Diepe afgrond tussen minister en bedrijfsleven Wet Autovervoer Personen op de helling O Om 't geheim van de atoombom Liberalen brengen van hun program Waanzinnige reactie van Praag: Cauwelaert Weerbericht Nederlandsche Ford Fabriek De verzetslieden vochten voor hun vaderland frjs de socialisten niet willen, Als een andere oplossing DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN Bevoegdheden C.V.P. te groot geacht Amendementen op komst Redde Jan van Hoof de Waalbrug? NDER DE LOUPE Nieuive besprekingen te Washington „Vaticaan in lijnrechte tegenspraak met Christusleer De Ark van Noë Schilderij van St. Jozef Lages voor de rechter Waarom vergold U hun daden met sluipmoorden Tweede-Kamerlid Ruys de Beerenbrouck De nationalisatie van Britse staal Radiorede van de H. Vader 71ste JAARGANG DONDERDAG 21 JULI 1949 No. 20984 NIEUWE GOLFLENGTEN VOOR BEIDE OMROEP- ZENDERS Na Haarlem en de Zaanstreek brachten H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Bernhard een bezoek aan de Vishallen van IJmuiden. Een formidabele heilbot met een lintje om de staart was het geschenk voor de Koningin van de Vishallen. vorderen. Turkse regering geeft verlof voor onderzoek Internationale prijsvraag (Telefonisch van onze Brusselse correspondent) VERDERE STIJGING VAN TEMPERATUUR TOEKOMST MET GEMATIGD -OPTIMISME TEGEMOET DE CRITISCHE CRITICUS Van William Pringle uit Johannes burg wordt gezegd, dat hij de oudste man van de wereld is. Hij vierde Zondag jX zlJn verjaardag. 119de hoe. Stelt vragen over Unci-rapporten DE KANTOREN zijn tijdelijk gevestigd in het Gebouw R.K. Volksbond, Lange Haven 71, Schiedam, telefoon 67387. - Gironummer 9095 ten name van de „N.V. De Courant De Maasbode", Rotterdam. De abonnementsprijs bedraagt t 3.90 per kwartaal, i 1.30 per maand, f 0.32 per week. Directeur: J. KU1JPERS Hoofdredactie: Prof. Dr. ST. TESSER O.P LEO J. M. HAZELZET Algemeen redacteur: H. A. PAALVAST NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte». Ingezonden Mededelingen op redactionele kolom» breedte 30 cent per millimeter hoogte. Contract-tarieven tegen gereduceerde prijs bij d9 administratie of bij de erkende advertentie* bureaux verkrijgbaar. KAMPIOENEN tot 20 woorden 1.-. Ieder woord meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uitsluitend bij vooruitbetaling. A welke in het wetsontwerp werd over- (Zitting van 20 Juli) De herziening van de Wet Autover- Voer personen gaf de Tweede Kamer eindelijk gelegenheid tot het principieel vervoerdebat, waarnaar zij reeds zo lang had uitgezien en de voorzitter kon zelfs niet door bedreiging met een avondzit ting de Kamer er toe krijgen de spreek tijd te beperken tot drie kwartier. Er waren bezwaren tegen deze W.A.P., al was men het er natuurlijk over eens, dat deze materie moet worden geregeld. Zeer vele van die bezwaren kon men herleiden tot dit ene grote: dat de ondernemers niet voldoende rechtszeker heid hebben tegenover de uitgebreide bevoegdheden van de C.V.P. (commissie vergunningen personenvervoer). Dat de minister deze bevoegdheden wilde inper. KlSnLtnergSpitzen0lVeft het dan ook niet al te zeer met de wetsontwerpen, welke hij te verdedigen krijgt en welke tot nu toe steeds een erfenis waren van een zijner voorgangers Ook deze erzwmng was reeds aanhangig voo J j Dit wetsontwerp nu gee_„„„ minister in de M.v.A. koers, maar het is de doortre g een bepaalde ontwikkelingslijn e J daarmee waren sommigen, gals A Zegering Hadders (V.V.D.) het niet eens. Het was vooral de werkzaamheid va de CV.P. (commissie vergunningen P - sonenvervoer), welke nogal aan ,Y Vr werd onderworpen en door de wijz g - gen in de wet zouden de bevoegdheden dezer commissie dan ook tets ra- worden gebonden. Juist dit beleid, vond de heer Maenen (K.V.P.) had 'n gapende afgrond SfsY 7 pen tussen de minister en 'n groot deel van 't bedrijfsleven. Hij herinnerde aan de motie-Serrarens van verleden jaar, die ontstaan was