Nieuwe Winkelsluitingswet
gediend
Nationaal plan en streekplannen
Zuinigheid met ouze zeer
kostbare bodem
Vliegtuigdrama op volle zee
DE REIS NAAR CANADA
De grote trek begon met een eindeloze dag
Algemeen sluitingsgebod op Zondag;
Zes-uursluiting op werkdagen
Mogelijkheid van acht-uursluitmg en itn late
avojid per week opengelaten
Uit zonder in wii en
afwijkingen
Vuurzee in Gameren
Ambtenaren in
Indonesië in nood
Nekkramp-epidemie
in de Soedan
Steenstort bij de mijnen
Verzorg Uw huid!
Vrees voor liet lot van 23 vermisten
Voor zaligverklaring
van Adolf Kolping
Sukarno 49 jaar
Verstaat O. L. Heer
Engels?
PAGINA 3
WOENSDAG 7 JUNI 1950
2.
4.
5.
örie boerderijen brandden af
vannacht brak brand uit in de boerderij
P. A. van de Werken te Gameren bij
K,ahbommel, welke boerderij in een mini-
ri hrp van tijd in lichterlaaie stond. Omdat
dorpsbrandspuit niet bruikbaar was,
h rd de vrijwillige brandweer uit Zalt-
,.0fbmcl opgebeld, die spoedig aanwezig
t as- Toch had de brand in die tijd ook
/^ds de boerderij van H. van den Heuvel
wn?etast. en dit perceel was in een oog-
h-6tlk een grote vuurzee. Beide boerderijen
vodden tot de grond toe af, maar nog
tws de ramp niet ten einde, want een
e^dery van G. B. van de Werken had
rj eheens vlam gevat, hoewel deze eerst
br k zij het pannedak was gespaard. r>.
Door onveiligheid en
rechteloosheid
KATH. MIDDENSTAND NAAR
HEILOO
OUDE JENEVER
De dag was nog slechts een uur oud, toen de gigantische locomotief
driemaal een schorre kreet uitstiet en de lange trein van de Canadian
Pacific Railway met een schok in beweging kwam.
Vrijdagochtend 26 Mei, één uur
Het was eigenlijk alles volkomen onbegrijpelijk, maar de lange dag
was zó verbijsterend geweest en alle immigranten waren dermate
bedolven onder een lawine van niets dan nieuwe indrukken
ervaringen, dat er nog nauwelijks enige verwondering klonk in de
nuchtere constatering van een grote, schonkige Hollander in een
blauwe werkoverall: „Nou is 't bij ons al vijf uur 's morgens.het
is bij ons al licht aan het wordenWat zag hij: een kleine, ver
trouwde boerderij met de veilige regelmaat van een bekende dagtaak,
bekende mensen, bekend vee; wachtten nu zijn eigen koeien op het
rammelend geluid van de melkemmers?
Neen, hij zag vreemde stationslichten langsglijden, de zware wielen
knarsten jammerend over de wissels; hij las „Pier 21" en „No
Smoking" en reclames van vreemde producten in een vreemde taal
en in het wegglijdend licht onder de stationsoverkapping wuifde een
eenzame immigration-official hem „Good luck" toe.
ki«rt°SSS!hSd- Dings
Het bijpassend mutsje
Quarantaine en tranen
Vuilnisemmers cn
paardentuigen
Boterhammers
STAKING BIJ KUIPERIJ EN
KISTENFABRIEK TE
VLAARDINGEN
GEEN INFLATIE IN
INDONESIë
Deficit teruggebracht tot
800 millioen
BEGRAFENIS LUITENANT
J. BAKKER
Bij de Tweede Kamer is thans het lang verwachte wetsontwerp tot regeling
van de winkelsluiting ingediend. Kort samengevat komt de voorgestelde
regeling op het volgende neer:
Alle winkels moeten op Zondag de gehele dag en op werkdagen
voor 5 en na 18 uur gesloten zijn.
Bij algemene maatregel van bestuur kan voor het gehele land of
gedeelten daan an worden voorgeschreven, dat bepaalde groepen van
winkels gesloten moeten zijn op Maandag voor 13 uur, op Dinsdag
na 13 uur o in enkele gevallen op Zaterdag na 13 uur. Hetzelfde
ran ij p aatselijke verordening voor een gemeente geschieden,
e uilen ening van de markthandel, de straathandel en de handel te
watei is op Zondag de gehele dag en op werkdagen voor 5 en na
19 uur verboden. 6
De uiloefening van andere vormen van kleinhandel dan het winkel
bedrijf, de markthandel, de straathandel en de handel te water volgt
de winkelsluitingstijden.
erkoopautomaten, die zo geplaatst zijn, dat zij in of vanuit een
winkel of een zijner besloten aanhorigheden kunnen worden bijgevuld,
volgen het regime van de winkel. Voor andere automaten geldt
gedurende de winkelsluitingstijd een bijvulverbod.
