Nieuws uit STAD en OMTREK
GEMEENSCHAPSBLAD OP
GOEDE PAD?
LANGS DE
Typerende Toetsstudies
EEN STAD OP HETE KOLEN
HANDEL MET ENGELAND
LAATSTE BERICHTEN
Oer-instincten van de mensheid
G
UN
SCIGALSKY, UITVINDER VAN DE
MACHINALE VISROKERIJ
eheugen
Hulp
(T
J
lezing h. jaar
Geheimzinnig vuur brandt onder Charleroi
Afweer en liefde
WOENSDAG 28 DECEMBER 1949
PAGINA 3
RUIMER IN HET PAPIER
HIJ VIEL EN HET VIEL MEE
HONDS
FIETS BOTST TEGEN TAXI
DE LAATSTE DAGEN
Gelezen en nog bruikbaar
DE GEHEUGENHULP
WEER TERUG
ONDERSCHEIDING
VERTRAGING VAN DE
ONDERHANDELINGEN
DRIE JONGENS OP
ROOFTOCHT
DE GEZONKEN LOGGER
WORDT GELICHT
RIJDENDE KRAAN VOOR
„KAREL DOORMAN"
DE 5 VERHOGING
Organisaties dringen aa| op
loyale toepassing
PAUL VAN KEMPEN KREEG
OPDRACHT UIT AMERIKA
HOGESCHOOLDAGEN
TE DELFT
De kerngedachte
EEN ROTTERDAMS KAMER
ORKEST OPGERICHT
WIJKRADEN VINDEN
NAVOLGING
REALIST
BURGERLIJKE STAND
Het is nog niet te laat, om het 9e num
mer van het blad van de Schiedamse Ge
meenschap te doorlezen, als een nummer
voor deze Kersttijd. Wie tot nu toe regel
matig de verrichtingen van dit orgaan
gadesloeg, wordt bij het ter hand nemen
aanstonds getroffen door een aangename
omvang. Men voelt het; in dit blad is
ruimte en mogelijkheid, om de gedachte
van de Schiedamse Gemeenschap in brede
kringen te propageren.
Hegenen, die het blad tot nu toe niet
lazen, behoeven hun bezwaar ,,er staat
bijna niets in" niet langer te laten gel
den. Er kan nu veel instaan.
He redactie heeft dit Kerstnummer ge
richt op een zo groot mogelijke lezers
kring. Zij heeft een aantrekkelijke omslag
van een foto, die reeds elders gepubli-
cerd werd, geprefereerd boven een wel
licht verantwoorder, maar minder in
slaande ..etalage". Tijdens de Kerstda
gen bedekt de mantel der liefde veel, al
staat de liefde voor de schoonheid er door
in de kou. Losse gedachten over het
Kerstfeest worden door vertegenwoordi
gers van de drie voornaamste kerkelijke
richtingen gegeven.
Toch is dit nog geen uiting van „de"
gemeenschapsgedachte. Immers de ge
meenschap is niet het agglomeraat van
een aantal mensen en beschouwingen. Het
is een nieuwe „persoonlijkheid", welke
de beste karakter-eigenschappen en le
vensbeschouwelijke waarden van deze in
zich draagt. Heze persoonlijkheid moet
een eigen streef-impuls hebben, want zij
moet in staat zijn bepaalde doelstellin
gen terwille fan zichzelf en het „wel" van
de haar bepahVide mensen en groepen
te verwezenlijken. Hat deze gedachte lei
dend zou zijn in de woordvoerder van ,.De
Schiedamse Gemeenschap", het Gemeen
schapsblad, kunnen wij niet beamen. Wij
blijven bij onze reeds eerder geuite op
merkingen, dat dit blad, als Gemeen
schapsblad, slechts door sterke coördi
natie tot stand kan komen. Geen van de
drie inleiders heeft het Kerstfeest voor
Schiedam benaderd vanuit de nieuwe
persoonlijkheid die de S. G. is. Voorna
melijk, omdat geen van deze. overigens
voortreffelijke schrijvers, met de Gemeen,
schaps-gedachte intiem is in de bepaalde
en beperkte zin, die voor het verwezen
lijken ervan in Schiedam noodzakelijk is.
Het is de vraag, of het bestuur zelf
voldoende de draagwijdte van naam en
doelstelling aan studie heeft onderworpen.
En juist voor het kristalliseren van de
Juiste ideeën hierover door de botsing
der meningen zou het Gemeenschapsblad
de tribune moeten zijn.
Laat men niet menen, dat vaagheid han
redden wat door meningsverschillen ver
loren zou gaan. Integendeel, het menings
verschil kan een einde maken aan de
'huivering, die ons, Nederlanders, bij het
lopen in geestelijke mistbanken alle
eeuwen door heeft bevangen. Wij ver
helen ons niet, dat er stormen in glazen
■water zullen opsteken, als de „ziejenuwel-
hebikhetnletgezegdes" losbranden, bij het
horen van een mening, die de hunne me.
is Stil laten stormen. Klaarheid is er
nodig. Klaarheid, juist voor die bevol
kingsgroepen, die van godsdienstigen
huize uit niet gewend zijrf te varen op
de subjectiviteitskoersen van het kan
vriezen en 't kan dooien. Dat kwakkel-
weer is meestal zwaar mistig.
Fundamenteel moet het blad dus een
basis van in polemiek rijpende overtui
ging krijgen.
Formeel dient de gemeenschapsgedachte
Zich te uiten in de veelzijdigheid en de
veelkleurigheid van de inhoud. Die kan
alleen bereikt worden door een strenge
binding van de medewerkers aan de hun
verstrekte opdracht.
Het .kerstverhaal" van F. Bordewijk is
«en beschouwing over architecturale
schoonheid die nergens de bijzondere sty
list ische kwaliteiten van de auteur ver
raadt. Een naam doet „iet alles. Wij had
den een kerstverhaal verwacht. Wat A.
Jurriaan Zoetmulder ons bij deze gele
genheid vertelt, blijft eveneens aan de
oppervlakte, die haastwerk verraadt.
Haastwerk! Het blad draagt er In de op-
maak vele sporen van.
Nu men een blad voor iedereen maak
te, zou het goed geweest zijn all® .,ambts-
halve" publicaties naar de achterste pa
gina's te verwijzen.