uit critiek op de C-VP Volgens de heer Zegering Hadders (V.V. D.) had de minister deze motie naast zich neergelegd, terwijl de heer Schilt- huis juist vond, dat zij consequent was uitgevoerd. De verlangens, welke in al de redevoe ringen, die een hele middag in beslag namen, naar voren kwamen, betroffen het streekvervoer, <je gemeentelijke ver gunningen, de schadevergoedingen en... het beleid der C.V.P. Artikel XIII tracht wel, zei de heer Maenen een wettelijke grondslag te geven aan het streekvervoer, maar wie bakent nu de gebieden af? De C.V.P was hiertoe volgens de heer Maenen niet bevoegd, daar zij niet alle locale belan gen kan doorgronden. Er moet wijziging komen in de samenstelling van de C.V.P. en van de adviescommissies om zodoende het vertrouwen te herstellen. Hij wenste ook geen verdere opruiming onder (je nog overgebleven 41 particuliere onder nemers. Twee belangrijke punten bracht de heer Maenen alsnog ter sprake Voor- eerst het geven van richtlijnen door de minister, zoals in dit wetsontwerp werd voorgesteld. De heer Maenen verlangde echter openbaarheid van deze richtlijnen door ze vast te leggen bij algemene maat regel van bestuur. Vervolgens zag hij voor het bepalen der schadevergoeding, wetsontwerp gelaten aan de C.V.P., liever een bijzon dere commissie van deskundigen inge schakeld. Voor deze laatste twee sugges ties lagen de amendementen reeds ge reed, welke morgen bij de voortgezette besprekingen mèt nog enige andere on getwijfeld zullen worden ingediend. Voor het verlenen van tijdelijke ver gunningen door de voorzitter der C.V.P- zag de heer Maenen tenslotte gaarne in schakeling 'van Ged. Staten. Datzelfde wenste de heer Krol (C.H.) voor autobusdiensten binnen de gemeen te, waarvoor B. en W. een vergunning hadden te geven. En ter voldoening van het rechtsgevoel vroeg hij dit ook voor huurauto's en taxi's. Het meest teleurgesteld voelde zich de heer Zegering Hadders, die in dit wets ontwerp niet de principiële verandering zag, welke hij wenste en ook geen garan tie tegen de monopolievorming (joor de Ned. Spoorwegen. Hij wenste voorts in de wet te doen uitkomen, dat streekver voer ook tot stand gebracht kan worden door samenwerking van meerdere onder nemers-vergunninghouders, die in die streek werkzaam zijn. Slechts de heer Sohilthuis (P.v.d.A.) had wat goede woorden voor dit wets ontwerp over. Hij meende, dat de C.V.P. niet te diep in het bedrijf had ingegre pen. Wel waarschuwde hij er tegen niet te veel te concentreren tén gunste van de dochterondernemingen der Nederl. Spoorwegen. Het Rotterdamse systeem, waarbij slechts vergunning wordt ver leend aan taxi-ondernemingen met meer dan 30 auto's, kon de heer Schilthuis niet geheel goedkeuren. Men moet het de kleine ondernemers niet te moeilijk maken, maar slechts voorwaarden stel len, waaraan in redelijkheid kan worden voldaan. Minister Spitzen begon even aan zijn antwoordrede, om deze Donderdagmid dag voort te zetten en hij zal er zijn handen aan vol hebben. Commissie van onderzoek ingesteld Teneinde nu definitief uit te maken of de bekende Nijmeegse en in Mei 1944 ge sneuvelde illegale strijder Jan van Hoof inderdaad de Waalbrug heeft weten te redden zoals men zich herinneren za) is er tenaanzien hiervan twijfel gere zen en heeft men gewacht met het op richten van een gedenkteken is op last van de regering een commissie van onderzoek ingesteld, die aan de minister van Oorlog rapport zal dienen uit te brengen. In deze commissie hebben zitting de luit.-generaal b.o., oud-commandant van het veldleger J. baron van Voorst tot Voorst, de res.-gen.-majoor b.d. H. Kooi en de gen.