Nieuws uit STAD
en
K.L.M.-toestel „Rotterdam"
De stand van de Arbeidsmarkt
brandend
neer
Tot nu toe vijftien doden!
gestort?
INZEGENING BIJKERK TE
's-GRAVENZANDE
mm ia
Heldenmoed van een Duitse
dominé
EEN KEIZER KEERT TERUG
NAAR ZUN LAND
Alberts en de Mede
zeggenschap
Twee geschenken voor
het korps Mariniers
Schiedam-festival
Thorez blijft
onschendbaar
Spijsolie is op komst
Bao-Dai van Annam heerser over Vietnam
Martelaar van Buchenwald
DONDERDAG 23 JUNI 1949
PAGINA 2
Zo druk was het op de Lange Haven voor onze verkiezingshorden. Snel
volgden de uitslagen elkaar op en al spoedig wist men in de stad, dat
de N. S. C. als vanouds de beste organisatie had. Daarom was de
belangstelling zeer groot en betreuren wij alleen de smalte van de
Lange Haven, die dreigend op de achtergrond lag.
K.R.O.-CONTACTCOMMISSIE
Aangeboden arbeidskrachten
Gevraagde arbeidskrachten
VERKEERSEXAMEN
Met grote zekerheid moet aangenomen worden, dat de K.L.M.
een grote ramp getroffen heeft. De skymaster de „Rotterdam",
die enige dagen geleden van Indië naar Nederland vertrok, is
vanochtend ter hoogte van Bari even buiten de kust in vlammen
gehuld neergestort. Tot nu toe zijn vijftien doden uit het vlieg
tuig "geborgen.
190 tegen 190 stemmen in de
Franse Assemblee
FILM „THE IRON CURTAIN"
GAAT IN AMSTERDAM LOPEN
BURGERLIJKE stand
MISDRIJF OF ONGELUK?
DE SCHILDERIJEN VAN
PRINSES WILHELMINA
NED. VRACHTENMARKT
Bao-Dai, de zes en dertig-jarige keizer van Annam, is per vlieg
tuig te Saigon aangekomen en heeft er, voorafgegaan door pant
serwagens en beschermd door Franse politie en militairen, zijn
intrek genomen in het regeringspaleis. Zijn eigenlijke paleis be
vindt zich in de stad Hoeé in Annam en Saigon ligt in Cochin
China. Maar Bao-Dai zal nu als keizer regeren over wat vroeger
bekend stond als Indo-China en de landen Tonkin, Annam en
Cochin China omvat. Deze landen zijn herdoopt in Bac-Ky, Nam-
Ky en Troeng-Ky en ze Vormen gezamenlijk het nieuwe rijk Viet
nam, dat onder Bao-Dai zijn plaats zal moeten innemen in de z.g.
Franse Unie.
MI
°r:i
SPORTMAN GRADUS MAAKT EEN LUCHTREIS
DE PERCENTAGE-CIJFERS
J?e PAElee8 van 27-51 °P 29.25, d.i.
GESLAAGD
EERSTE H. MIS OP 'S graven.
ZANDE'S GRONDGEBIED NA
de reformatie
-*
m
Het interieur van het intieme kerkje.
ymmm w»
Wij hebben gisteravond het artikel uit
Het Vrije Volk over de tegenkanting van
Wethouder Alberts tegen de medezeg
genschap onder de loupe genomen. Met
volledige handhaving van het daarin aan
de orde gestelde zijn wij in staat onze
lezers de toedracht te kunnen meedelen.
Toen reeds lange tijd geleden het on
derwerp Medezeggenschap ter sprake
kwam, werd als uitgangspunt een ont
werp van de Bedrijfsunie voor Overheids
personeel gekozen. In dit ontwerp kwam
een artikel 6 voor, dat zo uitermate vaag
en onbeholpen was geredigeerd, dat juist
omtrent de begrenzing van de onderschei
den verantwoordelijkheden geen enkele
aanduiding werd gegeven.
De P.v.d.A. wilde in dit opzicht blind
vertrouwen. Hoewel met dit ontwerp een
geheel nieuwe fase in de verhoudingen
zou intreden, verhoudingen, die dan toch
maar niet ideaal waren, meende de P.v.
d.A., dat dit ontwerp alleen al voldoende
was om alle oud zeer uit de wereld te
helpen. Wat er het gevolg van zou ge
weest zijn als bij conflicten moest wor-
den uitgezocht bij wie uiteindelijk de
verantwoordelijkheid lag. laat zich ge
makkelijk raden. Uiteindelijk zouden de
diensthoofden aan het langste eind ge
trokken hebben, want bij een zo vage
redactie moest de langst-zittende partij
de meerdere zijn.
Niet alleen wethouder Alberts, maar
ook andere leden van het College kon-
den de onveranderde aanneming van het
ontwerp van de Bedrijfsunie met goed
keuren. Niet, omdat zij de medezeggen
schap niet wilden, maar omdat zij in de
uiterst vage vormgeving een gevaar voor
een gezonde uitgroei van de medezeg
genschap zagen.
