Nederland in 1948
Atlantisch pact en Duitsland
KERKELIJK LEVEN IN 1948
DEFICIT AIRE BALANS 1941
Wat
weten
Rode
wij van
Leger?
het
EEN SERIEUZE PUBLICATIE
Het strijdtoneel des levens hebben verlaten
Vrijdag 31 december ms
pagina 3
Een belangrijk jaar op staatkundig gebied
Onderwijs en Wetenschap
PREMIEVERHOGING
voor de vrijwziekteverzekering
Vliegtuig uit Basra op
Schiphol aangekomen
VOORLICHTING OVER
EMIGRATIE
ORANJE HAD OPONTHOUD
HST ROERSTATUUT DE
VERBINDING
Onverbiddelijke consequenties
Huldeblijk der Nee'
vrouwen
Een kwart millioen bijeen
gebracht
Een deskundig hoek over het Rode Leger vindt zijn weg. Dus
zal ook ,jHet onbekende Leger van Nikolaus Basseches (Winants,
Heerlen, '48veel lezers trekken. Het gevaar is niet denkbeeldig,
dat men al te veel wierook van actualiteit en klemmende
problematiek rond dit werk gaat branden. Hiertegen willen wij
op voorhand waarschuwen. Immers wie uit sensatiezucht dit
boek aanschaft, zal bedrogen uitkomen. Mocht u allereerst
willen zoeken naar het aantal Russische divisies, naar haar
sterkte en bewapening, dan wordt u teleurgesteld. Wenst u in
korte tijd een afdoend antwoord op de klemmende vraag: komt
er oorlog met Rusland en wie zal die winnen? dan zult u slechts
een magere alinea over deze kwestie aantreffen. Zelfs geeft de
schrijver ons geen denkbeeld van het voorhanden oorlogs
materiaal, noch van het potentivle! Misschien is dit een tekort,
maar de schrijver heeft dit waarschijnlijk niet eens gewild en
misschien ook niet gekund!
door
Dr.A.v.d. Wey, O.Carm.
ELKE DAG: CONFLICT WEST
OOST, KOUDE OORLQG
Als lichtpunt: nauwer Europese
samemverking
MOSKOU'S SPIONNAGE IN
AMERIKA
DR. H- M. BOON GEVOL
MACHTIGD MINISTER
DE STAKENDE
BUSONDERNEMERS
r-
mmm
30 Januari: Mahatma
Gandhi, leider van de
Hindoe-beweging in 't
voormalige Brits-Indië
10 Maart: Jan Masaryk
minister van buiten
landse zaken van
Tsj echo-Slowakije.
18 Maart: Dr. G. W. M.
Huysmans, oud-minis
ter van Economische
Zaken.
5 Juli: Prof. rfir, P. J.
M. Aalberse, groot
sociaal voorman en
minister van Staat.
6 Juli: Georges Berna-
nos, beroemd katholiek
Frans romanschrijver
en essayist.
3 September: Eduard
Benes, oud-president
van de Tsjecho-Slo-
waakse republiek.
7 September: Mgr. dr.
H. A. Poels, oud
hoofdaalmoezenier van
de Arbeid in Limburg.
17 September: Graaf
Folke Bernadotte, eer
ste bemiddelaar der
V. N. in Palestina.
25 September: Max
van Poll, oud-lid Com
missie-Generaal voor
Indonesië.
25 October: Franz
Lehar, bekend compo
nist van lichte- en
operette.muziék.
Het is wel een typische coïncidentie ge
weest dat 't jaar 1948 waarin wij de drie
honderdjarige onafhankelijkheid van Ne
derland hebben herdacht en het honderd
jarig bestaan hebben gevierd van de Thor-
beckiaanse grondwet die de hoeksteen is
geworden van onze parlementaire demo
cratie, zelf zo uitermate belangrijk is ge
weest op staatkundig gebied.
Het gehele jaar wordt onder dit op
zicht beheerst door twee belangrijkefei
ten n.L de troonsafstand van Koningin
Wilhelmina ten gunste van haar dochter
Juliana en de wijziging van de grondwet
waardoor de mogelijkheid werd geopend
om in Indonesië die nieuwe staatkundig-
constructieve veranderingen aan te bren
gen, die in overeenstemming zijn met de
gerechtvaardigde gspiraties van het in
dit jaar nog toegenomen nationalisme
aldaar.
De troonswisseling werd voorafgegaan
door het 50 jarig regerings-jubileum van
Koningin Wilhelmina waarbij het Neder
landse volk nog eens de gelegenheid kreeg
om uiting te geven aan zijn diepgevoelde
dankbaarheid en piëteit jegens deze
vrouw die met zo grote wijsheid en be
wonderenswaardige moed land en volk
een halve eeuw lang heeft bestuurd.
De inhuldiging van de nieuwe Koningin
Juliana was van dit enigszins tot wee
moed stemmende afscheidsfeest een wel
zeer treffende louter feestelijke pendant.
