Mindszenty tegen god l oze ker k
Compromis-politiek zonder succes
Tactiek der rode terreur
1
Storm hoek
DIT JAAR TIEN MILLIOEN
NEDERLANDERS
De militaire clausule van het
Atlantisch Pact
So fia weinig origineel
Weerbericht
„Proces"-voorbereiding precies als
te Boedapest
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
In de
Huwelijkgeboorte en dood in cijfers
Geen automatische verplichtingmaar
klare verzekeringen
Wordt Amsterdamse
havenstaking
opgeheven?
Gen.-majoor Diirst
Britt
De Marshall-hulp
Dr. Beel Woensdag
naar Batavia
71ste IAARGANG
No. 20858
L)e botsing tussen Kardinaal Mindszenty en de Roden was er
geen, die kon worden opgelost met een „aan de Keizer geven,
wat des Keizers is". Deze nieuwe Caesar slokte immers alles op.
In landen, waar de Staat niet tracht diep binnen te dringen in
het persoonlijk leven van iedere onderdaan, kunnen Kerk en
Staat naast elkaar in vrede leven; maar de communistische
staat is zelf een instrument van de kerk, de godloze kerk van het
internationale communisme.
Dit is de facie van Rakoside grote
communistische haas in Hongarije.
DE ONTSTEMDE LUIT
OVER RECHTVAARDIGHEID
'EN LIEFDE
VRIJ VAN DRUK
Z. H. Paus Pius XII (links op voorgrond) tijdens zijn toespraak vanaf het balcon van de St. Pieter tot de
ontzaglijke mensenmassa, welke Zondag was geko men om te luisteren naar de rede van de H. Vader,
waarin Hij het proces van Kardi naai Mindszenty veroordeelde.
MOSKOU VINDT NOOR
WEGENS HOUDING
PROVOCEREND
De E.V.C. zoekt een
weg terug
bevelhebber in Noord-Nederland
MELKPRIJS BLIJFT
ONGEWIJZIGD
BEANGSTIGEND ANTWOORD
Druk op Nederland in verband
met Indonesische politiek
MORGEN ZACHTER WEER
RE KANTOREN zijn gevestigd te Rotterdam,
Kortenaerstraat 1, telefoon 25270; te Schiedam,
Broersvest 8, telefoon 68804.
Giro-nummer 9095 ten name van de „N.V. De
Céurant De Maasbode" Rotterdam.
De abonnementsprijs bedraagt t 3-90 per kwartaal,
1.30 per maand, f 0.32 per week.
Directeur: J. KUIJPERS
Hoofdredactie: Prof. Dr. ST. TESSER O.P
LEO J. M. HAZELZET
Algemeen redacteur: H. A PAALVAST
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele kolom
breedte 30 cent per millimeter hoogte.
Contract-tarieven tegen gereduceerde prijs bij dè
administratie of bij de erkende advertentie-
bureaux verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden 1.-. Ieder woord
meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uitsluitend bij
vooruitbetaling.
De moraal, die deze kerk predikt staat
in directe tegenstelling tot die van de
Kerk van Kardinaal Mindszenty.
Met alle middelen probeert deze kerk
de mensen zover als mogelijk van God
weg te trekken. De volledige macht van
zijn politie-organen, van zijn opvoedings
systeem en socialistische economie wordt
gebruikt om bekeerlingen te maken en
de tegenstanders te vernietigen
In de strijd, waarvoor Kardinaal
Mindszenty zich geplaatst zag, onder
kende hij geen lijn tussen Kerk en Staat.
Dat was duidelijk uit de gebeurtenis
sen in Rusland
Aan het einde van de Tweede wereld
oorlog lagen behalve Rusland en de door
Rusland bezette delen van Duitsland en
Oostenrijk nog negen andere landen
onder dc klauwen van het rode leger.
Van de 80 millioen mensen in deze
landen, waren er 42 millioen direct of
door de geünieerde Kerken met Rome
verbonden. Het grootste deel van oe an
dere inwoners behoorde tot de Lrieks-
Orthodoxe Kerk.
De communisten wisten heel goed, hoe
zij de zaak moesten aanpakken. Zij
hadden in Rusland de Orthodoxe Kerk
gesloopt en van de ruïnes hadden zij een
werktuig voor hun eigen godloze staat
gevormd De protestante kerken toonden
zich gereserveerd in d*> strijd, maar het
heeft haar weinig geholpen, want in
Hongarije werden alle scholen genatio
naliseerd. De Lutherse Bisschop Lajos
Ordass, zucht in de gevangenis, omdat
hij zich tegen de communisten verzette;
de beschuldiging was zwarte handel.