Als bevestiging van de houding van
wethouder Alberts kwam de mededeling
van de Bedrijfsunie, dat het ontwerp was
teruggenomen. Het was teruggenomen op
grond van het feit, dat artikel 6 te vaag
en juridisch te zwak gesteld was.
Mr. P. v. Bochove, de wethouder van
Personeelszaken had het intussen druk
gekregen met andere zaken, zoals de ver
dediging van het financiële beleid en
zelfs mag men zich afvragen, of de wei
gering om een deel van de medezeggen
schap in die b°oaalde zwakke vorm te
aanvaarden, niet tot gevolg heeft genau,
dat men geen pogingen meer heeft onder
nomen om tot een oplossing te komen.
Nu schijnt deze zaak weer aangesne
den te zijn.
De heer J. A. Nijssen is benoemd tot lid
van de Diocesane Contactcommissie van
de K.R.O. voor het Dekenaat Schiedam.
Afd. Bouwbedrijven: vloerenlegger,
mach. houtbewerker, meubelmakers, man
denmakers.
Afd. Metaalbedrijven: Chauffeurs.
Afd. Alg. Bedrijven: Boekhouders, kan
toorbedienden, incasseerder, musici, ma
gazijnbedienden, portiers, vertegenwoordi
gers, ongeschoolde arbeiders, bedrijfslei
der chem. wasserij, distillateursknechts,
verbandmeester, bontverver, 11. analyst,
hotelkok, transportarbeiders, fruitagent-
exporteur.
Afd. Jeugd: leerling electriciens, 1.1. auto
monteur, aank. auto-electricien.
Afd. Vrouwen: leerling verkoopster,
hoofd juffrouw, werkmeisjes, huishoudster,
leerling kapster.
De Mariniers hebben een mars gekre
gen, die het devies van het korps draagt
,.Qua Patet Orbis". Hij is gecomponeerd
door het lid van de marinierskapel J.
P. Laro en onder zijn leiding gistermor
gen op het plein voor de Van Ghent-
kazerne te Rotterdam door die kapel uit
gevoerd.
De commandant, generaal-majoor M.
R. de Bruyne, heeft in tegenwoordigheid
van de kolonel der mariniers P. J. van
Gijn. de partituur van de mars in ont
vangst genomen. Daarbij heeft hij de
componist gecomplimenteerd. Hij zeide
verheugd te zijn, dat hij „met militair
gevoel" deze „mooie mars, met het de
vies van het korps als basis een ge
vaarlijk stuk werk, want het devies be
tekent voor ons ontzaglijk veel had
uitgevoerd.
De dirigent van de kapel, kapitein Gijs-
bert Nieuwland, sprak vervolgens van
„een prettige mars, waarop uitstekend
gelopen kan worden".
Naderhand werd in de kazerne zelf
een tweede korte plechtigheid gehouden.
De Zilveren Voetbal Commissie had een
jaar geleden de beplanting aan weers
zijden van de hoofdingang van de kazerne
laten zetten, maar had met de officiële
overdracht willen wachten tot de bloe
men (rozen) in bloei stonden. Dit was nu
het geval.
De Z. V. C. was vertegenwoordigd door
de heren J. C. van Hasselt en „Bok" de
Korver. „Kees" van Hasselt wenste in een
speechje, dat de bloemen mogen spreken
van vriendschap over en weer tussen
Rotterdam en de Mariniers. „Moge het
werk van het korps over rozen gaan"
Generaal-majoor De Bruyne uitte daar
na woorden van dank, herinnerde o.m.
aan de Meidagen van 1940 en noemde
Rotterdam op zijn minst voor iedere ma
rinier een tweede vaderstad. ,,Als de te
kenen niet bedriegen spr. wees daarbij
op de nieuwbouw zullen er binnen niet
al te lange tijd veel meer mariniers naar
Rotterdam komen", besloot hij.
Het is wel een weidse naam: festival,
maar het programma, dat het harmonie-
gezelschap O.B.K. ons hedenmorgen deed
toekomen, heeft Internationale allure. <->P
3 Juli komen uit Lier voor de tweede
maal de Kon. Xaverianen, die die dag
de gast zijn van O.B.K. Zij geven een
concert in de Plantage.
Nauwelijks veertien dagen later, op 14
Juli komt uit Kopenhagen (Denemarken)
het Dansk Industri Syndicat Orkester.
Een week lang zal dit gezelschap gast
zijn van O.B.K. en een concert geven in
de Plantage. Andere muziekcorpsen zul
len te hunner eer musiceren. Het muziek
corps Crescendo op Maandag 18 Juli, O.
B.K. op 20 Juli en St. Ambrosius op 21
Juli. Het Deense harmonie-orkest treedt
op 18 Juli 's middags om kwart over
op voor de AVRO-microfoon.
