Nieuws uit STAD en OMTREK
De kanteling van 1949 naar 1950
Smaldeel Antillenvaart nit
G
Na bijna v ijf jaar vrije drukpers
ENGELANDS DOLLARPROBLEEM
Westlandse Veilingomzetten in 1949
eheugen
Hulp
De kolen-gulden
OPRUIMING Hoeden
Z.K.H. Bernhard, Prins der Nederlanden,
als „Ambassador of goodwill"
131 millioen voor
Nederland
WALDO
Enkele gevaarlijke symptomen in
en critiek
Over onbehoorlijkheid en eenzijdigheid
Orgie van verveling en
wanstaltigheid
Mgr. Monti f
Israël weigert
MAANDAG 2 JANUARI 1950
PAGINA 2
HERWONNEN LEVENS-
KRACHT ROEPT
BESTUURDERS
ALLE VERDEELDHEID VAN
INZICHT MOET VOORBIJ
ZIJN
Ned.Herv. Kerk en Indonesië
v.a. f 2.98
TIMCO - BROERSTVEST 56
Onder de geestdriftige toejuichingen en het hartelijke vaarwelgewuif
van de vele duizenden, die zich langs de oevers van de Nieuwe Water
weg hadden opgesteld, heeft hedenmiddag het „Smaldeel Antillen
van Rotterdam uit zee gekozen. De „Karei Doorman", het imposante
vliegkampschip, de zeegaande onderzeebootjager „Johan Maurits en
de lichte kruiser „Jacob van Heemskerck", welke samen dit smaldeel
vormen, zullen de blauwe zeeën doorkruisen, die de kusten omspoelen
van de Antillen, van Curagao en van Suriname. Met een wel zeer
bijzondere opdracht is dit smaldeel belast. Het brengt immers de Prins
der Nederlanden, Z. K. H. Prins Bernhard, naar de Nieuwe Wereld en
P Deze ^toewijzingen zijn het resultaat jujs^ naar dat gedeelte ervan, dat een steeds belangrijkere economische
van de overeenkomst tussen de seaUteer- rol in het nationale leven van ons land gaat spelen. Nederland neemt
fid™2'noÏÏv''nE%rhSt,!beSg?: - daar een belangrijke positie in. Met Venezuela onderhoudt H mede via
welke o.m voorziet in de teruggave van Curacao, zeer nauwe betrekkingen. Met Brazilië hoopt t de oesxaanae
monetair goud mede door Nederland otrPviririiJpri uit te breiden
te Parijs ondertekend op 14 Januari betrekkingen Uit xe Dreiaen.
1946. Het goud is afkomstig uit de op
grond van deze overeenkomst gevormae
pool die gevoed wordt met goud. dat
in Duitsland is teruggevonden of in
derde landen is achterhaald.
LEEUWARDENAREN VANGEN
GESTRANDE LUCHT
REIZIGERS OP
Staaltje van Nederlandse
gastvrijheid
KLAVERJASSEN
BURGERLIJKE STAND
In het afgelopen jaar voor
millioen minder geveild
dan in 1948
VERSCHUIVING VAN VOEDINGS-
MIDDELENINVOER NAAR
ZACHTE VALUTALANDEN
In overleg met de regering
H. M. de Koningin
inspecteert ere-wacht
Laatste afscheid van
Prins Bernhard de juiste man
H. M. de Koningin
AUTORIJSCHOOL
EEN BEETJE ONNADENKEND WAS HIJ WEL
Bij het begin van 1950 kunnen we terug zien op bijna vijf jaar waarin
de vrije, persen weer hebben gedraaid. Duizenden boeken zijn van de
pers gestroomd en daar is heel wat bij geweest dat ons niet pessimis
tisch mag doen oordelen over de stand van zaken in onze Nederlandse
literatuur. Er zijn enkele toppunten waarop wij trots mogen zijn, er
is op een iets lagere trap veel uitgekomen dat een zeer behoorlijk
litterair peil vertegenwoordigde. Maar er zijn bepaalde symptomen
aanwijsbaar geworden sinds de bevrijding, waarvan het goed is dat zij
eens bondig door een toeschouwer worden samengevat, omdat die
symptomen reden geven tot bezorgdheid voor de handhaving van dat
litteraire peil. Zij werden opgemerkt door een toeschouwer die de
kranten bijhoudt, de boeken en de critieken erover geregeld leest en
die zich vermeet te spreken met de velen die in gesprekken of op
papier een soortgelijke bezorgdheid uitten.
talrijker. Zelden immers zal ons land
een zo ruime keuze hebben gehad uit
Brutaal realisme
lend is, kan men het steeds brutaler niet wist welk een stroom van aller-
De critiek
Onvergeeflijke eenzijdigheid
Van de onbehoorlijkheid naar de een
zijdigheid, het is weer een kleine stap.
