15 Jaar tegen Schreieder geëist
Wegens lidmaatschap S.D. en
fusillering van gevangenen
R
De ramp van de „Nijmegen
BIM
NIEUWE FILMPLANNEN IN
NEDERLAND
DE WERELDSCHEEPSBOUW
ADIO
programma
Voor de filmcamera
De hulp aan de slachtoffers
Nederland op de vijfde plaats
FOKKELMAN
en de
ontvoering
van
Sinterklaas
WOENSDAG 19 JANUARI 1949
PAGINA 2
Schreieder in de beklaagdenbank
voor het Bijzonder Gerechtshof te
Leeuwarden.
Requisitoir
ONVERWOESTBAAR
OPTIMISME
„Losser, luchtiger en natuurlijker
dan onze toneelacteurs"
HET H. SACRAMENT VAN DE
NIEUWERVAART
De cynische Michael Wilding als
Edward Courtney in de film „The
Courtneys of Curzon Street", waar
in hij Anna Neagle als tegen-
4 speelster had.
Dumas-
Erich von Stroheim, die met Gloria
Swanson en Montgomery Clift een
film wil gaan maken over Holly
wood op het toppunt van zijn roem.
DISTRICTS-HOCKEY-
WEDSTRIJDEN
VOETBAL IN ENGELAND
SCHAAKRVBRIEK
door NORBERT GARAI
g Kaynes blijft intussen °n^fcaar, doch
als Danny enige u,11 de
De voormalige Kriminaldirektor Jo
seph Schreieder heeft niet lang van zijn
vrijheid kunnen genieten. Korte tijd na
zijn invrijheidstelling door de procureur
fiscaal te Den Haag werd hij weer in
arrest gesteld op een aanklacht van de
procureur-fiscaal van het bijzonder ge
rechtshof te Leeuwarden.
Schreieder, de man, die zich alles kon
herinneren, en die vele malen reeds als
getuige verhoord werd, stond gisteren
voor het bijzonder gerechtshof te Leeu
warden als verdachte terecht om verant
woording af te leggen voor wat in de
tenlastelegging wordt genoemd: .lidmaat
schap van een misdadige organisatie, de
S.D. en zijn met het landoorlogsreglement
strijdige bevel tot het doen fusilleren van
14 Nederlanders".
Dit feit had in April 1945 plaatsgevon
den. De illegaliteit had in de omgeving
van Dronrijp, een dorpje bij Leeuwarden,
aanslagen gepleegd op een verkeersbrug
en een spoorbrug. Schreieder zou toen
aan zijn ondergeschikte Albrecht gelast
hebben als represaille 14 Nederlanders
te fusilleren. Deze mensen waren reeds
vóór de aanslagen bij Dronrijp in Duitse
gevangenschap en hadden er dus niet
aan deelgenomen. Op 11 April 1945 werd
Schreieders bevel uitgevoerd. Slechts één
van de veertien slachtoffers, de heer G.
de Jong uit Leeuwarden, ontkwam aan
de dood. De Duitse soldaten van het
executiepeloton raakten hem in de
scnouder, maar hij liet zich vallen en
hield zich dood. Cirkelende geallieerde
vliegtuigen dreven de Duitsers op de
vlucht, zodat zij geen gelegenheid had
den de dood van al hun slachtoffers vast
te stellen. Toen zij haastig verdwenen
waren, strompelde De Jong, die op deze
wijze aan het genadeschot was ontsnapt,
naar een boerderij in de omgeving, waar
hij verpleegd werd en genas.
Aan de hand van de getuigenverhoren
werd het gebeurde rond 11 April 1945
gereconstrueerd.
Een Belgische SS-man, Marcel Peskens
vertelde, dat de gevangen Nederlanders
wel Verhoord, doch niet veroordeeld
waren. De Duitse officier, die het exe
cutiepeloton commandeerde, verklaarde
van Albrecht gehoord te hebben, dat het
executiebevel van de bevelhebber van de
S. D. gekomen was.
De gesprekken, die Duitsers over het
PTT-net voerden, werden door luister
posten van de illegaliteit afgeluisterd.
Getuige Koopmans, die het telefoonge
sprek gehoord had, dat na de aanslag op
de spoorlijn Harlingen-Leeuwarden was
gevoerd, verklaarde, dat Albrecht zelf
Groningen had aangevraagd. Albrecht
zou toen volgens getuige voorgesteld heb
ben een aantal mensen als represaille
neer te schieten, met welk voorstel de
man in Groningen wie het was wist
hij niet accoord ging.
Een geheel andere lezing gaf „Krimi-
nal-Kommissar" Albrecht. Deze wilde
aanvankelijk niet onder ede getuigen,
omdat hij zichzelf zou kunnen bezwaren
door onwaarheid te spreken, maar toen
de president, nadat het hof zich beraden
had over de houding van deze getuige
meedeelde, dat Albrecht de eed moest
afleggen maar het recht had te weigeren
om te antwoorden, legde hij toch de ge
vraagde eed af. Hij verklaarde daarop,
dat hij 10 April opgebeld was door Gro-
ngen. Hij moest een aantal „zware
gevallen" gereed houden om gefusilleerd
te worden. In de morgen van de 11e
April kreeg hij toen van Thomsen, S.D.-
chef te Groningen het bevel de executie
van 14 Nederlanders uit te voeren. Te
genover de verbalisant heeft Albrecht
echter verklaard, dat Schreieder het
bevel tot dé executie gegeven zou heb
ben.