De eerste bladzijden bevatten nu te
weinig foto's.
Is het artikel: „Over Kerstkransen en
nogwat" een ruim-betaalde advertentie
van de firma, die daarin op zo originele
wijze reclame maakt?
Waarom is er niet even bij vermeld
„Ingezonden mededeling' of „Adverten
tie"? Dit zou de vele andere in de bran
che werkende Schiedammers de boosheid
besparen als zij zouden menen, dat he-
Gemeenschapsblad een spreekbuis is voor
de particuliere belangen van enkele be
voorrechten.
Het is verleidelijk om achter de auteur
van „Wat mij opviel in Schiedam" een
der voornaamste medewerkers van een
in Schiedam verschijnend clubblad te zoe
ken, maar wij vergissen ons daarin niet
graag. De bijdrage is juist wat dit blad
nodig heeft.
Het orgaan van de Schiedamse Gemeen
schap zal voortaan steeds in grotere om
vang verschijnen. Als dan de noodzake
lijkheid van grotere verstrengeling van
de artikelen met het doel van de S. G.
en onderlinge afstemming van de inhoud
ervan op elkaar en op het geheel door
het bestuur en de redactie wordt inge
zien, zal het spoedig in ieder huis op tafel
komen. Dat ware te wenjsen, want wij
blijven erbij, dat het blad alle mogelijk
heden daartoe, technisch, aesthetisch en
qua inhoud in zich draagt.
Boven op een bespannen voertuig, be
laden met balen stroo, troonde gisteren
middag triomfantelijk de 12-jarige S. Het
was een goede vacantiedag voor hem, dat
hij zo heerlijk over de buitenhavenweg
*^ed. Abrupt kwam er een einde aan de
pret. Toen de wagen de hol naar de Wil-
helminabrug opreed, kwam de wagen
zo schuin te staan, dat S. van boven naar
de straat tuimelde. Per auto van de G.G.
en G.D. werd hij naar het Gem. Zieken
huis overgebracht. Daar kon geen letsel
geconstateerd worden en S. kon naar huis
lopen.
Gisterenmorgen stak een hond plotse
ling het Koemarktplein over voor de auto
van H. uit Rotterdam langs. H- wilde de
hond tfntwi.jfcen en haalde naar links uit.
Op hetzelfde ogenblik passeerde hem
echter de wagen van de M. uit Rotterdam.
De botsing bezorgde beide auto's flinke
schade.
L
Van Drommel was uitgesproken nijdig-
Had hij gisterenavond de kaarten van
de dansavond van Han Rijnbeek pas ont.
vangen.
„Heb je dat stukje in de krant dan
niet gelezen
Ja, dat had hij. Maar daarmee was het
niet goed gepraat.
Toen heb ik Van Drommel in vertrou
wen genomen.
Het K.C.G.-bestuur heeft in het begin
van het jaar op het programma een dans
avond gezet, omdat de dans zo'n belang
rijke menselijke uiting is. Er zijn genoeg
buitenlandse dansers en danseressen. Er
zijn vele balletten. Maar. het programma
van dit laar moest vooral de Nederlandse
kunstenaars aan het woord brengen.
In de Wereldkroniek versoheen een
uitvoerig artikel over Han Rijnbeek. En
kele speurders hadden haar al op de lijst
van te vragen artisttn geplaatst. Daarom
•werden besprekingen met haar gevoerd
Zij wilde Nederland bewijzen, dat het
dansen op verzen mogelijk was- Zij be
gon een zeer intense studie van deze
dansvorm. Ben v. Eijsselstein, de beken
de schrijver en danskenner, zag de re
sultaten. Hij moest zijn gevestigde over
tuiging, dat verzen en dansen niet bij el
kaar horen, herzien. Hij werd een warm
pleitbezorger voor haar kunst.
Bij zoveel goede stemmen en namen
was' het verantwoord de danseres, de
Nederlandse danseres, te verzoeken voor
het K.C.G. op te treden.
Aan haar programma heeft zij tot op
het laatste ogenblik geschaafd en ver
fijnd. Daarom was het moeilijk de defi
nitieve opstelling van haar te krijgen. Zo
dra die er was, is het programma gedrukt
en rond gestuurd.
„En wat vindt het bestuur daar nu
van?", wilde Van Drollem weten.
Het bestuur begrijpt de moeilijkheden,
maar vraaigt voor de kunstenares en
daarom voor zichzelf clementie in de we
tenschap, dat het brengen van een zo
prille kunstuiting grote mogelijkheden,
maar ook enorme moeilijkheden met zich
brengt.
„De vorige dapsavonden van het K-C.G.
heb ik gezien en ik vond ze mooi. Ik
he" rfner me Heigo Kolt en het Ballet
des Ar-s nog goed. Die avond van mor
gen Wil ik ook niet missen, maar ik moet
er tegenzin voor overwinnen
Van Drollem konit morgenavond. Hij
weet dat hij veel zou missen als luj met
kwam Komt U ook? Er zijn nog kaarten
voor niet-K.C.G.-leden verkrijgbaar.
De jonge mensen van de Torenzaal
kunnen zich morgenavond bij het bestuur
melden, indien zij nog geen lid zijn, maar
wel belangstelling hebben voor deze
6V0mL AD IN5EBBIM
De fietser B. is gisteren in de Korte
Singelstraat tegen een taxi opgebotst. De
fiets werd beschadigd; de fietser had
geen letsel.
Van het Raadhuis en de Grote Kerk
hangen de vlaggen halfstok ten teken
van rouw om het overlijden van oud
burgemeester M. L. Honnerlage Grete.
Advertentie.
HORLOGERIE REEDS AO JAAR
HOOGSTRAAT 9
SCHIEDAM
Dit is de week, waarin de kranten
mensen in 'hun leggers kruipen, om uit
de veelheid van gebeurtenissen de be
langrijkste te lichten. Ook voor Typer is
het ogenblik aangebroken, dat hij oude
gebeurtenissen herkauwt. Die bezigheid
kan zuur en zoet. bitter en hartig zijn.
Bet jaar 1949 begon zoet, omdat 1948 in
liefde eindigde. De jongens en meisjes
van de jeugdbeweging hadden op ver
zoek van mevr. Benthem-de Wilde, die
toen nog wethoudster vam Sociale Zaken
was. de Oudejaarsavond van het tram-
en buspersoneel verzorgd. Het was
prachtig werk.
