JAN MENS voltooide
Griet Manshande-trilogie
zijn
Nederlander stichtte „vijfde
colonne" in Duitsland
Statuut door Belgische Kamer
goedgekeurd
R
•zrzr,.*. W ««"£5
VAN MIEHTJE KWETTER
nieuwe lotgevallen
FïT
Bewogen schildering van een levend mens
De legerzielzorg in
Indonesië
Smokkeldrama
steigergebied
N.S.B. -ers opgeleid voor de invasie
De Raad van Europa
Spaak en Van Zeeland
over Europa's nood.
ADIO
programma
KRIMPEN VAN PIJN
Gratie verleend
PAGINA 5
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1949
BLIKVERPAKKING SIGAREN
VOOR HET BINNENLAND
HET, „WILHELMUS"
INCIDENT
Aalmoezeniers blijven tot de
laatste man vertrekt
NIEUWE UITVINDING OP
Enorme tijdsbesparing
No. 11,
Dezelfde dag. (heel laat)
Ik kan me niets leukers voorstel
len dan een huwelijksreis met je
bloed-eigen mannetje.
Het koetsje van de stalhouderij
heeft ons naar het station gereden.
Daar zijn we op het dak gaan zit
ten van de D-trein naar Amster
dam.
Vroeger trokken pas-getrouwde
stelletjes altijd naar het buiten
land; tegenwoordig gaat alles, wat
wittebrood eet naar Amsterdam.
We zaten eerst boven een tweede-
HÖOFDPIJNT <-
plaatsen wisten te vinden, én dan
de gewone dagjes-mussen ij.it de
provincie.
De bomen langs de grachten
waren allemaal tjop-tjop vol, ik
werd moe van ernaar te kijken.
„Het zal niet meevallen om hier
ergens nachtlogies te krijgen' zei
ik.
„O, maar hier moeten we ook
helemaal niet zijn" vond Jan
dit zijn maar de gewone volks^
bomen. Ik weet iets veel defti-
gers
We gingen naar een statige eik
in het Vondelpark. Daar werden
we heel chic ontvangen door de
eigenaar, die zelf met zijn familie
een hele tak bewoonde op de eerste
étage.
Hij brapht ons naar een frisse
twijg op de vierde verdieping,
waar we een heerlijk uitzicht had
den.
„Eigenlijk is hij gereserveerd
voor een paar vinken uit Den
Haag" zei de eigenaarMaar in
uw gevalen hij knip-oogde
vriendelijk naar Jan en mij
„Hoe laat moeten mevrouw en
mijnheer gewekt worden"?,
vlot-sjirpende Amerikaanse, stevig ,-Wij zullen wel opstaan als we
in de veren, die overal de bestel wakker worden", zei Jan.
UIT HET MOS' VERTAALD DOOQ SEBAfjTlAAN
i klas coupé.'maar Jan zei: „Kom op,
ïv/riövi wii viir» fpnslnt.te maar één-
Mien, wij zijn tenslotte maar een
maal samen op huwelijksreis" en
wij verhuisden naar een eerste-klas
dak.
In Amsterdam krioelde het van
de mus-touristen. Zij waren geko
men uit alle delen van de wereld:
elegante mussen uit Frankrijk,
schrale uit Schotland' welgedane
Belgische mussen, verfomfaaide
vogeltjes uit het Roergebied en
angstige Hongaarse. Er waren ook
VIJF EN VEERTIGHONDERD
KOPEREN CENTEN
REINA PRINSEN GEERLIGS-
PRIJS 1949
V
ASSEN STELT ZICH IN OP
AARDGAS
Door C. B. Booth.
T™"Vk«k ae k»s.
4
Griet Manshande! Wie
de trilogie van Jan Mens
aandachtig gelezen heeft,
moet zich soms even
••ealiseren, dat zij de
noofdpersoon van een
boek is en niet iemand,
die men werkelijk gekend i
l'ieeft. Een groter compli-
ment 8.1.: een levend
mens en niet de papieren
schaduw van 'n mens te
hebben geschapen i8
voor een schrijver nau
welijks te bedenken. Ja,
de lezer kent deze Griet
Manshande door en door
enhoudt van haar, ondanks al
haar gebreken.
Men hóeft slechts Breitmer's prachtige
schilderijen van het Amsterdam rond
1900 voor ogen te halen en men heeft
het décor, tegen welks a ah terf rond men
Griet ziet wandelen en bandelen- Een
Amsterdamse is zij, in merg en heen-
Een flinke, sterke vrouw, met van na
ture een goed hart. Ze heeft het niet
gemakkelijk in hét leven. Materieel
gaat het haar goed, maar ze is een
zaam. - dodelijk eenzaam- En naai
hete leven lang wordt ze ach te rv O gd
d°or kwaadwillige laster. Ze knte
volle maat van d'e ondankbaarheid der
mensen, hoe goed ze het ook met nen
bedoelde.. Geen teleurstelling wordt naa
bespaard.
Vroeg getrouwd, verliest ze haar man
al kort na het huwelijk- Ze blijft niet
bij de pakken neerzitten, doch opent in
een Amsterdamse volksbuurt een café,
„De Gouden Reael" en getaakt tot
zekere welstand. Haar enige dochter,
Jane, trouwt op jeugdige leeftijd met
Jan Witte, een stoere werker, 'n jongen
met ondernemingsgeest, die zich op
werkt tot eigenaar van 'n flinke biljart
fabriek. Dit huwelijk betekent voor
Griet een dubbel verlies en ze blijft
eenzaam achter- Later, als ze het café
verkocht heeft, verhuist ze naar
Blinde Weerelt", een huis in de Jor-
daan- Ook hier wondt haar eenzaam
heid weer vergroot, wordt ze achter
volgd door laster. De in wezen goed
hartige vrouw, die altijd klaar stond,
anderen te helpen, verbittert en ver
hardt Ze zint op wraak en gaat woe
keren'. Er valt een slachtoffer en Griet
vlucht, voor de tweede maal-
In de nabijheid van de Montelbaans-
toren opent ze een schafthuis,
Goede Inzicht", waar havenwerkers en
toevallige passanten kop koffe
men drinken- Er 1® k-f En als
liefde, maar Griet wijst haarEn als
haar dochter sterft, gaat en
dféns *wee rmoederoze kinderen. Daar-
"to-terst°S»chetsmatige weer
al, daarin noodzakelijkerwijs tien-
tellen zeer belangrijke feiten ontbreken.