Op rjeze algemene bepalingen zijn in
wet de 'volgende afwijkingen en uit-
^ndenngen opgenomen:
!e. Een algemene uitzondering geldt
'°°r de verkoop van genees-, heel-
n verbandmiddelen in apotheken; van
®cluur, eet- rookwaren in winkels in
stationsgebouwen; van alle waren in
Winkels in stationsgebouwen op lucht
vaartterreinen, opengesteld voor intercon
tinentaal verkeer; van consumptie-ijs;
van nieuwsbladen en tijdschriften, van
brandstoffen en smeermiddelen voor het
verkeer en van waren ten behoeve van
schepen.
2e. De verkoop van geringe eetwaren
jr- de straathandel en de handel te wa
ter is op Zondag na 5 uur geoorloofd.
®e. Brood en melk mogen worden be-
*0l'gd gedurende de halve werkdag, dat
winkels, waar deze artikelen worden
ter kocht, gesloten moeten zijn.
4e. Enkele dagen voor Sint Nicolaas
en Kerstmis en op Oudejaar mogen de
Rakels tot 21 uur geopend blijven en
J'ia de straathandel en de handel te wa-
ei tot dat tijdstip geoorloofd.
tij plaatselijke verordening kunnen
koorts de volgende afwijkingen worden
Vastgesteld:
1- De gemeenteraad kan een later
siuitingstjjdstip vaststellen, uiterlijk 20
"ur en voor één dag in de week 22 uur.
2. De gemeenteraad kan onder goed
keuring van de Kroon een andere halve
Werkdag als wekelijks sluitingstijdvak
wijzen dan de sub 2 van de boven
vermelde algemene bepalingen genoem
de, en wel Maandag of Donderdag na
13 uur.
3. De gemeenteraad kan voor ten
hoogste een en twintig werkdagen per
jaar bepalen, dat de verboden in zake de
openstelling van winkels en het drijven
Van straathandel, markthandel en handel
te water niet gelden.
4. De gemeenteraad kan op grond van
bijzondere omstandigheden onder goed
keuring van de Kroon afwijkende rege
lingen vaststellen.
Aan B. en W. tenslotte zijn nog de vol
gende bevoegdheden toegedacht:
1. Burgemeester en Wethouders ver
lenen aan winkeliers, die op grond van
hun godsdienstige overtuiging hun win
kels gedurende de Sabbath of de zevende
dag gesloten houden, ontheffing hetzij
van de voor die winkels geldende ver
plichting tot sluiting gedurende een
halve werkdag per week, hetzij, voor een
vijftal uren per week, van de algemene
verplichting tot sluiting op werkdag
avonden.
2. Burgemeester en wethouders kun-
hen ontheffing verlenen van de algemene
regelingen:
Op grond van plotseling opkomende
JWjzondere plaatselijke omstandigheden:
P.- ten behoeve van tentoonstellingen,
'efdadigheidsfeesten e.d. en veilingen.
Voorts kunnen zij ontheffing verlenen,
ltldien de minister, op grond van buiten
gewone omstandigheden van kortstondige
sard, die zich ten aanzien van het rijk of
deel daarvan voordoen, daartoe
'hachtlgipg heeft gegeven.
Aan de memorie van toelichting op het
Antwerp ontlenen wij nog het volgende:
"et is komen vast te staan, dat de on
dernemers vrijwel algemeen sluiting van
a'le winkels gedurende de Zondag wen-
^n. Het publiek heeft het feit van de
"Uiting op Zondag leren aanvaarden. De
Prganisaties van het winkelpersoneel heb
ben zich eveneens voor het invoeren van
®en dergelijke sluiting bij de wet uitge
sproken.
Het is dus in overeenstemming met de
daaromtrent bestaande opvattingen, dat
«et ontwerp de sluiting van alle winkels
*°nder uitzondering gedurende de Zon
dag voorschrijft.
"VVil de doorvoering van de algemene
zondagsrust verzekerd zijn, dan zal ook
«•ij ijci, i'T" «3--*-De
U>n~d in 'de'twee met riet"gedakte panden
he Weerszijden van deze boerderij jvas zó
v-
en de hitte zó verzengend, dat ook
^erde perceel een prooi der vlammen
ij, "ril. Enige varkens en kalveren kwamen
dp 5e.vlammen om. Van de inventaris van
Sis 6 V1"Ü grote boerderijen werd zo goed
en ö'e's gered. Naar wij vernemen, is een
b], ahder slechts ten dele verzekerd. Het
k0 asiRgswerk werd bemoeilijkt door te-
de tot dusverre geldende compensatie
regeling voor orthodoxe Israëlieten en
Zevendedags-Adventisten en -Baptisten,
krachtens welke dezen hun winkels op
Zondag gedurende enige uren voor het
publiek geopend mogen hebben, dienen
te vervallen.