Of het dit jaar weer georganiseerd zal
gebeuren, weet Typer niet. Wat hij wel
weet, i®, dait het nog beter, nog meer
uit h.et hart kan. Hij weet ook, dat het
kan gebeuren zonder de jonge mensen
van de jeugdbeweging voor lange tijd uit
het gezin te halen.
Als de omwonenden van gebouwen, be
drijven, of de bus of tram even denken
aan de chauffeurs, aan de nachtportiers,
aan de brandwacht in de kazerne, aan
de man, die nog kaartjes moet verkopen
aan het stationsloket, aan de wachts-
lieden bij de nieuwe bouwwerken, of
aan de surveillerende agenten, dan zui
len zij diirect klaar staan, om vijf min.
van hun avond te geven aan die mensen,
hen verrassend met hun eenvoudige,
hartelijke gaven. Wie zich even indenkt
wat deze mensen aan gezelligheid mis
sen, om de gemeenschap te dienen, zal
geen moeite hebben, om een kop slemp,
een glas punch, eên kop chocolademelk,
een sigaret, een sigaar, een oliebol of
een appelbeignet op een blaadje te zet
ten en het te brengen naar de man, die
op Oudejaarsavond, om wille van zijn
service aan ons allen, een der gezelligste
feesten moet missen.
Laat dit jaar eindigen met een harte
lijk! medeleven van alle Schiedammers
rmet diegenen, die voor ons hun plicht
doen.
Het zal zo'n prettige herinnering wen
ken en zo'n machtige band leggen.
Een stroom Kerstlectuur is door onze
brievenbussen gerold. Veel ervan hebben
wij tijdens de Kerstdagen gelezen; veel
hebben wij weggelegd in de couranten
hanger of de tijdschriftenbak, in de hoop
er nog eens ooit tijd voor te vinden
enkele artikelen te lezen,
U weet even goed als ik, dat u zich
zelf daarmee voor de gek houdt. Als de
grote schoonmaak komt, liggen de ge-
illustreerde weekbladen of opinie-perio
dieken nog ongelezen in de bak en ge
bruikt uw vrouw ze, om er emmers op
te zetten.
U kunt. ze veel doelmatiger en volgens
de opzet gebruiken, als u even langs de
NlWIN-box op het Stationsplein of oe
Gerrit Verboonstraat «loopt en de tijd
schriften, al of niet gelezen, daarin depo
neert. Sinds de afwikkeling van de strijd
tussen Nederland en Indonesië is de be
langstelling voor de NIWlN-boxen en het
tijdschriftenwerk zeer gedaald. Nu, meer
dan ooit, hebben de militairen echter
ontspanning en lectuur nodig. Stuur deze
daarom en helpt zo mede de moeilijke
periode, welke voor ons leger ie aange
broken, te overbruggen.
Wat de specifiek Katholieke lectuur
betreft. Vanzelfsprekend zullen de pa
rochiële Thuisfront-acties gaarne voor de
verzorging en verzending daarvan op
komen.
Ook dit is een middel om met weinig
kosten, maar met veel hart het oude jaar
- - TYPER.
uit te luiden.
Van vandaag af zullen wij weer
regelmatig de Geheugenhulp pu
bliceren. Dank zij de welwillend
heid van de afdeling Belastingen
van de Gemeente, is het ons 'mo
gelijk een werkelijk volledige
agenda te geven. Hftt bureau Cul
turele Zaken is hiertoe nooit in
staat gebleken, hoewel deze op
lossing de weg via de afdeling
Belastingen aan dit bureau
reeds lang bekend is gemaakt.
De Verenigingen zelf hebben
evenmin voor een complete agenda
kunnen zorgen.
Het voorkomen van gebeurtenis
sen in de Geheugenhulp houdt niet
in, dat automatisch een verslag
van de daarin vermelde gebeurte
nissen in ons blad zal verschijnen.
Uitnodigingen zullen duidelijk
moeten maken, dat onze aanwe
zigheid en een verslag van de ge
beurtenis verzocht en op prijs ge
steld worden.
Niet in deze agenda zijn opge
nomen de gebeurtenissen van die
verenigingen of instellingen, welke
noch een uitgesproken Katholiek
cachet, noch het karakter van een
voor Katholieken aanvaardbare al
gemene inslag vertonen.
Opgenomen zijn de gebeurtenis
sen van de verschijningsdatum van
het blad, waarin de agenda ver
schijnt en van de twee daarop vol
gende dagen.
Evenals vroeger publiceren wij
eveneens de Heilige van de dag,
Onze stadgenote, mej- A. J. van der
Linde, Ridderkerksestraat 10, ontving
heden Van de Minister van Economische
Zaken een Encyclopaedie als herinnering
aan het feit, dat haar in 1949 als de beste
geslaagde van het Middenstandsexamen
„Algemene Handelskennis" te Delft,, het
diploma werd uitgereikt. Mej. v. d. Lmde
was leerling van de Middenstandscursus
„Onverwagt, de Pater en Meyers
Donderdagavond 8 uur is er een lezing
met lichtbeelden over het H. Jaar voor
de R.K. Handelsreizigers en Kantoorbe
dienden met genodigden in de beneden
zaal van de Amstelbron.
Door de heer L. Scigèlsky, Heerenstraat
27 Monster, is een installatie ontworpen
en geconstrueerd, die een radicale om
wenteling in de vosrokerij teweeg brengt
Deze rook-installatie is in werking bij
de firma G. Reurs en Zonen te Monni
kendam.
De heer Jac. G. Schoonens schrijft
over deze unieke installatie in „De
Visserijwereld", vakblad voor het natio
nale bedrijf, o.m. het volgende;
De grootste eis, die we aan een rook
ontwikkelaar kunnen stellen, is dat er
gedurende bet gehele rookproces on
onderbroken een gelijkmatige rook ont
wikkeld wordt. Tot nog toe was dit m
de praktijk niet mogelijk. Door het bij
vullen van de brandstof komt tegelijk
hiermede een koude luchtstroom bij het
vuur terwijl door 't opstrooien van de
brandstof op het smeulende vuur de ge
hele rookontwikkeling gestoord wordt.
