begrijpen elkaar
Een betoverende natuur en een
Westerse mens
Een mens leert geloven in het leven
Vrijheidsstrijd der Oekraïners
Strijd om een kind duurt voort
Egmonds Abdij duizend iaar
geleden gesticht
Nieuw klooster verwacht zijn
eerste abt
Verscherpte houding Groot-Rusland
Yredesprogram
van Trygve Lie
[WAARDOOR VERONGELUKTE DE
„NIJMEGEN"
Onveranderd dividend Koninklijke
Winst Kon /Shell groep f 380
(v. j. 354) millioen
Concurrentie met de Nederh zindelijkheid
Uitspraak inzake
,.Franeker"-ramp
f
„Klopsymphonie", nieuwe roman van
Gerard van Eckeren
J
Bertha mag nog niet
vertrekken
In Makassar vielen
500 doden
Onderzoek leverde geen
positief resultaat op
Centrum der kerstening van Holland
DINSDAG 2.3 MEI 1950
PAGINA 4
Raad voor de Luchtvaart:
Piloot maakte twee fouten
XT-0 11 0 1
(Van onze verslaggever)
De Abdij van Egmond herdenkt dit jaar liet feit, dat 1000
jaar geleden de Benedictijnen van de St. Pieters Abdij in Gent
naar ons land kwamen. Van dit centrum uit verbreidde zich
het geloof over onze lage landen en de herbouw van dit glorie
volle centrum geeft nog meer glans aan dit herdenkingsfeest.
Nu staat er in Egmond weer een Abdij en de wijding van de
door de monniken gekozen abt zal het luisterrijke hoogtepunt
van de herdenkingsfeesten worden.
Het archief werd gered
OP DE VLUCHT NEER
GESCHOTEN
De Abdij, gelijk die sedert 1935 in Egmond reeds groeide.
Nederland en Finland
HELSINKI, 20 Mei 1950.
Er moeten veel, heel veel wolken in de wereld zijn. En zij schijnen te
kunneil samenpakken, of zo men wil samenzweren. Want op onze Nurmi-
ren van Schiphol naar Aho-Turker, op de Zuid-West-punt van Finland,
vormden zij een ondoordringbaar gordijn, dat tot hij Kopenhagen alle
uitzicht op de schone aarde afsloot. Maar zelf genoten wij van de zon;
en toen eindelijk de regengoden ons gunstiger gezind werden, konden
wij over de nu onbewogen Oostzee uitzien naar de Amerikaanse Privateer,
die daar beneden in de golven met alle inzittenden een droevig graf
had gevonden; niet wijl de natuurkrachten tegen haar samenspanden,
maar omdat de vijandige mens die vreemde mechanische vogel niet in
zijn nabijheid duldde.
Abo-Turku
Zo stonden acht Nederlandse journalis
ten dan op Finse bodem; uitgenodigd
door de Finse regering, om met de
Finse mens, de Finse natuur ende
Finse problemen kennis te maken.
Gemeenlijk moet men een aantal da
gen in een land, waar men tevoren nooit
was, vertoeven om de eerste indrukken
te kunnen opdoen; in elk geval ze te
kunnen verwerken; om niet door een
gemakkelijke schijn te worden verleid.
Even moet men komen in de sfeer van
een andee wereld, welke, nu ja, slechts
acht uur vliegen van ons afligt, wat
toch altijd een paar duizend kilometer
blijft; maar <jie anderzijds door vorming,
klimaat en historie tot iets eigens is ge
wórden.
Een van die, toen nog niet te contro
leren, eerste indrukken is na een week
verblijf in Finland tot zekerheid gewor
den.
Dennen, berken, lijsterbessen groeien
er als in Nederland, zij het in veel gro
ter getale, in een betoverende weelde
van frisse jonge lente-tinten tot het
somberste groen der hoge, slanke pijn
bomen. De meren, meestal lang gestrekte
in de lengte-as van het land, nodigen er.
ook precies als in ons land op de plas
sen, tot een bekoorlijk boottochtje, tot
eeiv spelevaren op de in deze maand zo
rustige baren.
Maar de mens In Finland is een Wes
terse mens. Zijn voor de reiziger onbe
grijpelijke taal men vindt er slechts
"weinige woorden, waaraan menzelfs
vage associaties met do West-Europese
talen, kan verbinden kan over ons
heen gaan; maar de toon klinkt ons ver
trouwd. Als de Fin zich dan echter in
een vaak vlot Frans, Duits of Engels uit
drukt., of als een onzer gastheren, de
charmante rpiss Salama Simonen van
het Verbond van Finse journalisten en
mr. N. Lund van het ministerie van bui
tenlandse zaken, als tolk optreedt, dan
is het geestelijk contact onmiddellijk tot
«tand gebracht.
Het ls waarlijk opvallend en verras-
■end, hoe gemakkelijk Fin en Neder
lander elkaar begrijpen.