Ook kunnen we helaas niet verder
ingaan op de vele bijfiguren Amster
dams® volkstypen, fors en kleurig ge-
wyvm
ijving,
reis, die eigenlijk grote kinderen zijn.
En welk een gevoel voor humor bezit
ten zij! Echte Amsterdamse humor, die
zich meest uit in snedige gezegden en
rake opmerkingen.
We keren terug naar Griet, de een
zame belasterde, die, ondanks haar be
trekkelijke welstand, een arme vrouw
is een tragische figuur- Zij verliest haar
geloof en vertrouwen in de mensen en
in God- Zij worstelt met het probleem
van de rechtvaardigheid Heeft ze niet
altijd getracht 't goede te doen? Heeft
ze niet geholpen, waar ze kon en ging
ze niet trouw iedere Zondag naar de
kerk? Maar ondankbaarheid en kwaad
sprekerij verwoestten al haar zeker
heden.
Komt ze tegen het einde van het boek
tot een oplossing? Er zullen misschien
lezers zijn, die in het derde deel, „Het
Goede Inzicht", dat zo pas verschenen
is, een „happy end" verwacht hadden.
Maarzouden we het wel geloofd
hebben, als Jan Mens haar één. twee,
drie weer al haar zekerheden had terug
gegeven? Neen ,de schrijver is verstan
dig geweest: hij laat het levensverhaal
van Griet eindigen op 't ogenblik, waar
op ze haar zorgen zal gaan wijden aan
de kinderen van haar overleden dochter.
Hoe het haar verder gaat, daar mag de
lezer zelf over nadenken. En juist omdat
we deze vrouw door en door kennen en
van haar houden, gaat haar lot ons zeer
ter harte- Is het slot van deze trilogie
dus niet bevredigend? Juist wel! Griet
gaat voor haar twee beminde kleinkin
deren zorgen Met haar dienende liefde
zal ze wederliefde vinden, dat is zeker-
Haar eenzaamheid zal minder groot wor
deneindigen zelfs. Haar verbittering
zal verdwijnen en zij zal rust vind'en. de
geestelijke rust van baar jonge jaren.
Met dit alles niet uit te spreken, heeft
Jan Mens zijn trilogie juist op verras
sende wijze „voltooid". Het werk heeft
zeker aan gaafheid gewonnen, nu Jan
Mens het op het juiste ogenblik wist
af te breken-
Hoe knap, maar ook: hoe vol liefde
heeft Jan Mens zijn heldin getekend-
Levensecht én waar. En hoe prachtig is
zijn schildering van Amsterdam, waaruit
duidelijk zijn grote liefde voor de stad
spreekt. Nergens zingt hij een zinneloos
loflied, maar hij geeft déste overtuigen
der „stadsgezichten", beheerst van toon
en kleur.
De boeken zijn knap gecomponeerd en
voortreffelijk verteld- Ze boeien, niet
dank zij goedkope trucjes, iw omdat
wat Jan Mens vertelt, de aandacht waard
is. En de manier, waarop hij vertelt, is
dat evenzeer Dat de twee eerste delen
van deze trilogie een geweldig succes
hadden (.De Gouden Reael" verscheen
reeds in tiende druk), is niet, omdat Jan
Mens concessies doet aan het publiek,
maar omdat hij aen groot verteller is,
een kunstenaar, die zijn vak terdege ver-
staat en schrijft met hartebloëd-
De trilogie, waarvan de delen als af
zonderlijke boeken gelezen kunnen wor
den, is bestemd voor volwassenen. H R.
(N-a.v.: Jan Mens: Griet Manshande
trilogie; „De gouden Reael", „De blinde
weerelt" en „Het goede inzicht". Uitg.
Kosmos, Amsterdam).
Tengevolge van het verbod van verbruik
van blikverpakking voor het binnenland,
bestaat de mogelijkheid, dat sigaren
fabrikanten, die over een voor-oorlogse
voorraad blikfust beschikken, verlies gaan
lijden, doordat deze voorraad onder nor
male omstandigheden niet meer voor de
verpakking van de sigaren zou zijn te
gebruiken.
Om een dergelijk kapitaalverlies te
voorkomen, overweegt men om aan fabri-
Oost-Indonesische minister
sprak niet over volkslied
De secretar s-generaal van het Voor-
lichtingsministerie van Oost-Indonesië H. Goedmakers, hebben een
heeft de „Oost-Indonesië-Bode" een in- j stalen steiger ontworpen, die
gezonden stuk doen toekomen naar aan
leidng van de kwestie van de volks
liederen.
De secretaris-generaal zet hierin uit
een, dat minister Doko geen beschou-
Naar aanleiding van elders verschenen
persberichten, als zou de zielzorg voor
onze Nederlandse militairen overzee
worden opgeheven, deelde de hoofd-
legeraalmoezenier, mgr H- J- J. M. van
Straelen aan „Katholiek Thuisfront"
mede, dat voor de godsdienstige verzor
ging van onze troepen in Indonesië geen
enkele reden tot bezorgdheid bestaat
De aalmoezeniers zullen op hun post
blijven tot de laatste man uit Indonesë
vertrekt.