Het vuur kan een ogenblik te hoog op
laaien waardoor in sommige gevallen de
vis die het dichtst bij het vuur ligt. te
warm kan worden. Sommige rokers heb
ben dan ook de gewoonte over het op
laaiende vuur 'n emmer water te gooien.
Maar dat heeft het nadeel, dat de
vochtigheid van de rook veel te hoog
wordt en op de vis dauwdruppels kun
nen neerslaan. Ook dit water moet door
het rookproces weer verwijderd worden,
waardoor de rookduur vergroot wordt en
met zich meebrengt, dat ook meer brand
stof nodig is.
De rookontwikkelaar, die door de heer
Scigalsky ontwikkeld werd, heeft van
deze nadelen geen last. Er is een kleine
installatie aan geconstrueerd, waardoor
het mogelijk is brandstof van buitenaf
bij te vullen, zonder een of andere klep
open te maken en daardoor dus koude
lucht mee in de rookontwikkelaar te
brengen en ook zonder dat door het bij
voegen het rookontwikkelingsproces ook
maar een ogenblik gestoord wordt. Ver
der is de rookontwikkelaar zo ge
construeerd dat deze ook voor andere
brandstof geschikt is. Het oppervlak van
de ontwikkelaar is 3 x 3 meter.
Vervolgen® komt de rook eerst in de
z.g. mengkamer.
Deze. dient, zoals het woord al zegt,
om de rook te mengen en wel met de
buitenlucht.
De rook wordt door de schuin af
lopende kap op de rookontwikkelaar naar
beneden in de mengkamer gedrukt. Zo
als we weten, is koude lucht altijd
zwaarder dan warme. Warme lucht
„stijgt", koude lucht „zakt".
Voordat de rook in de installatie komt,
bezit hij de juiste dichtheid en tempera
tuur. De oppervlakte van de mengkamer
is 4 x 3 meter.
Dan komt het rook-lucht-mengsel in
de eigenlijke rookkamer.
De vorm hiervan wijkt geheel af V3n
de bestaande hangen. Of misschien toch
niet helemaal. De heer Scigalsky heeft
eigenlijk*een dubbele tunnel gemaakt en
die rond gebogen, zodat een cirkel ont
stond. Vanuit de mengkamer komt de
rook binnen en verlaat de rookinstallatie
aan de tegenovergestelde zijde.
Om nu de rook, zoals deze uit de meng
kamer komt, zo gelijk mogelijk over alle
vissen te verdelen, was de beste oplos
sing. de gehele partij „door de rook heen
te draaien". In het hart van de instal
latie werd dus een as geplaatst, waar
omheen het product als in een draai
molen door de rook gedraaid wordt.
Voor het stoomproces is een speciale
ventilator aangebracht, die in de kortst
mogelijke tijd een dichte rook door de
installatie kan laten circuleren. Een heel
belangrijk punt is bovendien, dat ge
durende het gehele proces de relatieve
vochtigheid gecontroleerd en geregeld
kan worden. Van de relatieve vochtig
heid hangt het af, hoe snel of het pro-
ducht zijn vochtigheid verliest, ja zelfs
óf het wel droger wordt. Er kan met
genoeg op gewezen worden, hoe be
langrijk toch de relatieve vochtigheid
voor het gehele rookproces is.
Wanneer vette haring gestoomd wordt,
verliest het product veel haringolie. Zo
ongeveer 8—14 pet. Deze olie wordt op
gevangen in bakken, die onder aan de
wagentjes zijn bevestigd. Het ligt in de
bedoeling van de heer Scigólsky bij een
volgende installatie een olie-afvoer aan
te brengen, zodat de olie in een daartoe
aangebracht vat kan opgevangen wor
den. Wanneer we bedenken, dat er een
partij van ongeveer 40.000 kg. op een
maal in de installatie gerookt kan wor
den. dan betekent dit dus ongeveer 4000
kg. olie die per partij kan worden ver
zameld. Niet te versmaden, nietwaar?
Deze installatie is uniek en tevens de
enige, die kan drogen, roken en stomen
in dezelfde ruimte. Alle factoren, die van
invloed zijn op het proces zijn afzonder
lijk regelbaar. Ook is de gehele partij
vis tegelijk klaar.
(Van onze Brusselse correspondent)
Als wij zeggen: „een stad op hete ko
len", gelieve men dat niet in de figuur
lijke, maar wel in de letterlijke beteke
nis van deze woorden te lezen. Wij ver
klaren dat nader.
Wie kent niet de danteske aanblik van
de streken, waar steenkoolmijnen worden
ontgonnen? Hoge torens met immer
draaiende wielen; sombere „terrils", waar
niet zelden sedert tientallen jaren het
kolengruis en -stof wordt uitgestort, dat
voortdurend uit de mijnen wordt opge
haald; rokende schoorstenen, vale luch
ten, gillende fluiten en knarsende machi
nes. De mensen die daar wonen, schijnen
er voor de niet-ipgewijden in een hallu
cinerend decor te leven. De streekbewo-
ners zelf. geven zich van die drukkende
omgeving maar weinig rekenschap; het
is hun domein, en zij nemen het zoals het
is, met zijn weinige lief en zijn niet zel
den vele leed.
Dat zij boven onderaardse gangen leven
die, als deze mochten instorten, hen met,
huis en al zouden opslokken, schijnt hen
niet te hinderen. Dat zij van de morgen
tot de avond in een wirwar van overal
doordringend zwart stof leven, laat hen
eveneens onverschillig.
Maar, alles heeft een grens. En zo
vinden thans bewoners van het kolen
bekken van Charleroi, dat men toch
•wel wat overdrijft met hen bovendien
nog op een ondergronds vuur te laten
leven!
In de wijk van de Boulevard Bertrand,
werd jaren geleden een coron of mijn-
werkersbuurt op een oude, platgelegde
terril gebouwd. Door instorting van mijn
gangen, is hier en daar de grond ingezakt,
wat tal van barsten in de zwartgeworden
schamele woningen der mijnwerkers heeft
veroorzaakt. Dat verschijnsel is algemeen
in de mijnstreek en geeft dus geen aan
leiding tot bijzondere ongerustheid.