Men legt met name in het niet-katho-
lieke kamp de eigenaardigste normen
aan. Een meesterwerk als „Augustinus"
van F. van der Meer, misschien nog
steeds het beste boek dat na de oorlog
in ons land werd gepubliceerd, is door
de neutrale pers eenvoudigweg dood
gezwegen. Zo is het de voortreffelijke
dichtbundel van Gabriël Smit, „Spie
terugtrekking bestuur Jeruzalem
SCHEEPVAARTBEWEGING
NIEUWE WATERWEG
SPOORWEGEN-SERVICE
KIND IN BRANDEND SLEEP-
SCHIP OMGEKOMEN
Met de oliebollenlucht nog in haren en
handen of met zoete geuren van openge
maakte visconser venblikjes nauwelijks
uit de neusgaten verdwenen trokken Za
terdagavond vele mensen ter kerke. „Te
Deum's" stegen in de kerken omhoog.
Het Oude Jaar zat er op. Na de thuis
komst waren er zoveel verschillende
vieringen als er gezinnen waren, maar
in velen ervan was de radio het middel
punt, want ,.De klok heit negen" en de
„Yearend Serenade" zullen over belang
stelling niet te klagen hebben gehad.
Het luiden van de klokken, het gillen
van de boten op de rivier en van de fa-
brieks-sirenes, het klappen van het vuur
werk en het foeteren met diverse toeters
opende 1950. Hier en daar trok een klei
ne optocht ketelmuziek langs, maar spoe
dig was het weer rustig.
Gedurende de avond waren de goede
geesten langs verscheidene eenzame pos
ten gegaan. Chocolademelk en oliebollen
waren er voor de politie-agenten; de te
lefonist van de brandweer werd dit jaar
door de collega's niet vergeten en de
jeugd had, dank zij de zorg van Mevr-
Benthem-de Wilde, ook dit jaar weer
voor een Oudejaars-verrassing gezorgd
hij de tram.
De koppige Bisschop- of Kardinaals
wijn maakte, dat Nieuwjaar voor velen
de lichte kater van Oudejaar was. De
late H.H. Missen hadden het druk. Hel
der licht vriezend weer lokte tot het
maken van de nieuwjaarsvisites; aller
eerst naar de pastorieën, waar een ein
deloze rij handen door de Deken, door
de Pastoors, Paters of Kapelaans geschud
moesten worden.
Ook 's middags bleef het druk op straat,
waar de plotseling gelichte hoeden en
uitgestoken handen een zeldzaam voor
beeld van openbare hartelijkheid waren.
Meer uit onwetendheid, hoe deze dag
te besteden, dan uit vreugdebetoon over
de mogelijkheid een onbeschreven jaar
met aantrekkelijke geestelijke en stoffe
lijke avonturen te kunnen volschrijven,
trokken tal van paartjes naar de op vele
plaatsen in de stad georganiseerde Nieuw,
jaarsbals. Op de we«ë rhytmiek van
Victor Silvester of het statische dreunen
van de drum in de samba trokken zij de
tweede helft van de twintigste eeuw in
neutraal, zonder verveling en zonder
Het Comité van Herwonnen Levens
kracht doet een dringend beroep op de
bestuurders van diverse vakorganisaties
voor Vrijdag 27 Januari geen vergadering
te willen uitschrijven. Op die dag orga
niseert het plaatselijk comité een grote
propaganda-avond in het gebouw van de
E K. Volksbond. Laat ieder nu reeds voor
27 januari deze notere^ zodat men vrij
is om de mooie voorstelling bij te wonen-
echt plezier, fatsoenlijk en conventioneel,
met Chocomel of Coca Cola, met alles
wat op het einde van de eerste helft ge
zelligheid heette.
En na het vriesweer trok vanuit het
Westen de lucht weer dicht. Zoals dat
ook in 1949 gebeurde. Verwachting en
dreiging uit het Oosten en storing door
het Westen
Het moderamen der gen synode van
de Ned. Herv. Kerk heeft een oproep tot
gebed uitgezonden in verband met de
overdracht dei1 souvereiniteit over Indo
nesië. Na een herinnering aan de ver
deeldheid welke te dezer zake onder ons
volk heeft bestaan, zegt het daarin o.m
„De gemeente belijdt, dat Jesus
Christus het hoofd der Kerk is en de
Heer der wereld. Zij gelooft daarom, dat
de grote wendingen in de historie meer
zijn dan enkel een gevolg van politiek
slagen of falen. Wij zullen gelovig en
gehoorzaam hebben te vragen naar do
weg des Heren en te luisteren naar Hem,
Die tot ons spreekt ook in de 'verschui
vingen binnen aardse machtsverhoudin-
gea
Wij geloven, dat wij thans alle ver
deeldheid van inzicht achter ons moeten
laten om ondubbelzinnig te tonen, dat
't wezenlijke welzijn van de Indonesische
volken ons ter harte gaat. Wij zullen de
verleiding hebben te weerstaan om mok
kend afzijdig te blijven of wat nog
erger zou zijn met leedvermaak de
moeilijkheden gade te slaan, waaraan de
jonge staat in de eerste tijd het hoofd
zal hebben te bieden.
Wij zijn overtuigd, dat God ons roept
om de Indonesische volken in de nieuwe
verhoudingen te dienen".