-majoor b.d. D. van Hilten, hoofd van het krijgsgeschiedkundig in stituut. Naar wij vernemen zal 1 April 1950 voor de beide zenders Hilversum 1 en Hilversum II een nieuwe verdeling van de golflengten plaats vinden, waardoor voor het gehele land een storingsvrije ontvangst gewaarborgd wordt. .9? Onder buitengewone voorzorgen en in een sfeer van geheimzinnigheid hebben autoriteiten in het Kapitool het vraag stuk besproken, geheimen over de atoom energie aan andere landen bekend te ma ken. Naar gemeld, heeft ook verleden week een dergelijke conferentie plaats gevonden. Aanwezig waren: de minister van bui tenlandse zaken, Dean Acheson; de mi nister van defensie, Louis Johnson; gene raal Dwight Eisenhower er.en David Li- lienthal, de voorzitter van de commissie voor atoomenergie. ÏJ® jachtige houding van het Vaticaan over 2 hct Tsjechisch episcopaat tegen- gelen d ant»-kerkelijke dwangmaatre- dio-Praal gering te Praag hebben ra- vige als w£2M?kkeld tot een even he- ticaan, dat e£.,lnnige aanval °P het Va" basis van de^r? beschuldigd wordt, de cratische voikssstJ®eboslowaakse demo- „dedienst te .te ondermijnen, de de intriges ®u,ken als dekmantel reactie te yerheimej^e internationale utlek „in 'Ünrechte wi en welks P°" de leer van Chrtstu»^^Praak «et nnjj wordt genoemd Radio-Praag beweerde verder de taak van de Tsjechosi, Kath. actie is om „de fouten t,jLVaf nnpriirprpn'1 taak van de Tsjech^i dat het Kath actie" is om „de fouten°^aakse iceonaat te corrigeren" en d^an hef eenkomst tussen staat en Kerk t«ver- In de geest van dezelfde anti-Kerkelij ke campagne beijvert de TsjechoslowaaK. se vereniging van burgers zonder gods dienst" zich, het publiek wijs te maken, dat verscheidene duizenden communis tische leden van de Rooms-Katholieke Kerk hun geloof afzweren" als gevolg van de moeilijkheden tussen Kerk en De vereniging is een nieuwe actie be gonnen door een oproep te publiceren om een „certificaat van godsdienstloos- heid" te verwerven. De Tsjechoslowaakse onder regermgs- controle staande pers verklaarde giSL®" ren dat de door de regering ingestelde „katholieke actie" aartsbisschop Josef Beran en zijn bisschoppen als woord voerders van de Tsjechoslowaakse Ka tholieken verdrongen heeft. Deze bewering, die te vinden was in het blad „Lidova Demokracie", duidde aan, dat de regering zich er op voorbe reidt de geïsoleerde bisschoppen te pas seren en rechtstreeks met de separa'.is- «sche organisatie te onderhandelen, ten- keu eYn zogenaamde „Katholieke goed- rincY1118 van de anti-kerkeiijke rege- Het?aiYtregelen te verkrijgen. (orgaan blad „Lidova Demokracie voJkspar»-an de voormalige Katholieke de reeevi1i'_,docb nu onder controle van verklaarde voorts, dat de De berichten, dat de V.S. geheimen over de atoomenergie aan andere landen zouden mededelen, hebben in Amerika zeer veel stof doen opwaaien. Sommige leden van het Congres spraken over maatregelen, die genomen moeten wor den om de president de handen te bin den. zodat men er zeker van kan zijn, dat hij inlichtingen over de atoombom niet aan enig land verstrekt, zonder goed keuring van het Congres. De correspondent te Washington van de „New York rimes", Arthur Krock, meldt daf een meerderheid van de leden der Amerikaanse commissie voor de atoom energie het Britse verzoek om inlichtin gen betreffende bepaalde bijzonderhedru, nodig voor de vervaardiging van atoom bommen in Engelar.u. wil inwilligen. Ook buitenlandse zaken is deze mening toegedaan, aldus deze journalist. Volgens Krock zou het door Canada ondersteunde Britse verzoek reeds een jaar geleden door de Amerikaanse com missie voor atoom-energie zijn ingewil ligd. indien hierteger geen protesten wa ren gerezen van de zijde der meerder heidsleiders van het vorige Congres, dat overwegend republikeins was. f®Sering) thoIiekp kan falen 8u van de regering met iaiv.Q jj* i ***- vox** **»*- de overeenkom' bereiken van haar doel: de regeling tussen Kerk en staat en „tot volle bevrürd? Katholieke kwesties e°iging van de gelovigen" Naar wij vernemen, heeft de Ameri kaanse onderzoeker, dr. Smith, van de Turkse autoriteiten verlof gekregen, op de berg Ararat een onderzoek in te stellen naar de overblijfselen van di Ark van Noë. De Engelse