Maar, toen diezelfde bewoners dezer
dagen constateerden, dat hun woningen men.
verwarmd waren zonder dat er vuur
brandde en dat de keukenpomp water van
een hitte van meer dan veertig graden
uit de grond bracht, ja, toen vond men,
dat zich buitengewone dingen aan het af
spelen waren.
Men ging op onderzoek uit en kwam
tot de ontdekking, dat de terril onder
gronds aan het branden was! En daar
heel de stad Charleroi zowat op oude
terrils is gebo'.'wd, duurde het niet lang
of men kwam met de veronderstelling
voor de dag, dat deze stad wel eens
vroeg of laat zoiets als het lot van Pom
pei' en Herculanum zou kunnen onder
gaan.
Vanwaar komt het ondergrondse vuur,
dat daar momenteel de Bertrandwijk teis
tert? Om de waarheid te zeggen, niemand
weet het met zekerheid. En daar de Ca-
roloringers, zoals men hier de mensen
uit die streek noemt, over een Zuiderse
fantasie beschikken, doen verschillende
lezingen over het geval de ronde.
Volgens één derzer versies, zou onge
veer een halve eeuw geleden een glasfa
briek gloeiende .glasafval op het kolen
gruis hebben uitgestort, die in de loop
der jaren diep in de kolenbrei zou hebben
ingevreten en daar al die tijd zou hebben
voortgesmeuldVolgens anderen, is
het de schuld van de Duitsers, die laar
tijlens de bezetting verschillende vuren
hebben gestookt. Feit is, dat in 1948 de
aanwezigheid van ondergronds vuur werd
waargenomen op een der uitlopers van
de terril. Men schonk er toen geen aan
dacht aan, omdat het vrij ver van het
bewoond gedeelte van de stad was, wat
thans evenwel niet langer het geval is.
want het ondergrondse vuur is de stad
verraderlijk dicht genaderd..
Specialisten van de mijnen, laten zich
in sibyllijnse woorden over het geval uit.
Zij geven geen duidelijk antwoord op de
vraag: of men niet een geheime mijn-
brand heeft te doen, ofwel of het vuur
langs de bovenkorst in de terril is geko-
Er werden onlangs boringen gedaan
en men schrok niet weinig, toen men op
een diepte van twintig meter op een
ware vuurhaard stootte. Een hogeschool
professor, een mijndirecteur en een ge
specialiseerd ingenieur werden er bij
gehaald. Hun conclusie luidde: geheel
het brandend terrein onder water en
modder zetten."
Het vuur scheen te wijken onder het
verenigd offensief van tweehonderd dui
zend kubieke meter water en ongeveer
tweehonderd wagons van elk twintig ton
cement, klei en kalk. Doch het was maar
schijn, want het vuur is de Boulevard
Bertrand genaderd en is niet ver meer
van het stadhuis van Charleroi verwij
derd! Hier en daar deden zich reeds,
door het verbranden van het kolengruis,
terreininzinkingen voor. Verschillende
woningen moesten ontruimd worden. Op
nieuw worden boringen naar eventuele
vuurhaarden gedaan. Dat geschiedt even
wel met weinig methode, omdat men nog
geen ervaring heeft op dit gebied. Iemand
vergeleek de te Charleroi zoekende inge
nieurs met de geneesheren uit de tijd van
Molière, wier theurapeutie in hoofdzaak
bestond in het plaatsen van bloedzuigers
Het ondergronds vuur, schijnt als het wa
re verstoppertje te spelen met de borin
gen van de mannen der wetenschap.
De ingenieurs tasten in het onzeke-e.
Zij zouden thans een belangrijke vuur
haard gelocaliseerd hebben, een tiental
meter diep onder een garage. Daar komt
water aan de oppervlakte, dat een hitte
van 42 graden heeft.
Er wordt naar radikale middelen ge
zocht, om aan die ondergrondse bedrci*
ging van een gehele stad een einde' te
stellen. Maar hoe? Men staat voor een
dilemma, omdat men nog vele gegevens
van het probleem mist. Een begin van
oplossing zou bestaan, in het volledig
prijsgeven van de gehele Bertrandwijk,
om daar te trachten het vuur af te dam
men met water, kiel, kalk en cement,
opdat het zijn grijparmen niet naar an
dere delen der stad zou uitstrekken Wel
te verstaan.... als deze armen ni't reeds
verder zouden hebben getast dan de
wijk in kwestie!
Hebben wij te veel gezegd, met te
spreken over: „een stad op hete kolen"?
De EngelsNederlandse handelsbespre
kingen welke in Den Haag op 10 Januari
zouden beginnen, zullen vermoedelijk
moeten worden uitgesteld. In Nederland
se kringen is men over dit nieuws zeer
teleurgesteld en kan men dit uitstel
moeilijk begrijpen, aangezien er weinig
onoverkomelijke moeilijkheden bij de be
sprekingen te verwachten zijn. In Den
Haag schrijft men dit uitstel toe aan
Engelse ambtenarij, aldus de Fin. Times.
De informele besprekingen, welke de
vorige week in Den Haag werden gehou
den, hadden in hoofdzaak betrekking op
de onderlinge liberalisatie van het han-
goede
delsverkeer en hierbij werd vrij
vordering gemaakt. Teneinde de Engeis-
Nederlandse handel In de eerste maan
den van 1950 zonder schokken te doen
verlopen, had men van Nederlandse zijde
voorgesteld om 'n zeer liberale voorlo
pige regeling voor de wederzijdse handel
toe te passen door praktisch alle import
restricties af te schaffen Dit is echter
door de Engelsen geweigerd. Zij wflfren
slechts bereid om quota's vast te stel
len voor het eerste kwartaal op bas.s
van 25 pet. van die, geldend voor 1949.
of ongeveer 15% millioen voor el<c
van beide richtingen van het verkeer.
Van Nederlandse zijde heeft men er op
gewezen dat zulks grote moeilijkheden
zou veroorzaken. Als voorbeeld werden
c'e Nederlandse importeurs van Engelse
auto's aangehaald, die behoorden te we
ten hoeveel zij ongeveer in het gehele
jaar zouden kunnen importeren. De En
gelsen schenen niet bereid om concessies
in dit opzicht te doen.