Ferenc Nagy, een Vooraanstaande li-
guur in de Presbyteriaanse Kerk be
treurt op dit moment in Amerika zijn
aanpappen met de communisten, door
wie hij gedwongen werd uit zijn land
te vluchten.
In Roemenië zijn anderhalf muiioen
Katholieken van de Griekse Kerk ge
dwongen in de Russisch Orthodoxe Kerk.
Het zelfde lot viel de drie en half mil
lioen Roétheense Katholieken te beurt,
die nu burgers van de USSR zijn.
In landen met een overwegend Katho
lieke bevolking moesten de communisten
anders te werk gaan. De tussen-iiggende
stap voor een omverwerping van de
Kerk was het stichten van een „nationa-
IFL katholieke Kerk, los van Rome.
Enkele maanden geleden verzocht de
Hongaarse communistische baas, Matyas
f Rakosi, de leider van de Hongaarse
Katholiek Democratische Voiks-partij,
Istvan Barankovics, bij hein te komen.
Hij verzekerde Barankovics, dat hij er
niet aan dacht om de godsdienst in Hon
garije uit te roeien, maar hij meende,
dat het hoog tijd wordt om de Hongaarse
Katholieke Kerk van de tyrannie van
Rome te bevrijden. Waarop Barankovics
hem ten antwoord gaf,, dat godsdienst
gebaseerd op nationaliteit een godsdienst
zonder zin was.
„Gij, die Tito zo aanvalt op zijn natio
nalisme, zult dit het best begrijpen al
dus merkte Barankovics schrander op.
De Hongaren hadden drie mameren
om hun houding tegenover het commu
nisme te bepalen
Zij konden collaboreren met de com
munisten; zij konden speculeren op tijd
winst of strijden.
Er was slechts een enkeling, die de
eerste koers wilde varen Pater Istvan
Balogh was een van hen. Hij was een
welgedane priester met een Pallieterse
lust voor lekker eten en, een goed leven.
Zijn priesterlijke plichten wisselde hu
af met baantjes als „copywriter voor
bioscoop-advertenties en het reaacie -
schap van een krant. Rond czeged had
hij de kippenfarmen .georganiseerd en
hij was altijd een actieve hulp bij het
in elkaar zettexl van zomer-feesten,
waaraan hij als penningmeester mee
hielp.
Pater Balogh was li van de door de
communisten beheerste regering, welke
daad hij billijkte met de opmerking:
,,Laat ons verzoenings-gezind zijn, zo
dat iedere man in vrede in zijn bed
kan slapen. Het is heel goed als Kardi
naal Mindszenty het martelaarschap wil
aanvaarden. Maar wat moet er met de
■zes millioen Hongaarse Katholieken ge
beuren, wier zaak het iste blijven le
ven?"
De tweede groep, die matiging wenste
werd geleid door de muzikale Laszlo
Banass, die Kardinaal Mindszenty op
volgde als Bisschop van Veszprem en
Gyula Czapik, de aartsbisschop van
Eger. Hun politiek werd uitgewerkt door
twee Jezuïeten, Pater Joseph Janasi, een
van de leidende Hongaarse intellectuelen
en Pater Kerkai, de grote organisator
achter de jeugdbeweging Zij beweerdefi
dat er geen verzet van de Hongaarse
Katholieken sterk genoeg kon zijn om
directe resultaten te kunnen boeken.
Men moest in bepaalde dingen toegeven
en dan maar afwachten wat eruit zou
voortvloeien. Een groot deel van de Ka
tholieke geestelijkheid sloot zich bij deze
opvatting aan en wellicht een meerder
heid van het Hongaarse Episcopaat Het
was dezelfde opvatting als Adam 'Kar
dinaal Sapieha in Polen had aangegeven
en die welke door Aartsbisschop Beran
in Tsjechoslowakije gevolgd werd.
De derde opvatting, die van een vol
ledige intellectuele tegenstand, was die
van de Prins-Primaat. De communisten
beweren nu. dat Kardinaal Mindszenty
geloofde, dat er in de zeer nabije toe
komst oorlog zou komen tussen Rusland
en Amerika Geheel afgescheiden van
deze communistische verklaring is er
reden om te geloven, dat Kardinaal
Mindszenty deze opvatting had Of zij
zijn politiek bepaalde, is echter niet dui-
de'ük
Een man van zijn strijders-natuur zou
waarschijnlijk in ieder geval de hand
schoen hebben opgenomen, of er nu hu-p
in aantocht was of niet.
Wat ook de oorzaak moge zijn, Kardi
naal Mindszenty was bij voorbaat reeds
weerbarstig. Voor de verkiezingen van
1945 zond hij een herderlijke brief rond
waarin hij verklaarde:
Het was tyrannie die deze ver
schrikkelijke oorlog over Europa bracht..
