De kansen van de Kerk in een
Indonesië
vrij
E.„ar.«"j»'«srN,r'Ps
Hoe functionncert onze eerste
bedrijfsorganisatie
De Mijnindustrieraad onder
nieuwe leiding
Weer werd Haarlem opgeschrikt
door een grote brand
Weerbericht
RTC in Centrale Commissie bijeen
Militairen mogen zeggen of ze
graag naar Indonesië gaan
Victorie aan het Pernis-front
Belangrijke slag in strijd om de
industrialisatie gewonnen
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Vorming van een federale Indonesische kath
partij organisatie onmisbaar
Val van Kanton binnen
twee weken
De huren van grote
woningen
De zenuwenoorlog op
de Balkan
Katholieken vormen
grootste groep der
bevolking
Als ze tot de lichting
1950 behoren
De mens nietig, maar
belangrijk
Eerste stap tegen herle
ving van nazi-pers
71ste JAARGANG
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1949
No. 2102ï_
VOOR het vaderland
gevallen
W erkzaamheden
WEINIG VERANDERING
Alleen vrij voor huizen gebouwd
na 1 September 1949
OOK DE VOORLICHTINGS
KWESTIE TER SPRAKE
De cease fire order
NEDERL. FILM BEKROOND
Het feit, dat minister v.d. Brink gisteren te Pernis twee nieuwe
fabrieken van de B.P.M. heeft geopend, zegt misschien de lezer
niet veel. Wanneer wij vermelden, dat dit slechts^ het begin is
van een project, dat pas in 1952 geheel gereed zal zijn, waarmede
dan een kapitaal van f 130.000.000.— op een terrein van 30 ha zal
zijn belegd, spreekt het misschien iets meer. Laten we echter
trachten enkele impressies na een bezichtiging van het bedrijf
weer te geven en een kleine beschouwing te geven over één punt
van de openingsrede van de minister.
De hoge commissarissen kondigen
wetsontwerp aan
DE KANTOREN zijn tijdelijk gevestigd in het
Gebouw R.K. Volksbond, Lange Haven 71,
Schiedam, telefoon 67387. - Gironummer 9095 ten
name van de „N.V. De Courant De Maasbode",
Rotterdam.
De abonnementsprijs bedraagt i 3-90 per kwartaal,
1.30 per maand, f 0-32 per week.
Directeur: J KUIJPERS
Hoofdredactie: Prof. Dr. ST. TESSER O.P.
LEO J- M. HAZELZET
Algemeen redacteur: H. A PAALVAST
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DE ADVERTENTIE-PRIJS op gewone kolom
breedte bedraagt 15 ets. per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele kolom
breedte 30 cent per millimeter hoogte.
Contract-tarieven tegen gereduceerde prijs bij de
administratie of bij de erkende Aivertentie-
bureaux verkrijgbaar.
KAMPIOENEN tot 20 woorden 1.-. Ieder woord
meer 5 ets. Maximum 50 woorden. Uitsluitend bij
vooruitbetaling.
groeperingen van Katholiken federaal
zijn samengeweven, maar met behoud
van hun volledige autonomie in hun po
litieke doelstellingen voor hun eigen
deelstaat. Van verschillende zijden is
men daarmee reeds begonnen. Prominen
te katholieke Indonesiërs buiten de Re
publiek hebben reeds contact gezocht met
de Partai Katholik Republik Indonesia
(de partij van de Katholieke republi
keinse minister Kasimo). Ook is er reeds
contact met de Partai Katholik Rakjat
Indonesia (van Indonesia Timur) en met
de Pemakat (de Katholieke politieke
organisatie in de Minahassa).
Hiernaast vormen de Indische Neder
landers een minderheidsgroep, die uiter
aard zich straks zal moeten oplossen in
rexme naai M T deze Indonesische groeperingen of waar-
zelf als officier i" het Ind-leger op zij, indien zij geen politieke rechten
tegen de Japahne.r.s gestreden. Na de (kiesrecht etc.) zouden verkrijgen, zou-
capitulatie was hij ais krijgsgevangene den kunnen terugvallen voor het behar-
tewerkgesteld bij de beruchte spoorweg- tigen van hun belangen. Immers de
„Persoonlijk geloof ik het voIste veF"
trouwen (e mogen hebben, dat de
Katholieke Kerk en de missie in een
vrÜ en souverein Indonesië alle gele
genheid zullen krijgen zich 'n vnjheid
te ontwikkeien".