De grondwetswijziging die door het vorige
parlement in eerste aanleg in de beide
Kamers (resp. op 29 April en 26 Mei) was
aangenomen maakte nieuwe verkiezingen
noodzakelijk voor de Tweede Kamer. De
uitslag van deze verkiezingen bracht
weinig verandering in de parlementaire
partijverhoudingen. De KVP heeft echter
desondanks geen prijs gesteld op de voort
zetting van de zg. smalle-basispolitiek
wijl zü meende dat voor het aannemen
in tweede aanleg van de grondwetswijzi
ging een kabinet op bredere basis een
veiliger garantie gaf en een gewenste
ruimere verdeling van de verantwoorde
lijkheid m.b.t. de Indië-politiek mogelijk
maakte.
De voorspoedige wijze waarop de 3e
September de grondwetswijziging door
de beide Kamers werd aangenomen was
geenszins het spiegelbeeld van de ont
wikkeling der verhoudingen in Indonesië
waar ondanks de geduldige pogingen om
met de republiek tot overeenstemming te
komen de situatie steeds kritieker werd
en eindelijk uitliep op de zuiveringsactie
die op 18 December werd ingezet. De
laatste weken zijn daarom wel de meest
gedenkwaardige van 1948 geworden. Zij
kenmerkten zich enerzijds door een vlot
en gunstig verloop van de militaire opera
ties" in Indonesië, maar anderzijds ;door
grote moeilijkheden op internationaal ge
bied in verband met de reacties, die hei
Nederlandse optreden bij de meerder
heid van de Veiligheidsraad opriep.
De wetgevende activiteit is in 1948 wel
uiterst vruchtbaar geweest. Om haar zeer
grote belangrijkheid voor de verre toe
komst maken wij hier melding van de in
diening van het wetsontwerp op de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie op 29
Juni.
trok het meeste publiek, terwijl films als
Fantasia" en ..Hamlet" de grootste ver
deeldheid brachten in het kamp van het
critici.
Tct slot rest ons nog de vermelding van
„Citizen Kane" van Orson Welles, een
film, welke op eenzame hoogte boven aile
andere uitsteekt en welke wellicht pas
na jaren op haar juiste waarde zal wor
den geschat.
Het jaar zette in met een tot vrij felle
strijd opgevoerd rumoer rond "de 7e fa
culteit te Amsterdam, waar politiek een
rol ging spelen bij wetenschappelijke be
noemingen. een rumoer dat nog steeds
niet is verstomd Vier erepromoties had
den dit jaar plaats; mevr. Roosevelt werd
op 19 April eredoctor van Utrecht, jene-
raal Smuts kreeg op 18 Juni te Leiden
de doctorsbul en op 8 Nov. bij gelegen
heid van het 7e lustrum der Rotterdam
se Hogeschool werd het eredoctoraat te
gelijk verleend aan minister-president W.
Drees en aan de heer P. Rijkens.
Vele nieuwe hoogleraren werden in het
afgelopen jaar benoemd, zoveel dat een
der scheidende rectores-magmfici bij zijn
overdrachtsrede sprak van een „inflatie
van het hoogleraarschap". Ook aan de
25-jarige R. K. Universiteit te Nijmegen
werden divers nieuwe hoogleraren be
noemd, o.a. de Rotterdamse historicus dr.
L. Rogier, die op 12 Februari zijn inaugu
rale rede hield. De Nijmeegse Universi
teit werd verrijkt met eerr nieuw psycho
logisch instituut, terwijl het missiologisch
instituut en de school voor journalistiek
werden geopend.
In Augustus werden twee interessante
congressen gehouden, het internationaal
philosophencongres te Amsterdam en het
internationaal juristencongres.
Tenslotte hadden in verschillende
universiteitssteden lustrumfeesten plaats.
St. Virgilius >pende de rij in April met
een zeer geslaagde feestweek bij haar 10e
lustrum, in Mei gevolgd door het 11e lus
trum van S. Augustmus. De Rotterdamse
studenten vierden in November 't 7e lus
trum en ook Albertus Magnus in Gro
ningen vierde dit jaar lustrumfeesten.
De vermindering van de bijdrage uit
het vereveningsfonds van de verplichte
ziekenfondsverzekering aan de vrijwillige
verzekering over 1949, zal de algemene
ziekenfondsen nopen de premie' van de
vrijwillige verzekering belangrijk te ver
hogen. Deze verhoging zal, bij handha
ving van de bestaande rechten voor de
vrijwillig verzekerden en de verbetering
in de vergoeding voor de sanatoriumver-
pleging van 3 op f 4.50 per dag, moeten
bedragen ƒ0.13 per week. De premie zal
dus in het algemeen worden 0.63 per
week voor elke verzekerde van 16 jaar en
ouder.
