Opvoeding en onderwijs als eerste zorg
I
DE FINSE I
DEMOCRATIE
-If
t -W:
v: -
Bewonderaars van techniek
en technische vooruitgang
JL
Mmmp I
V
JUNI 1950
PAGINA
'Achter het hoofdgebouw staat
nog een kinderziekenhuis met
driehonderdvijftig bedden, en
'n goede tweehonderd verpleeg
sters.
Natuurlijk zijn zulke luxe
paleizen zelfs in Finland uit
zonderingen; het kinderpaleis
van Helsinki is een unicum.
Maar, waar men komt, over
al vindt men voortreffelijk
ingerichte gelegenheden, waar
de kinderen hetzij voor een
geruime periode, hetzij voor
een aantal uren per dag kun
nen worden ondergebracht.
.«pi
Niet alleen voor het kleine
kind wordt echter dc grootste
zorg gedragen. Deze blijft voort
duren tot de jongen of het meis
je afgestudeerd is en in het
economisch proces is opgeno
men.
De schoolis een groot ideaal
van de Fin. Wij, mensen uit
West-Europa, die toch op het
gebied van het onderwijs heel
wat hebben gepresteerd, zouden
bijna van een hobby- spreken.
-.J
Vooral de tuberculose eist
veel slachtoffers. Men telt in
Finland 70.000 personen, die er
door aangetast zijn (in Dene
marken met een bijna even
grote bevolking 27.000), terwijl
jaarlijks 5.000 mensen er aan
sterven Denemarken 2.000).
Over geheel Finland verspreid
vindt men in de gezondste bos
rijke gebieden sanatoria met te
zamen meer dan ƒ.000 bedden,
in 14 grote en 40 kleinere hospi
talen. Toch is de wachttijd bij
Een probleem, dat ten nauw
ste met de volksgezondheid,
vooral met de strijd tegen de
tuberculose verband houdt, is
de huisvesting. Er is een groot
tekort aan huizen: de gehele Ka-
relische bevolking trok naar het
moederland, ruim tweehonderd
duizend mensen, toen Karelië
door de Russen werd gean
nexeerd; de oorlogen hebben
enige (verwoestingen vooral in
Lapland, waar de Duitsers bij
hun terugtocht de tactiek van
de verschroeide aarde toepasten,
aangericht; en overigens was de
volkshuisvesting reeds vóór de
oorlog vooral op het platteland
schamel en uiterst primitief.
Finland is een mooi land, hei
Finse volk is een krachtig, ar
beidzaam, energiek volk.
Wij hebben het op onze tour
née leren waarderen met zijn
deugden en zijn zwakke zijden
Het is een land, dat thans dé
grondslagen van een welvarende,
en vreedzame toekomst wil leg
gen. Moge dit streven volledig
slagen; moge het vrije, onafhan
kelijke Finland zich kunnen
handhaven in het belang van
het land zelf en tevens als con
structieve factor in een herle
vend Europa.
*5
m I
4 10» K-.
li»
,-rf
'<tJ' '«.'I.
nieuwe gevallen nog altijd een ff'
grote drie maanden, en regering
en gemeente zijn er dan ook op
uit het aantal bedden te vergro
ten, en zó deze besmetting te be
perken. Eén voordeel heeft men
daarbij: dat de uitgebreide vee
stapel volkomen tuberculose-
vrij is, zodat dc melk met haar
gehele sanerende actie onbe
werkt kan worden gedronken.
De bestrijding van kanker en
rheumatiek is, evenals overigens
in alle andere landen ter wereld,
nog in het stadium van onder
zoek. Maar ook daaraan wordt
veel zorg besteed, en de weten
schap, ook de geneeskundige,
staat in Finland zeer hoog.
mm
ÜM
-
Hk
■h
r
r
Finland grondvest zijn toekomst
(Van onze redacteur)
Persoonlijke kennismaking met Finland en de Finnen bevestigt in. grote
lijnen de voorstelling, tvelke men zich door lectuur en studie van land en
volk had gemaakt. Natuurlijk doet men aanvullingen en correcties op, maar
vooral kan men dieper doordringen in de geestesgesteldheid en ideeën
wereld van mensen, die, hoe dicht ze door hun algemene opvattingen ook
bij ons slaan, toch onder geheel verschillende omstandigheden, in een sterk
afwijkend milieu leven.