De minister en de staatssecretaris heb
ben er naar gestreefd haar door een billij
ke regeling te vervangen. Zij menen hier
in te zijn geslaagd door de opneming van
een bepaling, krachtens welke hun op
hun verzoek ontheffing wordt verleend
van een eventueel ingevoerde verplichting
tot sluiting van hun winkels gedurende
een halve werkdag per week. of van het
verbod van openstelling van hun winkels
op werkdagavonden, voor een vijftal uren
per week te hunner keuze. De desbetref
fende winkeliers moeten ten genoegen
van B. en W. aantonen tot een kerkge
nootschap te behoren, dat de wekelijkse
rustdag gedurende de Sabbath of de ze
vende dag houdt.
Naar de mening van de minister en de
staatssecretaris van Econ. Zaken verdient
het de voorkeur het sluitingstijdstip op
de werkdagen op 18 uur te stellen. Zij
aheten het echter wenselijk, dat de wet
de mogelijkheid biedt plaatselijk een la
ter sluitin.gs tijdstip te doen vaststellen-
Daartoe is de regeling opgenomen, dat
de gemeenteraad het sluitingstijdstip later
dan 18 uur kan stellen, zonder dat.de des
betreffende verordening goedkeuring door
de Kroon behoeft. De gemeenteraad kan
echter het sluitingstijdstip niet later be
palen dan 20 uur, behalve op één dag van
de week, voor welke 22 uur het uiterste
tijdstip is. Op deze wijze wordt het mo
gelijk met de plaatselijke behoeften re
kening te houden. Een dergelijke veror
dening kan niet worden vastgesteld dan
nadat de Kamer van Koophandel de ge
legenheid heeft gekregen haar oordeel
aan de gemeenteraad kenbaar te maken.
Sluiting gedurende halve
werkdag per week
Onder de geldende Winkelsluitingswet
zijn in talrijke gemeenten, naast vrijwil
lige regelingen, verordeningen, geba
seerd op artikel 6 dier wet, tot stand ge
komen, krachtens welke bepaalde groe
pen van winkels gedurende een halve
werkdag per week moeten zijn gesloten.
Voor bet publiek leverde dit bepaalde
bezwaren op. terwijl anderzijds ook on
gewenste concurrentieverschijnselen zich
voordeden.
Al deze bezwaren zouden zijn onder
vangen, indien voor het gehele land voor
allen winkels een uniforme sluitingsrege
ling werd vastgesteld. Van de zijde zowbl
van de winkelier als van het winkelper
soneel zijn daartegen echter doorslagge
vende bezwaren aangevoerd. De minis
ter en de staatssecretaris menen nu de
oplossing te hebben gevonden door het
mogelijk te maken, dat regelingen tot
sluiting van winkels gedurende een hal
ve werkdag per week worden vastge
steld, hetzij voor de Maandagmorgen,
hetzij voor de Dinsdagmiddag, hetzij in
bepaalde gevallen voor de Zaterdagmid
dag.
Teneinde de belangen van het publiek,
dat ongetwijfeld gediend is met het in
het algemeen geopend zijn van winkels
op Zaterdagmiddag zeker te stellen, is
de bepaling opgenomen, dat de Zaterdag
middag slechts voor bepaalde groepen
van winkels als sluitingsmiddag in aan
merking kan komen.
Het ligt in de lijn der ontwikkeling,
dat verschillende organisaties de winkel
sluiting niet uitsluitend als een plaatse
lijk probleem, maar ook als een algemeen
er» landelijk vakbelang zijn gaat zien.
Daarom is de mogelijkheid geopend tot
het vaststellen van een sluitingsregeling,
hetzij voor het gehele land, hetzij voor
een gedeelte daarvan, bij algemene maat
regel van bestuur. Doch ook hierin zul
len plaatselijke afwijkingen mogelijk
zijn. waarbij de keuze van de gemeente
raad is beperkt tot de Maandag en Don
derdagmiddag. Zulks onder goedkeuring
van de Kroon.
V erkoopautomaten
Om ontduiking van het bijvulverbod
van verkoopautomaten tegen te gaan, is
een verbod opgenomen tot plaatsing
van geheel of gedeeltelijk gevulde ver-
koopa iitomaten gedurende de tijd. dat
het bijvullen verboden is.
De raad van de Samenwerkende vak
organisaties van Overheidspersoneel in
Indonesië (S. O. V.) heeft opnieuw een
noodkreet gericht tot de Nederlandse
regering.
Wegens de ongunstige, ontwikkeling van
de toestand in Indonesië voor wat betreft
duurte en onveiligheid, in het bijzonder
in de steden, heeft de raad zich wederom
via zijn vertegenwoordiger in Den Haag
telegrafisch tot de regering gewend met
het verzoek, de in de Garantiewet
bedoelde afvloeiingscommissies te willen
instellen.
Het telegram spreekt van een onhoud
bare noodtoestand als gevolg van onveilig
heid en rechteloosheid. „De positie van
vele ambtenaren leidt tot verpaupering."
Duizenden personen zijn aangetast
door 'n nekkramp-epidemie, welke grote
gebieden van de noordelijke Soedan teis
tert. Er zijn honderden sterfgevallen. Men
vreest, dat de epidemie nog veel meer
slachtoffers zal qisen, voordat zij tot
staan is gebracht.