Overleg met het staatstoezicht op de
ziekenfondsen en het directoraat-generaal
van de prijzen is nog gaande.
In verband met de door deze premie-
Gisteravond, kwart over negen, arri
veerde op Schiphol de K. L. M.-constel
lation PH-TEP, het vliegtuig dat zoals
wij reeds eerder meldden, op zijn Indië-
reis noodgedwongen naar Nederland
moest terugkeren, omdat het niet op Ka
rachi mocht landen. De passagiers, be
staande uit 18 vrouwen, 17 kinderen en
16 babies, hadden in het kader der ge
zinshereniging de reis naar Indonesië
aanvaard.
Aangezien vrijwel al de gezinnen niet
meer over een woning in Nederland be
schikken. was het taak hun onderdak te
verschaffen. Het Min. van Overzese Ge
biedsdelen bracht een 23-tal moeders en
kinderen onder in pension „De Poolster"
in Noordwijk. Kapt. J Goedvolk van het
min. van Marine verschafte aan vier ge
zinnen, vrouwen en kinderen van marine
personeel, onderdak en de overige leden
van het gezelschap, echtgenoten en kin
deren van employe's der B. P. M werden
door deze maatschappij verzorgd. Voor
de moeders en kinderen is nu passage
geboekt op de „Sibajak", die 22 Januari
naar Batavia vertrekt.
De twee stewardessen van het vliegtuig
vertelden nog. dat veel kinderen te lijden
hebben van ingewandsstoornissen als ge
volg van het feit, dat er in Basra geen
goede voeding voor hen te krijgen was.
De moeders vertelden, dat zij uiteraard
teleurgesteld waren door het ongelukkig
verloop van de reis, doch zij lieten zich
met grote waardering uit over de hulp,
die zij van het K. L. M-personeel moch
ten ontvangen en de hartelijkheid, die zij
van de bevolking van Basra hadden on
dervonden.
Met ingang van 1 Januari zullen de
genen, die voorlichting wensen omtrent
emigratie, dan wel willen emigreren, en
aangesloten zijn bij 'een der landbouw
organisaties samenwerkende in de Cen
trale Stichting Landbouwemigratie, zich
dienen te wenden tot het bureau dier
stichting. Raamweg 28 's-Gravenhage, of
tot hun eigen organisatie.
Alle overige adspirant-emigranten die
nen zich in verbinding te stellen met het
gewestelijk arbeidsbureau.
Na een oponthoud van 12 uren wegens
eeA machinedefect is het Ned. Motor
schip „Oranje", dat van Amsterdam op
weg is naar Indonesië, gisteren uit
Southampton doorgevaren.
Gelijk alle andere terreinen van het
menselijk geestesleven onderging ook
het godsdienstig-Kerkelijk leven in 1943
de invloed van de steeds slechter wor
dende internationale verhoudingen- De
godsdienstvervolgingen die in de vorige
jaren in de door de Russen bezette ge
bieden waren begonnen namen in 1948
nog brutalere vormen aan. In al deze
gebieden moesten de gelovigen de strijd
aanbinden tegen de „volksdemocratische"
Staat die hun hun organisaties, hun pers
hun scholen in een woord al die ttide
lijke middelen die voor een godsdienstig
leven van wezenlijk belang zijn tracht
te ontnemen. Talrijk zijn de slachtoffers
die gedurende het afgelopen jaar hui
strijdmoed met dood of langdurige ge
All VCi UdltlU UltJL UC U'WJ VlCAfC piCJUlC*
verhoging te verwachten moeilijkheden vangemsstraffen hebben moeten bekopen
hebben de Centr. bond van ziekenfondsen,
de Bond van R.K. ziekenfondsen en de
Ned. Bond van ziekenfondsen met verte
genwoordigers van de bij deze organisa
ties aangesloten algemene ziekenfondsen
vergaderd Uit deze bijeenkomsten is ge
bleken dat er ernstige bezwaren zijn
tegen deze drastische premieverhoging
omdat aangenomen wordt dat in een aan
tal gevallen de betrokkenen de verhoging
niet zullen kunnen dragen.
De noodzakelijke maatregelen die de
ziekenfondsen moesten nemen, hebben de
ve gaderingen van genoemde organisaties
niettemin doen besluiten aan hun verze
kerden deze premieverhoging kenbaar te
maken en haar zoveel mogelijk per half
Januari 1949 in te voeren.
Het laatste op heel de wereld indruk
makende voorbeeld daarvan is de ge
vangenneming van kardinaal Mmdszenty
de primaat van de Katholieke Kerk in
Hongarije Vele priesters en gelovigen
zijn gevlucht uit de onder hamer en
sikkel zuchtende gebieden. In Duitsland
waar het vluchtelingenaantal van de Oos
telijke zóne uit zeer grote afmetingen
aanneemt zijn daardoor bijrrt) onoplosbare
problemen voor de zielzorg ontstaan.