Deze wonderlijke tegenstrijdigheid in
de verklaringen van de man, die be-
weerdf het zo nauw met de waarheid te
nemen, verbaasde het hof, maar Albrecht
deelde mede, dat hij destijds de naam
Schreieder genoemd had omdat hij tij
dens zijn detentie zo sledht behandeld
werd. Het uitvoerige verhaal, dat hij aan
een P.R.A.-rechercheur heeft gedaan en
waarin Schreieder de hoofdrol speelde,
werd thans geheel door hem herroepen.
Even later verklaarde hij zich accoord
met een verklaring van een andere
Duitse officier, Haase, dat het landver
raad was, wanneer de ene Duitser tegen
de andere Duitser getuigde. Hij weiger
de dan ook om op verzoek van de ver
dediger Mr. Klazinga nogmaals te ver
klaren, dat niet Schreieder, dooh Thom
sen het bevel tot de executie had ge
geven.
Na dit verhoor, dat in de zaal veel
beroering verwekte, schorste de presi
dent de zitting.
Na de hervatting werd als eerste ge
tuige gehoord de in Groningen zo zeer
beruchte „Kriminal-Sekretar" Lehnhoff
In volle glorie, nog gesierd met zijn dis
tinctieven, klaagde deze getuige over de
„merkwaardige verhoren, die hij in de
zaak Schreieder had ondergaan". Hij
beweerde, dat indien Schreieder het bevel
tot executies gegeven zou hebben, hij er
van op de hoogte geweest zou zijn
Schreieder was er de man niet naar der
gelijke bevelen zelf te geven.
Schreieder zelf gaf nog de nodige ver
beteringen op deze getuigenverklaring.
Hierna volgde de S.S. -er Haase, die al
leen getuigen wilde, indien Schreiede'
geen bezwaren opperde. „Nein" riep deze,
„ich bitte darum". Daarop vertelde Haase
dat Schreieder alleen spionnage zaken on
der zich had. Met represailles had ver
dachte nooit iéts te maken gehad.
Dr. W. Harster, „General Leutnant der
Polizei" was de eerste getuige a décharge
Hij noemde verdachte „een correct mens"
en klopte Schreieder bij het verlaten der
zaal vriendschappelijk op de schouder.
Toen Schreieder zelf werd ondervraagd,
gaf hij een overzicht van zijn diensttijd in
Nederland en verklaarde repressaillemaat-
regelen af te keuren. Met de executie te
Dronrijp had hij in bet geheel niets te
maken.
Hierna was het woord aan de procu
reur-fiscaal mr. Lasonder, die allereerst
de voorgeschiedenis van deze strafzaak
schetste.
Begin Juni 1948 werd Schreieder door
mr. Zaayer, de procureur-ficaal te 's-Gra-
venhage, in vrijheid gesteld. Enkele weken
later werd hij opnieuw gearresteerd. Zo
wel de invrijheidstelling als de herarresta
tie, wierpen-veel stof op en ontlokten aan
menigeen critiek en commentaar. M'
Lasonder bestreed de mening als zou de
herarrestatie van Schreieder wijzen od
gebrek aan samenwerking tussen de ver
scheidene procureurs-fiscaal en verzeker
de ook met nadruk dat noch de in vrij
heidsstelling noch de herarrestatie van
verdachte gebeurd zijn uit overwegingen
van politieke aard.
Hierna ging de procureur-fiscaal in op
de door hem aan Schreieder ten laste
gelegde misdaden. Hij achtte het bewijs
geleverd, dat Schreieder desl had uitge
maakt van enige misdadige organisaties,
de S.D. en Sipo. Dat deze organisaties
misdadig waren, was reeds vastgesteld
door het internationale militaire gerechts
hof te Neurenberg. Het deel uitmaken
van deze organisaties was, aldus de pro
cureur-fiscaal, ook volgens de Nederlandse
wet strafbaar Een sententie van het Am
sterdamse Bijzondere Gerechtshof, dat tot
een tegenovergestelde conclusie is geko
men, verwierp hij.
Mr. Lasonder meende, dat de eerste
verklaring van Albrecht, volgens welke
verdachte het bevel tot de executie ge
geven had, in overeenstemming was met
de waarheid. Deze verklaring vormde wel
een bewijs, doch was naar zijn mening
toch onvoldoende, om tot een veroorde
ling te komen. Naar het oordeel van de
procureur-fiscaal had Albrecht bij zijn
eerste verhoor de schuld op Schreieder
geworpen, omdat hij niet wist, wat zijn
verleden was. Toen hij echter later tot
de ontdekking kwam, dat Schreieder nog
leefde, wierp hij de schuld op de reeds
overleden Thomsen.
Rekening houdende met de ernstige
gevolgen van het executie-bevel, doch
ook met het feit, dat Schreieder in an
dere gevallen Nederlanders van de dood
gered heeft, eiste mr. Lasonder ten
slotte een gevangenisstraf van vijftien
jaren.
De verdediger, mr. Klazinga kon het
hiermee niet eens zijn. Hij meende, dat
men Schreieder niet kon vervolgen, om
dat hij deel had uitgemaakt van dg S.D.
Hij noemde de sententie van het Amster
damse Hof in deze zeer redelijk. Hij
pleitte dan ook vrijspraak van verdachte.
Schreieder, die er tijdens het requisi
toir had bijgezeten, als ging de zaak hem
in het geheel niet aan, werd weer wat
bedrijviger toen hem het laatste woord
gegeven werd. Nogmaals verklaarde hij
volkomen onschuldig te zijn aan het ge
beurde in Dronrijp en hij sprak de ver
wachting uit, dat het Hof rekening zou
houden met zijn logische antecedenten.
Hierop werd de zitting gesloten en de
uitspraak bepaald op 31 Januari a.s.