Op 10 Juli gaat O.B.K. deelnemen aan
het concurs van de Ned. Fed. van Harmo
nie en Fanfaregezelschappen in Zaan
dijk. De Schiedamse musici komen dan
uit in de Vaandelafd., de allerhoogste af
deling van het concours.
Zondag a.s. speelt O.B.K. o.lv. direc
teur Feltzer in de Plantage het volgende
programma:
1. Onze Dirigent mars, C. de Regt.
2. Ouverture „Le Carnaval Romain", H.
Berlioz, arr. G. Meister.
„Loreley-Paraphrase", J. Nesvadba,
arr. A. Darlow.
„Scènes-Pittoresques": a. Marche, b.
Air de Ballet, c. Angélus, d; Fête
Behème, J. Massenet, arr. L Millet.
Ouverture „Phèdre", J. Massenet,
arr. Th. Dureau.
Suite l'Arlesienne No. 2: a. Pastorale,
b. Intermezzo, c. Menuet, d. Faran-
dole, G. Bizet, arr. L. Chomel.
Fant. „Ballet des Parfums", F. Popy.
Mars Finale.
De nummers 2 en 5 zijn die welke op
het concurs te Zaandijk zullen worden
uitgevoerd.
Bijna 350 leerlingen van de 2 hoogste
klassen van 13 lagere scholen hier ter
stede hebben onlangs „met goed gevolg" 't
schriftelijk gedeelte van het Verkeers-
examen-1949 afgelegd.
Ter verkrijging van een „diploma",
waaruit blijkt „dat zij de regels van een
Veilig Verkeer goed kennen en tevens ge-
toohd hebben deze stipt te kunnen toe
passen, daarbij de nodige voorzichtigheid
in acht nemende" moeten zij nu nog een
practisch examen op de straat afleggen.
Dat zal geschieden op Woensdag 6 Juli
a.s. als wanneer zij zich met een geschikt,
aan de verkeersvoorschriften te voldoen
rijwiel (eigen of geleend!) te melden zul
len hebben aan het Hoofdbureau van
Politie aan de Lange Nieuwstraat. En wel:
om 2 uur n.m.: zij wier achternaam be
gint met een der letters van A t.m. H;
om 2,30 uur n.m. idem idem van I t.m Q;
om 3 u. n.m. idem idem van R t.m. Z.
In kleine groepjes gesplitst, zullen zij
dan door een door de Verkeerspolitie
vastgesteld en gecontroleerd parcours
door de stad op hun fiets moeten afleg
gen. Alle daarbij begane fouten (ver
keersovertredingen heet dat officieel)
worden naarstig door speciale controleurs
genoteerd en veel hangt af van de door
„examinandi" getoonde verkeersbekwaam-
heid of zij het zo begeerde diploma al of
piet verwerven.
Jongens en meisjes, j.e doet je best maar,
echter weest daarbij uiterst voorzichtig!!
Afd. Bouwbedrijven: Schilders, timmer
lieden, scheepstimmerman.
Afd. Metaalbedrijven: Bankwerkers,
precisiebankwerkers, elec. lassers (NVL)
gereedschapmakers, constr. monteurs, ko
perslagers, fitters, vormers, metaaldraai
ers, fraisers, schavers (geschoold), plaat
werkers, scheepsbikkers, pijpenmonteurs,
scheepsijzerwerkers, smeden grof, con
structeur staalbouw, mach. boorder, pie-
zers, framevijler, halfwaspolijster, loodgie
ters, instrumentmakers, rijtuigsmid.
Afd. Alg. Bedrijven: Letterzetters, boek
drukkers, fabrieksarbeiders, kleermaker,
pompier, broodbakker, dropswerkers,
agent-incasseerder, banketbakker 2e be
diende, drukker-zetter intertype Scheep
vaart.
In de Limburgse mijnen kunnen flinke
ongehuwde arbeiders geplaatst worden,
leeftijd 1830 jaar.
Afd. Jeugd: Borstelmakers, cartonnage-
bewerkers, drukkers, forceur, graniet
werkers (kunststeen), kurkensnijder^
aank. soldeerder, koperslagers, kopergie
ters, mach. bankwerkers, vormers, letter
zetters, slagersjongen, halfwas-slager,
leerling voor glasindustrie, 1.1. kapper,
loopjongens, 1.1. lakspuiter, 1.1. timmerman,
constructiewerkers, jongste bedienden,
banketbakker 3e bediende, besteller was
serij, 1.1. schilder, 1.1. bedienden of be
dienden kruideniersbedrijf leeftijd 1425
jaar.
Afd. Vrouwen: Dagmeisjes, fabrieks
meisjes, strijksters, wasserijmeisjes, ge
zinsverzorgster, jongste bediende, be
kwame verkoopster voor schoenenvak.
Personen, die wensen te emigreren, die
nen zich uitsluitend te wenden tot het
arbeidsbureau.