onderzoeker Sykes en onze landgenoot Hans Roozen, stellen thans krachtige pogingen in het werk om eer» dergelijke vergunning te krijgen. De commissie voor de Vaticaanse kunst tentoonstelling, die gedurende het H. Jaar zal worden gehouden, heeft bekend ge maakt, dat een internationale prijsvraag voor een schilderij van de H. Jozef, de patroon der Kerk, zal worden uitgesehre- VCjlet bekroonde schilderij zal in mozaiek worden gereproduceerd en in het noorde lijke dwarsschip van de St. Pieter worden aangebracht. Een delegatie van liberalen heeft gisteren drie uur lang geconfe reerd met Van Cauwelaert. Zij heeft de informateur een uitvoerige nota overhandigd, welke een programma bedoelt te zijn voor een regering, waaraan de liberalen zouden deelnemen. Het document komt in feite neer op het programma, dat zij vóór de verkiezingen als lokaas aan de goegemeente hebben voorgeschoteld. Zoals men weet, wierpen de liberalen zich daarin vooral op als ijveraars voor een belastingvermindering van ten minste 25 pet. nomische en de financiële problemen door een driepartijen-regering zou mis lukken, Ce liberale partij bereid zou zijn een oplosing te onderzoeken, die niet van een driepartijen-regering zou uitgaan: de mogelijkheid derhalve van samengaan van de liberalen met de C.V.P. De heer Van Cauwelaert heeft de libe rale voorstellen aan de leiders van de socialistische en van de C.V.-partij me degedeeld met verzoek deze te onder zoeken en hem hun zienswijze te doen kennen. Daar vandaag wegens nationale feest dag (verjaardag van de troonsbestijging van Leopold I) alle bureaux gesloten zijn, is het niet waarschijnlijk, dat de informateur heden veel activiteit zal kunnen ontwikkelen. Hij verklaarde gisteravond aan de pers, dat hij morgen de prinsregent een overzicht van de toe stand zal geven en dat het niet uitge sloten is, dat hij zelf er ook zijn con clusies uit zal trekken. In de liberale voorstellen wordt o.m. gevraagd: volledigs terugkeer tot de economische vrijheid; sterke verminde ring der staatsuitgaven, o.m. door geen overbodige paleizen té bouwen om er bureaux van nieuwe organismen in te vestigen; bezuiniging bij en inkrimping op de door het rijk gehuurde kantoorge bouwen, waarvoor per jaar 750 millioen francs huur wordt betaald; meer orde en tucht onder het staatspersoneel en min der luxe bij de hoge ambtenaren, die te graag autorijden op staatskosten; aan passing der economische subsidies; her vorming van de fiscale wetgeving (de C.V.P. minister van financiën Eyskens was daarmede vóór de verkiezingen reeds volop bezig); maatregelen ten gunste van de middenstand, van het rourismc. voor de oorlogsslachtoffers. Er wordt zelfs over het Waalse probleem gespre ken, terwijl bij de jongste verkiez'ngen de door de z.g. Waalse Partij, ingediende lijst amper 5000 stemmen gehaalde van de 5% millioen Belgen, die tor stembus zijn gegaan. De liberalen vragen ook de volledige terugbetaling van de nog geblokkeerde 60 pet ingetrokken gelden, ingevolge de z.g. sanering, direct na de bevrijding door de liberale minister Gutt bevolen. Hier is nog een bedrag van ca. 30 mil liard mee gemoeid. De liberalen vergeten in hun nota te zeggen, waar het land momenteel een dergelijk bedrag vandaan moet halen. Geheel aan het einde van het program ma wordt ook de koningskwestie bespro ken. De liberale partij zo luidt het daar in, vraagt, dat alles zal gedaan worden om zo spoedig mogelijk de oplossing van dit probleem in het kader van een drie partijenregering ta verwezenlijken. Tot zover de nota. Na tie ontmoeting met van Cauwe laert liet een der liberale gedelegeer den zich tegenover journalisten ont vallen, dat, indien de inspanningen om het koningsprobieem alsmede de eco- Gedurende de nacht veel bewol king maar overwegend droog weer en minder lage temperaturen dan de afgelopen nacht. Morgen over dag: Geleidelijk afnemende bewol king, droog weer. Verdere stijging van