De eerste Nederlandse speelfilm na de
bevrijding is niet bepaald een succes
geworden. Integendeel, de ontvangst,
welke „Niet tevergeefs" van de zijde
der bevoegde critici is ten deel geval
len, is beslist erg koel geweest.
Maar de „Dutch Interstate^ Film Pro
duction N.V.", welke deze mislukkig
heeft geproducerd, geeft de moed niet
op en haar vertegenwoordigers lopen al
weer rond met nieuwe plannen voor
weer een nieuwe film.
Aan een vertegenwoordiger van het
A-N.P. in Zwolle heeft mr. Hans Keuls:
productieleider van de-ze filmmaatschap
pij tenminste onthuld, dat men nog dit
jaar een Engelse en een Nederlandse film
ga-at maken.
Nu kunnen wij niet andems dan hevige
bewondering hebben voor de vasthou
dendheid een gcht-Nederlaindse eigen
schap, die ons kleine land groot heeft ge
maakt en het onverwoestbare optimis
me, waarmee de „Dutch Interstates Film
Production N.V." voortgaat op de ingesla
gen weg. Maar de naïveteit, waarmee men
de gemaakte fouten meent te kunnen
verbeteren, doet ons het ergste vrezen;
Zoals degenen, die „Niet tevergeefs"
De president van het hof te Ayr, dat
een onderzoek instelt naar de ramp van
de „Nijmegen" bij Prestwick, verklaarde
gisteren, dat het hof de bedoeling heeft
heden het vliegveld en de plaats van het
ongeluk te inspecteren.
Malouin, plaatsvervangend hoofd vlieg
bedrijf der K.L.M. verklaarde, dat het
geen twijfel leed, dat Parmentier een
redelijk goede kennis had van het ge
bied van Prestwick. Hij verwierp het
denkbeeld, dat de fout op de kaart het
ongeluk tot gevolg had. Parmentier had
ter vermeerdering van zijn kennis van
het gebied van Prestwick nog een aantal
aanvullende instructies gelezen.
Dr. Arthur Moreland Brown, arts in
het ziekenhuis te Kilmarnoch, zei, dat
hij om 1 uur 15 in de ochtend van 21
October door Prestwick was opgebeld.
Men had dringend verzocht een ambu
lance te zenden naar een plaats bij
Mauchline, waar een vliegramp plaats
gehad had. Een kwartier later was deze
ambulance vertrokken, maar door de
mist kwamen zij pas om 2 uur 15 aan.
Zes personen leefden nog. Aan hen werd
medische hulp verleend. Twee vrouwen,
onder wie de stewardess, werden naar
het ziekenhuis te KilmSrnoch overge
bracht. Het was niet na te gaan, welk
geloof de stewardess had. Zij had slechts
Nederlands gesproken. Indien men ge
weten had, dat zij R. K. was, had men
zeker 'n geestelijke kunnen laten komen.
Hierna werden nog enkele andere dok
toren gehoord.
Vervolgens werd aan kapitein Malouin
door de vertegenwoordiger van het Britse
Ministerie voor de Burgerluchtvaart
Leslie gevraagd of hij van mening was,
dat met het oog op de verandering in
DONDERDAG 20 JANUARI
HILVERSUM 1 (301 M.) KRO TOO
Nieuws gram., morgengebed 9.40 School
radio 10.00 NCRV, 11.00 Zonnebloem
11 40 Schoolradio, 12.03 Piano, 12.33 Amu-
sements-ork 13.00 Nieuws, 13.25 Mozart,
mo Roerómrne"; NCRV 1400 Gram.
14.40 Causerie, 15.00 Piano, 15.15 Om
roepork., 16.00 Bijbellezing 16.4o Gram.
17.00 Jeugdjournaal, 17.30 Vocaal kwar-
tot 1RD0 "Leeer des Heils 18.15 Tuin
boüwpraat'je, 18.30 Ned. Stnjdkn, 19.00
Nieuws, gram., actual., 19.45 NVD, 20.00
Nieuws, 20.15 Steravond, 21.30 Familie-
competitie, 22.05 „Vaart der volken ,22 25
koor, 22.45 Avondoverdenking, 23.00 Nws.
23.15' Rachmaninoff.
HILVERSUM II (415 Ml AVRO. 7.00
Nieuws, gram., 10.15Musette 10 50 V.d.
kleuters, 11.00 Symph.conc., 11.45 Ijzing,
12.00 Ens. JoBos, 12.38 Piano, 13.00 Nws
13 20 „Berg afwaarts", 13.50 Gram., 14.00
Causerie, 14.20 Solistenco«ic 15.00 Voor
zieken en gezonden. 16.00 „Van vier tot
viif" 17.00 Kaleidoscoop. 17.20 Welk dier.
17 35 Gram., 17.50 RVD. 18.00 Nieuws
Sport 18.30 Gram., 19.00 Strip, 19.10
Avondschool, 19.45 Piano. 20.00 Nieuws,
2015 Omroep-Kamerork., 21.00 Hoorspel,
21.15 Promenade-ork.. 21.45 Lezing, 22.05
BBC -Symph. orch., 22.45 Gram., 23.00
Nieuws, 23.15 Show- en variété-successea
RADIODISTRIBUTIE III: 7.00 VI. Br.:
nws 715 gram., 7.30 kron., 7.40 gym.,
7 50 "gram 8.00 nws., 8.15 rhythm, revue,
9 00 nws 9.05 Casino Pr mOO Eng L.P
nws., 10.10 verz.pr., 11.00 „Entracte
Players", 11.30 Eng. H.S.: ork. Leon.,
12 00 VI Br.: chansons, 12.30 weerber.,
12.40 licht symph. ork., 13.00 nws, 13.15
biosc.org. met zang, 14.00 muz.gesch 15.00
Kalundborg: ork. Stegger, 16 00 Eng L
P.: miniatuurork., 1630 Taddy
ork, 17.00 Kootwijk: Batavia, 18.00 Fr.