Geheel de Christenwereld heeft dit
jaar ook met angstige zorg zijn ogen
gericht naar de H. Plaatsen in Palestina
die met verwoesting bedreigd werden
door de oorlog tussen Israël en de Ara
bische staten. Gelukkig is door interna
tionale invloeden en de vrees van beide
partijen om het odium op zich te laden
van de schuld aan een verwoesting dezer
dierbaie godsdienstige relieken het ergste
voorkomen.
Voor het godsdienstig leven der Ka
tholieke Kerk is de encycliek „Mediator
Dei" waarin de Paus handelt over de H
Liturgie het grootste evenement geweest,
waarvan de zegenrijke invloed voor het
geestelijk leven der gelovigen tot in de
verre toekomst onschatbaar zal blijken
In Nederland zagen wij in dit jaar
verheugende resultaten van de herstel
arbeid aan verwoeste kerken, maar vooral
van belang is het te kunnen constateren,
dat de Katholieke Actie steeds meer vat
op de gelovigen blijkt te verkrijgen.
Vermelding verdienen onder de vele
feiten, die wijzen op een vruchtbaar ka
tholiek leven, in het bijzonder de luister
rijke viering van het Mariacöngres te
Maastricht, het verschijnen van de
nieuwe Nederlandse Katechismus, de ver
dere uitbouw van de Katholieke Univer
siteit die in October 25 jaar bestond, de
opening van de Jan van Eyck-Academie
en de enthousiaste hulde aan Kardinaal
De Jong bij zijn 40-jarig priesterfeest.
Staan wij bij deze jaarswisseling voor
een belangrijke ontwikkeling in de Wes
terse politiek? Het is steeds makkelijker
en veiliger de balans van het verleder op
te maken, dan een begroting voor de toe
komst te ontwerpen; wat achter ons ligt,
is in de historie verankerd, maar in het
geen komen gaat, verschuilen zich zo
veel onzeker- en onbekendheden, dat
men, en dit geldt wel bijzonder voor de
internationale politiek, steeds aarzelt ver
vooruit te zien. Want de politieke ont
wikkeling is geen mechanisch proces,
maar wordt door de vrije wil van de
mens beheerst en één wilsdaad kan een
volkomen onverwachte wending brengen.
Toch kunnen er feiten zijn, die zozeer
in een normale evolutie passen, dat men,
rekening houdend met alle omstandig
heden, een zekere logische gang van za
ken mag voorzien; en twee dier feiten
zijn: de wording van de Noord-Atlanti
sche Unie en het Roerstatuut, waarover
de Verenigde Staten. Engeland, Frankrijk
en de Beneluxlanden dezer dagen te Lon
den overeenstemming hebben bereikt.
Deze twee gebeurtenissen sluiten boven
dien ineen, al kan het innige verband wel
licht op het eerste gezicht niet onmid
dellijk opvallen.
De werkelijke en diepere betekenis van
de nieuwe Roer-overeenkomst zij is in
wezen een statuut, dat Duitsland wordt
opgelegd, naast het bezettingsstatuut, maar
met de opzet het permanent te maken
is, dat zij de eerste beslissende stap is op
de weg van de beëindiging van de geal
lieerde bestuursperiode in Duitsland,
waarvan, zoals in het verdrag van Pots
dam wordt gezegd, een der doeleinden is
haar eigen opheffing voor te bereiden, in
een „eventuele vredelievende samenwer
king in het internationale leven door een
democratisch Duitsland."
De omstandigheden hebben er helaas
toe geleid, dat de samenwerking der grote
overwinnaars ten gevolge van de ver
nietiging van de overeenkomst van Pots
dam door eenzijdige activiteit van Sovjet-
Rusland niet kon doorgaan; maar dit was
voor de Westerse mogendheden geen mo
tief om in het door haar bezette Duitse
gebied de aangewezen weg niet te vol
gen. Wij zullen allerminst beweren, dat
de Westelijke bezetters van de aanvang
af precies hebben geweten, wat zij wil
den; noch dat er bij ben veel overeen
stemming over de. middelen om het na
gestreefde doel te bereiken bestond Maar
eindelijk, na bijna vier jaar, zijn zij, en
dan nog slechts na maandenlange zeer
moeizame onderhandelingen over een
essentieel punt: het statuut van het grote
wapenarsenaal van Duitsland tot een.ac-
coord gekomen.