temperatuur, vooral in het binnenland. Meest zwakke wind. Vrijdag 22 Juli: zon op: 4.46 uur, zon onder: 20 46 uur; maan op: 0.45 uur, maan onder 18.44 uur. Het gerucht, volgens hetwelk een Bel gische politieke delegatie zich naar de koning te Pregny zou begeven, wordt verder gefluisterd. Van Cauwelaert echter zei er dit van: „Denkt u zich eens in, dat de koning een bijeenkomst zou hebben met mi nisters van staat van verschillende partijen. Alleen al het feit, dat in een zo delicate kwestie de meningen uit eenlopen, zou genoeg zqn, om een vertrouwelijke bespreking onmogelijk te maken. Ik begrijp, dat verschillende groeperingen de koning wensen te spreken en hij zal haar gaarne ontvan gen. Wat mij betreft, zon er geen enkel bezwaar tegen zijn, 'dat ik de koning ontmoet, maar ik zal hem niet bezoeken ais hoofd van een zo uitge breide missie als men wel heeft willen doen geloven". Op de Woensdag in Amsterdam ge houden jaarvergadering van de Neder landsche Ford Automobielfabriek heeft de directeur, de heer C. Stenger, na ttere mededelingen gedaan over het doel der voorgenomen en dit jaar nog ge deeltelijk uit te voeren uitbreiding van het fabriekscomplex in de hoofdstad, waarvoor de middelen grotendeels ge vonden werden door verkoop van het Rotterdamse fabrieksgebouw. Gedurende de afgelopen 25 jaar in September hoopt men het zilveren be- staansfeest te vieren is het bedrijf successievelijk gegroeid en thans in een stadium gekomen, dat het huidige com plex van fabrieksgebouwen te klein <s om de werkzaamheden af te kunnen, voornamelijk omdat men zich is gaan toeleggen op de bouw van twee types Engelse wagens, en eén Franse, die voor 100 pet Amerikaans ontwerp is, en waar voor de eerste modeiien in de Franse Fordfabriek te Poissy gemaakt werden. De materialen zullen uit Europese, in hoofdzaak Nederlandse bronnen betrok ken worden. De voortdurende dollar schaarste belette Ford om zich volledig bezig te houden met het bouwen van Amerikaanse wagens. Men zal er echter zij het in mindere mate mee blij ven doorgaan, voor zover dollarmidde len ook in de toekomst door de Neder landse Regering beschikbaar gesteld zul len worden. Voor de uitbreiding van het productieprogram zijn veel meer werk tuigen nodig, terwijl ook de afdeling „Carrosseriebouw" en de lak-afdelingen zeer modern geoutilleerd worden. Dan zal Ford in staat zijn met Nederlandse arbeiders in Nederlandse fabrieken bo vengenoemde types wagens te bouwen. De toekomst wordt dan ook met een gematigd optimisme tegemoet gezien. Men blijft doende de Nederlandse industrie te stimuleren en het bedrijfsleven alle voorlichting, inlichtingen en hulp te geven, die maar mogelijk is. Ondervraagd naar de gang van za ken in het lopende boekjaar, werd gezegd, dat deze tot nu toe zeer be vredigend en ongeveer gelijk aan die van het vorige jaar is. Men is vo! goede moed, ondanks de moeilijkheden van velerlei aard, die zich blijven voor doen. „De „zilveren baby" is zeer ge zond", aldus besloot de heer Stenger. De jaarstukken over 1948 werden goed gekeurd en het dividend bepaald op 8 procent. Dezer dagen ontvingen wij een brief, geadresseerd aan „de heer Analyst". Wij natuurlijk zeer gevleid! Hierin levert de inzender, die zich noemt „Criticus" wel heel critische beschouwingen aan on- i derwerpen van zeer verscheiden aard. 1 hij verzoekt dit lange stuk op te nemen en zag er onzerzijds gaarne een ant woord bijgeschreven. En wij geloven i niet mis te tasten, als inzender dan een stukje verwacht van „dik hout zaagt men planken". Maar, hoe zeer het ons spijt, ditmaal moeten wij de schrijver toch gedeelte lijk teleur stellen Wij zijn slechts baas in eigen huis figuurlijk gesproken na tuurlijk; wij bedoelen: wij hebben slechts de beschikking over het gebruikelijke hoekje op Maandag en Donderdag. Het stuk nu is veel te lang om 't hier ook weer figuurlijk genomen in een hoek te duwen. Doch er is een tweede bezwaar; de