De hoofd-legeraalmoezenier was van
mening, dat juist nu de godsdienstige
verzorging van de troep van onschat
bare waarde is en dat daarom dan
ook met zo mogelijke nog grotere in
tensiteit door de aalmoezeniers ge
werkt zal moeten worden.
De onjuiste persberichten over de op
heffing van de legerzielzorg moeten,
volgens de hoofd-legeraalmoezenier hun
oorzaak vinden in de verwachting, dat
het leger van de R.i.s. waarschijnlijk
eigen geestelijke verzorgers voor zijn
troepen zal aanstellen, die dan natuur
lijk niet onder de jurisdictie van Ne
derlandse instanties zullen staan, maar
voor zover het de Katholieke verzor
gers betreft, onder een andere kerke
lijke jurisdictie.
Ons Nederlandse leger zal zijn eigen
aalmoezeniers blijven behouden en deze
zullen hun plicht blijven vervullen tot
het einde toe, aldus de stellige verzeke
ring van de hoofd-legeraalmoezenier,
(Van onze correspondent)
Aan de Nederlands—Duitse grens te
Emmer-Compascuüm heeft zich een drama
afgespeeld bij de achtervolging van een
smokkelaar in het grensgebied. Twee com
miezen, H. H- en J. g poogden de smok
kelaar te grijpen. De commies J. R. trok
hierbij zijn revolver; hij kwam echter te
vallen, waardoor het wapen afging. De
kogel trof ongelukkigerwijs de andere
commies in de buikstreek. In zorgwekken
de toestand werd de getroffene naar het
ziekenhuis te Emmen overgebracht. De
smokkelaar wist intussen door de laag
hangende mist te ontkomen. Later trof
men in de buurt een zak met koffie aan.
(Van onze correspondent).
Twee Heerlenaren, de heren H. Arts en
H. Goedmakers, hebben een nieuw soort
in een mini
mum van tüd kan w'ordén opgebouwd en
afgebroken.
Het ipateriaal voor deze steiger be
staat uit stalen ramen van 1.40 bij 1.50 M.,
welke twee aan twee dwars qp elkaar
•iihUU
Mijnhsrdt Hoofdpijn poeders. Doos 45 ct.
Mijnharde Hoofdpijntabletten. Koker 75 ct,
Het is hem niet gelukt te bereiken,
blikfust beschikken, onder bepaalde voor
waarden dispensatie te verlenen t- a. v-
het verpakkingsverbod.
Dispensatie zal echter alleen worden
gegeven voor zover is komen vast te staan
dat wanneer een fabrikant over voor
oorlogse voorraad blikfust beschikt, deze
zich in een dusdanige staat bevindt, dat
met zekerheid mag worden aangenomen,
dat deze bij opheffing van het verbod niet
meer kan worden gebruikt.
wing heeft gewijd aan het „Indones s wortjen geplaatst en met druk- en trek-
hlikfns't Raya" en geen vergelijking heeft je- tehoren stevig worden verbonden. Alle
(Telefonisch Va„ onze Brusseise
correspondent).
De Belgische Kamer heeft
wetsvoorstel h^Hende
de Europese Raad f^ke^d
vrij uivoerige bespreking ging aan deze
goedkeuring vooraf. an aeze
trokken tussen dit volkslied en het Wil-1 soortexi steigers kunnen met dit mate-
helmus. Hij merkt op. dat in de redejj,laal worden gebouwd Als enig gereed-
van minister Doko de term „Wilhel- schap is daarvoor een sleutel voor het
mus" 'in het geheel niet is gebruikt in
zijn gevoelswaarde als volkslied-
De minister heeft in het kort slechts
dit gezegd: de voorl chting in de Nega
ra Oost Indonesië moet, een nationale
klank hebben en daarbij mag niet een
vastdraaien van de schoren nodig.
Tijdens een demonstratie in Heerlen
bouwden enkele werklieden in twintig
minuten een steiger van 8.40 M. met een
werkoppervlak van 2.25 M- Het gewicht
waarvan hij zijn leven lang heeft ge
droomd, deze nu 66-jarige, vergrijsde
man, die nog een zweem van zijn vroe
gere „aristocratie" heeft kunnen over
houden Zijn doel was altijd en mis
schien was het wel eens obsessie voor
hem In de diplomatieke wereld een
figuur van groot formaat te Morden.
Hij slaagde niet- In plaats hiervan
maakte hij zich schuldig aan landver
raad. Deze man, die Julius Herdtmann zou aanvallen,
neet, bestond Het namelijk, vóór de
Duitse invasie in ons land. in Duits
land „Nederlandse strijdkrachten" te
formeren, die deze invasie zouden hel
pen doen slagen
werd een „spel" met wapenen, handgra-
na ten enz.
In overleg met hoge Duitse officieren
begon H. n.l. de bij hem georganiseerde
N.S.B.-ers militair te scholen, met geen
ander doel dan hen tot in Nederlandse
uniformen geklede voorposten van het
Duitse invasieleger te maken.
Hij vertelde zijn mannen, dat zij zou
den 'worden „ingezet als bevrijders" wan
neer Frankrijk of Engeland Nederland
Gisteren stond Herdtmann voor het
Utrechts bijzonder gerechtshof terecht.
In een zitting, die tot laat in de middag
duurde, kwam de wel zeer droevige rol,
die hij heeft gespeeld, duidelijk naar
voren-
Het bleek, dat de vader van verdachte
die oorspronkelijk Duitser was tot
1927 honorair consul was in Dusseldorf.