Is het, wijl belden kinderen van een
klein land zijp.? Is het, omdat er ten
slotte zo veel landschappelijke gelijkheid
naast grote verschillen overigens
valt op te merken? .Is het, aangezien de
Finnen en w-y, na de tweede wereld
oorlog met in feite dezelfde problemen;
woningnood, moordende belastingen, ja
met eenzelfde bedreiging hebben te kam
pen?
Het zullen alle motleven zijn. welke
medewerken om ons nader tot elkaar te
brengen. Er zijn daarnaast typische,
meer nationale karaktertrekken, welke
de beide volken gemeen hebben.
Wereldberoemd is de Nederlandse net
heid, properheid, zindelijkheid. Zij wekt
de bewondering, vaak de verwondering
van allen, die onze grenzen overschrij
den. Voor Holland is het maar goed, dat
het aantal toeristen, dat naar het schone
Finland gaat, (in werkelijkheid helaas!)
nog zo klein is. Want minstens zouden
wij onze faam en roem van zindelijk
heid met de Finnen moeten delen. Waar
we ook kwamen, was het, alsof men
expres voor ons had schoongemaakt.
Kans om as op de grond te laten vallen,
hebben de Finse mannen bijna niet, zo
talrijk is het aantal asbakjes, welke bo
vendien aan tafel in de hotels onder
lunch of diner zeker tien maal door
schone worden vervangen. Waarlijk. I in
land is een echt proper land; en boven
dien wassen alle Finnen zich.
De Nederlander houdt van zijn snaps,
de Fin Van zijn „sknaps". In Finland
is niets meer gerantsoeneerd dan koffie,
welke op de bon ongeveer vijf gulden
per pond kost, op de vrije (niet zwarte)
markt echter onbeperkt voor ongeveer
vijf en twintig gulden per pond te koop
is. Alcoholica zijn ook vrij, en toch niet
onbeperkt te krijgen.
Alcoholica zijn een staatsmonopolie.
Elke Fin, die een bepaalde leeftijd heeft
bereikt, aan overigens niet opgeschroef
de fysieke en morele eisen voldoet en.,
geen dronkaard is, kan een van staats
wege verstrekt, streng gecontroleerd
„persoonsbewijs" krijgen, waarop dan
weer in daartoe aangewezen winkels
alle sterke dranken gekocht kunnen
worden. Het spreekt vanzelf, dat „de
uitgeslotenen'' niet altijd in hun gedwon
gen geheel-onthouding berusten; en zo
ontstaat een ongetwijfeld kleine, maar
reële zwarte handel in alcoholhoudende
genotmiddelen. De straf daarop is zeer
streng; het persoonsbewijs wordt inge
trokken, en hotels krijgen voor een ge
hele maand verbod, welke alcoholische
dranken ook te schenken. Wij schrijven
dit in een hotel, dat voor een maand is
drooggelegd; en zelfs de Nederlandse
journalisten, toch gasten der regering,
moeten met Vichy-water genoegen ne
men. Never mind, bij de onovertrefbare
gastvrijheid, welke wij in Finland ge
nieten.
Nog even vermelden we de hoeveel
heid, welke op het persoonsbewijs te
verkrijgen is. Zij bedraagt per persoon
en per dag twee liter De lezer mene
niet, dat wij de vorige zin onder bepaal
de invloeden neerschreven. Het is avond
in het Vichywaterhotel. Hij mene ver
der allerminst, dat de Fin zijn dagelijks
rantsoen koopt en verbruikt.
Er is echter iets veel diepers, dat Ne
derland en Finland vereent. In hoe vele
tafelredevoeringen hoorden wij niet van
onze vrijheidsoorlogen: tegen de Romei
nen, tegen Saksers, tegen Spanjaarden,
Fransen, Engelsen en Duitsers; ons zo
bekend klonk de naam van Willem van
Oranje; we hoorden zelfs over de her
tog van Alva en de tiende penning (o
gelukkige tijdspreken. Het hoofdmo
tief is steeds: de vrijheid.
De vrijheid, de echte vrijheid met
h%t zoeken naar de synthese tussen de
gemeenschapsbelangen en de beleving
van de persoonlijkheid.
In deze vrijheid ligt het diepste we
zen van onze Westerse cultuur; en wijl
w(j dat streven zo sterk waarnemen,
zowel bij de Finnen als bij de Neder
landers, voelen wij ons zo na verwant,
nettegenstaande de tweeduizend kilo
meters, welke wij van elkaar verwij
derd liggen.
Daarom ook is het Finse volk een vol
waardig Westers volk. In die geestesge
steldheid is zijn grote kracht gelegen.
En hoeveel wolken zich vaak boven dit
land samentrekken; er achter blijft schij
nen de zon der vrijheid. Moge voor dit
land de hemel spoedig helder-blauw zijn!
«•eft
De Raad voor de Luchtvaart heeft
gistermiddag zijn oordeel uitgespro
ken over de oorzaken van de ramp, die
op 12 Juli 1949 nabij Bombay is overko
men aan het K.L.M.-vliegtuig PHTDF
FranekerDit vliegtuig was, zoals
men weet, met o.a. Amerikaanse jour
nalisten aan boord, op weg van Indo
nesië naar Nederland.