Bij informatie vernamen wij, dat het
toestel vanochtend te 6.08 uit Cairo naar
Söhiphol was vertrokken, waar het van
middag om kwart voor drie had moeten
arriveren. Op Schiphol had men reeds
gedurende enige tijd geen verbinding
meer met het toestel kunnen krijgen. De
zoon van de heer Plesman, die reeds vele
Indië-vluchten op zijn naam heeft staan,
was de bestuurder van het toestel. Tra
gisch is het, dat eyeneens mevrouw Spoor
de echtgenote van de onlangs zo plotse
ling gestorven legercommandant, hierbij
om het leven is gekomen.
De eerste berichten, die ons bereikten,
spraken van een Engels of Amerikaans
toestel, dat zou zijn verongelukt, doch te
ongeveer half twee kwam er zekerheid,
dat het een machine was van de K.L.M.
It
(Telefonisch van onze Parijse
correspondent).
De aanvraag tot opheffing der parle
mentaire onschendbaarheid van de com
munistenleider Maurice Thorez, werd
gisteren in de Assemblee behandeld en
afgewezen met 190 tegen 190 stemmen,
bij vele onthoudingen. Beweerd wordt,
dat Thorez zelf meestemde, zodat juist
dank zij zijn eigen stem de vernietiging
van de aanvraag een feit werd.
Nu met ingang van vandaag boter en
spijsolie van de bon zijn, zullen onge
twijfeld vele huisvrouwen zich afvragen,
of er nu ook olie te krijgen zal zijn. De
laatste tijd is dit artikel immers slechts
sporadisch in de distributie gebracht.
Bij informatie te bevoegder plaatse
vernamen wij dat men zich niet onge
rust behoeft te maken. Er wordt op het
ogenblik volop spijsolie geproduceerd.
De bevoorrading van de winkeliers is
reeds enige tijd aan de gang, aangezien
het aanvankelijk in $e bedoeling lag, met
ingang van 15 Juli een keuzebon voor
margarine of olie in te voeren. Al moet
het verloop van de markt eerst even
worden afgewacht, men hoopt toch bin
nenkort de gehele behoefte aan spijsolie
te kunnen dekken. Het publiek zal er
echter wel rekening mee moeten houden,
t rrnog enige tijd nodig is om aan de
plotseling gestegen vraag te kunnen vol
doen.
Van 8 Juli af zal in het Amsterdamse
bioscoop-the*ter „Rialto" <je füm ,,Tha
iron curtain (Nederlandse titel: „Het ge-
val-Gouzenko") worden vertoond.
GEBOREN: Johannes J. z v J. J. de
Koning en J. v. d. Net; Geertruida F. d v
N. Maagdenberg en E. M. C. de Wit;
Yvonne M. d v p. Harreman en J. v.
Tricht; Cornelis M. z v C. M. Hofman en
E. Schilperoort; Gerarda M. M. d v A. J.
v. Kleef en A. Klotzek; lenvl. kind van
W. v. Harmeien en A. H. Poelmann.
OVERLEDEN: C. A. J. j. Verschuuren,
60 J.; E. Koopmans, 82 jr.
(Van onze correspondent).
Tijdens de kermis te Boekei werd ze
kere A uit Voljtel zo hardhandig uit 'n
café gezet,dat hij op straat smakte en
ter plaatse dood bleef. De man verkeer
de onder invloed van sterke drank. De
rijkspolitie onderzoekt of van misdrijf
of ongeluk sprake is.
Na Apeldoorn, Emmen en Leeuwarden
is thans Goor aan de beurt voor de rond
reizende tentoonstelling van schilderwerk
van H.K.H. Prinses Wilhelmina. Op 7 Juli
zal de expositie door de Commissaris der
Koningin in de provincie Overijsel, ir. J.
Ridder de van der Schueren, worden ge
opend.
BOTTERDAM. 22 Juni 1949.
75 ton gerst Sneek, 300 ton gerst Wor-
merveer, 450 ton pyriet Budei, 540 ton
kali 's-Hertogenbosch, 150 ton kali Breda.
700 ton tarwe Wormerveer, 195 ton meel
I Arnhem, div. part. meel Amsterdam, 44
itand. hout Alphen a.d Rijn, 175 ton pa
pier Maa l -icht, 200 ton tosfaat Wilhel-
minadorp. 200 ton draad Delft, 155 ton
cokes Westervoort, 300 ton kolen Nijme
gen, 200 ton kolen Boskoop, 475 ton ko
len Schiedam, 200 ton kolen Terneuzen,
100 ton cellulose Apeldoorn, 90 ton ijzer
Vlaardingen.
Het lijkt niet onwaarschijnlijk, dat de
talrijke, aan de Rivièra vertoevende ex-
koningen Bao-Dai met enige afgunst neb
ben zien vertrekken, om weer de tioon
te beklimmen. Veeleer* is er kans. dat ze
zijn avontuur met een zekere bezorgd
heid gadeslaan. Want Bao-Dai ging naar
een land, dat spoedig onmiddellijk aan
een communistisch China grenzen za' en
bovendien een broeinest is van het Azia
tische communnisme. Bovendien bestaat
er sinds lang een opstandige beweging
in het voormalige Indo China die door
Moskou gevoed wordt.