De kwestie van de contracten op lan
ge termijn voor levering door Neder
land, van bacon en andere producten,
wordt op het ogenblik bestudeerd door
het Nederlandse departement van land
bouw en de Britse belanghebbende krin
gen. Hier zullen zich eventuele moei
lijkheden bij de onderhandelingen ver
moedelijk concentreren. De Indonesische
regering bestudeert de vraag of Incone-
s;sche producten bij de besprekingen me
de ir. aanmerking moeten worden geno
men.
Naar wij in aansluiting aan het boven
staande vernemen, is het uitstel van de
onderhandelingen vermoedelijk toe te
schrijven aan het feit, dat op 1 Januari
verschillende handelsverdragen van En
geland aflopen, zódat tegelijkertijd on
derhandelingen moeten worden gevoerd
met diverse landen. Ook het vorig jaar
was op 1 Januari nog geen handelsver
drag voor het nieuwe jar tot stand ge
komen. Eerst eind Februari 1949 kwam
het handelsverdrag voor 1949 tot stand
Het handelsverdrag voor 1948 kwam eerst
omstreeks 10 Februari 1948 tot stand.
(Van onze correspondent)
In het afgelopen jaar werd te Maas
tricht dikwijls aangifte gedaan van dief
stal van lood, dat ontvreemd werd van
daken van diverse gebouwen, alsook van
snoep, speelgoed en rookartikelen uit win
kels en onbeheerde auto's. Het optreden
van de dieven werd met de dag brutaler
en dit was oorzaak, dat de recherche
dezer dagen op één van hen, de 17-jarige
J. D. de hand kon leggen. Spoedig volgde
ook de arrestatie van zijn compagnons,
de eveneens 17-jarige M. B en de 19-
jarige J. H., allen uit Maastricht. Het
jeugdige drietal viel door de mana eu
bekende de diefstallen te hebben gepleegd
Een. partij lood kon worden achterhaam
en in beslag genomen worden. De anrte.e
partijen waren aan de man gebfacUw
Verscheidene helers en schuldhelers zijn
ook in hechtenis genomen.
In overleg met de Dienst van Rijks
waterstaat is door assuradeuren de ber
ging van de gezonken logger „VI 85"
(die, zoals men weet, in de nacht van
Vrijdag op Zaterdag j.l. ter hpogte van
de Maassluise haven door het troepen
schip „Kota Inten" werd overvaren en
daarna zonk) opgedragen aan de N. V. De
Wit's Bergings- en Transportonderne
ming te Rotterdam. Gistermiddag is met
de werkzaamheden een aanvang gemaakt.
Duikers stelden onder water een onder
zoek in naar de ligging van het wrak.
Dit leverde nogal enige moeilijkheid op,
in verband met overboord hangende net
ten, waardoor de duikers voorzichtig
moeten zijn, om daarin niet verward te
raken. Vervolgens zullen er stroppen on
der het schip worden doorgetrokken.
Vandaag worden de bokken verwacht,
die, naar men aanneemt, de „VI 85" bo
ven water zullen brengen. De logger ligt
schuin in de vaargeul, maar levert geen
al te ernstige moeilijkheden op voor de
scheepvaart.
In de afdeling confectiebouw van het
be-drijf van de N.V. J. Jongerius te Jut
faas is een grote hijskraan, bestemd voor
de „Karei Doorman" gereed gekomen-
Deze rijdende kraan, die een capaciteit
heeft van 25 000 kg, is naar men van
de zijde der makers mededeelde be
stemd om vliegtuigen, die een onfortuin
lijke landing op het diek hebben gemaakt,
naar de werkplaats van het vliegtuig-
moederschip te takelen.
Hedenochtend begon de versleping van
het gevaarte, dat een gewicht heeft van
9 ton, naar Schiedam.
In tal van handels- en administratieve
bedrijven is het veelal gewoont met 1
Januari aan het personeel periodieke
verhogingen te geven. Hoewel de samen
werkende organisaties van handels- en
kantoorbedienden nu reeds weten, dat
vele werkgevers de beschikking van het
College van Rijksbemiddelaars, waarin
bepaald is, dat zonder toestemming van
dit college per 1 Januari a.s. 5 pet ver
hoging mag worden gegeven, op loyale
wijze zullen toepassen, is het gevaar toch
niet denkbeeldig, dat bij een - minder
loyale toepassing deze 5 pet zal worden
verrekend met de gebruikelijke perio
dieke verhoging. De organisaties hebben
zich daarom gezamenlijk telegrafisch tot
tal van werkgeversverenigingen en in
dividuele werkgevers gewend met het
verzoek per 31 December a s. aan hun
personeel mede te delen, hoe groot het
nieuwe salaris is en op 31 Januari 1950
het nieuwe salaris plus 5 pet uit te beta
len.
(Van onze correspondent.)
Een der grootste Amerikaanse gramo-
foonplatenondernemingen heeft aan Paul
van Kempen, de dirigent van het Radio
Philharmonisch Orkest, de opdracht ge
geven met zijn orkest enige opnamen te
maken voor de Nieuwe Wereld. Paul van
Kempen wist zich in de loop der jaren
een grote routine en bekendheid met
het maken van gramofoonopnamen te
verwerven, o.a. door opnamen van de
Scala te Milaan. Op 8 Januari zullen in
het Concertgebouw verschillende opna
men worden gemaakt. Het Radio Phil
harmonisch Orkest zal dan uitvoeren de
vierde symphonie van Bruckner, de vier
de symphonie van Mahler en de zevende
èymphonie van Sibelius, alle muziekwer
ken, die tot nu toe in .Amerika weinig
aftrek vonden.
De hogeschooldagen, die op 6 en 7 Ja
nuari te Delft worden gehouden, vinden
hun hoogtepunt ijl de samenkomst op
Vrijdagmiddag 6 Januari in de Wester-
kerk, waar zal worden gesproken door dr
A. Plesman en prof. dr J. Romein.
Zaterdagmiddag worden de hogeschool-
dagen gesloten met een bijeenkomst in
de Westerkerk, waarop prof. dr O. Botte-
ma, de secretaris van de senaat, de dies
rede zal uitspreken.
Van de bekende schrijver van het
„Blinde Mensdom", prof. De Greeff, is
er weer een boek in Nederlandse ver
taling verschenen „Liefde en Afweer".
(Uitg. „Helmond", Helmond '49).
