Kom, kom, er is nog variatie
NEMESIS
SCHONE SLAAPSTER IN HET
FILMBELASTINGBOS
SATERDAG 70 DFCEMBER 1949
Voor de filmcamera
PAGINA
Menu VOOl* Ueceilioer bovenstaand menu: alleen de boerenkool
CINETONE-STUDIO BOUWT
WOONARKEN
Interdepartementale commissie
op zoek naar een weg uit de
moeilijkheden
Bing Crosbey, die dit jaar wederom
tot de meest populaire filmster
werd gekozen
Lilian Harvey kon nog lachen,
toen deze foto werd gemaakt. Toen
had ze zich nog niet in Frankfort
laten „permanenten"
door J. KILMENEY KEITH
zicht schijnt hij een uitzondering te zijn.
Want de filmster Jean Hersholt, die lei
der is van het plaatselijke ondersteu
ningsfonds in Hollywood, heeft de ster
ren de raad gegeven, zoveel mogelijk geld
te sparen. „Ik geloof niet", aldus Hers
holt, „dat er meer dgn 12 van onze grbte
namen zijn, die financieel onafhankelijk
zouden zijn, als er morgen aan de dag
aan hun loopbaan als ster een eind
kwam".
De in Londen geboren ster van heel
wat vooroorlogse Duitse films, Lilian
Harvey, is verleden week uit Frankfort
vertrokken om een tournee te maken
door Duitslandmet tot op haar schou
ders afhangende valse krullen aan haa>
korte, stoppelige haar gespeld. Tijdens
haar optreden draagt ze een fluwelen
kapje om de spelden te verbergen.
Voordat ze de stad verliet, dienden de
advocaten van Lilian een eis tot schade
vergoeding in tegen een der meest be
kende dameskappers van Frankfort, die,
volgens de verklaring van de ster, heur
haar afbrandde, toen zij zich zes weken
geleden bij hem- liet permanenten. De
avond daarop viel mijn haar met handen
vol uit, zodat ik in een ommezien een
gemilimeterd ,,Wehrmachts"-hoofd had"
Egp maand lang heeft de ster van „Het
Congres danst" zich toen in een kleine
villa verborgen gehouden, tot het haar
voldoende was aangegroeid om er valse
krullen aan te kunnen bevestigen. Het
is nu ongeveer vijf centimeter lang.
Lilian, die thans de middelbare leeftijd
heeft bereikt, ziet er nog even aantrek
kelijk uit als de „pin-up girl" van het
Duitsland uit de tijd vóór Hitler en eist
van de Duitse kapper Yost 15.000,
voor het verlies van heur haar (Das gibt's
nup einmal, dat kommt nie wieder),
4.000,smartegeld en een nog nader vast
te stellen bedrag voor het verlies aan
gage, dat zij tengevolge van de tijdelijke
ontsiering ,van haar vrouwelijke schoon
heid lijdt.
Hf„„„ pi I. Dat dit wel wat overdreven ts, bewijst
Het Voorlichtingsbureau van de Voe
dingsraad meldt:
Zondag: Vermicellisoep met balletjes -
aardappelen, spruitjes, varkensrollade -
vla met bitterkoekjes-
Maandag: Best vermicellisoep (met
versé gehakte selderij en peterselie)
aardappelen, koolraap, rest koud vlees-
Dinsdag: Rijst met kerrie, andijviesla -
yoghurt met stoof peertjes.
Woensdag: Aardappelen, gestoofde
prei, ei - havermoutpap.
Donderdag: Aardappelen, bruine bo
nen, h&ché - appelmoes.
Vrfjdag: Bruine bonensoep - aardap.
pelen, gestoofde vis, winterwortelen.
Zaterdag: Boerenkoolstamppot met
worst - appel.
Er is zo weinig variatie in groenten!
verzuchten vele huisvrouwen zo tegen
de winter. Alle dagen kool, kool en nog
eens kool
Herhaaldelijk reeds hebben wij ge
nezen op de onoverkomelijke moeilijk
heden, waarvoor de Nederlandse speel
filmindustrie zich ziet geplaatst- Thans
heeft, zoals men weet, een interdepar
tementale commissie van de regering
opdracht gekregen, het vraagstuk van
productiemiddelen en -mogelijkheden
nog eens onder de loupe te nemen. Het
spreekt vanzelf, dat belanghebbenden
zeer benieuwd zijn naar de resultaten
van die studie.
Na de oorlog is. de Cinetone-studio in
Duivendrecht in een stichting omgezet,
waarin de Nederlandse bioscoop-bond a
fonds perdu een millioen heeft gestort.