Het werden echter geen bevrijders,
maar bezetters. In de Meidagen van '40
trokken „marechaussee's" o.a. bq Gennep
de grens over met het doel enige bruggen
voor de vlak achter hen komende Duit
sers, te nemen, iets wat hun in één geval
is gelukt.
iviaiiik ucwuch cti uaatuy hi^s tuv-- wu r\—,
streek-karaktor overheersen. De minis- daarvan bedroeg slechts 450 kg Onder
ter heeft daarbij gesproken over een:steiger waren rubberwielen bevestigd,
„voorlichtingsl ed", waarbij dan geen zodat het hele geval door een persoon
smeekliederen mogen prevaleren. Hij verplaatst kon worden _nnr+„ tot"'Nederland aangetrokken" In 1924
heeft daarbij iedere Daerah gekarakte-j Daar in de stalen ramen sporten zijn iQPianijar hü wnnndp in
riseerd door het lied, "dat in die Daerah I ingelast, is bij deze steiger, welke men
dierbaar is. In dit vvrband is het Wl-pie Argo-steiger heeft gedoopt, het ge-
helmus aangehaald ter karakterisering bruik van ladders overbodig.
bljV. van de Minahassa en Ambon. Een
onderlinge waardebepaling van de lie
deren was daarbij ten enenmale uitge
sloten-
Een der sprekers was de oud-premier
Spaak, die verklaarde, dat West-Euro
pa in een staat van verval leeft, ter
wijl twee werelden vooruitgaan: ae
V S- en Rusland. De V S- vertegen
woordigen een buitengewone voort-
brengst-capaclteit. Het nationale inko
men is van 7 milliard dollar in 1939
gestegen tot 22 milliard in 1948, waar
door het totaal van het nationale in
komen van al de andere landen wordt
overtroffen. Ook Rusland heeft een
verbluffende productie, hoewel deze
bereikt wordt met middelen en metho
des, die wij niet kunnen goedkeuren.
Daartegenover staat Europa. De be
volking bedroeg in 1870 15 pet van de
wereldbevolking; zij bedraagt daar
thans noig maar 10 pet meer van. De
Europese voortbrengst daalde over
dezelfde periode van 68 tot 47 pet en
exPOrt van 90 tot 55 pet. Die te-
tegengehouden worden,
snelle vS? het huidige Europa geen
het efwitgans I® zien geeft zal
verloren zijn!"1 Amerikaanse hulp
Zeeland" «tinister Van
de crisis der E^ese &eel ]s' daï
zo diep is al» de heeVS^Twfi 3
d,oen voorkomen. ik ze& <tat m^1 n7jt
aan de wereld moet wanhopen, f
"lie °doo°r1 de heer Spaak
cijfers, ging spreker voort,
trekkelijk en er moeten geen over
haaste conclusies uit getrokken
den. Europa staat momenteel ten acn-
ter bij de nieuwe wereld, doch nie
mand kan het oude Europa missen. Ais
de V S- zo sterk zijn, dan is het juist
omdat zij verenigd zijn. Wij zijn dat
niet- Daarin ligt de reden van hun
vooruitgang en van onze achteruitgang-
Als wij willen blijven bestaan, vrij en
sterk willen blijven, dan moeten ook
wij ons verenigen. Er is geen even
wicht mogelijk in de wereld, als Euro
pa er niet weer zijn oude plaats Inneemt-
Na deze rede werd het wetsvoorstel
betreffende de Europese Raad goedge
keurd met 156 stemmen (CVP, Socialis
ten en Liberalen) tegen 4 (communisten)
en 2 onthoudingen (Socialisten).
door rheumatiek, spit, ischias, hoofd- en
zenuwpijnen is onnodig. Togal bevrijdt
U snel en afdoende van die pijnen. Togal
baat waar andere middelen falen. Togal
zuivert de nieren, is onschadelijk voor
hart en maag. Bij apoth. en drog. f 0.83.
Adv.
De burgemeester van Rhenen heeft het
doel van zijn centen-actie bijna bereikt.
Zoals men zich herinneren zal, wilde hij
een millioen oude koperen centen zien
bijeengebracht voor het nationale leger-
monument op de Grebbeberg Welnu, 't is
nu haast zover; als u nog oude centen
(vooroorlogse) heeft, stuurt u ze hem dan
toe. Er zijn er al 995.446 Een goede vier
duizend dus nog en de tien mille is vol-
Na de inval zijn deze „Nederlanders"
niet als bevrijders geëerd. Integendeel,
zij moesten naar Duitsland terug en wer
den opgeleki voor de Waffen SS om te
io^.1 worden ingedeeld voor de strijd in Frank-
Verdachte zelf koos ook dit ambt en wasrijk. Hier sneuvelden velen van hen,
als consul werkzaam in Kleef. Hij had I Later vielen ook andere leden van H. s
echter niet veel op met de revolutie inorganisatie in Rusland en Afrika,
zijn land en voelde zich gaandeweg meer
„tot Nederland aangetrokken" In 1924 j G een interesse....
werd hij Nederlander. Hij woonde in I r
ons land. in Nijmegen en Utrecht en van I v*n 7 wHde hen weg
1931 tot 1935 in Den Haag. De tijd gmg j nmrtet 7f»!iden kunnen gaan &Tig. tt.s.: dou sympn. wnc. u. i. v. o
echter voort en H. wilde earnere inaken. i hebben omdat ze zouden kunn n g Boull; pl m 17 00 Kootwijk: Batavi
I„ Duitslandjkreegihijtieen_kans, daar m0t een effen ge. iaoo Eng. L.P.: .Take it from here"; 18.!
was hij uit de gratie gevallen. De NSB
leek hem een goede loopplank, met be
hulp waarvan hij toch in Duitsland een
belangrijke positie zou kunnen verwer
ven- Hij werd lid van de „beweging" en
raakte in contact met Mussert De „lei
der" zag een welkome kracht in hem en
zond hem naar Westfalen om de natio
naal socialistische Nederlanders in Duits
land te organiseren. En daar richtte H-
de ogenschijnlijk onschuldige organisatie
op, die de even onschuldige naam „Sport
und Spiel" kreeg- Met sport had deze
organisatie weinig uitstaande, het spel
■(UdRtiQ
Bij K.B. is gratie verleend aan: H. E.
de Gruyter. G Moesbergen, W. A.