Daarmede is de definitieve grondslag
gelegd voor de overgang van het gealli
eerde militaire bestuur voor West-Duits-
land naar een geallieerde contróle of
supervisie van een West-Duitse regering
onder het bezettingsstatuut. De volgende
stap, die overigens nog wei enige tijd op
zich zal laten wachten moet automatisch
zijn de beëindiging zowel van de geallieer
de bezetting als van de geallieerde con
tróle; met het voorbehoud van het nu
ontworpen permanente internationale toe
zicht over de Roerindustrieën ten einde
te zorgen, dat deze alleen voor vredelie
vende, niet voor oorlogszuchtige doelein
den kunnen worden gebruikt Bovendien
is dit Roerstatuut hoezeer de Duitsers zich
over de stringente bepalingen beklagen,
maar daarbij over het hoofd ziende, dat
de Roer Duits blijft, bedoeld om het
Duitsland van na de bezetting in vrede
lievende samenwerking in de gemeenschap
der volken op te nemen.
Op dit punt raken we dan het Noord-
Atlantisch pact dat krachtens zijn we
zen ten doel heeft West-Europa in staat
te stellen zich tegen een eventuele Rus
sische invasie, of deze door de beruchte
vijfde colonne of door Sovjetlegers wordt
ondernomen, effectief en met grote kans
op succes te weer te stellen.
In de Verenigde Staten even goed als
in Europa zelf is men echter overtuigd,
dat de betrekkelijk smalle strook van de
landen der Westerse Unie, zelfs als deze
zou worden verbreed met -Noorwegen,
Portugal (op den duur ook Spanje) en
Italië, een te kleine basis vormt om een
succesvol defensief tot een goed einde te
brengen. Evengoed als voor het econo
misch herstel van Europa de opneming
van West-Duitsland in het Europese her
stelprogram absoluut noodzakelijk was,
zo zal ook in de Noord-Atlantische Unie
West-Duitscland zijn plaats moeten krij
gen. Alleen reeds de gedachte, dat het
Westen zou worden „verdedigd", maar
de Duitse Noordkust (met inbegrip van
geheel Nederland ten Noorden van de
Rijn) en het Roergebied bijna zonder
slag of stoot aan de vijand zou worden
prijsgegeven, liikt en is een krank
zinnige suggestie.
Ook als men West-Europa zou willen
zien als een soort evenwichtsfactor tu«
sen de Verenigde Staten en Sovjet-Rus
land, dus reëel en psychologisch meer al
een vredeselement dan als een oorlogsin
strument, kan Europa het met zonde
Duitsland, wat onder de huidige omstan
digheden West-Duitsland betekent, stel
len. Aan dit geopolitieke gegeven onl
komt men bij de na-oorlogse wereldstruc
tuiy niet; men zal er alle consequentie
uit moeten trekken,
In het Roerstatuut heeft Washingto;
nog ter dege rekening gehouden met d
Franse veiligheidspsychose; het lijkt ecb
ter verre van waarschijnlijk, dat. als he'
straks om „West-Europa" zal gaan. Ame
rika zich door dergelijke gevoelsoverwe
gingen, hoe begrijpelijk ze overigens oo'j
mogen zijn. zal laten verleiden zijn grot
doel: een zelfstandige macht tussen d
twee kolossen uit het oog te verliezer
Het zou werkelijk een ramp voor ons we'
relddeel zijn, indien het dit wel deed.
Door enige leden van het hoofdbestuu
van de stichting .'.Tentoonstelling de Ne
derlandse Vrouw 1898—1948" word heden
morgen een bedrag van 250 000 guide
aan H K H Rf'nses Wilhelmina overhan
digd, zijnde het resultaat van de actie de
Nederlandse vrouwen.
De dooi H. K H. hieraan te geven ba
stemming zal nader worden bekend ge
maakt.
De verkoop van bloemen in de afdelia
„De vrouw in de oorlog en verzet" 'e
ere van de gevallenen bracht ruin
29.000 op. welk bedrag verdeeld is onde
de stichtingen, die zich het lot van d>
nabestaanden hebben aangetrokken.
mRuP
verzoening te bereiken door teruggave
van ontnomen voorrechten en door in
schakeling in het grote staatsapparaat.
Ook wrijvingen door nationaliteitenver-
schil wist het regiem tenslotte toch baat
te blijven Over de invloed van de gods
dienst- en ke-kpolitiek spreekt Basse
ches niet: o.i- is dit een grote leemte in
hei boek.
Het scheppen van een soort vrede tussen
de staat en de onderdanen, vaak ten koste
van terreur, bloed en tranen effende de
weg tot de vorming van een betrouw
baar leger. Een vergelijkende studie van
het tsaristisch leger en het Rode vorml
na de inleiding het hart van het boek
Het blijkt, dat het oude leger in de negen
tiende eeuw zijn karakteristieke vorm
Het boek van deze deskundige wenst
geen sensatie, doch verheldering en be
grip Maar waarover?
De schrijver stelt zich de volgende pro
blematiek; Hoe is het te verklaren, dat
het Rode Leger ondanks de vele proces
sen en telkens opvlammende oppositie
niettenstaande ernstige militaire tegen
slagen toch disciplinair Intact bleef, aan
kracht nog won. zodat het tenslotte uit
de ontzettende worsteling zegevierend
te voorschijn kwam?