Te Buenos Aires is bekend gemaakt,
dat de vertegenwoordiger van Argentinië
bij de Verenigde Naties, dr. Jose. Arce,
zijn ontslag heeft genomen. Dr. Arce ver-
tegenwoordige Argentinië in de veilig
heidsraad. Voorts was hij voorzitter van
de algemene vergadering der V. N., toen
deze in April 1948 in speciale zitting bijeen
kwam.
Advertentie
In een bijeenkomst te Brussel van de
Commission tripartite de la restitution
de l'or monétaire zjjn de nodige formali
teiten vervuld voor de levering van de
(tweede) toewijzing aan Nederland van
ca. 30.646 kg. goud. Deze voorraad ver
tegenwoordigt een waarde van circa
131.042.000.
De eerste toewijzing (35.890 kg.) vond
Leeuwarden heeft iets nieuws. Een
soort „dienst", waarvan de „leden" ge
heel belangeloos aan gestrande luchtrei
zigers een compensatie willen geven voor
een aantal „verloren" uren. Men wil daar
in het Noorden namelijk voorkomen, dat
de buitenlanders, die met een K.L.M--
vliegtuig naar Nederland komen en in
Leeuwarden belanden omdat hun toe
stel dit vliegveid, wanneer Schiphol
„dicht" zit, als viuchthaven gebruikt
geen raad weten met hun plotseling ver
kregen „vrije tijd". Natuurlijk wordt er
van K-L-M--zijde voor gezorgd, dat deze
mensen een goed onderdak voor de nacht
krijgen, doch de buitaenlanders zijn in
een vreemde stad, waar zij de weg en
de taal niet kennen en het zal hun daar
om moeite kosten hun avond zonder ver
veling door te brengen.
De Prov- E»iese V.V.V- heeft nu een
aantal Leeuwarder ingezetenen, dat een
vreemde taal machtig is, bereid gevon
den, contact met deze buitenlanders op
te nemen. En het zal nu zo worden, dat
het K.L.M.-kantoor op het vliegveld in
Leeuwarden bij voorkomende gelegen
heden, alleen maar 'n lijst hoeft te raad
plegen, waarop de naam en 't adres van
de Frans, Duits, Portugees of een andere
taal sprekende burgers voorkomen, om
uit te zoeken, wie zij van deze Leeuwar
denaren nodig heeft, om de buitenlan
ders, die zo plotseling uit de lucht zijn
komen vallen, een aangename avond te
kunnen bezorgen.
In een waas van mist en regen lagen
hedenmiddag de markante silhouetten
der drie oorlogsschepen, de „Karei
Doorman" tegenover de Boompjes op
stroom de „Johan Maurits" ter hoogte
van de H.A-L. en de „Jacob van Heems
kerck" langs de Parkkade. Mist en regen
overal, waaruit straks het smaldeel naar
het verre land van zonneschijn zal varen.
De „Jacob van Heemskerck" maakte
zich klaar om zich bij de twee andere
schepen op stroom te voegen-
„Als ze weg gaan is het droog", ver
zekerde de man langs de waterkant en
inderdaad de regen mindere gestadig.
Reeds werd het drukker in de omgeving-
Hier en daar gingen op de schepen de
vlaggen uit-
Prins Bernhard maakt deze grote reis
als een soort „ambassador of goodwill
Het imponerende smaldeel, dat heden
middag de Rotterdamse haven is uit
varen, voert hem naar de belangrijkste
steunpunten van het Rijk in zijn nieuwe
gedaante- Zo hier van vlagvertoon sprake
is, dan draagt het wel een heel bijzonder
cachet. Het smaldeel maakt wel een
oefentocht maar het zal tevens de aan
dacht in de Nieuwe Wereld, en zeer in
het bijzonder in Midden- en Zuid-Ame-
rika, vestigen op ons land-
Dat zulk een reis ook in economisch
opzicht belangrijke vruchten kan dragen,
is indertijd bewezen door de grote Zuid-
Amerika-reis van de toenmalige Prins
van Wales, wiens bezoek aan de hoofd
steden van Zuid-Amerika van grote
waarde was voor de Engelse export. De
Na enkele vergeefse pogingen zijn de
vaders van het Willibrordus Patronaat
er nu toch onlangs in geslaagd de vaders
van de Don Bosco-afdeling een flinke
neederlaag toe te dienen. Er werd aan 5
tafels gespeeld. De uitslag was 1028 pun
ten in het voordeel van de Gorzen.
Geboren: Katharina, d- v. J. Storm en
P. v. Dorp; Jan, W„ z. v. H- R- ten Dam en
C. A. Ris; Adrianus, J-, z. v. P. G. M. v.
Pelt en W. de Vries-
Gehuwd: F. Elzinga 26 j. en C- H- Vis
18 j.
Advertentie.
BR06BSVEST 54 SCHIEDAM
We laten hier volgen de omzetten van
de 12 Westlandse fruitveilingen en van
de 2 Westlandse bloemenveilingen over
1948 en 1949. De cijfers over 1949 zijn
afgerond. Ze geven dus niet precies de
laatste cent weer. maar wel een zuiver
toaal beeld.