Polak, J- Rigter eri B- Slop allen tot de
doodstraf veroordeeld bij sententie van
het bijzondere hof te Amsterdam- In alle
gevallen is de doodstraf veranderd in
levenslange gevangenisstraf.
Donderdag 24 November a.s„ 's namid
dags half drie, zal in de aula van de
gemeente-universiteit te Amsterdam de
winnaar (winnares) van de Reina Prinsen
Geerligs-prijs 1949 worden bekend ge
maakt en hem (haar) deze prijs worden
uitgereikt.
7.;
zicht: „Zij interresseerden mij niet meer".
En hij motiveert dit wat merkwaar
dig plotseling opgekomen gebrek aan be
langstelling door voor te geven, dat nq
ambtsmoe was. Bovendien voelde hij zich
„bedrogen".
Toen hij deze opmerking maakte, zei de
president: „Misschien klinkt het onvrien
delijk, wanneer ik zeg, dat wel in de
laatste plaats reden had zich bedrogen te
voelen, uw gehele optreden, óók het lid
worden van de N.S.B., bestaat uit be
drog".
Verdachte's houding is hiermede raak
getypeerd. Hij houdt ter zitting vol, dat
hij Nederland alleen had willen helpen
en dat hq pas later tot de ontdekking
kwam, dat hij over de militairisatie van
zijn „troepen" ca. 150 man waren hem
toevertrouwd onderhandelde met leden
van de spionnagedienst. Abwehrstelle
Münster.
De getuigen, voormalige zgn. sport
leiders van Sport und Spiel", vielen hem
echter hierin ter zitting niet bij. Een van
hen verklaarde hoe H. hem had beloofd,
dat zij na de invasie zouden worden in
gehuldigd bij de Nederlandse politie.
En zo rollen de beschuldigingen over
verdachte heen, die heel rustig blijft en
het schijnbaar onbelangrijk vindt.
Het Utrechtse hof deelt deze mening
uiteraard niet. Het heeft voor dit proces
drie dagen uitgetrokken. Het getuigen
verhoor zal op 24 November worden
voortgezet en dan zal op 1 December de
proc-fiscaal zijn eis stellen tegen deze
man, die zijn land verried om carrière te
kunnen maken.
32 „Tof-tuf!riep Theodor, en Hij
liep op zijn tenen hard over het gras
veldje- Tuf-tuf, hq ging als een echte
auto schuin hangen in de bocht en be
reikte zo, nog steeds op zijn tenen, het
terras, waar onze vrienden verzameld
waren. Toen ging hij in een stoel zitten
uitblazen. Karei Kwiek keek hem nieuws
gierig aan- Wat een rare man. Mijn
heer Theoi»ior had kennelijk plezier in
Karel's verwonderde blikken, Hij was
een gemoedelijk man. Omdat hij zijn
H-B.S- nooit had kunnen halen was hij
maar clown geworden. En omdat hij in
een circus geen kans zag, zich verstaan
baar te maken voor alle toeschouwers
(hij had maar ccn zwakke stem en was
ook dikwijls hees) schreef hij zijn grap
jes maar op een sfultpapier. Dan te
kende hij er een plaatje boven en ver
kocht het gevalletje ?an de grote New-
Yorkse kranten- Wel in honderd kranten
tegelijk werden die grapjes afgedrukt
en mijnheer Tuf verdiende er veel mee.
„Ja, ja", zei mijheerTuf ernstig aan
zijn pijp trekkend- „Nee, nee". Hierop
zweeg hij. Pas toen er een glas cognac
met suiker voor» hem stond, werd hij
wat spraakzamer. „Goeiemorgen, heren",
zei hij tenminste. Hierop sliep Theo-
door in, want hü kon niet tegen cognac-
Simon Sop vertelde wie Theodoor was.
„Hij moet wel in z'n auto rijden", ver
klaarde hij. „Anders wordt hjj veel te
moe. Hij heeft zulke korte benen, da
ze niet helemaal tot aan de grond komen
als hij staat en daarom moet-ie altijd op
z'n tenen lopen, wat erg vermoeiend is.
Ik denk, dat hij mee naar Bagdad wil,
om daar op nieuwe ideeën voor zijn grap
jes te komen."
(Van onze correspondent.)
De gemeenteraad van Assen heeft in
zijn vergadering van gisteravond besloten
tot omzetting van het gemeentelijk gas
bedrijf in een distributiebedrijf van aard
gas. Men stelt zich voor dit gas per pijp
leiding van Schoonebeek uit naar Assen
te voeren.
De Zwarte Vos
10),
Polly keek de kamer rond zoekend
naar een of andere verborgen schuil
plaats- D4e brandkast! riep ze op
eens, die is groot genoeg Daar kan
een man best m wegkruipen! Kijk eens
in die brandkast!
Daar zit wel iets in! gaf Dolliver
knikte. Groot ben°e,go e/]-' '„n T' z<.-»»uwc^„e,s
staat zelfs open, merkte hq op e ve gelach op, maar Polly deed er niet aan
volgde met gedempte stem. ar, mee. Ze bleef hardnekkig vasthouden
iemand in zit, dan denk ik zo, dat hijaan haar bewering, dat er iemand de
ons zal kunnen verstaan en dan is hq kamer was geweest, toen zij er bulten
allicht gewapend. Ik Heb gepn pistool stond.
enenfin, woarvoer zullen we ets Dan moet er moet er een
wagen? geheime uitgang zijn, hield ze vol.