Dit verklaarde ir. J. ko
liek parlementslid van
voor de oorlog voorzitter e
redacteur van het
bureau
Deze Indische Nederiander^ dkijver-
gelegenheid van de Rpaae latei Confe-
rentfe naar Nederland is gekomen, heeft
aanleg in Sia»> ter.wi;jl ,ziin vrouw en
kinderen in m kamPen gevan
gen werden gehouden
Od onze vraag, waarop hij dit opti
misme ten aanzien van Kerk en missie
grondde, zeide m. Sippel: „Reeds thans
Sn de katholieken op de R.T.C., zowel
van Indonesische, Chinese als Europese
ziide vertegenwoordigd Bij deze gedele
geerden is er generlei verschil van me
ning wat de Katholieke belangen betreft.
Zij zÜn van mening, dat in de toekom
stige staatsvorm der Ver. Staten van
Indonesië, die een democratische gemeen
schap zal zijn, de belangen van de Ka
tholieken en van andere confessies ook
inderdaad volgens de democratische be
ginselen geëerbiedigd dienen te worden.
De „Declaration of Human Rights" eist
vrijheid van onderwijs, vrijheid van so
ciale verzorging en van ziekenzorg en
verder steun van de overheid om deze
vrijheden ook te verwezenlijken. Willen
deze vrijheden geen dode letter zijn, dan
moet de overheid ook de middelen daar
toe geven^ De Katholieken dienen dus
in een vrij Indonesië gelijkberechtigd te
zijn, kerken en scholen en ziekenhuizen
te kunnen bouwen etc.
Naar mijn mening heeft ook de Repu
bliek reeds duidelijk te kennen gegeven
en ook bewezen, dat zij bereid is de
Katholieke Kerk en de missie het volle
pond te geven. Tijdens de ontvangst van
de delegaties der B.F.O. te Djogjakarta
bijvoorbeeld werd bij de receptie ten pa-
leize van Sukarno aan mgr. Sugijapra-
nata een plaats als eregast gegeven. Voor
de handhaving van deze rechten staan
alle Katholieken, welke ook hun poli
tieke verschillen zijn, op de bres
Het wordt echter steeds duidelijker
voor onze Katholieke politieke organisa
ties in Indonesië, dat uiteindelijk alles
gericht moet zijn op de totstandkoming
van een federale Indonesische KathoUeke
partijorganisatie, waarin alle politieke
Katholieke Indo-Europeanen zullen dan
voor wat hun politieke belangen betreft
steun kunnen zoeken bij deze politieke
Katholieke Indonesische federatie".
„Meent U, dat bij het totstandkomen
van een souverein Indonesië de Neder
landers daar nog een taak zullen heb
ben?"
„Zelf ben ik vol vertrouwen, ja ik ben
er zelfs vast van overtuigd, dat ook in
een vrij Indonesië de Nederlanders een
taak te vervullen zullen hebben, mits dit
inderdaad is in het btlang vau de op
bouw van Indonesië. Er bestaat een
tekort aan leidende en organiserende
krachten. Als Indonesië gebruik zou
kunnen maken van de ervaring op veler
lei gebied van de Nederlanders zal
het dit zeker gaarne aanvaarden. Het is
mij ook gebleken, dat de Indonesische
delegaties door haar bezoek aan Neder
land een zeer goede indruk hebben ge
kregen van het Nederlandse organisatie
talent en de in Nederland heersende
orde.
Van groot belang is het thans, dat de
besprekingen met de delegatie van Van
Royen door de goodwill en het vertrou
wen, dat hierdoor bij de delegaties is ge
wekt, een sfeer hebben geschapen, waar
door de spanningen thans beslist ver
minderd zijn. Overigens mag men echter
niet vergeten, dat de meeste intellec
tuelen van Indonesië bij de republiek te
vinden zijn. Daardoor heeft de eerste
bespreking van de B.F.O. en de repu
bliek in Djogja tot resultaat gehad, dat
alle Indonesiërs overtuigd zijn, dat zij
met voorlopige terzijdestelling van de-
tailverschillen gezamenlijk zullen streven
naar vrije en souvereine „Verenigde
Staten van Indonesië", met één taal, één
land één volk. Dit heeft de republiek
hun volkomen in het gemoed gehamerd.