Fruitveilingen:
Westarlee -
Poeldijk
Naaldwijk
Honselersdijk
Kwintsheul
's Gravenzande
Monster
Wateringen
Maasland
Woutersweg
Sammersbrug
Zwartendijk
1948
1949
9.414.977,79
8.860.000
8.683.102,08
8.060.000
6.945.455,31
6.500.000
5.698.021,20
5.150.000
5.500.430,50
5.180.000
4.592.353,41
4.540.000
4.539.582,40
4.360.000
3.356.867,37
3.150.000
2.223.685,00
2.090.000
2.223.073,23
2.160.000
1.965.106,95
1.940.000
1.656.851,80
1.530.000
Snijbloemen-
veilingen:
C. C. W. S. te
Honselersdijk
Het Westland
te Poeldijk
1948
3.859.530,84
422.191,78
1949
3.700.000
375.000
Engeland dat nog steeds met een zeer
groot tekort op zijn betalingsbalans t.o.v.
het dollargebied heeft te kampen, wendt
sedert geruimen tijd ernstige pogingen
aan om indien slechts enigszins mogelijk
zijn invoer van voedingsmiddelen over te
schakelen van het dollargebied naar an
dere leveranciers. In het afgelopen jaar
ondergingen de importen uit Canada een
vermindering en werd aanmerkelijk
meer gekocht van Europese landen, ter
wijl daarnaast de Engelse binnenlandse
productie, in het bijzonder van melk,
eieren en bacon een stijging onderging.
Een overschakeling van leveranciers in
het dollargebied naar leveranciers in lan
den met zachte valuta vond niet plaats
voor suiker Van de suiker welke in En
geland woi-dt ingevoerd, wordt thans
niets in dollars betaald. Een andere uit
zondering was kaas, die thans onder het
Marshall-plan uit de Verenigde Staten
wordt geïmporteerd. Na Nieuw Zeeland
nemen de Ver. Staten thans de tweede
plaats in als leverancier, terwijl Canada
op de derde plaats komt. Canada is nog
steeds de grootste leverancier van tarwe,
welke ook via het Marshall-plan wordt
gefinancierd. Thans komen de Ver. Sta
ten ook weer als leverancier onder de
landen van herkomst voor.
Totaal 4.281.722,62 4.075.000
Totaal fruit
veilingen
Tot. bloemen
veilingen
1948
56.799.507,04
4.281.722,62
1949
53.520.000
4.075.000
Totaal ƒ56.799.507,04 53.520.000
Totaal-generaal ƒ61.081.229,66 57.595.000
Uit bovenstaande cijfers blijkt der
halve, dat het Westland in het afgelopen
jaar voor 3% millioen minder geveild
heeft dan in het topjaar 1948. Het jaar
daarvoor in 1947 was de totale omzet
f 48.500.000 en wel 44.000.000 voor de
fruitveilingen en 4.500.000 voor de bei
de bloemveilingen.
Ofschoon een teruggang van 3)4 mil
lioen niet onbeduidend mag worden ge
noemd het Is een achteruitgang van
ruim 5% pet. mag men over de uit
komsten over het afgelopen jaar dank
baar en tevreden zijn.
Denemarken heeft Australië als leve
rancier van de tweede plaats naar ae
derde verdrongen. Nieuw Zeeland is nog
steeds nummer één. In de eerste tien
maanden van het lopende jaar leverde
Denemarken 83.600 ton boter of meer dan
het dubbele van het voorafgaande jaar.
Het nieuwe contract dat voor zes jaar is
afgesloten en op 1 October j.l. is inge
gaan, voorziet in een uitbreiding van de
te leveren hoeveelheden.
Wat bacon betreft, hier heeft vooral de
toeneming van de kwantiteiten, welke :n
het binnenland beschikbaar kwamen, tot
een verbetering van de positie geleid. Uit
Denemarken werd in de eerste tien
maanden in totaal 60.494 ton geïmpor
teerd of ruim twee en een half maal zo
veel dan in 1948. Uit Canada werden
daarentegen slechts 14.112 (89.208) ton
ingevoerd. Ook ons land leverde meer.
Van eieren is Denemarken ook de
grootste leverancier. Het leverde twee en
een half maal zoveel dan het jaar tevo
ren Uit Canada werd ook van dil pro
duct minder ingevoerd maar desniette
genstaande kwam Canada nog op de der
de plaats van de landen van herkomst.
Het is niet onmogelijk dat in het voor
jaar de eieren van de bon gaan.
Niettegenstaande alle geharrewar over
het nieuwe vleescontract met Argentinië
vinden de leveranties regelmatig plaats.
Uit Nieuw Zeeland, Argentinië en
Uruguay werd meer rundvlees geïmpor
teerd dan het jaar tevoren, doch Aus
tralië leverde minder. Bij schapen- en
lamsvlees was het omgekeerde het^ ge
val. Australië leverde» meer, Nieuw Zee
land iets minder.
latere prins, die zelf slechts kort koning
is geweest, deed van zich spreken
en daardoor ook van Engeland. Ook
in het economische leven is het persoon
lijke contact een vaak doorslaggevende
factor.