Het was tyrannie, die onze heiligste men
senrechten trad. Het was tyrannie, die
ons zelfs theoretisch het recht ontzeg
de om als individu onze gaven, onze ta-
ienten en voorxeuren te ontwikkelen.
Maar wij moeten niet de een niets ont
ziende machts-hongerige clique vervan
gen door een zelfde, zij het, dat deze de
naam democratie draagtWij vragen
U, broeders, om deze woorden goed in
U zelf te overwegen eer gij uw stem
uitbrengt. Laat U geen angst aanjagen
door de zonen van het kwaad. Hoe min
der tegenstand dit kwaad vindt, des te
machtiger zal de tyrannie-groeien.
Hierna verdrongen de mensen zich in
de kerken en op de pleinen, waar nij
sprak. Duizenden volgden hem. toen hij
de proqessie leidde op de .feestdag van Si.
Stephanus, de Koning van Hongarije, ter
wij hij de relieken van Buda's St. Stepha-
nus Kapel naar de Kronings-kerk droeg
Mindszenty verzette zich niet tegen de
Communistische land-hervorming, ook al
kostte dit de Hongaarse Kerk bijna negen
tiende'van haar bezittingen. De grote te
genstand kwam, toen de Communisten be
gonnen met het nationaliseren van de
Hongaarse scholen, ten einde er instru
menten, voor de Communistische propa-
gande van te maken De Kerk had 80 pot.
van alle Hongaarse scholen opgericht en
gesubsidieerd uit de opbrengst van haar
eigendommen. Nadat een groot deel van
haar inkomen was weggevallen, ten ge
volge van de land-hervormingen had de
Kerk grote moeite om de scholen open te
houden. De Regering, schnijbaar begaan
niermee. bood aan om de Katholieke
onderwijzers te betalen, hetgeen erop
neerkwam, dat het staats-ambtenaren zou
den word/en. Verontwaardigd weigerde
Kardinaal Mindszenty.
Op directe aanwijzingen van Moskou
besloten c.e Communisten toen de scholen
zonder meer te nationaliseren. Toen het
Hongaarse Parlemen, formeel de wet op
de nationalisatie van de scholen goed
keurde, gaf Mindszenty opdracht om over
geheel Hongarije de kerkklokken te lui-
J^n teken van rouw en alarm. Wel
traentten de Communisten Mindszenty tot
zwijgen te brengen door hem een vrijge
leide uit Hongarije te verzekeren, maar hii
weigerde.
,De welf heeft in het woud meer vei
ligheid dan een eerzaam Christen in de
Hongaarse Communistische Staat", deelde
hij een bezoeker m die tijd mee. „Binnen
vier maanden zal ik waarschijnlijk op mijn
beurt wachten in de cel van de beul Maar
ik zal nooit mijn politiek veranderen, noen
iets terugnemen van alles wat ik ten on-
gunste van de Communistische regering
heb gezegd. God heeft mijn geloof ba-
schikt en ik beveel mijzelf in zijn han-
den.
Wij zitten langs le wateren van Baby
Ion. Zij willen ons liederen leren, die ons
even vreemd in de oren klinken ais de
tonen van een valse luit".
Zijn manier van optreden bracht menig
Katholiek in Hongarije in onrust en in
Rome waren monsignori, die hun handel
wuifden in ontstemming over de „tact
loosheid van de Prins-Primaat- Het ging
er niet om wat hij zei, maar om de ma
thei, waarop hij dat deed.
Toch merkte Rómr op, dat de verzoe-
nings-politiek van Kardinaal Sapieha en
Aartsbisschop Beran er niet in slaagde
de Communistische opmars tegen de Kerk
te vertragen of te stoppen. Daarom steun
de Z. H. Paus Pius XII Kardinaal Minds
zenty tegen de gematigden in Hongarij
In November j.I. begonnen de Coin-
munisten Mindszenty te naderen. Dag
en nacht werd zijn paleis bewaakt. Een
nabije fabriek werd door de Roden gevor
derd en omgebouwd tot een slaapplaats
voor de 80 burger-speurhonden, die tot
enige taak hadden het paleis van de Kar
dinaal te schaduwen.
De Kardinaal wLt wat ging komen. Hij
schreef: „Ik beschuldig mijn beschuldi
gers niet.... Ik oid voor een wereld van
rechtvaardigheid en liefde en ook voor die.
genen, die naar de woorden van mijn
Meester niet weten wat zij doen".