In Finland zelf staat men in voortdurend contact met bewoners van een
jong land. Hun werkelijke zelfstandigheid en onafhankelijkheid dateren
eerst uit de periode 19171920, zijn dus nauwelijks een goede dertig jaar
oud. Maar in dit korte tijdperk hebben zij een sprong omhoog ge-
maakt, -welke de bewondering zelfs van de Amerikanen opwekt.
Het woord Amerika wekt een associa
tie, ■'"elke ons gedurende onze gehele
reis door Finland voortdurend voor ogen
is gebleven. Er is iin de ontwikkeling van
de Finnen gedurende de jaren van hun
vrijheid een aanmerkelijke overeenkomst
met die der Amerikanen aan te wijzen.
Zij ~~zijn eigenlijk heel anders dan de
mensen over de Oceaan maar hebben
één punt .gemeen, dat over heel veel
diepgaande verschillen in karakter en-
temperament doet heenzien, en dat op den dat de volk?"
W mentaliteit moet
gemeenschap, met de te
derste zorgen omringd» Er
is wellicht geen land ter
wereld, waar zulke prach
tige kindertehuizen met de
modernste inrichtingen en
de voortreffelijkste genees
kundige en paedagogische
verzorging worden aange
troffen als juist in Finland.
In Helsinki staat zulk een
duur een soortgelijke
voortbrengen. Zij zijn geweldige bewon
deraars van de techniek en de techni
sche vooruitgang.
Overal waar wij kwamen, heeft men
ons de fabrieken getoond: textielfabrie
ken, papierfabrieken, houtbewerkingsfa-
brieken, fabrieken van de sterk opko
mende ijzerindustrie, de grootste aarde
werkfabriek van Europa, wellicht van de
hele wereld.
Fabrieken, fabrieken, fabrieken
Daarin schijnt voor de Fin de toe
komst te liggen.
Voor de Fin, die toch in het verleden
bovenal een bewerker van het land,
landbouwer, veehouder, boer, houtves
ter was. Nog ligt het accent van de
arbeid in de natuur, maar het verschuift
zich in steeds hoger opgevoerd tempo
naar de fabriek, naar de Industrie.
Niet omdat Finland aan overbevol
king zou lijden. Met zijn ongeveer
vier millioen inwoners op 337.113
vierk. km. heeft het een gemiddel
de van 12,6 inwoners per vierk. km„
werkelijk geen overdaad. Zelfs niet
als men weet, dat van dit land, dat
ruim tienmaal zo groot is als Ne
derland, het Noordelijke gedeelte
binnen de poolkring is gelegen en
derhalve uitermate schaars bevolkt
is. Werkloosheid kent Finland dan
ook nauwelijks; en zelfs als deze
na het einde der herstelbetalingen
zou intreden, moet het mogelijk zijn,
mond „het kasteel van de
kinderen" wordt genoemd.
De bouw heeft vierhon
derdvijftig millioen Finse
marken gekost. In 't hoofd-
Het ultra-moderne station van Helsinki in het hartje
van de Finse hoofdstad
gebouw worden 150 kinderen door 150honderdveertigduizend gewonden een
verpleegsters verzorgd; het tor enge
bouw herbergt de leiding en de vele
studenten, studentinnen en nurses, die
hier aan de hand van de practijk de
laatste hand aan hun studies op het ge
bied der kinderverzorging komen leg
gen.
iKiftctrtttig
timtm
Het „kasteel der kinderen" in Helsinki, het prachtige gebouw met de modernste
geneeskundige en paedagogische installaties, dat niet minder dan 450 millioen
Finse marken heeft gekost.
door omschakeling van beroepen,
binnen niet al te lange tijd allen
weer aan werk te helpen.
Maar de Fin is evenals de Amerikaan
als het ware bezeten door de idee, dat
or toekomst aan de techniek is, en dat
bet daarom van het hoogste belang is
het land zoveel mogelijk te industria
liseren.