De raad is van oordeel, dat de gezag
voerder achtereenvolgens twee beoorde
lingsfouten heeft gemaakt; Het inzetten
van een landingsprocedure op een hem
uit eigen ervaring niet bekend vliegveld
onder weersomstandigheden, welke slech
ter waren, dan die, omschreven in de
voor de landing op dit vliegveld gestelde
weerminima. De tweede fout ziet de raad
in de omstandigheid, dat de gezagvoer
der, nadat hij boven het vliegveld was
gekomen, zich op lage hoogte heeft ge
waagd boven het terrein, waarvan hij
moest weten, dat er zich een voor zijn
vliegtuig gevaarlijk liggende heuvel be
vond, die door het slechte zicht en de
lage bewolking voor hem niet zichtbaar
was.
De raad is voorts van oordeel, dat
tot het optreden van het ongeval in be
langrijke mate heeft bijgedragen het
feil dat de verkeersleiding niet gead
viseerd heeft te wachten met de lan
ding tot de weersomstandigheden be
ter zouden zijn, dan wel uit te wijken
naar een ander vliegveld, en dat de
verkeersleiding een landingsbaan heeft
aangewezen, die het noodzakelijk
maakte, dat het vliegtuig zich boven de
gevaarlijke heuvel waagde.
Nadat hij ons in de laatste maand van 1946 een buitengewone verrassing
heeft bereid met zijn roman „De paarden vgn Holst", komt Gerard van
Eckeren thans met een nieuw boek, dat wederom zeer sterk de aandacht
vestigt op deze schrijver. Hij is naar leeftijd een vertegenwoordiger van
„de oude generatie", maar een, die ons nog wel degelijk wat te zeggen
heeft. Sterker: au Eekeren heeft met zijn „De paarden van Holst"
misschien wel DE roman over de jeugd van rond de tweede wereld
oorlog geschreven.
Het is met Van Eckeren een
waardig geval. In zijn vroegere werk
bijv. ,,Ida Westerman" en „De late dorst
is hij inderdaad een schrijver van drie
generaties terug. Deze boeken zijn knap
opgebouwd, met zorg en smaak geschre
ven in een ietwat precieuze stijl Be
wonderenswaardig en degelijk vakwerk,
maar desondanks grijpen de jongeren er
niet licht naar. Men kan dat betreuren,
maar het is nu eenmaal zo. Overigens
kunnen we deze boeken ontberen zonder
onszelf ernstig tekort te doen, anders dan
met de jongste boeken van deze schrijver
het geval is.
Bijna vijftig jaar na zijn jeugdwerk
(„Donkere machten", 1901) kwam Van
Eckeren met zijn werken over de jeugd.
En de 70-jarige blijkt in „De paarden
van Holst" niet alleen de jongeren be
grepen te hebben, neen, hij is een der
hunnen; zijn toon is trouwens helemaal
met vaderlijk. Met,, buitengewoon scherp
psychologisch ontledingsvermogen heeft
de schrijver' de jeugd geobserveerd, haar
tekorten doorgrond, maar ook haar waar
den onderkend en begrepen, iets wat
ouderen vaak nogal moeilijk valt. Hij
heeft baar moed en haar wanhoop door
leefd. haar hoop en angst. En in het raam
van een veelbewogen tijd verbeeldde hij
op krachtige en grootse wijze het leven
van deze jeugd.
„De paarden van Holst is een rijp en
bezadigd werk van een die oud van jaren
en levenswijs is; maar hei is tevens een
jong en hartstochtelijk,-een levend boek
van iemand, die geestelijk veerkrachtig
en sterk is De jeugd heeft door dit
werk zichzelf leren kennen; de ouderen
hebben er haar een beetje H er door
leren begrijpen. Allen kunnen de schrij
ver dankbaar zijn voor een gaaf kunst-
werk, maar vooral toch voor dit e
4-~, Hn«rA0c4 TNo OolrraVnr» v'Pl*-
(Van een bijzondere medewerker
De afstand, welke tussen de Oekraïne en groot-Rusland bestond, is door de
politiek der Sovjets vergroot, omdat ze niet in staat bleek de tegenstellingen
te overbruggen. Integendeel. Deze werden verwijd, waardoor de afkeer van
het bolsjewistisch autocratisch regiem steeds dieper in het hart der
Oekraïners groeide. Op het platte land ontstond ernstig verzet tegen het
collectiviseren der landbouwbedrijven: goed te begrijpen uit de gehechtheid
der Oekraïnse boeren aan hun eigen grond. In de industrie-gebieden werd
de wrok tegen de vele van hogerhand ingevoerde maatregelen, zuiverings
acties, enz. heviger, factoren, die al te zeer tegen de Oekraïnse geaardheid,
welke een hoge waarde aan de menselijke persoonlijkheid toekent,
indruisten.