Aan het hoofd der communisten staat
Ho Tsji Minh, een uitgeslapen intrigrant,
die vroeger Ngien Tai Hpc heette en
Bao-Dai's grootste tegenstander is Hij
heeft hem met bedreigingen begrcet.
Sinds enkele jaren woeden cr In de bin
nenlanden bloedige guerilla-gevechten en
de Fransen controleren slechts een ge
deelte van het land. Ze hebben in de
strijd tegen de opstandelingen reeds dui
zenden manschappen verloren. Het
Vreemdelingenlegioen, ofschoon versterkt
I/,
/(vt, J/,
'•'idUi,
v
Wh vvu(uv
1'iS* -U,
©IS72
door vele voormalige Duitse soldaten,
zag zijn 'gelederen danig dunnen.
Door Cochin China, dat een kolonie
was, bij de protectoraten Annam en Ton
kin te voegen, hoopte de Franse regering
de grondslag te leggen voor een staat,
waarmede op goede voet kon worden
samengewerkt. Aangezien onderhandelin
gen met Ho Tsji Minh mislukten, wendde
ze zich tot Bao-Dai, ofschoon deze niet
bepaald een onvoorwaardelijk aanhanger
van Frankrijk is en van een streven naar
volledige onafhankelijkheid verdacht
wordt,
Bao.Dai kwam reeds als jongen naar
Parijs, om daar een Franse opvoeding
te ontvangen. Maar hij was en bleef Oos
terling en mensen, die hem van nabij
leerden kennen, menen, dat hij volkomen
onberekenbaar is, ondanks zijn vertrou
wen inboezemende, eeuwige, stralende
glimlach. Hij is inmiddels een heel merk
waardige Oosterling: waaghalzig vliege
nier, zeiler, worstelaar en lager en tevens
salonleeuw. In de kringen der Parijse
society is hij een graag geziene gast.
Aan de Rivièra, waar hij met zijn
gezin het kasteel Thorenc bewoont,
behoort hij tot de populairste per
soonlijkheden. Hij spreekt een voortref
felijk Frans en in zijn Europese manier
van doen, alsmede door zijn elegante
uiterlijk valt hij nauwelijks als Annamiet
op.
Zijn onderdanen, de Annamieten, heb
ben sinds Frankrijk het iand onder be
scherming nam, tot de beste koloniale
troepen behoord en in de vorige wereld-
oorlog zelfs op Franse bodem gevochten.
Nu is Bao-Dai van de rust aan de Ri
vièra in het rumoer van de grote, inter
nationale politiek in Oost-Azië beland.
Hij heeft er zijn Europese kleren aige-
legd, om zich het gele zijden gewaad te
omhangen, dat de speciale dracht var. de
keizer van Annam was en thans van de
heerser over Vietnam is. Hij zal er een
bijzonder moeilijke taak moeten vervul
len. Maar hij kan reeds op een bijzondere
staat van dienst bogen, als net er op aan
komt, zich temidden van Oosterse intri
ges en internationale, politieke woelingen
te handhaven.
Nadat hij in Frankrijk zijn opvoeding
voltooid had, keerde hij naar Annam te
rug en regeerde daar tot de komst der
Japanners. Onder het Japanse oppergezag
wist hij aanvankelijk zijn troon te be
houden, maar moest deze tenslotte prijs
geven. Ho Tsji Minh vormde toen een
nieuwe regering en geruime tijd trad de
voormalige keizer als zijn raadgever op,
tot de Japanners van Indo China een
kolonie maakten.
Bao-Dai toonde, zich in uiterst moeilijke
situaties te weten te redden en in Parijs
stelt men wel vertrouwen in hem. Hij
is trouwens de enige figuur, welke in
Indo China zulk een gezag geniet, dat
men er mee in zee kan gaan.
Hij heeft tot taak gekregen, aan het
rijk van Vietnam de vrede te brengen.
Of het hem gelukken zal, is een open
vraag. Hij zelf is tamelijk optimistisch
en hij hoopt zfjn vrouw en kinderen
spoedig uit Frankrijk naar Vietnam te
kunnen laten overkomen.
De Keizerin van Vietnam is Katholiek.
Ze is een zeer ontwikkelde, Annamletische
prinses Om harentwille zag Bao-Dai, die
een aanhanger van Confucius is. af van de
aan het hof tot dan toe gebruikelijke
veelwijverij. Keizerin Nam-Poeong heeft
veel voor de Katholieke missie gedaan.