Medische autoriteiten te Khartoem
hebben de gehele provincie Khartoem
tot. „besmet gebied" verklaard en de be
volking gewaarschuwd, elkander niet te
infecteren en niet buiten te slapen. Sa
menscholingen van grote omvang zijn
verboden en scholen gesloten.
De Kath. Middenstandsbond in het
bisdóm Haarlem organiseert op Woens
dag 21 Juni a.s, een bedevaart naar Hei-
loo. De Paus heeft de katholieken, die
gedurende het Heilig Jaar niet naar Ro
me kunnen aangespoord in het eigen
land ter bedevaart te gaan. Zo moet men
deze bedetocht zien, die speciaal voor
katholieke middenstanders en hun ge
zinsleden is georganiseerd.
De toekomst is nog donker; de Kerk
vervolging is in tal van landen in volle
gang. Nog steeds worden godsdienstvrij
heid; de menselijke waardigheid; het
christelijke gezinsleven en de democrati
sche grondslagen ener gezonde samenle
ving bedreigd. Aan wie zou men dat
beter kunnen zeggen van aan „Moeder".
Dit moet dan ook de intentie zijn, ook
van de vrouwen en kinderen, die mee
komen.
De plechtige Hoogmis vangt aan om
10.30 uur. Pater Peters zal als redenaar
optreden.
Advertentie
(Vergadering van Dinsdag 6 Juni).
Een drietal wetsontwerpen stond or
gisteren op de agenda van de Tweede
Kamer, waaraan er staande de vergadering
nog enkele werden toegevoegd. Het eer
ste behelsde de verklaring van het alge
meen nut der onteigening ten behoeve
van de steenstort der Oranje-Nassau-
mijnen. Men kan die hoge, zwarte bergen
van steen nu niet bepaald fraai noemen.
De minister van Economische Zasen
deed dit ook niet. Er was ernstig naar
een oplossing gezocht en de oplossing
was nu, dat er nieuwe terreinen, ge
legen in de gemeenten Hoensbroek en
Heerlen, aansluitend bij de bestaande
steenbergen ten behoeve van de steen
stort zouden kunnen worden onteigend.
De voornaamste opponent van minister
v. d. Brink was hier d,e heer Peters
(K.V.P.), maar hij bleek de enige
kampioen voor de aesthetiek in het hart
van de mijnstreek te zijn. Hij betoog
de, dat dit maar een oplossing was voor
35 jaar dat. er recreatieruimte moest
blijven en dat men voor deze steenstort
beter de Brunssumerheide kon bestem
men. Hij kon betogen wat hij wilde, hij
kreeg geen medestanders. Een hoofde
lijke stemming, waarom hij aan het einde
van het debat verzocht wees uit, dat
alleen de heren Gerbrsndy (A.R.) en
De Graaf (K.V.P.) hot. met de heer
Peters eens waren. Het wetsontwerp
werd met
nomen.
60 tegen 3 stemmen aange-
Het tweede wetsontwerp dat in be
handeling kwam, was de regeling inzake
het Nationale Plan en de streekplannen.
Dit ontwerp ging uit van de vrijwel
algemeen aanvaarde opvatting, dat alle
uitvoeringsregelingen steunend op het
besluit betreffende de instelling van een
Rijksdienst voor het Nationale Plan
(tijdens de bezettnv vastgesteld) waren
geschorst en later krachtens de Wet
Bezettingsmaatregelen 1 vervallen waren
Enerzijds achtte men bet nu ongewenst
vooruit te lopen op het resultaat van
de commissie-v. d Bergh, die een her-
Woningwet voorbereidt.
waren met de Nederlandse verhoudin
gen Een voorlopige regeling dus slechts,
als legalisatie van de bestaande toestand,
In het wetsontwerp werd dan ook voor
gesteld deze wet weer te doen verval
len op 1 Januari 1952.
Toch was er over het voorstel nog heel
wat te doen.
Zal er wei ooit een Nationaal Plan tot
stand komen? Dit bleef immers een stuk
noodwetgeving welke op 1 Januari 1952
werkelijk plaats moest maken voor een
nieuwe wet. Anderzijds werd er van
verschillende zijden twijfel uitgesproken
of deze wet wel nodig was.
Vooral tegen art. 30 de bevoegd
heid van de minister om tegen voorge
nomen grondaankopen en tegen het uit
voeren van werken bezwaar te maken
bestond veel tegenstand.
De heer Maenen (KVP.) kwam met
een amendement om voor de benoeming
van de leden van de vaste commissies
der provinciale planologische diensten
de Rijksdienst van het Nationale Plan
geen stem in het kapittel te geven. In
ziening van de een ander amendement wilde de heer
Anderzijds echter achtte men het
verantwoord, in het bijzonder met het
oog op de streekplannen, het huidige
rechtsvacuüm te laten voortbestaan.