Op tafel stond een zware kandelaar i Als het alleen maar geluiden waren ge
en Bob woog die in zijn handen. J weest, zou ik goan twijfelen, maar ik
Paul Grimsh'3 w kwam de trap op,
keek naar b nnen en stond verbaasd
over het vreemde toneeltje. Zijn adem
verried, dat hij, na die scène met zijn
oom, zijn toevlucht tot de drank ge
nomen had.
Wat moet dat? vroeg hij met dikke
tong, de kamer binnenwaggelend. Nie
mand lette op hem-
Wat maken jullie toch een drukte
om niks! riep Vera Kingslake spottend-
Er zit immers niemand in die brand
kast!
John Strawn greep de knop der brand-
kastdeur beet en Polly zag, hoe hij zó
ging staan, dat hij gedekt was achter
de zware, stalen deur, die langzaam
opendraaide. De brandkast was net zo
leeg als de kamer!
Er steeg een algemeen, zenuwachtig
lake Met wiidopengesperde ogen en handtekening was van de geheimzin
U J U J ze on «».Mo tafel nige bezoeke, die, als Pollys verbeelding
bevende hand_wv€rtrek nft dat liaar Seen Parten gespeeld had, slechts
midden in het Dat.... d „n],aminuten aplpri#>n in hot u,»rrr«lt
was er zoeven, toen we h-ier waren, nog
nieti Daar zou k een eed op kunnen
doen! Polly heeft dus toch gelijk! Er.
Die doet het wel, mompelde hij
grimmig- Ik zal een beetje opzij
blijven staan, terwijl U de deur opent,
mijnheer Strawn- Als hij eruit komt,
kan ik hem tegen de grond slaan, voor
dat hij gelegenheid krijgt om te schie
ten.
Met opgeheven kandelaar ging hij
vlak naast de kast staan.
houd vol, dat ik licht door het sleutel
gat heb zien schijnen-
John Strawn schudde het hoofd.
Geen denken aan, grinn kte hij. Ik
heb toch al verteld, dat de timmerlui
het hele huis nauwkeurig onderzocht
hebben? Die boekenkasten zijn van mas
sief notenhout....
Kijk een»! fluisterde Vera Kings-
is hier iemand 1" de kamer geweest.
In de dikke stoflaag, waarmee de tafel
overdekt was, vertoonde zich heel dui
delijk de afdruk van een mensenhand.
Een grote hand- De anderen verdrongen
zich er omheen, om de afdruk beter te
kunnen bekijken-
Ik weet zeker, dat die er twee
uur geleden nog nlet was, verklaarde
mevrouw Kingslake- En eens,
de duim raakt pree es de plekken, waar
Ik met mijn vlners de tafel heb aan
geraakt, toen we zoeven hier waren. Ik
heb nog naar die tafel, gekeken en ben
er zeker van, dat die afdruk er toen
nog niet op zat.
Die afdruk, merkte Dolliver op,
is gemaakt door een man met drie vin
gers!
Hij bleek g«U)kte hebben. De afdruk
in de d kke stoöaag toonde duidelijk
aan, dat de middelste vinger ontbrak!
VI.
pe ma" roet drie vinger».
De kleine groep verdrong zich om de
tafel heen in een verbijsterde, angstige
spanning, die nog verhoogd werd door
het griezelige van het geval en staarde
naar de handafdruk van de drievinge-
rigen man zo duidelijk in het stof afge
tekend. Het leek alsof het de onbedoelde
enkele minuten geleden in hgt vertrek
was geweest en die, tegelijk met de door
het electrische licht verjaagde duisternis,
als in het niet was verzonken.
John Strawn was een practisch aange
legd man; hij keek langzaam de kamer
rond. Hoewel hij, evenals de anderen,
door de ontdekking van Vera Kingslake
geschrokken was, begreep hij toch met
zijn gezond verstand, dat ze aan hun fan
tasie te veel de vrije teugel lieten.
„Gisteren is er e entimmerman hier in
huis aan het werk geweest." zei hij. „En
dus is er geen reden, te veronderstellen,
dat hij ook niet in dit vertrek geweest
kan zijn Misschien dat hij - -
..Neen!" viel mevrouw Kingslake hem
beslist en snel in de rede. „Kijk dan toch
uit uw ogen. Kun; u dan niet zien, Jat de
afdruk van deze brede duim een dcei van
mijn vingerafdrukken heeft uitgewist''
En die zijn slechts twee uur geleden ge
maakt Bovendien hierinner ik me heel
duidelijk, dat ik het stof van mijn hand
afgeveegd en naar die tafel gekeken
heb."
„Heefj die timmerman van u dan
sléchts drie vingers aan zijnlaat eens
zienjuist!.... aan zijn linkerhand??"
vroeg Bob Dolliver.
„Daar kan ik geen antwoord op geven,"
antwoordde Strawn. „Ik heb niet bij
zonder op die man gelet. Het was 'n
gewone timmermaan."
„Dus hij heeft het niet gedaan," hield
Vera Kingslake vol. „Dan moet die drie
vingerige man vanavond in het vertrek
zijn geweest."
„Kom nou!" riep Strawn met een on
geduldig gebaar uit. „Houd iets zo onmo
gelijks toch niet zo strak vol. Polly heeft
zich vergist en jij hebt jen vergist. We
hebben toch gezien, dat de ramen vast
zaten, dat er maar een deur is en da*.