Hij vroeg zijn moeder om bij hem te
blijven. Degenen, die hen bezochten, meld
den, dat moeder en zoon kalm en geluk
kig waren-
De laatste herderlijke brief hield de nu
beroemde opmerking i"> aai: de priesters,
waarin hij hen aanried, iedere bekentenis,
die ooit met zijn handtekening zou ver
schijnen, te beschouwen als het gevolg
van een menselijke zwakheid.
lij alle Hongaarse kerken, behalve in
die van het diocees van Aartsbisschop
Czapik, lazen de priesters de herderlijke
brief van Kardinaal Mindszenty voor
Hierin werd het antwoord gegeven aan al
diegenen, die, evenals Czapik, wensten te
schipperen met de zonen van den boze
„Na al zoveel van ons te hebben afge
nomen, kan de wereld ons nog steeds van
dit of dat beroven maar het geloof in
Jesus Christus kan niemand ons ontne
en" zei Kardinaal Mindszenty.
Dit was de Mindszenty, die de Commu
nisten arresteerden. Niemand had hem ge
dwongen in de oppositie te gaan. Hij had
zichzelf niet bedot met te denken, dat hij
veilig was. Van zijn eigen karakter uit
dat het woord wijken of toegeven met
kende, was hij de smalle bergweg naar
het martelaarschap opgegaan.
Vijf weken later zat een geheel andere
Joseph Kardinaal Mindszenty in de be
klaagdenbank. Hij was in het zwart ge
kleed. als een gewone priester. Wat daar
bij gebeurd is, weten wij allen.
De Communisten gaven een „geel-boek"
uit, dat zogenaamd Kardinaal Mindszeuty's
geschreven bekentenissen bevatte. Daarin
kwamen stukken voor van de meest kin
derlijk-vurige zelf-beschuldigingen. die in
alle opzichten herinnerden aan de stijl van
de Moskou zuiverings-rechtspraken. Zij
konden geen enkeie vergelijking door
staan met het ware karakter van Josenh
Kardinaal Mindszenty.
Enkele voorbeelden: „Ik organiseerde
alle krachten, zowel in binnen als buiten
land, wier belang het was de republiek
omver te gooien en daarmee al haar in
stellingen en prestatiesIk verwachtte
het herstel van hqt koningschap na de
Derde Wereld-oorlog.... Ik-wilde Otto
(van Habsburg) me* eigen hand kronen,
opdat ik voor mijzelf alle gunsten zou
kunnen veilig steilten, die aan een man
van zo voorname adfei worden toegestaan"
Als dit alles was,' waarmee' de Commu
nisten konden komen aandragen, dan kon
de wereld er zeker van zijn, dat de wil
van Kardinaal Miiidszenty uitgeschakeld
wa:. door verdovende middelen of kwel
ling. Maar de opvolgers' van Koning Une-
ricus (de tyran uit No >rd Afrika in de
5e eeuw na Christus) hadden het handiger
aangelegd. De Kardinaal, die voor het ge
recht stond, scheen:in het geheel niet ge
kweld of door chemicaliën beïnvloed. Be
trouwbare waarn emers uit het Westen, die
aanwezig waren zeiden, dat hij er bleek en
gespannen uitzag. Toch gaf hij de indruk
een man te zijn, die nog geheel over zijn
geestelijke vermogens beschikte.
Er was geen middel, aten de Westelijke
wetenschap bekend, dat dit kon verkla
ren. Er is niemand, die wist., wat deze
sterke man ertoe kon brengen, zichzelf zo
te verloochenen.
De Communistische propaganda haalde
natuurlijk de volle inzet uit de herroepin
gen van de kardinaal. Radio-uitzendingen
van het proces, maakten een diepe indruk
op de Hongaren, waarvan de meesten
aan hun radio-toestellen zaten vastge
kleefd van bet begin van het proces at
Velen, die tevoren ':i zijn onschuld hadden
geloofd, begonnen te twijfelen, toen zij
de stem vare de kardinaal zelf. hoorden.
Dit proces zal nog lange jaren blijven
voortleven in de neriiinering van de men
sen. Maar een les was nu al afschuwelijk
duidelijk. Wanneer de Communisten, een
maal hun heerschappij hebben gevestigd
is er geen man, ho„ sterk van karakte"
ook. die zijn onaantastbaarheid kan be
waren. Kardinaal Mindszenty, die het
martelaarschap verwachtte, had St. Pau
lus geciteerd zeggende: „Te leven is voor
mij Christus en sterven is mij gewin. Zij
lieten Kardinaal Mindszenty niet sterven.
Zij hadden een bit* rrder martelaarschap
voor hem bereid.
De militaire clausule in het voor
gestelde Atlantische pact zal de V. S.
niet automatisch tot oorlog verplich
ten, maar zal verzekeringen bevatten,
zö krachtig, dat niemand het voor
nemen van het land om agressie te
weerstaan verkeerd zal verstaan, aldus
Werd gisteren uit officiële bron te
Washington vernomen.