Vele neutrale waarnemers toch voor
spelden jaren geleden de ondergang van
het regiem zodra in een oorlog de oppo
sitiekrachten haar gewicht in de schaal
zouden leggen. En een oorlog zou dat
meebrengen, meenden zij.
Waarom is dit echter niet gebeurd?
Het antwoord op die vraag moet men
niet verwachten uit de regionen van het
dode oorlogsmateriaal. Neen dat is pri
mair een kwestie van de gezindheid en
mentaliteit der levende personen, van de
maatschappelijke geledingen, waaruit da
soldaten worden gerecruteerd-
Daarom ts het ook redelijk, dat de
sctlrijver in een zestigtal inleidende blad
zijden zijn best doet het proces der oppo
sltie, vervolging en verzoening der drie
maatschappelijke klassen te schetsen. Deze
pagina's behoren tot de beste van het
boek en munten uit door analytische
scherpzinnigheid. Wij willen nier die
analyse der lotgevallen van de drie
klassen, arbeiders, boeren en intellectue
len niet op de voet volgen. Met de ar
beiders had het regiem de minste moei
lijkheden. Want zij golden als een „bn
voorrechte" stand, in hun kazerne-ach
tige samenleving gemakkelijk door de
propaganda te beïnvloeden. Toch brak
ook in hun wereld een crisis uit toen
Stalin het streven naar „gelijkheid" in
lonen en maatschappelijke positie brand
merkte als verderfelijk. Het Stachano
visme en groeiend verschil in de rijen
der arbeiders zelf wekten inderdaad
verzet, doch de meesten zijn er nu mee
verzoend en vleien zich met de hoop, dat
ook zij het nog eens ver zullen brengen'
De boerenkwestie bleek veel moeilijke!
en enkel ten koste van de uitroeiing van
millioenen bemiddelde boeren (koelaks)
wist het regiem de resterende agrariërs
te verzoenen met de qollectivatie. Het
verschaffen van een „koe" in particulie-
bezit met een lapje grond en wat klein
vee deed hier wonderen.
De intellectuelen vormden aanvankelijk
ook een lastig vraagstuk voor het re
giem. Toch is het ook hier gelukt een
heeft gevonden: Soldaten van boeren
afkomst, weinig ontwikkeling zelfs bij
de officieren.
Het Pruisisch drilsysteem werd inge
voerd, waarbij men van de soldaat eeo
mechanisme trachtte te maken. Schitte
rend waren de uniformen der bevelheb
bers en groot de afstand tussen hoog en
laag. Soldaten werd de toegang tot veie
plaatsen ontzegd. Af en toe russificeerde
men enigermate het Systeem, doch de
Pruisische militaire techniek bleef ondei
de oppervlakte aanwezig. Er kwam in
de laatste decennia van het Tsarisme
een verschuiving van het milieu, waar
uit het leger recruteerde. Dit had tot
gevolg een andere houding t. a. v. hei
drilsysteem. De boeren hadden dit ge
nomen.' maar de industrie-arbeiders en
Intellectuelen namen dit niet. Critiek
ondermijnde het leger, de tucht verslapte
en in 1905 trad reeds de ontbinding aan
het licht. Tegen de grote wereldoor
log bleek het, leger psychisch niet opge
wassen en Lenins propaganda deed do
rest.
Het geboorte-uur van het „Rode""le
ger was precair. De Tscheka verschaf'
een soort nieuwe bevelhebbers, terwij)
ook de politieke commissaris zijn intre
de doet in de gelederen. Wel hebben
Tscheka en commissarissen veel strubbe
lingen veroorzaakt, doch het regiem
achtte ze nodig tot handhaving van de
discipline. De Tschekisten zijn later, als
een soort Waffen-SS. in het leger opge
nomen. Het is het regiem gelukt een
nieuw soort soldaat en officier op te lei
den. Partij-organisaties en -cellen bevor
deren de tucht by de troepen. Als een
bevoorrechte kaste voelt zich de offi
ciersstand Zy worden best betaald, zyn
zonder zorgen en kunnen rekenen op eeo
grote toekomst indien zy willen stude
ren. Zy wonen met heel hun familie in
de kazerne. De officier is derhalve inder
daad een man van de staat! In zijn om
gang 'met minderen is hij hoffelijker en
ongedwongener dan zyn voorgangers, doch
uit disciplinaire overwegingen leeft hij
zeer gesepareerd van de manschappen.
Ook de soldaat is vernieuwd: by heeft
een andere mentaliteit, hij is leergierig,
minder drankzuchtig en ordeiyker dan
zyn vroegere collega's- Natuuriyk geldt
dit vrywel alleen van de elitecorpsen er>
niet van de reserve uit de steppen. Ook
is het gelukt een oeter corps van be
velhebbers te creëren dooi selectie. Uiter
iyk heeft men echter vele verschijnselen
van het tsaristisch leger weer ingevoerd
zoals schitterende uniformen, blinkende
epauletten en een vracht eretekens!