Polly zelf daarvoor stond. Och, het is
gewoonweg onzin!"
„Maar zouden die boekenkasen niet
een of andere geheime uitgang kunnen
verbergen?" vroeg Dolliver. „Bedenkt k
toch eens, dat de Zwarte Vos uit dit huis
is on:snapt, hoewel het geheel door de
politie omsingeld was.
„Die misdadigerdie schurk." hak
kelde mevrouw Eastman huiverend.
„Kan die misschien.teruggekomen
zijn?"
„Reynard kan het in geen geval zijn,"
antwoordde Dolliver. „Er stond in de
krant, dat hij morgenochtend pas vrij
komt."
„Ik.... ik heb wel eens gehoord, dat
de kran en alles altijd verkeerd vertel
len," zei mevrouw Eastman bibberend.
„Misschien is hij toch al losgelaten of.
hh is ontsnapt
Paul Grimshaw, die het gesprek niet
geheel kon volgen, begon schor te lachen.
„Wie heeft er nou ooit gehoord van een
gevangene, die vlak voor zijn vrqiating
probeert uit te b reken?" apotte hij.
..Waarover maken jullie toch zo'n
drukte?"
Zijn oom keek hem nijdig aan. „Nie-
mar,-! stelt belang vr jouw mening
snauwde hq hem af, „je bent dronken
man!" iWordt vervolgd.)
ZONDAG 28 NOVEMBER
HILVERSUM II (416 m) 8.00 NCRV
9 30 KRO 17.00 IKOR 19 00 NCRV 19.45-24.00
KRO.
8.00 Nieuws 8.15 Klassieke muziek 9.15 Gram
9.30 Nieuws en waterst. 9.45 Gram 9.55 Hoog
mis 1130 Gram 11.40 Kamerork. en solist
12.15 Apologie 12.35 Gram 12.40 Luncheonc.
12.55 Zonnewijzer 13.00 Nieuws, mededelin
gen en Kath. nieuws 13.20 Lunchconc. 13.40
Vocaal kwartet 14.30 Concertgebouwork'. 15.15
Gram 15.36 Boekbespr. 16.00 Lichte muziek
16.15 Reportage 16.30 Vespers 17.00 Frot ge-
bedssamenkomst 18.15 Prot. dienst 19.15 Le
zing 19.30 Nieuws 19.45 Actual. 19.52 Boek
bespr- 20 05 De gewone man 20.12 Gevar.
progr. 22.45 Avondgebed 23.00 Nieuws 23.15-
24.00 Gram.
HILVERSUM I (301.5 m) 7.00 VARA
16.30 IKOR 12.00 AVRO 17.00 VPRO 17.30
VARA 20.00—24.00 AVRO.
8.00 Nieuws 8.15 Gram 8.30 V. d. tuin 8 45
Populaire muziek 9.10 Sportnieuws 9.15 Ver-
zoekprogr- (gr pl.) 9.45 Causerie 10.00 V. d.
kinderen 10.30 Prot. kerkdienst 12.00 Semi-
klassieke muziek 12.30 V. d. jeugd 12.40 Or
gel 13.00 Nieuws 13.20 Populaire muziek 13.40
Litteraire causerie 14.00 Hoorspel 15.10 Piano
trio 15.50 Filmpraatje 16.05 Dansork. 16 30
Sportrevue 17.00 Causerie 17.20 Causerie met
declamatie en piano 17.30 „Ome Keesje" 17.50
Kinderkoor 18.05 Reportage 18.15 Nieuws en
sportuitsl. 18.30 Ned. Strtjdkr. 19.00 Radio-
lympus 19.30 Lichte muziek 20 00 Nieuws
20 05 Actual. 20.15 Omroepork. 21.00 Hoor
spel 21 35 Cello en piano 22 00 Cabaret 22.30
Vioolspel 23.00 Nieuws 23.15 Dansmuziek 23.40
24.00 Gram.
RADIODISTRIBUTIE III: 8.00 VI. Br.:
nws; 8.05 1. gram.; 8.20 „Fête polonaise";
8.30 dagklapper; 8.45 gram.; 9.00 nws; 9.15
Tschaikowsky; 9.20 gespr. aperitief; 9.30
qgsino conc.; 10.00 Fr. Br.: gevar. gram.;
10.30 fanfare; 11.00 VI. Br.: gram.; 11.45
journaal; 12.00 VI. liedjes; 12.32 Logisit en
sextet; 13.00 nws; 13.15 gram.; 13.30 v. d.
sold.; 14.00 Bel canto 15.30 grftm.; 16.00
Eng. H.S.: BBC symph. conc. o. 1. v. Sir
Batavi»;
S0
„Round Britain Quiz"; 19.00 VI. Br.: nws;
19.80 ,JSuz. v. verliefden"; 20.00 Fr. Br.:
koor, ork. solisten: 22.00 VI. Br.: nws; 22.15
instrum. ens.; 23.00 nws; 23.05 gram.; 23.30
24.00 muziek.
RADIODISTRIBUTIE IV: 8.00 Fr. Br.:
nws; 8.10 verz.pr.; 8.32 vervolg verz.pr.;
9.00 Eng. L.P.: Denis en ork.; 9.20 piano;
9.40 orgel; 10.00 nws; 10.10 Strings in Har
mony en Silver Chord Choir; 10.30 „Pio
neers of Rhythm; 11.00 Fr. Br.: gram.;
11.30 chansons; 11.45 Hotclub; 12.08 ens.