Aoheson en de senaatscommissie voor
buitenlandse betrekkingen zijn het eens
over de militaire verplichtingen, die
door de V ,S- kunnen worden aange
gaan en de besprekingen worden op
deze grondslag voortgezet.
Het proces tegen de 15 Bulgaarse
protestantse kerkleiders, dat a.s Don
derdag niet Vrijdag, zoals aanvan
kelijk werd aangekondigd te Sofia
zal beginnen, belooft in alle opzichten
een geslaagde herhaling van het proces
tegen kardinaal Mindszenty te zullen
worden.
Nadat eergisteren Ziapkof, 't hoofd
van de congregationele kerk, grif toe
gaf spionnage en deviezensmokkel te
hebben bedreven, is intussen ook
Chernef, het hoofd van de Pinkster
gemeente. op de achter het „IJzeren
Gordijn" gebruikelijke wijze klaarge
stoomd voor „bekentenissen". Cher-
nef gaf niet alleen toe, voor de Ame
rikanen en Engelsen te hebben ge-
spionneerd .doch verklaarde zelfs, dat
hiji voor de oorlog voor. de Duitse ge
heime dienst werkte.
Ook de poging om verwarring te stich
ten met het verdraaien of verkeerd ge
bruiken van verklaringen van kerkelijke
hoogwaardigheidsbekleders, die zouden
hebben gezegd dat in, Bulgarije volko
men godsdienstvrijheid heerst en hun-
veroordeling van de „landyerrsderlijke
praktijken van de arrestanten zouden
hebben uitgesproken, heeft Sofia van
Boedapest afgekeken. Het zal er echter
evenmin succes mee hebben, omdat
ieder weldenkend mens er direct de ware
betekenis van begrijpt.
Een woordvoerder van het Britse mi
nisterie van buitenlandse zaken, heeft
de beschuldigingen tegen léden van de
Britse legatie te Sofia geuit in de „be
kentenis" van Ziapkof, „ongefundeerd"
genoemd.
De woordvoerder verklaarde, niet
aan de indruk te kunnen ontkomen,
dat deze beschuldigingen een nieuwe
poging vormen om de leden van de
staven der Britse legaties in achter
het „IJzeren Gordijn" gelegen landen
te isoleren.
Hector McNeil heeft in het parlement
verklaard, dat Groot-Britannië de Bul
gaarse regering verzocht heeft om spe
ciale vertegenwoordiging bij het „pro
ces". Op een herhaald verzoek om een
uiteenzetting van de beschuldigingen, te
gen de kerkelijke leiders ingebracht, is
tot dusverre van het Bulgaarse ministe
rie van buitenlandse zaken geen ant
woord ontvangen.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken hoopt het verdrag bin
nen Ongeveer een maand aan het Con
gres voor té leggen. Het zal vergezeld
gaan van een voorstel voor militaire
hulp aan de deelnemende West-Euro-
pese landen ten bedrage van vele mil-
lioenen dollars. Men verwacht, dat
Amerika voor meer dan 3 milliard dol
lar aan wapenen aan Europa zal leve
ren, waarvan een milliard voor he.t
eerste jaar.
Bevin heeft de Britse ambassadeur
te Washington opdracht gegeven, alles
in het werk te stellen om de bespre
kingen over het N.-Atlantisch pact te
bespoedigen. De ambassadeur moet
ter vergadering „alles vermijden, wat
de gang van zaken zou kuimen ver
tragen".
Bevin acht het namelijk niet raadt
zaam erop aan te dringen, dat in het
ontwerp-pact „zwart op wit"' melding
wordt gemaakt van automatische mili
taire steun. De weglating van een-daar
op betrekking hebbende clausule zou.
althans volgens de mening van de Britse
minister van buitenlandse zaken, geens
zins de draagwijdte van het ontworpen
pact verkleinen. Hij zou hebben doen
uitkomen, dat de gedachte aan dit pact
van Washington is uitgegaan en dat de
militaire steun van de Ver. Staten in
geval van oorlog eigenlijk vanzelfspre-
kens" is.
Bevin's opwekking tot spoed vindt
haar grond hierin, dat hij het van het
grootste belang acht zo spoedig' moge
lijk een overeenkomst te bereiken om
aldus de tegenstanders van het pact te
beletten te profiteren van de tijd, die
aan onvruchtbare debatten verloren gaat.
Naar aanleiding van Noorwegen's
voornemen toe te treden tot het Atlan
tisch Pact en het Sovjet-voorstel voor
een non-agressiepact af te wijzen, heeft
Moskou dreigend de sabel laten rinke
len. „Wanneer de Noorse regering daar
inderdaad toe besluit, zal de sovjet-
Russische regering haar politiek ten op
zichte van Noorwegen, dat tot nog (oe
als een vredelievend land wordt be
schouwd, moeten herzien", aldus is te
Moskou verklaard.