klachten van inzender betreffen in hoofd zaak speciale gevallen, welke wij niet in staat zijn voldoende te controleren, zo dat ons devies om ook de tegenpartij in dit de aangevallene te horen, in het gedrang zou komen. Laten wij dus ons bepalen tot deze verzeke ring, dat wanneer alles is, gelijk inzender mededeelt en men anderzijds geen vol doende verklaring kan geven voor deze handelwijze van geen hulp verstrekken, wij het gesignaleerde meer dan ergerlijk vinden. Er zijn echter enkele passages in de brief, waarop wij wel kunnen ingaan. Wat het conflict tussen dokters en fond sen betreft, door inzender aangeroerd beide partijen schijnen tot overeen stemming te zullen komen en waarschijn lijk zal dan blijken, dat de geneeshe ren wel oog hebben voor de moeilijkhe den van de fond»en, dodh anderzijds vergeten fondspatiënten wel eens begrip te tonen voor de moeilijkheden van de dokters. Er zou hierover nog heel wat te zeggen zijn, maar voor het ogenblik me nen wij het hierbij te kunnen laten. Dan klaagt inzender over te weinig waardering voor het grote gezin en een te geringe hulp door de Katholieke cha ritas en schrijft in verband hiermede: Maar laten de Katholieke couranten niet zo uitbazuinen, dat men bij ons zo'n grote eerbied heeft voor het grote huisgezin en de zieke tot in de nacht voor haar groot gezin ploeterende moe der, omdat onze zo zeer geprezen Ka tholieke charitas totaal geen hulp voor de grote huisgezinnen, zelfs niet heel ernstig zieke moeders, weet los te branden. Bovendien vraagt inzender, wanneer er eens een ernstig begin wordt gemaakt met de uitzending van kinderen uit grote huisgezinnen en moeders met vacantie naar buiten. Natuurlijk mag we deden dat meer dan eens uitkomen de liefde voor het grote gezin niet louter platonisch zijn. Maar de klacht van inzender over de Katholieke charitas komt ons toch te al gemeen voor en bovendien onredelijk. Door verschillende verenigingen en in stanties wordt op het gebied van hulpver lening bij ziekte en dergelijke omstan digheden zo doeltreffend mogelijk gehol pen, al zal door diverse omstandigheden mogelijk wel eens een gezin niet gehol pen kunnen worden zoals de betrokkene en ook de charitas het gaarne zouden wensen. De door Criticus genoemde Tui ten kunnen wij niet beoordelen, hij wende zich liever tot de bevoegde instan ties, welke deze aangaan doch in elk geval dient men zich te wachten voor generaliseren. Men bedenke, dat elke overdrijving schaadt en dat. wie te veel wil bewij zen, niets bewijst. ANALYST. Ook gistermorgen^heefthet Amsterdam, B C zich bii de behandeling van de zaak B.G. zich DU bezlg gehouden met de tegen Willy Lag ,eder geva, staat terechtstellingen, d j detaü WQrdt prg_ uitvoerig stil e procureur-fiscaal en cieus behandeld. De f bijzonderheden de president wille" dje b„ de terecht_ horen over wreedheden, doodde men stellingen werden bega maar de slachtoffers meeseerst veel schoot hen aan en cont dan cen gena_ later of zij dood waren Naar. deschot te geven Juffrou mannen den heeft m Februari zetten een zien doodschieten. De uull' Onder steeg af en schoten op de mannen, onder bewaking van twee mannen bleven zij een uur liggen. Zij waren niet dood zij werde* eerst later met een genadeschot 8 waarna zij op een vrachtwagen gg voerd werden. „Dat ziet er anders uit dan Uw verkla ringen over een dokter, die steeds contro leerde of zjj dood waren" zegt prol. v. na- mei. „Ik was hier niet bij, zegt Lages, „ik had wel opdracht gegeven, ik weet alleen, dat de opdracht is uitgevoerd, maar niet Zo gaat het steeds. Lages heeft nooit zelfstandig beslissingen genomen. Hij heeft slechts bevelen van hogerhand uitgevoerd. °f liever laten uitvoeren, want zelf deed hij het ook niet. Hij beantwoordt alle vra gen correct en overduidelijk, maar de ver antwoording schuift hij ver van zich af. .Getuige Jansen, gedetineerd politieman a't Zaandam, is verschillende malen bij de ö.D. geweest over het terechtstellen van dntarngenen- maar hem werd medegedeeld. sliL ages niet meer over fusillades te be- m„f,n nnd, omdat hij er misbruik van ge- d had- Maar Veermann, daarover on- wsV t z?.gt> dat het juist omgekeerd daarom ?es et te veel mensen vrij en man n» bem die bevoegdheid ontno- meninesver<^feur fiscaal gaat in °P dit uit erschil, maar men komt er niet De Silbertannemoorden S-D.