Brussel: V. d. sold., 18.30 VI..Br.: V d.
sold 19.00 Fr. Br.: omr.ork., 19.30 VI. Br..
Vlaamse liederen, 19.50 feuilleton „Nieuw
jaarsklokken", 20.001 verz.pr., 21.00 voor
dracht, 21.20 Fred Hartley ens., 21.45
actual., 22.00 nws., 22.15 Fr Br.: conc.,
22.55 nws., 23.00 div.
RADIODISTRIBUTIE TV: 7.00 Fr. Br.:
nws 7 10 gram., 7.15 div., 7.30 Eng. H.S.:
Rum'baork., 7.55 weer, 8.00 Fr. Br.: nws.,
8 10 conc., 9.00 Eng.' H.S.: nws., 9.15 Ens.
Byfield, 10.00 ork. Gibbons, 10.30 piano,
10 50 Amerik. com., 11.05 V. d. scholen,
1130 Eng. L.P.: v. d. sold., 11.45 orgel,
1215 voordr., 12.30 Londens licht conc.
ork1315 parlem.overz., 13.30 theater
ork" 1415 ork. Stapleton, 15.00 v. d.
vrouw, 16.00 Eng. H.S.: Northern Orches
tra 17.00 Eng. L.P.: voordr.. 17.15 cause
rie 17 25 Schots var. ork., 17.50 Inaugu
ratie pres. Amerika, 18.30 biosc.org., 18.45
Beromunster: muz., 19.00 piano. 19.15 Eng.
Volgens de Statistiek van „Lloyd's Re
gister of Shipping" waren op 31 December
1948 over de gehele wereld, met uitzon
dering van Duitsland, Japan en Rusland
in aanbouw 1081 handelsschepen, metende
4.140-816 bruto reg. tons, tegen 1160 sche
pen met 4.203.873 bruto reg tons, aan het
einde van het vorige kwartaal, op 30 Sep
tember 1948. De 1081 schepen, welke op
30 Dec. j.l. in aanbouw waren, moeten
worden onderverdeeld in 346 stoomsche
pen, metende 1.650.764 br. reg. tons en in
735 motorschepen, metende 2.490052 br
reg. tons.
In Groot-Brittannië en Noord Ierland
waren op 1 Januari J.l. in aanbouw 422
schepen, metende 2.1 M.730 br. r. t. (tegen
440 schepen, metende 2.208-990 b. r. t.
aan het einde van het vorige kwartaal),
in: Frankrijk 112 schepen met 414.289 b.
r. t. (106 schepen met 399.612 b. r. t.)U
S. A- 43 schepen met 406.848 b. r. t. (40
schepen met 289.612 b. r. t.), Zweden 59
schepen met 245.415 b- r. t. (65 schepen
met 263.625 b. r. t.), N e d e r 1 a n d 103
schepen met 228.519 b. r. t. (111 schepen
met 211.327 b. r. t.), Italië 55 schepen met
165.901 b- r. t. (74 schepen met 221.537 b.
r. t.), Britse Dominions 52 schepefi met
136.008 b. r. t., hierbij zijn inbegrepen
Canada met 22 schepen en 76.192 b. r. t„
alsmede Australië met 15 schepen en 41143
b. r. t„ (73 schepen met 162.166 b. r. t.) en
Denemarken 26 schepen met 114.294 b. r.
t. (28 schepen met 136 496 b- r. t.)
In de overige landen bedroeg de in aan
bouw zijnde tonnenmaat minder dan
100.000 tons.
Uit bovenstaande cijfers blijkt dus, dat
Nederland op het gebied van
scheepsbouw óe v ij f d e plaats inneemt
van de gehejte wereld, na Engeland, Frann-
rijk, Ver. Staten van Amerika en Zweden.
het weer een speciaal weerbericht naar
het vliegtuig had moeten worden gezon
den.
Kapitein Malouin beaamde dit.
Vervolgens legde Margaret Onions, die
de radio van het vliegveld in de nacht
van de ramp bediende, getuigenis af
over het voorkomen van een radering in
haar logboek, waarin de gesprekken met
de vliegers worden vastgelegd.
Zii verklaarde dat, toen de betrokken
boodschap door de controleur werd uit
gezonden, hij het woord „zijwind" ge
bruikte, doch het veranderde in „stro
ming". Zij had de verandering aange
bracht op het tijdstip, dat de controleur
zijn wijziging gaf.
Het onderzoek werd tenslotte tot heden
verdaagd.
Omstreeks het jaar 1300 vond de turf
steker Jan Batoen in 't veen onder Klun-
dert een H. Hostie. In plechtige processie
werd zij later overgebracht naar de Grote
Kerk te Breda en nadien is zij bekend
geworden als de miraculeuze H". Hostie
van de Nieuwervaart. Iu 1500 bij de Beel
denstorm is zij echter verdwenen. De
overtuiging leefde dat de H. Hostie ter
voorkoming van schei nis was ingemet
seld in de kerk doch onderzoekingen daar
naar bleven vruchteloos.
Thans meent een wichelroedeloper, die
voor de gemeente Breda onderzoekingen
verricht, een spoor te hebben gevonden.
Hij acht het namelijk niet onwaarschijn-
dat het H. Sacrament zich bevindt in een
ijzeren kistje onder de gewelvenkelder
van een pand aan de Havermarkt, hetwelk
in de nabijheid van de kerk is gelegen
en waar eertijds de kosterij was gevestigd.