B.F.O. en Republiek willen, dat de ge
dane toezegging, dat in 1949 de over
dracht zal geschieden, uiterlijk einde
1949 verwezenlijkt zal zijn en dat er dan
een vrij en souverein Indonesië zal zijn
De positie van de Indonesische
Nederlander
Ook over de positie van de Indone
sische Nederlander, de Indo-Europeaan,
sprak ir. Sippel.
Dit is een teer punt Immers, staats
rechtelijk valt de Indische Nederlander ij
onder Nederland, doch volkenrechtelijk
behoort hij bij Indonesië. Hij zal moeilijk
naar Nederland kunnen gaan. Immers bij
een toevloed van een 100.000 Indische
Nederlanders zal het moeilijk zijn hier
in Nederland arbeidsgelegenheid voor
hen te vinden. Bovendien zou de gemid
delde Indo hier op den duur niet aarden,
hij zou veel teleurstelling ondervinden
en overigens het klimaat oók moeilijk
verdragen. Voor deze groep zou het mis
schien het verstandigste zijn, zich op te
lossen in de Indonesische gemeenschap.
Deze groep is relatief zo klein en boven
dien zo eenzijdig afgestemd (hoofdzake
lijk ambtenaren), dat ze geen aparte
status kan krijgen, tenzij als minderheid.
Als ze minderheid blijven, kunnen zij
niet rechtvaardig speciale voorrechten
eisen, zeker niet in een land waar nog
zoveel moet worden opgebouwd. Worden
ze echter als eigen mensen beschouwd,
dan zullen zij zeker goede bestaansmoge
lijkheden hebben. De Indonesische lei
ders staan hier zeer reëel tegenover. Als
jullie overgaan, zijn jullie Indonesiërs,
zeggen zij. Er bestaat echter de vrees,
dat in de volksmassa nog te veel senti
menten naar voren zullen komen bij hun
oordeel over deze mensen.
Het is mij echter bekend, zo besloot
ir. Sippel, dat van de zijde der Indone
sische prominenten rekening is gehouden
met de mogelijkheid zelfs zonder dat
deze Indonesische Nederlandrs hun na
tionaliteit behoeven af te leggen, dat zij
toch in bepaalde functies kunnen wor
den aangezocht om actief mede te wer
ken aan de ontwikkeling van Indonesië".
Welingelichte waarnemers te Hong
kong verwachten de val van Kanton
binnen twee weken. De nationalistische
legerleiding denkt de stad tot in Octo
ber te kunnen houden.
(Van onze Limburgse redacteur).
Vier jaar geleden werd het Mijnstatuut
bij Koninklijk Besluit goedgekeurd. Dit
waardevol document, dat aan de werk
nemers in de mijnindustrie medezeggen
schap toekende, legde de grondslag voor
de eerste publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie van ons land. Voor de geschiede
nis Van onze sociale ontwikkeling bete
kende dit Koninklijk fiat een uiterst be
langrijke gebeurtenis.
Nadat dit besluit van 20 Juni 1945 ln
het Staatsblad verschenen was, kwam
Na de gasbrand zette het Coornhert-lyceum gisteravond het avondlijk
duister Van ftaariem 0pnieuw in vuur en vlam.
(Van onze correspondent)_
Gisterenavond om negen uur werd de
Haarlemse bUr®"chrik7Gdn r°m binnen
korte termijn °Pfescb"X Jo°r een grote
brand, die bleek te woed®"ln bet Coorn-
hertlyceum. dat was ondergebracht in
de ruim 350 jaar oude °"scbe. v>Ha
„Oosterhout" aan de het Zui-
der Buiten Spaarne. ®en Jt ™a"ne-
officier, die omstreeks kwa* ™°r !n
bij het tuinhek stond te
bet eerst de uitslaande vlammen boven
het dak van de linkervleugel en Jaar-
eehuwde onmiddellijk de concierge, die
SP ziin beurt de brandweer alarPle®^®:
oen de eerste spuitgasten met
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende
verliezen in Indonesië zijn gerap
porteerd;
Kon. Landmacht: gesneuveld i3
Augustus: serg. M. Diepeveen uit
Veenendaal.