-chef Blumenthal was de eerste der Duitse politiebeambten, die door het hof werden verhoord over een Silbertanne- moord on wol qg GGrstG, die word uitSG" voerd: die op de schrijver A. M. de Jong in Blaricum op 18 October 1943. Met Lages en Oehlschlaëgel ging getui ge op die avond per auto naar 't Gooi. Zij namen 2 leden van de Germaanse S S. (Van Gogh en Bernard) mede, <üe de moord uit /oerden. „De twee S S.-mannen zijn de woning binnen gegaan en hebben De Jong neergeknald", vervolgde Blumen thal. Daarna keerden ze terug naar de auto, waarin hij met Lages zat te wachten. De opdrachten voor Silbertannemoor den kwamen van Rauter. Volgens een vroegere schriftelijke verklaring van La ges zelf had hij er in Den Haag tegen geprotesteerd dat de S.P. zich moest be perken tot het „abschirmen" van de Ned. S.S.-ers. Hij had ze door eigen personeel willen laten uitvoeren. Lages noemde in zijn verweer de Sil bertanne „een zeer harde maatregel, die ons allen tegen de borst stuitte", waar die als militaire maatregel in deze oorlog noodzakelijk werd geacht door zijn supe rieuren en die hij moest uitvoeren of hij wilde of niet. Silbertannemoorden en een volgzaam S.D.-er Een „Sita" heette domweg en kortweg het bevel tot een Silbertannemoord op de Duitse telex. Silbertanne dat was het schuilwoord voor een reeks van' sluip moorden, die de Duitsers begingen ais wraakneming tegen illegale handelingen. Lages heeft zich voor zeven gevallen, waarbij doden vielen en voor vijf geval len, die mislukten, te verantwoorden. Er ontspon zich daarbij een vinnig gesprek tussen prof. Van Hamel en de Duitse Kri- minalbeamte. „De verzetslieden vochten voor hun vaderland, voor hun vrijheid. Waarom vergold U hun daden met sluipmoorden begon prof. van Hamel. Herr President, zij vochten voor hun vaderland, wij vochten voor het onze Misschien was er in ons land een ver keerd systeem, maar het was toch ons vaderland. „U vergeet dat U hier als overvaller, als onderdrukker was". Zo zagen wij dat niet, wij meenden door Engeland overvallen ie worden, in dien wij niet het eerst' gekomen waren. Vergeet niet, dat ons dat in het hoofd gestampt was. Nu weten wij, dat het alle maal leugens waren, maar toen waren wij zo lichtgelovig. Helaas wij zijn aan die lichtgelovigheid ten gronde gegaan. „Ja zulk een lichtgelovigheid moet als misdadig bestempeld worden". Prof. Van Hamel zegt dan verder, dat hij ergens in de dossiers gelezen heeft, dat Lages zelf bij de Silbertannemoorden wilde zijn, omdat het zulk „schmierig" werk was. „Ik kan dat niet bedoeld hebben, Herr President, U zult wel „schwierig" gele zen hebben". „Het waren doodgewone sluipmoorden" De Duitse leiding nam de metho den van haar tegenstanders over. Niet vaak komt het tot dergelijke woor denwisseling. Lages is moe, het spreken valt hem moeilijk. Als hij spreekt heeft hij de ogen bijna gesloten. Zijn gezicht is doodsbleek, de ogen staan als flauwe vlammen in de diepe kassen. Met een zucht valt hij weer gauw terug op zijn bank. De President spaart hem en onder vraagt zoveel mogelijk de Kriminalbe- amten, die onder Lages dienden: Blu menthal Viermann, Viebahn, Albers. Brühl. Vol aandacht volgen zij alles, wat er besproken wordt, alles herinneren zij De eerste Silbertannemoord geschiedde op 18 October 1943. Toen werd tegen de avond de bekende schrijver A. M. de Jong In zijn woning in Blaricum neergeschoten door twee Nederlandse S.S.