De bolsjewisten vreesden onder de bleek het gebrek der Duitsers om in de
laatste oorlog, dat in de Oekraïne zich 'n bezette gebieden sympathie te kweken
streven tot aansluiting bij de Duitsers ook in de Oekraïne. Zo de Duitsers enig
zou realiseren, omdat de Oekraïners I psychologisch inzicht hadden bezeten,
daarin een middel konden zien om hun1 waren ze in staat geweest de ge-
Een van Finlands 70.000 meren, groots, wild en prachtig.
Het gerechtshof te Singapore heeft
aan het Ned. consulaat aldaar, dat op
treedt namens de in Nederland wonende
ouders, bevel gegeven de 13-jarige Ber
tha de Hertogh, die vandaag naar Ne
derland zou vertrekken, voorlopig in Ma-
lakka te houden.
Aminah namelijk, de vrouw, die Ber
tha van haar derde jaar af heeft opge
voed, heeft appèl aangetekend tegen
het vonnis, waarbij het meisje aan de
ouders werd toegewezen.
Een zakenman uit India, zekere heer
A Muthuswamy, heeft een advocaat
aangenomen om Aminah's zaak te ver
dedigen. Deze advocaat, mr. D. Walters,
beweert, dat de rechtbank geen rechts
bevoegdheid had, omdat de eis was in
gediend door de Nederlandse consul-ge-
Hoewel nog geen definitieve cijfers
bekend zijn ramen neutrale militaire
woordvoerders het totale aantal doden
als gevolg van de ongeregeldheden in Ma
kassar op ca. 500, zo meldt A. P. Deze
woordvoerders schatten de verliezen van
de Indonesische regeringstroepen op on
geveer 200 doden, terwijl het aantal
gedode burgers en opstandelingen op
eenzelfde getal wordt geschat. Hoewel
aan de gevechten een einde is geko
men blijft de toestand in de stad „ge
laden", zo hebben volgens A. P. welin
gelichte woordvoerders gisteren meege
deeld.
neraal op een affidavit. De vader van 't
meisje, aldus Walters, bevindt zich op
het ogenblik in Nederland en er zijn
geen bijzonderheden over de ouders,
noch hun adres, verstrekt.
Volgens Walters kan de rechtbank het
meisje niet naar haar ouders terugstu
ren, zelfs niet als dit rechtstreeks door
de vader geëist zou worden, zolang niet
aan haar (de rechtbank) bewezen is,
dat de ouders werkelijk recht op het
kind laten gelden.
Kenneth Could, de raadsman van de
Nederlandse consul-generaal, beroept er
zich op, dat de Nederlandse wet de adop
tie niet kent en dat daarom de pleeg
moeder geen rechten heeft.
zelfstandigheid te verkrijgen. Deze vrees
was niet denkbeeldig. De feiten wezen er
overigens ook op. Toen op bevel van
Hitier de Duitse legers in Juni 1941 de
Sovjet-gebieden binnenvielen, gaven zich
massa Oekraïners over, in de hoop met
de hulp van de Duitsers een onafhanke
lijk Oekraïne te kunnen bewerken. Iets
dergelijks geschiedde later bij de Krim-
Tartaren en enkele bevolkingsgroepen
uit de Kaukasus.
De grote Oekraïne met een totaal van
40 millioen inwoners mocht volgens de
bolsjewisten noch zich aan de zijde van
Duiutsland scharen noch ern eigen zelf
standigheid verkrijgen. Het eeïstë bete
kende een aanzienlijke hulp voor de vij
and en het tweede grote moeilijkheden
na de vrede, waar een eenmaal zelfstan
dig Oekraïne zich niet meer naar de
wensen van het Kremlin zou wensen te
schikken. Om de Oekraïne, het land met
de vruchtbare grond en rijke mijnen,
waarin ijzererts, steenkool, bauxiet en
andere mineralen worden gevonden, te
behouden, wist generaal Worosjilov het
Politburo te bewegen een partisanen-ac-
tie in de Oekraïne te organiseren. Dit
niet in de eerste plaats om de Duitsers
tegen te werken, maar om collaborateurs
en zij, die met Duitsland sympathiseerden
onschadelijk te maken.
Het Politburo had zich evenwel geen
zorgen behoeven te maken. Het was niet
nodig, dat de partisanen-actie tegen de
Oekraïnse bevolking in het geweer trad.
Evenals in ons land en andere landen
hele Oekraïne voor zich te winnen. De
door Hitler aangestelde beruchte com
missaris Erich Koch zorgde er voor, dat
de Oekraïnse bevolking geen greintje
sympathie voor de Duitsers behield. Een
afschuwelijk schrikbewind met eindeloze
executie's van weerloze Oekraïnse bur
gers organiseerde hij.
Meer dan een kwart der
bevolking kwam om
De oorlog zelf bracht de grootste ellen
de over het Oekraïnse land. Tot twee
keer toe joeg er de oorlogsstorm over.