Mens, techniek en
kinderzorg
Toch heeft die drift om te industria
liseren, welke nog door de eis van de
Russen om de herstelbetalingen boven
al in producten van scheepsbouw en
ijzerindustrie geleverd: te krijgen een
sterke stimulans heeft ondergaan, een
voor Finland een zeer merkwaardig as
pect.
Niet, ais bij een nabuur, wordt zij be
oefend uit ideologische motieven, alleen
en uitsluitend wijl het marxistische
óogma louter technisch -materialistisch
is; - met het gevolg dat de mens, de
onpersoonlijke mechanische mens, een
product van de techniek wordt.
De Fin grijpt hoger, veel hoger. Het
Is- mogeljik, dat hij zich vergist, ge
luk ook de vele anderen, die alleen alle
l-eil in industrialisatie zien, zich kun
nen vergissen. Maar voor hem is de
techniek het hulpmiddel in handen van
mens om de menselijke welvaart
steeds hoger op te voeren. Zo neemt,
men in Finland een voortdurende wis-
se'wrrking tussen mens en industrie en
industrie en mens waar.
Men ontkomt bijna niet aan de indruk
dat van de wieg af dc gehele lichame
lijke en geestelijke ontwikkeling met een
voortdurend op de techniek gerichte
blik wordt geleid.
Finland is echt het land van het
kind. D.w.z. van het kind als het een
maal geboren is. Helaas heeft de ge
boorte-beperking en zell's een wettelijk
geregelde abortus vooral in de grotere
steden diep-betreurenswaardige kringen
getrokken, maar op het land is, voor
zoverre de woningtoestanden dit toela
ten. het gezin nog gezona.
Kinderkasteel
Zodra hetkind het levenslicht heeft j
aanschouwd, wordt het, ook door de
En dan komt men weer bij „de fa
briek". Want in Finland werkt ook de
vrouw in de fabriek. Dit is geen uit
zondering, maar volkomen normaal. Wij
hebben gedurende onze tournée vele fa
brieken bezocht, waarin het percentage
der arbeidsters tachtig en zelfs negentig
van het totaal der werkenden ^bedraagt.
In de textiel- en papierindustrie ziet men
een dergelijk verschijnsel, zij het niet in
zo sterke mate, eveneens in andere lan
den; maar nergens, aan deze zijde van
het ijzeren gordijn, is het zo opvallend
als ln Finland.
Daarvoor bestaan twee redenen.
Op de eerste plaats heeft Finland met
zijn vier millioen inwoners in twee oor
logen tussen 1939 cn 1944 ruim honderd
duizend jonge mannen in de volle kracht
van hun leven verloren, terwijl van de
zeer groot aantal door invaliditeit bui
ten het normale arbeidsproces is ge
plaatst. Toen dan ook in verband met de
herstelleveranties aan Rusland vele ar
beiders naar de zware industrie moesten
worden overgeheveld, werden de open-
gekomen plaatsen in de lichtere door
vrouwen ingenomen.
Er is nog een tweede motief. Finland
is, wederom na de twee oorlogen, een
arm, zeer arm land geworden.
En zelfs als men meent, dat de lqnen,
in absolute cijfers gezien, zeer redelijk
zijn, moet men toch erkennen, dat bij
de bestaande levensduurte niet alleen
voor bezoekers in verband met de wan
verhouding tussen de Nederlandse en de
Finse valuta, welke straks door een de
valuatie van de Fihse mark zal worden
weggenomen; maar ook, zij het in min
dere mate, voor de Finnen zelf het
voor de gezinnen zeer moeilijk is met
het'loon van de man alleen rond te ko
men. Het inkomen van de vrouw is dan
ook steeds een welkome aanvulling van
vaders verdiensten.
Arbeid van de vrouw betekent echter
practisch een ontwrichting van het ge
zinsleven. En zo ziet men ook ln Fin
land, dat de natuurlijke taak van de moe
der en van het gezin voor een aanmer
kelijk deel wordt overgedragen aan de
gemeenschap.
Het jongere kind wordt 's morgens
vroeg naar het kindertehuis, hef andere
naar de school gebracht. In het eerste
geval wordt het tegen een kleine vergoe
ding, in het tweede geheel gratis ver
zorgd en gevoed, tot de moeder het na
fabrieks- of kantoortijd komt terughalen.