Indo China is sinds eeuwen een belang
rijk missiegebied geweest en er zijn dui
zenden bekeerlingen gemaakt. Reeds in
de zeventiende eeuw verkondigden Jezui-
ten in Annam het Katholicisme en her
haaldelijk hebben de Fransen naar Indo
China strafexpedities moeten ondernemen,
nadat daar Christenen en ook missiona
rissen vermoord waren.
Het rijkste gedeelte van Bao-Dai's
nieuwe rijk is wel Tonkin met zijn grote
havenstad Hanoi. Het grenst aan China
enChina doet al van oudsher rechten
op dit gebied gelden.
Van zijn buren heeft hij dus niet veel
te verwachten. Het zijn verder het tame
lijk woelige Slam en het nog woeliger
Birma.
3.
4.
5.
6.
8.
De uitslag van de percentage-cjjfers
voor Schiedam, welke wij vanmorgen nog
nlSj konden geven, is zeer merkwaardig
in len v d' A- steeg van 31.32 naar
33.56 d.i. 2.24 pet; de C.P.N. viel van 12 26
naar ff.53 pet practisch dus een halvering
De AR. steeg van 9.67 naar 11.33 d.i'.
1.66 pet. Deze percentagestijging ver
schafte de A.R. een extra zetel.
Met 1.83 pet steeg de C.H.U. van 12.58
naar 14.41. Zeer groot was het aantal
stemmen van onwaarde, dat is uitge
bracht: 1303, hetgeen gelijk staat met
3.5 pet.
Aan de rijksuniversiteit te Leiden
slaagde voor het doctoraal examen Ne
derlands Recht, onze stadgenoot C. H. C.
Sunderman.
Donderdag 23 Juni 1949 is voor het
kleine groepje katholieken van 's-Gra-
venzande een dag van historische bete
kenis 's-Gravenzande is sedert de Her
vorming een protestants dorp. Het aan
tal katholieken, dat. er woont .s nog
maar zeer gering, ruim16 pet. Zij beho
ren deels tot de parochie van Monster,
deels tot die van Naaldwijk en voor een
gedeelte tot de parochie van Hoek van
Heiland. Voor
sterks'in 's-Gravenzande een bijkerkje
gesticht. Zij zullen derhalvevoortaan
op Zon- en Feestdagen in hun eigen
plaats van inwoning ter kerk
gaan. Het eerste Katholieke kerkje
sedert de Hervorming is vandaag mge
zegend.
's-Gravenzande heeft een glorievol ka
tholiek verleden. In de jaren voor1d
hervorming was het een bekende katno-
lieke plaats, een genade-oord van Maria,
waarheen bedevaarten met talrijke Pei"
grims trokken, om er „Maria van 's-Gra
venzande" te vereren en Haar voorspraak
bij God af te roepen. Met de Hervorming
heeft deze Mariaverering een einde ge
nomen. 's-Gravenzande werd een pro
testantse gemeente, waar tot voor korte
tijd geen katholieke gezinnen gevestigd
waren, alhans niet in het dorp zelf. r ang-
zamerhand heeft het aantal katholieke ge
zinnen zich in deze gemeente uitgebreid
en men is nu zover, dat de katholieken
er een eigen kerkje hebben. Het is een
zeer eenvoudig, maar mogelijk een hoop
vol begin.
Eenvoudig kerkje
Het bijkerkje was oorspronkelijk een
schooltje, bestaande uit twee lokalen,
daarna was het een opslagplaats van han
delswaren en tot voor kort een schilders
werkplaats. Het is gelègen op de hoek
P. Heusstraat-S. Ambachtstraat. Door een
klein portaal, waarvan rechts de sacristie
is, komt men in een ruimte ter grootte
van twee schoollokalen. Het interieur is
zeer eenvoudig. Het altaar is opgetrokken
uit gemalen euvill kalksteen en witte
cement, de vloer van het altaar ls bedekt
met grestegels. Preekstoel en communie
bank zijn opgetrokken uit gemetselde
steen. De vloer van het presbyterium als
mede de paden in de kerk zijn bedekt
met rode bazaltinen tegels. De kerk bevat
90 zitplaatsen, 9 rijen van elk 10 plaatsen.
Er zijn geen banken aangebracht, doch
stoelen met ervoor een knielbank. In de
dwarsgang achter de zitplaatsen is de
biechtstoel. De ramen zijn van glas in
lood, een geschenk van alle katholieke
gezinnen van de gemeente 's-Gravenzan
de. Het motief van de glas in loodramen
is een korenaar. De kruiswegstaties zijn
een geschenk van een klooster in Putten.
Plechtige inzegening
Hedenmorgen om 9 uur is de oijkerk
van 's-Gravenzande plechtig ingezegend
door de Hoogeerw. Heer 'G. Kuys, deker.
van Poeldijk. Bij deze inzegening waven
tegenwoordig de Zeereerw. heren J. A.
B. M. van Blaricum, pastoor van Monster,
J. van den Bergh, pastoor van Naaldwijk,
J. van Kleef, pastoor van Hoek van Hol
land ,de Weleerw. heren Ph. Harding,
kapelaan van Monster en pater Gamaliet,
assistent te Monster. Onder de genodig
den waren de Edelachtbare heren H. B.