Prins Bernhard maakt deze reis in
overleg met de regering. Z. K. H. weid
dan ook uitgeleide gedaan door de minis
ter-president, door de ministers van bui
tenlandse zaken, van oorlog en marine
van economische zaken, van Unie-aan
gelegenheden en overzeese gebiedsdelen,
door de staatssecretaris van marine, door
de directeur van het kabinet van H. M.
de Koningin, door de ambassadeur van
Canada en de gezanten van Argentinië,
Brazilië, Mexico enVenezuela, alsmede
door mr. dr. R. H. Pos en mr. Gorsira,
die respectievelijk Suriname en Curagao,
in ons land vertegenwoordigen. Al deze
hoge dignitarissen verzamelden zich om
streeks twee uur hedenmiddag aan de
Willemskade, waar de matrozen van het
smaldeel bij de sloepen de erewacht had
den betrokken en waar ook de Mari
nierskapel stond opgesteld.
Om ongeveer twee uur arriveerden
daar ook de bevelhebber der zeestrijd-
krachten, vice-admiraal jhr. E. J. van
Holthe, de chef van het Militaire Huis
van H. M. de Koningin, vice-admiraal
N. A. Rost van Tonningen en de burge
meester van. Rotterdam, mri P. J. Oud.
Even later kwam de stoet auto's met
H. M. de Koningin, Prins Bernhard, en
de prinsesjes op de Willemskade aan.
Nadat de koninklijke familie was be
groet door vice-admiraal Van Holthe,
werd de erewacht van matrozen ge
ïnspecteerd, terwijl door de Mariniers
kapel het Wilhelmus werd gespeeld.
Enige ogenblikken later begaven de ko
ninklijke familie, de vice-admiraals van
Holthe en Rost van Tonningen, alsmede
de burgemeester van Rotterdam zich aan
boord van de „Stad Rotterdam", welk
vaartuig hen naar de „Karei Doorman
bracht.
Aan boord van het vliegkampschip
werden de hoge gasten welkom geheten
door de commandant van het „Smaldeel
Antillen", schout-bij-nacht J. J. L. Wil-
linghe en de commandant van de „Karei
Doorman", kapitein ter zee C. W. Slot.
De leden van de ministerraad, de leden
van het corps diplomatique en de overi
ge autoriteiten waren reeds eerder aan
boord gegaan en namen aan de begroe-
tingsplechtigheid deel.
Na de begroeting werden de comman
danten van de schepen en de officieren
van de „Karei Doorman" aan H. M. de
Koningin en aan Prins Bernhard voor
gesteld.
Om ongeveer kwart vóór drie gingen
de gasten, die de reis niet zouden mee
maken, weer van boord, met uitzonde
ring van koningin Juliana en de prin
sesjes, die een kwartier later onder het
joelen van de bemanningen van de „Ka-
rel Doorman" en van de „Johan Mau
rits" het schip verlieten. Onmiddellijk
daarna kwam het geschut van de „Ka-
rel Doorman" in actie voor het lossea
van 35 saluutschoten.
De Koningin en de prinsesjes bleven
aan boord van de „Stad Rotterdam" in de
nabijheid van de „Karei Doorman" rond
varen, tot het vliegkampschip de ankers
had gelicht, een werk, dat ongeveer drie
kwartier in beslag nam.
Omstreeks vier uur voer het smaldeel
de Nieuwe Waterweg af voor het begin
van zijn grote en voor ons land zo uiterst
belangrijke reis.
Zonder enige twijfel heeft de Neder
landse regering in Prins Bernhard de
juiste man gevonden om als „ambassador
of goodwill" deze reis te maken. Wie hem
kent, geeft zich hiervan met voldoening
en instemming rekenschap. Zijn persoon
lijkheid is als het ware voorbestemd voor
het leggen van contacten, zeker in een
land ais Brazilië, in welks historie Ne
derland zulk een belangrijke rol heeft
gespeeld. Een herinnering aan deze rol,
op de juiste wijze, kan veel ten goede
uitwerken. De rest zal door het Neder
landse handels- en bedrijfsleven moeten
worden gedaan, dat in deze inmiddels
reeds actief is-
In een handelsstad als Rotterdam heeft
men al bijzonder veel waardering voor
deze reis. Het vertrek van het samldeel
.Antillen" is er dan ook een uitzonderlijk
indrukwekkend gebeuren geworden.
(Van onze Haagse redacteur).
Naar wjj vernemen zal bij de uitkering
van één gulden per persoon als compen
satie voor de verhoging van de kolen-
prijzen, geen verschil gemaakt worden
tussen degenen die de kolen reeds tegen
de oude prijs hebben gekocht en hen.
die nog een gedeelte van het koienrant-
soen tegen de nieuwe prijs geleverd zul
len krijgen. De overweging, dat het
splitsen van de beide catagorieën veel
administratieve rompslomp en kosten zon
meebrengen, gaf hierbij de doorslag. De
regeling van de uitbetaling zal binnen
kort worden bekend gemaakt.