Daarom werd in dit wetsontwerp ge-
tracht aan beide bovengenoemde desi
derata te voldoen en wel door zo ge
trouw mogelijk de tijdens de bezetting
vastgestelde regeling te volgen. Slechts
die bepalingen werden in dit ontwerp
niet opgenomen, die kennelijk in strijd
Advertentie
Tegen zonnebrand, vervellen, stuk
lopen. doorzitten, schrijnen, smetten
en ter verbetering der huid: Purol.
Naar in een deel van onze oplage van
gisteren reeds werdgemeld, heeft een
Amerikaans vliegtuig met 65 personen
een noodlanding op volle zee moeten ma
ken, daartoe gedwongen door een defect
aan de motoren. Een radioboodschap
meldde, dat het toestel aan hoogte ver
loor en op het punt was in zee te dalen.
Daar men sindsdien niets meer van het
toestel vernam, werden direct vliegtuigen
en boten uitgezonden om de zee ter hoog
te van Florida af te zoeken.
Het toestel had zeven reddingsboten
voor 10 man benevens 66 zwemvesten
aan boord. Een der aan dc opsporing
deelnemende vliegtuigen ontdekte enke
le vlotten en direct voeren schepen naar
de aangegeven plaats om overlevenden
aan boord te nemen.
Het verongelukte toestel vervoerde 62
seizoenarbeiders naar Noord-Carolina.
De bemanning bestond Uit drie koppen.
Er konden 37 personen worden gered,
o.w. alle leden van de bemanning. Een
aan de opsporingsdienst deelnemend
koopvaardijschip heeft 5 lijken zien
drijven. Er bestaat, weinig hoop, dat de
23 personen, die thans nog vermist wor
den, gered zullen kunnen worden.
Het informatie-proces voor de zalig
verklaring van Adolf Kolping. de Gezel-
lenvader .wordt binnenkort afgesloten.
Aldus verklaarde kardinaal Frings in
een toespraak bij het graf van Adolf
Kolping ter gelegenheid van het 50-jarig
bestaan van de „Rheinische Handwerks-
kamnier". De geschriften van Adolf Kol
ping zijn aan een onderzoek onderwor
pen en het resultaat hiervan is reeds
naar Rome gezonden.
,A11 aboard!" Een werelddeel
verwacht U
namelijk al klaar staat (èn maar dat
weet gelukkig nog niemand eerst van
avond om twaalf uur vertrekken zal!)
Een familie uit Nijmegen verdwijnt
onmiddellijk in quarantaine omdat een
der drie kinderen de bof blijkt te heb
ben opgelopen. Een andere jongen, die
aan boord z'n sleutelbeen gebroken heeft,
gaat eveneens het hospitaal in.
Ik sprak later een Canadese student
van een der universiteiten uit de buurt
flie overal rondvraag deed of er niet
iemand uit Den Haag aan boord was:
bij had namelijk bij de fooddroppings op
de „racetrack" gepathfinderd. Hij zei: „Ik
heb alle mensen van boord zien gaan
en je kunt 't geloven of niet: ik stond
met de tranen in m'n ogen ernaar te
kijken.... En dan die kouwe, volkomen
officiële vormelijkheid van onze douane!"
Wat het eerste betreft: wij zagen er
helemaal niet zielig of armoedig uit, in
tegendeel, maar ai bleek dat uiterlijk
nauwelijks het aan-land-gaan was daar-
om niet minder dramatisch. En over die
douane.ik vertelde hem,
dat ik nog eefis een paar
douane-ambtenaren in het
buitenland ontmoet had.
aan water
dn^res!^en't Sukarno vierde gisteren zijn
»«te verjaardag. Dr .Hirschfeld bracht
tnens Koningin Juliana persoonlijk
•eiukwensen over. De hoofden
mtenlandse missies
«elukwensen aan.
boden
van de
eveneens
Ja, die „Volendam" was een veilig
schip geweest.
Na enkele dagen had het schip zelfs
iets van een dorp gekregen, een dorp
waar men de weg wist, waar men vele
inwoners kende. Men raakte gewoon aan
de nieuwe regelmaat van maaltijden,
men hoefde niet overal zelf voor te zor
gen, men kon niet verloren lopen en de
kinderen hadden in ieder geval niet het
risico volkomen zoek te raken. Boven
dien, en dit was het belangrijkste, men
ontmoette slechts mensen, die allen de
zelfde verwachtingen, dezelfde hoop, het
zelfde optimisme hadden.
In hoeverre echter deze verwachtin
gen gerechtvaardigd waren, zou iedereen
alléén moeten ondervinden. Maar op de
laatste avond, terwijl aan stuurboord
heel ver weg de lage kust van Sable
Island voorbij gleed en vogels het land
achter de Oceaanhorizon meldden, op de
laatste avond leken alle komende moei
lijkheden plotseling vertienvoudigd De
geforceerd uitgelaten stemming kon dit
gevoel niet camoufleren en toen rector
A van den Bosch, die 's middags reeds
de kinderzegen over zoveel jonge
emigranten („Mammie verstaat O. L.