Reeds hebben enkele opgravingen plaats
gehad, welke zullen worden voortgezet en
waarbij men op een ijzeren voorwerp
moet zijn gestoten.
De geestelijke overheid staat intussen
zeer gereserveerd tegenover dit alles.
PRODUCTIE WALVISTRAAN
van de Willem Barendsz
Tot 9 Januari had de „Willem Ba
rendsz" geproduceerd 24.541 barrels
(4890 ton) traan en 3838 barrels (639 ton)
spermolie. Het vorig jaar bedroeg de
productie per 3 Jan. 2731 ton traan en
699 ton spermolie. Dit jaar is zoals men
weet, het officiële vangstséizoen een
week later begonnen, n.l. op 15 Decem
ber tegen vorige seizoenen op 8 Decem
ber.
reeds zagen, hebben kunnen constateren,
liet de wijze, waarop de Nederlandse ac
teurs zich in de film van hun taak kwe
ten, zeer veel, zo niet alles te wensen
over. Mr. Hans Keuls en zijn adviseurs
weten daar echter wel raad op: „Wat
de toekomstige filmacteurs betreft", aldus
mr. Keuls, „bestaan er plannen om veel
aandacht te wijden aan de krachten van
het goede, beschaafde cabaret, die zich
veelal losser, luchtiger en natuurlijker be
wegen dan onze toneelacteurs".
Daar kunnen onze toneelspelers het
voorlopig mee doen. Maar daarmee heeft
de „Dutch Interstates Film Production
N.V." het pleit nog lang niet gewonnen.
Aan het maken van een film een goede
film komt nog méér te pas dan alleen
maar mensen, die zich losser, luchtiger en
natuurlijker bewegen dan Nederlandse
toneelacteurs en wel een regisseur, een
man, die verantwoordelijk is voor de film
in haar geheel. En met filmregisseurs is
ons land niet bijster rijk gezegend. Als
we het goed hebben, moet de eerste nog
worden gevonden. Ook daarop weet de
Dutch Interstates Production N.V." ech
ter wel raad. Hoewel we nog niet de be
schikking hebben over eigen regisseurs,
hoopt mr. Keuls, dat Cruys Voonbergh op
dit terrein de man van de toekomst zal
worden."
Dat is natuurlijk allemaal mooi en
prachtig, maar toch lijkt het ons een erg
du-re manier de productie van een film
wordt op 250.000 begroot om er a-chler
te komen, of Cruys Voorbergh nu wel
edht de man van de toekomst zal blijken
te zijn. Intussen, de wonderen zijn de
wereld nog niet uit en men kan nooit
weten, hoe een koe een haas vangt.
Over de Nederlandse film, welke dit
jaar zal worden geproduceerd, kon mr.
Keuls nog geen positieve mededelingen
doen. Men twijfelt tussen verscheidene
mogelijkheden en één van deze is: „Sil,
de Strandjutter".
Over de Engelse film, die zal worden
gemaakt, valt al wat meer te vertellen.
Het wordt een film naar Alexandre Du
mas' verhaal „De Zwarte Tulp"- De Britse
toneelschrijver Peter Blackmore, die o.a
„Miranda" op zijn geweten heeft, bewerk
te de roman tot filmscenario. Dit eostuum-
stuk uit de tijd van Johan de Wilt z-al
voor een groot deel in de natuurlijke en
tourage van Slot Loevestein spelen en in
het nabijgelegen oude stadje Woudrichem.
Voor de regie werd als mogelijkheid de
na-am vftn Al-berto Cavalcanti, de meester
van de school der Engelse documentaires
genoemd, die als decorateur onder Mai-cel
l'Hertoier het vak heeft geleerd en die in
1940 de filmcritische leerfilm „Film and
reality" heeft samengesteld. Als zelfstan
dig regisseur is Gavalcamti feitelijk nooit
werkzaam geweest, maar wel is hij belast
geweest met de productie van films als
The Foreman went to France" (1942) en
„The ha-lfway house" (1943). Cavalcanti
pleegt echter niet minder dan ruim
100.000 als honorarium te vragen en dat
is op een begroting van 250.000 wel wat
hoog. Bovendien blijft het altijd nog de
vraag, of hij zich zelfs voor twee ton met
de regie van een Nederlandse film zou
willen belasten. Al was het alleen maar
om het gegeven naar een roman van
Intussen draait onze nationale filmin
dustrie weer, al zijn de financiële proble
men groot. Daarom zijn de besprekingen,
welke thans tussen regering, bioscoop
bond en producenten worden gevoerd, om
te komen tot een aanzienlijke verlaging
van de vermakelijkheidsbelasting voor
nationale films, van zo'n groot belang.
„Wanneer deze verlaging niet tot stand
komt", aldus mr. Keuls, „zullen we niet
kunnen doorgaan".
Films produceren is erg duur en het
geld moet tenslotte ergens vandaag komen
als het publiek er niets voor over heeft.
Waarom zou men het dan de fiscus niet
laten b#feal®n? Die komt toch wel aan z'n
trek
Het zpjn niet alleen speelfilms, die in
Nederland worden gemaakt. Begin van
deze maand is in Enschedé voor het eerst
een nieuwe kleurenfilm over Twente ver
toond, die Jaap Ni-euwenhui-s onder de
titel „Langs Twente's Oostgrens" als ver
volg op zijn film „Oud en Nieuw m
Twenteland" heeft geimakt.
De film, die een vertonmgsdwur heeft van
anderhalf uur, geeft een reportage van het
Twentse leven op het land en in de stad.