Het Russische inzicht werd weerspie
geld in een commentaar van „De rode
vloot", waarin verklaard werd, dat „de
Amerikaanse militaristen Noorwegen
wensen te zien als een springplank voor
een aanval op de sovjet-unie". Een be
sluit van Noorwegen om tot het Atlan
tisch Pact toe te treden zou volgens het
biad, als uiterst provocerend worden be
schouwd.
Hét aantal inwoners van Nederland is
van I Januari 1948 tot 1 Januari 1949
gestegen van 9.716.000 tot 9.870.000. Aan
het eind van 1949 of het begin van 1950
zal derhalve, naar mag worden ver
wacht, de tien millioen worden bereikt.
Dc gemiddelde leeftijd der inwoners
van ons land bedraagt thans ca 30 jaar
en 9 maanden.
We hebben met een enkel woord reeds
melding gemaakt van het feit, dat in
1948 het sterftecijfer in ons land een
laagterecord betekende, niet alleen voor
Nedrland zelf, maar zelfs voor gans de
wereld en voor alle tijHen, Misschien is
dit wel voor een deel nog te wijten aan
de oorlog en met name de hongerwinter,
toen abnormaal veel mensen stierven,
terwijl er in normale tijd van dezen
mensèlijkerwijs gesproken nog tal
rijken verscheidene jaren hadden kun
nen levért.
De cijfers over de loop der bevolking
in 1948, waaraan wij het sterftecijfer
ontleenden, bevatten nog andere interes
sante gegeven, t.a.v. de demografische
ontwikkeling van ons Tand.
Dan zijn daar op de eerste plaats de
huwelijks- en geboortecijfers. Deze liggen
nog steeds op een aanzienlijk hoger peil
dan voor de oorlog. In 1948 werden
87.680 huwelijken gsloten tegen gemid
deld 69.179 in de jaren 1936/'39. Maar in
1946 waren het er 107,221 en in 1947 nog
98 689. Per 1000 inwoners was het in
1936/'39: 8.0; in 1946: 11,4; 1947: 10.2 en
1948: 9.0.
De geboortecijfers vertoonden een
zelfde lijn: een zeer sclierpe piek na de
vooroorlogse jaren en daarna geleidelijk
aflopend: in 1936/'39 werden gemiddeld
174.910 kinderen per jaar geboren, in
1946 niet minder dan 284.456. Het jaar
daarop was er een vrij geringe vermin
dering nl. tot 267.348 en 1948 werden toch
nog 248.050 babies geboren. Per 1000 in
woners resP- 20-3: 30.2; 27,8 en 25,3. De
daling van het aantal geboorten van
1946 op 1947 komt geheel voor rekening
van de achteruitgang van het aantal
later geborenen, daar het aantal eerst
geborenen in 1947 nog een stijging te
zien gaf als gevolg van het grote aantal
huwelijken in 1946. Van 1947 op '48 was
de vermindering meer gelijkelijk ver
deeld over de eerst- en later geborenen,
zoals de volgende cijfers laten zien
Tegenover gemiddeld 51,083 eerstgebo
renen per jaar van 1936/'39, werden er
in 1946 geteld 77.393, in 1947 niet minder
dan 80.811 en in 1948 „nog maar" 70.040.
Per 1000 inwoners was dat 5,9 voor do
jaren 1936/'39; 8,2 voor 1946; 8.4 voor
1947 en 7,2 voor 1948.
Om nu op de sterftecijfers terug te
komen, ziehier vooreerst de getallen: liet
aantal sterftegevallen in 1936/'39 was
gemiddeld 74.688 per jaar; in 194b be
droeg het 80.151, in 1947: 77.646 en in
1948: 72.379; per 1000 inwoners was dat
resp. 8,7; 8,5; 8,1 en 7,4.
De daling van de sterftekansen, in het
bijzonder in de oudere leeftijdsklassen,
welke zich na .de .oorlog heeft voltrok
ken. was- in 1947 nog onvoldpende tot
uiting gekomendoor de strenge koude
in de eerste maanden van 1947.
Het'sterftecijfer'van 7,4 per T 000 in
woners is te' danken enerzijds aani de
lage sterftekansen, anderzijds aan de
gunstige leeftijdsopbouw der bevolking
van Nederland. In vergelijking met
andere landen met goede hygiënische
toestanden zijn de oudere leeftijdsklas
sen, waaruit hét grootste contingent der
overledenen voortkomt, naac verhouding
in de bevolking van Nederland minder
talrijk vertegenwoordigd. Gezien echter
de voortschrijdende veroudering der
Nederlandse bevolking lijkt het niet
waarschijnlijk, dat het cijfer van 7,4 in
de komende jaren wordt geëvenaard.