Advertentie
INSTRUCTEURS-DIPLOMA k.m.a.c
25
Z. N.
Vandaag, Maandag 2 Januari. Aula
Sted- Museum 7-30—8.30: Nieuwjaars
receptie door de Burgemeester van Schie.
dam Mr J- W. Peek en zijn echtgenote-
R. K- Volksbond 8 uur; Inleiding tot het
concert van Maandag 9 Januari door
Hendrik B. v. Sijll, dir. van Toonkunst
Muzieklyceum.
Morgen, Dinsdag 3 Januari Octaaf van
H Johannes, de Evangelist.
Zaal Marijke 8 uur: Contactavond voor
leden van de R- K. Handbalver. U. V. G.
Overmorgen, Woensdag 4 Januari. Octaaf
van Onnozele Kinderen.
Musis Sacrum 8 uur: Dansavond S.O. O-
Corner House 8 uur: Afscheidsavond
Garde Regiment Grenadiers.
Dagelijks: Passage 2. 7 en 9.30 uur:
Gunga Din.
Monopole 2, 7 en 9 uur: Nieuwe Avon
turen van Don Juan-
Sted Museum: Tentoonstelling werken
leden Rott. Kunstenaars Sociëteit-
([lifpoP
Het is de bedoeling niet op al die
symptomen uitvoerig in te gaan; er is
daar trouwens geen plaats voor. Maar
elk die aandachtig de „boekenmarkt"
bijhoudt zal van een en ander zander
veel moeite voorbeelden kunnen aan
halen.
Er zijn twee verschijnselen op de
boekenmarkt die wekelijks drastischer
vormen aannemen. Dat is op de eer
ste plaats de zielloosheid van zo onrust
barend veel romans en gedichtenbun
dels, in ons land de laatste vijf jaren
gepubliceerd. Wij zijn sinds de bevrij
ding „verrijkt" met een aantal figuren,
wier onuitstaanbaarheid zo treffend Is,
dat men zich verwonderd afvraagt
waarom de boeken waarin zij optreden
nog in zo groten getale zijn verkocht
Het verhaal wordt eentonig; maar
kunnen wij hopen op een Gallup-pool
die aantoont dat het maar schijn is,
als wij denken dat het publiek rènt
om de nieuwe Blaman, Vestdijk, van
het Reve, Hermans? De stemmen die
zich tegen deze uitzichtloze romans
verheffen worden Goddank luider en
producten, waarin de ontluistering
van het leven een orgie en de ver
veling een wanstaltigheid wordt, als
thans. En jawelwe hebben ook
onze dichters, de jongere wel te ver
staan: onze Voetens en Vromannen
onze Elburgen en Charlesen, die zich
van verveling en kortzichtigheid
maar in reeksen onbegrijpelijkheden
op rijm hebben gestort.
Wij hebben heden ten dage keus
genoeg uit boeken over onmensen, haif-
mensen en mensdieren, hetzij in vrij
proza, hetzij in slechte versvorm. Maar
wij missen mensen, doodgewone men
sen of bijzondere mensen, maar figuren
in ieder geval met behalve vlees ook
bloed en bovenal: met een hart. De
mensen met een hart zijn in vijf jaren
vaderlandse letterkunde aan het uit
sterven en zo zij geschapen worden
door menselijke auteurs worden zij
maar daarover straks meer door een
eenzijdige critiek verwaarloosd of een
voudig niet opgemerkt.
Het tweede verschijnsel dat opval-
L I, realisme noemen. Ik bedoel hiermee
D06K dat een groeiend aantal Nederlandse
auteurs in hun boeken zo lichtzinnig
met de begrippen der zedelijkheid zijn
gaan omspringen, dat men er ijzig van
kan worden. Gaandeweg worden de
grenzen van het gepaste realisme al te
ver overschreden. Er zijn boeken te
koop waarvan men zich afvraagt of de
uitgevers de erbarmelijke grofheden
erin wel begrepen hebben. Wij be
hoeven niet meer (zoals onlangs in het
I.C.C. te Amsterdam gebeurde) te
delibereren of „Gods little acre" van
Erskine Caldwell pornographie Is of
niet; wij dienen in ons eigen land rond
te kijken.
Men bemerkt, zo doorgaande, eer
lang de overgang van „gewaagd"
naar obsceen niet meer, zoals God
fried Bomans onlangs in een zeer
ernstig en belangrijk artikel in Else-
viers Weekblad betoogde. Wij wor
den langzamerhand vertrouwd ge
maakt met beschrijvingen van ontoe
laatbaar wellustige aard en nu de
eerste remmen eenmaal geweigerd
hebben bij het waarschuwingsbord
der ontoelaatbaarheid en van het fat
soen, hobbelt de janplezier met de
vrolijke verenigde Nederlandse vuil
schrijvers toeterend het land in waar
alles mag en zelfs nog schoon en
onvergankelijk genoemd kan worden
ook.