Het oprukken der Duitse legers tot aan
de Wolga en de Kaukasus en het terug
trekken. Velden, boerderijen, fabrieken,
mijnen en steden werden verwoest. Ten
gevolge van oorlogshandelingen, terreur
en ellende stierf een vierde deel van de
bevolking nl. 10 van de 40 millioen in-
inwonqrs, waarbij dan de verliezen van
manneïi en vrouwen in militaire dienst
niet zijn meegerekend. Onmogelijk is het
zich een beeld te vormen van de ontbe
ringen, welke de bevolking in deze ver
schrikkelijke jaren heeft moeten door
staan. Om enkele voorbeelden te noemen;
In de omgeving van Poltawa zijn van de
362.000 boerderijen er ongeveer 100.000
verwoest. In het industrieel-agrarisch
district Kamenetz-Podolsk werden van
een bevolking van 2 millioen zielen er
470.000 gedood en 103.000 naar Duits
land getransporteerd, waarvan het groot
ste gedeelte niet is teruggekeerd.
Na de oorlog bleek alle ellende voor
niets te zijn geweest. De Oekraïne Ver
kreeg haar zelfstandigheid niet. Wel
werd er in schijn toegegeven aan het na
tionalistisch streven der Oekraïners door
het oprichten van een Oekraïne-Sovjet-
Republiek, vooral ook door deze Repu
bliek zelfstandig zich in enkele inter
nationale organisatie's zoals in de UNO
te laten vertegenwoordigen. In werke
lijkheid betekent dit niets. De vertegen-
woordigers van de Oekraïne-Republiek
in de Uno hebben niets anders te doen
dan de bevelen der vertegenwoordigers
uit Moscou uit te voeren. Zoals het in
de Uno gaat, zo loopt het ook in de
Oekraïne-Sovjet-Republiek. Feitelijk is
het het Kreml, dat voorschrijft hoe in
de Oekraïne het leven verloopt.
Begrijpelijk is, dat in brede lagen der
bevolking over deze gang van zaken
grote ontevredenheid heerst. De eenmaal
aangewakkerde vlam der vrijheid laat
zich niet zo gemakkelijk doven. De
Oekraïne verlangt zichzelf te zijn. Om
deze reden zullen we niet verwonderd
staan over telkens weer terugkerende
berichten omtrent opstanden in de
Oekraïne.
Da> een eventuele breuk ïn de Sovjet-
Unie geweldige internationale gevolgen
heeft, laat zich begrijpen. Een dergelijke
breuk zou meer bewerken dan tientallen
waterstof-atoombommen: de innerlijke
structuur van de Sovjet-Unie zou wor
den ontwricht, waardoor haar kracht
tegelijk gebroken is. Voorlopig behoe
ven we ons hieromtrent evenwel geen
illusie's te maken.
er zo sterk uit spreekt: de hoop, die
leven doet; de hoop op de jeugd, d.i. op
de toekomst.
Dit alles geldt ook in zekere zin voor
„Klopsymphonie". Van Eckeren's nieuwe
boek. (Uitg Hollandia, Baarn). De in
houd is heel anders dan die van „De
paarden van Holst", maar ook nu wordt
de lezer getroffen door een groot begrip
voor de jeugd en door de grondtoon van
hoop.
Henk Vermeer, de hoofdpersoon, is een
eenzame, zelfs of beter: vooral in
de huiselijke kring. Alleen voor zijn
moeder koestert hij grote verering. Hij
ziet zich geplaatst naast een broer, die
gemakkelijk door het leven rolt en even
als de vader „slagen" zal en een goede
zakenman zal worden. Henk's huwelijk
verkleint zijn eenzaamheid niet, vergroot
haar eerder; pas als zijn vrouw sterft,
beseft de jongeman een kans t« hebben,
gemist. Het leven wordt'hem een steeds
groter last, omdat hij diep lijdt onder
zijn vermeende nietswaardigheid, in dit
geval: zijn nog niet tot ontplooiing ge
komen waardigheid, want tengevolge van
hem opgedrongen complexen heeft Henk
zich geheel van de mensen afgekeerd,
wordt een verbitterd en onmogelijk mens.
En een bang mens ook, omdat hij geen
liefde tot Je evennaaste kent, groot ge
noeg om hem tot offers te brengen.
In de rampzalige oorlog krijgt Henk
een kans om voor een gevangen mede
mens iets te doen; ze wordt hem als het
ware opgedrongen, maar omdat hij bang
ia, ia hij blij als ze hem voorbij gaat. De
gedachte aan de ongelukkige deert hem
nauwelijks, want de angst overheerst.
Maar dan komt een toevallige ontmoe
ting niet een onbekende vrouw; zij blijft
hero onbekend en Henk doorleeft een
hevig drama, dat zijn leven totaal ver
andert en hem tot een levend en waar
®ns. maakt. Hij adopteert het zoontje
a® vrouw en leert aldus de dienen
de l etde kennen, die zin geeft aan het
bestaan.