Kon. Ned. Ind. Leger: gesneuveld
16 Aug.; Men. sold. 2e kl. infie. L.
s°mpotan.
°verleden t g- V. oorlogsver-
wonding op 17 Aug.: Jav. sold. 2e
kl. Soeradi.
Gesneuveld 20 Aug.: Soend. sold
e ki- genie Adi.
överleden t. g v. oorlogsverwon
ding op 20 Aug!: Tim. sold. 2e kl
infie. Sangaowerin.
Al deze Knil-mannen waren af
komstig uit Indonesië
materieel arriveerden, sloegen de vlam
men reeds loeiend uit de gehele zolder
verdieping en boden tot ver in de om
geving een fantastische en onheilspel
lende aanblik! Van alle kanten stroom
den politie, militairen, leraren en leer
lingen en vele hulpzame lieden naar de
plek van de brand, die onmiddellijk op
grootscheepse wijze het redden van de
inventaris aanpakten en hierin dan ook
grotendeels slaagden. Intussen had
de brandweur met vier stralen aan
de voor- en achterzijde van het grote
Pand water gegeven in de laaiende vuur
gloed, doch zij kon niet verhinderen, dat
de loop van de avond de gehele zol
derverdieping een prooi der vlammen
werd, terwijl de rest van het oude ge
bouw, dat gretig brandde, zware water
schade kreeg.
De oorzaak moet gezocht worden in
het feit, dat monteurs die aan het in vol
ledige restauratie zijnde gebouwd met
lasapparaten hebben gewerkt, bij het
monteren van een centrale verwarming,
hierbij niet de nodige voorzichtigheid
hebben betracht, zodat vermoedelijk
vonken in aanraking zijn gekomen met
de eeuwenoude houten balken van de
zolderverdieping of de dakspanten. De
linkervleugel, waar de brand uitbrak,
leed zeer ernstige schade, doch ook het
overige deel van het gebouw is voorlo
pig onbruikbaar geworden.
bet nog de moeite waard is, met de
verbouwing van het pand voort te gaan
ol het maar helemaal af te breken en op
nieuw neer te zetten, kon men ons nog
met mededelen van overheidszijde, doch
zeker is wel, dat door deze brand een
van de laatste fraaie 18de eeuwse land-
huizen van het Spaarnekwartier op vrij
hopeloze wijze ld verwoedt.
vrij spoedig de Mijnindustrieraad tot.
stand. Deze bezit rechtspersoonlijkheid
en beschikt als voornaamste orgaan over
uitgebreide bevoegdheden. Van de twin
tig leden, waaruit dit lichaam behal
ve de voorzitter bestaat, behoren er
zes tot de ondernemes, zes tot de arbei
ders en vier tot de beambten.
Onlangs heeft de regering mr. J. M.
Th. Cals te Nijmegen tot voorzitter van
de M.I.R. benoemd. Aan mr. Tromp, die
weer naar het mijnbedrijf terugkeert, is
met ingang van 1 October a.s. ontslag
als secretaris verleend. Nadien zijn de
namen bekend gemaakt van de leden,
die voor de volgende periode van vier
jaar tot dit publiekrechtelijk lichaam
zullen behoren. Deze ingrijpende wijzi
gingen in het bestuur zijn voor ons aan
leiding geworden bij goed ingelichte in
stanties na te gaan of de M.I.R., alsook
de bedrijfsorganisatie in het algemeen,
sinds hun ontstaan op bevredigende wijze
gefunctionneerd hebben.