Daar in feite in alle bedrijven, zelfs in
de openbare diénsten, in fabriek of op
kantoot de volle middagmaaltijd tegen
kostprijs wordt verstrekt, zowel voor
mannen als voor vrouwen, heeft de na
haar dagtaak in het gezin teruggekeerde
vrouw nauwelijks enige zorg voor de
keuken. Een broodmaaltijd 's avonds vol
tooit de voeding.
Opvoeding der jeugd
Echter eveneens in vraagstukken van
opvoedkundig onderwijs speelt de tech
niek een opmerkelijke rol: volgens zijn
mening, wij zeiden het reeds, is de toe
komst aan de techniek; is het dus voor
zijn land van het hoogste belang, dat de
jeugd van heden, de bouwer van de toe
komst. doorkneed is in de technische we
tenschappen. Ongetwijfeld zijn er ook in
Finland vele mensen, die de meer cul
turele zaken des levens o.m. de wijsbe-
geerte als gewichtig beschöuwen en be
oefenen beeldhouwkunst en de nieu
were architectuur staan op een hoog
niveau maar de belangstelling van
de breedste massa gaat toch uit naar
alles, wat meer proefondervindelijk is.
Daarom wordt een bijzondere aan
dacht aan de scholen gewijd. Het lager
onderwijs loopt van 6 a 7 tot 15 a 16
jaar; doch in de laatste jaren is het heel
sterk op de practijk van het industriële
leven georiënteerd. Wie enige begaafd
heid bezit, bezoekt daarna een H.B.S. of,
veel zeldzamer een gymnasium of lyce
um; bijzonder in trek zijn de technische
en economische middelbare en avond
scholen. En de jonge Fin ziet er aller
minst tegen op om, terwijl hij zelf zijn
studie- en onderhoudskosten door aller
lei werkzaamheden verdient b.v. als
chauffeur en gids op toeristen-autobus
sen aan een universiteit of hogeschool
zijn opleiding te voltooien.
De steden, die in dit opzicht een edele
wedijver aan de dag leggen, bouwen ge
weldige scholen, groter dan we ze elders
ooit zagen, niet alleen voor het lager
maar evenzeer voor het middelbaar on
derwijs. En haar hoogste roem is een of
meer universiteiten en hogescholen te
bezitten met een hoog aantal studenten.
Zo telt Helsinki met vierhonderdduizend
inwoners tienduizend studenten uit de
eigen stad; een getal, dat zelfs daar als
hoog, te hoog, wordt beschouwd.
V olks gezondheid
De 70.000 prachtige meren van Finland bicden gelegenheid te over tot spelevaren ln een vaak betoverende omgeving.
Met alle kracht wordt nu gewerkt om
hierin verbetering te brengen. Finland
bouwt en het kan bouwen, omdat het
hout in volle overvloed heeft. Er wordt
Er leven nog ongeveer zesduizend oerechte Lappen in Finland, die het kleurrijke
en schilderachtige nationale costuum blijven dragen. De foto laat zien hoe de rijke
eigenaar van een grote kudde rendieren zich met zijn jonge vrouw en hun goed
ingepakte baby naar een feest begeeft.
veel aan geprefabriceerde huizen ge
daan. Maar toch meent men, dat het nog
jaren en jaren zal duren, vóór elke Fin
menswaardig is gehuisvest.
Godsdienstig leven
De sombere zjjde van het Finse leven
is het verzwakken en zelfs wegzinken
van het godsdienstig leven. De Fin is
lutheraan; de hervorming is er, zonder
dat iemand er bijna iets van merkte,
doorgezet. Bisschoppen en priesters gin
gen, vaak in volkomen onwetendheid, tot
de nieuwe godsdienst over en het volk
volgde vanzelf.
Ofschoon, mem, zeker buiten de grote
steden, een zekere mystieke inslag, een
verlangen naar het religieuze bij de Fin
nen kan waarnemen, moet men meer van
sentiment dam van overtuiging spreken.
