest van het Delftse Con
cordia in de wedstrijd Laakkwartier
Concordia 21 in de 3e klas B is toe
gewezen, waardoor de uitslag 1 1 wordt.
Tevens is toegewezen, het protest van
het Dordtse R.C.D. in de 4e klas J betr.
de wedstrijd R.C.D—Strijen 1—2, waar
door de uitslag 2—2 wordt.
Het protest van Texas in 3D is afge
wezen; Excelsior '26—Texas blijft 3—3.
Voor de West-Europa-beker speelde
Den Haag gisteren een ijshockeywed-
strijd tegen Brussel en won n«?t 72.
:0> B.V.V. verloor te Madrid met 40 van
de Spaanse club Atletico.
VRIJDAtity 10 DECEMBER.
HILVERSUM I (301 M.) VARA. 7.00
Nieuws gram; 10.00 VPRO.; 10.30 V. d.
vrouw; 10.45 Oud-Engelse melodieën; 11.05
Voordracht; 11.15 Gram.; AVRO. 12.00
Orgel" 12 45 Piano; 13.00 Nieuws; 13.20
De kwintetspelers; 14.00 Kookkunst; 14.20
Klassiek progr.; 15.00 „Ons volk en zijn
dichters"15.20 Gram.VARA. 16.00 Om-
roep-kamerork.16.30 V. <f. Jeugd; 17.00
Orgel17.20 „Wij en de muziek"18.00
Nieuws, felicitaties; 18.30 Ned. Strijdkr.
19.00 „Denk oih de bocht"; 19.15 -Jan
Corduwener; 19-30 VPRO.; VARA. 21.00
Gram.; 21.30 Hoorspel; 22.00 Buit. week-
overz.22.15 „Swing and sweet"; 22.40
VPRO.; 23.00 Nieuws; 23.10 R'dams Philh.
Orkest.
HILVERSUM II (415 M.) KRO. 7.00
Nieuws gram., morgengebed; (9.35 en
11.40 Schoolradio; 11.00 „De Zonne
bloem"); 12.03 Piano; 12.33 Kareol Septet;
13.00 Nieuws; 13.25 Promenade-ork.13.50
Toespraak; 14.00 „Die Schöpfung" van
Haydn; 15.30 Middag-oonc.16.00 De
Zonnebloem"; 17.00 Na schooltijd; 17.15
Kinderzang; 17.45 „Wat het buitenland
leest"; 18.00 Gram.; 18.30 Cyclus Franse
lyriek; 19.00 Nieuws; R. V. D.; 19.30 Bra
bants halfuur; 20.05 „De gewone man";
20.12 Viool-recital; 20.35 „De Tien Ge
boden"; 21.30 Omroepork.22.4o Avond
gebed; 23.00 Nieuws, gram.
RADIODISTRIBUTIE III: 7,00 VI. Br.:
nws; 7 15 gram.; 7-30 kron.; 7 40 gym.;
7 50 gram.; 8.00 nws; 8.15 conc.; 9.00 nws
9 05 gram.: 10 90 Eng, L.P.: nws; 10.10
parlem.; 11-30 „Pavilion Players"; 12.00
VI Br.: liedjes; 12 30 weer; 12.32 omr.
ört 13-00 nws; 13.15 klassiek Casino-
conc.; 14.00 operettemuz,; 15.00 Eng. H.S
Schots ork.; 16.00 Eng.' L.P.: Billy
Mayerl en ens.; 16,30 Marcel Gardner
en serenadeork.; 17i00 Kootwijk; Bata
via; 18.00 VI. Br.: muz. bij de thee; 18 10
Béromünster: gram.; 18.25 VI. Br.; gram
gram.; 19.10 Fr Br.: suite frangaise
Milhaud; 19.30 Vl'. Br,: filmmuz.; 20.00
liederen v. Schumann; 20.15 filmrevüe;
20.30 Eng. L.P.: „Waterlogged Spa";
21.00 Stanford Robinson en het BBC
theater ork.; 22 00 VI. Br.: nws; 22.15
muz. v Broadway; 22.50 nws; 22.55 muz.
v. Broadway; 23.00 Eng. LP.: nws; 23.15
„Squadronnaires dansork.".
RADIODISTUIBUTIE IV: 7.60 Fr. Br.:
nws; 7.10 gram.; 7.15 div.; 7.30 Eng. H.S.
gram.; 7.55 weer; 8.00 Fr. Br nws; 8.10
conc.; 9.00 Eng. H.S,: nws9.i5 gezondh.
progr.; 9.20 gram.; 9.50 causerie over
Sicilië; 10.25 Peter Cooper (piano); 10 50
Amerik. bulletin; 11.05 schooluitz.; 11,30
„Music while you work"; 12 00 Eng.
L.Pvoordr.; 12 15 „The Queen's Hall
Light Orch."; 13.00 orgel; 13.30 Welsh
orch.; 14.30 AJvari en zigeunerork,; 15.00
Kalundborg: Ove Peters en omr. ens.;
16.15 Eng. H.S.: critici; 17.00 Fr. Br.:
ber. en interv.; 17.10 vd zieken;' 17.40
grom.; 18.00 v.d. sold.; 18.15 Eng. L P.:
Schots var. ork.; 19.00 Sandy Macpher-
son (orgel); 19.15 Feli' King en ork.;
19.45 Fr. Br.; hws; 20,00 balletmuz.:
20.30 „Ncuf gargons, un' coeur"; 21.00
ge'var, pr.; 22.20 div.