Deze levensbiecht lijkt dus aanvanke
lijk het trieste verslag van een mislukt
bestaan; maar neen, Henk Vermeer leeft
uiteindelijk toch met voor niets; de
eenzame zal mogelijk twee mensen ge
lukkig maken, zijn tweede vrouw en het
geadopteerde kind. Hij heeft moeten lij
den om zo ver te komen, bitter en een
zaam moeten Hjden, maar nu kent hij 1
de liefde van mens tot mens, hij kent
ook de hoop. En de vrucht van die twee
ishet geloof in" het leven, iets, dat
Henk juist vanaf zijn vroegste jeugd
heeft ontbeerd.
Gerard van Eckeren heeft dit verhaal
van een ommekeer met soms pijnlijke
eerlijkheid verteld. Hij heeft het volko
men aannemelijk gemaakt, omdat hij
zich geheel heeft kunnen inleven in de
figuur van zijn hoofdpersoon. Rijpere
lezers zullen dit werk naar waarde we
ten te schatten en er de schrijver dank
baar voor zjjn. r,
j
Trygve Die, secr.-gen. van de V. N.,
heeft aan alle ministers van buitenlandse
zaken, die hii heeft ontmoet, een memo
randum overhandigd, waarin een vredes-
prograro voor 20 jaar wordt uiteengezet.
Het program telt 10 pnnten.
Commissarissen en directie van de
Koninklijke Nederlandsche Petroleum
Maatschappij hebben besloten aan de
algemene vergadering van aandeelhou
ders voor te stellen over het boekjaar
1949 een dividend van 9 pet. (onv.)
uit te keren op dividendbewijs no. 91
van de aandelen en onderaandelen.
In het jaarverslag van de N.V. Kon.
Ned. Petroleummij zullen de volgende
bijzonderheden voorkomen over de win
sten welke door de maatschappijen be
horende tot de Koninklijke Shell groep
over het jaar 1949 zijn gemaakt.
De cijfers omvatten de winsten van
alle maatschappijen, behalve die waarin
ook het publiek rechtstreeks deelneemt.
De Raad voor de luchtvaart heeft zich
gistermiddag bezig gehouden met een on
derzoek ngar de oorzaken van het onge
val met de K.L.M.-Constellation "Nij
megen", die op 20 October 1948 nabij
Prestwick in Schotland is verongelukt.
De bemanning van 10 leden en 30 pas
sagiers kwamen hierbij om het leven.
Zoals men zich zal herinneren heeft de
Engelse minister van Burgerluchtvaart,
lord Pakenham, reeds eerder een onder
zoek doen instellen. Daaruit is komen
vast te staan, dat het niet doorgeven van
een bericht over de veranderde weersom
standigheden een van de oorzaken is ge
weest van het vliegongeval. Met zeker
heid kon geen oorzaak van de ramp
worden gegeven. Een commentaar van
lord Pakenham op dit onderzoek heeft
destijds in Engeland en Nederland nogal
enige critiek uitgelokt, o.m., omdat men
in dit commentaar een onverdiende blaam
voor de omgekomen gezagvoerder Par-
mentier meende te bespeuren.
De eerste getuige-deskundige, de chef
van de linktraining-afdeling der K.L.M.
Martin Henry, verklaarde, dat gezagvoer
der Parmentier zeer goede resultaten
behaalde bij de linktraining, ondanks het
feit, dat hij veel bureauwerk verrichtte.
Hierna gal de deskundige G. A. Lenstra
wetenschappelijk medewerker van het
K.N.M.I., zijn mening over de weerbe
richten van Prestwick. Een weerbericht,
dat aan het ongeval voorafging en waarin
een zijwind van 15 mijl een „strong cross
wind" genoemd werd, noemde de heer
Lenstra hierbij „misleidend".
De volgende getuigen, de chef van het
luchtverkeersbeveiligingsstation Schiphol,
P. Roubouts, de hoofdingenieur bij het
Nationaal luchtvaartlaboratorium, ir S.
Wynia en de chef van het vliegbedrijf
der K.L.M., A. D. Snitselaar, verklaarden
allen, dat de oorzaak van de ramp moge
lijk kan worden gezocht in het feit, dat
de zijwind bij de landing belangrijk
sterker was dan was opgegeven. Op een
desbetreffende vraag verklaarde de heer
Snitselaar nog dat het zeer onnauwkeu
rige kaartje niet als een bezwaar behoef
de te worden gezien. Een dergelijk kaartje
dient alleen als een eenvoudig hulpmid
deltje ter oriëntatie.
De directeur-generaal ^an de Rijkslucht-
vaartdienst, de heer J._w- f-
toogde, dat noch het Engelse ondeizoek,
nocht dat van de Raad voor de lucht
vaart een positief antwoord heeft opge
leverd op de vraag wat de oorzaak is ge
weest van de vliegramp. „In beginsel is
het mogelijk, dat de gezagvoerder een
fout heeft gemaakt, zo zei de heer Backer,
doch vooral gezien de bekwaamheid van
Parmentier blijft de onzekerheid bestaan,
dat er zich aan boord van het vliegtuig
iets abnormaals heeft voorgedaan".