Deze studio staat thans vrijwel renteloos,
hoewel de technische outillage modern
is. In- elk geval worden er geen films ge
maakt. Wel bouwt men er op het ogen
blikwoonarken. Speelfilms zijn er
trouwens sinds de oorlog slechts enkele
„Niet tevergeefs" en „Een Koninkrijk
voor efen Huis" gemaakt.
De oorzaak daarvan mag algemeen be
kend worden geacht. De belastingen zijn
zo drukkend, dat iedere producent er
door wordt afgeschrikt. De kosten van
een Nederlandse speelfilm bedragen ge
middeld twee ton tot een kwart millioen
gulden. De hoge vermakelijkheidsbelas
ting maakt, een lonende exploitatie van
zulk een film onmogelijk.
De directeur van de Cinetone-studio
heeft op deze moeilijkneid nog eens ex
tra nadruk gelegd. Hij heeft vérklaard
met zekerheid te weten, dat in Neder
land hoogstwaarschijnlijk twee producen
ten terstond aan het werk zouden gaan, zo
dra zulks door verlaging van de verma
kelijkheidsbelasting mogelijk zou wor
den
richting. Het zou daar in Rhenen een
volledige filmstad worden met grote stu
dio's, laboratoria, synchronisatiegebouw,
kantoren, werkplaatsen, garage, drukkerij
bungalo's, hotel, theater en recreatie
ruimte. Bij de opzet werd zelfs rekening
gehouden met de productie van kleuren
films. De voorbereidingen voor dit plan
zouden al f 70.000,hebben gekost aan
ontwerpen, studiereizen en onderhande
lingen.
Dat deze plannen niet werden verwe
zenlijkt, wijten de initiatiefnemers aan
gebrek aan belangstelling, tekort dan
kennis van zaken, alsook de vrij grote
verwarring in ambtelijke kringen kort na
de oorlog.
Thans schijnt men in overheidskringen
eindelijk zover te zijn, dat men de plan
nen serieus onder de loupe heeft geno
men. De initiatiefnemers hebben tenmin
ste een uitnodiging voor een nadere be
spreking ontvangen.
Intussen valt het sterk te betwijfelen,
of de mogelijkheden tot het verwezenlij
ken van de plannen nog zo groot zijn als
voorheen. Het filmbedrijf floreert niet
meer zo. Kleinere en middelgrote studio's
in Engeland en Amerika, die weliswaar
gedeeltelijk verouderd zijn, staan leeg.
De Franse studio's kunnen voor een deel
slechts met'moeite aan het werk worden
gehouden. In Duitsland worden met gro
te spoed nieuwe productieruimten ge
bouwd en de Italiaanse filmstad bij Rome
heeft reeds zeer veel Amerikaanse pro
ducenten getrokken. De productiekosten
in Nederland mogen dan al voordelig zijn,
het goede ogenblik voor de stichting, die
enige millioenen zou vergen, schijnt toch
voorbij.
Buiten de kring van de initiatiefnemers
zelf, hoort men in Nederlandse filmkrin
gen weinig goeds van de Rhenense plan
nen zeggen. Men wijst er op, dat ons kli
maat niet bijster geschikt is vóór een ge
regelde productie door buitenlandse
maatschappijen met het dog op buiten
opnamen en verblijf. Indien buitenlanders
werkelijk belangstelling hadden vóór ons
land, zouden ze allang een eigen centrum
hebben opgericht.
Door het „Box Office Magazine" in
New York is over het hele gebied der
Verenigde Staten een stemming georga
niseerd, welke ten doel had, de twaalf
meest populaire filmsterren van 1949 aan
te wijzen. Aan deze stemming is deel
genomen door filmcritici, eigenaars van
bioscopen en vertegenwoordigers van
organisaties.
Het bieek, dat Bing Crosby, evenals in
19411, als de populairste filmster wordt
beschouwd. Op hem volgen, wat de po-
pulairiteit-betreft, June AUyson, Loret'a
Young, Olivia de Havilland, Clark Gable.
Cary Grant, Gary Cooper, Bob Hope,
Jane Wyman, Ingrid Bergman, Claudette
Colbert, en James Stewart.
Volgens de directeur van de Cine
tone-studio kan men het plan-Rhenen
slechts betitelen met bijvoeglijke naam
woorden, die sterker zijn dan „dwaas".
De buitenlandse belangstelling voor Dui
vendrecht is al uiterst gering, hoewel de
outillage zeer modern en de ruimte vol
doende voor een flinke productie is.