-ers. Maar Lages, Blumenthal en de later zelf ver moorde Oehlschlegel gingen mee om hen te „beschermen". Zij gingen met een Duitse wagen, maar over de nummerbor den werden Nederlandse nummerborden aangebracht. Ook droeg men gewone jas sen over de uniform. De Silbertanne-actie is op bevel van Berlijn georganiseerd door Naumann, die vlak onder Rauter stond. Lages schijnt er nooit enthousiast over te zijn geweest. Blumenthal vertelt dat Lages hem na een conferentie in den Haag zei dat er zeer harde maatregelen genomen gingen wor den. Ook de mannen van de Dienststelle vonden dit wel wat te'ver gaan en Al bers heeft Lages gevraagd er mee op te houden. Maar de bevelen kwamen uit den Haag en werden prompt uitgevoerd. Twaalf maal rukte men uit om ergens in de provincie mensen domweg neer te knallen. Vijfmaal lukte het niet, omdat de betrokken persoon niet thuis was, om dat men misschoot of slechts verwondde. Eerst werden de moorden uitgevoerd door Nederlandse S.S.-ers. Later deed het personeel van de Dienststelle het zelf. Ook werd er uit wraak brand gesticht en geplunderd. Huizen en boerderijen in de buurt van de plaats waar een aanslag of iets dergelijks was gepleegd, werden in brand gestoken. De bewoners konden alleen het vege lijf redden En hoe cynisc.i men daarbij te werk ging illustreert dit voorbeeld: Op 28 September 1944 kreeg de notaris van Wormerveer aanzegging, dat hij zijn huis had te verlaten, omdat het in brand zou worden gestoken. Hij rende naar binnen om nog wat te redden en mee te nemen Zijn vrouw ging naar boven, maar omdat zij licht maakte op de slaapkamer schoot men buiten. „Denk aan verduistering", riepen de Duitsers. „Hinderde die brand, die jullie even later aanstaken, niet voor de verduiste ring?", vroeg mr. Van Rij bitter. „Verdachte Lager, zegt prof. Van Ha mel ik geloof, dat U aan die brandstich tingen toch zeker wel wat had kunnen doen". Herr President, wanneer ik alle bevelen had uitgevoerd dan waren alleen al in Amsterdam honderden en nog eens honderden woningen afgebrand.... In hetgeen de omgekomen Amerikaanse journalist Newton heeft gezegd over ver valsing van militaire rapporten in Indo nesië door de militaire raad van de Unci, heeft het Tweede-Kamerlid Ruijs de Beerenbrouck aanleiding gevonden vra gen te richten tot de regering. Indien een en ander juist zou zijn, dan vraagt hij of de ministers van Buiteni. Zaken en van O. G. bereid zijn de orga nisatie der V.N. te dezen in te lichten en er de aandacht op te vestigen, dat in het belang van het werk der Unci zeJ een toetsing van de uitgezonden krachten op haar betrouwbaarheid gewenst is en dat alleen rechtschapen en waarheid lievende functionarissen voor deze, door de UNO ter hand genomen, taak aan vaardbaar zijn. Hogerhuis maakt bedenkingen Het overwegend conservatieve Britse Ho gerhuis heeft met enige belangrijke amen dementen het reger' -gsontwerp ter natio nalisatie van de ij- en staalindustrie aan vaard. Een der amendementen beheist de mi stelling der nationalisatie tot na de in ne volgend jaar te houden algemene verkiezin gen „opdat de Britten er nog eens een -chtje over kunnen slapen". Men verwacht dat de regering dit amendement zal ver werpen. Indien de lords weigeren toe te geven kan de regering alsnog het oorspronkelijke wi tsontwerp tot wet verheffen voor de ont binding van het huidige parlement. Lord Woolton verklaarde voor de oppositie dat nationalisatie in de huidige economische toestand ontoelaatbaar was. De staahndus- 1 zou in wanorde geraken Lord Pakenham voor de regering zeide, dat geen enkel nationaal plan gegarandeerd 1 n worden indien deze industrie, die een -leutelpositie innam, in particuliere handen bleef. Naar A.P. uit Vaticaanstad meldt, zal Z.H. de Paus Zondag a.s. om 17 uur 50 Ned. tijd een radiorede houden. De rede zal uitgesproken worden tijdens een audiëntie, welke Zijne Heiligheid zal toestaan aan de afgevaardigden van het congres der Kath. vrouwen-actie.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1949 | | pagina 1