Het spreekt natuurlijk van zelf, dat
„jn grondige en min of meer revolution-
naire wijziging in onze sociale en econo
mische verhoudingen, zoals de bedrijfsor
ganisatie krachtens haar wezen nu een
maal is, verzet en tegenwerking kan uit
lokken. Niet zozeer bij de werknemers,
aan wie medezeggenschap en wat nim
mer over het hoofd gezien mag worden
medeverantwoordelijkheid wordt ver
leend, alswel bij de werkgevers, die een
gedeelte van hun zeggingschap moeten
prijsgeven. De geschillen, die er
weest zijn, zijn evenwel bijgelegd. Het
Mijnstatuut is van kracht geworden en
wordt onderhouden.
De regeling van de lonen en andere
arbeidsvoorwaarden was ongetwijfeld de
voornaamste taak, waarvoor de M. I. R.
zich als publiekrechtelijk lichaam, dat
met verordende bevoegdheid is toegerust,
z'ch gesteld zag. De meeste maatregelen
die door dit college getroffen wei den
hadden daarop betrekking. Zo stelde de
M.I.R. b.v. verordeningen vast betreffen
de de productietoeslag, het beambtenver-
lof, de arbeidsvoorwaarden voor niet-
bonafide Duitseis en vaardigde boven
dien een loonverordening uit.
In tal van vraagstukken diende de
Raad van advies, zoals bijv inzake de
tewerkstelling van politieke delinquen
ten en niet-bonafide Duitsers, de om
zetting van de maandpremie en de jaar
gratificatie van beambten en maandlo
ners in vast loon, de premie voor onder
gronds toezichthoudend personeel enz.
Begrotingen der diverse ondernemingen
tewerkstelling van vreemde arbeids
krachten en last not least een lang
verbeide pensioenregeling behoorden tot
de vele kwesties, die in de vergaderingen
van de M.I.R. behandeld zijn.
Ir. Fr. Wijffels heeft als voorzitter van
de M.I.R. baanbrekend werk verricht.
Nadat hij 1 Maart 1948 was afgetreden,
heeft sedertdien de heer Mous, de vice-
voorzitter, dit college geleid. Thans volgt
mr. Cals hem op. Naar aanleiding van
deze benoeming schreef mr. G. v. d.
Hoek, juridisch adviseur van de Kath.
Vereniging van Mijnbeambten, in „De
Zuid-Limburger": „Zijn belangstelling,
zowel wetenschappelijk als practisch,
oor de publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie garandeert dat de goede organi
sator, die hij is, zijn taak hoogst ernstig
opvat". Deze laak zal uioA eenvoudig zijn.
De verwachting geldig van he
den- tot morgenavond luidt:
Gedeeltelijk bewolkt met langs
de Noordzeekust hier en daar eni
ge lichte regen of motregen. In de
rest van het land overwegend droog
weer. Meest zwakke wind uit Zui
delijke richtingen. Weinig verande
ring in temperatuur.
Zondag 4 September: Zon op 5.55
uur. onder 19.22 uur; maan op
18.53 uur, onder 1.52 uur.
Maandag 5 September: Zon op
5.57 uur, onder 19.20 uur; maan on
19.09 uur, onder 3.11 uur.
Gerard van W ijland uit Hilversum neemt evenals de. Nederlandse
schilderes, Cock van Gent, die thans in Amerika verblijft) de handschoen
>oj>. Van W ijland is aan een doek van 2 bij 3 meter begonnen en heeft
meer figuren dan Charles Eyck, maar plaatst ze zo, dat ze de entourage
van het grootse gebeuren. Zeer treffend vooral is het gelaat van
H.M. Koningin Juliana.
vormen
Het antwoord van de minister van We
deropbouw en Vol! huisvesting op de
vragen van het Tweede Kamerlid, de heer
Andriessen (voorkomend in dit nummer
op pag- 3) heeft hier en daar tot mis
verstand geleid, zo deelt het ministerie
van Wederopbouw en Volkshuisvesting
mede. In deze beantwoording wordt nk
medegedeeld, dat de huren van woningen
met een inhoud groter dan 325, onder
scheidenlijk 375 kubieke meter, worden
vrijgelaten.
Dit antwoord heeft in enkele gevallen
aanleiding gegeven tot de opvatting, dat
de huren van alle woningen met de ge
noemde inhoud voortaan zouden worden
vrijgelaten. Dit is onjuist. Het vrijlaten
van de huren geldt slechts voor die wo
ningen van de genoemde inhoud, die na
1 September 1949 zullen worden gebouwd
en die vallen buiten de bepalingen van de
financieringsregeling woningbouw 1948.