Het spreekt van zelf, dat men goed
dient te onderscheiden. Maar ik vraag
mij bijvoorbeeld af of een boek ais
„De tranen der acacia's" van W. F.
Hermans niet zo vies is dat men er
zich voor schaamt het toegestuurd te
krijgen? Gaa.t men zo door, dan is
de tijd niet ver meer, dat wij worden
getracteerd op het grofste van het
grofste a la Henry Miller. Het is in
ons land al mogelijk dat een week
blad als Vrij Nederland, hoe voor
treffelijk geredigeerd ook, een van
haar correspondenten het vorige jaar
de gelegenheid gaf een vurig pleidooi
te houden voor „het genie Miller".
Men mag aannemen dat de redactie
goorste obsceniteiten deze mijnheer Mil
ler op zijn naam heeft staan, anders
moet zij in Maart maar eens naar een
lezing van deze „auteur" in ons goede
Den Haag gaan luisteren. Als de politie
deze man tenminste toestaat uit zijn
werk voor te lezen. Het is een tekenend
verschijnsel van onvoldoende verant
woordelijkheidszin, van gevaarlijk libe
ralisme.
Ik ben aan een ander punt beland:
de critiek. Er zijn hier verschillende
aspecten waar men op kan wijzen om
aan te tonen dat na vijf jaar vrije druk
pers alles nog lang geen koek en ei is.
Behalve de groep critici die er vooral
in de letterkundige periodieken is opge
staan met het vaste voornemen hun
lezers niets te laten begrijpen van wat
zij te zeggen hebben en die ook eigen
lijk niets te zeggen hebben tenzij dat
gene wat Ter Braak ai gezegd hèett,
behalve die groep kennen wij tegen
woordig de onbehoorlijken.
Dat zijn de critici die het nodig oor
delen in hun stukjes het private le
ven van de door hen besproken
auteurs in het geding te brengen. Er
zijn op dit stuk behoorlijke prestaties
geleverd; men denke eens aan de
openbare verdachtmaking van voor
aanstaande katholieke schrijvers door
schrijvende geloofsgenoten; men den
ke eens aan bepaalde „grappige
stukjes" in sommige letterkundige
maandbladen; men denke vooral eens
aan het nog nooit gesignaleerde feit
dat de redactie van het tweemaande
lijkse letterkundige geschrift „Liber-
tinage" in haar eerste nummer een
romanfragment publiceerde van een
overleden auteur, waarvan zij niet
alleen wist dat bedoeld fragment to
hoge mate beledigend was voor een
van onze meest vooraanstaande en
meest integere publicisten, maar
waarvan zij bij enig nadenken natl
moeten begrijpen dat de overleden
auteur het nimmer zou hebben ge
publiceerd.
gelbeeld" vergaan. Zo vergaat het on
telbare boeken van belangrijke katho
lieke auteurs, wier kwaliteiten onmis
kenbaar zijn. Dit is een onvergeeflijke
eenzijdigheid.
Het is zo dat men in het neutrale
critici-kamp vele katholieke auteurs
niet ziet staan. Men leest ze niet, men
heeft er niet eens een oordeel over,
laat staan een goed oordeel. Men weet
eenvoudig niet wie F. van der Meer is
men kent de titels niet van de boeken
van ik kies willekeurig namen
Smit of Ouwendijk of Hofstra of Pan-
huysen. Men weet niet van het bestaan
van een weekblad als De Nieuwe Eeuw,
van een maandblad als De Nieuwe
Mens of Dietse Warande en Belfort
Men is eenzijdig en blind.
In een boek als „Meesters der Neder
landse vertelkunst" is de meester An
ton Coolen gepasseerd, terwijl de he
mel weet dat hij een beetje beter
schrijft dan juffrouw Blaman, wier
verhaal „Rosalie" in al zijn rottigheid
te lezen prijkt. Men ziet Bomans voor
een onbetekenende grappenmaker aan,
men vergeet eenvoudig maar dat hij
schrijven kan als weinigen in ons land.
Het is ook niet eens verwonderlijk.
Men zit bijeen in café's en koffiehuizen
met altijd dezelfde „lui" en men drinkt
en men praat over kunst en leven. Dal
wil zeggen dat men niet uitgekletst
raakt over de „kunst" van Blaman en
het „leven" van Frits van Egters. Hel
spreekt immers van zelf dat het uit
zicht vanuit een koffiehuis maar be
perkt is. Het wekt dan toch ook geen
verwondering als men zijn psychisch
nihilistische buurman verheerlijkt en
prijsjes toekent.
Als men zijn boeken en kranten bij
houdt, stuit men op inderdaad gevaar
lijke symptomen. Sommige, mijns in
ziens de meest in het oog springende,
zijn hierboven genoemd. Het is duide
lijk dat zij het peil van onze literatuur
scnaden en dat zij de verhouding tus
sen schrijver en publiek, tussen auteurs
en critici en tussen auteurs onderling
ten zeerste vertroebelen.
Het gaat misschien niet aan deze op
merkingen zo maar bij elkaar op pa
pier te zetten zonder directe aanleiding.