Heer ook Engels?" vroeg een meisje, dat
kennelijk goed naar zijn vermanende
woorden luisterde) had uitgesproken, na
de gemeenschappelijke rozenkrans des
avonds nog eens extra de thans veel
zwaarder geworden verplichtingen der
ouders benadrukte, moesten sommige
moeders heimelijk haar zakdoek gebrui
ken: een gemeenschap werd aan stukken
gebroken, de leden ervan zouden morgen
over een land, neen, over een heel we
relddeel, worden uitgestrooid.
Di-ngs, de vrouw van Dings en de
drie „kiendjes" van Dings kijken vam de
hoge reling af naar het nieuwe land.
„Het werd tijd, dat de reis op z'n eind
liep", zegt Dings, „toen ik gisteravond
over land hoorde praten,
had ik ineens geen
rust meer: mijn aardap
pels moeten zo gauw mo
gelijk de grond in. Iemand
wist me te vertellen, dat
i'jn nieuwe boer ze nog
niet geplant had. Het wordt
K1JK1 naar het nieuwe land
en elke minuut duurt hem
nu te lang.
Om 8 uur ligt de „Volen
dam" vast langs een hoge,
enorme ontsohepingsloods
van muur, ramen en de
paar gapende donkere mui
len. waaruit de gangways naar bui
ten geschoven worden. De werklui
aan de wal praten allen Engels,
hebben andere overalls aan en pet
jes met grote zonnekleppen. In de ze
nuwachtige uren, die volgden, heb ik
steeds maar moeten denken aan dat
jonge mevrouwtje uit Den Haag, dat met
haar man en vier kinderen naar Win
nipeg ging. Vier kinderen van plaatjes,
zoals zovelen aan boord, die mijn heim
wee naar mijn eigen dochter (de mooiste
baby van het Westelijk halfrond na
tuurlijk) nog maar groter maakten. De
laatste avond klaagde hun moeder nul
haar nood over de onopgevoedheid van
veel andere kinderen: een vlegel had het.
oudste meisje d'r mutsje afgetrokken en
het plomp over boord gegooid. „Het pas
te zo mooi bij het jasje", zei de moeder,
„en wat moet ik nou toch doen-morgen.
Hoe moet ik nou onze familie aan de
autoriteiten presenteren?" Het mevrouw
tje was volkomen „op", na zo'n reis „We
zijn geëmigreerd omdat in September
onze vijfde komt".
Toen ze eenmaal aan wal was en
tevoren was Pieterke. het oudste zoon
tje nog eens een uur kwijt geweest,
werd omgeroepen als „Peter", waarop
zijn moeder andermaal de chef-hof-
Donderend snelt de trein voort: dagenlang richting West.
meester bestormde om te zeggen, dat-le
beslist alleen zou terugkeren op de op
roep „Pieterke", waarna hij inderdaad
terecht kwam, toen ze dan eenmaal
aan de wal was met de kinderen mis
te noch de emigratiedokter, noch de
man, die de landingskaart knipte, stem
pelde, vergeleek op enorme lijsten,
weer knipte en weer stempelde, het
mutsje van het meisje en waarschijn
lijk vond iedereen het een keurige fa
milie. die het in Canada wel rooien
zou. maar zo zijn bezorgde moe
ders nu eenmaal en wie weet. wat u
zich allemaal voor zwarigheden in uw
hoofd zou hebben gehaald bö het ver
laten van een veilig schip.
Iedereen krijgt een label van een be
paalde kleur in z'n knoopsgat, met naam.
adres en plaats van bestemming alsmede
het nummer van de treincoupé erop: de
luidsprekers worden schor, daarna wit
gloeiend van hef „Attentie Canada-pas
sagiers!", en iedereen zegt: „I k voel me
doodkalm, maar de rest kon beter in 'n
zenuwinrichting zitten". De Ontario-
groep (veruit de helft) gaat het eerst
van boo d, haastig, bang om de trein te
zullen missen die volgens de verhalen
maar nog nergens door hen omhelsd was
bij mijn aankomst, en dat ook de Neder
landse douane dat niet in haar opleidings
cursus geleerd kreeg.
De grote luide hall was vol verwarde
mensengroepjes, de meesten min of
meer murw de rest nog steeds nerveus
actief en enkelen wanhopig. De autori
teiten werkten op topsnelheid, hielpen
wat. ze konden (enkele Nederlandse
vertegenwoordigers van de Canadese
Spoorwegen waren de hele dag tot twaalf
uur 's avonds in de weer) en iedereen
was zeer behulpzaam, maar dikwijls be
grepen de Canadezen het Nederlandse
Engels niet, snapten het dan eindelijk
wel, maar dan begrepen de immigran
ten het antwoord niet of waren stiekem
verdwenen op het moment van de op
lossing.