De Duitse filmregisseur Hans Zerlett
(„Beittelstudent" in 1931, „Truxa" in 1936
en „Revoluitionshiochzeit'" in 1937) ligt met
een' ernstige longaandoening in het sov
jet-concentratiekamp Buchenwaid bij
Weimar.
Volgens mededelingen van de in Ber
lijn opgerichte vereniging van voorma
lige gevangenen uit de sovjet-concentra
tiekampen bevindt zich de bekende Duit
se tekenaar van trucfilms, Fischer-Koesen,
in het sovjet-concentratiekamp Sachsen-
hausen bij Berlijn.
„Je kunt er hier de acteurs direct uit
halen door de glazige blik, die in hun
ogen komt, als het gesprek over iets an
ders gaat dan over henaelt". Michael
Wilding tijdens een parti)tje.
MAIHENESSERPIEIN 29 - R'DAM
53. Juist toen Bim en Basli de jacht op de rommelballon
wilden beginnen, kwam een agent, die streng zijn hand op
stak. „Waar ga-at u heen?" vroeg de handhaver der wet
„Eventjes toeren", zei Basli onverschillig. Mag ik even uw
vliegbrevet zien, uw stijgvergunning, uw daalvergunining, uw
paspoort, uw scheerzeepbon en het getuigschrift van de
lagere school?" vroeg de agent. „Waarom?" vroeg Basli stom
verbaasd. „Opdat wij bij het ministerie van luchtvaart bin
nen zes weken kunnen horen, dat het u niet is toegestaan
werkelijk te vliegen", zei de agent somber. „Er is nu een
maal orde ofStarten Bim", zei Basli kortaf. Bim wierp
zich op de trappers. De geweldige schroef joegon te draaien
en de handhaver der duizend bepalingen ging zonder moei
lijkheden voor de vlakte. „Hij valt vlotter flauw dan dat hij
een vergunning heeft", zei Basli, terwijl onze vrienden
kwiek als leeuweriken opstegen.
Na een 12-jarig verblijf in Frankrijk zal
Sessue Hayakawa („Forfaiuire", „Tempêite
sur l'Asie") een van Hollywood's meest
sinistere schurken uit de tijd van de stom
me film, weer de ro-1 spelen van een meer
moderne Japanse schurk in een film ge
titeld „Tokyo Joe'L
In Hollywood heerst hevige opschud
ding onder de filmsterren, omdat Norman
Rockwell, Amerika's meest re-alistiscne
schilder, daar is aangekomen om impres
sies van hen te schilderen.
Frank Sinatra verdient een vermogen
aan een oliebron „Croomer Number One
geheten, die hij heeft gekocht om eens te
speculeren, of misschien ook wel om de
naam, die ze droeg.
Gloria Swanson, Erich von Stroheim en
Montgomery Clift denken er over om mee
te spelen in een film over Hollywood op
het toppunt van z'n roem twintig jaar
geleden.
Dat arme Hollywood. Het gaat er de
heren op het ogenblik 'helemaal niet naar
den vleze. Tot hun onuitsprekelijke af
grijzen wisten de Amerikaanse kranten
nog dezer da-gen te vertellen van een 64-
jari-ge weduwe mrs- Cleo Weston, die een
auto, een keukenulitzet, twee vaoantlerei-
zen, een huis en een stuk land in Florida
om het te bebouwen, had gewonnen, om
dat ze zes weken achter elkaar naar een
radio-cadeau-programma had geluisterd
in plaats van naar de bioscoop te gaan.
De radio zond sleutels uit tot een „ge
heim gezegde". Mrs. Weston was de eer
ste, die het gezegde raadde. Zij telefo
neerde haar antwoord aan de studio en
won 77.500 gulden aan prijzen.
Dit cadeaustelsel van de radio houdt de
Amerikanen bij hun luidsprekers en
dreigt de bioscopen te ontvolken.
Nu gaat ook Hollywood „iets-voor-
niets"-zaken doen. Het zal een serie films
maken, waarin met opzet fouten zij-n ge
maakt. De bioscoopbezoekei's, die de fou
ten ontdekken, krijgen prijzen tot een be
drag van 500.000.
Bovendien hebben 500 biosoopen botje
bij botje gelegd en een pot gevormd,
waaruit iedere week 250.000 aan prijzen
zullen worden uitgekeerd. Ook al weer
om klanten te trekken-
Een ongeluk komt echter nooit alleen
en hot toch al zo geteisterde Hollywood
wordt moan en teel bedreigd met een boy-
cott door. de Amerikaanse Bond van
Drankbestrijders, omdat „negentig procent
van zijn speelfilms in alcohol gedrenkte
propaganda bevatten".
Wilt u weten, hoe erg het met Holly
wood is gesteld? De post van „filmfans"
aan de sterren is met 50 procent gedaald.
Sommige sterren hebben intussen nog
niet over gebrek aan succes te klagen. Al
Jolson de film „The Jolson Story", ge-
ma-adot naar r.i.te tevon, draait thans m ons
land heeft tenminste een aanbod van
een nachtclub in Miami om er voor
120.000 gedurende twee weken op te tre
den, van de hand gewezen.
Danny Kaye, wiens film „Het Verbor
gen Leven van Walter Mitty" met zeer
veel succes in ons land wordt vertoond,
krijgt ƒ60.000 per week om de volgende
maand in hoogst eigen persoon in een
New Yorkse bioscoop op te treden.
De Engelse ballet-film „The Red ohoes"
is uitgekozen om tijdens e«n speciale
voorstelling te worden gedramd voor blin
den, omdat zij „de aangenaamste geluids
band-heeft van het i.aar
In een geval als dit,.kan het zn voor
deel hebben, blind te zijn.