De sterfte van kinderen beneden 1
jaar was in 1948 zeer gunstig en bedroeg
28.5 per 1000 levendgeborenen, tegenover
33,1 in 1947. Het getal van 28,5 is het
laagste tot dusver in Nederland geregis
treerd. De cijfers voor Zweden en
Nieuw-Zeelaqd liggen echter nog lager.
In beide landen hediroeg de zuigelingen
sterfte in 1947 slechts 25 per 1000
De stakingsleiding van de Amsterdamse
havenarbeiders die vandaag zes weken in
staking zijn, en het bestuur van de Alg.
bedrijfsbond transport (EVC) hebben in
overleg met het hoofdbestuur van de
EVC, besloten het werk in de hoofdstede
lijke haven te doen hervatten, mits er
aan zekere „voorwaarden" wordt voldaan.
Deze voorwaarden o.a.: geen rancune
maatregel mag worden toegepast zijn
vervat in een schrijven aan de scheep-
vaortvereniging Noord, in welk schrijven
de arbeiders zich bereid verklaren het
werk Woensdagochtend te hervatten.
Mocht echter op dit schrijven geen be
vredigend antwoord worden ontvangen,
dan zal de staking worden voortgezet
Het hoofdbestuur van de overkoepelen
de werkgeversorganisatie, de scheep
vaartver. Noord, zou hedenochtend het
schrijven behandelen.
De generaal-majoor der artillerie H.
J. J- W. Diirst Britt, voormalig comman
dant van de „7 December-divisie", is met
ingang van 16 Februari j.I. benoemd tot
bevelhebber jn het 4e militaire - gewest
(Noord-Nederland). j
De Stichting voor de landbouw heeft in
December j.I. een brief gezonden aan de
minister van Landbouw, in welk schrij
ven de stichting haar bezwaren kenbaar
inaakte tegen de wijze, waarop de melk
prijs voor de periode van November 1948
tot November '49 is vastgesteld, met name
tegen de afwijking van het L.E:I.-rapport.
In zijn antwoord op deze brief motiveert
de minister deze afwijking en hij conclu
deert dat hem tot nu toe niet is gebleken,
dat de prijs van 17.5 cent per kg. melk
met 3.3% vet niet juist is. Hij ziet der
halve geen aanleiding deze alsnog te wij
zigen.
Het geval kan zich voordoen, dat er
onder bepaalde omstandigheden een
vraag oprijst, welke de mens blijft ach
tervolgen. Men kan ze dan niet meer
kwijtraken, ondanks het feit, dat er re
delijke antwoorden op te vinden zijn.
Want er is één antwoord, dat men
vreest als juist te moeten accepteren,
hoewel het in zich alles verklaart.
Zo'n vraag is het probleem van de
huisvesting der duizenden jonge mannen-
en vrouwen, die jarenlang snakken naar
een spaarzame ruimte, om de beker van
het levensgeluk in een goed huwelijk te
kunnen drinken. Met name aan de huis
vesting van de jeugd wordt immers maar
j bitter weinig gedaan. Er wordt gebouwd
(zij het dan ook in bescheiden mate), er
worden regelingen uitgevaardigd, doch
steeds weer hebben zij er bitter wei
nig baat bij.
Zo ook de nieuwe premie-regeling,
welke j.I. Vrijdag in ons blad werd gepu
bliceerd. Hoe welwillend deze regeling
er ook uitziet, aan de kracht ervan wordt
veel ontnomen door de bepaling: „De te
gemoetkoming zal worden verstrekt aan
hen. die door de betrokken voorzienin
gen niet zelf zijn gebaat". Wie zijn er nu
door de betrokken voorzieningen anders
gebaat dan het jonge stel? De conclusie
is dus. dat de premie niet aan jong Ne
derland zal worden uitgekeerd.
Het vreemde feit doet zich hier voor.
dat de autoriteiten blijkbaar geer, zin
voor de realiteit bezitten.Zouden zij
ook maar een. ogenblik werkelijk denken,
dat samenwoning door de hoofdbewoners
zo zeer wordt begeerd, dat zij een apart
keukentje, een eigen toilet, bepaalde
vertimmeringen aanbieden, om een jong
stel in huis te kur.nen kriigen? De wer
kelijkheid is wel heel anders. De gega
digden moeten beloven, voor het maken
van dit en het aanleggen van dat te zor
gen, en natuurlijk op eigen kosten' Zijn
ze daartoe niet bereid, wel, dan geen
kamers!