De initiatiefnemers van de Rhenense
plannen achten op hun beurt dé Cine-
toné-studi'o te klein 'om ér een grote
speelfilm te maken. Technisch zouden
volgens hen hun èige'n plannen zeker
alle mogelij khèden geven.
Het is op het ogenblik dus zo, dat Ne
derland met een voorlopig niet-rendabele
studio zit, terwijl de'andere niet "verder
is gekomen dan het papier, waarop ze
is getekend.
„Cinetone is onbruikbaar door de be
lastingdruk", aldus de leden van deze
Stichting.
„Rhénen kon' niet worden verwezenlijkt
dooi-' tekort, aan belangstelling/inzicht
en het uitblijven van toestemming", kla
gen de initiatiefnemers.
Thans zal'het dé taak zijn van de inter
departementale commissie óm uit al' die
problemen wijs te worden en er eeri op
lossing voor te zoeken.
Er was eens een tijd, Hoen de beste
films van Hollywood altijd begonnen
mét:' „B. P."SchulBérg presenteert.'..'."
Schulberg. die toen hoofd van de Pa
ramount was," verdiénde 500.000 dollar
per jaar met het werk, dat door deze
woorden werd vertegenwoordigd. Hij
maakte een enorm succes met de film
„Gunga Din" met Cary Grant, Victor
MacLaglen, Douglas Fairbanks jr en Joan
Fontaine in' de hoofdrollen, een film,
welke zo góed was, dat zij nu, 'na tien
jaar, opnieuw in ons 'land wördt. ver
toond. Hij „ontdekte" Shirley Temple,
Sylvia Sidney. Gary Cooper, Claudette
Colbert, George Raft en Frederic March.
Thans, op 57-jarige leeftijd, grijs en
zonder werk, heeft Schulberg een deel
van zijn spaarpenningen besteed aan een
advertentie óver een hele pagina in ver
schillende Amerikaanse bladen, waarin
hij om een baantje vraagt.
„Het kan mé niét schelen, of ik nu
moet kruipen voor mensen, over wie ik
vroeger de baas heb gespeeld", heeft hij
verklaard. „Zeker, ik heb in mijn tijd
fouten begaan. Maar wat wil Holly
wood? Levenslang voor een enkele mis
stap? Dit" is het enige werk, dat ik ken.
Ik ben In staat om even hard te werken
als wie ook en even goed. Ik neem elk
baantje aan".
Maar tenslotte is Schulberg nog goed
af, want hij had geld genoeg over om
grote advertenties te plaatsen!" In dat op-
Een der opmerkelijkste Amerikaanse
romans is de trilogie „The valley of
decision", dat in een zeer goede Neder
landse vertaling verscheen bij de uit
geversmaatschappij Leopold, Den Haag,
onder de titel „Het dal der beslissing".
Deze familie-roman van Marcia Daven
port is zo breed van opzet, zo knap
gecomponeerd en gaaf uitgewerkt, dat
hij zeker de aandacht waard is, al dient
vooropgesteld, dat deze trilogie enkel
bestemd is voor critische, rijpere lezers.
Want ook in het gezin van William
Scott, de eigenaar van een staalfabriek in
Pittsburgh, komen „zwarte schapen'1 voor
en de schrijfster spaart hen niet, maar
ze spaart evenmin de lezer de bepaalde
details.
Marcia Davenport koos als centrale fi
guur die van het dienstmeisje Mary Raf
fel-.;?, die in 1873 bij de familie Scott
kwam en het lief en leed van vier geslach
ten deelde. En hoe! Als een toegewijde,
als een vertrouwde, eigenlijk als een lid
van de familie. Via haar leren wc 'alle
personen kennen, in hun deugden en on
deugden. Zo werd dit boek niet alleen
de kroniek van een familie, maar tevens
het verhaal van de tróuw, van dc die
nende liefde.
Maar er is nog meer: de staalfabriek,
gesticht door de vader van William Scott,
een familiebezit. Mary wist, wat deze fa
briek voor William en diens zoon Paul
betekend heeft. Zij stelde haar leven niet
enkel iii dienst van de familie, maar ook
van de fabriek. Zij was de verborgen,
stuwende kracht, die telkens als dc fa
briek in gevaar wan haar wist té redden.
Het boek sluit af in 1541 en omspant dus
een tijdsbestek van bijna 'zeventig jaar.