De katholieke criticus wordt door
vrijwel elk werk van De Greeff voor
een delicate opgave geplaatst. Immers
De Greeff vertoont steeds een natura
listische neiging, soms lijkt het wel o!
hij van een vrije wil niet wil horen,
alsof vrijwel alles radicaal gedetermi
neerd blijkt door instinctieve krachten.
Van de andere kant echter breekt tel
kens ook weer een verrassende visie
op hoge zedelijke en christelijke waar
den door in een vorm en frisheid,
waarvan men versteld staat. Dan
wordt ook het instinct en alle blinde
krachten onder de horigheid en leiding
van het verheffende verstand en in
dienst van de zedelijkheid geplaatst.
Prof. De Greeff is een wonderlijk mens,
zeldzaam begaafd en zijn werken schen
ken een mens steeds weer inspiratie.
Men kan als katholiek zelden zijn werk
geheel aanvaarden, doch het bezit steeds
zulk een verrassende rijkdom aan visie
en gedachten, dat men hem dankbaar
blijft voor elk zijner geestesvruchten.
Het lijkt ons, dat zijn werkzaamheid in
kliniek, gevangenis en zwakzinnigenge
stichten een bepaalde kleur geeft aan
zijn werken. Het abnormale, het ziekelij
ke en misdadige vormt een groot deel
van zijn ervaringsmateriaal- Het gevaar
dreigt dan echter wel, dat men dit ab
normale te grote waarde schenkt en
daaruit tot een absolutering komt.
De Greeff graaft steeds bij de instinc
tieve wortels van zedelijke waarden en
begrippen. Dit 's wellicht in onze krin
gen nog te weinig gebeurd en daarom
staat menigeen er een beetje onwennig
tegenover. Ontegenzeggelijk schuilt hier
een gevaar van naturalisme zodra de in
vloed en waarde der instinctieve facto
ren worden overschat. Al te gemakkelijk
verliest men een zuivere kijk op het ho
gere en andersoortige van zedelijke be
grippen of waarden ten opzichte van de
instinctieve en effectieve roerselen er
van. Dit klemt des te meer, zodra er
zedelijke begrippen en positieve gebo
den Gods en der Kerk in het gedrang
komen, want daarmee weet De Greeff
zelden goed raad (b.v. 224 v.)
Zo is zijn verhandeling over 't „schuld
gevoel" in dit boek nogal naturalistisch
en schiet het o.i. tekort om het zonde
begrip tot zijn recht te doen komen. Men
doet goed over die kwestie het werk van
Dr. A. Snoeck te lezen: „De Psychologie
van het Schuldbewustzijn". (Spectrum
1948).
De kerngedachte van het nieuwe boek
vormt het „conflict", dat bij de mens
optreedt zodra het „verstand" remmend
(en anders kan het niet reageren) zich
bemoeit met de instinctieve drang. Het
vermindert die drang of poogt deze on
dergeschikt te maken aan een zedelijke
orde, aan een hiërarchie van waarden.
Dit optreden van het verstand zou voor
het „effectieve" wezensdeel noodzakelij
kerwijs onaangenaam zijn: „Vandaar 't in
nerlijk conflict, het naast elkaar bestaan
van talrijke, niet volledig afgewerkte
vormen en de neiging, om weer tot de
lagere vormen terug te keren". Het lijkt
ons echter nog een vraag, of bij de nor
male mens hier het grote conflict ligt.
Mét ons wordt dit o.a. door dr. Terru-
we in haar proefschrift betwijfeld.
De schrijver gaat het conflict na bij
de oer-instincten, afweer en liefde. Met
de instinctieve afweerdrang hangen in
nerlijk samen het (straffende) rechtvaar
digheidsgevoel en het gevoel van verant
woordelijkheid van anderen. Merkwaar
dige en treffende dingen achterhaalt op
dit gebied De Greeff. In verband met het
verantwoordelijkheidsgevoel van anderen
ontwikkelt de schrijver zijn theorie van
het „intentionalisme", dat men populair
zou kunnen omschrijven met de naam
bedoelingsmanie. Juist vanuit de hoek
der afweer schrijft men licht (kwade) be
doelingen aan een andermans handelen
toe en stelj hem daarvoor verantwoor
delijk. De medemens wordt dan ineen
geschrompeld tot een schema van (kwa
de) bedoelingen, Daardoor verliest men
het „contact-in-sympathie" met de bui
tenwereld en dus de kijk op de volledige
mens; het afweerinstinct behaalt de over
winning.
In de mensenwereld ontluikt ech
ter ook een andere instinctieve drang:
de liefde. Kennis langs de weg der in
stinctieve liefde smoort de aanvalsreac-
ties, maakt zich ondergeschikt aan het
belang van de geliefde, zoals blijkt uit
de houding van net ouderlijke paar te
genover het kleine kind.
Op latere leeftijd ontstaat echter het
conflict tussen ouders en kind. De aan-
vals- en afweerreacties keren terug en
slechts zelden gelukt het aan de ouders
hun instinctieve oorspronkelijke liefde
te sublimeren tot een zedelijke hou
ding. Nog steeds het „kind" kunnen
zien in elke mens is hier het grote
geheim van een kennis-in-liefde en De
Greeff vindt, dat Christus dit op on
overtrefbare wijze heeft gedaan.
Ook behandelt De Greeff in dit ver
band de sexuele liefde, waarmee het
proces der „wijding" ten nauwste samen
hangt. Dit alles werpt* ook een sterk
licht op het drama der „mislukte liefde".
De beminde is dan niet in staat tot een
offerende liefde, enkel tot een ontvan
gende, Een soort „mystieke" liefde der
zelfverloochening, zal het onvolledige
van de enkel ontvangende liefde moeten
aanvullen-
Scheppende en schenkende liefde met
eerbiediging van de totale persoonlijk
heid van de medemens en handhaving
van eigen wezen in zelfbeperking, is
de ideale houding van de volwassen
mens
Aan crltisch en metaphysisch ge
schoolde geesten bevelen wij dit werk
warm aan. maar voor anderen blijft de
lezing nogal riskant.
Dr. A. v. d. WEY, O.Carm.
Dezer dagen is een Rotterdams Kamer
orkest opgericht. He^ ensemble bestaat
uit beroepsmusici. Dirigent is de heer P.