Een typisch kenmerk van atle Russische
veldtochten b'ykt te zyn; het sparen var
de reserves en de Russische sluwheid
naïeve onwetendheid te veinzen. De eigen
lijke gevechtstactiek blykt ook vryws.
dezelfde te zijn gebleven: Massale inzet
van „levende" krachten om een door
braak te forceren. Ofschoon zy de Ameri
kaanse mechanisatie tot voorbeeld namei
springen de Russen veel royaler om met
mensenmateriaal. Reeds in 1932 waren
ze klaar met het leggen van de techni
sche productie-basis voor de bewapening
Het verkeersprobleem konden de Russen
niet tydig oplossen, doch dit had ook
zijn voordeel. Immers nu waren de re
serves nog intact, na de eerste grote
klappen omdat ze op het ogenblik dat
zy nodig waren nog niet ter plaatse wa
ren. De organisatie werd echter in de
oorlog veel verbeterd!
Een vergel yking met het Amerikaanse
leger kan het Russische „technisch nog
niet doorstaan, meent Basseches Ook a!
wyl de slytage er aanmerkelijk groter
is. Wegens de enorme uitgestrektheid
van het gebied en de spreiding der in
dustrie acht de schryver de atoombom
niet zo gevaarlijk voor Rusland als velen
menen. Rusland is echter practisch aan
alle kanten door de Angelsaksen omge
ven, zodat een komende oorlog Rue
land op minstens vier fronten zou moe
ten vechten. Basseches vermoedt nog
angst en hervositeit bij de Russen, want
hun verliezen aan mensen en materiaal
zijn nog niet aangevuld. Het „zal wel veie
jaren duren, voordat de constructie van
een nieuw, slagvaardig leger enigermate
is verwezenlijkt- Met dit feit zal ook de
sovjet-politiek rekening moeten houden"
Aldus het eindoordeel van een deskun
dige.
Als men in de laatste uren van het snel
aflopende jaar 1948 deze zo bewogen pe-'O-
de even overziet, wordt men getroffen
door één. alles-overheersend feit: dat het
een jaar was zonder specifieke data Men
begint: 1 Januari 1948. conflict West-Oost.
koude oorlog: 2 Januari 1948, conflict
West-Oost. koude oorlog: 3 Januari 1948,
conflict West-Oost, koude oorlog; en zó
kan men dag na dag. zonder een enkele
over te slaan, doorgaan tot 31 December
1948. en nog steeds luidt dan de korte
slagzin, welke volkomen karakteristiek is
voor de huidige internationale situatie:
conflict West-Oost. koude oorlog.
Slechts éénmaal, na de conferentie van
de vier ministers van buitenlandse zaken
den, en de Gaullisten het elke regerin;
lastig maakten alsmede de sociale ellendi
werkten het communistische dry ven sterl
in de hand.
Ook in Azië ontplooit het common ism<
een gevaarlyke activiteit, vooral wyl he
daar op het ontwaakte nationalisme kaï
voortbouwen. In China voert Tsjang Ka
Sjek een naar men vreest verloren strijc
tegen de communistische legers; in Bur
ma, Malaja en in de Republiek kwamei
communistische opstanden voor; et 1
welke krachten de twee jonge dominion:
India en Pakistan beheersen, is nog steed:
niet geheel duidelijk; ook communistische
inblazingen zijn vaak gevaarlijk.
De grote problemen, welke in het be
gin van het jaar op de agenda van di j
Veiligheidsraad stonden: Griekse, Pale
stijnse en Indonesische kwestie, prijkei
er nog steeds, zonder dat één dier vraag
stukken een oplossing vond. De Berl'in
se kwestie werd door dit organisme privé I
behandeld, maar eveneens zonder enij
resultaat. Het grote werk van de Verenig
de Naties is dan ook, niettegenstaande eex I
spetfacuUrire^uitfng "van dtt conllicTde i ^«^teturriXnd6 maan'
blokkade van Berlijn, welke nu reed. j dem ^ep telemste tend
byna zeven maanden duurt °Meheven ^nst: de goede vruchten van de Mars
zou worden He was echter een korte halM)ul het tot stand komen van d,
illusie: toen de vier geallieerde gouver- ,,„„rWoi
neurs in Beriyn de details moesten rege- j
len, gingen alle verwachtingen in -ook j
op Maar de luchtbrug bleef doorwerken.
nu reeds ruim een half jaar. met een vol
komen ongedacht succes, en tevens als
demonstratie van de geweldige machtt
van de Angelsaksische luchtvloot. l
Eigenlijk geen data. maar wel een'aan
tal. soms vaag, soms duidelijk afgeschei
den fasen.