N Mumsen, burgemeester van 's-Graven
zande, A. C. van Geest, wethouder van
's-Gravenzande, de heren Stienissen, ge
meente-architect van 's-Gravenzande, van
Ooijen, bouwkundig opzichter van het
bisdom Haarlem, A. A. Hartemink, bouw
kundig opzichter van het bisdom m dit
rayon, W. A. Philippa, aannemer van de
bijkerk, tenslotte de leden van het kerk
bestuur van de parochie van „ot. Mac.iu-
tus" te Monster, de heren H. G. 2,uia-
geest, P. A. Damen, Th. J- Schutte en H
Janmaat. T.
Toespraak Deken Kuys
De zojuist verrichte plechtigheid heef;
dii't gebouw geheiligd tot een plaats van
gebed. Het is een buitengewone weldaad
van O. L. Vrouw, da't u in uw midden
weer een Godshuis heeft gekregen. Wij
moeten altijd proberen in het volle licht
van ons geloof en van de waarheid ons
Leven te zien. Daarvoor is nodig ons nu
en dan te onttrekken aan de stroom van
de wereld. Het is zo goed. dat wij samen
komen om elkaar te steunen bij het ver-
vullen van deze grote plicht. Ons dage
lijks gebed in de eigen woning is van
belang, maar van het allerhoogste belang
is, dat wij elkaar daarin sterken. Het
doet ons goed. ats wij in eensgezindheid
doen kunnen datgene, wat wij weten wat
onze plicht is. Het is de bedoeling de
mensen, die hier verspreid wonen in
deze plaats weer samen te- brengen om
zegen van God voor hun gezinnen en hun
arbeid af te smeken. Het komt er maar
op aan, dat God door ons bereikt wat
Hij door ons bereiken wil. Wij kunnen
God niet dankbaar genoeg zijn. dat het
zo ver is gekomen. Het is zo lang gele
den, dat de katholieken in deze gemeente
tezamen konden komen Daarom is deze
gebeurtenis van zo grote betekenis. Hier
wordt om zegen gesmeekt voor de ge
hele gemeente. Wij sluiten niemand van
ons gebed tot God uit. De wereld pro
beert de banden, d'ie ons met God binden,
te verscheuren. Die net verband met God
loslaat is als een schip zondei roer. Het
is daarom van zo groot belang, dat wij
hier met hart en ziel komen neerknie
len om on® verband met God in ons da
gelijks leven voortdurend te doen blij
ken. Door het goed volbrengen van onze
plicht moeten wij goed doen aan onze
medemensen. Dat is de reden van ons
bestaan.
God wil door ons goeddoen aan onze
medemensen; goed zijn, wat wij moeten
zijn en goed doen wat men moet doen
Daar gaat. het om. Wij kunnen ons eind
doel niet beréiken zonder ons in het Ie
ven te gedragen, zoals God het wil. Dal
kost moeite Daarvoor hebben wij krachi
nodig van de hemel en elkanders steun
Vandaar dat het zo gelukkig is dat w:j
onze bedehuizen hebben. Zulk een mid
delpunt is iif elke menselijke omgeving
van het hoogste belang. Hier kunnen zn,
die er neerknielen kracht opdoen voor
zichzelf en voor wie zij bidden. Vandaag
hebben wij een plicht van dankbaarheid
Laten wij ons daartoe verenigen in het
H Misoffer Dankbaar zijn wij voor ne,-
geen hier tot stand is gebracht en vooi
de zorgen en inspanning hier gegoveri.
Laten wij hopen dat hieruit Gods rijke
zegen mag voortvloeien over de gehete
omgeving.
Na deze toespraak werd door de zeer
eerw heer J. A. B M. van Blaricum,
pastoor te Monster de olechtige H M:s
opgedragen De eerste H Mis in 's Gra-
vpzande sedert de Reformatie
Het zangkoor, dat naast het altaar
--•onr' ongesteld voerde o.l.v. de heer A
ni.wpsty'n do tweestemmige Missa Ter
tie van Halier uit. begeleid door een
Toevallig kreeg ik Inzage van 't werkje I feestpreek, dat wil zeggen: hij probeerde
van Leonhard Steinwender „Christus im te beginnen. Op Pasen hoorden de ge-
KZ" (Müller-Verlag, Salzburg). Deze
Oostenrijkse priester verbleef van Nov.
1938 tot Nov. 1940 in Buchenwald. Het
blijkt, dat reeds in die jaren de toestan
den er even erg waren als in onze tijd.
Als oud-gast van Buchenwald trekt zulk
een verhaal van een Oostenrijker je bij
zonder aan.
Wij zijn natuurlijk niet van plan nog
eens te vertellen hoe het in Buchenwald
reilde en zeilde. Wij werden echter bij
zonder ontroerd door 'tiet verhaal van
een heldhaftige dominé, Pfarrer Schnei
der, uit de Hunsrück.