(Van onze redacteur).
Met spanning wordt uitgezien naar de
besluiten, welke heden in de Centrale
Commissie, onder voorzitterschap van
drs. Moh. Hatta, zullen worden genomen.
Op de voorlopige agenda dezer bijeen
komst, waarbij ook de Unci aanwezig
zal zijn. staan als punten van bespreking
0.a. vermeld:
1. De werkzaamheden der commissies;
2. De te volgen procedure met betrek
king tot toelating en horen van de
minderheden op de vergaderingen
van de R.T.C.;
3. De voorlichting omtrent de R.T.C. en
4. Aanstelling adj. secretarissen-gene
raal.
In een officieel communiqué betreffen
de de vijfde formele bijeenkomst te
Batavia van de centrale gemengde com
missie voor toezicht op het staken der
vijandelijkheden, die gisteravond werd
gehouden, wordt „met teleurstelling ge
constateerd, dat bepaalde plaatselijke
gemengde commissies tot dusverre niet in
staat zijn geweest, te functionneren door
het niet aanwezig zijn van de republi
keinse vertegenwoordigers in deze com
missies hoewel hun afwezigheid moge
lijk haar redenen had".
Op de agenda dezer bijeenkomst stond
als eerste punt een bespreking van het
in acht nemen van de bepalingen der
overeenkomst inzake het staken der
vijandelijkheden. Aangezien van de
plaatselijke commissies nog geen rappor
ten werden ontvangen over inbreuken
op deze overeenkomst die, zoals van
Nederlandse zijde was beweerd, zouden
hebben plaats gehad, werd overeenge
komen, de behandeling van dit punt uit
te stellen.
Het tweede punt op de agenda was een
bespreking van de organisatie en de
functionnering van de plaatselijke ge
mengde commissies. Dienaangaande
„werd met voldoening geconstateerd, dat
van de dertien ingestelde commissies, er
zes zijn georganiseerd en haar functie
verrichten in een vriendschappelijke
geest van samenwerking, twee andere
commissies zouden gisteren bijeen
komen".
De centrale gemengde commissie deed
een beroep om maatregelen te treffen,
opdat de nog niet aanwezige republi
keinse vertegenwoordigers aanstonds hun
functies zullen kunnen waarnemen en
sprak haar vertrouwen uit, dat de orga
nisatie der plaatselijke commissie zonder
uitstel zal worden voltooid.
Joegoslavië heeft gisteravond formeel
de zee- en luchtvaart overeenkomst
met Rusland opgezegd, aldus meldt
A.P. Dit is de jongste ontwikkeling in
de zenuwoorlog op de Balkan tussen
maarschalk Tito en de Kominform
landen.
De Nederlandse film „Gas" van de Ce-
sima-film heeft op het festival te Venetië
de hoofdprijs in klasse b, speciale sectie
(industrie- en werkfilms) gekregen.
Regisseur van deze rolprent is Umberto
Bolzi.
Van de uitkomsten van de 12e volks
telling van 31 Mei 1947 is thans beschik
baar gekomen de verdeling der bevolking
naar de kerkelijke gezindte. De belang
rijkste procentuele cijfers zijn:
1930
1947
Rooms Katholiek
36,42
38,50
Ned. Hervormd
34,50
31,03
Geref. kerken (art, 31 K.O.)
8.04
7.01
Geref. kerken
0,92
Chr. Geref. Kerk
0,63
0.72
Geref. Gemeenten
0,53
0.92
Oud Geref. Gem.
0,14
0.16
Evang. Luthers
0.99
0.62
Doopsgezind
0,78
0,70
Remonstrant
0,38
0.42
Israëliet
1,41
0,15
Overige
1,75
1,81
Geen
14,43
17,04
Totaal 100 100
In antwoord op vragen van 't Tweede-
Kamerlid Roosjen (A.R.) in verband met
het vragen van een bereidverklaring tot
uitzending naar Indonesië aan dienst
plichtigen van de lichting 1950, deelt de
minister van Oorlog mede, dat het in
zijn bedoeling ligt bij de uitzending van
dienstplichtigen naar Indonesië, voor
zover zuliks met de belangen van de
(Telefonisch van onze Londense
correspondent.)