Het programma voor de halve districts
competitie van de K.N.H.B. is als volgt
samengesteld:
13 Februari. Zuid-Noord en West-Oost;
27 Februari: Gost-Zuid en Noord-West,
13 Maart: Noord-Oost en Zuid-West.
Overgespeelde bekerwedstrijden: Aston
Villa—Bolton Wanderers 2—1 Ona verlen
ging), Leicester CityBirmingham 2 1.
(Schaakredacteur: P. A, Koetsheid,
Achterweg 86, Lisse)
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK.
Ditmaal brengt de rubriek een tweetal
opgaven van goede oude bekennen.
No. 8485 bevat een uitmuntend varian-
tenspel en verraadt de geoefende hand.
No. 6486 met z'n vijf stukken behoort ,ottoe
zgn Babygroep. De auteur schrijft ons dat
hem van dit probleempje §efn voor-
gangers bekend zijn ,maar het gevaar
van onbewuste navolging 13 zeker niet
denkbeeldig- Met zo'n beperkt aantal
stukken is de kans zeer groot. Het is te
verwachten dat dit driezetje met z'n
sobere opstelling de a" het ware,
tot oplossing dwingt. Oplossingen over
drie weken. Men gelieve deze voor
Woensdag 2 Februari toe te zenden.
No. 6485.
H. VAN BEEK, Naaldwijk.
Ie plaatsing. Mat in 2 zetten
No. 6486.
JOS. OPDENOORDT. Venl°-
le plaatsing, Mat iu 3 zetten.
27)
Als Danny de fabriek verlaat, wordt hij
buiten opgewacht door een monteur van
de Philip Poole, d'ie het nieuwe motor
rijwiel komt afleveren.
Eindelijk, m-r. Ward; ik dacht al, dat
u niet meer kwam, begroet de monteur
hem: Hier hebt u het karretje. Zó van de
fabriek. Een schitterende machine.
Droefgeestig staart Danny naar het mo
torrijwiel.
Er zat nu niet veel anders op dan naar
mr. Poole te gaan en hem te zeggen: Het
spijt me, maar ik ben ontslagen. Geef u
mij alsjeblieft de tien pond terug, die ik
vooruit betaald heb. Voorlopig zie ik geen
kans de overige termijnen te voldoen.
Ja, mr. Poole het is werkelijk om te hui
len!
Maar als hij die fonkelnieuwe motor
wat nauwkeuriger bekijkt, kan hij de
verleiding toch niet weerstaan er even
op te gaan zitten. En als hij eenmaal op
L.P.: Sidney Davoy cns.. 19 45 Bero-het zadel heeft plaats genomen en de
munster: actual., 20.00 Cedric Dumont j handen om het scherp gebogen stuur
ork 20 30 Eng. L.P.: ..Riders of the ran- heeft geklemd, dan is hij op hetzelfde
ge" 21.00 Sidney Torch ork.. 21.30 ogenblik mr. Poole vergeten, de 10 pond
Sottens: omr ork 22 30 Eng. LP.: Arthur vooruitbetaling en dwe termijnen, die nog
Askev. 23.00 nws., 23.15 gedichten, 23.35 i voldaan moeten worden
«krk Preager. I Hij wuift de monteur vriendelijk toe
zet de motor aan, buigt zich voorover en
luistert.
Ja, dat is muziek! Die geeft de mens
weer nieuwe kracht en energie!
Vooruit!
Een brede, rechte straat ligt voor hem.
Tempo, tempo! Groen licht, alles veilig.
De een na de ander wordt ingehaald:
voetgangers^ wielrijders, trams, autobus
sen en auto's. Het gelijkt een symbool!
Ja, als je maai eenmaal goed in het zadel
zit, d-a-n ia het geen kunst meer. Dan kom
je vooruit en behoef je je door niets en
niemand te laten weerstaan!
Neen, mr. Gordon, tenslotte hebt u niet
met een schaakstuk te doen, dat u naar
willekeur uit het spel kunt nemen. Mis
schien spreken we elkaar nog wel eens
nader! En dan mr. Gordon hoop ik u
nog eens ronduit mijn mening te kunnen
zeggen....
En met deze alleenspraak bant Danny
de Estna fabrieken en haar directeur-ge
neraal voorlopig uit zijn gedachte om zich
geheel over te geven aan zijn nieuwste
aanwinst, de voor een deel nog onbe
taalde motor, die hem het leven weer
wat zonniger doet zien en hem nu op
zijn verende rug in een kortst moge
lijke tijd naar de groene oevers van de
Theems brengt.
Pan, de dog, toont zich, na Danny eens
grondig besnuffeld te hebben, bereid leze
in de kring der aan zijn zorg toever
trouwden op te nemen.
De nieuwe motor wordt, zowel door
Nicolle als door Kitty, oprecht bewon
derd, maar het proef rit je, dat Danny di
rect met Nicolle wil ondernemen, moet
op dringend verzoek van de beide meis
jes tot de volgende dag worden uitge
steld, omdat men Danny eerst van het
belangrijke nieuws op de hoogte wil
stellen. i
Coverley is plotseling opgedoken.
Ook Danny weet geen andere verkla
ring voor de verrassende gebeurtenissen
te vinden.
Daar zitten ze nu midden in een span
nende detectivefilm. Schoten in het bos,
een chauffeur, die wordt neergeslagen en
een geheimzinnige boodschap, welke de
machtige directeur-generaal der Estna-
fabrieken de stuipen op het lijf jaagt
Het is alles even fantastisch.