De uitspraak van de raad werd bepaald
op 3 Juli a.s.
het klooster aan de Paus overgedragen
en in 1250 kregen bij breve van Paus
Innocentius de Abt en zijn opvolgers het
praedicaat van Regale Abt van de Règale
Abdij van Egmond. De Abt verkreeg
daarbij o.m. het recht de bisschoppelijke
waardigheidstekens te dragen, n.l. mijter
staf en ring.
De bewogen geschiedenis van de latere
eeuwen geven perioden van bloei en van
verval te zien. De band met de graven
van Holland verslapt, ook die met de
Graven van Egmond, wier kasteel vlak
bij de Abdij lag. Hoewel de Abdij uit
drukkelijk door Willem van Oranje in
bescherming genomen was, werd zij toch
door de Geuzen verwoest. Dirk Sonoy
gaf last haar tegelijk met het kasteel der
heren van Egmond plat te branden om
dat hij meende, dat zij in handen van de
Spanjaarden bij het beleg van Alkmaar
een moeilijk te nemen stelling zouden
vormen. Dit besluit in 1573, betekende
de ondergang van de oude Abdij. Van het
gebouw bleef niets over, de monniken
werden over het land verspreid en van
herbouw is ondanks herhaalde pogingen
niets gekomen,
Op 15 Juni zullen de relieken in plech
tige processie weer de Abdij worden bin
nengebracht. Deze relieken bevinden zich
thans bij het bisdom, maar zullen tegen
die tijd naar de parochie Kinnegin, in
de nabijheid van de Abdij, overgebracht
worden. Gedurende een novene zullen de
relieken dan in de Abdij kapel vereerd
worden.
Na deze novene zal Abt Paulus An-
driessen O.S.B. door de bisschop van
Haarlem, mgr. Huibers in de kathedrale
basiliek van St. Bavo de wijding ontvan
gen, Daarna zal er een receptie zijn, ter
wijl de monniken in hun dorp terugko
men, daar ontvangen zullen worden door
een stoet van ruiters en door de dorps
fanfare.
Pe, dag daarop, op het feest van St.
Adelbert, 25 Juni, zal de Abt de eerste
pontificale Hoogmis opdragen met assis
tentie van enige prelaten uit Solesmes.
P'e dag zal er verder feest zijn in de
Abdij en in het dorp, terwijl de dag
eindigt met de pontificale Vespers De
feestelijkheden worden besloten met een
bezoek van de Pauselijke Internuntius,
mgr. Giobbe, die ook een pontificale
Hoogmis zal opdragen.
De geschiedenis van de Abdij van Eg
mond is ten nauwste met onze geschie
denis verweven, In 690 landde St. Willi-
brord met zijn gezellen, waaronder St.
Adelbert in Katwijk. St. Adelbert pre
dikte in Kennemerland en vertoefde vaak
in Egmond. In 740 stierf Adelbert en naar
zijn wens bouwden de christenen op zijn
graf een kerkje, dat tijdens de invallen
van de Noormannen herhaaldelijk ver
woest, doch steeds weer opgebouwd werd,
In de loop van de tijd ontstond uit het
kleine kerkje een kerkfort, dat door de
koning van Frankrijk werd geschonken
aan Dirk I, de latere Graaf van Holland.
Deze Dirk nu stichtte in 922 in Egmond
een Benedictinessenklooster, waarin het
lichaam van St. Adelbert werd bewaard.
Omdat de zusters hjer echter in dit hou
ten klooster niet al te veilig woonden,
verhuisden zij in 950 naar Bennebroek.
Dirk II liet intussen het klooster uitbrei
den en nieuw optrekken uit steen en toen
dit werk gereed was liet hij, die door zijn
huwelijk met een dochter van de Graaf
van Vlaanderen nauwe relaties had, uit
de Abdij van Gent een aantal Benedic
tijnen naar Egmond overkomen. Zo werd
in dat gedenkwaardige jaar 950 Dirk II,
Graaf van Holland, de stichter van de
Abdij, die met de geschiedenis van het
Hollandse Gravenhuis ten nauwste is ver
bonden en in later eeuwen een wereld
faam zou krijgen.
Onder de regering van Dirk VI werd
Gelukkig echter was men toen reeds
zo ver, dat men de waarde van een ar
chief inzag. Dit archief, bestaande uit 5000
charters, werd door de monniken bij de
Staten van Holland in veiligheid gebracht
en berust thans bij het Algemeen Rijks
archief. Het is door de oud-Rijksarchiva
ris dr. P. A. Meilink geïnventariseerd en de geschiedenis.
deze inventarisatie zal nog dit jaar in
druk verschijnen. Dit is niet alleen van
belang voor de kennis van de geschie
denis van de Abdij, maar ook van die van
de Graven van Holland en Egmond, waar
van men nog veel te weinig weet. Tot dit
archief behoren zeer bijzondere dingen,
o.m. een Evangeliarium, door Dirk I aan
de Abdij geschonken.