Heyne; 13.00 Eng. L.P.; verz.pr.; 14.15
hoorsp.; 14.30 Farnon en ork.; 15.00 twintig
vragen; 15.30 BBC Revue ork.; 16.00 piano;
16.15 film; 17.00 gram.; 18.00 Tanner en
ork.; 18.15 Gracie Fields; 18.30 Costa Show;
pl.m. 18.55 Beromünster: strijkkwartet van
Brahms; 19.30 Eng. L.P.: discussie; 20.00
Beromünster: ork. v. Bern; 20.25 ber; 20.30
Eng. L.P.: Palm Court Orch.; 21.30 comm.
singing; 22.00 Ternent en ork.; 23.00 nws;
23.15 orgel; 23.4524.00 „Think on these
things".
MAANDAG Ï1 NOVEMBER.
HILVERSUM II (416 M.) 7.00—24.00 N.C.R.V.
7.00 Nieuws; 7.10 Sportuitsl.; 7.30 Sluiting;
8.30 Nieuws; 8.40 Gram.; 9.00 Weerberichten;
9.03 Gram.; 9.15 V. d. zieken; 9.30 Waterst.;
9.35 Familiecompetitie; 10.10 Gram.; 10.30
Morgendienst; 11.00 Gram.; 11.20 Voordracht:
11.40 Pianovoordracht; 12.10 Gram.; 12.33
Orgeleone.; 13.00 Nieuws; 13.15 Orkest, koor
en solisten; 14.0» Schoolradio; 14.35 Gram.;
14.45 V. d. kinderen; 15.00 Gram.; 15.45 Bijbel
lezing; 16.30 Sluiting; 17.30 Pianovoordracht;
17.55 Koperkwartet; 18.29 Sport; 18.36 Piano
duo; 18.45 Boekbespr.; 19.00 Nieuws; 19.15
Engelse les; 19.30 Gram.; 19.49 Radiokrant;
20.00 Nieuws; 26.95 Omroepork.; 21.05 Hoor
spel; 21.50 Gram.; 22.20 Stitjkkwartet; 22.45
Avondoverdenking; 23.00 Nieuws; 23.15—24.00
Gramofoonmuziek.
HILVERSUM I (301,5 M.) 7.00-24.00 A.V.R.O.
7.00 Nieuws; 7.15 Gram.; 7.30 Sluiting; 8.30
Nieuws; 8.40 Ochtendblad; 9.00 Weerberich
ten; 9.03 Gram.; 9.30 V. d. vrouw; 9.35 Gram.;
10.00 Morgenwijding; 10.15 Pop. conc.; 10.50
Gram.; 11.00 Causerie; 11.15 Carillon, orgel
en zang: 12.00 Musette-ork.; 12.33 in 't spion
netje; 12.38 Vocaal kwartet: 13.00 Nieuws;
13.15 Zuld-Amerik. ork.; 13.50 Gram.; 14.00
„Wat gaat er om in de wereld?", causerie:
14.20 Pianoconc.; 14.40 Causerie; 14.50 Fluit
en piano; 15.15 Cabaret; 16.00 Promenade
ork.; 16.30 Sluiting; 17.30 V. d. padvinders;
17.45 Regeringsuitz.18.00 Nieuws; 18.15
Gram,; 18.30 Ned. Strtjdkr.; 19.00 V. d. kin
deren; 19.05 Filmkrant; 19.30 Muzikale cau
serie; 19.45 Regeringsuitz.; 20.00 Nieuws; 20.05
Bariton en piano; 20.40 Radioscoop"; 2J.00
Nieuws; 23.15 Reportage; 23.30—24.00 Gramo
foonmuziek.
RADIODISTRIBUTIE III: 7.00 VI. Br.
»wi, 7.05 gram,, 7.30 pauze. 8.30 VI. Br.
dtnsm., 9 00 nws., 9.05 gevar. gram., 10.00
Eng. L.P. nws., 10.10 v, d. huiivr., 11.00
org., 11.30 Eng. H.S, mil. ork., 12.00 VI.
Bi., lunehmuz., 12.30 weer- «n landb.ber.,
12.40 Prayrieklanken, 13.00 nws., 13.15
Saint Saëns, 14.00 Eng. H.S. nws., 14.10
„Those were the days", 15.00 Kalund-
borg gram., 16.00 Eng. L.P. Miniatuur
oreh., 18.30 pauze, 17.30 Kootw. Batavia,
18.00 Sottens „Lies ondes du Itoman",
18.30 VI. Br. v. d. sold.. 19.00 nws., 19.30
walsmuz., 19.50 radiofeuilleton, 20.00
Brandenb. concert, 21.00 Act,, 21.15 gram,
22.00 Lux. Musette en dansmuz., 23.40—
24.00 Topical Half Hour.
RADIODISTRIBUTIE IV: 7.00 Lux.
nws.. 7.15 „Bonjour le Monde!", 7.30
pauze, 8.30 Fr. Br. Conc., 9.10 Symph. pr.
10.00 Lux. Ménage en Musique (VI.)
11.00 Idem (Fr.), 11.30 NWDR gram., 12.00
Eng. L.P. BBC Welsh Orch., 12.45 voordr.
13.00 ,,mrs. Dale's Diary", 13.15 Ballroom
oreh., 14.00 BBC Sch. ork., 15.00 v. de vr..
15.40 NWDR orkesten, 16.00 conc.. 16 30
pauze, 17-30 Fr. Br, Casino, 18.00 v. d
sold., 18.30 ork. Faith, 18.45 Eng. L P.
Rabin en ork,, 18.15 Kursaal ork., 18-45
Hoorspel, 20.00 Lux., Crochet radio-pho-
nique, 20-30 Parlez moi d'Amour, 20.45 Gr.
Br.. „Entführunig alts dem Serail", 22 00
Er.g. H.S. nws., 22.15 Eng. LP. „Ladies
Might", 23.00 nws., 23.15 „Topic for to
night", 23.30—24.00 Temple en ork.