De geweldige, eindeloze vlakten, de stille
meren, de geweldige
bossen werken op de
fantasie der mensen;
geven een Idee van het
oneindige, maar verlei
den ook vaak tot vaige
dromerijen, waarin het
positieve weg-ebt. En
in de steden neemt men
het alom geconstateer
de verschijnsel der ont
kerstening waar.
De Katholieke Kerk
telt in Finland slechts
2000 leden, meestal van
niet-Finse afkomst. De
Apostolisch Vioaris,
mgr. Cobben, werkt
met 9 priesters en 4
broeders van de Pries
ters van het H. Hart en
12 Zusters van Moer
dijk, in parochies, wel
ke soms tweemaal zo
groot zijn als ons hele
land, aan het behoud
van het geloof bij de
katholieken en aan het
moeilijke bekerings
werk.
Een arbeid, welke
heldhaftige inspanning
eist, maar welke min
stens dit resultaat heeft
opgeleverd, dat de lu-
theraanse geestelijkheid
er door aangespoord
wordt om vooral onder
de jeugd weer een
Christelijke geest aan
Ite kweken. Overigens
is de verstandhouding
van mgr. Cobben met
de regering uitstekend
te noemen.
v' t
ln de bijna ondoordringbare bossen worden draino-
ringswerken aangelegd, weUte de economische waarde
van het terrein aanmerkelijk verhogen, zonder ét
schoonheid er van te schenden.
Tijdens een gesprek, dal de in Finland ve.rloevende Neder
landse journalisten met minister-president Kekkonen hadden,
sprak deze de merkwaardige woorden: „De democratie kan
niet altijd op de meest ideale icijze worden beoefend.
Dit is een waarheid, tvelke West-Europa dag in dag aan
den lijve ervaart, maar waarover het liefst zoveel mogelijk
zwijgt. Finlands premier was echter zeer eerlijk en openhartig,
gelijk dat een karaktertrek van het Finse volk is: steeds recht
op de man afgaan, zeggen waar het op staat, en dan ook daar-
naar handelen.
In dit geval lag bovendien de werkelijkheid voor het grijpen:
de regering-Kekkonen is inderdaad een minderheidsregering
die slechts met tamelijke zekerheid op 75 van de 200 stemmen
in hel parlement kan rekenen.
Toen het kabinet van de socialist Fagerholm het vorig jaar na
de. herkiezing van president Paasikivi overeenkomstig de grond
wet aftrad, werd Kekkonen, de leider van de agrarische party,
welke bij de laatste verkiezingen de meeste zetels had verwor
ven (de socialisten hadden echter de meeste stemmen veroverd)
tot formateur benoemd; de opdracht luidde: een kabinet op
de breedst mogelijke basis. Kekkonen was bereid ook de volks
democraten op te nemendoch daartegen verzetten de. socialis
ten zich tol hel bittere einde; en de. formateur besloot toen
een kabinet op smalle basis; uitsluitend uit de rechtsstaande
partijen, te vormen.
Bij deze daad speelde binnen- en buitenlandse motieven een
rol; maar het natuurlijke gevolg is, dat de positie van Kekko
nen uitermate kritiek is. De oppositie heeft het elk ogenblik
in handen hem ten val le brengen. Dat de socialistische leider
Fagerliolm daartoe het geschikte ogenblik afwacht, spreekt
vanzelf; politiek is nu eenmaal een spel van berekening der
gunstigste mogelijkheden.
Maar de Finse democratie ivordt door deze situatie niet aan
getast. Alleen is het moeilijk haar op de meest ideale wijze te
beoefenen, want ook Fagerholm zal moeten laveren en aanpas
sen. Maar in welk land is dat tegentvoordig niet het geval?
Als men uit de Üaltische Golf de stad Helsinki nadertkan men inderdaad van
witte stad van het Noorden" spreken
de winter ts het paard de trouwe gezel en vrtené
bon de boswerker die de gekapte en gezaagde bomem
vaak over grotafstanden moet vervoeren,,
N
V
i
i
In Lapland kan het rendier, dat gtmemSQk fa grot»
troepen leeft, als het jong wordt gevangen, gemakke
lijk worden getemd. Het bewijst dan zijn meester, 4
meesteres, grote diensten, ofschoon het zijn schuchter
heid nooit geheel aflegt.