Onwillekeurig moet Danny aan de
woorden van de cantinehouder denken:
„Het staat nog lang niet vast, wie hier de
misdadiger is
En het verslag, dat de beide meisjes
over hun onderhoud met de politie-assis-
tent Kaynes uitbrengen, lijkt hem een
bevestiging van deze woorden. Maud zal
dus ook in bescherming moeten worden
genomen tegen Gordon, haar pleegvader,
wiens motieven voor de adoptie van zeer
bedenkelijke aard schijnen te zijn
Het drietal zit lange tijd bijeen, beraad
slagend wat hun te doen staat.
Enfin, zegt Danny eindelijk op vader
lijke toon: nu kan in ieder geval niets
meer gebeuren. Ik zal hier voorlopig een
paar dagen blijven en in die tijd de hele
geschiedenis eens onder de loupe nemen.
Hè ja, plaagt Kitty: Danny als be
schermer van weduwen en wezen....
Hoe wil dat klaar spelen om hier
te blijven?, vraagt Nicolle verwonderd:
Heb je dan vaoantie?
Danny knikt. Waarheid en fantasie be
denkelijk door elkaar haspelend, hangt
hij een verhaal op over een bezoek bij
mr. Gordon, die hem op zijn privé-kan-
toor zou hebben ontboden en bij die ge
legenheid van zijn erkentelijkheid zou
hebben blijk gegeven in de vorm van een
onverwacht verlof en een belofte voor een
aanzienlijke salarisverhoging
Neemt u de zaak zelf ter hand, mr.
Ward, heeft hij gezegd. Dan pas zal ik
gerust zijn. Zoals u wilt, mr. Gordon, heb
ik geantwoord, ik ben geheel tot uw
dienst. Ik was trouwens zelf al van plan
u voor te stellen de bewaking daar buiten
aan mij over te laten, want onder ons
gezegd, mr. Gordon, zei ik, die politie
assistent Kaynes lijkt me niet zo'n licht.
De volgende dag gaat voorbij, zonder
dat er iets bijzonders gebeurt.
Danny levert zich geheel over aan zijn
zorgeloze stemming, die niet naar van
daag of morgen vraagt. Er is niet zo heel
veel intellect voor nodig om te begrijpen,
dat de strijd tussen Gordon en Coverley
niet geheel langs hem heen kan gaan en
hij heeft zich vast voorgenomen om de
kans, die hem daarbij geboden wordt, tot
de laatste consequentie uit te buiten.
In de beste stemming musiceert hij de
gehele ochtend op zijn banjo. Kitty assis
teert hem op haar luit, maar elk lied, dat
zij inzet, is doortrokken van enige melan
cholie.
Al haar vriendschap voor Nicolle ten
spijt, is het voor Kitty toch verre van
aangenaam „dat verliefde gedaas" van
Danny te moeten aanhoren.
Na het middagmaal verdwijnt
plotseling spoorloos om een uur
even onverwachts weer te komen
gen met een dik touw. een stel J -
haken en een korte, dikke PIan*L de
Dan verdwijnt hij voor de
derde maal om telkens met een P uik
ke palen terug te keren en ™'d<*ags
kort voor het thee-uurtje, dan
plechtig de door Danny J? ee?"
kind" vervaardigde schom gebruik
schuur haalt om me en Nicolle de
Theems op te roe^";tr, haasti,g uit
zijn woning naarhb0^.,^'0,11 Danny, hevig
gesticulerend, te beduiden, dat hij onmid-
delliik moet terugkeren.
Verwijtend roept hij Danny toe, dat het
kind zioh n°,ca .water, noch té land van
het weekend-huisje mag verwijderen.
Danny mompelt weliswaar iets van
„overdreven nonsens" en „dwaze politie-
'voorsohriften", waaraan hij zich niet kan
storen, maar er zit toch niet veel anders
voor hem op dan Maud onmiddellijk aan
land te zetten.
Terwijl hij dan alleen met Nicolle zijn
onderbroken roeitocht voortzet, tracht
Kitty de kleine Maud te troosten door
met haar samen een eenvoudig kinder
liedje op de luit te spelen.
(Wordt vervolgd)
PROBLEEMOPLOSSINGEN.
No. 6478. J. J. Rietveld. 1 Re4—h7,
dreiging. 2 Td4—d3tt. Het verleidelijke
1 Rd5 heeft verschillende oplossers
Sefopt. Het antwoord hierop is: 1
Pe6c5. 1. Rf3 faalt door 1PeOf4.
No. 6479. M. Pfeiffer. 1. Dfl—f2: enz.
Het aantal goede oplossingen is ons mee
gevallen. Door 1. c4c5 behoeft Pb? dit
veld niet langer méér te dekken.
No. 0480. 1. Del—g5 dreigt 2. Ta?:? en
3 Da5tt.
1. Tg5:, h6g5: 2. c6—c7. tb—
g7: enz-
i. fg7: en 1. De3 verhindert zwart door
1Ph2 en 2Pf3?-
1. c6c7 door 1. g
Goede oplossingen van nos. 64,8, f479
en 6480 zonden in: T Deuling, den
Haag; J. Dickhaut, Nijmegen; B. Luger,
Eindhoven; P. Schreurs, Blerik; F. (Vitte,
den Haag. „.on
Van no. 6479 en no. 6480 ir. A. Berg-
stein, Geleen; P- H. Houdijk, Rotterdam;
F. Pijls, Maasbracht; G. v. Rooyen, Heem-
E Van no. 6478 en no. 6479: C. H. Nij-
kamp, Almelo.
Van no. 6478: W. H. Haring, Schip
luiden-
Van no. 6479: Herman Bergheimer,
Eltville Dl.; H. v. d. Poel. Zoeterwoude;
A. Staarink, Didam; C. Spaans, Rotter
dam; C. v. d. Weide, Rotterdam.