En daar liep Ven Bree met een ijzeren
geldkistje onder z'n arm (waarin de dol
lars voor hemzelf, de vrouw en de twaalf
kinderen), en daar passeerde iemand, die
een splinternieuwe vuilnisemmer met
zich droegverderop sjouwde een
vader een kinderstoel (met accessoires)
op zijn nek, er kwam een boer langs
met een compleet paardentuig om, ed
daar was Dings weer, die kilo's eigen
teelt tabak meenam, plus 500 vuursteen
tjes en 2 aanstekers- om in het begin
maar geen dollars te hoeven uitgeven;
daar klepperde een hoge. blonde Friezin
voorbij op klompen, een familie had een
schoffel meegebracht en een ander ver
telde me, dat ze ook de netten om bot
te vissen niet vergeten waren, en toen
iedereen en ik zelf zo langzamerhand
dacht: Nou. nog één, die vraagt of ik En
gels spreek en' ik spring in zee! toen
kwam er een arme schobber op me af.
die vroeg of ik niet even met 'm naar
de trein kon komen. Ze hadden ruzie
met een neger.
Dat kon er nog wel bij. Het bleek dat
die neger-portier drie bedden had moe
ten reserveren voor trein-geleiders etc.
maar de familie (drie kleine kinderen)
had natuurlijk de drie kinderen in die
bedden gelegd, was er daarna uit gezet,
had op aanraden van een zuurtjesver-
koper langs de trein opnieuw dé bedden
genomen was er weer uit gezet en de
'argumenten (geen der beide partijen
begreep de ander!' waren hoe langer hoe
hoger gelopen en de neger zei: Tell them,
als ik een bed had, kregen ze 't. ze kre
gen 't, tell them, en ik ging wel op de
locomotief liggen, tell themen de
vrouw huilde en iedereen was volkomen
overstuur. Enfin, het was een dag om
nóóit en nóóit te vergeten, maar alles
behalve een onvergetelijke dag!
Natuurlijk kwam alles in orde. men
stond in drommen voor de Canadian
Immigration Canteen in de hall, kocht
daar wit brood, gesneden en prachtig
verpakt, sloeg sardines en boter in,
kauwgom, kocht sigaretten, die duur
waren en rootbeer, wat geen bier v-'as
en honderden andere dingen, die het
leven tijdens de treinreis enigszins kon
den veraangenamen. En ofschoon de
officiële internationale handelstaal En
gels schijnt te zijn. werden er ook trans
acties afgesloten óp vragen als: „Tweej
van da daor!", terwijl de mensen uit
Halifax ons trachtten te verleiden om
„boterhammers" te kopen.
Voor de katholieken liep er 'n klooster
zuster rond en dogenen die geen rozen
krans hadden, konden er alsnog gratis
een krijgen. Sa
men met Father
Deslauriers van
het Apostolaat
ter Zee (Hali
fax) hielp ze
waar ze kon,
maar geen en
kele vertegen
woordiger van
een religieuze
organisatie, die
naar Halifax ge
komen was, had
een lijst van de
opvarenden ge
kregen. Father
Deslauriers ver
zekerde ons, dat
de namen alsnog
zouden worden
doorgegeven aan de geestelijke autoritei
ten ter plaatse.
Om twaalf uur vertrok de trein voor
Ontario. Een uur later de Volendam
bevond zich reeds lang en breed in
volle zee op weg naar New York
ging er plotseling een schok door de
14 wagons van de C.P.R.
„AU aboard
Het monsterbeest loeide klaaglijk en
hees en zijn roep echode naar het Wes
ten: naar Nova Scotia, New Brunswiék
en Quebec, naar Ontario, de eindeloze
prairies van Manitoba en Saskatche
wan, naar de Rorkie Mountains van
Alberta en de milde Paclficknst van
Vancouver
Maenen de invloed van Ged. Staten ver
leggen naar de Prov Staten.
De heer Groen (K.V.P.) en enkele
anderen wilden nog bij amendement de
werken van bodemcultuur, noodzakelijk
binnen het kader van een rationele be
drijfsvoering, uitsluiten van art. 29, dus
uitsluiten van de bevoegdheden van de
minister.
Minister In 't Veld zeide in zijn ver
dediging, dat hij met het uitschakelen
van alle bezettingsrecht aan zijn departe
ment door dit wetsontwerp wilde dingen
naar de blauwe wimpel. Zijn departe
ment zou dan het eerste zijn, waar geen
enkel bezettingsrech' meer zou geiden.
Overigens had ons land, waar de be
volking gestadig groeit, behoefte aan
ruimte-kundige maatregelen.
Er werd twijfel uitgesproken of de
nieuwe woonrudmtewet wel vóór de ge
stelde datum 1 Januari 1952 in
het Staatsblad zou komen. De minister
legde er de nadruk op. dat zeven departe
menten hierin iets te zeggen hadden
Voor zo ver het hem betrof, zou hij
hiernaar streven. Zou het niet gaan. den
zou deze wet nog moeten worden ver
lengd.
Het ontbreken van. een schaderegeling
was het bezwaar van alle sprekers ge
weest Minister In 't Veld wees echter
op dé mogelijkheid van provinciale en
gemeentelijke regelingen dienaangaande.
Hieromtrent had zich reeds een zekere
practijk gevoffnd. Deze materie onder te
brengen in deze noodwet had de minis
ter niet wel doenlijk geacht. Bij het
vaststellen van de uitvoeringsbeschik
kingen zou hij echter rekening houden
met de opvattingen van de commissie-
v. d Bergh.