Ketting. Hej bestuur bestaat uit de vol
gende heren: J. Kok, voorzitter, B. Krie-
ger, secretaris-penningmeester, A de
Leeuwe commissaris.
De idee van de wijkraden blijkt ook
in kleinere gemeenten veld te winnen.
Gisteravond vond namelijk in het raad
huis van Naarden de installatie plaats van
zes wijdraden voor deze gemeente. Men
zal op deze wijze pogen een einde te
maken aan de matheid, welke na de
oorlog is opgetreden bij de burgerij en
waardoor deze weinig of geen belang
stelling toont voor hetgeen het gemeente
bestuur en de raad verrichten.
De wijkraden zullen o.a. B. en W. van
advies dienen bij het behartigen van de
belangen der gemeente speciaal in hun
rayon maar ook over meer algemene
voorstellen. En dan zullen zij in hun wijk
belangstelling moeten wekken voor de
gemeentelijke zaken.
Het is „onze" Engelbertink geweest, die
het Landbouwdebat heeft geopend. En
hij heeft daarvoor geen spreekgestoelte
gezocht ergens midden op de weide of
de akker, op tuindersgrond of in de pol
der nee, hij liet duidelijk merken dat
hij besefte te staan op het podium van
de Volksvertegenwoordiging. Het land
bouwbeleid bekeek hij in het kader van
het nationale beleid; de taak van de land
en tuinbouwende bevolking bezag hij in
verband met haar plaats in de volksge
meenschap.
In deze geest mocht hij verklaren en
schroomde hij niet te zeggen;
,,De Nederlandse boer en tuinder heeft
het „nare" feit van de nationale armoe
de, welke ons land na de bevrijding kent
en welke wij steeds sterker en scher
per gaan waarnemen, mét de vele. andere
omstandigheden, waaronder hij moet
werken, als gegeven te aanvaarden en er
mee rekening te houden. Ons volk als
geheel heeft er in deze uiterst moeilijke
omstandigheden recht op, dat de agra
rische sector de grootst mogelijke bijdrage
levert voor het nationale herstel, dat ge
zamenlijk moet worden nagestreefd".
Dat de boer en tuinder niet in hun
taak tekort schieten, kon worden aange
toond met cijfers, welke een beetje rui
mer bekendheid zouden verdienen. Meer
dan 20 pet. (2% milliard) is in de afge
lopen periode geleverd voor ons nationale
inkomen door een groep, die nog niet
1/5 deel van onze beroepsbevolking uit
maakt. De agrarische sector heeft 50 pet.
der deviezen voor zijn rekening genomen
en zijn arbeidsproductie opgevoerd van
93 pet. in 1947 tot 104 pet. in 1949
Hij bestaat het om mede door iner-
nationale ruil 10 millioen mensen te voe
den, terwijl hem slechts cultuurland,
groot genoeg voor de verzorging van 6
millioen monden ter beschikking staat.
Sprekende van af het door hem ge
kozen en juiste standpunt, gaf de heer
Engelbertink vervolgens dan ook een
sterk nationale kleur aan zijn verwijt, de
minister gedaan, dat deze in zijn „sociaal"
beleid nog steeds niet geslaagd is. Een
wonderlijk verwijt aan een „socialisti
sche" minister. Maar helaas schenkt hij
aan boer en tuinder, die zich na de be
vrijding zulke onweerlegbare verdiensten
voor het gehele volk verworven heb
ben, niet de sociale positie en de maat
schappelijke beloning, waarmede zij zich
met hun werk en prestaties eigenlijk van
zelf zouden hebben moeten zien be
loond!
Heel het volk dient er voor te zorgen,
dat het zeker de boer of tuinder niet we
zen zal, die meesmuilen moet; „De paar
den die de haver verdienen krijgen ze
niet". Daarvoor heeft de landbouwer zo
wel paarden als haver té dicht bij huis!
(De Opmars).
GEBOREN; Clara J. J. M., d. v. P. J.
van Raaij en J. C- M. Meijster; Magda-
lena H. M„ d. v. P. J. van Raaij en J. C.
M. Meijster; Pieter E„ z. v. P. E. Lange-
veld en C. H. Gerrets; Tjarda M., d. v.
H. Voogt en B. op 't Ende; Josef E. M.,
z- v. E. J. Bergmans en F. J. Smit; Hen-
derika, d. v. J. van der Werf en C. Hooge-
veen; Gerardus, z. v. C. C. Jansen en N.
van Gerven. Marinus G., z. v. D. M. Blom
en H. Winter; Jacoba, d. v. G. J. de Reu
ver en J. M. A. de Zwart; Johannes D.,
z- v. L. J. Tromer en P. van Rij; Jan, z.
v. B. van der Zee en E. S. Mak; Jan C.,
z. v. C. D. Blonk en E. Huckestein; Cor
nells J., z. v. C. D Blonk en E. Hucke
stein; Johanna M., d. v. G. Hulsman en
J. M. Kila; Cornelis F. C„ z. v. L- C.
van de Wijngaart en D. Bockkom; Jan,
z. v. J. Krommenhoek eh A. G. P. van
der Hoeven.
OVERLEDEN: M. v. d. Tas, 66 j-, C. A,
v. Dongen, 85 j., wed. v. H. v. Gogh, J.
Millecam, 59 j.
Vandaag, Woensdag 28 December. H.H.
Onnozele Kinderen.
Musis Sacrum (gr. zaal) 8 uur: Brede-
rode voert op „Een kerstlied in proza"
van Charles Dickens.
Musis Sacrum (kl. zaal): Danslessen
voor leden van S.O.O.
Morgen. Donderdag 29 Decembzer. H.
Thomas van Kantelberg.
Musis Sacrum (gr. zaal) 8 uur: Han
Rijnbeek geeft dansrecital voor leden
van K.C.G. en belangstellenden. Inleiding
door Ben van Eijsselstein.
Overmorgen. Vrijdag 30 December Mis
van Zondag onder Octaaf van Kerstmis,
Verenigings-lokaal: Damescongregatie
Parochie H. Johan. de Doper.
Dagelijks Passage: Abbott en CostellO
zwaaien af (alle leeft.)
Monopole: Gunfighters (14 jaar).
Sted. Museum 105 uur: Tentoonstel
ling van leden van Rott. Kunstenaars
Sociëteit.