De correspondent van de „Daily He
rald" te DUsseldorf bericht, dat een
nieuw wetsontwerp van de autoriteiten
der Westelijke mogendheden is aange
kondigd, hetwelk voorziet in snelle en
strenge maatregelen tegen de herleving
van de nazi-pers.
De drie hoge commissarissen hebben be
kend gemaakt, dat zij het recht voorbe
houden administratieve of financiële maat
regelen van de West-Duitse regering, wel
ke de vrijheid van de Duitse pers in ge
vaar zouden kunnen brengen, te annule
ren Eveneens beloven zij te zullen optre
den tegen elke „ondemocratische" activi
teit, welke in deze of gene vorm aan het
Duitse volk zou worden opgedrongen.
De ondergedoken nazi's van de Duitse
persbeweging hebben steeds geloofd, dat
de geallieerden niet zouden ingrijpen in
normale financiële en commerciële opera
ties. Het is op grond hiervan, dat zij, als
eigenaren van de meeste drukpersen en
van bijna alle krantengebouwen in West-
Duitsland, gehoopt hadden de bestaande
pers te kunnen uitroeien.
We schreven opzettelijk „trachten weer
te geven", omdat men bij een rondwan
deling bloot staat aan een stormaanval
van steeds nieuwe indrukken. Onvermij
delijk daagt echter steeds weer de bran
dende vraag op: „Wat moeten we zijn,
trots ofbang De beheersing door
dc mens van vele geheimen van de na
tuur stemt natuurlijk tot vreugde, tot
onverholen trots.
Bij een rondwandeling over de uitge
strekte terreinen staat men bloot aan een
stormaanval van steeds nieuwe indruk
ken. Onvermijdelijk daagt echter steeds
weer de brandende vraag op: „WaJ- moe
ten we zijn, trots ofbang?' De be
heersing door de mens van vele gehei
men van de natuur stemt natuurlijk tot
vreugde tot onverholen trots.
Maar tegelijk zoekt men naar de mens
in dit imposante bedrijf; de mens, die
echter in het niet verzinkt, wanneer men
hem in de grote ruime hallen zoekt tus
sen ketels, ovens, pijpleidingen, klokken,
meters en knoppen. Zonder veel inspan
ning houden enkele mannen per object
het productie-proces op toerenen
het eind-resultaat zien ze pas, als ze langs
de winkels in de stad lopen.
En toch doen ze pionierswerk Ver
antwoordelijk werk als een soldaat, die
aan het front een klein onderdeel van
een immens werk voor zijn rekening
neemt. Die weet, dat achter het front
andere mensen gelegenheid tot werken
hebben, niet zozeer vóór hem, als -vel
dóór hem.
De vergelijking tussen een B.P.M.-ar-
beider en een front-soldaat moge wat
vreemd lijken, maar ze is reëel. De gis
teren in gebruik genomen fabrieken zijn
n.l. de buitenposten van onze Nederland
se industrie. Prof. Dr. v. d. Brink zei het
met nadruk, dat dit bedrijf een basis is,
waarop in de toekomst arbeids-intensieve
verwerkende industrieën kunnen worden
opgetrokken. Wat gisteren te Pernis
plaats vond, was dan ook niets anders
dan een wapenschouw van onze industri
ële frontsoldaten.
De ontwikkeling van de aardolie-indus
trie (nog pas 90 jaren oud) bevat vele
wijze lessen. Aan een overrompelende
dynamische kracht van de pioniers is de
grondslag te danken, waarop thans mo
derner, maar niet minder doelbewust,
wordt voortgebouwd. Jarenlang research-
werk (de Koninklijke Shell-groep be
steedt gemiddeld vijftig zestig millioen
gulden per jaar aan laboratoriumwerk en
proefnemingen) heeft thans voor Rotter
dam en Nederland een mogelijkheid tot
industrialisatie geboden, welke niet over
schat kan worden. Deze mogelijkheid
schuilt in de succesvolle perfectionnering
van het „kraak-procedé" van de ruwe
aardolie, men zou kunnen zeggen, in de
splitsing van samenstellende bestandde
len van de olie.