Westerse Unie en de grondige voorberei j
ding van het Noord-Atlantisch pact; ter j
wyl tegelijkertyd het diepe besef van dij
noodzakelykheid van steeds nauwer Euro f
pese samenwerking zowel regeringen all
particuliere organisaties tot steeds inter,
ser activiteit prikkelde.
Uit de overvloed van belangrijke fei I
ten van het afgelopen jaar willen wil
nog vermelden: de herkiezing van Tru
man als president der Verenigde Staten)
De eerste liep tot 25 Februari, de dag de moord op Gandhi, graaf Bernadotte et
van de gewelddadige communistische om
wenteling in Tsjechoslowakije. Tot die
datum scheen Rusland nog steeds te
hopen, dat het Amerikaanse Congres de
Marshall-hulp, indien zy werd gegeven,
zodanig zou besnoeien, dat zij practisch
geen effect op het economische leven In
West-Europa zou hebben. Toen echter
bleek, dat het Congres veel verder wilde
gaan dan Moskou had gedacht, ging het
tot het tegenoffensief over door een staat,
welke tussen West en Oost aarzelde, een
voudig onder de Moskovitische dictatuur
te dwingen. Waarschijnlijk is deze daad.
welke een schok door de wereld deed
gaan. ook niet geheel vreemd aan de ip-
stand van het communistische Joego
slavië, onder maarschalk Tito, tegen de
kominform, en derhalve indirect tegen
Moskou; welk conflict dit land in de loop
van het jaar meer en meer in de rich
ting van het Westen heeft gedrongen,
zonder echter dat een nauwere aanslui
ting voorlopig op het program staat.
De derde fase is die van de strijd om
Berlijn. Officieel wordt 6 Aprii als de
dag aangegeven, waarop „de slag om
Beriyn" begon; maar hij begon pas echt
met de Amerikaanse luchtbrug, welke
ongetwyfeld alle Russische plannen in de
war heeft gestuurd. De Westelyke Ber-
lijnse bevolking, zwaar beproefd, maar
vol bewondering voor de technische
prestatie, heeft zich duidelyk aan de
zijde van het Westen geschaard, terwyl
Oost-Bei'lyn practisch bij Oost-Duits-
land is ingelijfd, dat op zyn beurt prac
tisch een satellietstaat van Moskou is ge
worden. Daartegenover werken de Weste
lijke geallieerden hard aan de oprichting
van een West-Duitse federatieve staat en
aan het economisch herstel van de drie
Westelijke zones. De Duitsers krygen een
bezettings- en een Roerstatuut, terwyl zy
zelf druk bezig zyn een eigen grondwet
te ontwerpen.
Als vierde fase kan men zien de actie
van de kominform in het Westen, spe
ciaal in Frankrijk en Italië, om door ont
wrichting van het economische leven,
waarbij van politieke stakingen en sabo
tage een veelvuldig gebruik wordt ge
maakt. de Marshal]-hulp zo veel moge
lijk te verijdelen. De labiele binnenlandse
politieke toestand, vooral in Frankryk,
waar de ministercrisissen elkaaar opvoïg-
premier Nokrasjy Pasja; het geheimzin
nig overlyden van Jan Masaryk: he
overlijden van oud-president Benes et|
de arrestatie van Hongarye's kardinaal f
primaat Mindszenty
Zo ging 1948 voorbij met veel som-I
berte, bijna zonder lichtpunten. Waaron j
luistert de wereld toch niet naar de sterrl
van Christus' Plaatsbekleder op aardel
Die in Zyn jongste Kerstboodschap wel
derom de waarachtige vrede heeft ver-I
kondigd. en de weg. de enige weg heefi[
gewezen, langs welke de mensheid he|
ware geluk kan bereiken?
Te Washington is bekend gemaakt. aal
Whittaker Chambers, destyds communist!
Dinsdag j. voor de commissie van onder-|
zoek naar on-Amerikaanse bedryvigheic
gedurende vyf uren verklaringen heef
afgelegd, die als zeer belangryk worde
beschouwd. De nieuwe feiten, die hy aa
het licht heeft gebracht, zullen een onder-1
zoek vergen, dat zes a twaalf maanaer|
zal duren.
Chambers zou de chronologische volg-l
orde der werkzaamheden in de spionnage-j
gebieden en de namen der personen, die
daaraan hebben deelgenomen, bekend ge
maakt hebben.
Bij K. B. is aan dr. H. M. Boon, chef
der directie politieke zaken van het mini
van Buitenl. Zaken de persoonlijke li tel"
van gevolmachtigd minister verleend.
Betreffende de staking der touringcar-|
en lynbusondememers in Groningen en
Drente, waarvan wy gisteren melding
maakten, vernemen wij nader, dat de
oorzaak van het conflict niet ligt in
wens van de stakers het tarief met 209
te verhogen. Integendeel: de D U W
tegen een lager tarief dan het bestaande
het vervoer van de arbeiders naar de
werkobjecten voortgang doen vinden..