Er werd nog uitvoerig over de amen
dementen gesvroken.
De heer Ritmeester wilde het
toezicht" van de Rijksdienst op het
Provinciaal bureau vervangen zien door
„samenwerking" tussen beide.
Minister In t Veld en met hem de
PvdA wilde dit toezicht liever hand
haven. Hij zag ook liever een bevoegd
heid van de Kroon tot het benoemen in
de vaste commissies van leden uit be
paalde groepen van de bevolking.
Ook het amendement Maenen om de
Rijksdienst geen adviserende stem te
geven bij de benoeming van de leden
der vaste commissie v«n de provinciale
planologische dienst, kon de steun van
dc P.v.d.A. niet verwerven.
Heden Woensdag, zal over deze amen
dementen en over het wetsontwerp wor
den -gestemd.
In de stoomkuiperij- en kistenfabriek
Van de fa. C. van dei" Burg en Zonen te
Vlaardingen is een staking uitgebroken,
waarachter zich ook de uniebonden heb
ben geplaatst.
Het conflict is uitgebroken, omdat de
firma wel officieel de 5 pet. loonsver
hoging heeft toegekend, maar deze door
wijzigingen in de tariefionen vrijwel on
gedaan zou hebben gemaakt.
De staking omvat ongeveer 120 man.
Hiertegenover verklaart de heer v. d.
Bung dat hij reeds voordat de 5 pet. loons
verhoging werd gesanctionneerd, zijn
personeel hogere lonen uitbetaalde, waar
door hij met de loon- en prijs voor
schriften in conflict kwam.
Bij de algemene toekenning van de 5
pet. loonsverhoging is de sociale com
missie van de vakgroep hout- en embal
lage-industrie met ,de uniebonden over
eengekomen, dat in die bedrijven, waar
het loonplafond boven het officieel toe
gestane maximum lag, de verhoging van
5 pet. als een compensatie zou
worden beschouwd. Zulks geschiedde ook
in de fabriek van de firma Van der
Burg.
De heer Van der Burg zeide verwacht
te hebben, dat de bonden eerst een ulti
matum zouden hebben gesteld. Dit is niet
gebeurd. Op een gegeven ogenblik werd
er gestaakt en bleek, dat de bonden er
achter stonden.
De locomotief riep andermaal, trok
dan plotseling aan: kinderen bewogen
onrustig in hun slaap, jonge boeren
zoons wilden dit moment niet missen
en keken uit het raam het voorbij
glijdende practisch verlaten perron af.
een doodvermoeide vader en moeder,
half in slaap op de bank, grepen on
willekeurig eikaars hand vaster
i. W. HOFWIJK.
„De Indonesische regering Is er vast
van overtuigd, dat met de uitgifte van
de nieuwe muntbiljetten ter waarde van
in totaal 230 millioen (Ind. crt.) geen
inflatie kómt", aldus verklaarde de RIS-
minister van Financiën dezer dagen in
een openbare senaatszitting.
Op 19 Maart j.l. was er 3.6 milliard
in omloop, en op 15 Mei j.l. 2,4 milliard.
Met de uitgifte van het nieuwe biljet
in coupures van 5 en 10 (waarvan
wij reeds Zaterdag melding maakten
Red. Msb) zal het tekort, van het in cir
culatie gebrachte geld nog niet gedekt
zijn. De Indonesische regering zal, aldus
de minister, niet direct al het nieuwe
geld, dat vooral bestemd is voor Suma
tra, Borneo en de Kleine Sunda-eiian-
den, in omloop brengen. Ook zal de rege
ring geen nieuwe coupures van 2,50 en
minder creëren, daar binnenkort munt
geld zal worden uitgegeven.
Door de geldsanering in Indonesië, zo
verklaarde voorts de minister, is het de
ficit van de RIS van 3 milliard terug
gebracht op maximum 800 millioen. De
staatsinkomsten stegen als gevolg vac
de monetaire maatregelen. Met de inle
vering van afgeknipte rechterhelften
van de bankbiljetten eind Juli wor
den begonnen, waarna in October obli
gatiebriefjes zullen worden uitgegeven.
Gistermiddag werd te Barendrecht
onder grote belangstelling ter aarde be
steld het stoffelijk overschot van de bij1
het jongste vliegongeluk in Twente om
gekomen vlieger, de eerste luitenant J.
Bakker. De begrafenis geschiedde met
militaire eer. Nadat gezang 292 gespeeld
was, werd een salvo boven de groeve
gelost.
De commandant van de vliegbasig
Twente, kolonel-vlieger-waarnemer J. L.
Zeegers, en de veldprediker van deze
vliegbasis ds Van der Poel. herdachten
de overledene. Verder voerden nog het
woord ds "in Bijl en ds Laman. Een an
dere pret ant, ds Malan, dankte ten
slotte namens de familie voor de aan de
l overledene bewezen eer,