Mairy Raffevfy is dan een oud dametje,
dat een veelbewogen leven achter de rug
j heeft, veelbewogen vorg al om wat zij be
leefde door en met de afstammelingen
De oorlog heeft ons vijf jaar lang
verstoken gehouden van de voort
brengselen der Engelse en Ameri
kaanse literatuur en het is daarom
nauwelijks te verwonderen, dat
van de zijde der lezers na de be
vrijding een in vergelijking met
vroeger veel groter belangstelling
voor" boeken in dc Engelse taal
bestond en de uitgevers opmerke
lijk veel vertaalde boeken brach
ten, om altlbans iéts van de „ach
terstand" in te halen.
Er zyn onder deze boeken zeer
zekér enkele verrassingen, hoewel
tegen één groot deel ervan
vooral die van Amerikaanse her
komst ernstige bezwaren van
andere dan litteraire aard moeten
worden gemaakt. Brutaliteit en
grofheid, zowel wat onderwerp als
beschrijving betreft, ontsieren me
nig Amerikaans kunstwerk.
Daarnaast zijn er nogal wat incidenteL
plannen voor filmproductie, die op ui;
voering wachten en met de productie vai.
drie tot vier films per jaar zou de Stich
ting Cinetone kunnen draaien.
Dat wil intussen niet zeggen, dat Cine
tone zelf zou produceren, doch dat de
studio aan productiegroepen zal worden
verhuurd.
Uiteraard is daarvoor een deskundige
technische staf nodig, welke mèt de stu
dio, ter beschikking kan worden gesteld
van de producent. Handhaving van zulk
een, staf vereist echter geregeld werk en
dat is er niet. Zodoende is Cinetone een
„Schone Slaapster in het Filmbelasting-
bos".
De exploitanten van de Nederlandse
bioscopen zijn in de grond van de zaak
wel bereid, om een producent, die met
behoorlijke plannen komt, een garantie
bedrag te geven en dat zullen ze ook
zonder twijfel doen, als de exploitatiemo
gelijkheden beter worden. Zolang even
wel de belastingdruk" de vertoning van
Nederlandse films uiterst riskant maakt,
nemen de heren de grootste voorzichtig
heid in acht.
Intussen is een studioproduct, dat on
geveer drie jaar geleden wereldkundig
werd gemaakt, doch dat nog steeds niet
is uitgevoerd, wederom in het middel
punt van de belangstelling komen te
staan. Het betreft hier de plannen van
het „Filmcentrum Rhenen" n.v. in op-
van William Scott. En in het verre Euro
pa is dan een wereldoorlog gaande. Er
zijn familieloden, die wapens hadden wil-
leh leveren aan de ,,as", maar mede dank
zij Mary kan dat worden voorkomen en
kan de staalfabriek (evenals het reeds
twee maal eerder gpbeurd was) in dienst
worden "gesteld vah de vrijheid.
Een veelbewogen leven: er was haar
grote liefde voor Paul; er was de zorg
voor Edgar, een zwakkeling, die later rust
vond in een klooster; er was het zorgen
kind Constance, die lichtvaardig een hu
welijk aanging en een ongelukkige vrouw
werd, ondanks al haar weelde. Mary liet
haar nimmer in de steek en later is het
vooral Claire, de kleindochter van Con
stance, dia haar liefde geniet, omdat zij
in dit meisje iets van'de overgroótmo'eder
Clarisse terug ziet. Deze "Claire, een
KORTE INHOUD VAN HET VOOR
AFGAANDE:
Sir John Ryman nodigt in zijn huis
een paar families uit om de verloving
van zijn pupil, Eva Chauncey, met Fe
lix Mountain, 'n jonge dokter uit Lon
den, te vieren. Zij ontmoet daar o.a.
haarneef Michael, die op Eva verliefd
is. Men spreekt over het oude huis en
op verzoek van Eva haalt Ryman
dit door haar amicaal wordt aange
sproken met Guardy (gfkorting van
Guardian: voogd) een oud boek, dat
de hele familiegeschiedenis van het
huis bevat. Zelfs een geest komt er
aan te pas, In 1700 is een zekere Lady
Francis vermoord en wel op 8 Oct. Op
elke verjaardag van de moord ver
schijnt zij in het Luis en aangezien de
dag. waarop de party wordt gegeven,
7 October is. wachten de gasten met
spanning de loop der gebeurtenissen af.
Er is in het familieboek voorts sprake
van een geheime gang en er staat iets
in over een dikke boom. Het is niet
verwonderen, dat de stemming tijdens
he,t diner zeer gespannen is. Om wat
afleiding te bezorgen, gaat Sir John
enkele messen halen om die aan het
gezelschap te tonen.