Practisch worden we hier tegenover
het feit gesteld, dat de overheid het
niet nodig acht de jeugd ook maar in
het minst te helpen met het inrichten
van een bescheiden home. De vraag
nu: „Waarom niet" Vele antwoorden
hierop zijn mogelijk en de meeste ervan,
zijn ook redelijk en hebben niets af
schrikwekkends. Er is echter nog een
antwoord, dat evenzeer juist kan zilt»,
doch waarvan men maar moet hopen,
dat het niet goed is- En toch......
Deze verklaring is dan, dat er vel en
zijn. die het huwelijkscijfer liever wat
drukken. Het kindertal is zekere krin
gen immers een doorn in het oog en het
„burgerlijk fatsoen" (morele waarden
tellen immers bij hen niet mee) zal het
kindertal zeer zeker Jjinnen benaalcle
perken houden, wanneer het huwelijk kar,
worden tegengegaan. Waarom zou anders
een simpele 400 als belegging in het
levensgeluk van een paar jonge mensen
als in het water gegooid worden be
schouwd?
Deze verklaring is pijnlijk, maar wordt
volkomen gerechtvaardigd, wanneer men
het oor eens te luisteren legt bij menige
officiële instantie. Als voorbeeld alleen
maar dit. Een moeder van vijf kinderen
vervoegde zich bij een bepaald bureau,
om te praten over een woning. De amb
tenaar durfde zeggen: „Ja, maar je had er
wel' twaalf kunnen hebben. Daar héb
ben we geen huizen voor!".
Is dit feit niet sen bevestiging voor
veel, waarover we ons het hoofd breken?
Laten we dan wel begrijpen, dat geen
katholiek daar genoegen mee mag nemen.
We zullen er tegen moeten strijden, waar
we de vijand ook maar kunnen vinden
Gezamenlijk moeten wij dè jongeren
vooral beseffen, dat dan van ons-zelf
heel wat zal worden geëist. Maar strijden
zullen we, omdat het gaat om het voort
bestaan van het leven.
ROERGANGER.
Dat was zeer beslist geen
„welkom vreemdeling", dit
maal. De ravage, die een
vrachtauto aanrichtte toen
deze plotseling de pui van
het Verkeershuis te Arnhem
ramde. Hoezeer de Arnhem
se V.V.V. ook op vreemde
lingen gesteld is, dit ging
toch iets te ver.
Volgens Reuter's correspondent te Was
hington zal de republikeinse senator Ho
mer Capehart (Indiana) tijdens de debat
ten over de voortzetting van de Marshall
hulp, die waarschijnlijk over twee weken
in de senaat zullen beginnen, voorstellen
om het bedrag van 5.580.000.000, dat men
voor de tweede periode van het Europese
herstelprogramma wil bestemmen, met
3 000.000.000 te verminderen. Zijn argu
ment is. dat Europa weer zijn vooroorlog
se productie-niveau heeft bereikt, en dat
de Ver. Staten niet verplicht zijn een
land in een betere economische positie te
plaatsen dan het voor de oorlog was.
Men verwacht echter niet, dat dit voor
stel succes zal hebben.
Meer aandacht zal waarschijnlijk be
steed worden aan het voorstel van se
nator Brewster, dat nog wordt onder-
steund door een aantal andere senato
ren, om de E.R.P.-hulr aan Nederland
in te houden, tot Den Haag gevolg geeft
aan de aanbevelingen van de Veilig
heidsraad inzake Indonesië. Hoogst
waarschijnlijk zullen pogingen worden
aangewend de E.R.P.-wetgeving in deze
zin te amenderen, terwijl men volgtens
Reuter verwacht, dat dit voorstel aan
zienlijke steun zal verkrijgen.
Naar wij vernemen zal de Hoge Ver
tegenwoordiger van de Kroon niet heden
avond, naar aanvankelijk was geméld,
maar eerst Woensdagmorgen om acht
uur van Schiphol naar Batavia vertrek
ken Dit uitstel geschiedt om vliegtechni
sche redenen. Dr- Beel zal niet een zo ge-
forceerd-snelle reis maten als bij zijn
komst naar Nederland. Het reisschema is
thans zo vastgesteld, dat de Hoge Verte
genwoordiger Zaterdagmorgen in Batavia
wordt verwacht.
Weerverwachting van heden- tot
Woensdagavond:
Spoedig toenemende bewolking
met vannacht of morgenochtend
bijna overal lichte regen en later
enkele opklaringen Matige tok
krachtige, langs de Wadden-eilan
den mogelijk nu en dan harde
Zuid-Westelijke wind. Iets koudere
avond en nacht, maar morgen
hogere temperaturen dan vandaag.
Woensdag 23 Februari; Zon op
7.40 uur, onder 18.08 uur; maan op
6.16 uur, onder 12,52 uur.