Ik geloof echter dat een gewaarschuwd
lezer voor twee telt. Daar auteurs en
critici zich niet waarschuwen laten,
rest ons niets dan de hoop dat het uit
zicht in onze letterkunde en in critiek
over vijf jaar iets aantrekkelijker is.
Wij kunnen er alleen maar bij winnen.
MICHEL VAN DER PLAS
Een figuur van internationale bekend
heid in het katholieke leven te Rome,
mgr Giuseppe Monti, is op Oudejaarsdag
aan de Kerk ontvallen. Na het opdragen
van de H. Mis is hfj, tengevolge van een
hartaanval, plotseling overleden.
Mgr. Monti, die, de leeftijd van 70 jaar
bereikte, werd indertijd door Z.H. Paus
Benedictus XV uit Bologna naar Rome
geroepen. Hij was één der voormannen
van de Katholieke Actie. In 1919 leidde hij
het eerste Katholiek-Sociaal Studie
centrum.
Na de eerste wereldoorlog organiseerde
hij verscheidene sociale congressen. HU
was medewerker aan de „Osservatore Ro
mano" en fungeerde in 1936 als-algemeen
secretaris van de toenmaals tet Rome ge
houden internationale tentoonstelling
van de katholieke pers.
In antwoord op de resolutie van de
trustschapsraad, waarbij tegen de ves
tiging van de Israëlische regeringsin
stanties te Jeruzalenf geprotesteerd
werd, heeft de regering van Israel in
een brief aan de voorzitter van de trust
schapsraad medegedeeld, dat zti weigert
het parlement en de ministeries, die
onlangs te Jeruzalem zijn onderge
bracht, uit deze stad terug te trekken-
Roger Garreau, voorzitter van de
trustschapsraad, die door de raad belast
was met de opstelling van het statuut
voor Jeruzalem, had een ontwerp uitge
werkt, volgens hetwelk de stad in drie
zones zou worden verdeeld: een Joodse,
een Arabische en een internationale zone-
In de eerste twee zones, die over het
algemeen zouden overeenkomen met de
huidige, zouden, behoudens enkele be
perkingen, de administratie van bat
Hasjemietisch koninkrijk Jordanië en
die van de staat Israel gehandhaafd blij
ven.
De derde zone zou geïnternationali
seerd worden en de heilige plaatsen om
vatten. Het gezag zou er rechtstreeks
door een gouverneur, benoemd door da
trustschapsraad, worden uitgeoefend. Dit
gedeelte van de stad Jeruzalem zou niet
onder Arabische of Joodse invloed vallen
en rechtstreeks onder internationale
voogdij komen te staan-
Gedurende de afgelopen week zijn in
de Nieuwe Waterweg aangekomen 239
schepen met een inhoud van 342-775 net
to reg. tons tegen 160 schepen met
232.607 netto reg. tons in de overeen
komstige week van 1948.
Hiervan waren bestemd voor Rotter
dam (met inbegrip van Pernis en Von-
üelingenplaat) 201, Schielam2, Vlaardin-
gen 9 Hoek van Holland 12, Maassluis
2 Dordrecht 4. Zwijndrecht 1, Capella
a' d. IJssel 3 en overige havens 5-
Gedurende de maand December zijn in
de Nieuwe Waterweg aangekomen 1034
zeeschepen met een inhoud van 1.528.848
netto reg. tons.
Hiervan waren bestemd voor Rotter
dam (met inbegrip van Pernis en Von
delingenplaat) 877, Schiedam 10, Vlaar-
dlngen 34, Maassluis 10, Hoek van Hol
land 57. Dordrecht 18, Zwijndrecht 6, Ca-
pelle a. d IJssel 5 en overige havens 17.
Gedurende dezelfde maand van vorig
jaar kwamen in de Nieuwe Waterweg
binnen 885 schepen met een inhoud van
1.261-745 netto reg. tons.
Schepen Netto reg, ton3-
1949 12 760 17.612 778
1948 9-461 14.247.069
Nu..
-(- 3.299 3.365709
Hierbij Is 1 bunkerboot Inbegrepen.
Ingaande Dinsdag 3 Januari 1950 wordt
voor reizigersvervoer alléén op werk
dagen. behalve des Maandags onder
staande trein ingelegd:
Den Haag H.S. v. 845, Delft v. 8.53,
Schiedam a. 9.01, Schiedam v. 9.02, Rot
terdam D.P. a. 9.07.
De trein, die alléén des Maand-ass van
Rotterdam DP (vertrek 8.10) D-: Haag
reed. zal alle werkdagen rijden en wordt
één 'minuut vervroegd: Rotterdam DP v.
8.09, Schiedam a. 8 14. Schiedam 8 15,
Delft v. 8.25. Den Haas HS a 8 3ó
Gisteravond brak brand uit in het
vooronder van een te Sas van Gent lig
gend sleepschip. Ofschoon de brandweer
het vuur spoedig meester was. kon niet
worden verhinderd, dat een zevenjarig
kind, dat daar te ruste was gelegd, in de
vlammen omkwam.