Uit aardolie scheidt men nl. paraffine
af en na een vol-automatische bewerking
houdt men uiteindelijk een vloeistof over,
dat sterk reinigende kwaliteiten oezit.
Men heeft dus een synthetisch wasmiddel
dat typische eigenschappen bezit. He', s
b.v. bruikbaar in zeewater, heeft teen
kalkzeepneerslag e.d. Een zeer groot
voordeel is verder, dat dit wasmiddel niet
uit eetbare vetten is bereid, een belang
rijke besparing bij het huidige tekort. De
vloeistof kan desgewenst tot poeder- of
vlokkenvorm worden omgewerkt.
Het product van de tweede geopende
fabriek is in Nederland reeds lang be
kend; het is „plastic". Bij de bereiding
van de plastic bij de B.P.M. gaat men
uit van kraakgas en chloor, waardoor het
product onder druk en warmte tot vellen,
platen, buizen, staven enz. is te verwer
ken. Het merkwaardige is, dat de grond
stof al sinds 1792 bekend staat als „De
Olie der Hollandse Scheikundigen oen
kwamen nl. vier Nederlandse scheikun
digen tot de betrokken verbinding. Ze
bracht hun grote vermaardheid over de
gehele wereldniemand wist al-
leen, wat men ermee moest aanvangen 1
Beide producten van de B.P.M. zul
len als grondstoffen aan de verwerken
de industrieën worden geleverd. Deze
industrieën zorgen verder voor de ver
werking tot eind-producten Wanneer
men weet, dat de oorspronkelijke 20
tons ketels tot ketels met een productie
van 6000 ton per dag zijn gegroeid,
kan men met het volste recht achter
de datum 2 September 1949 de notitie
„gewonnen veldslag in de strijd om in
dustrialisatie van Nederland" plaatsen.
dienst is overeen te brengen, rekening
te houden met de persoonlijke belangen
van hen, die op grond van de geschikt
heid voor de dienst in de tropen voor
uitzending in aanmerking komen. Aan
de vraag of wordt prijs gesteld op uit
zending naar Indonesië moet daarom
slechts de betekenis worden gehecht, dat
in de eerste plaats voor uitzending in
aanmerking zullen worden gebracht de
tropengesdhikten. die daarop prijs stel
len.
De minister acht het juist, dat deze
bereidverklaring aan minderjarigen wordt
gevraagd zonder dat de goedkeuring van
de ouders behoeft te worden overgelegd.
Ter toelichting diene, dat in dienst
plicht-aangelegenheden ook de minder
jarige militair zelfstandig zijn wensen
kenbaar maakt. Zo deelt hij zelf mede
voorkeur te hebben voor indeling bij
zeemacht, landmacht of luchtstrijdkrach
ten. Hij vraagt zelf uitstel van eerste
oefening, vrijstelling of overplaatsing.
Hij gaat zelf in beroep bij de Raad van
State tegen weigering van vrijstelling e.d.
Wat betreft het te kennen geven van
voorkeur voor uitzending naar Indonesië
leert de ervaring, dat de militairen, die
zullks doen, daarover met hun ouders,
c.q. voogden, vooraf spreken. Gevallen,
waarin minderjarige militairen tegen de
wens hunner ouders of voogden verzoch
ten naar Indonesië uitgezonden te wor
den, zijn de minister niet bekend.
De minister is echter bereid de minder
jarige dienstplichtigen in het vervolg bij
het stellen van de vraag, of zij voorkeur
voor uitzending naar Indonesië hebben,
er ten overvloede op te wijzen, dat ver
ondersteld wordt, dat zij het te geven
antwoord vooraf met hun ouders, c.q.
voogden, hebben besproken en by ge
bleken meningsverschil verplicht ziJn
daarvan mededeling te doen.
In tegenwoordigheid van vele binnen- en buitenlandse autoriteiten stelde
de minister van Economische Zaken gisteren de chemische fabrieken van
de Bataafse Petroleum Mij. in bedrijf. Tijdens de rondgang: voorop
links minister Van den Brink, rechts ir. H. H. Buss, directeur van de
raffinaderij.