Dit boek is als exempel van een Evan
geliarium niet bijzonder, maar op de
laatste pagina's zijn enige miniaturen ge
schilderd. Deze 1000 j aar oude miniatu
ren zijn de oudste specimina van beelden
de kunst in ons land.
In de eeuwen die na de ramp volgden,
werdén de ruïnes verstrooid. Erger nog
in 1798 werd het puin van het klooster
en van de begraafplaats verkocht en werd
het terrein steenvrij gemaakt. Wat te
erger was omdat op die begraafplaats o.m
11 van de 17 Graven van Holland begra
ven lagen. De stoffelijke resten van de
leden van ons Grafelijk Huis werden
hierdoor verstrooid.
In dé vorige eeuw' begon het reveille.
In 1841 hield mr. D. J. van Lennep in
aanwezigheid van Koning Willem II een
pleidooi voor de wederopbouw van de
Abdij, daarbij wijzende op de verwant
schap tussen de Graven van Holland en 't
Huis van Oranje. (Ook is er verwantschap
tussen de Graven van Holland en het
Huis Biesterfeld, waaruit Prins Bernhard
gesproten is). Tot resultaten kwam men
nog wel niet, maar de gedachte bleef le
ven. Eindelijk in 1909 werd de St. Adel-
bertstichting opgericht, die eigenaresse
van de gronden werd. In 1934 vestigden
zich weer monniken op de terreinen. En
nu staat er alweer een groot klooster, aai
hopelijk eens zal uitgroeien tot een van
de monumentaalste gebouwen van -■
land. Nu wonen er 40 monniken in deze
koele, stemmige ruimten, maar eens zal
de zang van honderd P"e®*®rs Fieenlbk
schone lieflijke land klinken- Eigenlijk
zal dan eerst recht ztjn gedaan tegenover
In deze gevallen zijn alleen ontvangen of
te ontvangen dividenden opgenomen. De
ter vergelijking gegever cijfers voor 1948
zijn zodanig gewijzigd, dat zij het aan
deel van de groep in de winst van de
Venezuelan Oil Concessions Ltd (VOC)
welke in de loop van 1949 een geheel
tot de groep behorende maatschappij
werd, inhouden en dat rekening is ge
houden met enige'minder belangrijke
verschuivingen.
Na reserveringen voor opsporing en
research, afschrijving en belastingen be
draagt het winstcijfer van de groep voor
1949, dat gedeeltelijk is gebaseerd op
voorlopige cijfers het equivalent
van 380.000.000
(tegen het met het oog
op de V. O. C. vergelijkbaar
gemaakte equivalent van
354.000.000 in 1948).
Het van 1948 op nieuwe
rek. overgebrachte winst-
saldo. dienovereenkomstig
gecorrigeerd, bedraagt het
equivalent van 425.000.000
Totaal het equivalent van 805.000.000
De directie van de groep heeft hierop
de volgende reserveringen toegepast:
voor materiaal-
voorraden het equi
valent van 53.000.000
Voor event, koers
verliezen het equi
valent van
24.000.000 77.000.000
728.000.000
170.000.000
En heeft naar de
algemene reserve
overgebracht het
equivalent van
Resteert een saldo
tot het equivalent
van 558.000.000
Uit dit bedrag zijn reeds of zullen over
jaar 1949 aan de moedermaatschappijen,
namelijk de N.V. Koninklijke Nederland
se Petroleum Mij. en The „Shell" Tran
sport and Trading Cy. Ltd. dividenden
worden uitgekeerd ten bedrage van het
equivalent van 131.000.000 (voor 1948
het equivalent va® f 117.601.000), zodat
tenslotte een bedrag van het equivalent
van ,f 1-7.000.000 naar nieuwe rekening
wordt overgebracht.
Twee mannen zagen Zaterdag kans
uit de rijkswerkinrichting te Woensel te
ontvluchten. Een van hen, zekere Van
M., werd Zondag gegrepen. De ander,
Van A., die al eens eerder uit de in
richting was uitgebroken en daarna een
hele serie inbraken had gepleegd, wist
evenwel te ontkomen. Later op de avond
slaagde de politie echter er in in Vught
ook Van A„ die juist geprobeerd had de
deur van een kippenhok te forceren, te
arresteren. Op weg naar het bureau
bracht Van A. zijn begeleider echter
plotseling ten val en vluchtte weg. De
politieman beval de vluchteling zich
over te geven, waaraan deze evenwel
geen gevolg gaf. Tenslotte loste de agent
enige waarschuwingsschoten, waarna
Van A. door een kogel in hei hoofd werd
getroffen. Hij werd overgebracht naar
een ziekenhuis en overleed enkele uren
later.
Hedenavond om 20.03 uur zullen de
ministers van Sociale Zaken en van Oor
log, mr. A. M. Joekes en mr. W. F.
Sohokking, in het radiozoeklicht van de
AVRO spreken over respectievelijk; de
vredes- en oorlogstaak van het Nederl.
Roode Kruis.