1 Mei 1938 werd op de toren van de
ingangspoort voor het eerst in aanwezig
heid der gevangenen de hakenkruisvlag
gehesen. Er heerste een diepe stilte toen
het commando klonk: „Mützen ab!"
In de voorste rijen van zijn „Block
vlak bij de „Tor" en direct vóór het
dienstpersoneel van de kample, na
stond domine Schneider. Een harde trex
van energieke vastbeslotenheid lag
zijn markant gezicht Hij kon he
zijn geweten niet overeenbreng
symbool te groeten, dat m z-m P
wezen en naar zijn piterlijke wj]d
christelijk was. Dominé Sch
zijn hoofddeksel voor dat loense sym
bool niet afnemen en st°nd daar
stramme houding allee!J,I" ff, S°fd
vóór de gehesen vlag- Men mag over deze
houding denken wat men wil Geen ge
vangene zette tenslotte zn muts vrij
willig af, niemand boog met innerlijke
instemming voor de Geszlerhoed! Dominé
Schneider werd een tweede Wilhelm
Teil! Voor hem was de groetweigering
een bewuste uiting van zijn belijdenis-
moed.
Furieus vielen de bruine beulen op
deze christelijke held aan en sleepten
hem naar de bunker, de beruchte kamp-
gevangenis. Dertien maanden onderging
o j ™'ter'ngen van deze sadis'ische
..Sonderbehandlung" Ongebroken bleet
hij Gevangenen die nu en dan met hem
in dezelfde cel verbleven, stonden ver
steld over de zielegrootheid van deze
dappere man. Ofschoon het hongerrant-
suen nauwelijks voldoende was om in het
leven te blijven, weigerde hij op Vrijdag,
de sterfdag des Heren, alle voedsel.
De bunker lag aan de rand van de
grote appèl-plaats, waar alle gevangenen
's morgens en 's avonds bijeengedrtld wer
den Op de hoge feestdagen «lonk door
de stilte der telling plotseling de forse
Hem htttskamerTffel dat bespeeld wera stem van dominé Schneider uit de bun-
door de heer P. Philippa. kertralies. Hij hield als een profeet een
vangenen de machtige woorden: „Zo
spreekt de Heer: Ik ben de Verrijzenis
en het Leven!"
In merg en been werden de lange rijen
gevangenen geschokt door de moed en
sterkte van deze enorme wil. Het was
alsof een manende stem uit een andere
wereld tot hen geklonken had. alsof ze
de stem hoorden van Johannes de Doper
uit de kerker van Herodes, de geweldige
profetenstem van een roepende in de
woestijn
Meer dan een paar zinnen kon hij niet
uitspreken. Dan regenden de stokslagen
der bewakers op hem neer of een rauwe
vuistslag sloeg zijn gemarteld lichaam in
een hoek van de bunker. Met zijn sterke
wil en onbuigzame kracht kwam ook
brutaal geweld niet klaar. Meer dab eens
slingerde hij de gevreesde kampcomman
dant het vreselijke verwijt naar het
hoofd: „Gij zijt ^en massamoordenaar! Ik
klaag u aan voor de rechterstoel van de
eeuwige God! Ik klaag u aan van moord
op deze gevangenen!"
Toen men niets kon verzetten aan deze
granieten overtuiging, stempelde men
hem tot een idioot, die men met slagen
tot zwijgen brengt.... Na meer dan een
jaar de bunkerfolteringen te hebben
doorstaan, bezweek zijn physieke kracht
voor het brute geweld. 'Geen plek aan
zijn lichaam was nog gaaf toen men hem
dood uit de bunker haalde. Diep bewogen
nam heel het kamp zijn doodsbericht op.
Na deze tragedie voerden de nazi's nog
een comedie op met zijn lijk. Om zich
als het ware van een vreselijke schuld
tegenover zijn achtergelaten vrouw en
zeven kinderen schoon te wassen, deed
men zijn lijk in een kist en versierde de
gesloten schrijn met bloemen! De vrouw
van de overledene kreeg woorden te
horen van diepe treurnis over het on
verwachte heengaan van haar man, dat
„helaas enkele dagen voor zijn voorge
nomen vrijlating" plaats had gevonden
Voor de gevangenen was deze gronde
loze huichelarij der moordenaars aan de
baar van hun slachtoffer, geen verras
sing. Een hoongelach ging door het kamp,
want in dit rouwbeklag aan de trooste
loze weduwe openbaarde zich de satani
sche geest van Buchenwald in al zijn
lafhartigheid. Dit rouwbeklag werd for
midabel overschreeuwd door de aankla
gende woorden van de gemartelde be
lijder.
„Over de stem des roependen ln de
woestijn, sprak het kamp nog jarenlang
met onverminderde bewondering..."
Dr. A v. d. WEY, O.Ca»
